Jaargang 8 | Nummer 8 | 2012
“
”
Sliders: minder spanning en meer excursie
Samen bewegen
(Advertorial)
Fysiotherapie MTC Lopik
Motiveren vanuit oprecht persoonlijke interesse
Ondanks het vooruitstrevende karakter en de moderne entourage
ten die komen revalideren. Patricia: “In de
blijft Fysiotherapie MTC Lopik een echte ‘dorpspraktijk’. Dat is
kleine zaal hebben we de Circuit lijn van
volgens Patricia de Bruijn de kracht van de praktijk waar zij bijna 10 jaar werkzaam is. Praktijkeigenaar Joep van Poppel richtte de praktijk 10 jaar geleden op en inmiddels zijn er 8 fysiotherapeuten werkzaam. De praktijk is gehuisvest in Medisch Centrum Lopik.
Life Fitness opgesteld. Hier ontvangen we de minder belastbare patiënten en bijvoorbeeld senioren. Die kunnen heel goed met de Circuit lijn uit de voeten, omdat de apparatuur gemakkelijk instelbaar is. De stappen tussen de gewichten zijn bovendien erg klein. De patiënt hoeft bij wijze van spreken
Patricia de Bruijn vertelt: “We zijn een veel-
regelmatig na hun behandeling of training
alleen maar de stand te onthouden. De toe-
zijdige praktijk en van alle markten thuis.
nog even voor een kopje koffie. Tijdens
stellen produceren weinig geluid. Dat maakt
We zijn steeds op zoek naar manieren om
de fysiosport trainingen nemen de fysio-
ze ideaal voor ruimtes waarin mensen
vernieuwend te zijn. Denk aan het zoeken
therapeuten altijd uitgebreid de tijd voor
elkaar goed moeten kunnen verstaan. In
naar contacten met medisch specialisten
een praatje met de sporter. Ons team weet
de andere oefenzaal staat de krachtlijn en
om samenwerkingsverbanden aan te gaan.
altijd wat er speelt. Dat wordt door patiën-
de Cardio lijn van Life Fitness. Daar wordt
We willen ons niveau inhoudelijk hoog
ten gewaardeerd. Het is soms best lastig
meer gebruik van gemaakt door fysiospor-
houden. We zijn HKZ gercertificeerd en een
om voldoende tijd te nemen voor je patiënt
ters. We hebben er bewust voor gekozen
Pluspraktijk. Daarnaast vinden we een per-
en om dit te combineren met de huidige
om de twee gebruikersgroepen gescheiden
soonlijke benadering en voldoende tijd voor
kwalitatief hoge professionele standaard.
te houden. Zo heeft elke gebruiker maxi-
de patiënt heel belangrijk. Het is soms een
Daarom hebben we onlangs met het hele
maal de tijd en ruimte om te trainen voor
zoektocht naar de goede balans.”
team een cursus ‘motivational intervie-
zijn of haar doel.”
wing’ gevolgd over hoe je vanuit oprechte
Persoonlijk motiveren
persoonlijke interesse op efficiënte wijze
Fysiotherapie MTC Lopik is laagdrempelig.
patiënten kunt motiveren.”
De patiënt wordt volgens De Bruijn direct welkom geheten in een huiselijke sfeer:
Maximale tijd en ruimte
“In de wachtkamer kunnen onze patiënten
De praktijk verdeeld in twee oefenzalen:
koffie en thee pakken. Er liggen veel tijd-
één voor de sporters en één combi-zaal
schriften. Patiënten en sporters blijven
welke ook veel gebruikt wordt voor patiën-
www.lifefitness.com www.lifefitness.com
In dit nummer
Voorwoord Ssssttt... Hoor ik nu een speld vallen in de fysiotherapie... Het zou kunnen: het is zo enorm stil? Hoe lang blijven we collectief en individueel stil?
10
4
16
28
Klinische neurodynamica in Fysiotherapie (deel 4)
Behandeling met neurodynamica Fysiotherapie Römer
4
Meer dan alleen de klacht behandelen
10
Kwaliteit van fysiotherapeutische zorg: hoe maak je die tastbaar
16
NVFS nieuws
23
Problemen bij de buren Proneren en supineren van de onderarm op twee manieren
24
InFysio Academy workshop Social Physiotherapy
Integratie kenmerk Social Media in Fysiotherapie
28
Vorig najaar veranderde er veel in de vergoeding fysiotherapie. Consumenten werden toen collectief slecht ingelicht. Dat wordt nu pijnlijk duidelijk. Mensen betalen fysiotherapie geheel of gedeeltelijk. En zelf betalen blijkt moeizaam. Nu 2013 voor de deur staat is het zaak per direct in te zetten op heldere communicatie. Nederland moet algemeen geïnformeerd worden over fysiotherapie en de vergoeding binnen aanvullende pakketten. Je kunt dat regionaal doen met bijvoorbeeld een aantal collega’s en landelijk zal het KNGF daar mee aan slag moeten (en gaan). Uiteindelijk gaat het om je onderneming, je praktijk. Je kunt niet alleen vertrouwen op eventuele landelijke acties. Je moet ook zelf aan de slag. Niet alleen social media of een goede website volstaat: het gaat om een totale integratie. Een investering die aanvankelijk weinig reacties oplevert, maar uit groeit naar een perfect instroomkanaal. Vanwege de aanlooptijd moet vandaag beginnen. Tip: vergeet drukwerk zeker niet. Onze doelgroep leest ook graag! Als fysiotherapeuten hebben we een enorme berg aan kennis en expertise van bewegen en gezondheid. We zijn daarmee hét hot topic op de sociaalmaatschappelijk en politieke agenda van Nederland. Tegelijkertijd moeten we constateren dat we de kennis niet bij die consument krijgen. We zijn te vaktechnisch en te vakinhoudelijk. We leggen graag uit wat de manueel therapeut doet, maar we kennen de beweegredenen van onze patiënten onvoldoende en spelen er al helemaal niet op in. Laten we patiënten op onze websites vertellen wat ze zo goed aan ons vinden? Als de patiënt geheel of gedeeltelijk zelf gaat betalen, zal hij/zij toch willen weten waarvoor betaald wordt. De patiënt die de eigen portemonnee trekt, is nog veel kritischer dan de zorgverzekeraar. Vind je dat consumentgericht communiceren moeilijk? Heb je weinig tijd? Onvoldoende mensen? Laat je bijstaan! Nu heb je nog enige financiële buffer, maar is dat volgend jaar ook zo. Is dat een negatief scenario? Misschien, maar laten we realistisch zijn: de zon gaat niet zeker niet schijnen op de fysiotherapie in 2013. Robert Hoogland
Download nu gratis onze InFysio App via de App Store!
Ga naar www.infysio.nl
InTheorie
Neurodynamica bij Fysiotherapie (deel 2) (deel 4) Klinische neurodynamica in Fysiotherapie
Behandeling met
4
InTheorie
neurodynamica Dit is het laatste deel in serie neurodynamica in musculoskeletale fysiotherapie. Dit deel gaat verder in op de selectie van behandeltechnieken waarmee de patiënt geleid wordt door een spectrum van progressie. Van laag tot hoog belastbaarheidsniveau.
Tekst origineel:
duceert symptomen. In de spanningsdisfunc-
en dijpijn verdwenen zijn. Dit kan liggen aan
tie, verergert de knie extensie de symptomen,
efferente acties (neurogene ontstekingen of
omdat deze beweging de spanning verhoogt
efferente afwijkingen in de motorische zenuw-
in het zenuwstelsel. Uiteraard heeft iedere
functie) dat veranderingen in de kuitspier
Neurale problemen bestaan uit neu-
disfunctie een specifieke behandeling voor
produceert, waardoor een triggerpoint ont-
rale spanning en “sliding dysfunctions”
de causale mechanismen. Bij glijdende dis-
staat (gedetailleerd beschreven in Shacklock
waarin zenuwweefsel niet de juiste
functies, worden glijtechnieken gekozen. Dat
2005a, 2007). In het verleden werd deze
mechanische functie heeft of overge-
spanningsbewegingen of bewegingen die
distale pijn beschouwd als bewuste pijn en
voelig is voor deze gebeurtenissen
de spanning in het zenuwstelsel verminderen,
lag de nadruk in de behandeling de wervelko-
door middel van pathofysiologie
worden uitgevoerd afhankelijk van de gevoe-
lom en de zenuwworteltechnieken voor gene-
in de zenuwweefsels. De neurale
ligheid van het probleem. Later, wanneer het
zing. Toch kan het belangrijk zijn om de geïn-
disfuncties presenteren zich ver-
zenuwstelsel de spanningsbewegingen aan-
nerveerde weefsels te behandelen als middel
schillend en hebben behandeling
kan, kunnen spanningstechnieken worden uit-
ter ondersteuning om het neurale probleem
nodig die specifiek is voor elke
gevoerd. Echter als deze spanningsbewegin-
te behandelen. Deze behandeling kan in de
gen in een verkeerde fase worden uitgevoerd,
vorm van hands-on behandeling naar het trig-
kan dit gevaarlijk zijn voor de patiënt.
ger point en andere lokale behandelingen.
Michael Shacklock Msc Bewerking: InFysio redactie
disfunctie.
Bijvoorbeeld
een
stoornis van het schuiven van
Verder kunnen neurodynamische technieken
zenuwweefsel heeft klinische kenmerken die afwijken van
Geïnnerveerde weefsel disfuncties is weefsel
gecombineerd worden met musculoskeletale
de neurale spanning disfunc-
waarbij een disfunctie optreedt, geprikkeld
behandelingen om zo gelijktijdig zowel hou-
tie. Een typisch voorbeeld van de glijdende
door een neurale structuur. Bijvoorbeeld, door
dings-/ beweegapparaat en neurale systemen
disfunctie is dat de patiënt een vermindering
een lumbale radiculopathie kan de situatie
te beïnvloeden.
van de symptomen heeft bij een beweging die
aanzienlijk verbeteren, maar blijft de patiënt
spanning toelaat op het zenuwstelsel.
met geïsoleerde kuitpijn achter, hoewel de rug
Bijvoorbeeld met de slump test: nekflexie produceert lage rugpijn, maar knie-extensie vermindert de pijn. Normaal gesproken, bewegen de zenuwweefsels in een craniale richting met nekflexie (Breig en Marions) en lage rugpijn. De toevoeging van een knie-extensie produceert caudale bewegingen van de zenuwweefsels en neemt ze weg van de gewraakte richting en vermindert dus de symptomen. De neurale disfunctie spanning is anders.
Figuur 10. Behandeling van pathofysiologie op een laag niveau (prikkelbaar) en mechanische disfunctie op hogere niveaus (2 en 3 a, b, c en d) wanneer het zenuwweefsel de mechanische krach-
Opnieuw met de slump test, nek flexie pro-
ten aankan (Shacklock 2005b, Neurodynamic Solutions).
5
NIEUWE SELECTION MED LINE Effectieve innovatie voor revalidatie en sport
Selection Medical - Leg Press
Unieke product eigenschappen: • • • • • •
Uitgebreide instelmogelijkheden Trainen zonder weerstand Elastische weerstand Verschillende weerstandcombinaties Lage startweerstand Proprioceptie training
De Leg Press Medical is de nieuwste innovatie op het gebied van medische- en sportrevalidatie. Het Multiple Resistance System (MRS) combineert elastische weerstand met weight stack training. Het toestel beschikt over uitgebreide instelmogelijkheden, waardoor deze toepasbaar is voor iedere fase van revalidatie. Door gebruik te maken van accessoires kan ook proprioceptie worden getraind.
www.technogym.com/selectionmed De Leg Press Medical is EEC 93/42 en TÜV TECHNOGYM BENELUX Essebaan 63 - 2908 LJ Capelle aan den IJssel - Tel: +31 (0) 10 - 422 32 22 Fax: +31 (0) 10 - 422 25 68 - Email: info_blx@technogym.com
Compliant EEC 93/42 Directive
InTheorie Progressieve behandelingsmethoden Eén van de problemen bij de behandeling van neurale stoornissen is dat vaak in het begin van de behandeling de focus ligt op de mechanische disfuncties. Vooral wanneer het probleem van de patiënt prikkelbaar is en mogelijk de mechanische belasting niet kan verdragen (bijv. niveau 1). Een nieuwe betekenis van progressieve behandeling van een
B Caudad slider
A Cephalad slider
laag naar een hoog niveau, is om de pathofy-
Figuur 11. Sliders voor de lumbale zenuwwortels. Deze produceren minder spanning, maar meer
siologie in zenuwweefsel op een laag niveau
excursie en hebben minder kans om symptomen te provoceren.
te behandelen en om de behandeling van de mechanische disfunctie naar hogere niveaus te veranderen (bijv. niveau 2 en 3) wanneer de
ning verplaatsen zonder te provoceren. Als
Tenslotte kunnen verschillende dysfuncties tege-
zenuwweefsels de mechanische krachten aan-
neurale structuren verbeteren kan de spanning
lijkertijd behandeld worden. Dit is een bijzon-
kunnen (figuur 10).
toenemen en wordt tegelijk ontspannen gemo-
der hoge progressie en tijdens de behande-
biliseerd. Zo worden hun viscoelastische func-
ling moet men voorzichtig te werk gaan (figuur
Mechanical Interface Dysfunctions met neurale gevolgen
tie en mechanische gevoeligheid verbeterd.
12).
Er is een systeem van technieken voor zenuw-
Samenvatting
In de klinische neurodynamische systemen,
wortel aandoeningen en wordt elders gede-
Een systeem, gecreëerd door de auteur, voor
op niveau 1, kunnen de intervertebrale fora-
tailleerd
2005a,
het behandeling van diverse neurodynami-
men voor een periode statisch geopend wor-
2007). Hoewel andere opties bestaan, kun-
sche aandoeningen wordt gepresenteerd.
den om de circulatie en hypoxie in de zenuw-
nen de spanningstechenieken toegepast wor-
Kernpunten hebben betrekking op causale
wortel te verbeteren. Wanneer dit is gelukt in
den als de problemen van de patiënt het toela-
mechanismen, diagnostische categorieën en
de vorm van een verbeterde neurologische sta-
ten.Figuur 11 laat zien dat de techniek-selectie
progressies voor de patiënt samen met een
tus, distale pijn en neurodynamische testen,
gebaseerd is op de principes hierboven.
conceptueel kader over waar de klinische neu-
beschreven
(Shacklock
kunnen technieken die het sluitmechanisme in de zenuwwortel verbeteren worden toegepast. Deze progressie is van toepassing op de patiënten bij wie de symptomen overwegend distaal gelegen zijn en welke verslechteren of niet verbeteren met sluitingsbewegingen zoals extensie of ipsilaterale lateroflexie. Deze patiënten reageren vaak als eerste op openingsbewegingen zodat de druk uit de neurale structuur weggehaald wordt. Zodra de pathofysiologie van de zenuwwortel is verbeterd, reageren deze problemen vaak beter op sluitingsbewegingen dan wanneer deze sluitingstechnieken te vroeg worden toegepast.
Neurale disfuncties Neurale disfuncties kunnen heel specifiek worden behandeld op een progressieve manier die rekening houdt met hun beweging en gevoeligheid. Bij een neurale spanning disfunctie, kunnen ze in eerste instantie in een
Figuur 12. Behandeling van twee stoornissen tegelijk; verminderde sluiting en neurale spanning.
ontspannen positie gezet en verder gemobili-
Ipsilaterale lateroflexie (interface sluiten) wordt uitgevoerd op hetzelfde moment als de knie extensie
seerd worden. Op deze manier zal de span-
en nekflexie (neurale component).
7
Als er een manier is om effectiever te zijn, waarom zou u die dan niet gebruiken?
Shockwave
Shockwave versterkt de kracht van fysiotherapie! Shockwave therapie toont al jaren een hoge effectiviteit bij behandeling van tendinopathiën, calcificaties, rupturen en fasciopathie plantaris. Diverse studies rapporteren bewezen effectiviteit. Geen wonder dat Fyzzio deze innovatieve therapie naar Nederland haalde. Fyzzio levert zowel radiale als gefocusseerde shockwave, met speciale applicatoren zoals D-actor en V–actor. Internationale topmerken als Gymna ShockMaster en Storz Medical staan garant voor de beste werking. Voor succesvolle toepassing in uw praktijk bieden we tevens een hoog gewaardeerde opleiding. Maar ook op marketinggebied staan we u terzijde; we helpen u met persberichten en begeleiden u desgewenst met de communicatie naar patiënt en verwijzer. Ook hebben we een wachtkamerfilm voor u ontwikkeld. Ervaar het zelf en maak een afspraak voor een vrijblijvende demonstratie of vraag informatie aan. Bel nu of stuur een e-mail en u heeft onze brochure snel in huis.
Duolith SD1 »ultra«
Duolith SD1 »Tower«
ShockMaster 500 aam we n n nieuoorhee v Ned
:
erlan
d
Bel 073 59 99 000, mail naar info@fyzzio.nl of ga naar www.fyzzio.nl
Echografie
Shockwave
Medische fitness
Behandelbanken
Fysiotechniek
Opleidingen
InTheorie rodynamica precies is gepositioneerd in de
patiënten veiliger en effectiever dan in het ver-
Voor meer details, wordt de lezer verwezen
fysiotherapie.
leden kunnen worden behandeld. De auteur
naar eerdere publicaties over het onderwerp
heeft het de naam “Clinical Neurodynamica’
(Shacklock 1995, 2005a) en de eerste artike-
gegeven (Shacklock 2005a).
len in de uitgaven 5 en 6 van InFysio.
Techniekselectie is voornamelijk gebaseerd op twee aspecten: diagnostische categorieën en het niveau van de patiënt (1, 2 of 3). Als de patiënt de niveaus doorloopt, verandert de behandelingstechniek aan de hand van het niveau van de patiënt. Deze serie artikelen vatten het concept samen
Het volledig concept begrijpen en toepassen, leert u tijdens de opleiding die Shacklock voor de InFysio Academy verzorgt. Voor 2012 is zijn opleiding helaas volgeboekt. In 2013 zijn nog enkele plaatsen beschikbaar.
wat is gecreëerd door de auteur, met het doel om de therapeut en de patiënt meer technieken
Bezoek: www.infysio.nl/academy/cursusaanbod
te verstrekken, zodat veel meer problemen van
Meten, Oefenen en Gamen met interactieve producten van Sensamove!
!
UW E I N
Leuk en uitdagend voor uw client! Professioneel en inzichtelijk voor u! FysioExpo 2012 Bezoek onze stand 37-38
3D Cervicaal Trainer
GRATIS één maand uitproberen! Geef u op bij onze stand.
sensbalance Therapy Cushion
sensbalance MiniBoard Sensamove
Europalaan 20 3526 KS Utrecht
Postbus 1593 3500 BN Utrecht
info@sensamove.com www.sensamove.com
9
InPraktijk
Fysiotherapie Römer
Meer dan alleen de Met drie vestigingen, negen specialisaties, negen gespecialiseerde aandachtspunten en verschillende beweegprogramma’s is Fysiotherapie Römer een grote speler in de branche. Ondanks de grootte van de praktijk blijft de patiënt centraal staan en is goede en totale zorg voor de patiënt het belangrijkst.
10
InPraktijk
klacht behandelen voor de patiënten, maar ook voor het eigen
Goed gevoel
personeel. “De praktijk is niet altijd zo groot
“Om een succesvolle praktijk te zijn, is gemo-
Josée Römer (praktijkeigenaar) en Jeannette
geweest”, vertellen Römer en Bensink. In 1978
tiveerd en professioneel personeel het aller
Bensink zijn beide praktijkmanagers. Een taak
werd een praktijk overgenomen, gevestigd in
belangrijkst”, vertelt Josée Römer. “Onze fysio-
die erg belangrijk is als je een grote prak-
een flatgebouw in Zwolle met drie behandel-
therapeuten zijn stuk voor stuk mensen die van
tijk hebt en alles goed geregeld wilt hebben
kamers. Inmiddels bestaat Fysiotherapie Römer
hun werk houden en het beste uit zichzelf willen
uit drie vestigingen en beschikken ze over de
halen om zo het beste uit de patiënt te kunnen
nieuwste fitnessapparatuur van Technogym
halen. Andere praktijken zijn tegenwoordig zo
inclusief het systeem Kinesis.
zakelijk. Wij vinden juist het persoonlijke aspect
Tekst: Whitley Hagens
heel belangrijk. Als de patiënt een goed gevoel
Wederzijds vertrouwen
heeft bij zijn of haar behandelend fysiothera-
“We zijn een hele warme en gezellige praktijk.
peut, zal dit het herstel bevorderen. Ook bin-
De patiënt staat bij ons altijd centraal”, zegt
nen ons team is het sociale aspect belangrijk
Josée Römer. “Dat is iets wat tegenwoordig bij
en hebben we regelmatig team-uitjes. Werken
veel praktijken ontbreekt. Oprecht goede zorg
moet namelijk vooral leuk zijn, vinden wij. Als
willen leveren aan de mensen en doen wat het
je dit als team uitstraalt zullen de patiënten zich
beste is voor de patiënt”, vult Jeannette Bensink
veilig en op hun gemak voelen.”
Wij willen mensen de beste maar vooral complete zorg bieden
aan. Ze leggen uit: “Alle therapeuten hebben
Jeannette Bensink gaat verder: “Uiteraard is
een eigen specialisatie. Dit houdt voor ons in
het opleidingsniveau van de fysiotherapeuten
dat we voor elke klacht de juiste kennis in huis
en het up to date houden van kennis net zo
hebben om goed te kunnen behandelen. We
belangrijk. Er worden op praktijkniveau IOF”s
verwijzen onderling patiënten door of over-
gestart en als iemand een cursus of workshop
leggen over bepaalde behandelopties. We
heeft gevolgd worden de belangrijkste din-
vinden individuele aandacht heel belangrijk,
gen daarvan gepresenteerd aan het gehele
want de patiënt moet zich gehoord voelen. Zo
team. Zo houden we iedereen gemotiveerd en
ontstaat er wederzijds vertrouwen om de klach-
scherp en is de kennis van het volledige team
ten zo goed mogelijk te verhelpen.”
altijd up to date!”
Om de patiënten van complete zorg te kun-
Gaandeweg heeft Fysiotherapie Römer de sta-
nen voorzien, heeft de praktijk samenwerkin-
tus van PlusPraktijk behaald. “We vinden het
gen met verschillende andere zorginstanties in
waarborgen van onze kwaliteit belangrijk en
heel Zwolle. Zo kunnen de patiënten ook ver-
hebben daarom een kwaliteitscoördinator die
der geholpen worden als de klacht niet van
zorgt dat we aan alle kwaliteitseisen blijven
fysiotherapeutische aard is.
voldoen. Wekelijks controleren wij op onze
11
Ook zo gehecht aan uw bestaande zorgdossier en boekhoudsysteem? k e o z e B 4 4 . r n standsioExpo op Fy
Incura Fysio is dé complete online oplossing voor het gehele zorgproces! • agenda en planner • 300 meetinstrumenten • zorgdossier • facturatie incura.nl • boekhouding +
12
InTheorie breekpunten en de dossiervorming. Zo kunnen we eventuele minpunten vroegtijdig opsporen en verbeteren.”
Complete service Naast fysiotherapie biedt Fysio Römer nog veel meer aan dan alleen standaard fysiotherapie met al zijn specialisaties. Om de serviceverlening compleet te maken worden er op de praktijk ook praktische zaken geregeld voor de patiënten, zoals het aanmeten van steunkousen. Er een ruime oefen/fitnesszaal waar de patiënten onder begeleiding kunnen blijven doortrainen als ze zijn uitbehandeld. Verschillende behandelprogramma”s zijn een groot succes, zoals het programma Vallen Verleden Tijd. Dit is een behandeling verdeeld over 10 sessies voor ouderen die vaak vallen of bang zijn om te vallen. “Het geeft enorm veel voldoening om het zelfvertrouwen te zien groeien bij de ouderen na het volgen van deze lessen”, aldus Jeannette Bensink. Een ander mooi initiatief is het programma Fysiek Herstel waarbij kankerpatiënten begeleid worden bij het opbouwen van conditie en spierkracht. “We begeleiden ze met het bewegen, om zo de gerelateerde klachten te kunnen verminderen.” Buiten de vestigingen wordt ook aan sportieve begeleiding gedaan. Verschillende sportclubs profiteren al van de professionele begeleiding van de fysiotherapeuten van Fysiotherapie Römer en in de toekomst zal zich dit gaan uitbreiden naar meer sportclubs. Römer en Bensink besluiten: “Wij willen mensen de beste maar vooral complete zorg bieden. Hiervoor moet het plaatje intern kloppen om zo onze patiënten extern van de beste zorg te voorzien.”
13
IZONE IZONE TIME FOR TIME FOR A A CHANGE CHANGE
Een uniek trainingssyteem gebaseerd op ‘s Een trainingssyteem op Een uniek uniek trainingssyteem gebaseerd op ‘s ‘s werelds meest krachtige engebaseerd tevens meest werelds meest wereldselement: meest krachtige krachtige en tevens tevens meest meest veilige LUCHT en veilige element: veilige element: LUCHT LUCHT weerstand instelbaar per 100 gram vanaf 0 kg
Bij het Performenz Bij Performenz Instituut stellen Bij het het Performenz Instituut stellen wij hoge eisen Instituut stellenaan wij hoge eisen aan zowel onszelf aan wij hoge eisenals aan zowel onszelf onze zowelapparatuur. onszelf als als aan aan onze apparatuur. Voor onze Performenz apparatuur. Voor Performenz geen concessies; Voor Performenz geen Keiser is voor ons geen concessies; concessies; Keiser is de beste keuze. Keiser is voor voor ons ons de beste keuze. de beste keuze. Remy Moelchand (master) Personal Trainer Remy Moelchand Remy Moelchand en (sport)Personal Fysiotherapeut (master) Trainer (master) Personal Trainer Directeur-eigenaar en (sport) Fysiotherapeut en (sport) Fysiotherapeut Performenz Instituut, Venlo Directeur-eigenaar Directeur-eigenaar Performenz Instituut, Venlo Performenz Instituut, Venlo
instelbaar per 100 0 weerstand trainen op elke snelheid, elkevanaf gewenste weerstand instelbaar per onder 100 gram gram vanaf 0 kg kg hoek elke onder elke hoek trainen constante geen risico opgewenste piek- of overbelasting trainen op op weerstand, elke snelheid, snelheid, onder elke gewenste hoek constante weerstand, geen risico op piekof overbelasting minimale op blessures constantekans weerstand, geen risico op piek- of overbelasting minimale kans op blessures 1001 oefeningen op slechts een apparaat minimale kans opmogelijk blessures 1001 1001 oefeningen oefeningen mogelijk mogelijk op op slechts slechts een een apparaat apparaat
Bezoek ons op het InFysio Jaarcongres in Nieuwegein op 24 november 2012
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: The Company VoorSports meer informatie kunt u Hagelkruisweg 11 met: contact opnemen The Sports Company NL-5971 EA Grubbenvorst Hagelkruisweg 11 The Sports Company NL-5971 EA Grubbenvorst Hagelkruisweg T +31 (077)113661640 NL-5971 EA Grubbenvorst
T +31 (077) 3661640
T +31 (077) 3661640 Bezoek ons op de Medica op 14-17 november in Düsseldorf, stand 4K51 Kijk op www.thesportscompany.nl voor Keiser projecten in Nederland 14 Kijk op www.thesportscompany.nl voor Keiser projecten in Nederland Kijk op www.thesportscompany.nl voor Keiser projecten in Nederland
InNieuws
Nieuwe opleiding in NT-e
het Sono-anatomie Lab Het Nationaal Trainingscentrum echografie biedt een nieuwe opleiding voor MSU-echografisten; het Sono-anatomie Lab! Tijdens het Sonoanatomie Lab wordt één dag snijzaalonderwijs gecombineerd met het scannen in de praktijk. ’s Ochtends bekijkt u bij preparaten alle belangrijke structuren die van belang zijn bij de echografische beoordeling van het gewricht. Het verloop van spieren, pezen en ligamenten bestudeert u in de snijzaal van het Academisch Ziekenhuis Utrecht. Na afloop kent u het verloop en de samenhang van de peri-articulaire structuren. In de middag wordt de vertaling gemaakt tijdens praktische scanoefeningen. In het NT-e scannen we alle structuren die in de ochtend zijn bekeken en wordt de beste benadering met uw echotransducer geleerd en geoefend.
Vanwege de intensiteit en diepgang besteden we tijdens het Sono-anatomie Lab aandacht aan één gewricht.
Het intensieve dagprogramma brengt u binnen één dag vele stappen verder als echografist.
Kijk voor informatie op www.nt-e.nl
Oefenzaal
Behandelkamers
Oefenladders en Lijnen
Verkeersruimten
www.mansomfitfloor.nl 15
InTheorie
Kwaliteit van fysiotherapeutische
16
InTheorie
zorg: hoe maak je die tastbaar In ons vorige artikel schreven we dat de beoordeling van kwaliteit vooralsnog vooral gebaseerd wordt op de kwaliteit van de verstrekte documentatie en niet op de kwaliteit van de daadwerkelijk geleverde zorg. Wat we als beroepsgroep nodig hebben, is meer inzicht in de kwaliteit van de geleverde zorg.
Tekst: Paula van ’t Spijker-van Kempen en
ga’s en toepassing van ‘evidence’ en ‘practice
dacht voor het transparant maken van inhoud
Harald Miedema
based’ protocollen dragen bij aan de inhou-
en resultaat van de geleverde zorg. Het zou
delijke kwaliteit van het handelen. De zorgver-
goed zijn als enkele minder relevante details
Kwaliteit van fysiotherapeutische zorg is niet
zekeraar bekostigt meestal de geleverde zorg.
uit het huidige systeem vervangen worden door
te vangen in één begrip, één beoordelingscri-
Vanuit dat perspectief is het belangrijk dat de
gegevens over inhoud en resultaat. Als fysiothe-
terium of één meetinstrument. Het omvat een
zorg doelmatig is, dus optimaal effect en kwa-
rapeut ontkom je niet aan deze informatiebe-
aantal kernwaarden die gezamenlijk een goed
liteit voor een redelijke prijs.
hoefte, wil je betaald blijven vanuit de zorgverzekering. De kunst is dan hoe je met de juiste
beeld geven van de totale kwaliteit. Een aantal kernwaarden zijn voor fysiotherapeuten, patiën-
Transparantie
gegevens voor voldoende transparantie kunt
ten en zorgverzekeraars hetzelfde. Daarnaast
Transparantie is voor alle partijen in de zorg
zorgen zodat de zorgverzekeraar er vertrou-
zijn er ook aspecten van kwaliteit die vanuit
belangrijk. Ze willen zien dat in voldoende
wen in heeft dat je de meest doelmatige zorg
het ene perspectief wat belangrijker zijn dan
mate wordt voldaan aan vakinhoudelijke en
levert. Daarnaast kun je de gegevens ook in
procedurele criteria. Waar eerder
je voordeel gebruiken om je te profileren naar
de registratie als zorgverlener
je huidige en toekomstige patiënten. Met deze
Samenhang
voldoende was voor vertrou-
gegevens kun je laten zien waar je goed in
Je zou de samenhang in de
wen in kwaliteit, wil men tegen-
bent. Onze verwachting is dat steeds meer
perspectieven op kwaliteit
woordig steeds meer inzicht in
patiënten hun keuze voor een fysiotherapeut
vanuit het andere.
van fysiotherapeuten als behan-
het
delaars, patiënten als zorgont-
handelen
vangers
en
zorgver-
zekeraars als betalers van zorg kunnen vormgeven als een driehoek (zie infographic). Het
daadwerkelijk
professional.
van
de
Tot
nu
toe heeft het accent daarbij
zullen baseren op dit soort informatie.
Doelgericht Kwalitatief hoogwaardige fysiotherapeutische
vooral
zorg is doelgericht. Uiteraard kan het doel ver-
gelegen op het
schillend zijn, afhankelijk van de hulpvraag, de
behandel-
diagnose, de ernst van de aandoening en bij-
resultaat van de ver-
zondere omstandigheden. Doelgericht hande-
leende zorg is voor
len betekent ook regelmatige evaluatie of je je
alle partijen van
doel bereikt. Als bij tussenevaluatie blijkt dat
belang. Zo wil de
de gestelde doelen niet worden bereikt, dan is
patiënt ervaren dat
het belangrijk dat de behandeling wordt aanproces en de dos-
gepast of dat de doelen worden bijgesteld.
tief en veilig is. Bovendien wil de patiënt vol-
siervorming. Zorgverzekeraars hebben daar-
Een logische vervolgvraag is dan hoe je kunt
doende uitleg over de inhoud en het proces van
voor criteria ontwikkeld en een systeem van
toetsen op het resultaat van behandeling, gere-
de behandeling. De fysiotherapeut moet weten
externe audits opgezet. Op zich levert dit sys-
lateerd aan de gestelde doelen. Deze vraag
welke behandeling het meest geschikt en effec-
teem een goed inzicht in deze aspecten van
staat eigenlijk nog maar relatief kort op de
tief is. Daarvoor moet hij op de hoogte zijn van
kwaliteit. Wel is het systeem nog onevenwich-
agenda van de fysiotherapeuten, terwijl van-
de huidige inzichten ten aanzien van diagnos-
tig in de mate waarin minder relevante details
uit het perspectief van patiënten en zorgverze-
tiek en behandeling via opleiding, nascholing,
worden beoordeeld. Ook kost het veel inspan-
keraars deze vraag steeds belangrijker wordt.
richtlijnen, en actuele wetenschappelijke litera-
ning om alle informatie te registreren.
Ook transparantie van de gegevens is daarbij
tuur. Ook uitwisseling van ervaring met colle-
De laatste tijd is er gelukkig steeds meer aan-
van belang.
de behandeling effec-
17
Osteopathie in Amsterdam manuele behandeling van de gehele mens
INHOUD OPLEIDING:
• Pariëtaal aspect: bewegingsapparaat • Craniaal aspect: schedel en zenuwstelsel • Visceraal aspect: inwendige organen naar het gehele menselijke organisme, • Integratie psychologie en filosofie (concept Osteopathie) ons eigen lesgebouw en de • Dankzij samenwerking met het IMC, kan klinisch
onderwijs (praktijklessen en stage) gevolgd worden.
• Fulltime en parttime opleiding Medische Basisopleiding (propedeuse) • Tevens: en Academie voor Mesologie. • Erkenning en accreditatie NRO (register m.r.o.) • Accreditatie CRKBO (register onderwijs)
Gezondheid in goede handen E-mail: info@college-sutherland.nl Tel: 020 682 35 15 Open dagen: kijk op www.college-sutherland.nl Osteopathie studeren: leren patiënten lezen
Evidence based meetsysteem voor FlexchairRBT, balanstol, balansplank en cervicaal trainer. Vraag vrijblijvend een offerte aan: admin@veldon.nl. Voor meer informatie of cursussen ga naar www.veldon.nl
Opleiding tot Osteopaat voor dieren
Mis het niet meer! Maak gebruik van het gemak, betrouwbaarheid en vele euro's voordeel. Pak de kortingen die het gratis Fysio4deel-netwerk aan fysiotherapeuten biedt.
Fysio4deel is gratis en zonder verplichtingen
Kortingen op het gebied van scholing, verzekeringen, kantoorartikelen, trainingsapparatuur en vele andere praktijkbenodigdheden.
• • • •
www.icreo.com
Wilt u weten welke voordelen Fysio4deel u kan bieden, kijk dan op www.fysio4deel.nl
W W W. F YS I O 4 D E E L . N L
Sluit u nu aan bij Fysio4deel en maak direct gebruik van de vele schaalvoordelen. A A N G E S LOT E N L E V E R A N C I E R S :
Webdesign & Video
18
Financieel voordeel Betrouwbaarheid Exclusiviteit Gemak
U levert hoogwaardige fysiotherapie
KIES voor Preferred Care Werken aan innovatie en kwaliteit? Bezorgt het kwaliteitsklimaat u kopzorgen? Preferred Care is een kwaliteitsnetwerk voor groei en vitaliteit in uw praktijk.
Preferred Care biedt u een kwaliteitssysteem met: •
Up-to-date behandelprotocollen
•
Dossiervorming conform actueel kwaliteitsbeleid
•
Datawarehouse voor benchmarking en managementinformatie
•
Workshops en training
Het is ook mogelijk om kwaliteitsmodules af te nemen.
Kwaliteit Innovatie Excellence Samenwerking Meer informatie? Bel 010 – 3030000 of kijk op www.preferredcare.nl 19
INPRAKTIJK: WEL DE LUSTEN NIET DE LASTEN Vraaguitval, communicatie, administratie, software, doelgroepen, kwaliteit, social media... Als ondernemer in de fysiotherapie kom je bijna niet meer toe aan optimale fysiotherapeutische zorg. Terwijl goede fysiotherapie nu juist de reden is dat je bestaat. INPRAKTIJK biedt de fysiotherapeut alle producten, diensten, doelgroepprogramma’s en training die uw bedrijfsorganisatie volledig ontzorgt. U komt weer toe aan behandelen. Praktisch ontzorgen noemen we dat!
HET CONCEPT Het concept is eenvoudig en effectief. INPRAKTIJK heeft de specialisten en ondersteuning centraal georganiseerd. U kunt precies datgene afnemen wat u nodig heeft.
“Zorgeloos ondernemen in fysiotherapie” DRIE PIJLERS INPRAKTIJK is gefundeerd op pijlers n Servicekwaliteit: de praktijkvoering is professioneel en goed georganiseerd. n Kostenbesparingen: de bundeling van kennis en producten verlaagt kosten. n Gemak: een zorgeloze praktijkorganisatie bespaart zorgen en frustratie.
DIENSTEN/PRODUCTEN INPRAKTIJK ontzorgt u op het gebied van: n Beweeggroepen/leefstijlinterventies/healthchecks n Behandelondersteuning n Kwaliteitsbeleid n Marketing en Communicatie n Promotiematerialen n Inkoopvoordelen n Telefoonservice n Facturatie- en declaratieservice n Opleiding en training n Praktijk-/behandelsoftware en meer
MEER DAN VOLLEDIG Het pakket is meer dan volledig. Om te onderzoeken hoe uw praktijk ontzorgd kan worden, nodigen we u uit de website te bezoeken. Hier vindt u de complete uitwerking. U kunt ook direct contact opnemen met één van onze specialisten in ontzorgen.
Zorg naar uw patiënt, niet naar praktijkvoering? INPRAKTIJK voor praktisch ontzorgen!
WWW.PRAKTISCHONTZORGEN.NL
20
InTheorie Vakinhoudelijke kwaliteit
waardoor de EPD’s niet goed waren ingesteld
patiënten zijn wellicht meer metingen in de loop
Fysiotherapeuten hebben hard gewerkt aan
en er veel onduidelijkheid ontstond. Daarnaast
van het behandeltraject aan te raden omdat de
het verhelderen van hun kwaliteit van zorg.
verliep het uitvragen van de patiënttevreden-
behandelduur langer is en de behandeldoelen
De meeste fysiotherapeuten laten zich in eer-
heid deels via een digitaal systeem vanuit de
eerder kunnen afwijken. De toepassing van kli-
ste instantie op het gebied van kwaliteit onder-
EPD’s en deels via het uitdelen van materiaal
nimetrie is vooral zinvol als de uitkomsten wor-
steunen door de beroepsorganisatie KNGF.
door fysiotherapeuten. Hierdoor ontstond er
den ingezet bij het klinisch redeneren. Daarom
Ze laten zich registreren in het Centraal
een vertekening in de uitkomsten.
moeten de gegevens direct beschikbaar zijn in het EPD. De gegevens zouden vervolgens kun-
Kwaliteitsregister (CKR) en geven daarmee aan dat ze over de juiste opleiding beschikken en in
Uitkomstmaten
nen worden verzameld in een landelijk bench-
hun handelen de richtlijnen van het KNGF vol-
Het staat volgens ons buiten kijf dat er een
marksysteem. Het verzamelen van gegevens
gen. Aan het CKR is een accreditatiesysteem
goed systeem moet komen om te voorzien in
via EPD’s heeft als groot voordeel dat er zo min
verbonden waarbij fysiotherapeuten zelf hun
de behoefte aan informatie over kwaliteitsin-
mogelijk extra werk mee gemoeid is.
nascholing kiezen en om de vijf jaar opnieuw
dicatoren. Dit moet wel een systeem zijn dat
geregistreerd worden.
voor fysiotherapeuten goed hanteerbaar is
Implementatie
en dat betrouwbare uitkomsten levert. Helaas
Het leveren van verantwoorde zorg houdt in
Sinds 1993 zijn er achttien inhoudelijke richt-
strandde het Kwaliefy-project dat hiervoor
dat je als fysiotherapeut op de hoogte bent van
lijnen en ‘evidence statements’ over drie onder-
bedoeld was.
de verschillende perspectieven van waaruit je
werpen verschenen. De implementatie van de
kwaliteit kunt beoordelen. Je moet dus weten
richtlijnen is over het algemeen nog beperkt;
Het KNGF is nu gestart met een nieuw pro-
hoe je naar andere partijen kunt voldoen aan
dit blijkt ondermeer uit een rapport van TNO.1
ject dat gericht is op Patiënt Reported/Related
de gewenste informatiebehoefte. Zorg er daar-
Nog teveel fysiotherapeuten zijn onvoldoende
Outcome Measurement, PRO(M)’s. Aandacht
naast voor dat je hierover in je team overeen-
bekend met de inhoud van de KNGF-richtlijnen
voor PRO(M)’s stimuleert het gebruik van klini-
stemming hebt. In veel gevallen wordt namelijk
of passen deze in de praktijk onvoldoende toe.
metrie waardoor uiteindelijk de effecten van
de praktijk afgerekend en niet de individuele
Sommige EPD’s bieden schema’s of protocol-
het fysiotherapeutisch handelen beter zicht-
fysiotherapeut. Maak daarom goede afspraken
len aan die gebaseerd zijn op een richtlijn en
baar kunnen worden gemaakt. Er wordt nage-
over de implementatie van richtlijnen en proto-
ondersteunen de daaraan verbonden registra-
dacht over de mogelijkheid om uitkomstma-
collen, over EPD-registratie, over gebruik van
tie in het dossier. Ook zijn er netwerken die
ten te gebruiken naast een deel van de eerder
meetinstrumenten en over de toepassing van
protocollen aanbieden voor bepaalde diagno-
genoemde indicatoren fysiotherapeutisch han-
patiëntervaringsmetingen. Intervisie en als team
ses of thema’s.
delen, etalage-informatie en praktijkorganisatie
van elkaar leren kan veel waarde toevoegen.
en patiëntervaring. Hiervoor kunnen verschil-
Ondersteuning door een kwaliteitsnetwerk kan
Kwaliefy
lende meetinstrumenten worden gebruikt. Het
daarbij faciliterend werken.
In opdracht van de Nederlandse Zorgautoriteit
is dan wel belangrijk dat die meetinstrumenten
is er in 2009 hard gewerkt aan de ontwikke-
iets zeggen over het effect van een behande-
Literatuur
ling van kwaliteitsindicatoren voor de fysiothe-
ling. Het gebruik van het juiste meetinstrument
1 Fleuren M.A.H. et al. Basisvoorwaarden
rapie. Daarbij zijn de indicatoren in drie groe-
is dus van groot belang.
voor de implementatie van de KNGFrichtlijnen. Ontwikkeling en uitvoering
pen verdeeld: fysiotherapeutisch handelen, etalage-informatie en praktijkorganisatie, en
Er zijn altijd minimaal twee meetmomenten
KNGF-richtlijnen. TNO Kwaliteit van
patiëntervaringen.
noodzakelijk: één aan het begin en één aan
Leven; Januari 2008. TNO-rapport KvL/
het eind van een behandeltraject. Bij chronische
B&G2007.139
Het KNGF heeft een registratie van kwaliteitsindicatoren opgezet onder de naam Kwaliefy. Er zijn twee systemen ontwikkeld die beide
Over de auteurs
hebben gefaald in het opleveren van valide
Paula van ’t Spijker-van Kempen is kwaliteitsmanager bij Preferred Care, een landelijk netwerk
informatie over de geleverde zorg. In het eer-
van fysiotherapiepraktijken. Ook is ze werkzaam als fysiotherapeut in een particuliere praktijk en
ste systeem moesten fysiotherapeuten ach-
binnen de gemeente Rotterdam. Ze is bereikbaar via p.vtspijker@preferredcare.nl.
teraf gegevens uit zelf geselecteerde dossiers invoeren, wat de informatie niet betrouwbaar
Harald Miedema is directeur van Preferred Care en van EMcare, zes poliklinieken voor mensen
maakte. Bovendien waren dit tijdrovende han-
met langdurige klachten of aandoeningen van het houdings- en bewegingsstelsel. Daarnaast is hij
delingen. De tweede registratie vond groten-
lector Arbeid & Gezondheid aan de Hogeschool Rotterdam. Hij is bereikbaar via h.miedema@
deels plaats via EPD’s. Helaas waren de soft-
preferredcare.nl.
wareleveranciers hier niet tijdig bij betrokken
21
Congresprogramma 24 november Tijden Onderdeel
Spreker
08.15 - 08.45 Inloop 08.45 - 09.00 Opening
Dagvoorzitter Eric Thoomes, PhD candidate
09.00 - 10.00 Centrale sensitatie
Prof. Dr. Jo Nijs
10.00 - 11.00 Biology of Spinal pain
Prof. Dr. Mick Thacker
11.00 - 11.30 PAUZE
Event Hall
11.30 - 12.30 Motor control changes in spinal pain
Prof. Dr. Paul Hodges
12.30 - 13.45 LUNCH
Event Hall
13.45 - 14.45 Neurodynamica practical implications Michael Shacklock, MSc ppSc, DipPhysio 14.45 - 15.45 Hamstring Injury-overzicht
Carl Askling, PhD, PT
15.45 - 16.15 PAUZE
Event Hall
16.15 - 17.15 Het brein van de therapeut
John van der Meij
17.15 - 18.00 AFSLUITING + BORREL
Event Hall
Jaarcongres Zaterdag 24 november 09.00 - 18.00 uur NBC (Nieuwegeins Business Centre) Blokhoeve 1, 3438 LC Nieuwegein
www.infysio.nl/congres Powered by
22
NVFS
Problemen bij de buren Ik was op 5 oktober bij het congres van de apothekers. De voorzitter hield zijn openingsspeech op een podium voor een volle zaal met leden. Zijn speech stond bol van de problemen waar de apothekers tegenaan lopen. Veel van de problemen waren herkenbaar voor de fysiotherapie. Problemen rondom contracteren met zorgverzekeraars, problemen in de samenwerking met de huisarts, problemen met CVZ, problemen met de politiek en onzekerheid over wat het nieuwe kabinet ons gaat brengen. Na deze opsomming heb ik zitten wachten op het antwoord van deze problemen. In mijn ogen kwam deze niet. Wel kwam er een beeld van een beroepsgroep die in een soort impasse zit en verdeeld is.
Geen impasse Het stelde me gerust dat wij niet de enige beroepsgroep zijn die tegen deze problemen aanlopen en dat wij gezamenlijk bezig zijn passende antwoorden op deze problemen te vinden. We zitten niet in een impasse maar juist in een stevige discussie tussen leden, kader en bestuur. Discussies waar het soms hard tegen hard gaat. Men wordt gewezen op verantwoordelijkheden. Fouten uit het verleden worden op tafel gelegd om ervan te leren. Discussies over de nieuwe structuur van de vereniging. Hoe gaan we deze inrichten zodat leden weer betrokken zijn bij beleid? Dat men zich mede verantwoordelijk voelt voor de implementatie van de strategie en resultaten. Dat we als vereniging slagkracht en daadkracht hebben om tijdig te reageren op zaken die daar om vragen en een kantoor
Troefkaart uitspelen
gaan sturen naar oplossingen in de vragen van
dat daar dienend in acteert. Discussies over
Kortom discussies die ertoe doen en waar we
de toekomst. Het is prettig om te merken dat we
de nieuwe langer termijn visie die ons weer
als leden middels “ronde tafel gesprekken’ aan
als beroepsgroep niet alleen met deze proble-
allen doet richten naar een uitdagend punt op
kunnen meedoen. Maar van impasse is geen
men worstelen. Eenheid in de beroepsgroep is
de horizon waar we de komende jaren naar-
spake. Verdeeldheid is hier en daar te voelen
de succesfactor waar we op dit moment nog de
toe werken voor een duurzame positie van de
en te lezen. Maar ook te zien in oplossingen
voorsprong hebben. Laten we die troefkaart nu
fysiotherapie. Discussies over taken en verant-
die bottom-up ontstaan vanuit de leden. Ik maak
uitspelen en de tijd van oogsten inluiden.
woordelijkheden van kader en bestuur. Wie
me daar zorgen over, omdat het de spelers om
doe wat en hoe houden we elkaar scherp?
ons heen de mogelijkheid geeft ons uit elkaar te
Met sportieve groet,
Op welke wijze komen deze beleidslijnen tot
spelen. Dat maakt ons kwetsbaar! Vele lijnen en
Bart Smit
stand? Hoe monitoren we deze lijnen en hoe
keuzes komen de komende tijd samen en gaan
Voorzitter NVFS
nemen we onze leden er in mee? Discussies
leiden tot een nieuwe verenigingsstructuur, een
over kwaliteit. Hoe we daar weer de regie in
nieuw en duidelijk beleid dat is afgestemd op
krijgen, de kwaliteit gaan bepalen en hoe we
en antwoord gaan geven op de vragen waar
deze gaan handhaven.
we op dit moment mee worstelen. Maar ons ook
23
InTheorie
Proneren en supineren van de Pro- en supineren van de menselijke onderarm is op twee verschillende manieren uitvoerbaar. Ray (1951) en Lagerberg (1999) hebben daarover interessante artikelen geschreven. De twee manieren van pro- en supineren kunnen het beste vanuit de bewegingen van de hand worden geïllustreerd. Deze kan ‘bovenlangs’ pro- en supineren (figuur 1 a) en ‘onderlangs’ (figuur 1 b). ulna een dergelijke rotatie niet maakt. Ook van het gewricht tussen ulna en humerus is bekend dat een dergelijke rotatie (om de lengteas van de ulna) niet mogelijk is. H.C. Leopold, MMT
en supineren) in de onderarm op twee verschil-
Snijzaalonderzoek
Praktijk voor manuele therapie ES®,
lende manieren kan worden uitgevoerd: in
Om na te gaan wat de overeenkomsten en
Medisch Centrum Bankras, Amstelveen
weinig gewrichten bestaat een dergelijke ‘keu-
verschillen zijn tussen deze twee manieren
AXCEN Scholing en Onderzoek, Tilburg
zevrijheid’.
van pro- en supineren, hebben wij onder-
E-mail: huco@axcen.nl
Er zijn echter verschillende functies die alleen
zoek gedaan op preparaten op de afdeling
met bovenlangs- of alleen met onderlangs
Anatomie van de Universiteit Maastricht – des-
Bij bovenlangs proneren beweegt de hand om
proneren (of supineren) kunnen worden uitge-
tijds onder leiding van Prof. H. van Mameren
een as die vanuit de elleboog door de vijfde
voerd. Bij (bijvoorbeeld) het omslaan van een
en prosector Arno Lataster. Ons doel was om
straal verloopt. Bij een pro- en supinatiebewe-
bladzijde in een boek is bovenlangs proneren
na te gaan of er verschillen in de onderlinge
ging rond deze as is het de duimzijde van de
de aangewezen functie, bij het indraaien van
bewegingen van radius en ulna bestaan, en of
hand die in de ruimte de grootste bewegings-
een schroef met een schroevendraaier in de
er verschillen zijn tussen de bewegingen tus-
uitslag maakt.
rechterhand is juist onderlangs supineren ver-
sen radius / ulna en humerus. Hiervoor heb-
eist: bij bovenlangs supineren zou de schroe-
ben we gebruikgemaakt van zogenaamde
In de onderarm roteert de radius daarbij om
vendraaier immers steeds het contact met de
‘verse’ preparaten. Dat zijn preparaten die niet
de ulna heen. Daarbij zijn het proximale- en
schroef verliezen.
in formaline zijn gefixeerd maar zijn bewaard onder extreem lage temperatuur – waardoor
distale radio-ulnaire gewricht betrokken en het gewricht tussen radius en capitulum humeri. De
Gek genoeg wordt in veel literatuur over
ze – na ontdooiing- op een normale manier
ulna neemt niet of nauwelijks deel aan deze
onderzoek naar pro- en supinatie niet vermeld
kunnen worden bewogen. Aan deze prepa-
beweging en blijft gestabiliseerd. Bij onder-
om welke vorm van pro- of supinatie het gaat.
raten hebben we schroeven aangebracht in
langs proneren beweegt de hand om een as
Bijvoorbeeld bij de beschrijving van de bewe-
de radius, de ulna en de humerus. Door de
die vanuit de elleboog door de tweede straal
gingsas tijdens pro- en supinatie (figuur 2).
baan van deze schroeven bij de beide manie-
verloopt. Bij een pro- en supinatiebeweging rond deze as is het de pinkzijde van de hand die in de ruimte de grootste bewegingsuitslag maakt. In de onderarm wekt de ulna daarbij de indruk om de radius heen te roteren. Deze indruk wordt versterkt als je het distale uiteinde van de ulna vasthoudt tijdens pronatie om de tweede straal. Dit is echter schijn: bij palpatie van het olecranon tijdens deze beweging kun je voelen dat de ulna een dergelijke rotatie niet
a
maakt. Ook van het gewricht tussen ulna en humerus is bekend dat een dergelijke rotatie
Figuur 1 (uit: Lagerberg, 1999)
(om de lengteas van de ulna) niet mogelijk is.
a. Pronatie om een as door de pink (vijfde straal).
Het is wonderlijk dat dezelfde beweging (pro-
b. Pronatie om een as door de wijsvinger (tweede straal).
24
b
InTheorie
onderarm op twee manieren Klinische relevantie Klachten waarbij pro- en supinatiebewegingen een rol spelen worden regelmatig behandeld door de fysiotherapeut of manueeltherapeut. Het is goed om – zowel in de anamnese als bij het bewegingsonderzoek – te differentiëren tussen klachten die bij boven- en/of onderlangs pro- en/of supineren optreden. Bewegingen van de ulna ten opzichte van de humerus en bewegingen van de ulna langs de radius naar distaal en proximaal kunnen een belangrijke rol spelen. Hoewel het daarbij kleine bewegingsuitslagen betreft kan het betrekken van deze bewegingen in de behandeling bijdragen aan het succes ervan. In dit kader is het opmerkelijk dat in ‘oude’ literatuur over de behandeling van de tennisarm, het valgiseren van de elleboog als therapie wordt genoemd. Ook in recente literatuur (Abbott, 2001; Slater, 2006; Vicenzino, 2007) wordt het naar lateraal mobiliseren van de onderarm vermeld als een onderdeel van de behandeling van de tenFiguur 2. In veel onderzoek is de bewegingsas voor pro- en supinatie vastgesteld: lopend door het
nisarm. Hoewel daarbij geen ‘rationale’ wordt
centrum van de proximale radius en door het centrum van de distale ulna. Ook Tay e.a. hebben
genoemd, is aannemelijk dat het therapeutisch
bij recent CT-onderzoek (Clinical Biomechanics, 2010) deze ligging van de as bepaald en stelden
effect van de valgiserende mobilisaties berust
een zeer kleine variatie vast in een kleine groep van gezonde proefpersonen.
op het herstellen van de bewegingen van de ulna (zowel ten opzichte van de humerus als
ren van proneren en supineren op foto’s vast te
worden de radius en de hand ‘opgeduwd’
leggen hebben we de onderlinge bewegingen
naar lateraal. De beweging die de radius en
van radius, ulna en humerus kunnen vaststellen.
de hand in de ruimte maken is bij bovenlangs-
Het onderzoek vond plaats in 900 flexie van
en onderlangs pro- en supineren dus zeker ver-
de elleboog.
schillend. Daarnaast kan een (subtiel) verschil bestaan in de beweging die de ulna tijdens het
De conclusie uit dit onderzoek was dat de rota-
pro- en supineren maakt naar distaal of proxi-
tie van de radius rond de ulna bij de beide
maal langs de radius. In ons onderzoek heb-
manieren van pro- en supineren op dezelfde
ben wij dit niet betrokken, maar het model dat
manier plaatsvindt.
Lagerberg hanteert wijst er op – en ook uit de anatomie is aannemelijk te maken dat derge-
Bij bovenlangs pro- en supineren vindt geen
lijke bewegingen moeten plaatsvinden. Als we
beweging plaats tussen ulna en humerus. De
de vorm van het gewricht tussen ulna en hume-
radius roteert inderdaad om de ulna heen,
rus in ogenschouw nemen, dan is het waar-
waarbij de radius de hand ‘meeneemt’.
schijnlijk dat er bij bewegingen van de ulna naar lateraal en mediaal (ten opzichte van
Bij onderlangs proneren maakt de ulna een
de humerus) ook bewegingen naar distaal en
beweging naar lateraal ten opzichte van de
proximaal (ten opzichte van de radius) optre-
humerus, met een zeer geringe rotatie om de
den. Deze bewegingen vinden dan ook plaats
Figuur 3
lengteas. Door deze beweging van de ulna
tijdens het onderlangs pro- en supineren.
M. anconeus
25
Die gedreven fysio geeft meer armslag in onze praktijk Zoekt u een goede fysiotherapeut om uw praktijk- of zorgomgeving te versterken? Wij helpen u snel en soepel aan de professional die perfect in uw plaatje past, voor een tijdelijk of een vast dienstverband. Simpelweg omdat we niet alleen het vak kennen, maar ook de markt ĂŠn de mensen. www.fydalo.nl
i www.fydalo.nl t 0172 - 233 013 e info@fydalo.nl
wat fysio’s beweegt
weten hoe het werkt
ULTRASOUND // EMG // SUPPORT // TRAINING Voor medici en paramedici die zonder zorgen hun blik willen verruimen biedt Dynamic een breed spectrum aan producten en trainingen. Met toewijding zorgen de specialisten van Dynamic voor een blijvende impuls die uw werkplezier vergroot. Samen met u ontdekken we de mogelijkheden en meerwaarde van echografie en emg in de praktijk. Deze inzichten zijn de basis voor de communicatie met uw patienten en onderbouwing van uw werkwijze. Doorzie uw mogelijkheden en maak kennis met Dynamic.
www.dynamic-bv.nl Bedrijvenpark Twente 165L // 7602 KE Almelo The Netherlands // E info@dynamic-bv.nl // T +31 (0)546 658 580
26
InTheorie van de radius) die moeten kunnen optreden tij-
Ray RD e.a. Rotation of the forearm: An Experimental
rotation using helecal axis analysis. Clin Biomech
dens ‘onderlangs’ proneren.
Study of Pronation and Supination. J Bone Joint Surg
25 (2010); 655-659
Am. 33 (1951); 993-996
Vicenzino B. e.a. Joint Manipulation in the
In dit kader is ook de m. anconeus interessant
Slater H. e.a. Effects of a manual therapy techni-
Management of Lateral Epicondylalgia: A Clinical
(figuur 3): deze is bij een gebogen elleboog
que in experimental lateral Epicondylalgia. Manual
Commentary. The Journal of Manual & Manipulative
uitstekend in staat om de benodigde valgi-
Therapy 11 (2006); 107-117
Therapy 15 (2007); 1; 50-56
serende beweging van de ulna ten opzichte
Tay SC e.a. In vivo kinematic analysis of forearm
van de humerus te realiseren. Als origo van deze spier wordt de laterale epicondylus van de humerus genoemd – misschien staat dat in
Auteursprofiel
relatie tot de lokale pijn bij een tennisarm.
Huco Leopold is een van de initiatiefnemers van Axcen Scholing & Onderzoek. Centraal in deze cursussen staat het verwerven van nieuwe en praktisch toepasbare kennis op het gebied van functionele ana-
Literatuur:
tomie van het menselijke bewegingsapparaat. Naast Axcen is Huco sinds 1989 docent aan de School
Abbott JH. Mobilization with movement applied to
voor Manuele Therapie Utrecht en vanaf 1995 lid van het managementteam van deze opleiding. Hij
the elbow affects shoulder range of movement in sub-
heeft functioneel-anatomisch onderzoek gedaan op de snijzaal van de Universiteit Maastricht onder
jects with lateral epicondylalgia. Manual Therapy 6
andere naar bewegingen binnen de schoudergordel en van de gewrichten van enkel en voet. Bijzondere
(2001); 3; 170-177
vakinhoudelijke interesse heeft hij voor de cervicale wervelkolom, whiplashproblematiek en de enkel en
Kasten P. e.a. Kinematics of the ulna during pronation
voet. In 2009 heeft hij zijn masterstudie manuele therapie afgerond met een thesis over het onderwerp
and supination in a cadaver study: implications for
“Bewegingsvoorkeur in de wetenschappelijke literatuur”. Hij is bevoegd trainer voor de verplichte module
elbow arthroplasty. Clin Biomech 19 (2004); 31-35
“Richtlijn manuele therapie bij lage rugpijn”, werkt als onderzoeker bij het NECK-project (Radboud
Lagerberg A. De onderarm als kinematische keten.
Universiteit Nijmegen) en is docent bij de masteropleiding manuele therapie bij AVANS+. Vanaf 1987 is
Versus, Tijdschrift voor Fysiotherapie 17 (1999); 6;
Huco Leopold werkzaam als manueeltherapeut in zijn praktijk in Amstelveen.
298-319
Samcon amcon SAMCON BIOMEDICAL EQUIPMEN T
DAVID RUG CONCEPT Evaluatie & Therapie
De nieuwe generatie Rug Concept Real time Feed back & Data verwerking. Het DAVID RUG CONCEPT bevat een Registratie- en Feedbacksysteem voor Isometrische maximale kracht en Mobiliteit bij Flexie, Extensie, Rotatie, en Lateraal Flexie. Vanwege het oefenconcept in circuitvorm met 4 of 6 toestellen, kunnen de patiënten ook in groepsverband trainen. Voor de kleinere praktijkruimte: “Single Unit F110 - Back Extension”
Nieuw: DAVID NEK CONCEPT met Cervicale Flex/Ext en Cervicale Rotatie
Samcon • Postbus 199 • 4530 AD Terneuzen • Tel. 0115-567089 • Fax 0032-93621926 • jan@samcon.be
www.samcon.be 27
InBeeld
InFysio Academy workshop Social Physiotherapy
Integratie kenmerk Social Media in Fysiotherapie
Na een eerste workshops begin dit jaar werd door een enorme vraag vanuit de fysiotherapie een tweede workshop georganiseerd. Om persoonlijke aandacht te houden werd de groep in een ochtend- en middagdeel gesplitst.
Inzet social media
Veel ruimte
doende nieuwe mogelijkheden om ons
In deze workshop werd duidelijk dat deelnemers
In een intensief dagdeel behandelt de work-
op internet beter te kunnen profileren.
zoeken naar de rol en inzet van social media
shop de kansen en gevaren van social media.
Anita Oskam, Fysiotherapie van der Donk
binnen de fysiotherapie. Centraal in deze work-
Deelnemers krijgen ook een reeel beeld van kos-
shop staat de MarketingCommunicatie boom.
ten en opbrengsten. Uiteraard is er veel ruimte
Een boom als metafoor voor de juiste inzet van
voor het bespreken van je eigen situatie.
“Deze
”
workshop was een confronte-
rende, maar zeer leerzame middag, waarbij duidelijk werd dat de schoenma-
marketing en communicatie binnen de fysiotherapie. Duidelijk wordt dat instrumenten als
Deelnemers
ker bij zijn leest moet blijven en dat aan-
Twitter, Facebook, maar ook folders, persbe-
Navraag bij de deelnemers gaf aan dat iedere
klungelen geen zoden aan de dijk zet.
richten en nieuwsbrieven takken zijn aan de
deelnemer de workshop adviseert en de opzet
Henny Hakker,
boom. Takken groeien alleen uit als de stam en
aansprekend vindt.
Sportgezondheidscentrum Visser
”
de wortels voor de voeding zorgen. Wortels
“Naar aanleiding van de workshop heb
De volgende workshop is woensdag
ik ons internetgebruik kritisch onder de
16 januari 2013.
werkt in de praktijk is integratie met website
loep genomen. Hoewel duidelijk werd
Schrijf snel in want vol = vol!
essentieel.
dat er werk aan de winkel is, zie ik vol-
zijn in dit geval de kernwaarden en de stam is je website. Kortom als je wilt dat Social Media
28
InNieuws
Technogym opent 1ste wellness campus Hoofdkantoor ‘Technogym Village’ ademt beweging en gezondheid In het weekend van 29 september opende Technogym haar nieuwe hoofdkantoor in het Italiaanse Cesena, waar oprichter Nerio Alessandri ruim 25 jaar geleden zijn eerste fitnessapparaat ontwierp in een garagebox. Technogym Village is de eerste wellness campus ter wereld. Het 60.000 m2 grote complex staat volledig in het teken van beweging, gezondheid, design en educatie. De Village werd geopend tijdens wellness congres “Let’s Move for a better world”, waar de menselijke gezondheid centraal stond als vertrekpunt naar
door regelmatig bewegen, een evenwichtig eetpatroon en een positieve men-
een duurzame en gezonde samenleving. Bill Clinton en de Italiaanse president
tale houding). Technogym Village maakt deel uit van het Italiaanse project
Giorgio Napolitano waren er te gast.
“Romagna Wellness Valley”, dat moet resulteren in het eerste Europese wellness district, in de regio Romagna. Nerio Alessandri, president en oprichter
Wellness campus
van Technogym: “Na 25 jaar met veel passie te hebben gewerkt aan de ont-
Het hoofdkantoor is grensverleggend en doordrongen van de wellness filo-
wikkeling van Technogym en de wereldwijde verspreiding van de wellness filo-
sofie (= de filosofie waarbij de levenskwaliteit men mensen wordt verbeterd
sofie, is een droom uitgekomen.”
Incura Fysio op FysioExpo Begin dit jaar is het complete Incura Fysio softwarepakket succesvol
te allen tijde een actueel inzicht in uw financiële prestaties en banksaldi.
gelanceerd. Sindsdien werken al meer dan tweehonderd praktijken met deze alles-in-één oplossing.
Wilt u weten wat Incura Fysio voor uw praktijksituatie kan betekenen? Vraag
Incura Fysio bevat een uitgebreide agenda en planner zodat u altijd over-
dan een gratis proefaccount aan via incura.nl. Incura is natuurlijk ook aan-
zicht hebt. Meer dan 350 meetinstrumenten van het Abakus Expert-systeem.
wezig op de FysioExpo 2012. Bezoek de stand en bekijk een live demonstra-
Alle polisinformatie automatisch in Incura verwerkt. Eenvoudig declareren naar
tie van Incura. Ontmoet tevens de mensen die Incura hebben ontwikkeld. Wij
zorgverzekeraars en patiënten met de slimme facturatie wizard. De unieke pro-
hopen u te mogen begroeten op stand nr. 44. Tot ziens!
fessionele boekhoudmodule zorgt voor meer gemak, bespaart u tijd en geeft u
Incura.nl
Uitbreiding programma Goflex vloeren Een nieuwkomer in het assortiment van Mansom Fitfloor is de Goflex High Impact Rubber vloer. Deze vloer bestaat uit tegels van 3 centimeter dik, die worden gelegd met behulp van een koppelsysteem. De toplaag van de vloer heeft een gesloten oppervlak, waardoor hij eenvoudig kan worden schoongemaakt. Vooral als deze ook nog wordt behandeld met een extra coating. Deze krachtpatser is zeer goed toepasbaar in de Free Weight Zone van uw centrum of praktijk op plaatsen waar gewerkt wordt met zware halters. Ook kan de vloer worden gebruikt op plaatsen waar contactgeluid een probleem
Qua uitstraling is het een vloer zoals u gewend bent van Mansom Fitfloor;
is zoals, bijvoorbeeld, onder de Power Plate.
een robuuste rubber tegelvloer die tegen een stootje kan en uitstekend te com-
Afhankelijk van gewicht van de halters waarmee wordt gewerkt biedt
bineren is met een kunststof vloer of een Goflex rubbervloer.
Mansom Fitfloor diverse oplossingen in vloeren. Zij hebben op basis van hun eigen ervaring de volgende tabel samengesteld:
Is uw interesse gewekt? Bel dan 035-6550510 voor een vrijblijvende
<
50 kg
: kunststof vloer;
afspraak met één van onze adviseurs of breng een bezoek aan onze show-
>
50 kg < 100 kg
: Goflex standaard Rubber vloer;
room in Ankeveen (bij Hilversum).
: Goflex High Impact.
www.mansomfitfloor.nl
> 100 kg
29
InFormatie InFysio
vakblad voor “bewegende’ fysiotherapie Biedt haar lezers Informatie Inhoud Interactiviteit Gericht op: Het continu bewegende speelveld van de fysiotherapie in haar volledige omvang. Focus is hierbij de actieve benadering van de spanning tussen inhoudelijkheid en ondernemerschap. Doel: Met verschillende redactionele informatieve en inhoudelijke bijdragen en interactieve communicatievormen ondersteuning bieden aan visie- en opinievorming op het gebied van vakinhoudelijkheid en ondernemerschap in de fysiotherapie Hoofdredactie Robert Hoogland De redactie houdt zich het recht voor ingezonden artikelen in te korten. Advertenties en advertorials worden geplaatst buiten de verantwoordelijkheid van de uitgever. Aan dit nummer werkten mee Paula van Dijk Kim Roos Bart Smit Whitley Hagens
30
Samen bewegen
W e
venementen E • • n ge
gres • Op Con le i d in
Copyright Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of verveelvoudigd, voor welk doel dan ook en op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.
•
Adreswijzigingen Uitsluitend doorgeven via e-mail of de website info@infysio.nl www.infysio.nl
Social Med ia
Verschijning en oplage InFysio verschijnt 10 keer per jaar. Oplage 6.000 stuks. InFysio wordt gratis verzonden naar alle beslissers in de fysiotherapie. Aanmelding voor InFysio is alleen mogelijk via www.infysio.nl. InFysio kan ook naar personen of andere instellingen verzonden worden. Daarvoor geldt een jaarabonnement van € 75,– (incl. BTW) per jaar. Dit abonnement kan op elk moment ingaan.
bs
Nie u
• pp A
Uitgever Phytalis www.phytalis.nl
agazine •
M • e it
f• rie sb w
Redactie & advertenties Westvlietweg 72-Z 2495 AA Den Haag Tel. (070) 320 61 57 info@infysio.nl www.infysio.nl
InFysio op twitter
InFysio op facebook
@infysio
facebook.com/infysio
Neurodynamica en musculoskeletale consequenties
Jaarcongres
Zaterdag 24 november 2012 09.00 - 18.00 uur NBC (Nieuwegeins Business Centre) Blokhoeve 1, 3438 LC Nieuwegein
www.infysio.nl/congres Powered by
De architect die begrijpt hoe u en uw cliënten een praktijk willen ervaren Architect Krijn Ratsma van architectenbureau Casa Ratsma woont al zijn hele werkzame leven samen met een fysiotherapeute met een eigen praktijk. Sinds eind 2011 zijn hun beide bedrijven gevestigd in één gloednieuw energieneutraal gebouw van ruim 500 m2 in Dirksland. Het pand is volledig HKZ/pluspraktijk-proof en oogst veel waardering. Graag nodigen we u uit om (ook 's avonds) geheel vrijblijvend inspiratie op te komen doen voor uw eigen bouwplannen. U kunt een afspraak maken met Krijn Ratsma: telefoon 0187 603918 of mail info@casaratsma.nl.
www.fitenfysiodirksland.nl
www.casaratsma.nl
heldere architectuur
casa ratsma
Uitgangspunten bij deze praktijk waren: + wisselwerking fitness en fysiotherapie + plezierige ruimtes met mooie lichtinval + comfortabel voor medewerker en cliënt + optimale geluidwering tussen ruimtes + energieneutraal: het gebouw wekt jaarlijks evenveel energie op als er verbruikt wordt
31
Bekend maakt bemind Maak kennis met onze
betrokkenheid Ken onze plussen en u zult ons minnen! www.matrixfitness.nl
Wij van Matrix zijn geen dozenschuivers: we luisteren eerst naar de behoeften
Al jaren behoort Matrix wereldwijd tot de top drie van leveranciers aan
van onze klanten en geven daarna deskundig advies. Maar we doen meer.
de professionele fitnessmarkt. Dezelfde topkwaliteit waar deze branche
Af en toe zijn er omstandigheden die een grotere betrokkenheid vragen, zoals
van profiteert is ook voor uw praktijk beschikbaar. Steeds meer fysio
bijvoorbeeld creatieve ondersteuning bij inrichtingsvraagstukken of financiering.
therapeuten werken al met onze toestellen. De komende maanden tonen
Onze betrokkenheid stopt niet als de spullen eenmaal geleverd zijn. De afdeling
wij u nog meer kenmerken van Matrix zodat ook u ons beter leert kennen.
Service staat altijd klaar om u bij vragen te helpen.
Wordt vervolgd...
Ook maatschappelijk timmeren wij aan de weg. Zo zijn we onlangs begonnen met een actie om geld in te zamelen voor de stichting ‘Spieren voor spieren’. Kijk maar eens op http://www.facebook.com/matrixfitnessnl Betrokkenheid is geen onbaatzuchtig doel op zich: door elkaar te helpen ga je samen sneller vooruit. Springt u met ons op die tandem?
Tring...
Samen sneller vooruit!