iSIQUIJOR Vol.09 #23 07/21/21

Page 1

iSIQUIJOR GOVERNMENTNEWS

#EmpoweringCommunities

GIYA ALANG SA RESPONSABLENG PAGPAMUHI from page 3 • Hikot Kinahanglan hiktan ang inyong iro kon inyo kining isuroy gawas sa inyong tugkaran. Ato usab hunahunaa kadtong dili gusto mamuhi o “non-pet lovers” ug kadtong mahadlok sa iro ug iring.

THE OFFICIAL E-NEWSLETTER OF THE PHILIPPINE INFORMATION AGENCY - SIQUIJOR | WWW.PIA.GOV.PH and the DEPARTMENT OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - SIQUIJOR | WWW.DOST.GOV.PH

• Pagkaon ug Puluy-anan Hatagi ang inyong iro.iring ug igo ug sustansyadong pagkaon, puluy-anan, ug regular nga pagkaligo. Kini aron malikayan nga sila molayas ug makadistorbo sa mga silingan. Ang iro dili angay pakan-on ug tsokolate, kendi, abokado, ahos, sibuyas, mushrooms ug agup-upon nga pagkaon, samtang ang iring, dili usab angay paka-on ug tsokolate, tsaa, kape, soda, cheese, tambok, hilaw nga itlog, karne ug isda, raisins, ahos, ug sibuyas.

VOL. 09| No. 23 JULY 14 - 21, 2021

DA-7 chief lauds partnership in Siquijor’s ‘Kadiwa’

• Napaakan ug iro/iring I-report dayon sa barangay ang bisan unsa nga insidente sulod sa 24 oras aron mahatagan ug tukmang aksyon. Buot pasabot sa paak mao kadtong mga samad o kinarawsan gikan sa tango sa iro o iring. • Biktima sa Paak Responsibilidad sa tag-iya sa iro/iring nga iyang tabangan ang napaakan sa pag bayad sa mga nagasto sa pagpaayo ug uban pang mga gasto kalabot niini.

ANIMAL WELFARE ACT OF 1998

• Pakapon/Pagpahibuto (Spay/Neuter) Pakapni/Pahibut-i ang inyong iro/iring aron malikayan ang pagsanay niini. Ang Spay mao ang pagkuha sa taguangkan sa baye nga iring, samtang ang Neuter mao ang pagkuha sa itlog sa laking iro.

• Kapintasan sa mga hayop (Animal cruelty Pag-abuso, pagpabaya sa hayop, sama sa dili ensakto nga pagtangkal o paghikot hinungdan nga sila mag-antus ug mosangpot sa kamatayon.

• Pagpanakop Dakpon ang mga layaw nga iro/iring aron malikayan ang pagkuyanap sa rabis ug uban pang mga sakit. Buhian lamang sila kon lukaton sila sa tag-iya o human makabayad sa gasto sa pagkapon/paghibuto.

• Giabandona nga hayop (Abandoned animals) Paglabay, pag-abandonar sa bag-ong anak nga iro/iring sa mga bakanteng luna, kanal, ug kadaplinan sa karsada.

Sec. 11. SILOT/MULTA KALAPASAN Wala nabakunahan nga binuhi * Kon ugaling makapaak ang wala nabakunahan, ang tag-iya maoy mo-abaga sa pagbakuna sa hayop ug sa napaakan Pagdumili pagpa-obserbar sa nakapaak nga iro Pagdumili pagpa-obserbar sa iro ug pag-abaga sa gasto sa pagpatambal sa biktima Pagpasuroy sa iro gawas sa tugkalan sa balay nga wala’y hikot Nadakpan nga iro Alang sa langyaw nga nakalapas

SILOT/MULTA P2,000.00

P 10,000.00 P 25,000.00

(Republic Act No. 8485)

SILOT/MULTA KALAPASAN Pagkamatay sa hayop tungod sa kapintasan/ pagmaltrato ug pagpasipala

Pagpasipala/Pagdagmal/ Pag-abandona sa kahayopan nga moresulta sa pagsalig niini sa tawo para mabuhi

P500 P 500.00 ug dili molapas sa P1,000.00 paghingilin human makaserbisyo sa sentensya/silot nga gipahamtang

iiSIQUIJOR SIQUIJOR Information is our business.

Pagmaltrato, pagpasipala, pag-abandona apan wala kini namatay ug mabuhi lang nga siya ra

SILOT 1 ka tuig, 6 ka bulan ug 1 ka adlaw hangtud 2 ka tuig nga pagkapriso ug/kon multa nga dili molapas sa P100,000. 1 ka tuig ug 1 ka adlaw ngadto sa 1 ka tuig ug 6 ka bulan nga pagkapriso ug/kon multa nga dili molapas sa P50,000.

6 ka bulan ngadto sa 1 ka tuig nga pagkapriso ug/ konmulta nga dili molapas sa P30,000.

SIQUIJOR (PIA) -The Kadiwa ni Ani at Kita (Katuwang sa Diwa at Gawa para sa Masaganang Ani at Kita) that was launched earlier in Siquijor province is a result of the collective and joint efforts of the government, private sector, and the community of Siquijor. This was stressed by DA-7 Regional Executive Director Salvador Diputado as he lauded the province for coming together for common good in his virtual message during the launching. Diputado hailed the strong partnership between the national government agencies and the local government through the Office of the Governor, the Office of the Provincial Agriculturist, Provincial Veterinary Office (PVO), DA Provincial Agricultural Technology Coordinating Office (PATCO), and Province of Siquijor Electric Cooperative (PROSIELCO) that made the Kadiwa possible in in the province. “With this, I am truly delighted and grateful for the partnership we have built. Because of the assistance, we have succesfully created a direct chain that connects food producers to consumers and allows a less costly, fresh farm produce to come to the table and gives our farmers and food producers a decent income,” Diputado said. The DA-7 official said he is looking forward to another partnership for another project that will benefit the farmers, fisherfolks and the local community. The KADIWA ni Ani at Kita

program is DA’s response to the COVID-19 pandemic not only to empower farmers and fisherfolks but also to make food and essential needs accessible to people during the pandemic by providing a direct marketing scheme where producers (farmers/fisherfolk) are directly linked with the consuming public in strategic locations. For Siquijor province, the Kadiwa will be done monthly starting June at the PROSIELCO Solidarity Hall in Nonoc, Larena, Siquijor. It was launched in cooperation with the Provincial Agriculture Office, PVO, Bureau of Fisheries and Aquatic Resources, and Philippine Coconut Authority with Siquijor Gov. Zaldy Villa spearheading the ribbon-cutting

ceremony. Fish, vegetables, fruits, spices, and other food products like breads, pies, snacks, and drinks were on display during the activity. “Kini nga mga produkto naglangkob kini sa mga basic commodities nga maoy gikinahanglan natu matag adlaw. Tumong niini nga matabangan ang atong mga mag-uuma ug mangingisda nga ma-ilhan sila sa katawhan kung unsa ang ilang baligya aron sayun na lang kini sa paghalin (These products cover the basic commodities needed by people everyday. This aims to help our farmers and fisherfolks so that the community will be aware of what they are selling),” said Agriculturist II and DA-PATCO OfficerIn-Charge Rodolfo Anulacion. (rac/PIA7 Siquijor)


iSIQUIJOR GOVERNMENTNEWS

#Empowering Communities

DOST-7 turns over medical equipment to Siquijor

The Department of Science and Technology (DOST7) recently turned over RxBox units to Siquijor province. DOST Siquijor Provincial S&T Director Engr. Mario de la Peña handed over the equipment to Gov. Zaldy Villa in a symbolic ceremony. A briefing on the equipment was also done at the Office of the Governor, Polangyuta, Siquijor, Siquijor. RxBox is a project of DOST together with the Philippine Council of Health Research and Development and the University of the Philippines-Manila National Telehealth Center to promote for a “Smarter Philippines.” It is also an Information Communications Technology innovation designed to support the Department of Health’s (DOH) call for Kalusugan Pangkalahatan or Universal Health Care. DOH and DOST identified four qualified rural health units (RHUs) in the province for the deployment of the devices together with the components, namely: Enrique Villanueva RHU and Birthing Center, Lazi Health Center, Maria RHU, and San Juan RHU. DOST Siquijor representative Engr. Joelline Ann Two of the four RxBox units have been deployed to Ates (right) turns over the RxBox to Lazi Mayor James Monte (center) and Municipal Health Lazi Health Center and Enrique Villanueva Rural Health Unit Officer Dr. Iremaeus Selga (left). (DOST photo) and Birthing Center. Health workers of both RHUs underwent trainings and passed rated return demonstrations. Meanwhile, RHU San Juan is set to receive one RxBox unit on June 29, 2021. Their personnel will be trained on June 29 to 30, while RHU Maria has yet to schedule with DOST for the training of their staff and turnover of the equipment. (Engr. Joelline Ann D. Ates/SRA & IO-designate/DOST Siquijor PSTC S&T Media Service)

DOST Siquijor inks MOA with Lazi town as 1st RxBox site The Department of Science and Technology (DOST-7) recently inked a Memorandum of Agreement (MOA) with the local government unit of Lazi and turned over the RxBox unit to its Rural Health Unit (RHU) as the first RxBox site in the province. “The RxBox is a telemedicine device capable of capturing medical signals through built-in medical sensors, storing data in an electronic medical record (Community Health Information Tracking System-CHITS), and transmitting health information via internet to a clinical specialist in the Philippine General

Hospital for expert advice,” said Provincial Director Engr. Mario de la Pena during the MOA signing and turnover ceremony. It also catalyzes improvement in the local referral system by facilitating teleconsultations (audio-video conferences) within the National Telehealth Service Program. RxBox has six components, namely: Blood Pressure Monitor, Pulse Oximeter, Electrocardiogram (ECG), Fetal Heart Monitor, Maternal Tocometer, and Temperature Sensor.

With RxBox, the overall healthcare cost in Lazi is expected to reduce as health workers are able to diagnose, monitor, and treat patients within Lazi Health Center, said de la Pena. Prior to the turnover to the municipality, the RxBox device was endorsed and received by the Siquijor provincial government through Gov. Zaldy Villa. (RAC/ PIA Siquijor with reports from Engr. Joelline Ann D. Ates/SRA & IO-designate/DOST Siquijor PSTC S&T Media Service)

Gov. Zaldy Villa (2nd from left) leading the ribbon-cutting during the launch of the Kadiwa ni Ani at Kita Program at the PROSIELCO Solidarity Hall, Nonoc, Larena, Siquijor. (rac/PIA7 Siquijor)

iSIQUIJOR GOVERNMENTNEWS

CEBUANO NEWS

GIYA ALANG SA RESPONSABLENG PAGPAMUHI Usa niini ang gitawag ug “Beach worms” o bitok nga naggikan sa mga hugaw sa iro nga kon madapat sa panit makahatag ug sakit ug katol-katol. Lakip usab niini ang mga kato nga mopaak usab sa tawo.

“Binuhi Mo, Ampingan Mo

Tungod sa maong mga kahasol, ang maong mga layaw, kon madakpan, kasagara pasipad-an, bunogon ug patyon. • Ang kasaba sa mga layaw nga hayop ilabi na kon sila mangulag makadisturbo sa mga silingan ilabi na sa mga tigulang ug masakiton, kinsa mahinungdanon kaayo kanila ang pahuway. Wala pa gani labot niana ang kabaho sa ilang ihi nga ibilin pagpa-ila sa ilang teritoryo.

Philippine Information Agency

MGA LAYAW NGA HAYOP UG EPEKTO NIINI

Usa sa mga gikabalak-an sa namuhi ug hayop sa Isla sa Siquijor mao ang padayong pagdaghan sa mga layaw kon stray animals. Kasagara niini mao ang mga iro ug iring nga gipasagdan sa mga iresponsableng namuhi -- mga bagong gihimugsong iro ug iring nga gilabay o gibiyaan, makaluluoy ug walay kapaingnan. Kon dili makaplagan ug walay moalima kanila, magtubo sila nga layaw, walay pinuy-anan ug pagka-on, hinungdan nga sila maglakaw-lakaw o mopuyo bisag asa ug mabuhi lamang sa mga basura o nilabayng pagkaon gikan sa mga kan-anan.

Unsa man ang epekto niini? •

Kining maong mga hayop dili angay silotan ug pasipad-an. Nagkinahanglan sila sa responsableng tag-iya. Dakong garbo nato nga ang Lalawigan sa Siquijor gideklara ug naila nga Rabies-free Province kon luwas sa sakit nga rabis sukad niadtong 2008 hangtud karon o labaw na sa 12 ka tuig. Busa magtinabangay kita sa pagpadayon niining maong kalamboan ug katumanan. Aduna na’y napanday nga balaod ug mga palisiya, ang ato lamang mao ang hingpit nga pagtuman niini. Atong katungdanan ang pagtuman sa mga balaod alang sa kaayuhan sa atong probinsya aron kini makadani ug daghan pang mga lokal ug langyaw nga turista. Uban sa malahutayon ug mauswagon nga turismo sa isla, mao usab ang pag-uswag sa kahimtang sa ekonomiya, sa lokal nga industriya ug pagtabang aron ang mga lumulupyo mahaw-as sa kalisod.

iSIQUIJOR

ANGAYNG MAHIBAW-AN SA PAGPAMUHI UG HAYOP

kadalanan, makahatag sila ug kakuyaw sa mga lumalabay ug maoy hinungdan nga mapaakan o madisgrasya ang mga biyahero.

is the Island of Siquijor’s first electronic newsletter produced by the Philippine Information Agency-Siquijor Information Center and the DOST Provincial Science and Technology Center.

Malibang sila bisag asa ug makahatag ug kahugaw sa palibot.

It contains snippets of information about Siquijor, Central Visayas and the Philippine Government.

Tungod kay naa sila sa

• Ang mga layaw nga hayop makadaut sa panglawas sa katawhan ingon man niadtong mga inatiman nga mga hayop. Posible silang magdala ug mga sakit sama sa kagid, rabis, ug uban pa, nga makatakod sa ubang hayop ug katawhan nga maduol kanila.

THERE IS GOOD NEWS EVERYDAY.

FOLLOW US online! /Pia Siquijor /PIA Siquijor @PiaSiquijor

(RA 9482, “Anti-Rabies Act of 2007) • Bakuna kontra rabis Kini ihatag nga libre sa Provincial Veterinary clinic o aduna usab sila’y ipahimutang nga skedyul sa matag karon ug unya, sa nagkalain lain nga lungsod. Kinahanglan gayud nga inyong iro ug iring mabakunahan aron malikayan ang kadaut ug multa o silot. • Rehistro sa iro/iring Kinahanglan iparehistro ang iro/ iring sa municipal o barangay hall. Kini makatabang alang sa pagpatunhay sa kahapsay sa atong dapit ug makahatag ug kasayon aron ma-monitor ang inyong iro ug iring kon ugaling kini mawala o uban pang mga panghitabo. Ang bayad pagparehistro, P100.00 matag hayop. to page 4


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.