De reactie van Baarsma op de kritiek van Van Wijnbergen De kritiekpunten zijn gebaseerd op een eenzijdige of verkeerde weergave van het SEO rapport. Ook zijn er kritiekpunten die niet met feiten of argumenten worden onderbouwd, zodat ik er niet inhoudelijk op in kan gaan. De belangrijkste kritiekpunten zijn: •
“Een fatsoenlijke marktanalyse ontbreekt … alle marktinformatie is .. praktisch volledig gebaseerd
op informatie uit één jaar”. en “.. er wordt geen bewijs gegeven dat er capaciteitsproblemen bestaan” Reactie: Het rapport laat de huidige tekortkomingen van de markt zien en signaleert problematische ontwikkelingen in de tijd. De kritiek maakt niet duidelijk waarom dit geen fatsoenlijke marktanalyse zou zijn. Capaciteitsproblemen worden niet bewezen maar wel aannemelijk gemaakt. Het rapport schetst dat er in de afgelopen decennia al volumebeleid werd gevoerd en laat met cijfers zien dat het gebruik van de grachten sindsdien sterk is gegroeid. Het bewijzen van capaciteitsproblemen viel ook buiten het bestek van ons onderzoek. Naast het SEO-onderzoek voerde TNO onderzoek uit om de capaciteitsproblemen nader in kaart te brengen door op een aantal punten de aantallen, lengte, snelheid en vaarrichting alsmede de geluidsoverlast te meten en deze te koppelen aan een verkeersmodel. •
“SEO zelf geeft aan dat de markt door prijscompetitie gekenmerkt wordt … Maar in dat soort
omstandigheden (“Bertrand competitie” …) is de uitkomst … gelijk aan … een competitieve markt … geen welvaartsverlies” Reactie: SEO geeft aan dat sommige afnemers (m.n. touroperators) onder meer op de prijs van rondvaarten letten. Wij geven niet aan dat de markt door prijscompetitie wordt gekenmerkt. Van Bertrand competitie kan geen sprake zijn omdat marktpartijen hun productiecapaciteit en hun marktaandeel slechts langzaam of tegen hoge kosten kunnen vergroten. Dat komt omdat een aanbieder geen extra boot in de vaart kan brengen zonder vergunning en er op grond van het volumebeleid geen extra vergunningen worden verleend. Het enige wat kan is tegen hoge kosten een boot (met vergunning) van iemand te kopen. Bovendien veronderstelt Bertrand competitie dat er geen collusie tussen de bedrijven is. Aan deze en andere voorwaarden van Bertrand concurrentie is niet voldaan op de Amsterdamse grachten. •
“SEO stelt dat “de tucht van de kapitaalsmarkt” zal verhinderen dat … capaciteits-oorlogen zullen
ontstaan … volstrekte onzin, er zijn 6 onafhankelijke spelers in de markt, met verschillende banken en andere financiers. Zelfs al zouden banken dit complexe coördinatieprobleem kunnen oplossen (quod non), dan zouden zij het niet mogen doen vanwege de mededingingswet ” Reactie: SEO stelt in het rapport niet dat die “tucht” complexe coördinatieproblemen oplost, maar dat er geen sprake zal zijn van ongebreidelde toetreding door een kritische blik van banken op onrendabele investeringsplannen (blz. 58-59). •
“Alhoewel het stuk vol staat over het belang van een rem op het aantal vaarbewegingen stelt SEO
doodleuk voor vergunningen ongelimiteerd uit te geven aan iedereen ..” Reactie: De vergunningen zijn in het SEO voorstel niet gelimiteerd in aantal, maar er zijn wel remmende andere maatregelen. Als de vergunningscriteria en handhaving strikt zijn (zoals SEO voorstelt, box 5.1 en zie verder blz.58-61), zal het aantal vergunninghouders en dus de vaarbewegingen gelimiteerd worden. Verder stelt SEO dat de pleziervaart ingeperkt moet worden (par. 4.3 en blz. 65), bijvoorbeeld met een forse verhoging van de prijs van het jaar- en dagvignet. En dat de
leges voor vergunningen en vermakelijkheidsretributies voor rondvaartboten fors moeten worden verhoogd. • “Als SEO tegen deze conclusie [dat er voldoende competitie is] in wil gaan zal ze dat moeten onderbouwen, door aan te tonen dat er boven-normale winsten in die sector behaald worden” Reactie: Het SEO rapport besteedt hier aandacht aan. De winstgevendheid kon niet worden gemeten, maar andere financiële informatie wijst op een (zeer) gezonde financiële situatie. SEO rapport blz. 60: “De winstgevendheid is niet op basis van openbare informatie vast te stellen. … Op basis van openbare stukken … bij de Kamer van Koophandel is op te maken dat de meeste rondvaartrederijen er financieel gezond voorstaan met current ratio’s van (ver) boven de 2 (bij een norm van 1,2-1,5) en een solvabiliteit van boven de 60 procent (bij een norm van 20-45 procent)” • “Verder is de ontkenning van de noodzaak van enige vorm van regulatie rond aanleg/opstap/afstap punten een serieuze omissie, het is onbegrijpelijk dat SEO volledig voorbij gaat aan de vergelijkbare situatie rond de taxi markt” Reactie: Het SEO rapport bepleit vrije toegang tot opstap/afstap punten (ook dat is “regulatie”) en benadrukt dat effectieve handhaving nodig is (blz. 67). SEO gaat niet voorbij aan de situatie bij de straattaxi: op 60/61 wordt aan de hand van diverse argumenten aangetoond dat deze vergelijking mank gaat. • “De SEO aanbevelingen zullen … naar alle waarschijnlijkheid tot meer milieuschade leiden … Hier wordt in het rapport geen aandacht aan besteed” Reactie: Diverse door SEO voorgestelde maatregelen leiden tot minder vervuiling. O.a. op blz. iii van de samenvatting wordt gesteld dat de pleziervaart moet worden ingeperkt uit milieu-oogpunt. Ook wordt milieu-etikettering aanbevolen (blz. 47). En er wordt aanbevolen om milieu-eisen op te nemen in vergunningen (blz. 56 en box 5.1). Of de milieuschade door de SEO voorstellen per saldo stijgt of daalt, is niet bekend. •
“En dat [groene motoren] wel verplicht stellen zonder compensatie zal de free entry weer
bemoeilijken omdat intreders dan een kosten nadeel hebben tov bestaande partijen” Reactie: Het SEO rapport doet een voorstel om dit kostennadeel te beperken (Blz. 57: “… boten die bijvoorbeeld in een overgangsregime wat betreft milieu zitten, zouden per passagier een hogere vermakelijkheidsretributie moeten betalen dan boten die al geheel voldoen aan de milieueisen.”).