Generatiedingetje?

We mochten weer beginnen! Dus orkest en Sophie zochten samen de juiste snelheid voor het uitvoeren van "Mens durf te leven". Het ritme en de dynamiek moesten er goed uitkomen.

"Zoals bij Wende" werd er gerefereerd.

Huh, Wende?? Bij mij zit "Mens" in mijn hoofd als lied van Ramses Shaffy. In de tijd waarin mijn ouders met een jong gezin probeerden hun weg te vinden in een maatschappij met minder kerk, minder regeltjes en meer vrijheid voor jezelf. In het roerige Amsterdam van 1967 met rellen, een Maagdenhuisbezetting en protesten bij een Koninklijk huwelijk zong Ramses zijn protest tegen de gevestigde orde.

Toch even nagegaan op het internet hoe dat nou zit. Wat blijkt: het lied is veel ouder. Het werd in 1917 geschreven, in de tijd dat mijn opa en oma puber waren. Zij waren de jongeren die

worstelden met de gevolgen van de eerste wereldoorlog.

Een periode waarin Nederland angstvallig neutraal probeerde te blijven tijdens het immense bloedvergieten. Gemangeld tussen economische belangen (Fokker verkocht vliegtuigen aan de Duitsers), bedreigde veiligheid (gemobiliseerde dienstplichtigen aan de grens), miljoenen vluchtelingen en enorme geldontwaarding en dus armoede. Eén miljoen Belgen vluchtte naar Nederland. Ze werden door de regering over het land verspreid tot in Gouda toe. Aan de Graaf Florisweg (ongeveer ter hoogte van het voormalige Jozefziekenhuis) was een opvangkamp voor 1500 2000 gevluchte Belgen, op een bevolking van toen ongeveer 25 000 Gouwenaars.

Om nog eens na te lezen (en misschien na te denken…) https://www.wereldoorlog1418.nl/ vluchtelingen/kamp-gouda/.

Maar dan dus, midden in die crisis van meer dan 100 jaar geleden en in die tijd dat mijn opa en oma jong waren: "Mens, durf te leven!". "Met kracht declameren" zette dichter Dirk Witte bij zijn oproep om het niet te nauw te nemen met heilige huisjes en kleinburgerlijke moraal.

Na de eerste wereldoorlog leek de dichter even gelijk te krijgen. In de "Roaring Twenties" of "Belle Epoque" feestte een deel van de wereld erop los. Tot opnieuw een crisis, diepe armoede en een wereldoorlog.

Pas na de "wederopbouw", het lied was al vijftig jaar oud, kwam het in de tijd van mijn ouders opnieuw tot leven. De jongste generatie kent het als een klassieker in het Nederlandse repertoire. Had ik ff gemist.

Mattieu