O pirata Drake na ría de Vigo by Mónica Muñoz

2 3,5$7$ '5$.( 1$ 5Ë$ '( 9,*2

&/$6( '( $ &(,3 )5,$1 7(,6 3', 8Q PDU GH OLQJXDV

INDICE 1. Introdución ............................................................................................. 2

2. Biografías .............................................................................................. 3 2.1. Biografía de Drake ........................................................ 3 !

2.2. Biografía de Isabel I ...................................................... 5

2.3. Biografía de Felipe II ..................................................... 7

3. O mundo na época do pirata Drake ....................................................... 9 3.1. Os barcos da época ...................................................... 9 3.2. A guerra de Portugal ...................................................... 11 3.3. A Armada Invencible ...................................................... 12 4. Incursións do pirata Drake na Ría de Vigo .............................................15

5. Conclusións ............................................................................................17

6. Bibliografía .............................................................................................18

1. INTRODUCION Este curso, no noso colexio, estamos a traballar o proxecto titulado Un mar de linguas. O obxectivo das investigacións dos alumnos e alumnas de 6º A foi coñecer máis polo miúdo a presenza do pirata Drake na Ría de Vigo. Sen embargo, non poderiamos entender esta presenza sen coñecer a vida doutras persoas contemporáneas del e sen afondar nos acontecementos da súa época. !

Por tal motivo, o noso traballo se divide en tres partes: • biografías (onde repasamos a vida de Drake e a dos reis Isabel I de Inglaterra e Felipe II de España); • o mundo na época do pirata Drake (onde analizamos o tipo de embarcación empregado na época, así como as circunstancias que rodearon as guerras entre España e Inglaterra); • finalmente, comprendido o contexto histórico, relatamos a presenza do pirata Drake na Ría de Vigo.

2. BIOGRAFÍAS 2.1. Biografía de Francis Drake

Antoine Maurin [Public domain or Public domain], via Wikimedia Commons

No século XVI, os corsarios eran moi respectados. Un dos máis famosos foi Sir Francis Drake. Sir Francis Drake naceu na cidade de Tavistock (Inglaterra) en 1540, na cala dun navío abandoado no cal vivían os seus pais. Na década de 1580 zarpou para loitar contra a Armada Invencible. Corsarios como Drake a destruíron e se converteron en heroes. Por este feito, Sir Francis Drake foi nomeado lord e almirante por Isabel I de Inglaterra. Con anterioridade, Francis Drake capturara un convoi español cargado de ouro e prata peruanos. Ademais, foi a segunda persoa en dar a volta ao mundo, despois de Magallanes. Sir Francis Drake morreu no ano 1596.

2.2. Biografía de Isabel I

Descoñecido. Retrato Darnley de Isabel I de Inglaterra. Dominio Público. En Wikipedia.

Isabel I naceu o 7 de setembro de1533 no Palacio de Placentia (Inglaterra). Era filla de Enrique VIII de Inglaterra e da súa segunda esposa, Ana Bolena. Sucedeu no trono á súa medio irmá, María. Como Isabel morreu sen fillos, o seu sucesor foi un fillo da súa prima, Xacobo. Naquela época, España era a potencia máis poderosa do mundo. Inglaterra era unha gran potencia naval. Así que Isabel I potenciou os ataques da frota corsaria contra as naves españolas. Isto acabou provocando unha guerra entre España e Inglaterra. Isabel I faleceu o 24 de Marzo de 1603, con 69 anos, no Palacio de Richmond, e foi enterrada na Abadía de Westminster.

2.3. Biografía de Felipe II

Retrato de Felipe II de España. Sofonisba Anguissola [Public domain], via Wikimedia Commons.

Felipe II foi rei de España dende 1556 (cando o seu pai, Carlos I, abdicou nel) ata 1598. Tiña moita experiencia de goberno porque durante o reinado do seu pai xa asumira algúns cargos. A súa nai era Isabel de Portugal, razón pola que, durante o seu reinado, Felipe II tamén se convirte en rei de Portugal. Felipe II modernizou e reforzou a administración do Estado, centralizándoa, e instalando a capital en Madrid. O Imperio de Felipe II era extensísimo (o rei dicía que nel non se puña o sol), polo que os gastos eran inmensos. Por tal motivo, o Estado tivo que se declarar en bancarrota en tres ocasións. En política exterior, a Coroa liberouse das posesións europeas (o seu pai era emperador de Alemaña), pero mantivo numerosos conflictos con Inglaterra (ó morrer María Tudor e fracasar a unión de ambos os dous países) e con Francia.

3. O MUNDO NA ÉPOCA DO PIRATA DRAKE 3.1. Os barcos da época 3.1.1. O galeón

O galeón é a embarcación que sustituíu á nao e á carraca. Os galeóns eran grandes barcos que empezaron a utilizarse dende principios do século XVI e convertíronse nos principais buques de guerra da meirande parte dos países con flota. O galeón ten a súa orixe en España, e xurde pola necesidade dos navegantes exploradores, quenes buscaban un navío que tivera a mesma capacidade de carga dunha nao e a maniobrabilidade e velocidade dunha carabela.

Hyeronymus Köller el Viejo. La Santa Trinidad. Dominio público. En Wikipedia.

3.1.2. O 'Golden Hind' O famoso pirata Francis Drake era o capitán deste galeón inglés, en cuia cuberta a raíña Isabel I de Inglaterra nomeouno sir en 1581. O seu nome, Golden Hind, que siñifica “cerva dorada”, provén do escudo de armas de lord C.C.Hatton, quen financiou a volta ao mundo do pirata inglés

(comezada en 1577) e na que saqueou barcos españois e

conseguíu valiosos botins.

"New Albion. English galleon "Golden Hinde" by Sir Francis Drake. Oil on canvas. 60 x 90 cm." by Kozhin, Simon - New Albion. English galleon "Golden Hinde" by Sir Francis Drake.. Licensed under CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons.

3.2. A Guerra de Portugal !

A orixe desta guerra atópase na morte sen herdeiros do rei Sebastián I de Portugal

en 1578, e do seu sucesor Enrique I a comezos de 1580. As cortes portuguesas debían decidir entre varios reclamantes, pero, antes de que a decisión fora tomada, Felipe II ordenou atacar Portugal. Antonio, prior de Crato autoproclámase rei, pero as súas escasas tropas foron superadas polo exército español na Batalla de Alcántara. No ano seguinte Felipe II foi recoñecido como rei de Portugal.

Pieter Pourbus (circa 1523/1524–1584). Retrato de Sebastián de Portugal. [Public domain], via Wikimedia Commons.

3.3. A Armada Invencible A Armada Invencible é un termo de orixe inglés que se refire á Empresa de Inglaterra de 1588, proxectada polo monarca español Felipe II para destronar a Isabel I e invadir Inglaterra. O ataque tivo lugar no contexto da Guerra anglo-española de 1587-1604. Constituíu un fracaso, pero a guerra extendeuse 16 años máis e acabou cun tratado firmado en Londres en 1604 favorable a España. Felipe II decidíu articular o ataque conxuntamente, e de maneira complexa, dende Portugal e dende as posesións españolas nos actuais Países Baixos. Para iso armouse unha gran flota en portos españois que recibíu o nome de “Grande e Felicísima Armada”. As naves enviadas dende Portugal participarían no combate, mentras que as forzas españolas que sairían simultaneamente dende Países Baixos (como os Tercios de Flandes) encontraríanse con elas entre a Canle da Mancha e o Mar do Norte, co obxetivo de desembarcar en Inglaterra. As turbulentas condicións meteorolóxicas no mar levaron ao naufraxio a moitas naves. Sen embargo 87 barcos (unhas tres cuartas partes) regresaron a España sen cumplir a súa misión de derrotar ás forzas inglesas e favorecer o ataque desde Flandes.

Pero en realidade, as tropas españolas atacaron e saquearon localidades inglesas en diversas ocasións, tanto antes como despois do episodio da Armada Invencible, se ben estes feitos frecuentemente poden ser omitidos na historiografía inglesa. Ao ano seguinte, Inglaterra intentou aproveitar a súa vantaxe tras este fracaso do ataque español e realizou a súa propia flota, a Contra - Armada Invencible inglesa (con unha flota aún maior que a española), resultando outro absoluto fracaso e devolvendo o equilibrio ó conflito.

"Invincible Armada" by English School, 16th century - http://www.nmm.ac.uk/collections/explore/object.cfm?ID=BHC0262. Licensed under Domini pĂşblic via Wikimedia Commons.

"Routes of the Spanish Armada". Licensed under Public Domain via Wikimedia Commons.

4. INCURSIÓNS DO PIRATA DRAKE NA RÍA DE VIGO Na década de 1580 producíronse dúas incursións de Sir Francis Drake na Ría de Vigo. A primeira tivo lugar en 1585, ano no que o pirata Drake sofre unha gran derrota. Nese ano o corsario inglés Sir Francis Drake ataca a ría de Vigo e saquea a illa de San Simón. Nesta ocasión foi rechazado polo gobernador de Baiona, Pedro Bermúdez, polo señor de Gondomar e polo arcebispo de Santiago. A segunda incursión tivo lugar no ano 1589. Constituíu unha resposta ós feitos ocurridos o ano anterior. En efecto, no ano 1588 Felipe II mandou á súa flota de guerra para invadir Inglaterra e destronar a Isabel I. Como vinganza, Isabel I enviou aos seus corsarios a hostigar a España en 1589. O primero ataque foi no mes de maio na cidade da Coruña. Aquí tivo lugar o episodio de María Pita, que fixo que os cidadáns se rebelaran e venceran aos ingleses, que, en principio ían dominando a situación. Despois da derrota sufrida na Coruña, a flota de Drake trasladouse a Lisboa. As razóns deste traslado foran intentar a penetración de Inglaterra no mercado portugués e a loita contra Felipe II (señor de Portugal) en favor do Prior de Ocrato, o Infante D. Antonio. Pero o ataque de Drake foi repelido. De volta de Lisboa no ano 1589 se produce o ataque máis duro de Drake na ría de Vigo. Según os testimonios da época, o pirata inglés ocupou desde Bouzas ata Rande deixando nas Illas Cíes vinte naves en guardia e seis mil peóns en terra. A maior forza desembarcou en Teis, Santa Marta e Coia. En Vigo saquearon a igrexa maior (levando as súas campás) e queimaron mosteiros e as mellores casas da vila (ata duascentas sesenta). En San Simón atacaron o mosteiro, que quedou deshabitado ata 1602, cando voltaron os frailes franciscanos. Tres días despois da súa incursión, os ingleses foron expulsados por Don Luís Sarmiento, señor de Salvaterra, que os detivo en Santa Cristina de Lavadores.

Pero, ademais das perdas materiais que provocou esta última incursión de Drake, existíu tamén un grave problema santario, xa que os ingleses contaxiaron ós habitantes da comarca a peste que contraíran na campaña de Portugal. Catro cañóns atopados recentemente nas augas de Nerga atestiguan a presencia da flota de Drake na nosa Ría no ano 1589, e o afundimento de, alomenos, dous dos seus barcos.

5. CONCLUSIÓNS ! Durante gran parte do curso estivemos a traballar sobre as incursións do pirata Drake na Ría de Vigo. Esta investigación permitíunos coñecer certos aspectos da nosa cidade que descoñeciamos. Pero, sobre todo, permitíunos adquirir certas habilidades que, no futuro, serán de utilidade na elaboración dun traballo: • aprendimos a buscar información no catálogo de Meiga; • aprendimos a investigar en libros e na internet; • chegamos á conclusión de que o primeiro é traballar os contidos a desenvolver, e, despois, a presentación e maquetación dos mesmos; • comprendimos que temos que revisar varias veces os textos que escribimos; • coñecimos o xeito de citar unha bibliografía; • decatámonos de que temos que empregar imaxes libres de derechos;

186. BIBLIOGRAFÍA BUTTERFIELD, Moira. Piratas y traficantes. Editorial Edilupa, 2007. CUNQUEIRO, Álvaro, e ÁLVAREZ VÁZQUEZ. José Mar (Coordinadores). Vigo en su historia. Edita: Caja de Ahorros Municipal de Vigo. Vigo, 1979. LOIZEAU, Catherine. Los conquistadores de los mares. Editorial Combel. Barcelona, 2010. VARIOS AUTORES. 1001 barcos. Editorial Servilibro. 2010. ARQUEOTHALASSA. Localizados en Cangas otros dos pecios de la flota del pirata Drake. <http://www.arqueothalassa.org/2013/08/localizados-en-cangas-otros-dospecios_27.html> [Consulta: 08/04/2015]

LIBERTAD DIGITAL. Almanaque de la Historia de España. 1589. María Pita: la heroína coruñesa que resistió a Drake. <http://blogs.libertaddigital.com/almanaque-de-la-historiade-espana/1589-maria-pita-la-heroina-corunesa-que-resistio-a-drake-9580/> [Consulta: 08/04/2015] WIKIPEDIA. Crisis sucesoria portuguesa de 1580. <http://es.wikipedia.org/wiki/ Crisis_sucesoria_portuguesa_de_1580> [Consulta: 08/04/2015]