O VOLFRAMIO
Joan SánchezPuga Figueroa 6ºB Ceip FrianTeis Nota: Imaxes de google imaxes “etiquetas para reutilizar”.
ÍNDICE 1. INTRODUCIÓN…………………………………………………………………………2 2. O VOLFRAMIO E OS SEUS USOS…………………………………………………….3 3. ÉPOCA DA EXTRACCIÓN DO VOLFRAMIO………………………………………...4 4. O VOLFRAMIO EN GALICIA…………………………………………………………..5 5. OS SUBMARINOS ALEMÁNS NA RÍA DE VIGO……………………………………..6 6. CURIOSIDADES………………………………………………………………………....7 7. CONCLUSIÓNS………………………………………………………………………….8 8. BIBLIOGRAFÍA E WEBGRAFÍA………………………………………………………...9 1
1. INTRODUCIÓN Despois de ver na clase distintos documentais en vídeo sobre o volframio, paréceme un tema moi interesante.
A “febre do volframio” foi unha época pasada onde todo sucedía de distinta maneira. Espero que despois deste traballo entenda mellor o que sucedía neses anos despois da guerra.
2
2. O VOLFRAMIO E OS SEUS USOS O volframio, tamén chamado tungsteno é un metal raro. A súa cor é gris coma o aceiro, é un mineral moi duro e denso e ten o punto máis alto de todos os metais coñecidos de fusión e ebulición. É utilizado nos filamentos das lámpadas incandescentes, en soldadura, no sector automobilístico e na fabricación de aceiros especiais. O volframio é un material estratéxico e está incluído na lista dos produtos máis desexables desde a Segunda Guerra Mundial. Este metal é fundamental para a comprensión das sociedades modernas, pois sen el non se poderían producir dunha forma máis económica todas as máquinas que nos rodean e as cousas que poden producir con elas. Máis da metade da produción mundial destas minas procede de Corea do Sur, Portugal, Austria e Australia, e doutros países como China, Bolivia ou Brasil. Este metal ten múltiples usos, que dependen das súas aliaxes. O 15% do volframio obtido nas minas é purificado para o seu emprego na industria eléctrica en xeral, en filamentos para lámpadas, contactos para os distribuidores de automóbil, en varas para soldar, arames de chumbo, pigmentos para colorear cerámica, etc. O carburo de tungsteno (que representa o 38%) é un dos mellores materiais para fabricar máquinas para pulir e é moi utilizado en ferramentas para cortar ou dar forma a metais. Tamén substituíu ao diamante en moitas aplicacións para cuños e perforacións. As aliaxes ferrosas do volframio con ferro ou aceiro (que representan o 40%) son duras e flexibles, resisten o desgaste e son boas condutoras da electricidade. 3
3. ÉPOCA DA EXTRACCIÓN DO VOLFRAMIO
Na década de 1940 e gran parte de 1950, marcada pola fame e pola
escaseza de recursos por mor da Guerra Civil, nas zonas rurais do país as condicións de vida eran moi precarias e que calquera actividade económica era suficiente para escapar da fame que causou un dano naqueles anos. Dentro das posibilidades, unha actividade que alcanzou gran importancia foi a extracción de volframio, da cal o goberno de Franco soubo sacar proveito.
O volframio, e aínda máis, as persoas e entidades responsables da súa
explotación, foron os principais beneficiarios durante a Segunda Guerra Mundial (19391945), un conflito que fixo tremer os cementos de Europa, debido ao aumento dramático no seu prezo. A Alemaña nazi, con Hitler na cabeza, e as potencias aliadas de Gran Bretaña e da Unión Soviética, entre outros, loitaban polo control destas preciosas reservas minerais, xa que este mineral era fundamental para realizar aliaxes de aceiro na fabricación de armamento e material militar debido a que dota dunha gran resistencia. Esta propiedade foi utilizada polos exércitos de todo o mundo para desenvolver material bélico como blindaxes máis efectivas, canóns que resistisen maior explosión e que conseguían que os proxectís chegasen máis lonxe.
4
4. O VOLFRAMIO EN GALICIA Galicia estivo moi presente na Segunda Guerra Mundial grazas ó volframio, xa que os prezos caen pola oferta de mineral doutros países. Un segundo auxe producirase volframio que tiña gran importancia para a industria militar, alcanzando a súa época de máximo esplendor a finais da Guerra Civil ata 1955, ó abrigo da Segunda Guerra Mundial e da Guerra de Corea. O volframio galego tiña para os alemáns unha importancia decisiva xa que hai que ter en conta que os principais depósitos deste mineral en Europa se atopaban na nosa comunidade, isto levou consigo o despegue mineiro das bisbarras de Valdeorras, Xallas, Trasdeza, Bergantiños, Lobios e Barbanza. Galicia era polo tanto para os alemáns a súa única fonte de subministro, xa que necesitaban este mineral para endurecer as blindaxes do seu armamento e os seus inimigos tiñan que evitar custase o que custase que isto acontecese. Isto produciu unha elevada demanda por parte de alemáns e ingleses facendo que o seu prezo alcanzase as 200 pesetas de entón, por quilo… As minas galegas convértense en centros de emprego para miles de galegos, chegando a ter algunhas delas mesmo 1000 traballadores na súa época dourada, moitos deles conseguiron grandes cantidades de diñeiro e evitaron o éxodo nun período de crise profunda, exilio e emigración. Para gañar máis, algúns mineiros roubaban mineral á compañía para vendelo no mercado negro. Outros acudían aos montes galegos cos seus propios medios a extraer o volframio para vendelo de contrabando. Esta práctica era coñecida como "ir a roubeta" . O final da Guerra Mundial significa o fin deste primeiro auxe mineiro nos primeiros anos 50 por causa da guerra de Corea, que tira dos prezos novamente á alza, xa que a guerra interrompe as subministracións do Extremo Oriente. Na actualidade as minas de Wolframio de Galicia están practicamente abandonadas. Na provincia de Ourense cabe destacar dúas minas: As Sombras en Lobios e os Alemáns en Casaio, Carballadela de Valdeorras 5
5. OS SUBMARINOS ALEMÁNS NA RÍA DE VIGO Durante a fase máis sanguenta da Segunda Guerra Mundial, os temidos submarinos nazis recorreron clandestinamente ás costas galegas para intensificar a súa tenaz batalla por afundir ou destruír calquera buque aliado que desafiase cruzar o Atlántico. Os portos de Vigo e Ferrol eran vitais para o obxectivo de Hitler de illar e asfixiar a Gran Bretaña e a resistencia en Europa. Necesitábaos como base para mercantes e petroleiros alemáns de avituallamento e abastecemento de combustible e alimentos para os chamados Uboots, o que permitía alongar as súas cazarías sen cuartel ao non ter que regresar ás súas bases en Francia ou Alemaña. Segundo documentos oficiais, os somerxibles alemáns establecían contacto cos buques amarrados nos propios portos, co beneplácito das autoridades franquistas, ou nas rías grazas a embarcacións de motor que se reunían con eles en puntos convidos. Mesmo existiron rumores por outra parte absurdos que afirmaban que chegaran a entrar ata os amarres en Rande, na ría de Vigo, para cargar volframio, o prezado material que Berlín necesitaba para manter a súa maquinaria de guerra. A primeira operación en Galicia prodúcese o 18 de xuño de 1940 cando o submarino U43, que afundiu 23 barcos durante a contenda, entra en Vigo e se coloca ao costado do mercante «Bessel» para recibir 101 toneladas de gasóleo durante catro longas horas. Dous días despois, o U29 repite a operación, aínda que nese caso só pode cargar 35 toneladas. A historia deste lugar está hoxe en día rodeada de moita confusión. Por unha parte, algúns identifícano como un cargadeiro de volframio, pero non encontrei datos que confirmen isto. Hai que recordar, ademais, que os nazis cargaban o volframio en Ponteceso (A Coruña), nun peirao que fixeron para tal fin ao comezo da guerra e que aínda se conserva en boas condicións. Outro erro común é que se identifica este cargadeiro co da compañía “Mineiro Siderúrxica de Ponferrada” (MSP), moi próximo pero construído na década de 1960 6
6. CURIOSIDADES ● O volframio foi descuberto en 1781 polo químico e farmacéutico sueco Carl Wilhelm Scheele. Orixinalmente nacido en Alemaña, Scheele descubriu unha estraña substancia composta por unha solución ácida que deu en chamar scheelita. Un par de anos despois, os irmáns españois Juan José Delhuyar e Fausto Delhuyar, ambos os dous eminencias no campo da química, lograron illar o volframio por primeira vez e é a eles a quen se lles atribúe o seu descubrimento. ● En 1939, A Brea (A Coruña) era un dos grandes núcleos de extracción de volframio a nivel mundial durante a Segunda Guerra Mundial, calcúlase que traballaron en torno a seis mil persoas, tres mil directamente nos labores de extracción das factorías controladas polos alemáns. ● O Tungsteno ou Volframio (W) é o metal máis resistente ó calor: derrétese aos 3.422ºC, e ten o punto de ebulición máis alto de todos os elementos coñecidos: 5.555ºC, a temperatura superficial do sol é de 6000ºC. ● O goberno estadounidense inclúeo dentro dos materiais de categoría vital xunto a produtos como o petróleo. ● O 75% do volframio actual procede de China. 7
7. CONCLUSIÓNS ● O volframio é un mineral moi duro e moi resistente. ● Os Alemáns utilizárono na Segunda Guerra Mundial para reforzar as súas armas. ● O volframio en Galicia foi moi importante porque despois da Guerra Civil deu traballo a moita xente nas minas nunha época onde había moita fame e pobreza ● É un mineral moi importante hoxe en día porque ten moitas funcións e utilidades. 8
8. BIBLIOGRAFÍA E WEBGRAFÍA ● GIRÁLDEZ LOMBA Antonio. Vigo y la Segunda Guerra Mundial, Instituto de Estudios Vigueses. ● VÁZQUEZ GIL, Lalo. Historias de las Rías . Faro de Vigo, Artes Gráficas del Mediterráneo, 2000. ● VILLARES, Ramón, Historia de Vigo . Vigo, 2000 ● LOIS GONZALEZ, Rubén. Historia de Vigo .Nobel, Oviedo, 2007 WEBGRAFÍA: ● http://es.wikipedia.org/wiki/Wolframio ● www.senderosdelahistoria.blogspot.com.es ● http://routesofwolfram.eu/es/memoriadeloshombres/contextohistorico/espana/115las minasdevolframioengalicia.html ● http://www.outono.net/elentir/2012/04/11/elantiguocargaderoderandeunpuntologist icodeltercerreichenlariadevigo/ ● http://factoides.com.ar/post/29226344460/wolframio 9
10