In actie voor een meisje - Docentenhandleiding groep 7 en 8

Plan – Docentenhandleiding PO – groep 7 & 8 - Lesbrieven over gelijke rechten en kansen

In actie voor een meisje Docentenhandleiding groep 7 en 8

2

Plan – Docentenhandleiding PO – groep 7 & 8 - Lesbrieven over gelijke rechten en kansen

Wapperende wensen Docentenhandleiding groep 5 en 6 Deze lesbrief gaat over gelijke rechten en kansen voor meisjes in ontwikkelingslanden. Omdat meisjes wereldwijd structureel worden achtergesteld en minder kansen krijgen dan jongens, spant Plan zich extra in om de positie van meisjes te verbeteren. Niet omdat meisjes belangrijker zijn dan jongens, maar om meisjes gelijke kansen en gelijke rechten te geven. Plan is ervan overtuigd dat meisjes én jongens een betere toekomst tegemoet gaan als de achterstand van meisjes wordt ingelopen. Want de samenleving kan alleen in balans zijn als ook meisjes zich kunnen ontplooien.

Alleen als ook meisjes hun kracht kunnen inzetten, kan armoede blijvend worden opgelost. In deze lesbrief leren leerlingen over de sociale verschillen tussen meisjes en jongens, en over de rechten en kansen van meisjes in ontwikkelingslanden.

Doelgroep Basisonderwijs groep 7-8 Doel 1. Leerlingen zien in dat er van meisjes en jongens ander gedrag wordt verwacht.

2. Leerlingen zien in dat meisjes en jongens verschillend gedrag vertonen.

3. Leerlingen zien in dat meisjes en jongens anders behandeld worden.

4. Leerlingen zien in dat meisjes en jongens in Nederland dezelfde rechten en kansen hebben.

5. Leerlingen zien in dat meisjes en jongens in ontwikkelingslanden niet dezelfde rechten en plichten hebben.

6. Leerlingen zien in wat kinderrechtenorganisaties als Plan voor meisjes doen.

7. Leerlingen zien in waarom Plan zich juist voor gelijke rechten en kansen voor meisjes inzet.

Duur ± 60 minuten

Plan – Docentenhandleiding PO – groep 7 & 8 - Lesbrieven over gelijke rechten en kansen

3

Introductie In Nederland mogen meisjes hetzelfde doen als jongens. Ze hebben dezelfde rechten. Zo mogen ze zelf weten welke sporten en hobby’s ze willen doen. Ook krijgen ze dezelfde kansen als jongens. Ze moeten allebei iedere dag naar school. Hierdoor kunnen ze zelf weten wat ze later mogen worden. In ontwikkelingslanden hebben meisjes niet dezelfde rechten en kansen als jongens.

Sommige meisjes krijgen zelfs minder te eten. Ook worden ze soms minder goed verzorgd. Vaak mogen ze zelfs niet eens naar school.

Kinderrechtenorganisatie Plan zet zich in voor gelijke rechten en kansen voor meisjes. Dat is fijn voor de meisjes zelf. Maar dat niet alleen. Het is ook goed voor haar familie en de kinderen die het meisje later krijgt. Alles wat zij leert, geeft zij weer door aan anderen. Maar wat doet Plan dan precies? Plan zorgt ervoor dat kinderen krijgen waar ze recht op hebben. Namelijk: dat ze naar school kunnen (niet alleen jongens, maar óók meisjes), dat ze naar de dokter kunnen als ze ziek zijn en dat er genoeg te eten en veilig drinkwater is. Maar óók dat ze veilig kunnen opgroeien en dat er naar hen geluisterd wordt als ze wat willen vertellen of een probleem hebben. Plan helpt kinderen op te komen voor hun rechten omdat Plan wil dat álle kinderen dezelfde rechten en toekomstkansen hebben. Niet alleen kinderen in rijke landen, maar ook in arme landen en niet alleen jongens, maar ook meisjes. Dat doet Plan door samen met kinderen plannen te maken en projecten op te zetten, maar ook door geld in te zamelen zodat die plannen ook kunnen worden uitgevoerd.

Plan helpt kinderen door: • Naar ze te luisteren en met hen samen te werken.

• Van de kracht van kinderen uit te gaan, dus te kijken naar wat ze kunnen.

• Kinderen, hun familie en hun dorp te helpen aan onderwijs, gezondheidszorg en veiligheid.

• Er voor te zorgen dat meisjes dezelfde kansen krijgen als jongens.

• In de hele wereld op te komen voor de rechten van kinderen.

• Geld in te zamelen. Met dit geld kunnen zij kinderen helpen.

Actie docent [5 min.]

Lees eerst samen de intro van deze lesbrief. Je kunt daarna kort uitleggen wat Plan zoal doet.

Bespreek daarna wat de leerlingen in deze les gaan doen.

• Nadenken over de verschillen tussen meisjes en jongens in Nederland.

• Lezen over de verschillen tussen meisjes en jongens in ontwikkelingslanden.

• Een actie bedenken waarmee geld voor Plan wordt ophaalt. Met dit geld steunt Plan meisjes.

4

Plan – Docentenhandleiding PO – groep 7 & 8 - Lesbrieven over gelijke rechten en kansen

Plan – Docentenhandleiding PO – groep 7 & 8 - Lesbrieven over gelijke rechten en kansen

5

Opdracht 1 Wat vind jij?

Klassikale bespreking: Wat vinden anderen?

Actie docent [10 min.]

Laat de leerlingen de vragen over sociaal cultureel bepaalde verschillen, beantwoorden. Dit kan individueel of in groepjes. Je kunt deze vragen klassikaal bespreken. De antwoorden die hieronder zijn gegeven zijn bewust stereotiep. Dit om de verschillen tussen meisjes en jongens zo helder mogelijk te maken.

Actie docent [5 min.]

Vertel de leerlingen dat van meisjes vaak ander gedrag wordt verwacht dan van jongens. Je kunt hierbij gebruikmaken van de volgende (stereotiepe) voorbeelden:

Vragen en voorbeeldantwoorden 1. Houden meisjes en jongens van dezelfde kleuren? Zo ja, welke? Zo nee, van welke kleuren houden meisjes? En van welke kleuren houden jongens?

Ja, jongens houden nu eenmaal van blauw en meisjes van roze. En niet andersom.

Nee, meisjes en jongens kunnen allebei van rood en groen houden.

2. Spelen meisjes en jongens met hetzelfde speelgoed? Spelen zij op dezelfde manier?

Ja, jongens spelen vaak het liefst met auto’s, Playmobil of met een bal. Verder houden zij van klimmen en hutten bouwen. Meisjes spelen vaak het liefst met poppen en make-up. Verder houden zij knutselen en tekenen en spelen zij toneel.

Nee, jongens en meisjes spelen ook vaak samen. Dan spelen ze hetzelfde, bijvoorbeeld een balspel of tikkertje, verstoppertje enzovoort.

3. Houden meisjes en jongens van dezelfde sporten? Of houden zij van verschillende sporten?

Leg je antwoord uit.

Ja, jongens houden van voetbal en basketbal en meisjes houden van ballet en turnen.

Nee, meisjes en jongens kunnen ook van dezelfde sporten houden. Zo houden ze beiden van tennis en hockey.

4. Vind jij dat jongens meer mogen dan meisjes? Leg je antwoord uit.

Ja, jongens mogen meer omdat ze sterker zijn.

Nee, ze hebben toch dezelfde rechten?

5. Vind jij dat jongens zich anders gedragen dan meisjes? Leg je antwoord uit.

Ja, ze gedragen zich verschillend. Jongens zijn vaker stoer en meisjes zijn vaker lief.

Nee, iedereen is anders en gedraagt zich anders. Dat heeft niets met jongen of meisje zijn te maken.

• Ouders verwachten dat jongens minder snel huilen dan meisjes.

• Leerkrachten verwachten dat meisjes netter werken dan jongens.

• Andere kinderen verwachten dat jongens een ruzie oplossen door te vechten. Ze verwachten van meisjes dat ze een ruzie uitpraten.

Vertel dat als er bepaald gedrag van je verwacht wordt, je ook zo behandeld wordt. Je gaat je dan automatisch gedragen zoals van je verwacht wordt. Je kunt dit duidelijk maken aan de hand van de volgende voorbeelden: Men verwacht dat meisjes het leuk vinden om iemand te verzorgen, dus krijgen ze een pop voor hun verjaardag. Het gevolg is dat meisjes met poppen gaan spelen.

Men verwacht dat jongens het leuk vinden om te klussen, dus vraagt hun vader hen of ze willen helpen met het repareren van hun fiets. Jongens vinden deze aandacht leuk, dus het klussen ook.

Vertel dat, ondanks dat van meisjes en jongens ander gedrag wordt verwacht en ze anders behandeld worden, ze wel gelijke rechten hebben.

Benadruk dat dit bij meisjes en jongens in ontwikkelingslanden niet altijd het geval is. Je kunt gebruik maken van de volgende voorbeelden: • Meisjes moeten thuis helpen in het huishouden en mogen niet naar school. De jongens hoeven niet thuis te helpen en mogen wel naar school.

• Meisjes moeten ver lopen om water te halen. Ze moeten zo lang lopen dat er geen tijd is om naar school te gaan. Jongens hoeven geen water te halen. Zij kunnen wel naar school.

• Ouders zijn meer blij met de geboorte van een zoon, dan met de geboorte van een dochter.

Hun zoon kan later voor hen zorgen (=oudedagvoorziening). Het meisje niet. Het gevolg is dat meisjes niet worden geregistreerd vlak na hun geboorte. Dit ontneemt hen alle rechten en kansen. Dit betekent dat ze voor de wet niet bestaan.

6

Plan – Docentenhandleiding PO – groep 7 & 8 - Lesbrieven over gelijke rechten en kansen

Opdracht 2 ‘Een gelijke behandeling, graag’ Actie docent [10 min.]

Introduceer de opdracht.

• Lees samen met de klas tekst 1 en 2 op de volgende bladzijde.

• Laat de leerlingen de vragen over de twee tekstjes beantwoorden. Dit kan individueel of in groepjes.

Vragen en voorbeeldantwoorden 1. Wat zijn de taken van het meisje?

Ontbijt klaarmaken, een stukje met de jongens meelopen, water halen, op het land werken.

2. Wat mag het meisje niet wat haar broertjes wel mogen?

Het meisje mag niet naar school. Dit mogen haar broertjes wel.

3. Welke reden geeft het meisje voor haar situatie?

Zij is een meisje; haar broertjes zijn jongens.

4. Wat kan Plan doen om haar te helpen?

• Naar het meisje luisteren en te vragen wat zij graag wil.

• Opkomen voor haar rechten; dus eisen dat zij ook naar school gaat.

• Waterputten dichterbij maken zodat ze tijd over heeft om mee te gaan naar school.

• Haar ouders vertellen dat het, net als voor haar broertjes, belangrijk is dat zij ook naar school gaat.

5. Wat vindt Plan belangrijk?

Dat meisjes en jongens dezelfde kansen en rechten krijgen.

6. Waarom vindt Plan het juist zo belangrijk om meisjes te helpen? Noem twee redenen.

Meisjes met een opleiding worden sterkere moeders. Ook geven zij bijna alles wat zij verdienen aan hun gezin.

Plan – Docentenhandleiding PO – groep 7 & 8 - Lesbrieven over gelijke rechten en kansen

7

Tekst 1 Stukje meelopen naar school en dan weer terug Het is nog vroeg en heel stil buiten. Toch heeft Mchumba uit Ghana al veel gedaan. Zij staat iedere ochtend vroeg op. Ze heeft ook zoveel te doen. Ze sprokkelt hout en maakt vuur.

Ook melkt ze hun geit en maakt ze maïspap.

Pas als ze klaar is, maakt ze de jongens wakker. Zij helpt ze met het ontbijt zodat ze op tijd op school komen. Ook loopt ze een stukje met ze mee. Helaas maar een klein stukje. Zij moet na een kwartiertje weer naar huis. Haar zusjes wachten daar op haar. De meisjes kunnen niet naar school. Zij hebben andere taken. Zij moeten water halen uit een waterput. Dat is wel een paar uur lopen heen en terug. Daarna moeten zij hun ouders helpen op het land. Zij begrijpt het wel. Zij is een meisje. En geen jongen. Maar eigenlijk had zij ook graag naar school gewild. Ze zou best een vak willen leren. Als zij haar ogen dicht doet, droomt zij even weg. Ze droomt dan over dat zij later een dokter is, of een juf. Dat zij andere mensen een goede toekomst kan geven.

8

Plan – Docentenhandleiding PO – groep 7 & 8 - Lesbrieven over gelijke rechten en kansen

Tekst 2 Girls first Wat Plan belangrijk vindt Plan wil een wereld waarin iedereen dezelfde rechten en kansen heeft. Dat is nu niet het geval. Miljoenen meisjes in de wereld worden anders behandeld dan jongens.

Daarom helpt Plan juist meisjes. Dus niet omdat meisjes belangrijker zijn dan jongens. Wel om ze dezelfde rechten en kansen te geven als jongens.

Waarom zijn meisjes zo belangrijk?

• Meisjes met een opleiding worden sterkere moeders. Niet alleen voor hun dochters, maar ook voor hun zoons. Zo helpen zij later hun kinderen.

• Daarnaast geven zij bijna alles wat zij verdienen aan hun gezin. Vaders geven minder dan de helft.

Plan helpt kinderen door: • Geld in te zamelen. Met dit geld kunnen zij kinderen helpen.

• Naar ze te luisteren en met hen samen te werken.

• Van de kracht van kinderen uit te gaan. Dus te kijken naar wat ze kunnen.

• Kinderen, hun familie en hun dorp te helpen aan: - onderwijs - gezondheidszorg - veiligheid.

• In de hele wereld op te komen voor de rechten van kinderen.

Voorbeelden van projecten • In India haalt Plan kinderen uit bordelen.

• In Ghana verbetert Plan het onderwijs.

• In Jemen probeert Plan meisjes op school te houden. In plaats van dat ze worden uitgehuwelijkt op hun 12e.

• In Bolivia verbetert Plan in 24 gemeenten de jeugdzorg. Hier worden meisjes opgevangen als ze slachtoffer zijn van geweld.

• In Bangladesh vangt Plan meisjes in opvanghuizen op. Zij hebben als huisslaaf gewerkt.

• In Mali zorgt Plan voor veilig drinkwater. Ze repareert waterpompen en maakt er nieuwe bij.

• In Afrika zorgt Plan voor medicijnen voor aidspatiënten. Zo kunnen ze langer voor hun kinderen zorgen.

Plan – Docentenhandleiding PO – groep 7 & 8 - Lesbrieven over gelijke rechten en kansen

9

Opdracht 3 Wie heeft een briljant idee?

Actie docent [15 min.]

Introduceer deze opdracht. Vraag bijvoorbeeld of zij zelf al wel eens aan een inzamelactie hebben meegedaan of er wel eens van hebben gehoord. Vertel dat zij nu een inzamelactie gaan bedenken. Misschien lukt het om het zelfs uit te voeren. Wijs de leerlingen er daarom op dat hun idee voor inzamelactie ook uitvoerbaar moet zijn. Laat de leerlingen weten dat zij deze opdracht in 10 minuten moeten maken. Deze opdracht is natuurlijk makkelijk uit te breiden door leerlingen er langer mee aan de slag te laten gaan. Zeker als je de actie echt wilt laten uitvoeren is het leuk voor de leerlingen er langer over te mogen doen. Je kunt in dat geval de leerlingen bijvoorbeeld een poster voor hun actie laten maken.

• Laat de leerlingen groepjes vormen om geld te gaan inzamelen om meisjes in ontwikkelingslanden te helpen. Dit kunnen tweetallen zijn, maar ook drietallen of viertallen. Dit is afhankelijk van de samenstelling van de groep.

• Laat de leerlingen met elkaar een inzamelactie bedenken. Let op: het moet uitvoerbaar zijn.

• De leerlingen gebruiken hiervoor de informatie van opdracht 2.

• Let op: mensen geven niet zomaar geld. Leerlingen moeten met een goed verhaal komen. Laat de leerlingen in maximaal 100 woorden hun verhaal opschrijven. De leerlingen besteden hierin aandacht aan: • Wat Plan is en belangrijk vindt • Waarom Plan juist meisjes helpt • Hoe Plan kinderen helpt • Drie projecten van Plan worden genoemd Voorbeeld Plan is een kinderrechtenorganisatie. Plan vindt het belangrijk dat jongens en meisjes dezelfde rechten en kansen krijgen. Zij helpen juist meisjes, zodat meisjes sterke moeders worden. Ook geven zij bijna alles wat zij verdienen aan hun gezin. Zo helpen meisjes ook jongens weer.

Plan helpt kinderen door naar ze te luisteren en met hen samen te werken. Ze helpen door onderwijs, gezondheidszorg en veiligheid te geven. Zo haalt Plan in India kinderen uit bordelen, in Ghana verbetert Plan het onderwijs en in Mali verbetert Plan het drinkwater.

10

Plan – Docentenhandleiding PO – groep 7 & 8 - Lesbrieven over gelijke rechten en kansen

Opdracht 4 Een goed idee kan uitgevoerd worden!

Actie docent [15 min.]

Introduceer de opdracht.

• Ieder groepje kiest een woordvoerder.

• De woordvoerders vertellen om de beurt over het idee wat hun groepjes bedacht hebben.

• Per groepje worden alle ideeën besproken. Bijvoorbeeld of de actie echt uitvoerbaar is, of het plan duidelijk is, enzovoort.

• Klassikaal wordt besproken welk idee uitgevoerd wordt. Misschien kunnen er wel meerdere ideeën uitgevoerd worden.

Tip Je kunt de groepjes elkaar ook cijfers laten geven: bijvoorbeeld een 1, 2 of 3 waarbij een 3 dan voor een heel goed idee gegeven wordt. Tel de cijfers voor elk idee op. Het groepje met het hoogste cijfer wordt als winnaar aangewezen.

Opdracht 5 Op de website van Plan Actie docent Komt het uit om een inzamelactie uit te voeren met de hele klas? Vinden de leerlingen dit leuk om te doen? Je kunt er ook een wedstrijd van maken. Laat de leerlingen aantonen welke inzamelactie het meeste geld oplevert. Natuurlijk wint dan de inzamelactie die het meeste geld heeft opgehaald. Op de website http://acties.plannederland.nl staan allerlei acties die mensen hebben bedacht en hebben uitgevoerd. Als de leerlingen het leuk vinden om hun actie op de site te plaatsen, kan dit.

Mag je een inzamelactie met de hele klas uitvoeren? Zet je actie dan op de website van Plan http://acties.plannederland.nl. Laat ook weten hoeveel geld je hebt opgehaald.

Tip Wil je meer informatie lezen over dit onderwerp? Kijk dan op www.plannederland.nl.