V I S I E
O P
T E C H N O L O G I E
MAGAZINE VAN IMTECH, DECEMBER 2010
AAN D E A M S T E R DAM S E
E E N V I RT U E L E
DU U RZA ME
GRACHTEN
K O F F I E A U T O MA AT
T E CH N OLOG IE
I S G O U D WA A R D
BEREIKT POTENTIEEL IN 2050
#27
GERTJAN MEEUWS, MANAGING PARTNER PLANTLAB:
‘Sla is bij ons hartstikke gelukkig’
Colofon Imtechnology is een uitgave van Imtech NV
INHOUD
Technisch dienstverlener Imtech (circa 25.000
Groeistrategie 2015:
medewerkers, opbrengsten circa 4,5 miljard euro, met 450 vestigingen in Europa en met
ambitie!
een mondiaal netwerk van 70 maritieme vestigingen) staat voor integratie van
Imtech Onlangs presenteerde Imtech tijdens de Imtech Capital Markets Day 2010 haar groeistrategie voor de periode 2011 - 2015. De bottom line van deze strategische update is dat we uitgaan van een opbrengstenniveau van 8 miljard euro bij een operationele EBITA-marge die uitkomt tussen 6% en 7%. De groei zal ongeveer fiftyfifty verdeeld zijn over autonome groei en acquisities. In 2009 zijn onze opbrengsten gestegen naar ruim 4,3 miljard euro bij een operationele EBITA-marge van 5,8%. Een ambitieuze bijstelling van de strategie vinden we noodzakelijk omdat we op relatief
hoofdsponsor Delftse ontvangstweek
Groente en fruit dat gestapeld geteeld
elektrotechniek, ICT en werktuigbouw) en
wordt zonder zonlicht en met een
samenwerking van gedreven mensen met visie.
minimum hoeveelheid water. Het revolu-
Imtech bundelt innovatief vermogen, gedreven
tionaire teeltconcept van PlantLab maakt
professionals en ambitieuze opdrachtgevers. Mensen die geboeid zijn door de meerwaarde van technologie. Die ervan overtuigd zijn dat technologie businessprocessen kan veranderen,
04
het mogelijk overal ter wereld local for local te telen: ‘Tekorten en overschotten behoren definitief tot het verleden.’
toegevoegde waarde kan bieden. Imtech biedt totaaloplossingen die leiden tot betere bedrijfsprocessen, tot een hogere omzet en meer rendement van opdrachtgevers én van de
‘Hoewel de ontwikkeling van energie-
klanten die zij op hun beurt bedienen. Maar
technologie razendsnel gaat, is duurzame
Imtech biedt ook oplossingen voor belangrijke
energie procentueel nog maar een heel
Delftse studenten zijn de potentiële
maatschappelijke vraagstukken als energie,
klein deel van het volledige energie-
Imtechers van de toekomst. Reden
milieu, water, fijnstof, mobiliteit en veiligheid.
verbruik’, zegt Gert Jan Kramer van
OWee
korte termijn onze doelen voor 2012 (opbrengsten 5 miljard euro bij een operationele EBITA-marge van 6%) zullen bereiken. Het is immers niet de gewoonte van Imtech om op haar lauweren te rusten.
innovatieve technologieën (de combinatie van
Shell Global Solutions. ‘Het duurt zeker
Imtech levert haar klanten steeds meer toegevoegde waarde omdat we de lifecycle-benadering
voor Imtech om op te treden als
omarmd hebben. Deze aanpak zullen we verder versterken. We zetten daarnaast in op substantiële
hoofdsponsor van de Delftse OWee:
Redactiecommissie Annet Boers, Elsbeth
versterking van onze posities in de Europese landen waar we nu al actief zijn en gaan ons – afhankelijk
de ontvangstweek voor de ruim 2.500
Goedbloed, Hanco Hazenboom, Pieter
van concrete acquisitiemogelijkheden – ook richten op voor Imtech nieuwe landen als Denemarken,
eerstejaarsstudenten die jaarlijks in Delft
Koenders, Miriam Lagerwaard, Elise Pattiwael,
Frankrijk, (Noord-) Italië, Turkije, nieuwe landen in Oost-Europa en de Baltische staten. Bovendien zullen
een studie beginnen. Imtech werkt al
Esther Ouwens Nagell
we consequent werken aan het verstevigen van onze sterke posities op de Europese ICT-markt en de
jaren intensief met de TU Delft samen
wereldwijde maritieme markt. Key customers die ons vragen onze dienstverlening internationaal aan te
aan diverse innovatieve technische
Samenstelling en redactionele productie
bieden, zullen we volgen naar de landen waar die opdrachtgevers actief zijn.
ontwikkelingen.
De Nieuwe Lijn, Rotterdam
Maar de samenwerking gaat ver-
Eindredactie Pieter Koenders, Anke van
De markt van energy & environment is een onbetwiste groeimarkt waar al 25% van onze opbrengsten
der. Zo reikt het Imtech UfD Fonds
Houten, Trudy van Dijk
‘Social software is een onmisbare schakel
vandaan komen. We zullen ons de komende jaren op die markt verder versterken. Daarnaast focus-
elk jaar vijf ImtechGrants uit (van
Vormgeving De Zaak Launspach, Rotterdam
in het dagelijkse leven geworden.’ Intel-
sen we op technologische gebieden waar we over heel specifieke kennis beschikken en waar we extra
2.000 euro per stuk) voor de beste
Fotografie Peter Arno Broer, iStock, Maarten
ligente programma’s waarmee je gebruik
groei willen realiseren – datacenters, (afval)waterbehandeling en care & cure. Daarnaast zien we ook
bacheloreindverslagen.
Laupman
kunt maken van internet, e-mail, Face-
prima mogelijkheden voor groei in de mondiale markt van verkeerstechnologie en in bepaalde interna-
Ook zijn Imtech en TU Delft beide
Drukkerij Drukkerij Van As
book, LinkedIn en Twitter én tegelijkertijd
tionale ICT-niches.
betrokken in theGROUNDS: de proef-
Verspreiding Perfect DM Services
tuin van Amsterdam Airport Schiphol
16
20
nog tot 2050 tot duurzame energie op dezelfde schaal beschikbaar is als fossiele energie nu.’
je eigen internetomgeving kunt inrichten met gepersonaliseerde applicaties. IBM heeft een opvallende visie.
Om dit alles financieel mogelijk te maken hebben we een gesyndiceerde bankfaciliteit van 700 miljoen
waar bedrijven en kennisinstellingen
Redactieadres
euro afgesloten met een looptijd tot november 2015. Daarnaast wenst Imtech zich nog meer dan nu
gezamenlijk innovatieve toepassin-
Imtech N.V.
te ontwikkelen tot employer of choice. Immers zonder de beste mensen is onze ambitieuze groeistrate-
gen ontwikkelen voor een duurzame
Corporate Communications
gie niet mogelijk. Samen met onze klanten, leveranciers en medewerkers streven we – op z’n Imtech’s
luchtvaart. Daarnaast werken beide
T.a.v. drs. P.J.A. Koenders
– naar Shared Success!
organisaties samen in het ICOS
Postbus 399, 2800 AJ Gouda
EN VERDER
Cleantech Fund II, een fonds dat veelbe-
telefoon +31 182 54 35 28
10 Aan de Amsterdamse grachten
lovende initiatieven op het gebied van
e-mail pieter.koenders@imtech.eu
14 Elk evenement zijn eigen kleur / Eerste elektrische bestelbussen / Imtech houdt NS veilig op de rails
energie, milieu, recycling en water tot Dr. Ir. René van der Bruggen Voorzitter Raad van Bestuur Imtech N.V.
ontwikkeling brengt.
Oplage 10.000 exemplaren
15 Maintenance in hoogste toren van Spanje / Dynamisch snelheidsadvies in je eigen auto / Grip op prijs dankzij flexibele gasopslag 18 Sport was nog nooit zo duurzaam
www.imtech.eu
2
Imtechnology
Imtechnology
3
GERTJAN MEEUWS, MANAGING PARTNER PLANTLAB:
‘Sla is bij ons hartstikke gelukkig’ Gertjan Meeuws, managing partner PlantLab
Op een duurzame manier groente en fruit telen, zonder het gebruik van grote stukken landbouwgrond of traditionele kassen? PlantLab uit Den Bosch heeft een revolutionair teeltconcept bedacht waarbij gewassen in gestapelde lagen in hightech gesloten teeltruimten worden gekweekt. ‘Wij creëren een Plant Paradise’, zegt Gertjan Meeuws, managing partner bij PlantLab.
4
Imtechnology
Imtechnology
5
Kennis delen in de
D
e basis voor PlantLab werd al in 1989 gelegd. Gertjan Meeuws, afgestudeerd aan de hogere tuinbouwschool, ontwikkelde het concept
‘Alles in de natuur is wiskunde’
TA C O VA N S O M E R E N , A U T E U R A G R O F O O D :
‘Duurzaam ondernemen in Agro Food sector is lastig maar het loont’
stap voor stap verder met
John van Gemert en Marcel Kers, die dezelfde studie op hun naam hadden staan. In 2009
minister van Landbouw, Natuur en Voedsel-
‘Duurzame ontwikkeling is een immense uitdaging in de hedendaagse agro-food sector’, zeggen Taco van Some-
voegde hts’er Leon van Duijn zich bij het team.
kwaliteit het Center for Growing Concepts
ren die onlangs samen met André Nijhof het boek Triple P Business Development in the Dutch Agro Food Sector
De vier ingenieurs hebben binnen PlantLab
opende op het terrein van de Hogeschool HAS
schreef. Hij legt uit: ‘Duurzame ontwikkeling vraagt aandacht voor de rol van landbouw en veeteelt in wereld-
Energie- en milieuvraagstukken en
elk hun eigen specialisme, waarbij Meeuws
Den Bosch. Meeuws: ‘In deze R&D-faciliteit
wijde vraagstukken zoals opwarming van de aarde, dierenwelzijn en beschikbaarheid van goed voedsel. Maar ook
een veranderende markt nopen de
plantfysiologie combineert met marketing
doen we samen met de hogeschool onder-
dichter bij huis speelt duurzame ontwikkeling een belangrijke rol. Bijvoorbeeld als het gaat om de vraag hoe we
Nederlandse diervoederindustrie tot het
en pr. ‘Zo’n twintig jaar geleden begonnen
zoek naar de optimale groeiomstandigheden
de Nederlandse landbouw en veeteelt kunnen behouden op een wijze die voor de langere termijn economisch
bedenken van innovatieve oplossingen.
we onderzoek te doen naar groeicycli bij de
voor gewassen in een afgesloten ruimte.’ Het
en ecologisch rendabel is. Wij hebben in ons boek negen vernieuwingen onderzocht, zoals eierproductie op een
Imtech heeft samen met partners
teelt van gewassen’, vertelt hij. ‘Aan de hand
bijzondere aan het nieuwe teeltconcept is dat
duurzame grondslag en de initiatie van een industrieel biopark in Terneuzen. Opvallend is dat de betrokken onder-
Vitelia, Dinnissen Proces Technology,
van het registreren van talloze meetgegevens
voor het kweken van groenten, fruit, bloemen
nemers tegen vele obstakels aanlopen. Het is niet alleen bestaande regelgeving, maar ook politieke onwil om snel
Knowhouse en HAS Den Bosch het
waaronder versgewicht, drogestofgewicht,
en planten geen daglicht nodig blijkt te zijn en
regelgeving aan te passen en radicale vernieuwing te ondersteunen. Ook blijkt het lastig Triple P in het business
initiatief genomen om te komen tot
ontwikkelingssnelheid en hoeveelheid geoogst
dat de hightech gesloten teeltruimten op elke
model van een onderneming te verankeren. Toch loont het om duurzaam te ondernemen, omdat op deze manier
een unieke ontwikkelfaciliteit voor de
product, ontwikkelden we in de jaren negen-
willekeurige locatie gebouwd kunnen worden.
nieuwe marktsegmenten ontstaan met een evenwichtige verhouding tussen people, profit en planet. Op deze
diervoederindustrie: het Feed Design
tig wiskundige predictiemodellen. Door die
Meeuws legt uit hoe het concept van PlantLab
wijze voldoet de ondernemer aan de eisen van allerlei belanghebbenden en is een nieuwe basis voor duurzame
Lab. Deze ‘levende’ proeffabriek maakt
modellen te combineren met economische
in elkaar steekt: ‘In onze kwekerijen zijn de
winst gelegd. Concreet levert dit op termijn additionele omzet, vaak lagere kosten, hogere winstmarge en een
het mogelijk te ontwikkelen, leren en
rekenmodules is het mogelijk de groei en oogst
gewassen in verschillende lagen boven elkaar
goed vooruitstrevend imago op.’
innoveren op het gebied van nieuwe
van gewassen te regisseren. Hieruit is PlantLab
gestapeld, de zogenoemde meerlagenteelt.
voersoorten. Hierbij wordt gebruikt
ontstaan. Onze doelstelling: een gebouw ont-
Boven elke laag hangt energiezuinige led-ver-
gemaakt van nieuwe grondstoffen,
wikkelen waarin we de potentie van de natuur
lichting in de kleuren blauw, rood en verrood
technologieën en recepturen. Om de
optimaal kunnen benutten.’ PlantLab bouwde
(een kleur tussen rood en infrarood). Dat zijn
nieuwe samenwerking in Feed Design
in 2006 het eerste prototype van een gesloten
precies de kleuren die planten nodig hebben
Voor PlantLab is dit een logische stap in de
verder te versterken, ontwikkelde Imtech
teeltruimte.
voor hun fotosynthese. Behalve de verlichting
ontwikkeling van de tuinbouw. ‘Ongeveer een
diervoederindustrie
R&D-ruimtes vragen we in feite aan de plant
‘Landbouw 3.0’
in welk klimaat hij zich het prettigst voelt. We
reguleren we de omgevingstemperatuur, de
eeuw geleden gingen de gewassen van buiten
kennisportal Digital Feed Design Lab. Meer
MEERLAGENTEELT
worteltemperatuur, de CO2, de luchtbeweging,
naar een meer beschermde omgeving van de
naties van omgevingsfactoren onderwerpen en
info: foodandfeed@imtech.nl.
Het nieuwe teeltconcept van PlantLab kreeg
de bemesting en het water. We stemmen het
kas. Nu voeren we die bescherming verder op
zoeken naar de optimale mix. Zo ontstaat een
in juni van dit jaar volop aandacht toen de
klimaat exact af op de wensen van de plant.’
met behulp van technologie’, zegt Meeuws.
plant-ID waarmee gewassen op grote schaal
onlangs ook een digitale gemeenschap: de
Dit wordt ook wel landbouw 3.0 genoemd.
dat Plant Paradise.’ Een groot verschil met
kunnen een gewas tegelijkertijd aan 56 combi-
geproduceerd kunnen worden.’
de traditionele teelt in kassen is dat PlantLab
Innovatief en duurzaam reinigen met Electro Activated Water
6
Imtechnology
PLANT-ID
het teeltproces op een andere manier bena-
GELUKKIGE SLA
Volgens de plantfysioloog wordt in de huidige
dert. ‘Alles in de natuur is wiskunde’, meent
Het nieuwe teeltconcept van PlantLab is duur-
tuinbouw maximaal 9% van de groeipotentie
Meeuws. ‘Wij bestuderen de basis van het
zaamheid in de overtreffende trap. Behalve het
van een plant benut. ‘Dat is ook niet zo gek,
plantproces en beschouwen naast licht het
gebruik van energiezuinige leds valt het lage
want het groeiklimaat in een kas is zelden
transportsysteem in de plant, de interne micro-
waterverbruik op. De Plant Production Units
Het reinigen van procestechnologie in de levensmiddelenindustrie vergt vaak onnoemelijk veel
optimaal. De invloed van de buitenomstan-
logistiek, als de belangrijke verbeterfactor.
verbruiken 90% minder water in vergelijking
water, energie en chemicaliën. Om daar iets aan te doen, is Imtech een samenwerking aangegaan
digheden is enorm. Denk bijvoorbeeld aan
Die zorgt namelijk voor transport van water,
tot de traditionele tuinbouw. Meeuws: ‘Dat
met het Britse bedrijf EWL. Samen brengen zij een revolutionair proces op de markt dat producen-
het wisselende weer, dag- en nachtritmes
voedingsstoffen en suikers in een plant. Een
is uniek. Het enige water dat wij verliezen,
ten in staat stelt te voldoen aan de moderne eisen op het gebied van duurzaamheid. Met de Electro
en seizoensinvloeden. Met onze technieken
haperende micrologistiek betekent een lagere
wordt vastgelegd in het gewas zelf. Water dat
Activated Water-technologie is het mogelijk te reinigen zonder gebruik van chemicaliën. In een spe-
kunnen we de prestaties van een gewas
productie, dus halen wij onze grootste winst
verdampt, vangen we op met een luchtbehan-
ciale elektrochemische reactor wordt water met kleine hoeveelhedennatuurlijke minerale zouten aan
verhogen naar een veelvoud van de huidige
uit het verfijnen van die micrologistiek.’ Hij ver-
delingsysteem en hergebruiken we.’
een hoogelektrisch veld blootgesteld. Dit verandert het water in een milieuvriendelijk ontsmettings-
kasproducties. In ons type kwekerij, de Plant
telt dat PlantLab voor elk gewas een plant-ID
Ander opvallend detail is dat PlantLab sinds
middel. Meer info: www.imtech.eu/foodandfeed
Production Unit, creëren we het hele jaar door
ontwikkelt, een blauwdruk waarin de optimale
de start van de eerste klimaatkamer in 2006
de ideale groeiomstandigheden. Wij noemen
groeiomstandigheden zijn vastgelegd. ‘In onze
naar eigen zeggen niet één keer last heeft
Imtechnology
7
gehad van ziekten en plagen zoals bladluis of schimmelinfecties. ‘Hoe dat komt, kunnen we niet verklaren’, zegt Meeuws. ‘Pesticiden gebruiken we niet. De gewassen staan in een afgesloten, gecontroleerde omgeving, maar dan nog gaat de deur meerdere keren per dag
‘Energiezuinig en 90% minder waterverbruik’
open. We kunnen hieruit wel afleiden dat onze producten 100% gezond zijn.’ Hij legt uit dat gezonde planten van nature afweerstoffen
Green Factory: initiatief voor
voorbeeld ook in Afrika. Wij spelen zo in op de
zijn voor parasieten. ‘In onze klimaatkamers
oproep van de FAO (de Voedsel- en Landbouw-
hebben de planten het blijkbaar naar hun zin.
organisatie van de Verenigde Naties) om meer
De consument zal misschien aan het idee van
technologie in te zetten voor het optimaliseren
een met leds verlichte ruimte moeten wennen,
van de wereldwijde voedselproductie.’
maar een gewas als sla is bij ons hartstikke gelukkig.’
MARKTINTERESSE
Samenwerking PlantLab en Imtech
Over belangstelling vanuit de markt hebben
INNOVATIEVE KWEKERIJEN
de ingenieurs van PlantLab niet te klagen.
De nieuwe, duurzame methode van het produceren van groenten, fruit, bloemen en planten in hightech gesloten teeltruimten zal leiden tot het ontstaan van
Meeuws benadrukt de maatschappelijke bij-
Sinds de opening van het Center for Growing
innovatieve MVO-kwekerijen. Op elke willekeurige locatie is het straks mogelijk gewassen efficiënt en duurzaam te produceren. PlantLab en Imtech werken
drage die het nieuwe teeltconcept kan leveren.
Concepts hebben al meer dan honderd geïn-
nauw samen aan de hightech MVO-wekerij van de toekomst. In conceptstudies hebben zij drie basisvormen ontwikkeld: een Plant Production Unit in gebou-
‘In de hightech gesloten teeltruimten realiseren
teresseerden uit binnen- en buitenland de
wen, een modulaire R&D-unit in speciale containers en een Fresh Garden Mall in binnensteden. Imtech neemt de volledige duurzame technische implementatie
we een efficiënt en hoog productieniveau met
R&D-faciliteit bezocht. Tuinders, veredelaars
voor haar rekening, terwijl PlantLab als initiator en ontwikkelpartij optreedt.
een exact voorspelbaar oogstmoment. We
en zaadtechnologen, maar ook investeerders
Het verduurzamen van ons voedsel
stemmen vraag en aanbod optimaal op elkaar
uit de retail- en vastgoedwereld. ‘In Amster-
begint vaak bij het duurzamer maken
af, zodat tekorten in de winter of overschot-
dam staat bijvoorbeeld meer dan een miljoen
van het eindproduct. Denk aan boter
ten in de zomer tot het verleden behoren.
vierkante meter kantoorruimte leeg, waarvan
met minder vet of recyclebare verpak-
Het is ongelofelijk hoeveel kostbaar voedsel
de eigenaren op zoek zijn naar een alterna-
kingen. De echte uitdaging voor de
in de keten van producent naar consument
tieve bestemming’, zegt Meeuws. Hij ziet de
industrie is echter het verduurzamen van
gewoon wordt weggegooid. In tegenstel-
hightech teeltruimten binnen een jaar in de
het productieproces, zoals het produ-
ling tot de traditionele kassenbouw kunnen
supermarkten opduiken. ‘We hebben al con-
ceren van levensmiddelen met minder
we onze Plant Production Units op elke wil-
tacten met supermarkten hierover. Omdat je de
water en energie. Tegelijkertijd moet
lekeurige locatie bouwen en op een zeer klein
teeltruimtes zo groot of zo klein kunt maken
het productieproces betaalbaar blijven.
grondoppervlakte.’ Hij illustreert: ‘In Den Bosch
als je wilt, kun je de producten rechtstreeks in
Dit vraagt om een multidisciplinaire
is een unit van veertien teeltlagen op een
een unit in de supermarkt laten groeien. Sla
‘De tuinbouwsector zit niet stil als het gaat om het terugdringen van de CO2-emissie en het verminderen van de
aanpak, waarbij kennis van technologie
oppervlakte van 100 bij 100 meter voldoende
of tomaten worden dan ter plekke geplukt.
afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Met de rijksoverheid is het convenant Schone en Zuinige Agrosectoren
en productie maximaal worden gecom-
om elke dag 140.000 mensen van 200 gram
En uiteindelijk kun je zo’n unit ook in je eigen
getekend en ondernemers investeren in duurzame gebouwen en installaties. Sinds 1990 is de CO2-emissie voor de
bineerd. Imtech nam het initiatief voor
verse producten te voorzien.’ Deze footloose
keuken laten inbouwen, dat is pas local for
teelt met 23% gedaald en de energie-efficiënte met ruim 2,5% per jaar verbeterd. Ook het innovatie- en actie-
het programma Green Factory, waarin zij
productie van gewassen betekent het einde
local.’
programma Kas als Energiebron draagt bij aan een duurzame glastuinbouw. Dit programma is in 2002 opgestart
multidisciplinair samenwerkt om produ-
van lange, milieuonvriendelijke transporten.
door het Productschap Tuinbouw, het bedrijfsleven, LTO Glaskracht en het ministerie van Landbouw, Natuur en
centen te ondersteunen bij het maken
Volgens PlantLab zullen overal ter wereld
Voedselkwaliteit. Ons streven voor 2020 is zoveel mogelijk energieneutraal te telen, duurzame warmte en energie
van de stap naar de duurzame fabriek
innovatieve kwekerijen ontstaan, die zelfs een
van morgen. Uit de door Imtech uitge-
oplossing kunnen bieden voor het wereldwijde
voerde Green Factory Survey blijkt dat
voedselprobleem. Meeuws legt uit: ‘De Plant
Harrij Schmeitz,
zame oplossing met veel potentie is de toepassing van aardwarmte. Uit een haalbaarheidsstudie is gebleken dat
meer dan 90% van de levensmiddelenfa-
Production Units kunnen middenin de stad
Coördinator Food & Feed
aardwarmte in de glastuinbouw het aardgasverbruik met ruim tien procent kan verminderen. Inmiddels zijn drie
brikanten duurzaam ondernemen op de
en ook ondergronds worden gebouwd. We
Competence Center
projecten met aardwarmte succesvol afgerond bij een vleestomatenbedrijf in Bleiswijk, in Berkel en Rodenrijs en bij
agenda heeft staan of hier al aan werkt.
kunnen local for local produceren, op plaat-
tel. +31 620 30 30 92
een potplantenkwekerij in Pijnacker, die een deel van de warmte ook aan een zwembad levert. Momenteel lopen
Meer info: www.imtech.eu/foodandfeed
sen waar dat nu niet mogelijk is vanwege het
e-mail: harrij.schmeitz@
er twee nieuwe projecten. Onder glastuinders is veel belangstelling voor deze duurzame innovatie. De overheid
klimaat, ruimtegebrek of watertekort. Dus bij-
imtech.nl
biedt diverse regelingen om het gebruik van aardwarmte verder te brengen.'
duurzame voedselproductie
8
produceren, waardoor ze niet aantrekkelijk
Imtechnology
Contactpersoon bij Imtech:
JAN SMITS, PRODUCTSCHAP TUINBOUW:
‘Aardwarmte duurzame oplossing voor de glastuinbouw’
te leveren en 48% minder CO2-emissie. Een ambitieuze doelstelling, maar wel een haalbare. We doen gezamenlijk onderzoek, voeren praktijkprojecten met ondernemers uit en werken samen aan technische innovaties. Een duur-
Imtechnology
9
J 10
aarlijks bezoeken zo’n 9,5 miljoen toeristen onze hoofdstad. Naast
De gemeente Amsterdam doet er alles aan om de stad ’s avonds optimaal
De gemeente stelt dan ook hoge eisen aan de kwaliteitsnormen die gelden
De gemeente maakt bovendien werk van het vergroenen van haar verlich-
Imtech verzorgt ongeveer tweederde van de straat- en verkeerslichtinfra-
steden de grootste kostenpost op de gemeentelijke energienota. Straatlan-
een bezoek aan het Rijksmuseum voor een blik op de Nachtwacht
te verlichten. Elke avond branden er 140.000 straatlantaarns en worden
ten aanzien van het verlichtingsniveau, de soorten lampen, het onderhoud,
tingsbeleid. Naast de inkoop van 'groene' elektriciteit innoveert Amsterdam
structuur in Amsterdam met preventief en correctief onderhoud. Imtech gaat
taarns slurpen al snel de helft op van het totale energieverbruik. Alle reden
en een boottocht door de grachten hoort daar voor velen een
meer dan 300 monumentale bruggen en gebouwen in de stad verlicht. Dat
duurzaamheid en terugdringen van energieverbruik. Voor elk type wijk in
met ‘groene’ straatverlichting, zoals het statisch (op vaste tijden) en dyna-
daarbij uit van een lifecycle-benadering waarbij de totale levensduurkosten
dus om te kijken waar bespaard kan worden.
nachtelijke wandeling door de mooi verlichte binnenstad en over
gebeurt niet alleen vanwege de sfeer. Openbare verlichting in een stad als
de stad is beleid vastgelegd over de vormgeving van standaardmasten en
misch (afgestemd op het weer of bijvoorbeeld de verkeerssituatie) dimmen
als uitgangspunt worden genomen.
Ook bij de vergroening van de stadsverlichting speelt Imtech een belangrijke
de wallen bij.
Amsterdam levert ook een grote bijdrage aan de sociale veiligheid en de ver-
-armatuur. Hiermee wordt ingespeeld op de architectonische en steden-
van de straatlantaarns en natuurvriendelijke ledverlichting in parken.
Dit total-cost-of-ownership concept zorgt voor een goede performance en
rol. Imtech heeft een 50% aandeel in Innolumnis, een bedrijf dat is gespeci-
keersveiligheid voor voetgangers, fietsers en het gemotoriseerde verkeer.
bouwkundige verscheidenheid die Amsterdam rijk is.
voor aanzienlijke kostenbesparingen. Openbare verlichting is in de meeste
aliseerd in duurzame LED-verlichting voor de openbare ruimte.
Imtechnology
Imtechnology
11
Imtechnology
12
TECHNEWS
Aan de Amsterdamse grachten Als het donker wordt gaat het aan en als het licht wordt gaat het weer uit. Als burger sta je er niet zo bij stil, maar straatverlichting heeft een belangrijke functie op het gebied van verkeersveiligheid en veiligheid op straat. Verlichting moet dus altijd werken. Imtech verzorgt ongeveer tweederde van de straat- en verkeerslichtinfrastructuur in Amsterdam en is actief met nieuwe (duurzame) initiatieven en preventief en correctief onderhoud.
Elk evenement zijn
Eerste elektrische
Imtech houdt NS
Maintenance in
Dynamisch
Grip op prijs dankzij
eigen kleur
bestelbussen
veilig op de rails
hoogste toren van
snelheidsadvies in je
flexibele gasopslag
Rood, geel of liever groen? Het nieuw te
Duurzaam, zuinig en geluidloos. De Vito E-Cell
Het Nederlandse spoornet wordt intensief
Spanje
eigen auto
Als het om gas gaat, wordt Nederland steeds
bouwen Stadion Lantern in Wroclaw, waar
verschilt aan de buitenkant niet van de conven-
gebruikt: per dag reizen maar liefst
tijdens het EK 2012 diverse groepswedstrijden
tionele Mercedes Vito. Maar wie de motorkap
1,2 miljoen mensen met de trein. De ver-
'Torre de Cristal' is niet alleen een van de
Een bericht op het scherm in je auto geeft aan
dat energiemaatschappijen steeds minder grip
gespeeld worden, is dankzij unieke belichtings-
opent, ziet in plaats van een gewone motor
wachting is dat het gebruik van het spoor
grootste kantoorgebouwen in Madrid. Het
dat je je snelheid moet verlagen naar 60 km/h.
hebben op de prijs. Nuon heeft hier iets op
technologie een ware kameleon. Het gebouw
een zuiver op lithium-ion batterijen aangedre-
de komende jaren nog verder zal toenemen.
is met een indrukwekkende lengte van 250
Doordat je het advies opvolgt, heb je bij de
gevonden: de energiemaatschappij slaat gas
dat oogt als een Chinese lampion krijgt een
ven elektromotor. De groene bestelbus is de
Imtech ontving onlangs van spoorbeheerder
meter ook nog eens de hoogste toren van
drie kruispunten die volgen steeds groen licht.
tijdelijk op in zoutcavernes in Epe. Zo kan de
semi-transparante glazen pui gecoat met Tef-
eerste in een fabriek geproduceerde emissie-
ProRail opdrachten ter waarde van tientallen
Spanje. Het pand heeft in totaal 52 verdiepin-
Toekomstmuziek? Op een deel van de ring
energiemaatschappij flexibel inspelen op sei-
lon die met stalen ringen aan de constructie
vrije bestelbus ter wereld. De Vito E-CELL rijdt
miljoenen voor uitbreiding en verbetering van
gen, waarvan er vijf voor de technologie zijn
van Eindhoven is het al ingevoerd. Het project
zoensschommelingen in vraag en aanbod van
wordt bevestigd. Daardoor oogt de kolos licht
maximaal 80 km/h en zet geen lange afstands-
de beveiligingstechnologie op het Nederlandse
bestemd en er zes dienst doen als parkeerga-
Odysa-in-car (optimalisatie door dynamische
gas en daarmee de leveringszekerheid voor
en transparant en blijven de buitenmuren
records neer, hij is dan ook bedoeld voor
spoor. Een van de orders betreft de aansluiting
rage met in totaal 1.200 plekken. Imtech sloot
snelheidsadvisering) is tot stand gekomen door
klanten vergroten. Nuon vroeg Imtech (Imtech
goed zichtbaar. Dat is belangrijk want dank-
gebruik in de stad. Te koop is de duurzame
van de bestaande Veluwelijn (het tracé Amers-
onlangs een meerjarig contract af voor het
samenwerking tussen de gemeente Eindhoven,
Nederland) onlangs de opslagcapaciteit te ver-
zij speciale belichtingstechnieken kunnen de
bestelbus nog niet, maar ze gaan al wel de
foort-Zwolle) op de nieuwe Hanzelijn en de
multidisciplinair onderhoud in de Torre de Cris-
het samenwerkingsverband regio Eindhoven,
groten, waardoor ook ingespeeld kan worden
buitenmuren van het stadion, dat na het EK
weg op. Mercedes Benz vroeg Imtech (Imtech
RijnGouwelijn Oost. De Hanzelijn is een nieuwe
tal; het contract geldt zowel voor de techniek
technolution, DTV en Imtech (Peek Traffic). Het
op dagelijkse schommelingen op de gasmarkt.
voor verschillende evenementen gebruikt gaat
Deutschland) om de komende vier jaar drie van
spoorverbinding van vijftig kilometer tussen de
als de kantoorruimten en de parkeergarage.
project is bedoeld om de doorstroming van het
Om de opslagcapaciteit te vergroten, worden
worden, per evenement van kleur veranderen.
de bussen ‘real time’ te testen. Niet in een vei-
Randstad en het noorden van Nederland. Per
Imtech is verantwoordelijk voor alle facetten
doorgaande verkeer te verbeteren en aan te
aan de vier bestaande cavernes nog drie extra
Imtech (Imtech Polska) verzorgt alle technische
lige testomgeving, maar gewoon op de weg.
dag worden 32.000 reizigers verwacht. Imtech
van het preventieve onderhoud. Daaronder valt
tonen dat het technisch maakbaar en realiseer-
opslagruimtes toegevoegd. Deze opslagholtes
oplossingen in het stadion dat een capaciteit
Daarnaast zijn er binnen een leasecontract
is verantwoordelijk voor de complete beveili-
het technisch onderhoud aan alle technische
baar is om een dynamisch snelheidsadvies in
liggen op twee tot drie kilometer van het com-
van bijna 44.000 zitplaatsen heeft: energie-
100 bussen geleverd aan twaalf vlootope-
gingstechnologie, vanaf de engineering tot de
voorzieningen, maar bijvoorbeeld ook het
de auto te geven. Dynamische snelheden wor-
pressorstation. Voor de nieuwe compressoren
voorzieningen, klimaatbeheersing, ventilatie,
ratoren in Berlijn en Stuttgart. Voor 2011 is
volledige implementatie en inbedrijfstelling.
invoeren van slimme oplossingen om energie
den op steeds meer plekken binnen en buiten
en toebehoren komt een nieuw compressor-
verwarming, brandveiligheid, de complete
een productie van nog eens 2000 exemplaren
Ook neemt Imtech de beveiligingstechnologie
te besparen, de ‘handyman’ service and 24/7
Europa ingevoerd. Zo geldt bijvoorbeeld op de
gebouw. De uitbreiding betekent voor Nuon
stroomvoorziening (hoog-, midden- en laag-
gepland. Imtech adviseert ook Nederlandse
van de RijnGouwelijn Oost voor haar rekening.
technische ondersteuning. Imtech levert in
zogenoemde ‘ruit van Rotterdam’, die bestaat
dat ze beter in kunnen spelen op dagelijkse
spanning), alle elektrotechnische oplossingen,
gemeentes over hoe zij om kunnen gaan met
Deze spoorverbinding loopt van Gouda naar
Spanje met haar diensten nagenoeg landelijke
uit de snelwegen A13, A20, A16 en A15, sinds
schommelingen van vraag en aanbod op de
de hightech meet- en regeltechnologie en de
de toenemende vraag naar elektrisch rijden.
Leiden, waar een nieuwe generatie lightrail-
dekking in zowel de profit als non-profit sector.
kort een dynamische maximumsnelheid. Imtech
gasmarkt.
volledige ICT-infrastructuur. Eerder ontving
Inmiddels zijn diverse plannen voor onder
treinen gaat rijden. Daarnaast heeft Imtech
Andere nieuwe meerjarige multidisciplinaire
leverde de nieuwe software en bracht de
Imtech al orders voor een groot deel van de
meer oplaadpunten uitgewerkt. Ook wordt de
met ProRail een vijfjarig onderhoudscontract
onderhoudsorders zijn onder meer verkregen
benodigde technologie aan. Op de snelwegen
techniek in twee andere stadions voor het EK
mogelijkheid onderzocht of elektrische auto’s
afgesloten voor alle technische oplossingen in
voor 637 kantoren en diverse datacenters van
rond Birmingham in Engeland zijn dynamische
2012: het Poolse Nationale Stadion in
passen in het eigen wagenpark van Imtech.
de vijf tunnels van de Betuweroute. Hieronder
telecombedrijf Telefónica, tientallen zorgcen-
snelheden al langer realiteit. Imtech bracht hier
Warschau, waar de openingswedstrijd plaats-
Overstappen op elektrisch rijden zou een
valt onder meer de hightech branddetectie- en
tra in de regio Andalusië, het winkelcentrum
in opdracht van de Highways Agency een high-
besparing van meer dan de helft van de CO2-
brandblustechnologie. Imtech voldoet aan de
'Màgic' (115.000m²) in Barcelona, het gebouw
tech controlesysteem aan met aanduiding en
uitstoot opleveren.
eisen van het vierde niveau van de CO2-pres-
van het Regionale Ministerie van Extremadura
handhaving van de maximumsnelheid, inclusief
tatieladder van ProRail en ontving onlangs van
in Merida en de 23 gebouwen van de Baski-
intelligent spitsstrookmanagement.
KIWA het ‘CO2 bewust certificaat’.
sche Politie.
vindt, en de PGE Baltic Arena in Gdansk.
13
Imtechnology
14
Imtechnology
afhankelijker van het buitenland. Dat betekent
Imtechnology
15
Gert Jan Kramer, manager Energy Futures bij Shell Global Solutions in Amsterdam
‘Het duurt nog wel even voordat de wereld op duurzame energie draait.’ Gert
‘Elektrisch rijden is pas CO2-neutraal als de elektriciteit die hiervoor opgewekt moet wor-
Jan Kramer, manager Energy Futures bij Shell Global Solutions in Amsterdam,
den ook CO2-neutraal verkregen is. Daarbij komt dat je door de geringe opslagcapaciteit
is terughoudend over de vaart van de transitie naar een duurzame energiepro-
van de batterij geen lange afstanden kunt afleggen. Het ziet er niet naar uit dat hier ver-
ductie. ‘Hoewel de ontwikkeling van energietechnologie razendsnel gaat, is
andering in komt, dus hoewel elektrisch rijden een goede optie is voor stadsvervoer, zijn zulke
duurzame energie procentueel nog maar een heel klein deel van het volledige
auto’s minder geschikt als familieauto.’
energieverbruik. Het duurt zeker nog tot 2050 tot alternatieven op dezelfde
ZERO CARBON ‘Een brandstofcelauto die op waterstof rijdt,
schaal beschikbaar zijn als fossiele energie nu.’
G ‘Duurzame technologie bereikt potentieel in 2050’ 16
Imtechnology
biedt wel perspectief voor personenvervoer,’ aldus Kramer. ‘Een ontwikkeling waar wij in de jaren negentig al hard aan gewerkt hebben.
ert Jan Kramer is al ruim
encyslag te slaan. Samen met de auto-industrie
Uitgangspunt was toen een nieuwe auto die
twintig jaar verbonden
ontwikkelen wij motoren en brandstoffen die
rijdt op de vertrouwde benzine – die omgezet
aan Shell Amsterdam,
zo op elkaar zijn ingespeeld dat de verbranding
wordt in waterstof, maar die wel zorgt voor
waar hij na zijn promotie
optimaal verloopt.’
een schonere lucht en die zuiniger is. Toen
aan de Universiteit van
de hybride auto op de markt kwam werd dit
BIOBRANDSTOFFEN
idee verworpen, maar sinds het klimaat op de
slag gaat. In eerste instantie houdt hij zich
Kramer: ‘Ook de inzet van biobrandstoffen
agenda is gekomen is ook de waterstofauto
bezig met katalytische processen, maar rond
is een snelle manier om transport te vergroe-
weer terug. De nieuwe generatie heeft water-
de eeuwwisseling stapt hij over naar het Shell/
nen. Deze brandstof is namelijk probleemloos
stof in de tank. Op die manier kun je namelijk
Daimler-projectteam dat brandstofcellen en
bij te mengen met fossiele brandstof. Van
daadwerkelijk een low-carbon-doelstelling
motoren voor waterstofauto’s ontwikkelt. De
overheidswege is momenteel een verplicht
realiseren. Voorwaarde is wel dat het waterstof
academische wereld speelt een belangrijke rol
minimum aandeel van 4% van toepassing. Dit
wordt geproduceerd zonder CO2-uitstoot. Dit
in Kramers werk. Hij werkt in zijn beginjaren bij
percentage wordt de komende jaren verhoogd.
kan door gebruik te maken van renewables
Shell veel samen met de Universiteit van Eind-
Biobrandstof is momenteel nog vooral van de
of 'schoon fossiel', dat wil zeggen waterstof
hoven en wordt er in 1998 deeltijdhoogleraar
eerste generatie. Dat betekent dat de brand-
uit fossiele brandstof (gas) in combinatie met
theoretische katalyse. Onlangs keerde hij terug
stof in competitie is met de productie van
koolstofafvang en -opslag.
naar zijn oude studiestad Leiden waar hij in
voedsel, omdat bijvoorbeeld landbouwgrond
juni benoemd werd tot hoogleraar Sustainable
wordt gebruikt die ook voor voedsel gebruikt
230 MILJOEN VATEN
Energy.
kan worden. Shell is heel hard bezig met de
Hoewel de technologische ontwikkelingen op
Leiden in 1988 aan de
ontwikkeling van zogenaamde tweede gene-
het gebied van transport en energie enorm in
DUURZAME ENERGIE EN TRANSPORT
ratie brandstof. Via de jointventure Cellana
beweging zijn, denkt Kramer dat het transitie-
Kern van zijn huidige werk als manager Energy
wordt bijvoorbeeld olie uit algen gewonnen. In
proces naar ‘groene’ transport en duurzame
Futures is de ontwikkeling van nieuwe duur-
de transitie van eerste naar tweede generatie
energie niet op zeer korte termijn voltooid
zame vormen van energie en transport. ‘Het
biobrandstof zien wij een groot potentieel in
zal zijn. ‘Het wereldwijde dagelijkse energie-
doel is om de transport zo te organiseren dat
ethanol uit suikerriet. Dit kun je op een ver-
verbruik is vergelijkbaar met het verbruik van
er zo min mogelijk CO2 wordt uitgestoten.’
antwoorde wijze produceren, is betaalbaar
Daar zijn vier opties voor, die de komende
en zorgt, als je de levenscyclus vergelijkt met
jaren allemaal tot ontwikkeling zullen komen:
fossiele brandstof, voor een CO2-reductie van
een betere verbrandingsmotor, de inzet van
maar liefst 70%.’
biobrandstoffen, de waterstofauto en de elektrische auto.’ Hij legt uit: ‘Hoewel de uitvinding
ELEKTRISCH RIJDEN
van de verbrandingsmotor inmiddels meer dan
Een derde belangrijke ontwikkeling is het
honderd jaar oud is, is er nog steeds een effici-
elektrisch rijden. ‘Maar,’ benadrukt Kramer.
‘Er is genoeg zon, maar past het ook?’
Imtechnology
17
Van (chemisch) afval naar energie De wereldwijde klimaatproblematiek dwingt ons goed na te denken
Slimme traditionele energiecentrales
Shell en Imtech: samen succesvol
PowerMatching
groeiende afvalberg. Dat leidt tot inno-
Fossiele brandstoffen worden steeds schaarser. Imtech bedenkt daarom samen met klanten
Imtech werkt op een groot aantal fronten samen met Shell, bijvoorbeeld met de upgrading
City:
vatieve oplossingen met technologie
slimme oplossingen om zuiniger met energiebronnen om te gaan. Zo werkt Imtech momenteel
van technische oplossingen voor internationale olie- en gasboringen, bij optimalisatie van de
in de hoofdrol. Zo wordt in Eindhoven
in zowel de Eemshaven en als in het Duitse Stade aan de realisatie van twee van de meest
‘flow control’ en ‘metering analyse’ van olie- en gasstromen. In laboratoria van Shell - bijvoor-
momenteel hard gewerkt aan de realisa-
energiezuinige energiecentrales van Europa. De hightech energiecentrale van RWE Power
beeld het Shell Technology Centre Amsterdam - zorgt Imtech voor de ‘technische verhuizing’
tie van een nieuwe bio-energiecentrale
AG, waarvan de bouw binnenkort van start gaat, heeft een extreem hoog rendement van
en optimalisatie van (deels eigen) testopstellingen voor onderzoek naar olie en gas. Imtech is
in de wijk Meerhoven die volledig gaat
maar liefst 46%; 10% meer dan huidige centrales in Nederland. De energiecentrale die Dow
technologiepartner voor (platform)automatisering en onderhoud van HVAC-technologie op
draaien op houtafval. Werden deze res-
Deutschland Anlagengesellschaft en EnBW gemeenschappelijk bouwen in Stade is met een
boorplatformen van Shell en NAM/Onegas. Daarnaast is Imtech maintenancepartner voor Neder-
Belde je vroeger bij je buren aan om een
ten voorheen over de grens verwerkt,
rendement van 60% zelfs nog zuiniger. Imtech is in beide centrales verantwoordelijk voor alle
landse Shell- en NAM-gebouwen en alle technische oplossingen op Shell-raffinaderijen in Pernis
kopje suiker te lenen, in de nabije toe-
nu gaan ze 1.580 woningen en 20.000
technologische oplossingen, inclusief het concept, het projectmanagement en de complete
en Moerdijk in Nederland. Hier worden ook energie-analyses verricht en innovatieve oplossingen
komst kun je energie van elkaar ‘lenen’.
vierkante meter aan voorzieningen –
planning en uitvoering.
geïmplementeerd waarmee emissies worden omgezet in elektriciteit.
PowerMatching City; een demonstratie-
over hoe we om moeten gaan met bestaande energiebronnen en de
bij de buren
zoals scholen en winkels in de wijken
project van een toekomstige duurzame
Waterrijk en Meerrijk – van warmte en
energie-infrastructuur in de gemeente
duurzame energie voorzien. Verwerking
Hoogkerk dat begin maart 2010 van
binnen Eindhoven leidt tot minder trans-
230 miljoen vaten olie per dag. Dat is een
het samen: ‘Door naar de geschiedenis van
‘Maar de inzet van deze energie stelt ons weer
sen van deze vraagstukken. Daar wil ik de
start ging, laat zien hoe dat in zijn werk
port en zorgt voor een vermindering van
enorme hoeveelheid, het aandeel dat duur-
verschillende technologieën te kijken, con-
voor een geheel nieuw probleem. Er is wel
komende twintig jaar nog wel mijn tanden in
gaat. Binnen het project wekken de
zetten voor Shell.’
huishoudens zelf hun energie op dankzij
CO2-uitstoot van maar liefst 5.900 ton.
zame energie hierin heeft is nu dan ook nog
cluderen wij dat het energieaandeel van een
genoeg zon, maar past het ook binnen het
Imtech is verantwoordelijk voor de engi-
heel laag. Voor windenergie en biobrandstof is
nieuwe technologie in eerste instantie expo-
energienet? Duurzame energie is moeilijk op
een warmtepomp-HR-combinatie of een
neering, procurement en construction
dit ongeveer 1%, het aandeel zonne-energie is
nentieel groeit met een factor tien. Na zo’n
te slaan en moet eigenlijk direct gebruikt wor-
micro-warmtekrachtkoppeling die in alle
(EPC) van het gehele project. Een ander
zelfs nog lager. Het duurt het decennia tot het
twintig jaar neemt deze exponentiële groei
den. Wat als op de mooiste dag van het jaar er
woningen is aangebracht. Om de opge-
voorbeeld van hoe uit nood innovatie
potentieel bereikt is en dan nog zal het aan-
af naar een factor twee waarna het na nog
decentraal zoveel energie wordt opgewekt dat
Contactpersoon ‘Energy &
wekte duurzame energie – die moeilijk
wordt geboren is Ensartech, dat zwaar
deel van bijvoorbeeld windenergie maar 5%
zo’n twintig jaar stabiliseert tot het maximale
de energie uit centrales niet nodig is?’ Hij denkt
Environment’ bij Imtech:
is op te slaan – optimaal te gebruiken,
verontreinigd restafval, zoals chemisch
van het geheel zijn.
potentieel. Voor nieuwe technologieën kun je
dat zogenaamde smart grids – decentrale, aan
er vanuit gaan dat deze in 2050 hun potenti-
het energienet gekoppelde, energienetwerken
Pieter Koenders
grids zijn decentrale energienetwerken,
eel bereiken.’
die vraag en aanbod van de decentraal opge-
+31 6 55 74 65 85
die aan het energienet gekoppeld zijn, en
afval, omzet in energie en schone
18
energie ‘lenen’
wordt een smart grid ingezet. Smart
materialen. Imtech investeert via het
NO QUICK SWITCH
Cleantech Fund II, een investeringsfonds
Kramer schreef onlangs, samen met Shell-
wekte duurzame energie optimaal afstemmen
pieter.koenders@
die vraag en aanbod van de decentraal
voor de ontwikkeling van duurzame,
collega Martin Haigh, een wetenschappelijk
SMART GRIDS
– een belangrijke oplossing voor dit probleem
imtech.eu
opgewekte duurzame energie optimaal
schone technologieën, in dit bijzondere
artikel over de verwachte ontwikkeling van de
Kramer verwacht dat zonne-energie in verge-
gaan worden. ‘Smart grids knopen vraag en
afstemmen, zodat zo min mogelijk
bedrijf. Imtech is bovendien betrokken
energietechnologie op basis van de recente
lijking tot andere alternatieve energiebronnen
aanbod op en goede manier aan elkaar zodat
energie verloren gaat. PowerMatching
bij de bouw van de eerste afvalwerkings-
geschiedenis. Het artikel No quick switch
zoals biobrandstof en windenergie het grootste
zo min mogelijk energie verloren gaat.’
City word uitgevoerd door ECN, Essent,
installatie van Ensartech in Delfzijl.
to low-carbon energy verscheen vorig jaar
potentieel heeft: 10% van de gehele wereld-
‘Voor Shell is momenteel een belangrijke vraag
HUMIQ, projectleider KEMA en Imtech.
in het prestigieuze tijdschrift Nature. Hij vat
wijde energievoorziening in 2050. Kramer:
hoe wij een rol kunnen spelen bij het oplos-
Imtechnology
Imtechnology
19
Twitteren, realtime vergaderen op afstand, we communiceren op steeds meer manieren en de samenleving vraagt in een steeds rapper tempo om steeds betere producten. ‘Bedrijven kunnen aan Alistair Rennie, general manager van Lotus Software & WebSphere Portal van de IBM Software Group
die behoefte voldoen als ze goed samenwerken en tijdig over de juiste informatie beschikken’, zegt
Een virtuele koffieautomaat is goud waard
S
nel betere producten maken
nieuwsbrieven toegestuurd, ontvang je op
CLOUD COMPUTING
betekent innoveren en investeren
je mobiel alleen nieuwsberichten die er in
Ook de wijze waarop we informatietechnologie
in onderzoek. ‘Medewerkers van
jouw beleving toe doen en laat je alleen maar
consumeren verandert, weet Rennie. ‘Steeds
onderzoeksafdelingen hebben
meldingen toe van een door jou aangegeven
meer bedrijven kiezen ervoor niet meer te
een plek nodig waar ze de ach-
groep relaties.’
investeren in een eigen serverpark, hard- en
ervaringen kunnen uitwisselen en inspiratie
DE JUISTE AANDACHT
kers downloaden applicaties via internet en
kunnen opdoen om nieuwe toepassingen te
Alle informatie uit bedrijfsapplicaties zoals
betalen alleen voor de diensten die ze daad-
bedenken’, zegt Rennie, die sinds januari 2010
financiële gegevens of rapportages, e-mail en
werkelijk afnemen. Hierdoor voorkom je het
de functie van general manager bekleedt.
social software komen samen op de homepage
inefficiënte gebruik van computers, energie en
‘Sociale netwerken worden alsmaar belangrij-
van de gebruiker. De kracht hiervan is dat de
opslag- en koelcapaciteit. Dat bespaart kosten
ker. Vergelijk ze met virtuele koffieautomaten
gebruiker direct vanuit de informatie op de
en ontziet het milieu.’
waar je kennis kunt delen, een nieuwe samen-
homepage zijn werk kan uitvoeren of kan rea-
werking kunt initiëren en hulp en expertise van
geren op e-mail of andere content. ‘Het gaat
anderen overal ter wereld kunt krijgen.’
erom wie je op het juiste moment de juiste
Alistair Rennie, general manager van Lotus Software & WebSphere Portal van de IBM Software Group. ‘De sleutel tot succes ligt bij slimme social software die de informatiestroom reguleert.’
software en allerlei kennis daarover. Medewer-
tergrondinformatie kunnen halen,
aandacht geeft.’ Rennie geeft een voorbeeld.
ONMISBARE SCHAKEL
‘Ik krijgt een e-mail van een onbekende. Welke
Social software die deze communicatie moge-
toon moet ik aanslaan? Wanneer reageer ik?
lijk maakt, is de laatste jaren geëvolueerd van
Móet ik wel reageren? Ik zoek, zie zijn foto,
een experiment naar een onmisbare schakel in
zijn profiel en waar hij zich op dat moment lij-
Imtech streeft ernaar in Europa een tech-
het dagelijkse leven. Rennie: ‘We hebben een
felijk bevindt. Hé, het is een Fransman. Dankzij
nologische, strategische rol te vervullen
aantal tools, applicaties en plug ins ontwikkeld
een instant vertaaloptie typ ik het bericht in
in het hart van primaire en secundaire
om wereldwijd mensen te ontmoeten, met
het Engels en verstuurt mijn mobiel het in het
processen van haar klanten. Daarom
elkaar te discussiëren, een bedrijfscultuur te
Frans. Die e-mail kan ik ook meteen naar een
werkt Imtech al jarenlang samen met
leren kennen en sneller, gemakkelijker en effici-
forum sturen. Of ik kies voor een textchat, een
IBM. Samen met de softwaregigant ont-
enter samen te werken met collega’s, partners
voicechat of een videochat.’
werpt Imtech onder meer innovatieve
20
Imtechnology
IBM en Imtech
oplossingen op het gebied van social
en klanten.’
'Documenten met alleen tekst en beeld vindt de jeugd insane'
Samenwerking
LEVENDE DOCUMENTEN
software, webportalen en integratie.
OVERPRIKKELD
‘Communicatie is een snel veranderend feno-
Complementaire competenties maken
Technologische ontwikkelingen hebben ervoor
meen. Dat vergt een constante aanpassing
aantrekkelijke totaaloplossingen mogelijk.
gezorgd dat informatie steeds sneller en in
van je manier van werken en je denkwijze
In april dit jaar organiseerde Imtech ICT
grotere hoeveelheden op ons wordt afge-
over projecten’, vindt Rennie. ‘Mijn kinderen,
samen met IBM de jaarlijkse roadshow
vuurd. Hoe voorkomen we dat onze zintuigen
nog geen tieners, vinden het bijvoorbeeld
Lotusphere Comes To You, waar Alistair
worden overprikkeld? ‘Daar zorgt diezelfde
insane dat mensen nog steeds documenten
Rennie zijn key notes uitsprak. ‘Samen-
technologie voor’, zegt Rennie. ‘Het is inder-
maken met uitsluitend tekst en statisch beeld.
werking is een basisvoorwaarde voor
daad zo dat een medewerker op een werkdag
Dan ben je sinds de uitvinding van de type-
groei’, aldus Rennie.
doorgaans meer e-mail binnenkrijgt dan hij
machine niet veel opgeschoten, zeggen ze.
kan verwerken. Je hebt dan software nodig
Zij vinden het heel normaal om documenten
die alle informatie effectief opneemt. Software
te maken waar ze zowel tekst, illustraties,
die niet alleen zorgt dat je gebruik kunt maken
videobeelden, audiofragmenten en chats in
IBM Algemeen: Ruud Jacobs
van allerlei verschillende communicatiebron-
opnemen. Bovendien kunnen mensen uit
ruud.jacobs@imtech.nl
nen zoals internet, e-mail, Facebook, LinkedIn,
alle uithoeken van de wereld daar gelijktijdig
Twitter en andere online verbindingen. Maar
aan werken. Het worden levende documen-
intelligente programma’s waarmee je tegelijker-
ten. Op deze manier kun je natuurlijk ook
IBM Software en
tijd je eigen internetomgeving kunt inrichten
een videoconference organiseren waarbij je
Social Media: Edwin Kanis
met gepersonaliseerde applicaties. Je selec-
live de financiële resultaten van vestigingen
edwin.kanis@imtech.nl
teert zelf wat je wilt ontvangen. Doordat de
op verschillende continenten met elkaar
software meedenkt, krijg je alleen relevante
bespreekt en aanvult.’
Contactpersonen bij Imtech:
Imtechnology
21
Sport was nog nooit zo duurzaam ‘Groene’ stadions zijn inmiddels core business voor Imtech. Zo wordt in Lon-
vervolgens mogelijk overal in, en ook buiten, Europa 'groene' stadions te
den in opdracht van het Olympisch comité de laatste hand gelegd aan het
realiseren. Doelstelling hierbij is om grote sportevenementen zo comforta-
Olympisch stadion voor de Spelen van 2012. In Polen wordt hard gewerkt
bel en duurzaam mogelijk tot stand te laten komen. Om Imtech’s naam en
aan de technologische oplossingen in alle drie de stadions van het EK
reputatie op het gebied van stadiontechnologie verder te versterken draagt
Voetbal 2012. Imtech werkt daarnaast aan verschillende andere regionale
de thuisbasis van de Europese topclub HSV in Hamburg sinds kort de naam
stadions in Europa, zoals de Swedbank Arena in Stockholm. Met zoveel
Imtech Arena. Vanzelfsprekend moet ook dit stadion aan Imtech’s strenge
ervaring moet je natuurlijk iets doen. Imtech heeft daarom in München een
groene eisen voldoen. Imtech heeft dan ook direct een energiebesparend
speciaal competentiecentrum ingericht. Dit Competence Center Stadiums
concept ontwikkeld waardoor het energieverbruik in het Hamburgse stadion
bundelt alle Imtech-expertise op het gebied van 'groene' stadions en arena's.
met 35% vermindert en de CO2-uitstoot afneemt met 1.200 ton. Zo wordt
Samenwerking met de ruim 450 Imtech-vestigingen in Europa maakt het
sport steeds duurzamer.