8 | Chwarae dros Gymru | Gwanwyn 2021
Mae llawer o oedolion yn cofio eu plentyndod fel cael amser a rhyddid i chwarae’r tu allan gyda’u ffrindiau a’u brodyr a’u chwiorydd a chrwydro’n rhydd yn eu cymdogaeth. Mae gallu chwarae’r tu allan wastad wedi bod yn bwysig i blant a ’dyw hynny heb newid i blant sy’n tyfu i fyny yng Nghymru heddiw. Er gwaetha’r syniad cyffredin na all plant chwarae’r tu allan bellach, maen nhw’n dal i ddweud wrthym bod chwarae’r tu allan gyda ffrindiau bob dydd yn bwysig iddyn nhw. Mae cael mannau croesawus, digon o amser a chwmni eraill i chwarae gyda nhw bob dydd yn cynnig buddiannau i bob plentyn ac mae’n cyfrannu at blentyndod hapus ac iach. Mae angen i oedolion feithrin amgylcheddau i gefnogi hyn – yma rydym yn tynnu sylw at nifer o bolisïau chwarae i’n helpu i wneud hyn.
Polisi rhyngwladol Mae pwysigrwydd chwarae’n cael ei gydnabod a’i warchod yng Nghonfensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau’r Plentyn (CCUHP). Mae Erthygl 31 CCUHP yn datgan bod gan y plentyn hawl i chwarae ac i ymuno mewn gweithgareddau hamdden eraill. Yn 2013, mabwysiadodd Pwyllgor y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau’r Plentyn Sylw Cyffredinol 17 i egluro ystyr a phwysigrwydd Erthygl 31 i lywodraethau ar draws y byd. Mae’r Sylw Cyffredinol yn ddatganiad swyddogol sy’n ymhelaethu ar ystyr agwedd benodol o GCUHP sydd angen ei dehongli neu ei phwysleisio ymhellach. Mae hefyd yn anelu i bwysleisio pwysigrwydd erthygl benodol. Mae Sylw Cyffredinol 17 yn rhoi pwyslais ar rôl cyfleoedd plant i chwarae yn eu ffordd eu hunain. Mae hefyd yn gosod yr hawl i chwarae yng nghyd-destun ehangach erthyglau perthnasol eraill CCUHP ac yn amlinellu’r cysylltiad annatod rhyngddo a hawliau eraill. O ran chwarae’r tu allan, mae Erthygl 12 ac Erthygl 15 yn hynod o bwysig.
