Chwarae dros Gymru Rhifyn 14 HYDREF 2004 – RHIFYN YMGYNGHORI ARBENNIG NEWYDDION CHWARAE A GWYBODAETH GAN Y SEFYDLIAD CENEDLAETHOL DROS CHWARAE
Cam Hanesyddol dros Chwarae yng Nghymru oedd ymdeimlad o gyffro yn lansiad yr ymgynghoriad ar ˆ Gweithredu argymhellion Grwp Polisi Chwarae Llywodraeth ˆ Dyfodol yn Cynulliad yn Nhy’r Amgueddfa Werin Cymru ym mis Tachwedd 2004.
R
ˆ o blant yn Roedd y dail yn cwympo a grwp chwarae yn yr ardd, wrth i Jane Hutt, ˆ Gweinidog Plant, aelodau’r Grwp Gweithredu Polisi Chwarae, Swyddogion Datblygu Chwarae o bob rhan o Gymru ac aelodau tîm Chwarae Cymru ddathlu dechrau’r ymgynghoriad. Dywedodd Jane Hutt “Mae’r Cynulliad wedi cydnabod ers amser maith fod chwarae yn elfen hanfodol o ddatblygiad plant ... Yn awr mae’n rhaid i ni symud ymlaen o egwyddorion i weithredu”. Ymrwymodd ei hadran i gyhoeddi canfyddiadau’r ymgynghoriad ym mis Ebrill 2005. Bydd y rhain yn cyfrannu at y strategaeth chwarae genedlaethol i Gymru – y gyntaf ym Mhrydain. Trafododd Aelodau’r Cynulliad yr argymhellion mewn sesiwn llawn ar yr un diwrnod. Cafwyd ymateb cadarnhaol, gydag Aelodau’n cymeradwyo’r ddogfen fel bod yn gyfraniad hygyrch a synnwyr cyffredin tuag at i Gymru ddod yn wlad mwy cyfeillgar i blant. Croesawyd yr ymgynghoriad gydag ewyllys da, ac mae’n edrych fel pe bydd yr argymhellion yn cael cefnogaeth pob plaid. Dywedodd Catherine Thomas AC: “Rwy’n credu ei bod yn hollbwysig fod mwy o blant yn cael cyfleoedd go iawn i chwarae ac yn cael eu hannog i wneud hynny, ac y clywir eu lleisiau ar sut maent eisiau chwarae. I mi, mater o gyfiawnder cymdeithasol yw hyn.” Dywedodd Jeff Cuthbert AC: “Rhaid i ni fynd i’r afael â’r ethos ‘dim gemau pêl’ gyda chydymdeimlad a phenderfyniad ... ˆ Mae’r Grwp Gweithredu wedi gwneud argymhellion cyffrous, a fydd yn ddi-os yn helpu i newid tirlun cyfleoedd chwarae ar gyfer plant yng Nghymru.” Dywedodd Jocelyn Davies AC: “Rhaid i’r argymhellion hyn beidio aros yn ddamcaniaethol, ond maent yn haeddu cael eu troi yn realaeth i ddangos y caiff plant a’u hanghenion eu parchu yn ein cymdeithas”.
Un diwrnod bydd Cymru yn wlad lle’r ydym yn cydnabod ac yn darparu ar gyfer anghenion chwarae pob plentyn. ˆ Gweithredu Polisi Mae argymhellion y Grwp Chwarae yn seiliedig ar Bolisi Chwarae y Cynulliad (a gyhoeddwyd yn 2002), sy’n gwneud ymrwymiad cadarnhaol i anrhydeddu anghenion chwarae plant ym ˆ mhob agwedd o’u bywydau. Nod y Grwp oedd sefydlu gweledigaeth glir ar y ffordd ymlaen ac i edrych ar ddulliau ymarferol i ddarparu’r cyfleoedd gorau ar gyfer plant a phobl ifanc. Cymerwyd dynesiad cyfannol gan weithio gyda holl adrannau’r Cynulliad y medrai eu gwaith effeithio ar chwarae plant a phobl ifanc. Yn wir mae un o’r argymhellion yn gofyn am i anghenion plant a chwarae pobl gael eu hystyried yn Nheclyn Integreiddio Polisi y Cynulliad. Bu Chwarae Cymru a Plant yng Nghymru yn ymwneud yn agos â’r gwaith yn arwain i fyny at yr ymgynghoriad, gan gydˆ i’r Cynulliad. gyflwyno argymhellion y Grwp Mae Mike Greenaway, Cyfarwyddydd Chwarae Cymru, yn falch ac optimistig: “Mae hyn yn wych. Ni fedrir bychanu ei arwyddocâd hanesyddol. Mae’n anodd rhagweld unrhyw un yn anghytuno gyda’r argymhellion, sy’n fuddugoliaeth i synnwyr cyffredin da.” Dyddiad cau yr ymgynghoriad yw 5 Ionawr 2005, a medrir cyrchu’r ddogfen yn http://www.cymru.gov.uk/plant a phobl ifanc/cyhoeddiadau diweddar.
Argymhellion Mae’r argymhelliad allweddol yn galw ar Lywodraeth Cynulliad Cymru i osod dyletswydd statudol ar bob awdurdod lleol i ddarparu ar gyfer anghenion chwarae plant er mwyn cwrdd â safonau gofynnol cenedlaethol, a fydd yn gwneud darpariaeth chwarae yn fater o hawl ac nid disgresiwn. Mae’r argymhelliad yma yn cysylltu gyda’r Ddeddf Plant newydd sy’n gwneud darpariaeth i’r Cynulliad ddatblygu cyfarwyddyd statudol newydd ar weithio partneriaeth i wella llesiant plant.
Mae argymhellion eraill yn cynnwys: • Gwella tiroedd ysgol i roi amgylchedd chwarae cyfoethog i blant; • Hyfforddiant ar gyfer staff ysgol, boed yn staff addysgu neu’n staff nad ydynt yn addysgu, i’w galluogi i gydnabod a hwyluso anghenion chwarae plant; • Datblygu ymchwil gweithredu er mwyn hysbysu’r mater o amddifadedd o ran chwarae a’i ganlyniadau; • Datblygu arweiniad cryno fydd yn galluogi datblygu rhaglen ardal chwarae a adeiledir yn y gymuned; • Cadw rhag datblygu bocedi o dir ac ardaloedd o leoedd agored, tir gwastraff a choetir lle mae plant a phobl ifanc yn chwarae.
ADOLYGIAD GWERTHOEDD CHWARAE yn www.playwales.org.uk