Kleurrijk! - maart 2023 - Limburg

Welkom

Een team

Beste pleegzorgers, Pleeggezinnen bestaan niet enkel uit pleegzorgers. Vaak zijn er al biologische kinderen, die pleegbroer of pleegzus worden. Als die zelf al iets ouder zijn, vormen ze samen met de pleegzorgers een team rond het pleegkind. Een mooi voorbeeld van zo’n team is het gezin Putman-Vanhoudt, die voor deze editie van de Kleurrijk de pleegzorgpluim kregen.

Ouders hebben meestal niet zo’n team rond hun staan. In de stem van de ouder vertelt mama S. over haar netwerk en hoe dat verandert als je kind in pleegzorg zit. Ook in ‘Nest’, een podcast over pleegzorg, komt het thema familie aan bod. Wij spraken met Anke Van Meer, de podcastmaakster, over hoe zo’n podcast juist tot stand komt.

In het interview leer je pleeggast Célin kennen, die zelfstandig woont in een studio, maar in het weekend meestal nog teruggaat naar het pleeggezin. Een straffe dame! Het achtergrondartikel gaat dan weer over emotionele ontwikkeling als inspiratiebron in de begeleiding van pleeggasten.

Verder is er Lies, kan je speelinspiratie opdoen en lees je in de rubriek ‘vraag het aan jeugdrecht.be’ over voortgezette jeugdhulp als je pleegkind 18 jaar wordt.

Veel leesplezier!

Ann Vandersanden Algemeen Directeur Pleegzorg Limburg vzw

Kleurrijk! verschijnt vier maal per jaar en is een uitgave van Pleegzorg Vlaanderen vzw en de vijf provinciale diensten voor pleegzorg.

Redactie: Anne Baert, Lynn Bringmans, Fara De Smet, Tinne De Smet, Karina Van Belle, Bernadette Verdonck

UIT DE REGIO’S

Een blik op onze pleeggasten

In West-Vlaanderen worden 146 pleeggasten begeleid in pleegzorg. Dat is goed voor net geen 10% van alle West-Vlaamse pleegzorgsituaties. Meer dan de helft van de pleeggasten (55%) woont in een pleeggezin dat deel uitmaakt van het eigen familiaal netwerk. Van de anderen verblijft 22% binnen het sociaal netwerk en 23% in een bestandsgezin. Heel wat van deze bestandssituaties starten als kind of jongere in pleegzorg en worden na de meerderjarigheid voortgezet als volwassenen in pleegzorg.

De pleeggasten vormen een bijzonder diverse groep als we de leeftijden onder de loep nemen:

Laat je stem horen op onze dialoogdagen! En kom zo mee op voor de belangen van iedereen binnen pleegzorg.

We gaan graag samen met jou aan de slag op één van onze dialoogdagen. Daarnaast kan je er ook in gesprek gaan met andere jongeren, ouders, pleegzorgers en pleeggasten. Zo zorgen we er samen voor dat onze ideeën en bezorgdheden bij de beleidsmakers terechtkomen. Want het is belangrijk dat de stemmen binnen pleegzorg luid en duidelijk klinken.

Zin in? Kom dan zeker meedoen in jouw provincie:

18 maart – West-Vlaanderen

25 maart – Antwerpen

7 oktober – Oost-Vlaanderen

14 oktober – Vlaams-Brabant & Brussel

21 oktober – Limburg

Voor de dialoogdagen in maart kan er nu ingeschreven worden via onze website. Voor de andere dialoogdagen kan er ingeschreven worden vanaf september.

7% is tussen 18-20 jaar

14% is tussen 20-30 jaar

30% is tussen 30-40 jaar

14% is tussen 40-50 jaar

8% is tussen 50-60 jaar

15% is tussen 60-70 jaar

12% is 70+ jaar

Wegwijzers

Heb jij de nieuwe wegwijzer voor pleegzorgers van kinderen en jongeren al gelezen? De vademecums van Pleegzorg Limburg zijn herwerkt en in een nieuw jasje gestoken. Voortaan heten ze wegwijzers. Alle Limburgse pleegzorgers kregen de wegwijzer midden januari al digitaal via mail, maar je kan ook een papieren versie aanvragen door te mailen naar info@pleegzorglimburg.be. Lees de wegwijzer zeker, zo ben je meteen weer op de hoogte van alle praktische zaken waar je rekening mee moet houden als pleegzorger!

Gerichte wervingscampagne

in de provincie Antwerpen

Sinds enige tijd stellen we vast dat er steeds minder kandidaatpleeggezinnen zijn van een andere origine. Een zeer jammere ontwikkeling aangezien de vraag naar deze gezinnen groot blijft. Ouders van een andere origine vinden het vaak belangrijk dat hun kind kan opgroeien in een gezin met dezelfde cultuur of godsdienst. Daarom lanceert Pleegzorg Provincie Antwerpen een postercampagne gericht naar mensen van een andere origine met een groot hart voor kinderen. Deze posters zullen op relevante

Pleegzorggemeente

Sinds eind 2022 mogen Laarne, Temse en Destelbergen zich ‘Pleegzorggemeente’ noemen. Met dat label tonen de gemeentes aan dat ze Pleegzorg genegen zijn en ons actief willen ondersteunen. De pleegzorggemeentes dragen bijvoorbeeld bij aan de bekendmaking van Pleegzorg of doen acties voor pleegzorgers.

Ook deze steden en gemeentes dragen het label: Aalst, Assenede, Brakel, Deinze, Gent, Nazareth, Oudenaarde, Sint-Lievens-Houtem, Sint-Niklaas, Stekene en Zulte.

plaatsten opgehangen worden en ook sleutelfiguren uit de verschillende gemeenschappen zullen onze oproep mee verspreiden. Tijdens een info-ontbijt in ’t Werkhuys in Borgerhout kunnen geïnteresseerde gezinnen ontdekken of pleegzorg echt iets voor hen is. We duimen nu alvast voor een grote opkomst!

Participatieraad Vlaams-Brabant en Brussel

Wist je dat er ook een participatieraad is in Vlaams-Brabant en Brussel? Daarin zitten pleegjongeren, pleeggasten, pleegzorgers en ouders. Zij bespreken samen hoe iedereen nog beter ondersteund kan worden en waarmee we aan de slag moeten gaan om pleegzorg nog beter te maken in de toekomst. Zo organiseren we in 2023, naast de participatieraad, een jongerendag en een dialoogdag. Op 11 maart is het jongerendag (enkel voor pleegjongeren) en zal alles in het thema staan van “Wat na 18?”. Op 14 oktober volgt er de Grote Dialoogdag, waarop iedereen welkom is om na te denken over pleeg zorg en ervarin

Meer informatie hierover vind je op www.pleegzorg.be/pleegzorggemeenten

gen te delen. Zet het alvast in je agenda, details volgen later!

Bovendien organiseren we ook vaak ontmoetingsgroepen waar mensen die dezelfde rol hebben in pleegzorg (pleegzorger, pleeggrootouder, ouders ...) hun ervaringen kunnen delen.

Ben je benieuwd en wil jij ook graag de toekomst van Pleegzorg Vlaams-Brabant en Brussel helpen vormgeven? Vraag er dan naar bij je begeleider, mail naar info@pleegzorgvbb.be of bel naar 016 35 94 70.

Célin woonde nagenoeg haar hele leven in het pleeggezin van Anne en Adelin.

Nu ze de dertig voorbij is, leeft ze zelfstandig in een studio in de buurt van het gezin. Ze droomde er altijd al van om zelfstandig te kunnen wonen, ondanks haar beperking.

Op haar bovenarm staat in sierlijke letters te lezen ‘I am up, not down’. Laat er geen twijfel over bestaan: Célin is een doorzetter!

I am up,not down

Toch ietwat zenuwachtig ontmoet ik op een winterse namiddag Lien, een collega van de volwassenwerking. We zullen samen langsgaan bij Célin, een jonge vrouw en pleeggast met het Syndroom van Down. Zelf werk ik binnen de jongerenwerking. Het verhaal dat ik nu zal krijgen is dus nieuw voor mij en ik vraag me af of en hoe ik me moet aanpassen. Achteraf beschouwd was die zenuwachtigheid nergens voor nodig. Célin en ik zijn generatiegenoten. We groeiden op in dezelfde wereld, met dezelfde programma’s en trends. Daarenboven is ze erg sociaal en open. We ontmoeten Célin in haar gezellige studio. Ze is duidelijk van plan om er een fijne namiddag van te maken en heeft koffie en cakejes voorzien. Ze weet duidelijk hoe je bezoek ontvangt.

De eerste ontmoeting

Célin vertelt ons over haar gezin van afkomst. Hoewel de biologische mama van Célin gewenst zwanger was, bleek na de bevalling dat ze niet voor haar kon zorgen. De

baby kwam terecht in een dag- en nachtverblijf, wat nu ‘CKG’ zou heten. Anne, de ergotherapeute van de voorziening had een boontje voor haar. “Ze vond mij erg lief en schattig”, aldus Célin. “Toen ik Célin voor het eerst in de voorziening zag, trok ze meteen mijn aandacht,’ vertelt Anne. Anne haar broer heeft het Syndroom van Down, dus ze kende het al goed. De baby die ze zag verdiende alle kansen die ze kon krijgen.

“Als het meisje met Down mij niet opgevallen was, hadden wij nooit aan pleegzorg gedacht maar zij won mij meteen voor zich.” Aanvankelijk bracht Anne haar pauzes door met Célin. Ze gaf haar aandacht en bood stimulans vanuit de overtuiging dat dat haar op termijn vooruit zou helpen. Na vele weekendbezoekjes was ook haar partner Adelin helemaal gewonnen voor het idee om Célin een thuis te bieden. Célin weet dat ze nog erg jong was toen ze in het pleeggezin terechtkwam. “Haar eerste verjaardag vierden we daags nadat ze bij ons kwam wonen”, aldus Anne. “Mijn moeder was meteen enthousiast maar dat geldt niet voor

iedereen in ons netwerk. Ik ben er trots op dat we Célin hebben kunnen opvoeden tot een zelfstandige jonge vrouw.”

Na de komst van Célin volgen twee Zuid-Amerikaanse adoptiebroers. Hoewel dat best bijzonder klinkt, zien de pleegzorgers dat niet zo. “Het is ‘gewoon’ ons gezin.” Voor Célin zijn dat haar broers en de pleegzorgers haar ouders. Dat betekent echter niet dat ze niet weet hoe de vork in de steel zit. Célin vertelt ons dat haar mama nooit echt naar haar heeft omgekeken. In 2001 is ze na een strijd tegen kanker overleden. Daardoor heeft Célin nooit de kans gekregen om haar te leren kennen. Toch prijkt een foto van haar moeder in een mooie blauwe kader aan de wand van haar studio. “Het blijft mijn mama. Uit haar buik ben ik geboren.” Samen met haar pleegmoeder bezoekt ze ook jaarlijks het graf van haar moeder. “We gaan dan samen om een bloemetje voor mama, om haar te herdenken.”

Naast de foto van haar mama, han-

— Tekst: Fara De Smet —

gen ook de foto’s van haar maternale grootvader en die van de ouders van pleegmoeder aan de muur. Célin benoemt dat ze eigenlijk drie families heeft. Dan bedoelt ze de familie van haar pleegvader, die van haar pleegmoeder en haar eigen biologische familie. Hoewel Célin vertelt dat ze haar ouders niet werkelijk kende, leren we dat haar pleegmoeder wel haar uiterste best deed om contact te onderhouden en haar ouders en zusje jaarlijks in het gezin op bezoek kwamen tot Célin ongeveer zeven jaar oud was. Voor de dertigste verjaardag van Célin organiseerde Anne een verjaardagsfeest met haar biologische familie. Daarop was haar zus Lisa aanwezig, samen met haar mémé, een neef en een aantal nichten. Eerst vond Célin dat een beetje raar: “Ik wist niet eens dat ik een neef en nichten had, maar nu kijk ik terug op een fijn moment met mijn familie.”

Dromen

Anne en Adelin zetten in de opvoeding van Célin in op zelfstandigheid vanuit de visie: inclusief waar het kan, aangepast waar nodig. “We hebben heel bewust ingezet op zelfstandigheid. Als ze naar een hobby werd gebracht en dat ging goed, zetten we haar wat verder in de straat af en leerden haar het laatste eindje alleen af te leggen. Zo ging dat dan steeds een stapje verder.” Zo lang het lukte volgde Célin regulier onderwijs. Binnen het buitengewoon onderwijs stimuleerden zowel haar pleegzorgers haar als de school zelf om een zo hoog mogelijk niveau aan te houden. “We wilden een soort ‘gewoon onderwijs’ binnen het buitengewoon onderwijs creëren. Célin was een flinke, goede leerling die graag bijleerde. Ze verdiende het om die kans te krijgen.” Anne vertelt trots hoe Célin daardoor heel wat zaken meekreeg die anders niet mogelijk waren geweest. “Zo ging ze mee op bos- en zeeklassen, maar ook naar theater en andere culturele uitstappen. Célin heeft een hele brede interesse en een goed geheugen. Die sterke interesse van haar is wellicht haar grootste kracht. Ze was een fijne leerling die erg geliefd was, zowel in het gewoon als in het buitengewoon onderwijs.” Célin doet ook aan G-sport. Ze zwemt en speelt badminton, waarvoor zelfs een persoonlijke begeleider werd gezocht. “Badminton is een groot

deel van mijn leven,” zo zegt Célin, “Ik zou graag nog een tattoo willen: een badmintonpluimje met daarin ‘never give up’, maar dat ziet mama niet zitten.”

Célin is haar pleegzorgers erg dankbaar voor de kansen die ze kreeg. Het badmintonnen bracht haar via de Special Olympics onder meer in Los Angeles, waarmee een droom van Célin in vervulling ging. Een andere grote droom van Célin was om voor haar dertigste alleen te wonen. Haar pleegzorgers hebben haar daarin goed ondersteund. Pleegmoeder vond een studio in de buurt van het ouderlijk huis. Célin vertelt dat haar ‘ma’, zoals ze haar pleegmoeder noemt, streng is op het onderhoud van de studio. Zoals elke moeder, verwacht ze van Célin dat ze de boel proper houdt. Bij de grote poetswerken komt ze Célin helpen. Ook de (berg) was blijft een taakje van pleegmoeder. Over haar papieren ontfermt pleegvader zich dan weer. “Die zelfstandigheid is erg belangrijk voor Célin. Voor mij betekent het dat ik moest leren loslaten. Célin laat weinig van zich horen doorheen de week, al weet ze dat ik graag verneem hoe het met haar gaat. Ze wil alles graag alleen kunnen, maar toch komt ze nog elk weekend bij ons logeren en gaan we tijdens vakanties samen op reis. Ze blijft onze dochter en dit is haar thuis. Het is onze grootste wens dat ze graag blijft komen.”

Veerkrachtig

Célin groeide in een levendig gezin op, toch heeft ze helemaal geen moeite met alleen zijn. Op haar studio weet ze zich goed bezig te houden. Ze besteedt veel tijd aan het proper houden van de studio en verder kijkt ze graag tv en houdt ze zich bezig met haar laptop. Hoewel ze vaak tot in de vroege uurtjes opblijft, heeft ze geen probleem om op te staan als haar wekker gaat. “Ik zet altijd mijn alarm zodat ik op tijd op het werk ben.” Ze heeft dan ook best een drukke planning, drie jobs vullen samen de hele werkweek. Ze vindt het belangrijk om aan het werk te zijn en haar dagen gevuld te hebben. Zo komt ze onder de mensen en voelt ze zich goed. Célin gaat volledig zelfstandig naar haar werk. Daarvoor moet ze een eind wandelen of neemt ze de bus. Anne vindt het wel belangrijk dat ze op de hoogte

gehouden wordt van het traject dat Célin aflegt, en dat is niet verwonderlijk. Vorig jaar nog kreeg Célin op haar wandeling naar het werk te maken met zinloos geweld. “Ze noemden me mongool en klopten me,” vertelt Célin dapper over het voorval, al moet het een ernstige aanval geweest zijn. “Ze gaven niet gewoon een duw maar sloegen echt met hun vuisten. Mama heeft nog foto’s van de verwondingen.” Het verhaal van de aanval is treurig en komt hard binnen. Volgens Anne heeft het een diepe indruk nagelaten op Célin en heeft ze lang schrik gehad. Toch is het indrukwekkend hoe veerkrachtig Célin met die ervaring lijkt om te gaan. Op aanraden van haar broer neemt ze nu een andere route. Ze zorgt ervoor dat ze langs straten loopt waar veel mensen en camera’s zijn.

Célin kent pleegzorg al langer dan ze zich kan herinneren. Anne herinnert zich minstens vijf begeleidsters sinds pleegzorg betrokken werd toen Célin twee jaar oud was. “Ik werk zelf in de sector dus erg veel opvoedingsondersteuning hadden we niet nodig, al kon Célin soms best pittig zijn. We kennen ook onze weg in het aanbod van activiteiten. Wel ben ik blij met de administratieve ondersteuning.”

Waar de begeleiding vroeger meer een zaak van haar pleegzorgers leek, richt begeleidster Lien zich nu voornamelijk tot Célin zelf. Anne vindt dat een goede zaak: “Célin geniet van de begeleidingsmomenten, als dat nu een gesprek of een gezelschapsspel is.” Het is duidelijk dat er een goede band is tussen beiden. Lien en Célin spreken telkens een nieuwe datum af. Tussen twee afspraken door noteert Célin zaken waar ze op botst en die ze dan met Lien wil bespreken. Ze vindt het fijn dat er iemand is die haar vraagt hoe het met haar gaat. Dat Célin een pleegkind was en pleeggast is, maakt haar niet erg ‘anders’, vindt ze zelf. Op haar beperking wordt ze vaker aangesproken. Toch is ze een trotse jonge vrouw, zoals haar tattoo duidelijk maakt. Ze ziet zichzelf als een vrolijk persoon, al kan ze weleens ‘down’ zijn als de Rode Duivels hun wedstrijd verliezen.

Tijdens het schooljaar

2021-2022 schreef Margot

Vangaever een masterproef voor haar studie Pedagogische

Emotionele ontwikkeling als inspiratiebron in de begeleiding van pleeggasten

Wetenschappen (optie orthopedagogiek en disability studies) aan de Universiteit van Gent waarin ze onderzocht welke impact pleegzorgers van pleeggasten ervaarden nadat ze extra ondersteuning kregen om hen te versterken in emotionele beschikbaarheid. Die extra ondersteuning is een vorm van behandelingspleegzorg waar pleegzorgers van pleeggasten in verschillende provincies beroep op kunnen doen. We legden Margot enkele vragen voor, waarop we volgende antwoorden kregen.

Op welke theoretische inzichten is dit traject gebaseerd?

De emotionele ontwikkeling is een belangrijk begrip in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Sinds de jaren ’80 van de vorige eeuw groeide het inzicht dat de emotionele ontwikkeling samen met de biologische, cognitieve en sociale ontwikkeling de kern uitmaakt van de persoonlijkheidsontwikkeling en ook een belangrijke rol speelt in het psychisch leven van deze mensen. Zo kan een verschil tussen een lagere emotionele ontwikkeling en een hogere cognitieve ontwikkeling leiden tot probleemgedrag.

Nog even opfrissen. Wat wordt verstaan onder behandelingspleegzorg?

Behandelingspleegzorg is een extra vorm van begeleiding die boven op de standaard begeleiding wordt aangeboden. Het doel van deze behandelingspleegzorg is om via een extra traject in te zetten op specifieke moeilijkheden die zich afspelen in de pleegzorgsituatie. De behandeling die hiervoor wordt gebruikt is wetenschappelijk onderbouwd en staat duidelijk beschreven. In mijn masterproef gaat het specifiek over de behandelingsvorm ‘Pleegzorgers Versterken in Emotionele Beschikbaarheid’, kortweg PVEB.

Een belangrijke voortrekker op dit vlak was de psychiater Anton Došen met zijn ontwikkelingsdynamische benadering. Die stelt onder meer dat mensen met een verstandelijke beperking dezelfde ontwikkelingsfasen doorlopen maar dat hun ontwikkeling vertraagd is én een plafond kent.

Wanneer zet je zo’n ondersteuningstraject in?

Het samenleven van pleegzorgers en een pleeggast loopt niet altijd makkelijk. De belangrijkste reden waarom pleegzorgers extra hulp inroepen is omdat ze niet goed weten hoe ze kunnen omgaan met bepaald gedrag van hun pleeggast, gedrag dat ze niet goed begrijpen. Het kan ook zijn dat pleegzorgers bepaalde

— Tekst: Margot Vangaever en Tinne De Smet —

verwachtingen hebben ten aanzien van hun pleeggast maar dat die verwachtingen moeilijk kunnen worden ingelost. Een PVEB-traject kan in zo’n situaties een mogelijke hulp zijn.

Wat is het doel van zo’n traject?

Het doel is de relatie tussen de pleegzorger(s) en de pleeggast te versterken door de verwachtingen van de pleegzorger(s) beter af te stemmen op de noden van de pleeggast. Je leert als pleegzorger als het ware met andere ogen kijken naar het gedrag van je pleeggast. We maken niet alleen de pleegzorgers bewuster van de specifieke noden die onder het gedrag schuilen, maar ook andere belangrijke personen uit de context van de pleeggast kunnen meegenomen worden in dit verhaal.

Door anders te kijken naar het ‘lastig’ gedrag ga je automatisch je eigen aanpak aanpassen en wordt jouw emotionele beschikbaarheid als pleegzorger groter. Dit alles met als doel het samenleven te verbeteren.

Hoe ziet zo’n ondersteuningstraject eruit?

Een PVEB-traject wordt onderverdeeld in twee fasen. In een eerste fase wordt gebruik gemaakt van een instrument om zicht te krijgen op de emotionele ontwikkeling van de pleeggast. Dat instrument is de Schaal voor Emotionele Ontwikkeling, kortweg de SEO, die ontwikkeld werd door Anton Došen. Vandaag de dag is dat een cruciaal instrument in de beeldvorming, diagnostiek en ondersteuning van personen met een verstandelijke beperking.

Samen met de pleegzorgers en andere betrokkenen die de pleeggast goed kennen, wordt de uitgebreide vragenlijst afgenomen om zicht te krijgen op de basale emotionele behoeften van de pleeggast. De vragenlijst bestaat uit dertien domeinen. Voorbeelden hiervan zijn communicatie, beleving van zichzelf, morele ontwikkeling, reguleren van emoties, agressieregulatie of omgaan met anderen. Op basis van verschillende stellingen wordt de pleeggast per domein binnen een bepaalde ontwikkelingsfase gesitueerd. Daarnaast wordt een globaal beeld opgemaakt dat het meest aansluit bij de fases uit de verschillende domeinen.

De tweede fase van het traject omvat coaching op maat. Dat wil zeggen dat er in voortdurende dialoog

met de pleegzorgers vorm wordt gegeven aan het traject; wat zijn hun verwachtingen, welke tempo is voor hen haalbaar, hoeveel sessies wensen ze … Deze zaken zijn zeer flexibel en kunnen doorheen het traject aangepast worden op basis van de wensen en noden van de pleegzorgers. Aan de hand van de inschaling in fase 1 worden handvaten aangeboden aan de pleegzorgers die passen bij hun specifieke situatie. Die coaching kan verschillende thema’s bevatten: omgaan met grenzen en structuur, hoe met elkaar communiceren, relaties … Op het einde wordt alles geëvalueerd en worden de belangrijkste dingen herhaald. Nadien kan er eventueel een opvolging plaatsvinden.

Het hele traject neemt gemiddeld genomen zo’n tiental sessies in beslag en wordt begeleid door een professional, ook wel een SEOcoach genoemd. Die gaat aan de slag met de pleegzorgers en indien gewenst ook met de pleeggast.

Is dit traject enkel voor pleegzorgers van pleeggasten met een verstandelijke beperking?

Het model voor emotionele ontwikkeling wordt bij steeds meer doelgroepen toegepast. Zo zijn er al toepassingen bij mensen met autisme of met een psychiatrische problematiek bijvoorbeeld. Ook in de minderjarigenwerking van pleegzorg gaat men vaak bekijken of er een verschil is tussen de kalenderleeftijd van een pleegkind en zijn emotionele leeftijd en gaat men de aanpak daarop afstemmen.

Wat heb jij onderzocht in je masterproef?

Ik ging op zoek naar een antwoord op de vraag welke impact pleegzorgers en de pleeggast ervaren op het samenleven door het volgen van zo’n traject. Een tweede vraag peilde naar de ervaringen van SEO-coachen.

Hoe heb je dit onderzocht?

Ik heb dit onderzocht door de kijk van zowel pleeggasten, pleegzorgers als SEO-coachen op zo’n PVEB-traject te bevragen. Bij de pleeggasten en pleegzorgers gebeurde dit aan de hand van vragenlijsten. De SEO-coachen werden ge-

Ervaringen van pleeggasten, pleegzorgers en SEO-coaches

“Mama begrijpt me beter. Ze probeert me gerust te stellen als ik boos ben. Of ze laat me even met rust.” — pleeggast)

“Ik vond het helpend dat er naar mij geluisterd werd. Wat ik dacht en aanvoelde, bleek ook uit dit onderzoek. Het was dus geen loze gedachte.” — pleegzorger

“Wat volgens mij helpend was voor pleegzorgers was dat door de afname van de SEO een stuk erkenning kwam voor de moeilijkheden die ze ervaarden én voor het feit dat ze al die jaren zijn blijven staan en nog steeds relevante netwerkleden waren voor deze pleeggast, ondanks zijn wisselende houding.” — SEO-coach

“Ik heb de pleeggast leren kennen op zijn niveau. Je verwacht van een 22-jarige wel iets meer maar dit verklaart wel waarom ik mijn verwachtingen moet bijstellen.” — pleegzorger

“Ik heb als pleegmoeder geleerd hoe ik gedrag en emoties van mijn pleegdochter moet interpreteren. Zo is er heel wat druk van de ketel verdwenen. Elkaar leren begrijpen is zo belangrijk. Vroeger was het bij wijlen erg uitputtend, ook voor mijn pleegdochter.” — pleegzorger

“Ik denk dat de meeste pleegzorgers die aan zo’n traject beginnen, veel frustraties hebben over hun pleeggast. Door inzicht te krijgen in dit gedrag verminderen de frustraties. Doordat ze hun pleeggast beter gaan begrijpen wordt het samenleven terug aangenamer.” — SEO-coach

hoord door middel van vragenlijsten en interviews.

En wat waren de conclusies?

Algemeen kunnen we stellen dat de ervaringen van zowel pleegzorgers, pleegasten als SEO-coachen positief waren. Het traject wordt als waardevol ervaren met een positieve impact.

Het belangrijkste effect van dit traject is dat pleegzorgers zich gehoord voelen in hun zorgen en erkenning krijgen voor de moeilijkheden die ze ervaren. De beeldvorming die ontstaat na de afname van de SEO zorgt vaak voor een moment van opluchting. Pleegzorgers kunnen beter begrijpen waar het moeilijke gedrag vandaan komt.

Ook de concrete tips en handvaten uit de tweede fase van het traject worden als zeer waardevol ervaren. Elk traject is op maat van dat specifieke gezin. Op die manier wordt er

vraaggericht gewerkt en krijgt het traject vorm aan de hand van de wensen en noden van de betrokkenen.

Daarnaast is ook het opentrekken van deze nieuwe kijk naar andere belangrijke personen rond de pleeggast een meerwaarde. Op die manier voelen pleegzorgers zich gesterkt in hun aanpak en creëer je een goeie samenwerking rond een pleeggast.

Belangrijkste effect was dat frustraties verminderden bij pleegzorgers wat het samenleven uiteraard ten goede komt. Een open en positief leefklimaat is immers belangrijk voor de ontwikkeling, ook bij volwassenen.

Iets voor jullie? Als je na het lezen van dit artikel denkt dat zo’n traject iets voor jou kan zijn, aarzel dan niet om je pleegzorgbegeleider hierover aan te spreken!

Team Putman-Vanhoudt

Een mooi berichtje vol lovende woorden bereikte een tijdje geleden de mailbox van de pleegzorgpluim. Toen ik de schrijver ervan contacteerde was die zeer opgetogen dat de pluim richting Poperinge in West-Vlaanderen ging maar sprak die ook de wens uit om anoniem te blijven. Met een anonieme nominatie, een taart én de pleegzorgpluim verraste ik op een ijskoude winterdag het gezin. Het werd een hartverwarmend gesprek.

In de nominatie lezen we dat Mieke en Wim samen met hun drie volwassen kinderen Marte (24 jaar), Rune (22 jaar) en Janne (18 jaar) al enkele jaren crisisopvang doen voor jonge kinderen. Dat is op zich al een engagement van onschatbare waarde, maar er zijn een aantal extra redenen om dit gezin te nomineren voor de pleegzorgpluim. Naast de zorg voor hun pleegkindjes zijn zij ook echte ambassadeurs voor pleegzorg. Ze laten geen kans onbenut om pleegzorg in de kijker te helpen zetten. In gesprek gaan met kandidaat-pleeggezinnen?

Meewerken aan een filmpje voor de week van de pleegzorg? Deelnemen aan de participatieraad?... Allemaal zaken waar dit gezin graag zijn medewerking aan verleent. Daarnaast is pleegzorg in dit gezin echt gedragen door alle gezinsleden. Ieder draagt zijn steentje bij in de zorg voor de jonge kindjes die tijdelijk bij hen verblijven. Eens er een pleegkindje is, dan schiet de geoliede machine van het gezin Putman in gang. ‘It takes a village to raise a child’ wordt hier dagelijks omgezet in de praktijk.

De erkenning doet het gezin zichtbaar deugd. Bij een stukje taart worden heel wat pleegzorgherinneringen opgehaald en foto’s getoond. Het gezin startte vijf jaar geleden met hun engagement en ving ondertussen al 15 kinderen op, vooral baby’tjes. Dat hun begeleidster steevast als aanspreektitel ‘Team PutmanVanhoudt’ hanteert in haar mailtjes

doet hen glimlachen. Maar zo voelt het voor hen ook echt. Het gezin heeft de afspraak ‘één veto is voldoende’, waarmee ze verwijzen naar het gezinsoverleg dat volgt op elke plaatsing om te kijken wanneer ze het plaatsje in hun gezin opnieuw openstellen. Eén gezinslid dat even tijd wil om te bekomen is voldoende om nog even te wachten. Ze beseffen als geen ander dat ze de zorg die ze nu bieden pas kunnen volhouden als ze af en toe kunnen bijtanken. Al komen ze glimlachend samen tot de conclusie dat de beslissing om even op de pauzeknop te duwen dan vaak toch iets vroeger dan voorzien wordt herbekeken. Door de drukke job van Mieke en Wim, is de steun van hun kinderen voor hen dan ook onontbeerlijk.

Bij de kracht dat ze heel goed weten samen te werken met ouders reageert het gezin eveneens in alle bescheidenheid. De situaties waarin ze voor het eerst kennismaken met de ouders zijn vaak niet makkelijk. De weerstand van de ouders is meestal erg voelbaar maar ze maken er een punt van om de ouders in hun waarde te laten en gaan op zoek naar hoe ze hen kunnen erkennen in hun ouderrol. Die zoektocht zit in kleine dingetjes. Bij het huidige pleegkindje merkten ze dat mama heel wat roze spulletjes had voor haar dochter. Ze polsten bij mama en die gaf aan dat dit inderdaad haar lievelingskleur is en dat ze haar dochter graag veel

roze laat dragen. “Dit zijn zaken die wij oppikken en waar we graag iets mee doen”, zegt Mieke. “We letten er dan op dat we een roze kledingstuk aandoen als we een fotootje doorsturen naar mama.”

De pleegkindjes verblijven meestal twee tot enkele weken bij hen, maar soms kan het ook enkele maanden zijn. “Het langste verblijf was 6 maanden. Je bouwt in zo’n periode natuurlijk echt wel een band op met die kinderen. Het vertrek is steeds een emotioneel moment maar dan ‘blèten’ we eens goed, troosten elkaar en halen vooral veel mooie herinneringen op. En ook al waren ze maar kort bij ons, we voelen dat we hiermee een verschil kunnen maken.” En of ze een verschil maken… deze pluim lijkt me meer dan welverdiend!

Ken jij iemand die een pleegzorgpluim verdient?

Stuur een mailtje naar els.nauwelaerts@pleegzorgvlaanderen.be

— Tekst: Tinne De Smet —

Pleegvader Wim, pleegmoeder Mieke met hun dochters Janne en Marte. Zoon Rune ontbreekt op de foto.

Wat als mijn pleegkind meerderjarig wordt?

Rachida woont sinds haar 12de in een pleeggezin. Ondertussen is ze 21, heeft ze net een academische bachelor in de psychologie behaald en wil graag verder studeren aan de universiteit om een master in psychologie te behalen. Ze heeft een heel goede band met haar pleeggezin. Met haar vader heeft ze sinds haar 12de geen contact meer. Haar moeder ziet ze sporadisch. Kan dat dan, pleegzorg voor 18+?

Pleegkind wordt meerderjarig

In principe stopt pleegzorg in de integrale jeugdhulp wanneer het pleegkind meerderjarig wordt, dat is dus op de dag dat het pleegkind 18 jaar is. In sommige situaties kan het pleegkind in aanmerking komen voor voortgezette jeugdhulp.

Voortgezette hulpverlening na de meerderjarigheid

In het kader van het Vlaamse decreet Integrale Jeugdhulp hebben minderjarigen toegang tot al dan niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp. Sinds april 2019 is voor jongeren tot de leeftijd van maximaal 25 jaar een voortzetting van de jeugdhulpverlening mogelijk. Na 25 jaar zijn de regels voor hulpverlening aan volwassenen van toepassing. Het is bijvoorbeeld niet omdat een 30-jarige onder volledig bewind staat, dat er nog jeugdhulpverlening kan geboden worden: hij valt onder het hulpaanbod voor de volwassenen. De leeftijdsgrenzen

van de jeugdhulpverlening vallen niet samen met de wettelijke regeling over juridische bekwaamheid in het Burgerlijk Wetboek.

Voortgezette jeugdhulp aanvragen

Aan de voortzetting van jeugdhulp is een aantal voorwaarden verbonden. De voortzetting van de jeugdhulpverlening moet (liefst) aangevraagd zijn bij de Toegangspoort voordat de jongere 18 jaar wordt, op basis van een ondersteuningsplan jongvolwassene. Uitzonderingen zijn mogelijk - bijvoorbeeld wanneer jongeren de jeugdhulp gedag zegden en achteraf toch terug bepaalde begeleiding wensen. De begeleider van de dienst voor pleegzorg kan hierbij helpen.

Het is niet vereist dat de jongere op het ogenblik van de aanvraag gebruik maakt van een vorm van niet-rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp. Het is wel vereist dat er in het verleden (ooit) (niet-) recht-

streeks toegankelijke jeugdhulp werd aangevraagd bij de op dat moment bevoegde instantie en dat deze aanvraag goedgekeurd werd. Het indicatiestellingsverslag moet ook typemodules vermelden die ingezet kunnen worden voor personen ouder dan 18 jaar. Het is de Intersectorale Toegangspoort IJH die beslist over de aanvraag tot voortzetting van de jeugdhulpverlening. Het moet gaan om:

• jongeren in problematische leefsituaties,

• jongeren met gedrags- of emotionele problemen,

• jongeren met een handicap,

• jongeren met een psychiatrisch probleem.

De Toegangspoort gaat bij elk verzoek dat zij krijgen, na of hulpverlening voor meerderjarigen een mogelijkheid is voor de betrokkenen. In de voortgezette hulpverlening loopt de begeleiding door de dienst voor pleegzorg verder. Het pleeggezin ontvangt de pleegzorgver-

— Tekst: Min Berghmans, Steunpunt Mens en Samenleving (SAM) —

goeding en kan beroep doen op bijzondere kosten.

Ook ondersteunende pleegzorg kan verder lopen tot 25 jaar. Hier is geen beslissing van de Toegangspoort vereist, het is de dienst van pleegzorg die beslist of dit nog nodig is (zie rondzendbrief voortgezette pleegzorg van 4 juni 2018).

Als de jongere ouder is dan 25 jaar, is pleegzorg enkel mogelijk bij een beperking of psychiatrische problematiek. Het gaat dan niet meer om jeugdhulpverlening.

Groeipakket

De jongere die in het pleeggezin blijft wonen, blijft voor dit gezin recht geven op het groeipakket. De jongere moet, net zoals andere kinderen aan alle andere voorwaarden (bijv. student zijn tot maximaal 25 jaar, inkomensvoorwaarden, toegelaten verblijf in België…) blijven voldoen om nog rechtgevend te zijn.

Belastingen

De jongere blijft persoon ten laste (als hij wettig verblijft in België) en valt onder de categorie “personen die de belastingplichtige volledig of hoofdzakelijk ten laste hebben gehad toen hij kind was”. Om persoon ten laste te kunnen blijven, moet hij uiteraard voldoen aan de inkomensvoorwaarden. Hierover lees je meer in https://www.jeugdrecht.be/ search/artikel/als-kind-fiscaal-tenlaste-blijven

Onderhoudsplicht

Zolang de jongere studeert en groeipakket ontvangt, loopt de

Bronnen:

onderhoudsplicht van zijn eigen ouders in principe (ook na de meerderjarigheid) door. Niet de pleegzorgers, maar wel de wettelijke ouders zijn onderhoudsplichtig.

Ziekteverzekering, familiale verzekering...

Op vlak van ziekteverzekering, familiale verzekering wijzigt er in principe niets. De jongere tot 25 blijft als persoon ten laste ‘op het boekje’ van de pleegzorgers staan zolang hij zelf onvoldoende eigen inkomen heeft en blijft via de familiale gezinspolis verzekerd voor zijn persoonlijke burgerrechtelijke aansprakelijkheid.

Kan Rachida dus in het pleeggezin blijven na haar 18de verjaardag?

Rachida kan dus een beroep doen op voortgezette pleegzorg tot ze 25 jaar wordt. Ook na het stopzetten van de officiële pleegplaatsing kan zij in het (ex-)pleeggezin blijven wonen, bv. als ze wat meer tijd nodig heeft om haar masterdiploma te behalen, of als ze een bijkomende opleiding wil volgen. De begeleiding vanuit de dienst voor pleegzorg stopt dan. Rachida blijft fiscaal ten laste van de pleegzorgers. Het groeipakket stopt op 25 jaar. De pleegzorgers zullen geen pleegvergoeding meer ontvangen. Dit heeft een financiële impact op het ex-pleeggezin. De ouders van Rachida zijn nog steeds onderhoudsplichtig, Rachida kan aan haar ouders een maandelijkse forfaitaire bijdrage vragen voor haar onderhoud. Dit is geen vanzelfsprekende stap, daarom raden we aan bij het OCMW een leefloon aan te vragen. Wanneer Rachida leefloon ontvangt is ze niet meer fiscaal ten laste van het ex-pleeggezin. Rachida kan ook terecht bij de dienst studentenvoorzieningen van de universiteit met vragen over leefloon, studietoelage en groeipakket.

Procedureflow voor aanvragen voortgezette jeugdhulp tot 25 jaar: https://www.jeugdhulp.be/ sites/default/files/documents/procedureflow_voortgezette_hulp_0.pdf

Rondzendbrief voortgezette jeugdhulp van 4 juni 2018: https://www.jeugdhulp.be/sites/default/files/documents/180604_rzb_voortgezette_pleegzorg.pdf

Brochure Jij en de intersectorale toegangspoort: https://www.jeugdhulp.be/sites/default/files/ publications/jij-en-itp_nl.pdf

Artikels op www.jeugdrecht.be:

M. Berghmans, Het verschil tussen onbekwaamverklaring, voortgezette hulpverlening en jeugdsancties na 18

M. Berghmans, Meerderjarig pleegkind: wat nu?

‘Lies’

Hallo, ik ben Lies (43). Ik ben getrouwd met Gert (44) en samen runnen we, naast een eigen zaak, ook nog een gezin met

4 kinderen: Marie (17), Jef (14), Josefien (11) en Lou (7)*.

9 jaar geleden waagden we de sprong als pleeggezin. We begonnen als crisisgezin maar sinds 7 jaar verblijft ons pleegzoontje Lou bij ons. De gezellige chaos en onvermijdelijke drukte in ons gezin zijn een bron van inspiratie voor mijn blog ‘Leef lach Lies’ (www.leeflachlies.com).

Ik hou niet van wiskunde. Mijn maag draait nog steeds om wanneer ik het huiswerk van mijn kinderen bekijk. In het middelbaar heb ik me erdoor gesparteld, omdat het moest. Ik heb me altijd afgevraagd waarom wiskunde zo onoverkomelijk moeilijk is voor mij. Ik kán studeren. Nooit tweede zit gehad tijdens mijn opleiding vertaler/ tolk. Geef me boeken vol tekst, ik krijg het verwerkt. Maar laat me geen formules instuderen of toveren met getallen ... Het lukt me niet.

Mijn talenknobbel zal er wel iets mee te maken hebben, maar ook mijn natuurlijke aanleg tot het ‘tussen de regels lezen’. De dingen graag op mijn eigen manier bekijken, anders verwoorden en uiteindelijk een beetje naar mijn hand zetten. Dat gaat niet met wiskunde. Er is geen ruimte voor interpretatie noch discussie. Het is wat het is. Correct of fout.

Een verhaal daarentegen kan je herschrijven zonder dat je de betekenis of inhoud verandert. Een woord of zin kan je naar een andere taal vertalen, maar bijna elk woord heeft een synoniem dus er zijn meerdere opties.

Wanneer je het echt niet weet, kan je een beschrijving geven waardoor men weet wat je min of meer bedoelt. En op school geeft een leerkracht die van goede wil is, je nog een deel van de punten als blijk van bewondering voor je creativiteit en plantrekkerij.

Min of meer ... daar gaat het om. Ik ben rap content. Min of meer is meestal genoeg voor mij. Ik heb graag nog wat ruimte om zelf in te vullen. Wanneer het dan niet helemaal naar mijn zin is, kan ik er nog wel een draai aan

geven zodat het beter in mijn kraam past. Sommigen zullen het gemakzucht noemen en ik kan hen ook geen ongelijk geven. Ik maak de dingen nu eenmaal liever niet moeilijker dan ze zijn.

En zo heb ik dan genoeg gepalaverd om van wiskunde, via de taal bij pleegzorg terecht te komen. Ik hoef niet persé alle puntjes op de i. Dit is een eigenschap die als pleegzorger absoluut van pas komt. In een doorsnee gezin loopt zelden iets zoals gepland, laat staan in een pleeggezin. Een (pleeg)gezin runnen is geen exacte wetenschap, er is doorgaans geen foute of juiste manier. Je doet dit volgens mij best op het gevoel.

Zijn mijn kinderen gelukkig? Zijn we als ouders gelukkig?

Wat hebben mijn kinderen nodig? Welke aanpak werkt bij de ene, maar niet bij de andere? De antwoorden op deze vragen zijn niet eenduidig. Ze kunnen verschillen van persoon tot persoon, van dag tot dag. Dit kunnen aanvaarden en bereid zijn om flexibel mee te evolueren met de noden van je gezin, maakt het leven er een pak makkelijker op, denk ik.

Het hoeft niet allemaal van een leien dakje te lopen. Een min of meer vlotte gang van zaken is meer dan voldoende. Zo ook hoeven de kinderen die je opvoedt niet per se 100% van jou te zijn. Wanneer ze min of meer de jouwe zijn, is dat misschien meer dan voldoende om ze de liefde en warmte te geven die ze zo nodig hebben. In ons gezin bijvoorbeeld is drie vierde 100% van ons. Wiskundig gezien is dit 75%. Dit heb ik trouwens helemaal zelf uitgerekend. Met de regel van 3.

De pijn en het gemis van mijn dochter draag ik alleen

Ik herinner me nog goed dat ik ontdekte dat ik zwanger was. Ondanks het feit dat het niet gepland was, kon mijn vreugde niet stuk. Smoorverliefd was ik, maar ook jong, nog niet afgestudeerd, werkloos en ik had geen eigen stek. Mijn situatie was dus verre van stabiel, maar toch geloofde ik dat alles goed zou komen. Achteraf gezien had ik graag gehad dat er op dat moment iemand was geweest die mij kon helpen bij het leren nemen van mijn eigen verantwoordelijkheid. In plaats daarvan had ik het gevoel dat ze mijn verantwoordelijkheid eerder wilden afnemen. Daardoor duwde ik iedereen van me weg. Familie en vrienden drongen hun mening aan mij op, waarschijnlijk vooral uit bezorgdheid, maar ik had er geen oren naar.

In die tijd trok ik me ook niets aan van de verhalen die rondgingen over mij, maar dat veranderde helemaal van zodra mijn dochter niet meer bij me was. Vanaf dat moment trok ik mij de roddels wel aan! Vreselijk vond ik het dat iedereen wist dat mijn kindje bij me weg was. Familie, vrienden, kennissen,… iedereen bleek op de hoogte te zijn van mijn verhaal. Of tenminste : van één kant van het verhaal. Welke kant? Dat blijft me een raadsel. Naar mijn kant van het verhaal vraagt niemand. Mijn verhaal lijkt een eigen leven te gaan leiden. Er wordt ‘over’ mij gesproken , in plaats van ‘met’ mij. Ik schaam me en terwijl ik mij vroeger niets aantrok van wat de buitenwereld over mij zou denken, beheerst het nu mijn leven.

Ik spreek met een advocaat, een begeleidster, een maatschappelijk werker. Ik spreek niet meer met mijn moeder, mijn zus, mijn hele familie. De emoties zijn zo overrompelend dat ik er zelfs niet over kán spreken met de mensen die er toe doen. Met enkele goede vrienden spreek ik erover, maar ook dat verloopt moeizaam omdat ik het gebeuren zelf niet geplaatst krijg.

Nieuwe contacten leggen gaat ook niet meer vanzelf. Vroeger kon ik mezelf open en eerlijk voorstellen, nu lijk ik een gedeelte van mezelf te verstoppen. Want hoe stel ik mezelf voor? Als moeder van… Maar waar is mijn kindje dan? Het hele verhaal vertellen is te pijnlijk. Bovendien vrees ik dat mensen zullen denken dat ik een slechte moeder ben. Soms durf ik er toch over te vertellen. Maar dan stel ik vast dat men van houding verandert en met een andere blik naar me kijkt. Dat maakt dat ik me steeds opnieuw ga verstoppen. Waar ik vroeger zo trots kon zeggen dat ik mama ben, durf ik er nu niet meer over te spreken. Ik ben in de loop der jaren dan ook fel vereenzaamd. Vervreemd van mezelf en de mensen rondom mij, draag ik de pijn en het gemis van mijn dochter alleen.

Totdat ik op een dag een mailtje van pleegzorg in mijn inbox zie, met een uitnodiging voor een interprovinciale dialoogdag voor ouders. Ik besloot er naartoe te gaan. Het was een grote stap voor mij om dat te doen, maar ik heb er geen spijt van gekregen. Voor het eerst durfde ik mijn schaamte overwinnen en naar buiten treden als ouder in pleegzorg en kwam ik in contact met zovele mensen die voor pleegzorg werken, maar belangrijker nog: met lotgenoten. Ook ontmoette ik daar een ervaringsdeskundige en ontdekte ik hoe helpend het is om met zo iemand te kunnen spreken. De ervaringsdeskundige nodigde me uit om naar de oudergroep te komen. Dat doe ik nu maandelijks waardoor ik eindelijk kan praten over mijn dochter en mezelf. En eindelijk voelt het veilig om dat te doen. De opluchting is enorm. Nu kan ik praten over datgene waar ik al zolang over wil spreken, maar niet kon. Over datgene wat op mijn hart ligt. Nog steeds zijn er veraf en dichtbij mensen in mijn leven die mijn kant van het verhaal niet kennen, maar stilletjes aan durf ik er, na tien jaar, mee naar buiten treden.

Ouders met een kind in pleegzorg verliezen vaak ook een deel van hun netwerk als hun kind in een pleeggezin geplaatst wordt. Mama s. vertelt over de impact op haar netwerk.

Samen spelen

Als kinderen huilen, hebben ze iemand nodig die hen troost. En als iets niet lukt, zoeken ze hulp bij een volwassene die hen op weg kan helpen. Het is erg belangrijk voor een kind om iemand te hebben van wie ze antwoord krijgen als ze iets vragen of zeggen. Je voelt je als kind dan begrepen en dat versterkt het zelfvertrouwen en het vertrouwen in de ouders en andere volwassenen.

Kinderen spelen graag met speelgoed omdat ze dan dingen leren. Ze kunnen zo bijvoorbeeld vormen, kleuren of getallen leren. Maar het is minstens even belangrijk dat ze contact hebben met andere mensen. Kinderen hebben later niet alleen met dingen te maken, maar ook met mensen. En het leren omgaan met andere mensen begint al als peuter. Daarom is het erg waardevol als je pleegkind samen met jou dingen doet. Jij kunt iets voor je pleegkind betekenen wat speelgoed niet kan. Bedenk maar eens dat een duplo- of legoblokje niet teruglacht naar je pleegkind, terwijl jij dat wel doet als je een spelletje met hem doet.

Leuke momenten leiden af en kunnen helpen om lastig gedrag te verminderen. Ga eens met je pleegkind spelen op een moment dat hij het goed naar zijn zin heeft. Je zult zien dat hij dat fijn vindt en dat jullie samen genieten van het spelen. We delen alvast enkele leuke, korte spelletjes die je samen kunt doen.

Handen omtrekken & versieren

Trek de handen van je pleegkind en je eigen handen na op een blad papier. Versier daarna samen jullie handen en maak er een heus kunstwerk van.

Gekke bekken trekken

Trek om de beurt een gekke bek die de andere moet nadoen. Plezier verzekerd!

Tekenen op je rug

Laat je pleegkind voor je zitten met de rug naar je toe en teken iets op zijn/haar rug. Je pleeg- kind moet raden wat je tekent. Daarna is het de beurt aan je pleegkind om iets op jouw rug te tekenen.

De wielen van de bus

Zet het liedje ‘de wielen van de bus’ op. Samen met je pleegkind doe je na hoe de bus doet.

Hoofd, schouders, knie en teen

Zing samen met je pleegkind het liedje ‘hoofd, schouders, knie en teen’.

Nelsons acrobatenboek

Trek de natuur in

Ga samen met je pleegkind een wandeling of een fietstocht maken. Wil je de wandeling nog leuker maken? Maak er dan een wandelzoektocht van en ga samen met je pleegkind op zoek naar bijvoorbeeld een eikel, een dennenappel of de kerktoren. Het is niet belangrijk naar wat je zoekt, maar wel dat je samen zoekt en plezier maakt.

Wil jij iets meer uitdaging en samen met je pleegkind piramides en salto’s maken? Dan is Nelsons acrobatenboek iets voor jullie! Nelsons acrobatenboek is een doe-het-zelf-boek met piramides die iedereen kan en salto’s die iedereen durft. Puur plezier voor jong en oud!

acrobatenboek –

— Tekst: Lynn Bringmans —

Nelsons

Rika Taeymans & Laura Van Bouchout

In november 2022 kwam de podcast ‘Nest’ uit. Een podcast waarin Anke Van Meer in de wereld van pleegzorg duikt. Vier jaar lang volgt ze het traject van haar broer en zijn vriend. Onderweg botst ze op allerlei vragen: wat is pleegzorg? Hoe aanwezig blijven de ouders? Welke impact heeft zoiets op het leven van een kind? Via interviews met kinderen, ouders, pleegzorgers en experten probeert ze te begrijpen waar haar broer aan begint en verkent ze een wereld die nog vaak te onbekend is. Maar hoe gaat dat juist in zijn werk, een podcast maken en wat is Anke zelf bijgebleven uit alle gesprekken?

Nest

Anke is 29 jaar, woont in Borgerhout en is radio- en podcastmaakster. “Ik verzamel verhalen. Dat beschrijft toch het beste wat mijn job inhoudt. Ik doe dat voor ‘De Wereld van Sofie’ op Radio 1, maar ook voor creatievere audioprojecten. Een daarvan is de ‘Verwonderende Voetschrapers’, dat is een audiowandeling die je kan volgen in Antwerpen. Zo werk ik uiteindelijk mee aan een mix van heel concrete audiostukken en iets artistiekere, wat heel leuk is.”

Vrijheid

In 2016 maakte Anke haar eerste podcast. “Dat is heel toevallig begonnen. Tijdens mijn studie journalistiek moesten we kiezen voor radio, televisie of print. Op dat moment vond ik radio niets voor mij dus koos ik voor televisie. Het is pas

week niets te doen en heb ik last minute besloten om mee te doen aan twee wedstrijden. De eerste was de Korte Golf, daarvoor moest je de mooiste drie minuten radio maken. Je kreeg dan een opdracht waarin stond waar je op moest letten en wat er zeker in moest zitten. Ik vond het tof om mij daarmee bezig te houden en dus heb ik redelijk snel een fragment in elkaar gestoken om op te sturen. De tweede wedstrijd was van Radio 1. Daarvoor moesten we een kort stuk van drie minuten insturen en als je won, mocht je je eigen podcastreeks maken. Ik heb toen een experimenteel stuk uit het eerste jaar woordkunst ingestuurd, waarin ik het hoofd van mijn papa die afasie heeft probeer te verklanken.”

tijdens mijn studie woordkunst aan het conservatorium in Antwerpen dat ik mijn liefde voor audio ontdekt heb. Aan het einde van het tweede jaar had ik tijdens een vakantie een

Uiteindelijk was Anke voor beide genomineerd en won ze de podcastwedstrijd bij Radio 1 en de publieksprijs bij de Korte Golf. “Daarna ben ik dan podcasts beginnen maken. Het is dus heel toevallig op mijn pad gekomen. Dat zijn meestal ook de goede dingen, als je er niet

— Tekst: Lynn Bringmans—

te veel tijd in steekt en er niets van verwacht. Daardoor was ik ook vrij in mijn hoofd.”

Herinneringen

Toen haar broer vier jaar geleden in het geheim aan Anke vroeg om hen te helpen bij hun pleegzorgtraject, stemde Anke onmiddellijk in, maar dan ging ze het ook allemaal opnemen. “Ik wou al het materiaal verzamelen als herinnering voor hen en om er over tien jaar een audiovoorstelling mee te maken, als de kindjes ook een stem kunnen hebben. Toen hun pleegkindje er was, was ik er voortdurend over bezig en kreeg ik ook veel vragen over pleegzorg. Dan heb ik beslist om er toch nu al iets mee te doen, aangezien het vreemd voelde om te wachten als het nu kan en zoveel mensen het ook nodig hebben want pleegzorg blijkt veel minder bekend te zijn dan ik dacht.”

“Ik wou ook meer brengen dan enkel het verhaal van mijn broer, aangezien er veel meer aan vasthangt. In samenwerking met Pleegzorg heb ik andere actoren gezocht, zoals ouders, pleegkinderen, pleegzorgers en experten in het werkveld, zodat ook hun verhaal in de podcast aan bod kon komen.”

Een open blik

En zo ging Anke naar ouders, pleegkinderen

en pleeggezinnen om hun verhaal te horen. “Ik probeer telkens met een zo open mogelijke blik binnen te gaan bij de mensen. Meestal leg ik geen heel harde focus in het gesprek, dat is zowel een zwakte als een kracht van mij want uiteindelijk verzamel ik zo uren aan materiaal. Het geraamte van de podcast lag wel al vast, met daarbij het thema van de afleveringen en het verhaal van mijn broer dat doorheen de afleveringen verweven wordt. Van sommige gezinnen of personen wist ik op voorhand al welke aflevering het beste bij hen ging passen en dan ben ik met hen wel dieper ingegaan op dat thema. Maar de echte focus heb ik meestal pas tijdens het monteren bepaald.”

“Tijdens het gesprek zelf probeer ik zoveel mogelijk te luisteren en stel ik heel weinig vragen. In de wereld onderbreken we mensen hun verhaal vaak en luisteren we niet zo lang, waardoor bepaalde verhalen niet verteld worden. Het leuke aan podcast is dat je uren naar mensen kan luisteren en in de diepte kan gaan. Als ik alle verhalen uiteindelijk verzameld had, beluisterde ik ze, typte en printte de interessante stukken uit, knipte die in reepjes en rangschikte die per aflevering. Die reepjes legde ik dan op de vloer in mijn woonkamer en dan bleef ik aflevering per aflevering verschuiven, totdat alle afleveringen klaar zijn.”

Testen

Toen de eerste versie van de afleveringen klaar was, vroeg Anke vrienden en kennissen voor een luisteravond. “Tijdens zo’n avond luisteren

we de afleveringen en krijgen ze elk een boekje waarin ze opmerkingen kunnen opschrijven. Nadien gaan we dan in gesprek met elkaar over wat ze van de aflevering vonden en wat ze eventueel missen. In de oorspronkelijke afleveringen kwam bijvoorbeeld enkel de stem van de vader aan bod. Tijdens de luisteravond werd aangegeven dat ze de stem van de moeder missen, dus heb ik die nog toegevoegd alvorens de podcast uitkwam. Uiteindelijk blijf ik aan de afleveringen sleutelen totdat de podcast gelanceerd wordt. Er is altijd wel iets wat nog aangepast kan worden.”

De naam van de podcastreeks verzon Anke samen met een vriendin in een parkje om de hoek. “De naam moet zeggen wat het is, zonder dat het ‘Pleegzorg: de podcast’ is. Tijdens het brainstormen kwam een vriendin van mij met de naam ‘nest’, wat er wel bij past. Het laat de warmte zien van mensen opvangen, een soort openheid en een warm nestje, zoals de mensen zeggen. Toen mijn broer aan zijn pleegkindje vroeg wie er allemaal een nest maakt, zei die onmiddellijk “papa”. Dat geeft ook aan dat de naam klopt.”

Pakkende anekdotes

Over de vraag wat haar is bijgebleven uit alle gesprekken die ze had voor de podcast, moet ze even nadenken. “Veel, de warmte van al die mensen, en de pakkende anekdotes en verhalen. Als je een pleeggezin hoort vertellen dat zij naar de ene kant gingen met een baby en de ouders aan de andere kant staan zonder baby, blijft je dat toch wel bij. Maar vooral hoe belangrijk en hoe mooi pleegzorg is, ondanks alles wat er bij komt kijken.”

De gezichtenvan Pleegzorg Limburg

Bij Pleegzorg Limburg werken zo’n 150 medewerkers. Van pleegzorgwerkers tot administratieve medewerkers, intakers, selecteurs of teamcoördinatoren: ze doen hun job met de grootste zorg en passie. Op onze sociale media en website zag je misschien al heel wat portretten van medewerkers verschijnen. Hieronder lees je de verhalen van Marita en Ria. Benieuwd naar de anderen? Surf dan zeker eens naar www.pleegzorg.be/blog/wieispleegzorg.

Marita Ria

ernstigere problematiek, de doelgroep is heel divers.” Marita vindt het belangrijk om pleegzorg voor volwassenen bekender te maken onder het grote publiek. “Daarom organiseren we infosessies voor organisaties en professionelen die met volwassenen met een handicap of psychiatrische problematiek werken. Zo proberen we pleegzorg bekend te maken bij hen en ervoor te zorgen dat zij volwassenen kunnen doorverwijzen naar pleegzorg wanneer dat nodig blijkt.”

Bijna twee jaar geleden zette Marita de stap om bij Pleegzorg Limburg te komen werken. “Na een loopbaan van 26 jaar was het tijd voor een nieuwe uitdaging.” Opnieuw solliciteren was spannend: “Net alsof je na een lange tijd weer gaat daten, spannend en leuk tegelijkertijd.” Ondertussen hoort ze al helemaal bij het team. De samenhorigheid en teamspirit die er bij Pleegzorg Limburg is, vindt ze dan ook heel speciaal. “Ik zit in een fantastisch team met een uitmuntende teamcoördinator.”

Dat is belangrijk bij het uitvoeren van haar job: “Met momenten is het druk, voornamelijk als er enkele pleegzorgsituaties zijn die extra aandacht nodig hebben. Die geef je dan vol overgave want je wil alleen maar het beste voor je pleeggezinnen. Maar de werkdruk is op die momenten hoog. In een goed team zitten waar je jouw verhaal kan delen, verlicht de werkdruk en de intensiteit van de verhalen waar je mee te maken krijgt.”

Het leukste aan haar job vindt ze de variatie. “Mijn jongste pleeggast is 18 jaar, de oudste 67. Ook heeft iedere pleeggast zijn eigen problematiek en geschiedenis. Er valt dus altijd wel iets te beleven.” Ook staat ze versteld van het doorzettingsvermogen van pleegouders en de veerkracht van pleegouders en ouders om elkaar altijd weer een nieuwe kans te geven. “De verstandhouding tussen ouders en pleegouders kent soms heel diepe dalen, maar toch vinden ze heel vaak een weg om de relatie te herstellen in het belang van de pleeggast. Dat is toch wel bijzonder.”

Maak kennis met één van onze PVO-trainers. PVO? “Dat staat voor Pleegouders Versterken in Opvoeden”, legt Ria uit. “Gedurende een traject van ongeveer zes maanden gaan we aan de slag met pleegouders die het moeilijk hebben omwille van gedragsmoeilijkheden

Marita is pleegzorgwerker in het volwassenenteam. Ze begeleidt de pleegzorgsituaties van pleeggasten, volwassenen met een handicap of psychiatrische problematiek. “Dat kunnen volwassenen met AD(H)D of een lichte vorm van autisme zijn, maar ook volwassenen met een bij hun pleegkind. We leren hen hoe ze anders kunnen omgaan met het gedrag van het kind.”

Tien jaar geleden maakte Ria een carrièreswitch en koos zena gewerkt te hebben als zelfstandig lay-outer – voor pleegzorg. Ze startte als begeleider bij Pleegzorg West-Vlaanderen (toen nog Opvang) en specialiseerde zich in PVO. Toen ze in 2018 terug naar haar roots in Limburg trok, én Pleegzorg Limburg gelijktijdig een PVO-trainer zocht, kon ze haar geluk niet op. “Het perfecte plaatje”, aldus Ria.

Voor Ria is het duidelijk: PVO werkt. “Vaak heb je geen controle over het gedrag van anderen, maar wél hoe je er zelf mee omgaat.” In tien sessies gaat ze met pleegouders op pad. De aanpak hangt af van de leeftijd van het kind. Bij jongere kinderen wordt er sterk ingezet op positief opvoeden en het versterken van de positieve band. “We leren pleegouders bijvoorbeeld om startopdrachten te geven in plaats van stopopdrachten. Dan zeg je ‘ga op je poep zitten’, in plaats van ‘stop met op de zetel te springen’.” Positief gedrag bevestigen, en weinig aandacht schenken aan negatief gedrag, dat is het principe. Bij oudere kinderen vertrekt Ria in haar aanpak vanuit het gedachtegoed van het Geweldloos Verzet. “We leren pleegouders om uit escalatie te blijven, hoe ze relatiegebaren kunnen geven, hoe ze waakzame zorg kunnen bieden, ouderlijk aanwezig moeten zijn en het netwerk kunnen activeren.”

Een samenvatting geven van wat ze doet, is niet evident voor Ria. Zij kan úren praten over PVO. Ze is enorm gepassioneerd.

“Toen ik een aantal jaren geleden naar een internationaal congres over Geweldloos Verzet mocht gaan in Zweden, vond ik dat echt het summum. Dat was een beetje Pukkelpop voor mij”, lacht ze.

Maak je eigen natuurdiertje!

De lente wenkt. Alles rondom ons komt stilaan weer tot leven. Hoog tijd om al die buitenpracht te gaan ontdekken! En waarom breng je niet een beetje ‘buiten’ mee naar binnen? Je kan er bijvoorbeeld deze mooie dierenprint mee versieren. Kies de mooiste blaadjes, twijgjes, bloemen, schors, grassprietjes... die je kan vinden, en maak er oortjes van, of snorharen, of een mooie bloemenvacht. Laat je fantasie maar de vrije loop!

Ben je trots op je kunstwerk? Deel dan een foto ervan op Facebook met #pleegzorgdiertje. Zo breng je de lente ook binnen bij andere gezinnen!

Wij kijken er al naar uit! Succes!