9.Gyanamrit September 2018 by Brahma Kumaris Magazine

mebpe³e keÀer keÀuece mes

Jele&ceeve ³egie ceW jepe³eesie keÀe mLeeve

Deepe ceveg<³e kesÀ jnves-menves Deewj peerefJekeÀehseepe&ve kesÀ meeOeve Yeer yengle ner leerJe´

ieefle mes yeoueles pee jns nQ~ efJe%eeve kesÀ Fme leerJe´ Jesieer efJekeÀeme ves ceveg<³e keÀes YeeweflekeÀ megKe-megefJeOee Deewj ceveejspbeve kesÀ Deveefievele meeOeve efo³es nQ~ HeÀuele:, ceveg<³e Jew%eefvekeÀ meeOeveeW hej DeefOekeÀ efveYe&j keÀjves ueiee nw Deewj GmekeÀer DeeJeM³ekeÀlee³eW leLee ÒeueeYseve kesÀ efJe<e³e Yeer DeefOekeÀ yeæ{ ie³es nQ~ Fve meye kesÀ heefjCeecemJeªhe, ceveg<³e kesÀ ceefmle<keÀ hej DeYeltehetJe& oyeeJe nw~ Fme efocee]ieer LekeÀeJeì, ceeveefmekeÀ yeesPe, peuoyee]peer Deewj leveeJe keÀer neuele ceW ceveg<³e Deheves owefvekeÀ keÀe³eeX ceW pees efveCe&³e ueslee nw, Jes Yeer Ssmes $egefìhetCe& nesles nQ efkeÀ Gvemes Deewj mecem³eeSb Keæ[er nes peeleer nQ leLee ceveg<³e Deewj GuePe peelee nw~ ³en neue ve kesÀJeue ceveg<³e keÀe J³eefkeÌleiele ªhe mes nw yeefukeÀ Deepe osMeer³e Deewj DevleoMxeer³e efmLeefle Yeer Ssmeer nw~ jepe³eesie ner SkeÀcee$e meeOeve Ssmeer DeJemLee ceW jepe³eesie ner SkeÀ cee$e Ssmee meeOeve nw efpeme Üeje ceveg<³e mechetCe& Meeefvle leLee F&éejer³e Deevevo Òeehle keÀj mekeÀlee nw~ ³eesie ner nw efpeme Üeje ceveg<³e ceeveefmekeÀ efJeÞeeefvle hee mekeÀlee nw~ keÌ³eeWefkeÀ jepe³eesie ceveg<³e kesÀ ceeveefmekeÀ DeeJesieeW keÀes efve³eefv$ele keÀjlee nw, GmekesÀ efJe®eejeW keÀes DeLeJee GmekeÀer ceeveefmekeÀ ûebefLe³eeW keÀes meguePeelee nw Deewj Gmes Oew³e& leLee efve<he#e YeeJe mes efveCe&³e keÀjves keÀer #ecelee oslee nw~ Fme Üeje ceveg<³e kesÀ ceve keÀer SkeÀeûelee yeæ{leer nw Deewj Gmes mLee³eer SJeb DeueeewfkeÀkeÀ Meeefvle keÀe DeveYgeJe neslee nw~ FmekesÀ HeÀuemJeªhe Jen mJe³eb MeeefvlehetCe& efmLeefle DeveYgeJe keÀjlee nw Deewj otmejeW keÀes Yeer Meeefvle mes peerves oslee nw~ GmekesÀ ceve keÀer ³en efoJ³e efmLeefle meceepe keÀes megOeejves ceW Yeer mene³ekeÀ nesleer nw peesefkeÀ Deepe Devee®eej Deewj DeJewOe keÀceeX keÀer Deesj ÒeJe=Êe nw~ Deepe keÀe meceepe lees SkeÀ Ssmee meceepe nw pees ³en Òe³elve keÀjves keÀer yepee³e efkeÀ mebmeej ceW DeefOekeÀeefOekeÀ mebK³ee ceW Meeefvle-efÒe³e Deewj efJeefOe-efJeOeeve kesÀ Devemgeej keÀce& keÀjves Jeeues ueesie neW, Fme keÀesefMeMe ceW ueiee nw efkeÀ DeefOekeÀeefOekeÀ keÀevetveer efkeÀleeyeW neW, JekeÀerue neW, JekeÀerueeW keÀer efMe#ee kesÀ efueS keÀe@uespe neW Deewj v³ee³eeue³e leLee v³ee³eeOeerMe neW~ Jen mJemLe ueesieeW keÀer mebK³ee yeæ{eves hej O³eeve osves keÀer yepee³e DeefOekeÀeefOekeÀ Demheleeue Keesueves leLee [e@keÌìjeW keÀer mebK³ee yeæ{eves keÀer Deesj Òe³elveMeerue nw! hejvleg jepe³eesie kesÀ HeÀuemJeªhe SkeÀ Ssmes meceepe keÀe efvecee&Ce neslee nw efpemekesÀ meom³eeW ceW heejmheefjkeÀ Òesce SJeb cew$eer nes Deewj J³eJenej ceW Meeefvle, Oew³e& leLee mevlees<e nes; peneB kesÀ ueesie megKeer, heefJe$e SJeb mJemLe neW Deewj ceveg<³e keÀer MeejeerfjkeÀ, ceeveefmekeÀ leLee yeewef×keÀ ³eesi³eleeDeeW leLee DeeeflcekeÀ ceneveleeDeeW keÀe hetCe& efJekeÀeme ngDee nes~

Dece=le-met®eer  KegMeer nw Decetu³e..(mebHeeokeÀer³e) .....4  He´Mve nceejs, GÊej oeoer peer kesÀ....7  ceelee-efHelee Deewj mevleeve..........9  He$e mebHeeokeÀ kesÀ veece ...........10  Fleves efove otj keÌ³eeW jne %eeve.... 11 ] KegMeer Denmeeme nw efJe®eej veneR ...12  mvesn keÀer ieeiej ................13  keÌ³ee veejer ner veejer keÀer Me$eg .....14  Deeyet Mewue-efMeKej mes (keÀefJelee)....17  `mebmkeÀej' keÀe mJe®ílee ........18  KegMe jnves kesÀ efueS ®eej ........19  ¢eq<ì-Je=efÊe-ke=ÀefÊe ngF& HeeJeve.....20  kewÀjsefye³eve ueesieeW keÀes keÀjerye mes ....21  ceefnuee meMeefkeÌlekeÀjCe ..........25  yeeyee mes efceuee nj meJeeue keÀe.....27  HeefJe$elee keÀe cenlJe ............ 28  Dee³ee efMeJe Yeesuee nw (keÀefJelee).... 29  ce=l³eg mes Henues HeeB®e DeefveJee³e&......30  Hesæ[eW keÀes cele keÀeìes (keÀefJelee).... .31  meef®e$e mecee®eej............... 32  ceewve ceve keÀer cegmkeÀeve...........34

meom³elee MegukeÀ Jeeef<e&keÀ DeepeerJeve

Yeejle efJeosMe 100 /- 1,000/2,000 /- 10,000/-

MegukeÀ `%eeveece=le' kesÀ veece mes [^eHeÌì ³ee F&ceveerDee@[&j Üeje Yespeves nsleg Helee nw`%eeveece=le', %eeveece=le YeJeve, MeeefvleJeve307510 (Deeyet jes[) jepemLeeve, Yeejle~ For Online Subscription Bank Name : State Bank of India A/c Holder Name : Gyanamrit A/c No. : 30297656367 Branch Name : PBKIVV, Shantivan IFSC Code : SBIN0010638 DeefOekeÀ peevekeÀejer kesÀ efueS mecHeke&À met$e ë Mobile : 09414006904, 09414423949 Email : hindigyanamrit@gmail.com : omshantipress@bkivv.org

mecHeeokeÀer³e ..



KegMeer nw Decetu³e Kepeevee ³eeoieej Meeðe ceneYeejle ceW He´mebie nw efkeÀ ³e#e ves

kegÀí [euees vee~ YeeJeeLe& ³en nw efkeÀ nce otmejs keÀes keÀnles nQ efkeÀ ³egefOeeq<þj mes Hetíe, mebmeej keÀe meyemes yeæ[e DeeM®e³e& keÌ³ee nw? Henues DeeHe cesje keÀnvee ceeve uees, cegPes yengle KegMeer nesieer~ leye ³egefOeeq<þj ves GÊej efo³ee efkeÀ J³eefkeÌle He´efleefove peerJeeW keÀes otmeje keÀnlee nw, veneR, Henues DeeHe cesje keÀnvee ceeve uees, cegPes osn l³eeie keÀj Fme mebmeej mes peeles ngS osKelee nw, efHeÀj Yeer yengle KegMeer nesieer~ Deye cesjer KegMeer DeeHe Hej DeeOeeefjle nw mees®elee nw efkeÀ ceQ keÀYeer veneR ceªBiee, ³ener meyemes yeæ[e Deewj DeeHekeÀer KegMeer cegPe Hej DeeOeeefjle nw~ vee DeeHe mJeleb$e, ve DeeM®e³e& nw~ efpeme J³eefkeÌle keÀes ³en ³eeo jnlee nw efkeÀ ceQ ³ee$eer ceQ~ oesveeW yebOes ngS nQ~ oesveeW ner KegMe veneR nQ~ lees keÀewve ntB Deewj cegPes peevee nw lees Jen meyemes efceuekeÀj ®euelee nw Deewj efkeÀmekeÀes KegMeer os? J³eefkeÌle Henues DeHeveer YeeJeveeDeeW ceW KegMe jnlee nw~ efpevoieer keÀe meHeÀj Hetje nesves keÀer mce=efle Gmes mJeefveYe&j yeves~ DeHeves DeeHemes meye kegÀí uesvee meerKes, Mes³ej osn Deewj Feqvê³eeW mes v³eeje keÀj osleer keÀjvee meerKes, FmekeÀes keÀnles nQ nw~ Ssmee J³eefkeÌle DeHeves cetue DeefmlelJe mJelev$elee~ veneR lees Jees Hejlev$e nw kesÀ keÀjerye Deelee nw DeLee&led DeelceDeewj Hejlev$e kesÀ efueS keÀneJele nw, mJeªHe keÀes Hen®eevekeÀj GmeceW efìkeÀe HejeOeerve meHevesng megKe veener~ HejeOeerve jnlee nw~ Jen DeHeves ceW jceCe keÀjles keÀYeer cegmekeÀje veneR mekeÀlee~ mJeeOeerve ngS, DeHeves mes yeeleW keÀjlee nw Deewj keÀe DeLe& nw mJe + DeOeerve DeLee&led DeHeves DeeHekesÀ meeLe ner Demeerce le=eqHle efpemekeÀer meejer Feqvê³eeB Deelcee kesÀ cenmetme keÀjlee nw~ DeOeerve nQ~ peye Deelcee Feqvê³eeW keÀer iegueeceer mes cegkeÌle nes lees Jen keÀneR Yeer HejeOeerve meHevesng megKe veener jnles KegMe jn mekeÀleer nw~ Ssmes J³eefkeÌle keÀes keÀnles nQ ceQ keÀewve ntB, efkeÀmekeÀe ntB? DeelceefveYe&j(Self dependent)~ KegMeer Decetle& YeeJe nw~ ³en keÀesF& veneR lees Jees HejefveYe&j jnlee nw Deewj mees®elee nw, FmekesÀ meeLe, GmekesÀ meeLe yeeleW keÀªB; ³en meeLeer mLetue ®eerpe veneR nw~ ³en DevegYeJe efkeÀ³ee peeves Jeeuee YeeJe nw~ ®eeefnS, Jen meeLeer ®eeefnS; ³en men³eesieer yeves, Jen men³eesieer Decetle& ®eerpe keÀer He´eeqHle efkeÀmeer cetle& ®eerpe mes kewÀmes nes mekeÀleer yeves~ HejefveYe&j DeHeveer leekeÀle keÀes veneR Hen®eevelee Deewj otmejeW nw? Jen efkeÀmeer Jemleg, HeoeLe& ³ee YeeweflekeÀ ®eerpe mes GHeueyOe mes men³eesie keÀer DeHes#ee jKelee nw Hejvleg otmejs Yeer lees Gmeer keÀer kewÀmes nes mekeÀleer nw? GmekeÀer Hetefle& keÀe DeeOeej keÀesF& Decetle& lejn Keeueer nQ~ peye ®eenvee Hetjer veneR nesleer nw lees KegMeer iee³eye MeefkeÌle nw~ Jees nw DeHeves mJeªHe ceW efìkeÀvee, DeHeves mJeªHe keÀer nes peeleer nw~ oes J³eefkeÌle DeHeves-DeHeves neLe ceW Keeueer keÀìesjs megvojlee Deewj DecejlJe keÀes osKevee~ DeHeves cetue Godiece keÀes efueS Deeceves-meeceves Keæ[s nQ~ Henuee keÀnlee nw, legce kegÀí ³eeo keÀjvee efkeÀ Jen lees Meeeqvle, Deevevo, He´sce ceW nw~ nce ³eeo [euees vee cesjs keÀìesjs ceW~ otmeje keÀnlee nw, veneR, Henues legce keÀjW efkeÀ cesje cetue Iej MeeeqvleOeece nw, peneB cesjs ceW ³es meejs iegCe 4 JeemleefJekeÀ keÀefþveeF³eeW keÀes otj efkeÀ³ee pee mekeÀlee nw uesefkeÀve keÀeuHeefvekeÀ keÀefþveeF³eeW keÀes Hejeefpele veneR efkeÀ³ee pee mekeÀlee efmelecyej 2018

%eeveece=le He³ee&Hle Les~ otmeje, ³en ³eeo keÀjW efkeÀ ceQ efkeÀmekeÀe ntB? ceQ GmekeÀe ntB pees Fve meye iegCeeW keÀe ðeesle nw~ uesefkeÀve ³en yeeleW leye ³eeo jnWieer peye nce Deelce mJeªHe ceW efìkeWÀies~ ceQ osn kesÀ mJeªHe ceW efìkeÀe ngDee ntB lees cegPes ³eeo Deelee nw efkeÀ cesje Iej íesìe nw, ceQ iejerye ntB, ceQ yetæ{e nes ie³ee ntB, ceQ yeerceej jnlee ntB, cesjer keÀesF& mesJee veneR keÀjlee uesefkeÀve ³en lees cesje jesue nw Deewj ³es jesue keÀer GHeueeqyOe³eeB ³ee keÀefce³eeB nQ~ jesue ncesMee DemLee³eer neslee nw~ Gmemes SkeÌìj keÀes HeÀke&À veneR Heæ[lee~ ³eefo ceQ jesue keÀes kesÀJeue jesue mecePetB Deewj Gmemes ef[ìw®e nes peeTB Deewj DeHeves cetue ªHe ceW eqmLele nes peeTB, lees cesjer KegMeer keÀes keÀesF& íerve veneR mekeÀlee~ ceQ lees Jees Deelcee ntB pees meJe&MeefkeÌleJeeve keÀer mevleeve nw~ GmekeÀer meJe&MeefkeÌle³eeW Hej cesje nkeÀ nw, ³en ³eeo Dee³ee lees KegMeer Dee ie³eer~ jesue mJeªHe ngF& lees KegMeer ie³eer~ jesue mes Deìw®e nesvee ner ogKe nw ³en %eeve meyekeÀes nw efkeÀ me=eq<ì jbieceb®e nw Deewj nce Heeì&Oeejer nQ uesefkeÀve efHeÀj Yeer ceveg<³e jesue keÀevmesme nes peelee nw Deewj GmekeÀer keÀceer keÀes DeHeveer keÀceer Deewj GmekeÀer Ketyeer keÀes DeHeveer Ketyeer ceeve ueslee nw~ ceeve ueerefpeS, SkeÀ J³eefkeÌle keÀes jeceueeruee ceW jece keÀe Heeì& yepeevee nw~ peye Jen jbieceb®e Hej peelee nw lees Gmes meesves keÀe cegkegÀì Deewj meesves kesÀ keÀHeæ[s HenveekeÀj, meesves kesÀ efmebnemeve Hej efyeþe³ee peelee nw~ ³es Jeðe Deewj DeeYet<eCe GmekesÀ jesue keÀer GHeueeqyOe nQ uesefkeÀve Jen Ye´efcele neskeÀj ³en ceeveves ueielee nw efkeÀ ceQ jece ner ntB Deewj ³es Jem$e-DeeYet<eCe cesjs ner nQ~ ³en mel³e veneR nw~ mel³e lees ³en nw efkeÀ Jen SkeÀ iejerye Iej keÀe ueæ[keÀe nw Deewj oes Iebìs kesÀ efueS jece yevee nw~ Deye peye GmekeÀe jesue Hetje ngDee lees efveoxMekeÀ keÀnlee nw efkeÀ ³es keÀerceleer Jeðe Deewj DeeYet<eCe Gleej keÀj ³eneR jKe oes~ Jen ogKeer nes peelee nw ³en mees®ekeÀj efkeÀ ³es keÀerceleer Jeðe-DeeYet<eCe cegPes íesæ[ves Heæ[Wies! Fme ogKe keÀe Fueepe keÌ³ee? Jen YeieJeeve kesÀ ceeqvoj ceW peelee nw Deewj keÀnlee nw, He´Yeg kegÀí Ssmee keÀjes efkeÀ cegPes ³en efmebnemeve íesæ[vee ve Heæ[s~ Hej keÌ³ee efmelecyej 2018

YeieJeeve kegÀí keÀj mekeÀles nQ? efHeÀj Jen efkeÀmeer veeceerie´eceer J³eefkeÌle kesÀ Heeme peelee nw efkeÀ cesjer efmeHeÀeefjMe ueiee oes efkeÀ cegPes efmebnemeve íesæ[vee ve Heæ[s~ efHeÀj Jen efveoxMekeÀ kesÀ ®ejCe HekeÀæ[ ueslee nw, jes ueslee nw Hejvleg keÌ³ee GmekeÀer keÀesF& Yeer ³egefkeÌle keÀece Dee³esieer? mel³e keÀes mJeerkeÀej keÀjves kesÀ DeueeJee Deewj keÀesF& lejerkeÀe keÀece veneR Dee mekeÀlee~ mel³e ³en nw efkeÀ legce efpeme ªHe ceW jesue keÀjves kesÀ efueS Dee³es Les, Gmeer Hegjeves ªHe keÀes OeejCe keÀjkesÀ JeeHeme ®eues peeDees, lees efkeÀmeer efmeHeÀeefjMe Je ³egefkeÌle keÀer peªjle legcnW Heæ[sieer ner veneR Deewj ve legcnW ogKeer nesvee Heæ[siee~ lees KegMeer iegce nesves keÀe keÀejCe nw me=eq<ì jbieceb®e kesÀ jesue mes DeHeves keÀes Deìw®e keÀj uesvee~ Fme ogKe keÀe keÀesF& meebmeeefjkeÀ Fueepe nw ner veneR~ ogKe nw mJeªHe efJemce=efle kesÀ keÀejCe cesjs jesue ceW cegPes iejeryeer efceueer nw Deewj ceQves Gmes Demeueer iejeryeer ceeve efue³ee~ efHeÀj ceQ F&<³ee& keÀjlee jne efkeÀ cegPes Oeve veneR efceuee Deewj otmejs keÀes Flevee Oeve efceuee~ YeieJeeve mes keÀntB efkeÀ cegPes DecegkeÀ mecyevOeer mes Oeve efouee oes uesefkeÀve YeieJeeve keÀnles nQ, legce iejerye nes ner veneR, legcnejs Devoj lees meejer MeefkeÌle³eeB nQ~ F&MJej keÀe yeue legcnejs Heeme nw~ legce GmekeÀes osKees~ jesue keÀevmesme keÌ³eeW nesles nes? lees ogefve³ee ceW ueesie efpemes ogKe keÀnles nQ Jen cee$e mJeªHe efJemce=efle nw, Ye´ce nw~ Jen ueeFueepe nw~ legce ef[ìw®e nes peeDees, ogKe Kelce~ pees ef[ìw®e nes ie³es, GvekeÀe ogKe Kelce nes ie³ee~ GvneWves ³ener efJeefOe DeHevee³eer~ pewmes DevOekeÀej keÀe DeefmlelJe veneR nw, Ssmes ner ogKe keÀe DeeqmlelJe veneR nw~ efJemce=efle ner ogKe nw Deewj mce=efle ner KegMeer nw~ pewmes ner mce=efle Dee³eer efkeÀ ceQ Deelcee meJe&MeefkeÌleJeeve keÀer mevleeve ntB, Heeì&Oeejer ntB lees Gmeer Mejerj ceW, Gmeer jesue ceW, Gmeer mLeeve Hej, GvneR efce$e-mecyeeqvOe³eeW kesÀ yeer®e KegMeer Dee ie³eer~ pewmes DevOekeÀej keÀes efceìeves kesÀ efueS He´keÀeMe keÀe yeìve Dee@ve keÀjles nQ, Ssmes ner ogKe keÀes efceìeves kesÀ efueS mce=efle keÀe yeìve Dee@ve keÀjW~ keÌ³ee mcejCe keÀjW? DeHeves mJeªHe keÀe mcejCe keÀjW efkeÀ ceQ Deelcee DekesÀueer veneR ntB, cesjer efce$e ceQ mJe³eb ntB, cesjer

DeeHekeÀe Jele&ceeve ner peerJeve keÀe meyemes megvoj mece³e nw

%eeveece=le meueenkeÀej ceQ ntB, cesje ceeie&oMe&keÀ ceQ ntB, cesjer men³eesieer Yeer ceQ ntB~ ceQ, cesje meye kegÀí ntB~ cegPes efkeÀmeer mes efMekeÀe³ele ner veneR nw uesefkeÀve ceQ DeHeves keÀes DeHevee veneR yeveeleer Deewj mees®eleer nttB efkeÀ otmejs cesjs yeve pee³eW~ FmekeÀes keÀnles nQ, DeelceefJeMJeeme keÀer keÀceer DeLee&led DeHeves yeue Hej Deewj mJe³eb kesÀ DeeqmlelJe Hej DeefJeMJeeme! ³ener lees Yeće nw~ yeæ{evee Heæ[siee DeelceefJeMJeeme ³eefo cegPes DeHeves Hej efJeMJeeme veneR nw efkeÀ ceQ megyen mece³e Hej Gþ mekeÀlee ntB lees otmejs keÀes keÀnlee ntB efkeÀ cegPes megyen Gþe osvee, cegPes Heæ{vee nw~ efkeÀlevee yeæ[e Yeće nw efkeÀ ceQ DeHeves Hej efJeMJeeme ve keÀjkesÀ otmejs Hej efJeMJeeme keÀj jne ntB efkeÀ Jen Gþeves DeeSiee Hejvleg efkeÀmeer keÀejCe mes Jen Gþeves Dee³ee veneR~ Deye ceQ Gmes osKeles ner ³en mees®ekeÀj ogKeer nes peelee ntB efkeÀ Gmeves cegPes OeesKee efo³ee, cesjer Heæ{eF& veneR nes Hee³eer uesefkeÀve OeesKee lees ceQves Kego, Kego keÀes efo³ee, pees Kego Hej efJeMJeeme íesæ[keÀj Gme Hej efJeMJeeme efkeÀ³ee~ ceQ Gme Hej efveYe&j keÌ³eesb ngDee? nce efpeleves DeelceefveYe&j Deewj DeelceefJeMJeemeer yeveWies, Gleves DeefOekeÀ KegMe jnWies~ nce meeje efove otmejeW Üeje efJeMJeemeIeele keÀjves keÀer efMekeÀe³eleW keÀj-keÀjkesÀ ogKeer nesles nQ~ megKeer nesves kesÀ efueS DeelceefJeMJeeme yeæ{evee Heæ[siee~ men³eesie ueW, meneje ve yeveeSB ³eneB SkeÀ meJeeue ³en nw efkeÀ keÌ³ee nceW otmejeW keÀe men³eesie veneR uesvee ®eeefnS? men³eesie DeJeM³e ueW Hej efveYe&j ve nes pee³eW~ peye nce men³eesie uesles nQ lees veyyes HeéfleMele DeHevee yeue He´³eesie keÀjles nQ Deewj ome HeéfleMele otmejs mes ®eenles nQ uesefkeÀve peye efveYe&j nes peeles nQ lees DeHevee yeue peerjes HeéfleMele Deewj otmejs keÀe meew HeéfleMele ®eenles nQ Deewj otmejs keÀe veneR efceuelee lees ogKeer nes peeles nQ, efoueefMekeÀmle nes peeles nQ, DeHeves keÀes neje ngDee cenmetme keÀjles nQ~ FmeefueS men³eesie ueW Hej meneje ve yevee³eW~ pewmee ef®evleve Jewmee peerJeve ceve ceW pewmee ef®evleve neslee nw, Jewmee ner YeeJe ®esnjs Hej Dee 6

peelee nw FmeefueS keÀne peelee nw, pewmee ef®evleve Jewmee peerJeve~ cesje SkeÀ efce$e cegPemes efceueves Dee³ee Deewj SkeÀ yengle megvoj iegueeye keÀe HetÀue uee³ee~ peye Gmeves iegueeye keÀe HetÀue cegPes efo³ee Deewj nceves SkeÀ-otmejs keÀes osKee lees nce oesveeW yengle ner KegMe ngS~ ceQves Jees iegueeye keÀe HetÀue ìsyeue Hej jKe efo³ee~ efce$e JeeHeme ®euee ie³ee Deewj ceQ Yeer DeHeves Dee@efHeÀme ®euee ie³ee~ Dee@efHeÀme ceW yee@me ves cegPes efkeÀmeer yeele Hej [eBì efo³ee~ ceQ yengle Goeme Deewj ogKeer ngDee~ Goemeer kesÀ meeLe ceQ Iej Dee³ee~ Iej Deeles ner ceQves ìsyeue Hej Heæ[s Gme iegueeye kesÀ HetÀue keÀes osKee~ osKeles ner ®esnjs Hej cegmkeÀeve Dee ieF&~ iegueeye keÀe HetÀue lees cegjPee ®egkeÀe Lee uesefkeÀve Gmemes pegæ[er ngF& mce=efle keÀer pees HeÀeFue Leer, efpemeceW KegMeer Yejer ngF& Leer, Jen HetÀue keÀes osKeles ner THej Dee ie³eer Deewj [eBì Jeeueer HeÀeFue veer®es ®eueer ieF&~ keÀcH³etìj ceW nce efpeme HeÀeFue keÀes efkeÌuekeÀ keÀjles nQ, Jener mke´Àerve Hej Dee peeleer nw~ Deye lekeÀ [eBì Jeeueer HeÀeFue keÀes ceQ yeej-yeej efkeÌuekeÀ keÀj jne Lee lees Jen cesjs ®esnjs ªHeer mke´Àerve Hej ceewpeto Leer~ uesefkeÀve, iegueeye kesÀ HetÀue keÀes osKeles ner KegMeer Jeeueer HeÀeFue efkeÌuekeÀ nes ie³eer Deewj KegMeer ®esnjs Hej Dee ieF&~ nce meyekesÀ Devoj DeveskeÀ He´keÀej keÀer HeÀeFueW Heæ[er nQ~ ³en nce Hej DeeOeeefjle nw efkeÀ nce efkeÀme HeÀeFue Hej efkeÌuekeÀ keÀjles nQ~ megKe keÀer HeÀeFue Hej efkeÌuekeÀ keÀjWies lees Gmeer Iej ceW, Gmeer JeeleeJejCe ceW jnles ngS Yeer nce KegMeer kesÀ Decetu³e Kepeeves mes ceeueeceeue efoKeWies Deewj ³eefo ogKe Jeeueer HeÀeFue keÀes efkeÌuekeÀ efkeÀ³ee lees GvneR ueesieeW kesÀ yeer®e, Gmeer JeeleeJejCe ceW nce ogKeer nes pee³eWies~ Deleë ogKe keÀe mecyevOe ueesieeW mes veneR nw yeequkeÀ nceejs efkeÌuekeÀ keÀjves mes nw DeLee&led nceejs DeHeves mebkeÀuHe mes nw~

ye´.kegÀ. Deelce He´keÀeMe

F&MJejer³e MeefkeÌle³eeW Deewj JejoeveeW mes YejHetj DeveskeÀ ceveYeeJeve jeefKe³eeB %eeveece=le keÀe³ee&ue³e ceW He´eHle ngF& nQ~ mvesner He´s<ekeÀ yenveeW keÀes neefo&keÀ DeeYeej Deewj efoue keÀer ogDee³eW! mecHeeokeÀ

oes ner ®eerpeW Ssmeer nQ efpevnW osves ceW efkeÀmeer keÀe kegÀí veneR peelee~ SkeÀ cegmkeÀjenì Deewj otmejer ogDee eqmelecyej 2018

He´Mve- oeoer peer, DeeHe DeHeveer ®esefkebÀie keÀjleer nQ keÌ³ee, keÀjsiee keÀewve! yeeyee keÀe h³eej, yeeyee keÀer ¢efä, yeeyee keÀer kewÀmes keÀjleer nQ? heeuevee Deewj heæ{eF&, ³es meye efHeÀj keÀneB efceueWies! Ssmes yeeyee keÀes GÊej- ceQ meeje efove ³en ®eskeÀ keÀjleer ntB efkeÀ ceQ keÀewve ntB? HeÀe@uees keÀjves mes megKe efceuelee Fueener nw~ og:Ke keÀe veeceefveMeeve Deelcee ntB vee~ cesje ceve keÀneR YeìkeÀlee veneR nw, De®íe nw cesje iegce~ DeYeer Yeer Ssmee keÀesF& nw keÌ³ee efpemekeÀes keÀYeer og:Ke neslee ceve~ yeeyee keÀe HeÀjceeve nw, ceve keÀes cesjs ceW ueiee oes~ yeeyee nes! meYeer mecePeles nes efkeÀ yeeyee ves ncekeÀes yengle megKe efo³ee nw? osKelee nw, ye®®eer keÀe ceve cesjer lejHeÀ nw~ mebiece³egie keÀer ceefncee yeeyee keÀer ¢efä cenemegKekeÀejer nw~ Ssmes yeeyee keÀes nceves Dehevee yengle yeæ[er nw~ mele³egie kesÀ mebmkeÀej ³eneB Yej jns nQ~ kegÀí yeveekeÀj yengle megKe hee³ee nw~ yeeyee ves j®elee Deewj j®evee keÀe yeesueves keÀe peer veneR ®eenlee nw~ keÀneB yew"s nQ nce, Oejleer hej Yeer %eeve yengle De®íe efo³ee nw~ yeeyee kewÀmes j®elee nw, yeeyee keÀer heeBJe veneR nQ, Deemeceeve ceW Yeer veneR nQ, lees efHeÀj keÀneB nQ nce! ³en meye j®evee efkeÀleveer De®íer nw, SkeÀ-oes efceveì yeeyee keÀes cegPes nj mece³e ceer"s yeeyee kesÀ yeesue ³eeo jnles nQ, leYeer efoue ceW De®íer lejn mes osKees~ yeeyee Flevee ceer"e keÌ³eeW ueielee nw? ³en ieerle yepelee jnlee nw, `cegPes Dehevee yeveekesÀ cegmkeÀjevee heeflele heeJeve yeeyee ves `heefJe$e yevees ³eesieer yevees' keÀe hee" yengle efmeKee efo³ee~' ³en ieerle cesjs efoue keÀes yengle ueiee ngDee nw~ De®íe heæ{e³ee nw~ mebiece keÀer DeeBKeeW osKeer keÀneefve³eeB yengle yeeyee keÀe yeve keÀjkesÀ meejs peerJeve ceW S[pesmì neskeÀj ®eues nQ~ De®íer nQ~ yeeyee kewÀmes h³eej mes ¢efä oslee Lee, cegPes ³eneB yew"s Jees keÀYeer ³en veneR keÀne nw efkeÀ ³en yeele cegefMkeÀue nw keÌ³eeWefkeÀ kegÀí ¢M³e Fcepe& nes jne nw~ Gve efoveeW lees yeeyee ner YeieJeeve efoKeeF& cegefMkeÀue veneR nw~ lees cegmkeÀjeDees~ meejs efJeée ceW mesJee keÀjves heæ[lee Lee~ Flevee De®íe ueielee nw yeeyee, pees efoue keÀnlee nw, keÀe Yeei³e yeeyee ves ncekeÀes efo³ee nw~ meye cesjs yenve-YeeF& nQ, legcnW osKelee ner jntB...~ mesJee kesÀ efue³es nQ, yeekeÀer keÀesF& Deìw®eceWì veneR nw~ Devoj Meevle He´Mve- yeeyee ves DeehekeÀes Flevee h³eej kewÀmes efkeÀ³ee? jnves keÀer MeefkeÌle nw~ efpelevee Meeefvle ceW jnves keÀer Deeole nes GÊej- ¢efä mes~ yeeyee keÀer ¢efä ves yengle megKe efo³ee nw~ efkeÀmeer Glevee De®íe~ ve keÀesF& eE®elee nw, ve eE®eleve nw~ ves keÀne, legce keÀnleer nes, cegPes yeeyee ves yengle megKe efo³ee hej He´Mve- oeoer peer, DeeHekeÀes yeeyee yengle ner H³eeje ueielee ncekeÀes kewÀmes osiee? ceQves keÀne, Deehe Yeer efmeHe&À yeeyee mes Ssmeer nw, yeeyee kesÀ He´efle DeHeveer HeÀerefuebie yeleeF³es? ¢efä uesles jnes lees DeYeer-DeYeer yeeyee keÀer ¢efä mes DeehekeÀes Jen GÊej- j®elee nw nceeje yeeyee, nce nQ GmekeÀer j®evee~ yeeyee megKe efceue pee³esiee~ yeeyee ves veF& me=efä yeveeves ceW nce meyekeÀes yengle De®íe ueielee nw~ Jees kewÀmee nw, nce cegKe mes GmekeÀer Dehevee meeLeer yevee efue³ee nw~ yeeyee nceejs efue³es veF& ogefve³ee yevee ceefncee veneR keÀj mekeÀles nQ~ Gvemes Fleveer De®íer Òeeefhle ngF& nw jne nw~ ³en Devoj mes hekeÌkeÀe nw efkeÀ nce Jee³ee MeeefvleOeece, pees Jen yengle De®íe ueielee nw~ nce Yeei³eJeeve nQ, Flevee h³eej efHeÀj megKeOeece ceW Deeves Jeeues nQ Fmeefue³es DeYeer efkeÀmeer Yeer 7 Fme #eCe DeHevee meJe&Þes<þ osvee DeeHekeÀes Deieues #eCe meJe&Þes<þ eqmLeefle ceW uee oslee nw eqmelecyej 2018

%eeveece=le ÒekeÀej keÀe og:Ke ve HeÀerue neslee nw, ve ogëKe uesles nQ~ De®ís yenve-YeeF& GvnW keÀnWies pees ®eejeW meyepeskeÌì ceW HegÀue ceekeÌme& uesves keÀe heg©<eeLe& keÀjles jnles nQ~ ®eejeW meyepeskeÌì Yeues vecyejJeej nQ, pewmes %eeve-³eesie-OeejCee-mesJee~ henues mesJee veneR nw~ `ceQ keÀewve ntB' keÀe %eeve peye efoue keÀes ueie ie³ee, lees mesJee Deehes ner nesleer jnsieer~ mebiece³egie keÀer Ieefæ[³eeb meejs keÀuhe ceW efHeÀj veneR efceueWieer~ nce ³en jesvee veneR jes mekeÀles nQ efkeÀ nceeje leve "erkeÀ veneR nw, Oeve nceejs heeme veneR nw, veneR, meye kegÀí nw~ nce peye Yeer ³eneB mebie"ve ceW ³eeo ceW yew"les nQ, lees Jee³eye´sMeve yengle De®ís nesles nQ FmeefueS keÀYeer Fmes efceme veneR keÀjvee ®eeefnS~ DeYeer JewkegÀC" otj veneR nw, JewkegÀC" ceW peeves keÀer KeeR®e nes jner nw, hej DekesÀueer veneR pee³eWieer, DeewjeW keÀes Yeer lew³eej keÀjkesÀ meye efceue keÀjkesÀ pee³eWies~ ÒeÍe>:- oeoer peer, yeeyee DeehekeÀes jcelee ³eesieer keÀnlee Lee, keÌ³eeW? GÊej:- yeeyee keÀes Ssmee yeveevee Lee FmeefueS henues mes ner keÀn efo³ee~ cesje SkeÀ peien heebJe nw ner veneR~ ceQ ³en veneR keÀn mekeÀleer ntB, ceQ ³eneB keÀer jnves Jeeueer ntB~ peneB Yeer nesleer ntB, Jes Dehevee mecePeles nQ~ Ssmes veneR, ³en lees HeÀe@jsve keÀer nw~ DeYeer osKees, keÀue ner ³eneB heebJe jKee, lees ³eneB Jeeues keÀnWies, ³en nceejer nw~ DeYeer heeC[Je YeJeve pee³eWieer lees Jees Yeer ³ener keÀnWies, ³en nceejer nw, ³eneB keÀer nw~ cegK³e yeele, YeieJeeve nceejs meeLe nw Deewj Yeei³e nceejs neLeeW ceW nw~ [^ecee yevee ngDee nw Deewj Deelcee ceW 84 pevceeW keÀe heeì& Yeje ngDee nw, ncekeÀes efmeHe&À hues keÀjvee nw, Jev[j nw~ ³eesie SkeÀ yeeyee kesÀ meeLe nw lees ³eneB kesÀ Jee³eye´sMeve meejs efJeée ceW pee jns nQ~ nce ye´ïeeJelme nQ lees nceejs cegKe mes meejs me=efä-®e¬eÀ keÀe %eeve ner efvekeÀue jne nw~ l³eeie oKsevee nes lees yep=eFêbe oeoer keÀe, lehem³ee oKseveer nes lees ceccee keÀer oKsee~s ³es oevseeW meeOeejCe ceeveJe veneR Lee~r ceccee keÀes oKse keÀF& keÀgceeejf³eeB meceeHfel&e nFg~& yeeyee keÀes pees keÀjevee n,w keÀjeS~ peneB yeeyee keÀes keÀjevee neisee, JeneB yeeyee mee#eelkeÀej keÀs peejfS Yeer DeveYgeJe keÀje³eisee~ keÀjeves Jeeuee keÀje jne n,w nce 8

oKseves Jeeues oKse jns n~Q meeLeer nw yeeyee, ncekeÀes mee#eer nes keÀjkeÀs oKseves keÀe DeY³eeme keÀjvee n~w DeeKBeW oes n,Q keÀeve Yeer oes nQ Fmeeufe³es keÀeFs& Smseer yeele nelseer nw lees SkeÀ keÀeve mes mevgee,r omtejs keÀeve mes evfekeÀeuee~r DeeKBe keÀs eufe³es Smsee veneR keÀne peelee n~w SkeÀ yeej yeeyee keÀes keÀne, yeeyee SkeÀ DeeKBe ceW yeï´ee yeeyee, omtejer DeeKBe ceW eMfeJeyeeyee.. Smses n!w lees ke³Ìee yeeusee? Smses keÀnle,s Smseer DeeKBe eofKeeF& pees ueeFì-meer he[æe~r lees cevQes ³en yeeyee keÀer yeele ®eejser keÀj uee~r leye lees yeeyee Oejleer hej heeJBe jKeves veneR olsee n~w HeM´ve- DeeHekeÀes ekfeÀme-ekfeÀme Hej lejme He[ælee n? w GÊej- pees mece³e J³eLe& keÀjlee nw, Yeues GmekeÀes K³eeue veneR nw hej ncekeÀes lejme heæ[lee nw~ leerveeW ueeskeÀeW keÀe, leerveeW keÀeueeW keÀe %eeve yeeyee ves Ssmee efo³ee nw~ Gme hej ceveve-eE®eleve keÀjes lees efkeÀlevee Jev[jHegÀue nw~ %eeve keÀer ienjeF& ceW peeDees, efHeÀj ³eesie keÌ³ee nw, GmekeÀer ienjeF& ceW peeDees~ %eeve, ³eesie, OeejCee De®íer nw lees mesJee ves®egjue nesleer nw~ efmeHe&À ìeFce J³eLe& keÀjves keÀer Deeole ve nes~ ceQ osKeleer ntB, ìeFce meHeÀue nes jne nw, ³en yengle ner De®íe nw~ Fmemes meye F]peer nes peelee nw~ n"³eesie yeæ[e cegefMkeÀue nw, menpe³eesie ceevee yeeyee mes keÀveskeÌMeve~ efHeÀj v³eejs jnves mes yeeyee keÀe h³eej KeeR®eles nQ lees OeejCee De®íer nes peeleer nw~ lees meeOeejCe Deewj J³eLe& yeeleW meceeHle neskeÀj, mece³e meHeÀue neslee nw~ DeYeer ncekeÀes DeewjeW keÀes megveeves keÀe, Deehe meceeve yeveeves keÀe MeewkeÀ nesvee ®eeefnS~ Fmemes keÀoj yeæ{lee nw, ³en yengle De®íer efMe#ee nw~ %eeve efceuee nw efkeÀ leve, ceve, Oeve cesje veneR nw, mesJee kesÀ efue³es nw~ DeYeer mece³e, mebkeÀuhe Deewj éeeme mesJee ceW ner meHeÀue neW~ cesjs oesveeW neLe Keeueer nQ, kegÀí Yeer veneR nw~ ceQ peye ueC[ve DeeF& Leer, lees SkeÀ íesìer-meer yewie ueskeÀj DeeF& Leer~ yeeyee keÀe pees Yeer keÀe³e& nw, Jees DeYeer hetje mechevve nes ie³ee nw Deewj nesvee ner nw, Jees ³ener mece³e nw~ hejvleg JeC[j nw, ³en peye Megª ngDee Lee lees efkeÀleves Leesæ[s ueesie Les, DeYeer npeejeW-ueeKeeW nQ, peieles nQ, peieeles nQ, SkeÀ-SkeÀ keÀerceleer nw~ meye SkeÀ nQ, SkeÀ kesÀ nQ Deewj SkeÀ ner jemlee nw Thej peeves keÀe~ 

efJe®eej Ssmes jKees efkeÀ legcnejs efJe®eejeW Hej Yeer efkeÀmeer keÀes efJe®eej keÀjvee Heæ[s

eqmelecyej 2018

ceelee-efHelee Deewj mevleeve keÀes keÀjerye ueelee nw

jepe³eesie ye´ïeekegÀceej mel³ece, jeoewj (nefj³eeCee)

SkeÀ ye®®es kesÀ efueS Fme ogefve³ee ceW meyemes H³eeje, keÀjeryeer

DebOekeÀej oesveeW SkeÀ meeLe jn ner veneR mekeÀles~ me®eceg®e Deewj Deveceesue efjMlee ³eefo keÀesF& neslee nw lees Jees nw DeHeves Hejceelcee keÀe meeLe mel³e keÀnves keÀer efnccele oslee nw~ ceQves Fme ceelee-efHelee kesÀ meeLe~ SkeÀ íesìe ye®®ee DeHeveer nj yeele, nj yeele keÀes efoue keÀer ienjeF& mes DevegYeJe efkeÀ³ee nw~ KegMeer, nj iece DeHeves ceelee-efHelee kesÀ meeLe ner yeeBìlee nw~ kegÀí mece³e Henues cegPemes SkeÀ yeæ[er ieueleer nes ieF&~ pewmes Hejvleg pewmes-pewmes ye®®ee yeæ[e neslee peelee nw, yengle meejer yeeleW ner ieueleer ngF&, cenmetme nes ie³ee efkeÀ ieueleer cesjer ner nw~ Devoj efíHeevee, Petþ yeesuevee, ieueleer keÀjves Hej Yeer ve ceevevee (peeves- HeM®eeleeHe Yeer nesves ueiee Hej keÀneR ve keÀneR Ye³e Yeer ueie jne Lee Devepeeves) ö GmekesÀ mJeYeeJe-mebmkeÀej ceW Meeefceue nesves ueielee efkeÀ Deiej ceelee-efHelee keÀes Helee ®euee lees GvekeÀe efJeMJeeme cegPe nw~ nce meYeer peeveles nQ efkeÀ efkeÀmeer Yeer efjMles keÀer veeRJe me®®eeF& mes Gþ peeSiee~ cesjs efce$eeW ves ³ener je³e oer efkeÀ DeeHekeÀes DeHeves Hej efìkeÀer nesleer nw Deewj ³es íesìer-íesìer yeeleW efjMles keÀes ceelee-efHelee keÀes Fme yeejs ceW kegÀí veneR yeleevee ®eeefnS~ nce Yeer keÀcepeesj keÀjves ueieleer nQ~ DeeHekesÀ ceelee-efHelee keÀes Ssmee keÌ³eeW neslee nw efkeÀ ye®®ee keÀYeer kegÀí veneR yelee³eWies, peye íesìe neslee nw lees DeHeveer ³en DeeMJeemeve Yeer GvneWves yeele keÀns efyevee veneR jnlee efo³ee Hejvleg cessjs Devoj uesefkeÀve peye Leesæ[e yeæ[e neslee nue®eue nes jner Leer~ nw lees ceelee-efHelee kesÀ yeejHejceelcee efHelee kesÀ ceneJeekeÌ³e yeej Hetíves Hej Yeer me®®eeF& keÀeveeW ceW ietBpe jns Les, ``me®®es veneR yeleelee~ peneB lekeÀ ceQves efoue Hej meensye jepeer'', DevegYeJe efkeÀ³ee nw, Gmes [j ``peneB mel³elee nw JeneR cesje ueielee nw efkeÀ ceelee-efHelee meeLe'', ``mel³e keÀer veeJe [eBìWies, cesjer YeeJeveeDeeW keÀes efnueleer-[gueleer nw Hej [tyeleer mecePeWies veneR~ YeeJe ³en nw efkeÀ Ye³e-JeMe ye®®es ceW DeHeveer veneR~'' jele keÀes veeRo ner veneR Dee jner Leer~ leYeer osj jele ieueleer keÀes mJeerkeÀej keÀjves keÀer DeLeJee mel³elee keÀes keÀnves keÀer ceccee ves efnuee³ee, Hetíe, mel³ece veeRo veneR Dee jner nw keÌ³ee, efnccele veneR nesleer~ keÀesF& yeele nw? yeme, cegPemes jne veneR ie³ee, ceQves jesles ngS, keÀeve HekeÀæ[ keÀj DeHeveer ieueleer mJeerkeÀej keÀer~ ceccee ves cegPes meerves mes jepe³eesie oslee nw ueieekeÀj yesno H³eej efkeÀ³ee Deewj H³eej mes keÀne, ye®®es, ieueleer ieueleer keÀes mJeerkeÀej keÀjves keÀer efnccele HejceefHelee Hejceelcee kesÀ efueS keÀne peelee nw, iee@[ Fpe nce meyemes nesleer jnleer nw, cegPes KegMeer nw efkeÀ DeeHeves cesjs ì¦Le, mel³eced efMeJeced megvojced~ me®eceg®e, peye nceejs peerJeve ceW efJeMJeeme keÀes veneR leesæ[e~ GvneWves Deeies keÀne, ye®®es, ieueleer HejceefHelee Hejceelcee DeLee&led mel³elee keÀe Deeieceve neslee nw lees ®eens efkeÀleveer Yeer yeæ[er nes Hejvleg keÀYeer Yeer efíHeevee veneR, Demel³e peerJeve mes peeves ueielee nw keÌ³eeWefkeÀ He´keÀeMe Deewj efíHeeves mes meoe yeæ{leer nw~ efmelecyej 2018 keÀce&Yetefce Hej HeÀue kesÀ efueS Þece meyekeÀes keÀjvee Heæ[lee nw, jye efmeHe&À uekeÀerjW oslee nw, jbie nceW Kego Yejvee Heæ[lee nw 9

%eeveece=le Gme mece³e ceQ GvekeÀer YeeJeveeDeeW keÀes cenmetme keÀj jne Lee Deewj ceQves Devoj ner Devoj ¢æ{lee mes SkeÀ HewÀmeuee efkeÀ³ee, ®eens kegÀí Yeer nes peeS, efkeÀleveer Yeer yeæ[er ieueleer nes peeS Hej keÀYeer efíHeeTBiee veneR~ Gme JekeÌle Snmeeme nes jne Lee efkeÀ Deiej ieueleer efíHee ueslee lees peerJeve kesÀ meyemes Deveceesue efjMles, GvekesÀ efJeMJeeme, H³eej Deewj mecePeeveer keÀes ieJeeB oslee~ efoue mes yeej-yeej ``efMeJeyeeyee DeeHekeÀe Megefke´À³ee, Kegoeoesmle, Oev³eJeeo'' ³ener efvekeÀue jne Lee~ ``me®eceg®e, me®®ee oesmle lees SkeÀ let ner nw'' yeej-yeej efoue keÀn jne Lee~ jepe³eesie ieueleer keÀes megOeejvee Yeer efmeKeelee nw peye lekeÀ ieueleer mJeerkeÀej veneR keÀjWies lees mecePeeveer efceue veneR mekeÀleer Deewj ieueleer yeæ{leer peeleer nw~ jepe³eesie peneB mJeerkeÀej keÀjves keÀer efnccele oslee nw, JeneR Hejceelcee keÀe meeLe

nceW Gme ieueleer keÀes megOeejves keÀer MeefkeÌle Yeer oslee nw~ Hejceelcee meJe& iegCeeW Je MeefkeÌle³eeW kesÀ meeiej nQ~ efpeme MeefkeÌle ³ee iegCe keÀer keÀceer kesÀ keÀejCe ncemes yeej-yeej ieueleer nesleer nw, Hejceelcee efHelee nceW Gmeer iegCe Je MeefkeÌle mes YejHetj keÀj, DeHeveer yegjeF³eeW Je ieequele³eeW keÀes efceìeves keÀer ³eg× ceW efJepe³eer yeveelee nw~ jepe³eesie nceejs meJe& mecyevOeeW ceW ceOegjlee ueelee nw~ cesjer ³en MegYeYeeJevee nw efkeÀ He´l³eskeÀ ceelee-efHelee Je mevleeve keÀe mecyevOe DeepeerJeve ceOegjlee, efJeMJeeme Je KegefMe³eeW mes mecHevve jns~ efkeÀmeer-efkeÀmeer keÀes ueielee nw efkeÀ Hejceelce jen Hej ®euevee ceevee Iej-yeej mes mebv³eeme keÀjvee, ceelee-efHelee keÀes íesæ[vee Hejvleg JeemleefJekeÀlee efyeukegÀue efJeHejerle nw~ ³en lees nceW keÀjerye ueelee nw, ³en lees ìtìs ngS mecyevOeeW keÀes Yeer peesæ[ oslee nw~ pees nw ner He´sce, megKe keÀe meeiej Jen ³ener lees osiee~ 

%eeveece=le ceF&, meJe&MeefkeÌleceeve yeeyee mes nj Heue, nj meskeÀC[ ceW pees yeue 2018 kesÀ DebkeÀ efceuelee nw, Jen DeHeves Heeme pecee keÀj ueW~ efpelevee ³eesie ceW mebHeeokeÀ keÀe mecHeeokeÀer³e jnles nQ, lees keÀveskeÌMeve mes ueeFì Deewj efjuesMeve mes ceeFì Dee kesÀ veece `keÀce& efíHee³ee ve peeleer nw~' efíHes' keÀe HeéjcYe ner %eeve-®e#eg Keesueves Jeeuee nw, òtmejs keÀe He=<þ 10 Hej veer®es keÀe mueesieve mekeÀeMe keÀer cenÊee oo& efceìeves mes ³eefo DeHevee oo& efceìlee nw, lees DeJeM³e ner HeéfleHeeefole keÀjlee nw, ògefve³ee ceW meyemes lespe jHeÌleej ogDee keÀer otmejeW keÀes oo& osves mes DeHeves keÀes oo& efceuesiee~' keÀcees¥ keÀer nesleer nw, pees pegyeeB lekeÀ HengB®eves mes Henues F&MJej lekeÀ HengB®e efjkeÀeef[¥ie mebmkeÀej ªHe ceW Deelcee ceW mJeleë nes peeleer nw, ³en peeleer nw~' SkeÀ efoMee efveoxMekeÀ JeekeÌ³e nw~ mecHeeokeÀer³e ceW nkeÀerce `peerJeve HeefjJele&ve kesÀ efueS yeeyee keÀe DeeYeej' DevegYeJe ceW uegkeÀceeve keÀe GoenjCe Yeer yengle He´sjkeÀ nw~ Fmeer ke´Àce ceW uesKe uesKekeÀ yeleeles nQ efkeÀ efkeÀme He´keÀej Jes yevoerie=n ceW Yeer cegkeÌle `Henue keÀerefpe³es, iee³eve nesiee' keÀe Debeflece JeekeÌ³e, `yengle-mes DeJemLee keÀe DevegYeJe keÀjles ngS H³eejs efMeJe yeeyee keÀe J³eefkeÌle Ssmes ngS nQ, pees DekesÀues ®eues Les Hejvleg yeeo ceW yengle- meeceerH³e DevegYeJe keÀj jns nQ~' mes Deveg³ee³eer Heerís nes efueS uesefkeÀve iee³eve GvekeÀe ner neslee nw, Heef$ekeÀe %eeveece=le Jemlegleë H³eejs efMeJe yeeyee keÀer ³eeo, Gme pees Henue keÀjlee nw', megmHe<ì keÀjlee nw efkeÀ meodkeÀce& keÀer ³eeo kesÀ meodueeYe Deewj mecHetCe& ceeveJe peeefle kesÀ megKe keÀer He´leer#ee ceW yewþ veneR peevee nw Jejved mJe³eb HeéjcYe keÀj osvee nw~ %eevece³eer Heef$ekeÀe nw~ Heéfle ceen SkeÀ Heef$ekeÀe meMegukeÀ H³eejer oeoer peevekeÀer peer kesÀ GÊej mJe³eb ceW Þes<þ peerJeve DeefleefjkeÌle ueslee ntB~ ³ee$eeDeeW ceW efpeme YeeF&-yenve kesÀ efueS keÀe efJeMJekeÀes<e ner nQ~ leermejs He´Mve kesÀ GÊej ceW Jes keÀce& kesÀ yeeyee keÀer He´sjCee nesleer nw, Gmes YeWì keÀjlee ntB~ yeeyee keÀe meboYe& ceW meerOes Fbefiele keÀjleer nQ, `keÀue keÌ³ee nesiee, Helee veneR, DevegHece H³eej meYeer keÀes efceues~ Hej DeYeer pees keÀjvee nw, Jen keÀj ueW~ keÌ³ee keÀj ueW? [e@.meceéì megOee, ©æ[keÀer (GÊejeKeC[) Jeso Heæ{ves mes cenÊJeHetCe& nw efkeÀmeer keÀer Jesovee Heæ{vee 10 efmelecyej 2018

`He$e'

Fleves efove otj keÌ³eeW jne %eeve mes? ye´.kegÀ. ceneJeerj He´meeo ìebefì³ee, [sjeJeeue veiej, efouueer

cesjer

Gce´ 70 meeue n~w ceQ DeeOfekeÀej n,w DeeHekeÀes Hejceelcee yeeyee eMfeJe ves ueeKee-WkeÀje[æseW YeekfelÌeceeie& ceW yenlge ienjeF& mes [ytee nDgee ceW mes ®evge eufe³ee n,w GvekeÀe Jejoeveer neLe DeeHekeÀs emfej keÀs GÀHej f ³e,s ³en mevge-mevge leveeJe, YeìkeÀeJe, GuePeve, Lee~ De®eevekeÀ oes meeue Henues cejss SkeÀ n~w me®e Heetí oemsle ves keÀne ekfeÀ DeeHe yeïéekeÀgceejer nue®eue, ceve keÀer ®e®beuelee, DeueyeuseeHeve Deeeof Heue Yej ceW FM&Jeje³re eJfeMJe eJfeÐeeue³e keÀer mLeevee³re MeeKee ceW meele eofve keÀe iee³eye nes ie³e~s ceQ yejmeeW mes eyfevee celeueye keÀs leveeJe ceW peer jne %eeve keÀe keÀemse& keÀj uee,s DeeHekeÀes De®íe ueieisee, DeeHe FmekeÀs Lee~ ceQ lees ³ener keÀniBtee ekfeÀ cejser epfevoieer keÀs ³es oes meeue cejss eufeS ³eeis³e Hee$e ne~s cevQes cevee keÀj eof³ee~ oe-s®eej eofveeW keÀs yeeo Deceut³e evfeeOfe n~Q GvnevWes eHfeÀj peejs eof³ee~ ceQ yecseve mes le³weej nes ie³ee~ GvnevWes Deepe ceQ mee®selee nBt ekfeÀ ceQ 10-20 meeue Henues Fme meJee®x®e leejeKre Deejw mece³e evfeeMq®ele keÀj eof³ee~ eJfeMJe eJfeÐeeue³e ceW ke³ÌeeW veneR Dee ie³ee? ueeskfeÀve ye.´keÀg.yenve ves yelee³ee ekfeÀ yeeyee keÀes peye epfemekeÀer peªjle nelseer n,w Gmeer mece³e YeekfelÌe keÀjles Yeer leveeJe, nue®eue, GmekeÀe neLe HekeÀ[æ uelses n~Q ³eneB ojs ³ee peuoer veneR nelseer n~w YeìkeÀeJe ³eLeeJeled [jseJeeue veiej, eofuueer keÀe keÀsvê cejss evfeJeeme keÀs meceeHre n~w keÀF& yeej, pees ojs mes Deeles nQ Jes Deeies ye{æ peeles n~Q Deye ceQ JeneB Hej SkeÀ ye.´keÀg.yenve keÀs Üeje cejse %eeve keÀe keÀemse& DeejcYe Hee´lfeeofve cejgueer mevgeves Deelee n~Bt cejser keÀeesMfeMe jnleer nw ekfeÀ ceQ nDgee~ HeLéce eofve keÀs keÀemse& keÀs yeeo ceQ ueieeleej Deelee jne~ SkeÀ eofve Yeer cejgueer ecfeme veneR keÀª~B cejgueer keÀes Iej peekeÀj Hel´³ekseÀ eofve cevQes DeveYgeJe ekfeÀ³ee ekfeÀ ³en %eeve keÀeFs& meeOeejCe oygeeje mevgelee n~Bt cejgueer mevgeelee Yeer nBt leeekfeÀ cejse He©g<eeLe& ye{æ~s ceQ yeeyee keÀe ueeKe-ueeKe MeegkfeÀ´³ee Deoe keÀjlee nBt ekfeÀ Gmeves veneR nw Deejw ³en %eeve Jener %eeve nw epfemekeÀer cePges Dejmes mes leueeMe Lee~r YeekfelÌe ceeie& ceW Fleves meeue ueevre jnves keÀs yeeJepeot cejse neLe HekeÀ[æ keÀj cePges evfeneue keÀj eof³ee~ cejse peeJreve HeejfJelev&e lees ojt, cejse leveeJe, ceve keÀer nue®eue, yeeg× f keÀe HeejfJeelfel&e keÀj eof³ee~ Deepe ceQ DeHeves DeeHekeÀes membeej keÀe meyemes YeìkeÀeJe ³eLeeJeled Le~s ueeskfeÀve ³eneB keÀemse& keÀjle-skeÀjles ner cevQes meKgee,r Hemévve, Deeveebofle, Yeei³eMeeueer Fvmeeve mecePelee n~Bt ceQ cenmemte ekfeÀ³ee ekfeÀ ³en %eeve lees cejser oKgeleer nFg& jieeW keÀes ít jne ®eenlee nBt ekfeÀ Fme eJfeMJe eJfeÐeeue³e keÀes nce epfelevee DeeOfekeÀ n~w cejser oKgeleer jieeW Hej cejnce keÀe keÀece keÀj jne n~w ceQ Fleves Deeies ues pee mekeÀW, Fme ³e%e ceW epfeleveer Deeneglfe³eeB os mekeÀW, keÀce eofve ojt keÀwmes Lee Fme %eeve me?s n~Q keÀejCe ekfeÀ Deepe eJfeMJe ceW Fme eJfeMJe eJfeÐeeue³e keÀer meyemes p³eeoe peªjle n~w ®eejeW lejHeÀ DeMeeevqle, leveeJe, J³eeYfe®eej, GuePeve, leveeJe, YeìkeÀeJe keÀece, keÀéOse, ueeYse, ceens, DenkbeÀej keÀe yeeuseyeeuee n~w ³ener nSg HeueYej ceW iee³eye evfeecfeÊe eMfee#fekeÀe yenve ves HeLéce eofve ner yelee³ee ekfeÀ nceW ve eJfeMJe eJfeÐeeue³e SkeÀ cee$e membLeeve nw pees Meeevqle keÀs HekéÀcHeve oKge ovsee n,w ve oKge uevsee n~w keÀsJeue meKge ovsee nw leLee meKge HeÀwueekeÀj oKgeer ceeveJelee ceW Meeevqle keÀe,r meKge keÀe,r Deeveob keÀe,r uevsee n~w oMgceve keÀes Yeer ceeHeÀ keÀj ovsee n~w meYeer keÀs ieCgeeW keÀes Hecsé keÀe,r HeeJfe$elee keÀe,r %eeve keÀe,r MeekfelÌe keÀer uenjW me®beej keÀj oKsevee n~w omtejeW keÀe e®fevleve veneR keÀjvee n~w GvnevWes mJeceeve jne nw Deejw Hejts eJfeMJe keÀes keÀeufe³eige mes evfekeÀeuekeÀj mele³eige ceW eof³es ekfeÀ DeeHe Yeei³eMeeueer Deelcee ne,s DeeHe eJfepe³eer Deelcee ne,s ues pee jne n~w DeeF³e,s nce meYeer ecfeuekeÀj Fme ³e%e keÀes Deeies DeeHekeÀer nej nes ner veneR mekeÀlee~r DeeHe omtejeW keÀs eJfeIveeW keÀes ojt ye{æeves ceW peìg pee³e~W DeeHe DeHeves evfekeÀì keÀs yeïéekeÀgceejer keÀjves Jeeues yeve ie³es ne,s meHeÀuelee DeeHekeÀe pevceemfe× meJseekeÀsvê Hej lejgvle pee³eW Deejw peeJreve keÀes meKgeer yevee³e~W efmelecyej 2018 KegMevemeerye Jees veneR efpevekeÀe vemeerye De®íe nw, KegMevemeerye Jees nQ pees DeHeves vemeerye mes KegMe nQ 11

æKegMeer Denmeeme nw, efJe®eej veneR ye´ïeekegÀceejer efMeJeeveer yenve, ieg©ie´ece (nefj³eeCee)

DeeHekeÀes osKekeÀj, DeeHekesÀ

keÀesF& Yeer Jemleg nceW æKegMeer veneR os mekeÀleer yeequkeÀ Jees ceQ Kego yeejs ceW mees®ekeÀj ³ee efHeÀj DeewjeW DeHeves DeeHekeÀes osleer ntB ®etBefkeÀ ceQ ®esleve ntB, JemlegSB lees peæ[ nQ~ kesÀ yeejs ceW mees®ekeÀj efkeÀ FvneWves ]KegMeer JeemleJe ceW SkeÀ DevegYetefle nw, ³en SkeÀ DevegYeJe nw~ Fmes pees-pees HeéHle efkeÀ³ee, ceQ veneR HeéHle GlHevve keÀjves kesÀ efueS keÀesF&-ve-keÀesF& ðeesle (ceeO³ece) lees keÀj HeeF& lees Fmemes cesjs Devoj ®eeefnS~ meejs efove ceW nce yengle He´keÀej kesÀ DevegYeJe keÀjles nQ~ ogëKe keÀer DevegYetefle Hewoe nes jner keÀYeer æKegMeer keÀe, keÀYeer oo& keÀe, keÀYeer ef®eblee keÀe uesefkeÀve Fve nw~ efHeÀj cesjs ceve ceW HeéflemHeOee& DevegYetefle³eeW keÀe DeeOeej keÌ³ee nw? ö ³en mecePevee yengle Megª nes peeleer nw efkeÀ pees ®eer]pe FvekesÀ Heeme nw, Jees cesjs Heeme Yeer ]peªjer nw~ æKegMeer keÀer DevegYetefle keÀe DeeOeej nceejs mebkeÀuHe nQ, nesveer ®eeefnS~ keÌ³eeWefkeÀ peye Jees cesjs Heeme Dee³esieer, leye cegPes pees Gme mece³e nce GlHevve keÀjles nQ~ nceves SkeÀ yengle megvoj HetÀue osKee, Fmemes yengle De®íer æKegMeer efceuesieer~ ³eneB Hej nceW ³en mecePevee nw efkeÀ Jees Jemleg æKegMeer ueskeÀj veneR Deeleer nw, cee$e GmekesÀ yeejs ceW mees®e æKegMeer DevegYetefle DeeF&~ FmekeÀe DeeOeej nw ö nce mebkeÀuHe GlHevve Hewoe keÀj jner nw~ neB, ³en ]peªj nw efkeÀ ceQ Gme Jemleg Hej efveYe&j keÀjles nQ efkeÀ ³en efkeÀlevee megvoj HetÀue nw, leye DevegYetefle Deeleer ntB~ peye Jees Dee³esieer, leye cegPes æKegMeer efceuesieer~ Jees Jemleg æKegMeer nw~ Deiej keÀesF& Gme mees®e keÀes Hewoe veneR keÀjsiee lees Gmes Jeeueer mees®e ³ee æKegMeer Jeeueer DevegYetefle ueskeÀj veneR Dee³esieer, Jees DevegYetefle veneR Dee³esieer~ ceQ HetÀueeW keÀer keÌ³eejer keÀes ueeHejJeener mes Heej keÀj peeTB lees cegPes keÀesF& cenmetmelee veneR Dee³esieer~ HetÀue nceW ner Hewoe keÀjveer Heæ[sieer~ ³eefo ®eej J³eefkeÌle³eeW ves keÀne efkeÀ ³en Jemleg yengle De®íer nw lees JeneR nQ Hejvleg GvneWves keÀesF& DevegYetefle veneR oer~ ceQves ³en lees nceW De®íe ueiee~ efHeÀj HeeB®eJesb J³eefkeÌle ves yeesuee efkeÀ Jemleg DevegYeJe ner veneR efkeÀ³ee efkeÀ ³eneB Hej yengle megvoj HetÀue ueies ngS De®íer veneR nw lees efJe®eej yeoue ie³es peyeefkeÀ ®eer]pe lees Jener nw~ nQ~ ceQves HetÀue keÀes osKekeÀj, GmekesÀ THej mebkeÀuHe veneR efJe®eej keÀes pevce osves Jeeues nce ner nQ~ nceejs Heeme Hee@Jej nw efkeÀ ®euee³ee, lees cenmetmelee GlHevve veneR ngF&~ nce ©kesÀ, Devlece&ve nce pewmes ®eenW, Jewmes efJe®eej GlHevve keÀj mekeÀles nQ~ Deye nceW mes (DeHeves ceve keÀer ienjeF& mes) SkeÀ mebkeÀuHe efkeÀ³ee efkeÀ ³en yengle megvoj HetÀue nw, FmekeÀe jbie yengle De®íe nw, æKegMeyet ®egvevee nw efkeÀ nceW keÀewve-meer mees®e Hewoe keÀjveer nw~ nce ³es efJe®eej GlHevve keÀj mekeÀles nQ efkeÀ cesjer æKegMeer ®eer]pe efkeÀleveer De®íer nw DeLee&led pees-pees efJe®eej nce GlHevve keÀj Hej efveYe&j veneR nw~ cesjer æKegMeer efkeÀmeer ®eer]pe kesÀ Kejeroves ³ee ve mekeÀles Les Jees meye nceves efkeÀ³es, leye Jen DevegYetefle DeeF&~ nce mebkeÀuHe keÀj jns nQ efkeÀ efkeÀlevee De®íe HetÀue nw~ Kejeroves Hej efveYe&j veneR nw~ cesjer æKegMeer otmejeW Hej efveYe&j veneR nw, cesjer æKegMeer Fme yeele Hej Yeer efveYe&j veneR nw efkeÀ otmejs ueesie nceejer DevegYetefle De®íer nw~ Gleveer ner osj ceW DeekeÀj efkeÀmeer ves kegÀí keÀn efo³ee~ Deye ³eneB Hej nceeje mees®eves keÀe {bie yeoue Gme Jemleg kesÀ yeejs ceW keÌ³ee mees®eles nQ efpemes ceQves Kejeroe nw~ keÀesF& Yeer Jemleg kegÀí Yeer GlHevve veneR keÀjleer~ Jees efmeHe&À cegPes ie³ee efkeÀ cegPes Ssmee keÌ³eeW yeesuee, DevegYetefle yeoue ieF&, efJe®eej Deejece os mekeÀleer nw~ æKegMeer ³ee keÀesF& Yeer DevegYetefle Jen efveefce&le yeoue ie³ee~ HetÀue Deye Yeer JeneR nw uesefkeÀve Deye Jees ncekeÀes veneR keÀj mekeÀleer nw keÌ³eeWefkeÀ GmekesÀ Heeme GlHevve keÀjves keÀer keÀesF& DevegYetefle veneR os jne nw~ Gme HetÀue keÀes osKekeÀj nceejer DeeBKeeW ceW DeeBmet Dee mekeÀles #ecelee veneR nw~ 12 cepeyetle ueesie otmejeW keÀes veer®ee veneR efoKeeles yeequkeÀ GvnW THej Gþeles nQ efmelecyej 2018

%eeveece=le nQ~ nceW ³en ³eeo Dee mekeÀlee nw efkeÀ cegPes cesjs Heefle Megª ceW efkeÀlevee megvoj HetÀue ueekeÀj efo³ee keÀjles Les uesefkeÀve Deye ueskeÀj veneR Deeles nQ~ HetÀue lees Jener nw uesefkeÀve Gme HetÀue keÀes osKe-osKe keÀj nceves efkeÀleves meejs mebkeÀuHe efkeÀ³es~ nce efpeme He´keÀej kesÀ mebkeÀuHe keÀjWies, ncekeÀes Gmeer lejn keÀer cenmetmelee nesieer~ nce meeje efove ³ee Hetje peerJeve kewÀmee DevegYeJe keÀjvee ®eenles nQ, Jees efkeÀme Hej efveYe&j keÀjsiee? cesjer mees®e Hej~ F&<³ee& Yeer SkeÀ DevegYetefle nw~ GmekeÀer j®evee keÀjves kesÀ efueS ceQves SkeÀ mees®e GlHevve keÀer~ keÀewve-meer ? cesjer yenve ves cegPemes Yeer yeæ[er ieeæ[er Kejero ueer~ GmekeÀer peien ceQ Ssmee Yeer lees mees®e mekeÀleer ntB efkeÀ yengle De®íe, cesjer yenve ves SkeÀ De®íer keÀej Kejeroer nw, lees Fmemes De®íer cenmetmelee Deeleer nw~ ieeæ[er Jener nw, yenve Jener nw uesefkeÀve cenmetmelee ceW efkeÀlevee Devlej nes ie³ee~ Deye ceQ Gme efkeÀmce keÀer mees®e GlHevve keÀªBieer lees cegPes F&<³ee& keÀer ner cenmetmelee Dee³esieer~ cegPes efpeme He´keÀej keÀer

cenmetmelee Dee³esieer GmekesÀ DeeOeej Hej ceQ Deewj mees®e GlHevve keÀjleer peeTBieer~ nce meeje efove efkeÀme peeie©keÀlee kesÀ meeLe ®eue jns nQ, Fme Hej Leesæ[e-mee O³eeve osves keÀer DeeJeM³ekeÀlee nw~ nceW Henues Helee veneR Lee efkeÀ mees®e Henues Deeleer nw ³ee cenmetmelee~ Deye nceW Helee ®euee~ Deiej nce mecee®eej ceW osKe jns nQ efkeÀ keÀneR efkeÀmeer kesÀ meeLe yengle yeæ[er ogIe&ìvee nes ieF& nw, keÀneR efkeÀmeer kesÀ meeLe Dev³ee³e nes jne nw, keÀneR efkeÀmeer FueekesÀ ceW DekeÀeue Heæ[ ie³ee nw leye ogëKe keÀer cenmetmelee Dee³esieer~ uesefkeÀve ogëKe DevegYeJe keÀjves mes Henues nceves keÌ³ee efkeÀ³ee? Jees met®evee DeHeves Devoj [eueer Deewj GmekesÀ DeeOeej Hej mebkeÀuHe (efJe®eej) efkeÀ³ee, Deye Fve ueesieeW keÀe keÌ³ee nesiee ³ee Gve ueesieeW kesÀ meeLe Ssmee kewÀmes nes ie³ee, FvekeÀe Deye YeefJe<³e keÌ³ee nesiee Deeefo-Deeefo~ nce Henues mees®e keÀes Hewoe keÀjles nQ efHeÀj GmekeÀe HeefjCeece nceW DevegYetefle kesÀ ªHe ceW efceuelee nw~ 

mvesn keÀer ieeiej efoueerHe Yeeefì³ee, jeJeleYeeìe

DebOeefJeMJeemeer, ªæ{erJeeoer Yeejleer³e meceepe ceW H³eej keÀer

meerceeSB cee$e Heefle-Helveer SJeb He´sceer-Hes´efcekeÀe kesÀ mecyevOeeW keÀes ner HeefjYeeef<ele keÀjleer nQ~ Hejvleg H³eej SkeÀ Ssmee HeefJe$e, efvece&ue, meeeqlJekeÀ, efveëmJeeLe& mvesner efjMlee nw pees efHelee-Heg$eer, ceeB-Heg$e, YeeF&-yenve, ieg©-efMe<³e, efce$e-mensueer Fl³eeefo nj efjMles ceW mebpeerJeveer keÀer meeLe&keÀ Deewj mekeÀejelcekeÀ YetefcekeÀe efveYeelee nw~ keÀF& yeej Gce´, peeefle, efuebie keÀer meerceeDeeW keÀes ueebIekeÀj Yeer oes J³eefkeÌle³eeW ceW H³eej neslee nw, efpemes efkeÀvneR DeewHe®eeefjkeÀ MeyoeW-efjMleeW ceW veneR yeebOee pee mekeÀlee~ Ssmee ner megKeo DevegYeJe cegPes ngDee nw~ mvesn keÀer ieeiej SkeÀ yent, keÀye yesìer yeve ieF&; efpemeves He´WÀ[efMeHe [s Hej yesmì He´sÀv[ keÀe yew]pe cesjer Meì& Hej ìwie efkeÀ³ee~ j#ee-yevOeve Hej cesjer megveer keÀueeF& keÀes jeKeer kesÀ [esjs mes mepee³ee~ cesjs pevceefove Hej cesjs meeLe kesÀkeÀ Yeer keÀìJee³ee~ cesjer ceeB kesÀ HejueeskeÀ peeves Hej cegPes Oeerjpe yebOee³ee~ cesjs ogKe efmelecyej 2018

megvekeÀj keÀYeer cepeekeÀ veneR yevee³ee, ve ner keÀYeer Gve ogKeeW keÀes efkeÀmeer keÀes HeÀejJe[& efkeÀ³ee~ ``ceQ ntB vee'' keÀnkeÀj meceeOeeve ner yeleueeS~ cesjs ne@eqmHeìue ceW Yeleea nesves Hej, HeefjJeej kesÀ meom³eeW kesÀ yeenj peeves Hej, cetmeueeOeej yeeefjMe ceW Yeerieleer ngF& Yeer cesjs efueS efìefHeÀve ueskeÀj Deeleer jner~ peye Yeer Gmeves HeÀesve Hej cesjs kegÀMeue mecee®eej uesves ®eens, ceQ Gmemes keÀYeer `neB, meye þerkeÀ nw' keÀe Petþ veneR yeesue Hee³ee~ cesjs nj megKe ceW meeLe nBmeleer jner, cesjs ogKe ceW GmekeÀer Yeerieer HeuekeWÀ mHe<ì efoKeleer jneR~ cesjer ieueefle³eeW, keÀcepeesefj³eeW Hej Gmeves cegPes [eBìves kesÀ DeefOekeÀej keÀe Yeer GHe³eesie efkeÀ³ee~ [eBìves kesÀ yeeo Keevee efKeueeS efyevee, cee$e ®ee³e efHeueekeÀj ner veneR Yespe efo³ee~ mvesn keÀer ieeiej, H³eej keÀer meeiej, keÀYeer yentjeveer, keÀYeer yeæ[er yesìer, keÀYeer efce$e, keÀYeer oesmle, keÀYeer oeroer ö Demecebpeme ceW ntB efkeÀ Fme efvece&ue, meeeqlJekeÀ, HeefJe$e, efveëmJeeLe& H³eej keÀes keÌ³ee veece otB? HeuekeWÀ Yeerie jneR nQ, vecemles-He´Ceece cesjer H³eejer-meer efce$e...~ 

oOte ceW ecfeuee peue Yeer oOte yeve peelee n~w ieCgeer J³eekfelÌe keÀe DeeÞe³e HeekeÀj ieCgenevre Yeer ieCgeer nes peelee nw

keÌ³ee veejer ner veejer keÀer Me$eg nw ³ee keÀesF& Deewj íodce... ye´ïeekegÀceejer Gefce&uee, MeeeqvleJeve (Deeyet jes[)

meb³egkeÌle je<ì^ keÀe nj Je<e& keÀe SkeÀ met$e JeekeÌ³e neslee nw~ meeue 2018 keÀe Jees met$e JeekeÌ³e nw, He´sme HeÀe@j Heésie´sme (Press for Progress)~ pewmes yeìve oyeles ner keÀesF& ®eerpe ®eue Heæ[leer nw, Ssmes efJekeÀeme kesÀ efueS yeìve oyeevee nw~ Fme JeekeÌ³e Hej meejs efJeMJe ceW, meyekeÀes, meeje meeue keÀece keÀjvee nw~ kesÀJeue efðe³eeW keÀes veneR yeequkeÀ Heg©<eeW keÀes Yeer Deewj Jees Yeer efðe³eeW kesÀ efueS keÀece keÀjvee nw~ Fme JeekeÌ³e kesÀ Devegmeej, HeeB®e yeeleW nQ pees efJekeÀeme kesÀ efueS peªjer nQ ö1.ueQefiekeÀ meceevelee keÀer ceeveefmekeÀlee keÀes yeveeSB, 2.ªefæ{Jeeefolee Deewj HetJee&ieńeW keÀes ®egveewleer oW, 3.ceefnueeDeeW keÀer mekeÀejelcekeÀlee keÀes He´l³e#e keÀjW, 4.DeHeves veJeerve efJe®eejeW mes meeefLe³eeW keÀes HeÝeeefJele keÀjW,

me®eceg®e Me$eg nw ³ee keÀesF& Dev³e Me$eg nw pees íodce ªHe OeejCe keÀj lekeÀjej keÀe keÀejCe yevelee nw? me®®eeF& peeveves keÀer keÀesefMeMe keÀer keÌ³ee? veeefj³eeW kesÀ yeejs ceW DekeÌmej ³en yeele keÀner peeleer nw efkeÀ veejer ner veejer keÀer Me$eg nw~ peye Yeer keÀesF& ceefnuee keÀe³e&ke´Àce neslee nw ³ee Dev³e$e keÀneR ceefnueeDeeW keÀer ®e®ee& nesleer nw lees efkeÀmeer ve efkeÀmeer JekeÌlee kesÀ cegKe mes ³en pegceuee megveves keÀes efceue ner peelee nw~ cegPes ³eeo nw, ceQ SkeÀ mketÀue ceW ye®®eeW keÀes F&MJejer³e mevosMe osves ieF& Leer, JeneB oerJeej Hej efueKee Lee, keÀye efceìsiee ³en Del³ee®eej~ veejer ner veejer Hej keÀjleer Jeej~~

5.ceefnueeDeeW ves pees Yeer GHeueeqyOe neefmeue keÀer nw GmekeÀe ceve ceW efJe®eej Gþe efkeÀ Fme osMe ceW Heé®eerve keÀeue mes ueskeÀj keÀerefle&ieeve keÀjW~ DeJee&®eerve lekeÀ %eeve kesÀ ueeKeeW-keÀjesæ[eW met$e JeekeÌ³e nQ, efHeÀj GHejeskeÌle ceW mes pees otmejs vecyej keÀer yeele nw, èfðe³eeW kesÀ Yeer DeHeefjHekeÌJe yeeueceve keÀes osves kesÀ efueS nceejs Heeme ³ener SkeÀ Heéfle ªefæ{Jeeefolee Deewj HetJee&ień' FmekesÀ Devleie&le SkeÀ HetJee&ień JeekeÌ³e ye®ee Lee keÌ³ee, efpemes nceves oerJeej Hej mepee efo³ee? keÀer ®e®ee& ³eneB keÀjWies~ ³etB lees HetJee&ień yengle meejs nQ Hejvleg ³eneB yeeueceve ceW efuebie DeeOeeefjle vekeÀejelcekeÀlee YejkeÀj nce Gmes nce efpeme Hej ef®evleve keÀjWies, Jen nw, keÌ³ee veejer, veejer keÀer keÀewve-meer efoMee os jns nQ Deewj Fme pegceues keÀer me®®eeF& keÀes DeeHekeÀer cegmkeÀeve ner DeeHekeÀer meyemes yeæ[er oewuele nw, Fmes vee Kees³eW 14 efmelecyej 2018

%eeveece=le peelee nw~ ceesnuues keÀer ®e®ee&DeeW ceW efHeÀj Jener pegceuee Gæ[ves peeveves keÀer keÀesefMeMe Yeer nceves keÀYeer keÀer keÌ³ee? ueielee nw efkeÀ osKees, veejer ner veejer keÀer Me$eg nw~ oes veeefj³eeB Fme pegceues keÀe DeeOeej keÌ³ee nw? ³eefo veejer ner veejer keÀer me®eceg®e ogMceve nw lees SkeÀ efHelee meeue Yej Yeer FkeÀùer veneR jn HeeF&, oesveeW YeeF³eeW kesÀ Iej Deewj keÀer oes ³ee leerve ³ee Fmemes Yeer DeefOekeÀ Hegef$e³eeB SkeÀ ner Iej ceW J³eJemee³e kesÀ yeer®e oerJeej efKeb®e ieF&~ ienjeF& mes efJe®eej keÀF& Je<e& FkeÀùer jnleer nQ, Jes ogMceve keÌ³eeW veneR yeveleer? ceeB keÀerefpeS, oerJeej efKeb®eJeeves Jeeuee keÀewve nw? ³eefo Jen J³eefkeÌle Deewj yesìer Yeer veeefj³eeB nQ, GvekeÀe He´sce peie-Heéfme× nw~ ueeue®e ve keÀjlee, ³eefo ®eesjer-efíHes Oeve keÀe mebień ve keÀjlee, keÀv³eeDeeW kesÀ mketÀueeW ³ee keÀe@uespeeW ceW npeejeW keÀv³eeSB Deewj ³eefo Jen YeeF&, otmejs YeeF& kesÀ meeLe me®®eeF& Deewj HeejoefMe&lee GvekeÀer efMeef#ekeÀeSB keÀF& IeCìs FkeÀùer Heþve-Heeþve keÀjleer nQ, keÀe J³eJenej keÀjlee lees keÌ³ee ³en veewyele Deeleer? Me$eg keÀewve? Jes ogMceve keÌ³eeW veneR yeveleer? efkeÀmeer ne@eqmHeìue ceW DeveskeÀ veme& veejer keÀer Me$eg veejer nw ³ee ³es ueeue®e, Petþ, efíHeeJe, ogjeJe yenveW, megj#ee #es$e ceW DeveskeÀ ceefnuee Hegefueme yenveW keÀF&-keÀF& ªHeer ogieg&Ce ogMceve nQ? Ssmes HeefjJeej Yeer Fme osMe ceW nQ peneB Iebìs FkeÀùer DeHevee keÀe³e& keÀjleer nQ, GveceW lees keÀesF& DeeHemeer me®®eeF& Deewj HeejoefMe&lee kesÀ DeeOeej Hej oes HeefjJeej Je<eeX lekeÀ ogMceveer vepej veneR Deeleer~ melmebieeW ceW, keÀLeeDeeW ceW Deewj SkeÀ neskeÀj jnles nQ~ GoenjCe oes DeeO³eeeqlcekeÀ #es$e ceW Yeer ceeleeSB-yenveW FkeÀùer Oece&-ueeYe uesleer SkeÀ HeefjJeej ceW meeme kesÀ meeLe oes yengSB jnleer nQ~ íesìer nQ, JeneB Yeer ogMceveer keÀer keÀesF& Ieìvee megveves-osKeves keÀes veneR yent Heefle keÀer veewkeÀjer kesÀ keÀejCe 10 Je<e& otmejs Menj ceW jnkeÀj efceueleer, efHeÀj Fme pegceues keÀe DeeOeej keÌ³ee nw? neB, meeme-yent keÀe Peieæ[e leLee osJejeveer-efpeþeveer keÀe JeeHeme memegj Iej ueewìer nw~ Deye Iej ceW osJejeveer-efpeþeveer keÀe Peieæ[e DeJeM³e osKeves Deewj megveves ceW Deelee nw~ Hejvleg ³es jespe Peieæ[e nesves ueiee nw~ Peieæ[s keÀe keÀejCe nw yeæ[er yent keÀe mecyevOe lees Meeoer kesÀ yeeo yeveles nQ~ lees nceW ³en Yeer lees Demevlees<e~ GmekeÀe keÀnvee nw, Iej keÀer yeæ[er yent ceQ ntB, Iej keÀe DeJeueeskeÀve keÀjvee Heæ[siee efkeÀ keÀneR Meeoer veece keÀer nj keÀece cegPemes HetíkeÀj nesiee~ íesìer keÀes keÌ³ee osvee nw, keÌ³ee meeceeefpekeÀ J³eJemLee ceW ner lees keÀesF& efJeke=Àefle veneR Dee ieF& nw? keÀjvee nw, keÀneB peevee nw, meye cesjer je³e mes nesiee~ cegPes Iej keÀer ³ee FmekeÀer Deeæ[ ueskeÀj kegÀí DemeeceeefpekeÀ Je=efÊe³eeB lees nceceW nj yeele keÀe efveCee&³ekeÀ ceevee peeS~ meeme keÀe keÀnvee nw, peye Iej veneR keÀj peeleer nQ? DeeF³es, kegÀí GoenjCeeW mes Fmes lekeÀ íesìer yent yeenj Leer, yeæ[er yent ceeefuekeÀ jner, Deye oesveeW keÀes yejeyej mecceeve efceuesiee~ Fmeer leveeJe Yejs ceenewue mes SkeÀ mecePeves keÀe He´³eeme keÀjW ö efove mecee®eej Deelee nw efkeÀ yeæ[er yent ves veoer ceW ketÀokeÀj GoenjCe SkeÀ SkeÀ HeefjJeej ceW oes YeeF³eeW keÀe FkeÀùe J³eJemee³e nw~ yeæ[s Deelcenl³ee keÀj ueer Deewj efHeÀj Jener pegceuee efkeÀ veejer, veejer kesÀ oes ye®®es nQ, íesìe kegÀceej nw~ meye kegÀí MeeeqvleHetJe&keÀ ®eue keÀer Me$eg~ ³eneB meJeeue ³en nw efkeÀ nce onspe ceW yengle kegÀí megvojjne nw~ SkeÀ effove íesìs YeeF& keÀer Meeoer nes peeleer nw~ ueieYeie ín cenerves yeeo Helee ®euelee nw efkeÀ meePes J³eJemee³e ceW mes kegÀí megvoj meeceeve ues Deeles nQ Hejvleg keÀneR menveMeeruelee ueevee lees Hewmee yeæ[e YeeF& ®eesjer-®eesjer Heéfleefove Iej ueskeÀj Deelee nw~ veneR Yetue peeles? efpemeves Deelcenl³ee keÀer, Jes Heernj ceW ®eej yenveW MekeÀ-mevosn keÀer uenjW ®eueles-®eueles meeue Yej ceW mHe<ì Helee Leer, 22 ³ee 25 meeue lekeÀ ®eejeW FkeÀùer jner~ ³eefo DeeHeme ceW ®eue peelee nw efkeÀ Gmeves DeHeveer Helveer kesÀ veece ceesìer jkeÀce keÀer keÀne-megveer ngF& lees Yeer ef®eÊe keÀer THejer melen Hej GmekeÀer oes SHeÀ.[er.meeueYej ceW yeveJeeF& nQ~ íesìe YeeF& Je GmekeÀer keÀ®®eer ceeefke¥Àie ngF& Deewj legjvle efceì ieF&~ ceelee-efHelee ves keÀF& Helveer ogKeer nesles nQ Deewj Iej leLee J³eJemee³e keÀe yeBìJeeje nes yeej efMe#ee-meeJeOeeveer oer, [eBì-HeÀìkeÀej keÀer, meye menpe cebpej OegbOeuee nes mekeÀlee nw, cebefpeue veneR, oewj yegje nes mekeÀlee nw, efpeboieer veneR 15 efmelecyej 2018

%eeveece=le ienjeF& mes efJe®eej keÀjves Hej nce mecePe mekeWÀies efkeÀ efkeÀmeer Yeer veejer ³ee vej kesÀ Yeerlej ceewpeto YeesieJeeoer Je=efÊe, HewÀMeve, efHeÀpetueKe®eea, efoKeeJee, DeejeceHemevoer, efpe»e keÀe ®eìesjeHeve, Hewmes keÀe mebie´n Deewj og©He³eesie ö ³es Gmes keÀF³eeW mes otj keÀj oWies, keÀF³eeW kesÀ DeefHe´³e yevee oWies~ Deleë nce meyekeÀer, nce meye pees megKece³e meceepe ®eenles nQ, GvekeÀer ueæ[eF& Fve keÀYeer ve le=Hle nesves Jeeueer F®íeDeeW mes nw~ ³ener nceejer Me$eg nQ~ nceW FvnW ve<ì keÀjvee nw~ FvekeÀe yeefn<keÀej keÀjvee nw, ve efkeÀ efkeÀmeer veejer ³ee vej keÀe~ GoenjCe ®eej SkeÀ HeefjJeej ceW jmeesF& ceW efKeueeves-efHeueeves keÀe ®eepe& SkeÀ yent kesÀ Heeme nw~ Jen DeHeves Heefle Deewj ye®®eeW keÀes otOe, HeÀue, p³etme Deeefo KeeÐe DeefOekeÀ cee$ee ceW osleer nw, Dev³e meom³eeW keÀes keÀce~ FmeefueS Iej ceW Demevlees<e J³eeHle nw~ ³eneB ceesn ªHeer efJekeÀej kesÀ keÀejCe meyekeÀer Meeeqvle Yebie nw~ SkeÀ Dev³e HeefjJeej ceW yeæ[er yent keÀes MekeÀ nw efkeÀ íesìer yent yengle megvoj nesves kesÀ keÀejCe GmekeÀe Heefle Gmes Ietjlee jnlee nw Deewj GmekeÀer ceefncee keÀjlee nw~ ³eneB keÀece efJekeÀej keÀe DebMe Deewj Gmemes GHepee mevosn HeefjJeej keÀes leesæ[ves kesÀ efveefceÊe nw~ Fme He´keÀej keÀesF& Yeer efJekeÀej ³ee GmekesÀ DebMe, ceeveJe ceW jesieeCegDeeW keÀer lejn IegmekeÀj, Iej kesÀ meom³eeW keÀes ner SkeÀotmejs keÀe Me$eg yevee osles nQ Hejvleg veece veejer keÀe ueskeÀj nce Devlece&ve ceW PeeBkeÀves keÀe He´³eeme veneR keÀjles nQ~ Deiej nce ³en ceevekeÀj ®eueles nQ efkeÀ ³es efJekeÀej lees mJeeYeeefJekeÀ nQ, lees nce keÀYeer Yeer Fvemes ítì veneR mekeWÀies~ mJeeYeeefJekeÀ ®eerpe mes ítìe pee mekeÀlee nw keÌ³ee? ³eefo nce Iegìves kesÀ oo& keÀes mJeeYeeefJekeÀ ceeve ueW lees GmekeÀe Fueepe keÀjWies keÌ³ee? Gmes Pesueles ngS ®eueles jnWies~ ³eefo efJekeÀejeW keÀes Yeer mJeeYeeefJekeÀ ceeve ueWies lees Pesueles ngS ®eueves kesÀ DeueeJee ®eeje ner keÌ³ee nw? Hejvleg mJeeYeeefJekeÀ ®eerpe keÀes Pesuee veneR peelee, Gmemes Kesuee peelee nw~ peerJeve Pesueves kesÀ effueS veneR, DeevevoHetJe&keÀ Kesueves kesÀ efueS nw~ ³en leYeer nesiee peye nce Fve ceveesefJekeÀejeW keÀes DemJeeYeeefJekeÀ ceevekeÀj Fvemes ye®es jnves keÀe ceevee keÀefþveeF& Deeves mes Deeoceer DekesÀuee nes peelee nw, Hej keÀefþveeF& Deeves Hej ner DekesÀuee J³eefkeÌle cepeyetle nesvee meerKe peelee nw efmelecyej 2018

mJeerkeÀej ngDee~ efHelee keÀer keÀce Deeceoveer ceW meeoe Henvee, meeoe Kee³ee, DeHeves mes Yeer Henues, DeHeves ceelee-efHelee Deewj yenveeW kesÀ efueS mees®ee~ Fme He´keÀej Heśce, HeefjÞece Deewj HejesHekeÀej kesÀ iegCeeW kesÀ meeLe Jen yeæ[er ngF&~ Meeoer ceW yengle YeeweflekeÀ ®eerpeW ueeF&, meye leeues ceW yevo keÀjkesÀ jKe oer Hejvleg Heśce, HeefjÞece, HejesHekeÀej Deewj menveMeeruelee keÀes Heerís ner íesæ[ DeeF&~ Demeueer onspe lees ³en Lee~ ³en meeLe neslee lees HeeefjJeeefjkeÀ SkeÀlee, meodYeeJevee, mecee³eespeve yevee jnlee~ Heernj ceW leerve yenveeW kesÀ meeLe mvesn mes jner, ³eneB lees SkeÀ kesÀ meeLe ner jnvee Lee Hej ngDee keÌ³ee? ngDee ³en efkeÀ Heernj ceW pees Heśce, HeefjÞece, HejesHekeÀej Les, Jees ³eneB lekeÀ meeLe Dee³es ner veneR~ Gve iegCeeW kesÀ DeYeeJe ceW F&<³ee&, ceQ-Heve, cesjeHeve, DenbkeÀej Deeefo ogieg&CeeW ves oesveeW kesÀ yeer®e peien yevee ueer~ peneB meodiegCe veneR neWies, JeneB ogieg&Ce peien yeveeSBies ner~ pewmes He´keÀeMe ve jnves Hej DebOekeÀej peien yevee ueslee nw Deewj mJe®ílee ve jnves Hej ievoieer peien yevee uesleer nw~ lees ogMceve ³en ogieg&CeeW keÀer ievoieer nw, ve efkeÀ SkeÀ veejer, otmejer veejer keÀer~ ³es ogieg&Ce efkeÀmeer SkeÀ keÀes veneR, Hetjs HeefjJeej keÀes ner keÀìIejs ceW Keæ[e keÀjWies~ ³es Me$eg nQ meYeer kesÀ~ Deleë nceceW mes SkeÀ-SkeÀ keÀes Fve ogieg&CeeW mes DeHeveer j#ee keÀjveer nw~ GoenjCe leerve SkeÀ yenve ves DeHeves efMe#ekeÀ mes ner Heśce-efJeJeen efkeÀ³ee nw~ Jen J³eefkeÌle Gce´ ceW Fmemes 20 Je<e& yeæ[e nw~ yenve meeOeejCe ceO³ece HeefjJeej keÀer nw~ Heefle 80 npeej ©He³es nj cenerves keÀceelee nw~ Heefle-Helveer ceW cevecegìeJe jnlee nw~ keÀYeer-keÀYeer Helveer leueekeÀ ues uesves keÀer OecekeÀer Yeer osleer nw~ keÀejCe ³en nw efkeÀ ³en nj cenerves 80 npeej ©He³es Heefle mes ueskeÀj cevecepeea mes Ke®e& keÀjvee ®eenleer nw~ keÀjleer Yeer nw~ FmekeÀe SkeÀ MewcHet 1000 ©He³es ceW Deelee nw, keÀHeæ[eW keÀe SkeÀ peesæ[e 10 npeej ceW Deelee nw~ ³eefo Heefle keÀer yenve Iej ceW Dee peeS lees Gmes kegÀí osvee ³ee Heefle DeHeveer ceeB keÀes Hewmes Yespes lees Fmes De®íe veneR ueielee~ veveo Deewj meeme ves keÀveskeÌMeve ueieYeie Kelce keÀj efo³ee nw~ ³eneB Yeer Jener Hegjevee pegceuee yeesuee pee jne nw efkeÀ kegÀceej Lee lees ceeByenve mes H³eej Lee, Helveer Dee ieF& lees oesveeW keÀe HeÊee keÀì ie³ee~ 16

%eeveece=le Heg©<eeLe& keÀjWies~ Jees Yeer pebieue ceW peekeÀj veneR, Iej-ie=nmLe efpeme efove Kego mes ueæ[ves keÀes Keæ[s nes peeSBies~ ceW jnles ngS ye®e keÀj efoKeeSBies~ nce keÀnles nQ, ie=nmLe Gme efove Kego mes yeæ[s nes peeSBies~~ peerJeve DeeefokeÀeue mes ®euee Dee jne nw, osJeleeDeeW keÀe Yeer DeeF³es nce GHejeskeÌle HetJee&ie´n keÀes ®egveewleer oW Deewj Henues DeHeves ie=nmLe peerJeve Lee, ³en yeele mel³e nw~ Hejvleg GvekeÀe ie=nmLe Yeerlej mes leLee yeeo ceW meejs meceepe mes Fve ogieg&CeeW keÀes efceìeves kesÀ peerJeve keÀece, ke´ÀesOe, ueesYe, ceesn... Deeefo efJekeÀejeW mes efueS keÀcej keÀme ueW~ YeieJeeve DeJeleefjle nes ®egkesÀ nQ meodiegCeer cegkeÌle Lee~ FmeefueS GvekeÀer Hetpee nesleer nw Deewj Deepe kesÀ efJeMJe j®eves kesÀ efueS, GmeceW DeJeM³e DeHevee men³eesie oW~  ie=nmLe ceW ogieg&Ce Dee ieS nQ FmeefueS Deepe keÀe ie=nmLeer Deeyet Mewue-efMeKej mes ietBpes Hegpeejer yeve ie³ee nw~ ³es ogieg&Ce ner ceveg<³e kesÀ Me$eg nQ~ ³es veejer keÀes veejer mes ye´ïeekegÀceejer G<ee þekegÀj, ceerje meesmee³eìer, HegCes ueæ[eles nQ, ³es veejer keÀes vej mes ueæ[eles nQ~ ³es efyevee YesoYeeJe Deeyet Mewue-efMeKej mes ietBpes, efMeJe keÀe ³es mevosMe~ kesÀ, meceepe ceW efkeÀmeer keÀes Yeer, efkeÀmeer mes Yeer ueæ[e mekeÀles Kesue Kelce nesves keÀes nw Deye, ®euevee nw efvepe osMe~~ nQ~ pewmes Mejerj ceW He´JesMe ngS jesieeCeg efkeÀmeer keÀes Yeer yeerceej ³eeo keÀjes Gme DeeefokeÀeue keÀes, peye me=eq<ì Hej Dee³es Les, keÀj osles nQ, Gmeer He´keÀej ceve ceW He´JesMe ngS DeJeiegCe (ueeue®e, F&<³ee&, ogYee&Jevee, IeceC[, mevosn, mebie´nJe=efÊe, Gme mJeefCe&ce ³egie keÀer veF& megyen ceW, efkeÀleves mepes-mepee³es Les, owJeer iegCe mecHevve meYeer Les, keÀnueeles Les osJe~ mJeeLe&...) efkeÀmeer keÀes Yeer meceepe efJejesOeer, Meeeqvle Kesue Kelce nesves keÀes nw..........~~ efJejesOeer, HeefjJeej-efJejesOeer Deewj DemeeceeefpekeÀ yevee osles ®eewjemeer kesÀ ®eke´À ceW legceves Deelce-mce=efle keÀes Yeguee efo³ee, nQ~ ³es efoKeles veneR, efoKelee nw ceveg<³e~ nce ceveg<³e keÀes oes<eer jeJeCe kesÀ ®ecyes ceW HeBÀme keÀj, megKe-Meeeqvle keÀes ieBJee efo³ee, þnje osles nQ~ Demeueer oes<eer ³es ogieg&Ce Deewj efJekeÀej nQ~ FvnW pevce-cejCe ceW Deeles-Deeles, Yetues DeHevee osMe~ DeeO³eeeflcekeÀ %eeve kesÀ Üeje efceìe³ee pee mekeÀlee nw~ pewmes Kesue Kelce nesves keÀes nw.............~~ Mejerj ceW jesieeCegDeeW keÀes ceejves kesÀ efueS FvpeskeÌMeve efo³ee peelee nw, Fmeer He´keÀej ogieg&CeeW keÀes ceejves keÀe MeefkeÌleMeeueer mJeOece&-Oeece, efvepe ªHe-iegCeeW keÀe, legcekeÀes nw Denmeeme keÀneB, FvpeskeÌMeve nw `ceveceveeYeJe'~ ceveceveeYeJe keÀe DeLe& nw mJe³eb yeeHe Deewj Jemex keÀes Yetues, yeve YeìkeÀ jns DeveeLe ³eneB, keÀes Deelcee mecePekeÀj ceve keÀes F&MJej efHelee kesÀ ef®evleve ceW Deye ³eeo keÀjes Gme MeeeqvleOeece keÀes, Yetuees ³es HejosMe~ Kesue Kelce nesves keÀes nw.............~~ ueieevee~ efkeÀmeer ves yengle megvoj keÀne nw, Kego keÀes peevekeÀj peye KeesueWies ojJeepee~ osn kesÀ meejs Oece& Yetue Deye, Deelce-eqmLeefle ceW keÀce& keÀjes, leye Kegoe Kego keÀnWies, Deepee, Yeerlej Deepee~~ keÀceue-Heg<He mece jnes peiele ceW, Ssmee ¢æ{ mebkeÀuHe keÀjes, nceW ³en ef®evleve efvejvlej keÀjvee nw efkeÀ ceQ Meg× Deelcee mee#eer nes keÀjkesÀ osKees, Deye me=eq<ì keÀe Kesue~ efHelee Hejceelcee keÀer mevleeve ntB, meYeer DeelceeSB cesjs YeeF& nQ, Kesue Kelce nesves keÀes nw.............~~ nce meye Fme me=eq<ì ceb®e Hej cesnceeve nQ, Heeì&Oeejer nQ Deewj %eeve-³eesie OeejCe keÀjkesÀ legce, ceeveJe mes Deye osJe yevees, nceW Deelcee ªHe OeejCe keÀj JeeHeme efHelee Hejceelcee kesÀ Oeece HejceefHelee kesÀ j®es ³e%e ceW, kegÀí lees legce men³eesie keÀjes, ueewìvee nw~ HeefJe$elee kesÀ yeue mes leesæ[es jeJeCe keÀer ³en pesue~ efpeme efove nce ³en mecePe pee³eWies efkeÀ cesjs Me$eg yeenj Kesue Kelce nesves keÀes nw Deye, ®euevee nw efvepe osMe~~ veneR, Yeerlej nQ, Gme efove keÌ³ee nesiee? efmelecyej 2018 GcceeroeW keÀe oeceve Leece jns nes lees newmeuee keÀe³ece jKevee keÌ³eeWefkeÀ peye veekeÀeefce³eeB ®ejce Hes neW, lees keÀece³eeyeer yesno keÀjerye nesleer nw 17

`mebmkeÀej' keÀe `mJe®ílee DeefYe³eeve' ö

`menpe jepe³eesie' ner SkeÀcee$e meeOeve ye´ïeekegÀceej efJevee³ekeÀ, meesueej HueeBì (MeeeqvleJeve), Deeyet jes[

keÀne

peelee nw, mJe®ílee osJelJe kesÀ meceeve nw (Cleanliness is next to Godliness)~ yee¿e mJe®ílee keÀe DeLe& nw Mejerj, JesMe-Yet<ee, DeeJeeme-efveJeeme, Heefjmej Deeefo keÀes mJe®í jKevee uesefkeÀve ceve keÀer ³ee mebkeÀuHeeW keÀer mJe®ílee ner meJe& He´keÀej keÀer mJe®ílee keÀe DeeOeej nw~ efnbmee, ³eg×, Jewj, efJejesOe, Del³ee®eej, Devee®eej, DeMeeeqvle, efvemeie& keÀe efJeveeMe, mecegê, veoer Deeefo ceW DemJe®ílee HewÀueevee, Fve meyekeÀe cetue keÀejCe nw mebkeÀuHe keÀer DemJe®ílee~ mebkeÀuHe keÀer peveveer nw mebmkeÀej~ keÀnles nQ, pewmee yeerpe Jewmeer HeÀmeue~ mebmkeÀej yeerpe nw lees mebkeÀuHe GmekeÀer HeÀmeue nw~ Deiej yeerpe Meg× Deewj MeefkeÌleMeeueer nw lees HeÀmeue De®íer nesieer leLee GmekeÀes mesJeve keÀjves Jeeues Yeer He´HegÀequuele jnWies~ keÀcepeesj yeerpe, MeefkeÌle #e³e keÀe keÀejCe nw~ n<e& keÀer yeele nw, mebmkeÀej keÀes mJe®í-Meg× yeveeves Jeeuee Ssmee SkeÀ ceneDeefYe³eeve YeieJeeve efMeJe efHelee kesÀ Üeje peejer nw efpemekeÀes menpe jepe³eesieeY³eeme keÀnles nQ~ Fme DeefYe³eeve Üeje Jes SkeÀ lejHeÀ keÀece, ke´ÀesOe, ueesYe, ceesn, DenbkeÀej, F&<³ee&, Üs<e, veHeÀjle Deeefo DeJeiegCeeW keÀes efceìeles Yeer nQ Deewj meeLemeeLe HeefJe$elee, Meeeqvle, He´sce, o³ee pewmes owJeeriegCe Deewj De<ì MeefkeÌle³eeB OeejCe Yeer keÀjeles nQ~ meHeÀeF& DeefYe³eeve kesÀ oes ®ejCe nQ, Henuee, Gve yeeleeW keÀes jeskeÀe peelee nw efpevemes ceueervelee HewÀue jner nw~ otmeje, HewÀueer ngF& ceueervelee keÀes mJe®í keÀjvee~ jepe³eesieeY³eeme kesÀ Yeer oes ®ejCe nQ~ Henuee nw, mJe³eb keÀer DeLee&led Deelcee keÀer Hen®eeve efpememes ceueervelee keÀes jeskeÀe pee mekesÀ Deewj otmeje nw, Hejceelcee mes ³eesie peesæ[vee efpememes HetJe& HeeHe keÀceeX keÀes Yemce efkeÀ³ee pee mekesÀ~ Deelcee keÀer Hen®eeve meYeer ceveg<³eeW ceW oes MeefkeÌle³eeB keÀe³e& keÀj jner nQ, SkeÀ Deelcee Deewj otmeje Mejerj~ YetefcekeÀe efveYeeves Jeeueer nw ®ewlev³e 18

Deelcee, peæ[ Mejerj GmekeÀe meeOeve nw~ pewmes Jeenve Deewj ®eeuekeÀ nesles nQ Jewmes ner Ye=kegÀefì ceW yewþer Deelcee ®eeuekeÀ nw Deewj ³en Mejerj nw Jeenve~ Fme mel³elee keÀer cenmetmelee ner meHeÀeF& DeefYe³eeve keÀe DeejbYe nw~ pewmes [e@keÌìj, Fbpeerefve³ej, JekeÀerue Deeefo ceW DeHeves Heo keÀer mce=efle kesÀ DeeOeej Hej Jewmes ner iegCe Deewj keÀle&J³e DeHeves DeeHe He´keÀì nes peeles nQ, Jewmes ner mJe³eb keÀes p³eesefleefyevog Deelcee mecePeles ner Deelcee kesÀ iegCeesW Deewj MeefkeÌle³eeW pewmes Meeeqvle, HeefJe$elee, He´sce, o³ee, meceevee, menve keÀjvee, mecesìvee Deeefo keÀer cenmetmelee nesves ueieleer nw~ meeLemeeLe ³en Yeer cenmetmelee nesves ueieleer nw efkeÀ ceQ Deelcee HejceOeece keÀer efveJeemeer ntB, DeefJeveeMeer ntB, cesjer YetefcekeÀe (Dee³eg) kegÀí meeue veneR yeequkeÀ cegPes Fme me=eq<ì-veeìkeÀ ceW efvejblej DeefYeve³e keÀjvee nw~ pees keÀce& ceQ Fme pevce ceW keÀªBieer Gme Devegmeej ner megKe-ogKe Deieues pevce ceW HeeTBieer~ Fve oes yeeleeW keÀer cenmetmelee Deelcee keÀes otjebosMeer Deewj HeeHe keÀceeX mes efJecegKe yevee osleer nw~ pewmes Mejerj keÀe efHelee nw Jewmes ner Deelcee keÀe efHelee Hejceelcee efMeJe nw, nce meye GvekesÀ ye®®es nQ, Fme Hejcemel³e keÀe DevegYeJe meJe& He´keÀej keÀer DeveskeÀlee DeLee&led je<ì^Yeso, Oece&Yeso, peeefle-cele-HebLe Yeso, Yee<eeYeso, Jewj, efJejesOe, cevecegìeJe, F&<³ee&-Üs<e Deeefo keÀes #eCeYej ceW meceeHle keÀj Ye´ele=lJe keÀer ceOegj YeeJeveeDeeW keÀes peeie=le keÀj oslee nw~ peneB YeeF&®eeje nw, owJeeriegCeeW mes Íe=bieeefjle nQ Deewj De<ì MeefkeÌle³eeW mes megmeefppele nQ JeneB DeJeiegCe ³ee HeeB®e efJekeÀej ªHeer cewue HewÀuevee meceeHle nes peelee nw~ menpe jepe³eesie keÀe He´³eesie DeveskeÀ pevceeW kesÀ HeeHe keÀceeX kesÀ mebmkeÀej pees Deelcee ceW DeefYeefueefKele nQ Deewj efHeÀj mes efJekeÀuHe keÀer GlHeefÊe keÀjekesÀ HeeHe keÀce& keÀjves kesÀ efueS ceve-yegef× keÀes og<He´sefjle keÀjles nQ, Gve mebmkeÀejeW keÀes oiOe keÀjves keÀer DeefÜleer³e efJeefOe nw menpe jepe³eesie~ HejceefHelee, HejceefMe#ekeÀ, Hejcemeodieg©,

efkeÀmeer Meeble Deewj efJevece´ J³eefkeÌle mes DeHeveer leguevee keÀjkesÀ osefKeS, DeeHekeÀes ueiesiee efkeÀ DeeHekeÀe Ieceb[ efveM®e³e ner l³eeieves pewmee nw efmelecyej 2018

%eeveece=le meJe&MeefkeÌleJeeve Hejceelcee efMeJe nce meye ceveg<³eelceeDeeW kesÀ efHelee nQ, efpevekeÀes meeje efJeMJe F&MJej, Deuueen, iee@[, pesnesJee, efueyejsìj Deeefo efJeefJeOe veeceeW mes HegkeÀejlee nw~ GvekesÀ JeemleefJekeÀ ªHe, osMe, keÀeue Deewj keÀÊe&J³eeW keÀes peevekeÀj GvekeÀer oer ngF& efJeefOe Devegmeej ³eesie peesæ[vee, ³en nw jepe³eesie~ ³en ³eesie keÀesF& nþ³eesie veneR nw yeequkeÀ kesÀJeue ³eeo nw~ pewmes efMeMeg DeHeves ceelee-efHelee keÀes, Helveer DeHeves Heefle keÀes ³eeo keÀjleer nw, efJeÐeeLeea, efMe#ekeÀ keÀes Deewj cejerpe, JewÐe keÀes ³eeo keÀjlee nw Jewmes ner mJe³eb keÀes Deelcep³eesefle mecePe keÀj p³eesefleefyevog Hejceelcee keÀes ceve-yegef× mes cetueueeskeÀ ceW ³eeo keÀjvee, Fmes ner jepe³eesie keÀne peelee nw~ ³en efve³ece nw efkeÀ meesvee peye Deeqive ceW [uelee nw leye ner GmeceW Ieguee cewue peue peelee nw Deewj meesvee Meg× keÀnueelee nw, Jewmes ner ³eesieeeqive kesÀ He´³eesie mes Deelcee ceW DeefYeefueefKele DeMeg× mebmkeÀejeW keÀe onve neslee nw Deewj Jen HeefJe$e yeveleer peeleer nw~ keÀne peelee nw, efmebnCeer kesÀ otOe kesÀ efueS meesves keÀe yele&ve ner ®eeefnS~ pewmes-

pewmes mebmkeÀej mJe®í Deewj MeefkeÌleMeeueer yeveles peeles nQ JewmesJewmes Hejceelcee mes efceueves Jeeuee %eeve, pees Deelcee keÀes Þes<þ DeJemLee lekeÀ ues peeves Jeeuee nw, OeejCe keÀjves keÀer #ecelee Deelcee ceW Deeleer peeleer nw~ ³egieeW mes Fme me=eq<ìceb®e Hej pevcecejCe Üeje MejerjeW keÀes yeoueles ngS DeelceeDeeW ves YetefcekeÀe efveYee³eer nw~ keÀefue³egie kesÀ Deble DeLee&led Fme me=eq<ì-veeìkeÀ kesÀ Debeflece mece³e ceW Deelcee kesÀ iegCe Deewj MeefkeÌle³eeB mecHetCe& ve<ì nes peeles nQ~ Hejceelcee efMeJe iegCe-MeefkeÌle³eeW kesÀ meeiej nQ~ GvekesÀ meeLe ³eesie peesæ[ves mes efHeÀj mes Deelcee iegCe, keÀuee, MeefkeÌle³eeW mes YejHetj nes peeleer nw leeefkeÀ Deeves Jeeues mJe®í Deewj megboj owJeer jep³e ceW YetefcekeÀe efveYee mekesÀ~ FmeefueS DeeFS, mLetue mJe®ílee DeefYe³eeve ceW je<ì^vee³ekeÀeW keÀes meeLe osves kesÀ meeLe-meeLe, mebmkeÀej keÀer mJe®ílee keÀe DeefYe³eeve, pees efJeMJeefHelee ves DeejbYe efkeÀ³ee nw Deewj efJeMJe Meeeqvle mLeeHevee nsleg Del³eefOekeÀ DeeJeM³ekeÀ nw, ceW Yeer Yeeie uesles ngS mecHetCe& efJeMJe keÀes HeefJe$e yeveeves kesÀ cenekeÀe³e& ceW men³eesie oWs~ 

KegMe jnves kesÀ efueS ®eej keÀerceleer jlve ye´ïeekegÀceejer Hetpee, pewLeje-keÀemeiebpe (G.He´.) Jele&ceeve mece³e ogefve³ee ceW meyemes Deveceesue Jemleg nw HeéflekeÀej keÀer YeeJevee ceve ceW jKevee yeequkeÀ Gmes ceeHeÀ keÀj osvee~ KegMeer~ keÀesF& Yeer nes, ®eens Jewjeieer, ®eens ie=nmLeer, ®eens efMeef#ele otmeje jlve `Yetue peevee' ³ee DeefMeef#ele, KegMeer meyekeÀes ®eeefnS~ DeHeves Üeje otmejeW kesÀ Heéfle efkeÀ³es ie³es GHekeÀej keÀes Yetue keÀefue³egie keÌ³ee Dee ie³ee nw, KegMeer kesÀ meeLe-meeLe Dev³e peevee~ efkeÀ³es ie³es GHekeÀej keÀe HeéfleueeYe efceueves keÀer Gcceero keÀF& cetu³e pewmesefkeÀ efJeuegHle ner nes ie³es nQ~ leYeer Deepe ogefve³ee keÀYeer Yeer ceve ceW veneR ueevee~ veke&À yeve ieF& nw~ ®esnjs cee³etme efoKeeF& osles nQ~ Deye efMeJe yeeyee leermeje jlve èfJeMJeeme' efHeÀj mes KegMeer mes YejHetj keÀjves kesÀ efueS ye´ïee leve ceW Fme me=eq<ì ncesMee DeHeveer cesnvele Deewj HejceefHelee Hejceelcee Hej Deìtì Hej DeJeleefjle ngS nQ Deewj KegMeer keÀer ogefve³ee mJeie& j®e jns nQ~ efJeMJeeme jKevee~ keÀne ie³ee nw, efJeMJeemeced HeÀueoe³ekeÀced~ pees meowJe KegMe jnves kesÀ efueS ®eej Deveceesue jlve Jes nceW osles nQ~ Deelce-efJeMJeeme jKelee nw, Hejceelcee keÀe meeLe Gmes nj mebkeÀì Deiej ³es meeLe nQ lees KegMeer pee ner veneR mekeÀleer~ Fve jlveeW keÀer mes ye®ee uesiee Deewj meHeÀuelee osiee~ mene³elee mes nce DeHevee peerJeve Deeveboce³e SJeb Þes<þ yevee ®eewLee jlve `Jewjei³e' Hee³eWies~ ncesMee ³eeo jKevee nw efkeÀ pevce ngDee nw lees efveeqM®ele ner Henuee jlve `ceeHeÀer' Mejerj íesæ[vee Yeer nw~ pees meeLe Dee³ee veneR Lee, Jen meeLe peeSiee legcnejs efueS keÀesF& kegÀí Yeer keÀns, legce GmekeÀer yeele keÀes Yeer veneR~ efkeÀmeer kesÀ Heéfle ceve ceW ueesYe-ceesn veneR jKevee~ efHe´³e DeHeves ceve ceW veneR efyeþevee Deewj ve ner GmekesÀ efueS keÀYeer YeeF&-yenvees, peye lekeÀ ³es jlve mebbYeeue keÀj jKeWies, KegMe jnWies~  efmelecyej 2018 mHeer[ ye´skeÀj efkeÀlevee Yeer yeæ[e nes, ieefle Oeerceer keÀjves mes PeìkeÀe veneR ueielee~ Gmeer lejn cegmeeryele efkeÀleveer Yeer yeæ[er nes, Meebefle mes efJe®eej keÀjves Hej peerJeve ceW PeìkesÀ veneR ueieles 19

¢eq<ì-Je=efÊe-ke=Àefle ngF& HeeJeve ye´ïeekegÀceej ®evêYeeve, jeceyeeme (keÀeocee)

ces js Mejerj keÀer Dee³eg 62 meeue nw~ meved 2014 mes jes[Jespe

mekeÀles nQ~ `Mejerj Deelcee keÀe Jeðe nw~ ceQ Depej-DecejefJeYeeie mes efvejer#ekeÀ Heo mes mesJeeefveJe=Êe ngDee ntB~ DeefJeveeMeer Deelcee Hejceelcee efMeJe keÀer mebleeve ntB~ Hejceelcee SkeÀ nw, DeveskeÀ veneR'~ keÀesme& kesÀ oewjeve Fve meye yeeleeW keÀes peevekeÀj YeefkeÌle keÀjles Yeer ceveesefJekeÀejeW mes lebie Lee %eeveceeie& ceW Deeves mes Henues ceQ YeefkeÌleceeie& ceW keÀeHeÀer ©ef®e YeefkeÌle mes Jewjei³e Dee ie³ee~ ye´ïeekegÀceejer yenveeW ves peye ³en jKelee Lee~ Jew<Cees osJeer keÀe HekeÌkeÀe Yeiele Lee~ meeue kesÀ oesveeW yeleuee³ee efkeÀ Hejceelcee p³eesefleefyevog mJeªHe nQ lees %eeve yengle veJeje$eeW kesÀ oewjeve HeÀueenej Je otOe ueslee Lee, Devve veneR Keelee efJeef®e$e ueiee~ efJekeÀej ngS ítcevlej Lee~ He´efleefove vene keÀj Hetpee-Heeþ, ceeuee-peeHe kesÀ meeLe-meeLe meeHleeefnkeÀ Je´le Deewj oeve-HegC³e Yeer keÀjlee Lee~ meefJe&me ceW Yeer FmekesÀ yeeo He´efleefove Dece=leJesues ³eesieeY³eeme Deewj efve³eefcele nvegceeve ®eeefuemee Je ogiee& ®eeefuemee DeHeves yewie ceW jKelee Je FvekeÀe cegjueer kesÀ Heþve mes Deelcee Je Hejceelcee kesÀ efceueve keÀe megKeo efvel³e Heeþer Lee~ veewkeÀjer ueieves kesÀ oes meeue yeeo, meved 1981 mes DevegYeJe cegPes nesves ueiee~ meeceves efoKeves Jeeueer meYeer DeelceeDeeW mes uecyeer [îetìer osves mes Mejerj LekeÀlee lees Meece keÀes efvel³e ceefoje ³en DevegYeJe keÀjves ueiee efkeÀ nce meye Hejceelcee kesÀ ye®®es YeeF&mesJeve keÀjves ueiee~ [îetìer kesÀ oewjeve ¢eq<ì-Je=efÊe Kejeye jnleer YeeF& nQ, HejceefHelee keÀer meye mevleeve nQ~ Fmemes ¢eq<ì-Je=efÊe Deewj Leer~ ®eesjer jespeevee keÀjlee Lee~ peye nj Je<e& HeefjJeej keÀes Jew<Cees ke=Àefle HeeJeve yeve ieF& Je meYeer efJekeÀej ítcevlej nes ie³es~ efpeve-efpeve osJeer (peccet) Iegceeves ues peelee Deewj nj meeue Yeesues yeeyee keÀer yeeleeW mes HejsMeeve Lee, DevleÜ&vÜ ceW Lee, Jes meye ítì ieF&~ keÀebJeæ[ Yeer ueelee lees ceve ceW He´Mve Gþlee Lee efkeÀ Fleveer Oeeefce&keÀ Deye ntB nukeÀe Deewj KegMeefcepeepe ³ee$ee³eW keÀjves Hej Yeer DeeO³eeeqlcekeÀ Gvveefle keÌ³eeW veneR nesleer~ Henueer yeej ceOegyeve ie³ee lees ceve ceW kegÀí MebkeÀe-meer Gþer efkeÀ Mejeye Deewj ceeBmeenej mes keÀeHeÀer lebie nes ®egkeÀe Lee~ keÀeceJeemevee YeieJeeve Ssmes kewÀmes Dee mekeÀles nQ uesefkeÀve peye otmejer yeej Yeer yengle lebie keÀjleer Leer~ ke´ÀesOe Flevee p³eeoe Lee efkeÀ Deiej efMeJeyeeyee-efceueve keÀe³e&ke´Àce ceW ie³ee lees Ssmee DevegYeJe ngDee efkeÀ Keevee Keeles jesìer ceW yeeue Dee ie³ee ³ee meypeer ceW vecekeÀ keÀce nw lees [e³eceC[ ne@ue ceW YeieJeeve kesÀJeue cegPes ner osKe jns nQ~ ceQ Gme Leeueer Gþe keÀj HeWÀkeÀ oslee Lee~ ueesYe Deewj DenbkeÀej Yeer yengle efove ceewve ceW jne lees DevegYeJe DeefOekeÀ De®íe ngDee~ H³eejs Les~ ueæ[eF& ceW ceej-Heerì yengle keÀj oslee Lee~ ceve ceW yeej-yeej efMeJeyeeyee keÀer vepej mes Ssmee efveneue ngDee efkeÀ DeKegì KepeeveeW He´Mve Gþles Les Deewj keÀeHeÀer leerJe´ DevleÜ&vÜ ®euelee Lee efkeÀ Fve mes, JejoeveeW mes cesjer Peesueer Yej ieF&~ %eeve-³eesie keÀer OeejCee ves efJekeÀejeW mes kewÀmes efHev[ ígæ[eTB, kewÀmes ¢eq<ì-Je=efÊe keÀes HeeJeve F&MJejer³e mesJee kesÀ ceeie& Keesue efo³es~ efMeJeyeeyee lees KegefMe³eeW keÀer yeveeGBÀ, kewÀmes ceve Hejceelcee ceW ueies, JeeveHe´mLe peerJeve kewÀmes Keeve nQ~ ceQ Deye nukeÀe Je KegMeefcepeepe jnlee ntB Je meeceves mes J³eleerle efkeÀ³ee pee³es Deeefo-Deeefo~ Deeves Jeeueer Deelcee keÀes Yeer DeefOekeÀ mes DeefOekeÀ Meeeqvle keÀe mener peien HengB®eves keÀe Snmeeme DevegYeJe nes, Ssmee He´³eeme keÀjlee ntB~ meved 2016 ceW cesjs ieeBJe ceW SkeÀ MJesle JeðeOeejer yenve cee$e oes meeue, ín cenerves ceW Deeyet HeJe&le keÀer ®eej yeej ³ee$ee F&MJejer³e %eeve keÀe meele jespe keÀe keÀesme& keÀjeves DeeF&~ mesJeeefveJe=Êe yeeyee ves keÀje oer~ %eeve ceW Deeves mes Henues Ssmee ueielee Lee efkeÀ Lee, keÀesF& keÀece veneR Lee Deleë ceQves Yeer Jen keÀesme& efkeÀ³ee~ leerve peerJeve DeHetCe&-mee nw uesefkeÀve Deye ueielee nw efkeÀ yeeHeoeoe kesÀ jespe keÀesme& keÀjves kesÀ yeeo ner cegPes cenmetme ngDee efkeÀ Deye ceQ mener yevekeÀj peerJeve ceW HetCe&lee Dee ieF& nw~ Deye meye De®íe ner De®íe peien HengB®e ie³ee ntB~ ceve ves ceevee efkeÀ cesjs He´MveeW keÀe mener nue cenmetme neslee nw Deewj Mes<e ye®eer efpeboieer ceW efMeJeyeeyee keÀe mesJekeÀ ³eneB efceue mekeÀlee nw Deewj DevemeguePes He´Mve Yeer ³eneR meguePe yeve keÀj ner jnvee nw, ³ener ¢æ{ mebkeÀuHe nw~  20 Gce´ ceW ®eens keÀesF&yeæ[e nes ³ee íesìe uesefkeÀve JeemleJe ceW yeæ[e lees Jener nw, efpemekesÀ efoue ceW meYeer kesÀ efueS He´sce, mvesn Deewj mecceeve nw efmelecyej 2018

kewÀjsefye³eve ueesieeW keÀes keÀjerye mes osKee ceQves ye´ïeekegÀceej Deelce He´keÀeMe, Deeyet HeJe&le

H³ee js yeeHeoeoe, DeeojCeer³ee oeoer peevekeÀer peer leLee ceOegyeve kesÀ meJe& Jeefj<þ YeeF&-yenveeW keÀer MegYe DeeMeerJee&o ueskeÀj ceF&-petve 2018 ceW cesje mesJeeLe& DecesefjkeÀe peeves keÀe keÀe³e&ke´Àce yevee~ DecesefjkeÀe ceW oeroer ceesefnveer peer keÀer ogDeeSB ueskeÀj ceQ kewÀjsefye³eve osMeeW keÀer ³ee$ee Hej ie³ee~ nsceuelee yenve peer leLee Dev³e yenveeW ves JeneB cesje YejHetj mJeeiele efkeÀ³ee~ kewÀjsefye³eve ceW ef$eefveoeo, metjerveece, i³eevee, pecewkeÀe, keÌ³etjskeÀme, yeesvesj, Deªyee, meWì ceeefì&ve meefnle kegÀue Deeþ osMeeW ceW peevee ngDee~ Ssmes lees ³es meYeer osMe Yeejle mes yengle otj nQ uesefkeÀve JeneB kesÀ YeeF&-yenveeW mes peye ceQ keÀjerye mes efceuee lees cegPes Flevee DeHeveeHeve ueiee efkeÀ nj He´keÀej keÀer meerceeSB meceeHle nes ieF¥~ nj peien pewmes èfJeMJe ieéce' keÀer Yeemevee DeeF&~ owJeer HeefjJeej kesÀ efueS keÌueemes]pe, ³eesie-Yeefù³eeB, keÀcesvìêr mes ³eesie Deeefo kesÀ meeLe-meeLe keÀcHeefve³eeW, efJeMJeefJeÐeeue³eeW, keÌueyeeW, J³eeHeej-ceC[ueeW Deeefo ceW Yeer DeveskeÀ He´keÀej kesÀ keÀe³e&ke´Àce ngS~ He´l³eskeÀ keÀe³e&ke´Àce kesÀ GHejevle He´MveesÊej Yeer nesles Les~ He´mlegle nQ kegÀí ®egves ngS He´Mve Deewj GvekesÀ GÊej~ He´Mve ë SkeÀ efKeueeæ[er ves Hetíe ö cegPes yengle vekeÀejelcekeÀ mebkeÀuHe Deeles nQ, keÀesF& Yeer keÀe³e& keÀjves mes Henues ceQ mees®e ueslee ntB efkeÀ ceQ ³en keÀe³e& veneR keÀj mekeÀlee, cegPes meHeÀuelee veneR efceue mekeÀleer, ke=ÀHe³ee keÀesF& nue yeleeSB? GÊej ë efove nw lees jele veneR nes mekeÀleer, He´keÀeMe nw lees

metjerveece ë ceneceefnce GHe-je<ì^Heefle Ye´elee DeefMJeve DeOeerve kesÀ meeLe %eeve-®e®ee& kesÀ yeeo ye´.kegÀ. Deelce He´keÀeMe YeeF&, ye´.kegÀ. uegF&me yenve leLee ye´.kegÀ. Yeesuee veeje³eCe YeeF& GvekesÀ meeLe~

mekeÀejelcekeÀ Tpee& mes Yejves keÀe He´³eeme keÀjW~ mJe³eb kesÀ efJe<e³e ceW De®íe mees®eW SJeb HeefjJeej kesÀ yeejs ceWs Þes<þ mebkeÀuHe keÀjW~ meHeÀuelee keÀe Dee»eve keÀjW~ ceve keÀneB pee jne nw, keÌ³ee mees®e jne nw, efkeÀmekesÀ efJe<e³e ceW mees®e jne nw ö Fme He´keÀej peye nce DeHeves THej O³eeve osles nQ lees Leesæ[s ner mece³e ceW nceejs Devoj mekeÀejelcekeÀ Tpee& keÀe He´Jeen Megª nes peelee nw, meHeÀuelee megefveeqM®ele nesleer peeleer nw~ He´Mve ë SkeÀ keÀejesyeejer J³eefkeÌle ves Hetíe ö meies YeeF& kesÀ meeLe cesje mecHeefÊe keÀes ueskeÀj efJeJeeo ®eue jne nw, keÀF& Je<e& nes ie³es nQ, keÀesF& nue veneR efvekeÀue jne nw, ceQ keÌ³ee keÀªB? GÊej ë nceW Fme yeele keÀer ienjeF& ceW peeves keÀer DeeJeM³ekeÀlee nw

DebOekeÀej veneR nes mekeÀlee~ JeemleJe ceW vekeÀejelcekeÀ mebkeÀuHeeW efkeÀ efpevnW nce DeHevee mecyevOeer keÀn jns nQ, JeemleJe ceW Jes HetJe& keÀe keÀesF& DeeqmlelJe veneR nw, ®etBefkeÀ mekeÀejelcekeÀ mees®e veneR nw pevceeW kesÀ uesve-osve kesÀ efnmeeye-efkeÀleeye nQ~ ceQ efkeÀmeer keÀe keÀ]pe& FmeefueS vekeÀejelcekeÀ mebkeÀuHe Deeles jnles nQ~ nceW Heg©<eeLe& ueskeÀj Dee³ee ntB lees cegPes Fme pevce ceW osvee ner Heæ[siee Deewj ceQves mekeÀejelcekeÀ mebkeÀuHeeW keÀes GlHevve keÀjves keÀe keÀjvee ®eeefnS efkeÀmeer keÀes HetJe& pevceeW ceW GOeej efo³ee nw lees Jen Yeer cegPes JeeefHeme efpemekesÀ efueS He´eleëkeÀeue meJeexÊece mece³e nw~ meJesjs GþkeÀj keÀjsiee ner keÀjsiee~ keÀceeX keÀe ³ener Deìue efme×eBle nw~ keÀYeer kegÀí mece³e kesÀ efueS FuewkeÌì^esefvekeÀ GHekeÀjCeeW keÀe He´³eesie ve Yeer keÀevetve DeHeves neLe ceW uesves keÀer keÀesefMeMe ve keÀjW~ efceuekeÀjW, mecee®eej-He$e ve Heæ{W, ìer.Jeer. ve osKeW, yeme ceve keÀes yewþkeÀj ceeceues keÀes meguePee³eW~ mece³e yengle yeæ[er Deew<eefOe nw~ eqmelecyej 2018 peerJeve ceW Deiej KegMe jnvee nw lees mJe³eb keÀes Meeble mejesJej keÀer lejn yeveeSB efpemeceW keÀesF& Debieeje Yeer HeWÀkesÀ lees KegoyeKego þb[e nes peeS 21

%eeveece=le SkeÀ-ve-SkeÀ efove njskeÀ J³eefkeÌle Denmeeme keÀjlee nw, DevegYeJe keÀjlee nw efkeÀ mecHeefÊe mes DeefOekeÀ DeeJeM³ekeÀ ceve keÀer Meeeqvle nw, HeeffjJeej keÀe H³eej nw, Oeerjs-Oeerjs meyekegÀí þerkeÀ nes pee³esiee~ He´Mve ë SkeÀ ceeB ves Hetíe ö cesje ye®®ee yengle Mejejleer nw, keÀesF& Yeer yeele veneR megvelee nw, Heæ{eF& Hej O³eeve veneR oslee nw, ke=ÀHe³ee keÀesF& GHee³e megPee³eW? GÊej ë Deepe keÀe ceenewue yengle vekeÀejelcekeÀ nw~ ®eejeW Deesj

Petþ, þieer, OeesKeeOeæ[er, ceejeceejer keÀe JeeleeJejCe nw~ ìer.Jeer. nes ³ee ceesyeeFue - nj peien Hej yegjeF& keÀe ner yeesueyeeuee nw~ Ssmes JeeleeJejCe keÀe He´YeeJe ye®®eeW Hej peuoer Heæ[lee nw~ ye®®es Ssmeer yeeleeW Deewj ¢M³eeW keÀes osKeles ner GvnW me®®ee mecePe yewþles nQ leLee GvnW peerJeve ceW DeHeveeves keÀer keÀesefMeMe keÀjles nQ~ Deye ceelee-efHelee keÀer YetefcekeÀe Ssmes mece³e ceW DeefOekeÀ cenlJeHetCe& nes peeleer nw~ pewmes GoenjCe Yeer efo³ee peelee nw efkeÀ ieceea ve Dee³es ³en mebYeJe veneR nw uesefkeÀve ieceea Dee³es lees ketÀuej ®eeuet efkeÀ³ee pee mekeÀlee nw, HebKee ®eeuet efkeÀ³ee pee mekeÀlee nw~ þerkeÀ Fmeer He´keÀej, ye®®eeW keÀes yeenj ve YespeW ³ee efkeÀmeer mes efceueves ner ve oW, ³en mecYeJe veneR nw DeefHeleg GvnW Ssmes mebmkeÀej oW efkeÀ Gve Hej yegjer yeeleeW keÀe He´YeeJe ner ve Heæ[s~ FmeefueS ye®®eeW keÀes He´sjCeeoe³ekeÀ efkeÀmmes-keÀneefve³eeB megvee³eW, DeeoMe& J³eefkeÌle³eeW kesÀ peerJeve keÀer yeeleeW keÀes megvee³eW, ueJe Deewj uee@ keÀe meblegueve jKeW~ peye efKeueeves-efHeueeves keÀer yeele nes lees Ketye H³eej keÀjW uesefkeÀve Heæ{eF& ceevee Heæ{eF&, FmeceW keÀesF& yenevesyeepeer veneR~ Deepe ye®®eeW keÀes kesÀJeue efMe#ee osves mes yeele veneR yevesieer DeefHeleg GvnW mebmkeÀej Yeer osves neWies, efMe#ee kesÀ meeLe GvnW oer#ee Yeer osveer nesieer~

nceW peerJeve uesves keÀe Yeer DeefOekeÀej veneR nw~ æKegokegÀMeer lees pewmes peerJeve mes Heuee³eveJeeo nw~ DeeHe Fme He´keÀej ef®evleve keÀjW ö ``Henues mes ner cesjs efmej Hej HeeHekeÀceeX keÀe Flevee yeesPe nw pees mecem³ee kesÀ ªHe ceW cesjs meeceves Dee³ee nw~ Deepe ³eefo ceQves keÀefþveeF& keÀes nue keÀjves keÀer yepee³e peerJeve keÀes ner Kelce keÀj efue³ee lees HeeHeeW keÀe yeesPee Deewj yeæ{ pee³esiee~ pees J³eefkeÌle mecem³eeDeeW mes petPe keÀj, GvekeÀe meecevee keÀjkesÀ efJepe³eer yevelee nw GmekeÀe Fefleneme efueKee peelee nw~ peerJeIeele pewmes efveke=À<ì keÀce& kesÀ yeejs ceW mees®ekeÀj cegPes keÀe³ej veneR yevevee, cegPes lees ogefve³ee kesÀ meeceves efcemeeue keÀe³ece keÀjveer nw~'' He´Mve ë ceQ SkeÀ keÀcHeveer keÀe cewvespej ntB, ueesie keÀece keÀjves keÀes je]peer veneR nQ, ceeefuekeÀ cegPemes Demebleg<ì jnlee nw, keÀesF& nue nes lees yelee³eW? GÊej ë nceW yeejerkeÀer mes osKevee Heæ[siee efkeÀ ueesieeW kesÀ keÀece ve

keÀjves kesÀ Heerís keÌ³ee keÀejCe nw? keÌ³ee Jes He´yevOeve mes Demevleg<ì nQ? keÌ³ee GvekeÀer keÀesF& HeeefjJeeefjkeÀ mecem³ee nw DeLeJee yeenjer lelJe GvnW Yeæ[keÀe jns nQ? Deepe DeefveeqM®elelee keÀe oewj ®eue jne nw, Ssmes mece³e ceW keÀesF& Yeer J³eefkeÌle ³en veneR ®eensiee efkeÀ Jen yesjespeieej nes pee³es~ meYeer peeveles nQ efkeÀ veewkeÀjer íesæ[vee Deemeeve nw uesefkeÀve veF& veewkeÀjer efceuevee yengle ner keÀefþve keÀe³e& nw~ nceejer Ssmeer ceev³elee nw efkeÀ ]p³eeoelej ueesie Deepe Yeer cesnveleer, F&ceeveoej Deewj efJeMJeemeHee$e nQ~ neB, keÀesF&-keÀesF& FmekesÀ efJeHejerle Yeer nes mekeÀlee nw~ nceW osKevee nesiee efkeÀ keÀcHeveer ceW DejepekeÀlee keÀe ceenewue keÀewve yevee jne nw~ Ssmes ueesieeW mes Deueie mes yeele keÀjves keÀer DeeJeM³ekeÀlee nw SJeb GvnW Deueie-Leueie keÀjves keÀer ]peªjle nw~ GvnW keÀevetve keÀe Ye³e Yeer efoKeevee Heæ[ mekeÀlee nw~ meeLe ner pees otmejs ueesie nQ, GvekeÀe He´Mve ë SkeÀ kegÀceejer ves Hetíe ö ceQ DeHeves peerJeve mes lebie Dee efoue peerle keÀj nce Hegveë keÀcHeveer kesÀ ceenewue keÀes megKeo Deewj ®egkeÀer ntB~ cesjer ef]pevoieer ceW `FOej peeTB lees kegÀDeeB, GOej mekeÀejelcekeÀ yevee mekeÀles nQ~ keÀcHeveer ceW Ssmeer mebmke=Àefle yeveeF& peeTB lees KeeF&' pewmeer eqmLeefle nw~ cegPes keÀesF& Yeer jemlee ve]pej pee³es efkeÀ ueesie Fmes DeHevee Iej mecePeW~ ³eefo mecYeJe nes lees veneR Dee jne nw~ ceve keÀjlee nw efkeÀ peerJeIeele keÀj uetB, Fme keÀe³ee&ue³e Heefjmej ceW SkeÀ cesef[ìsMve-keÀ#e yeveJee³ee pee mekeÀlee nw, peneB He´l³eskeÀ J³eefkeÌle keÀe³ee&ue³e ceW keÀece Megª eqmLeefle ceW DeeHekesÀ keÌ³ee efJe®eej nQ? GÊej ë peerJeIeele ö ceneHeeHe nw~ nce peerJeve os veneR mekeÀles lees keÀjves mes HetJe& kegÀí mece³e kesÀ efueS JeneB yewþs, Tpee& ie´nCe keÀjs 22 efpemeves mebmeej keÀes yeoueves keÀer keÀesefMeMe keÀer, Jees nej ie³ee Deewj efpemeves Kego keÀes yeoue efue³ee Jees peerle ie³ee eqmelecyej 2018

%eeveece=le Deewj lejes-leepee neskeÀj keÀe³e& keÀjs lees JeeleeJejCe yeoueves ceW osj veneR ueiesieer~ He´Mve ë SkeÀ ³egJee DeeF&.ìer. Fbpeerefve³ej ves Hetíe ö FCìjvesì yebo nesles ner cegPes Depeerye-mee cenmetme nesves ueielee nw~ ceve ceW Deelee nw efkeÀ Deye keÌ³ee nesiee? efkeÀmeer mes yeele keÀjves keÀer Yeer F®íe veneR nesleer, Ssmes ceW cegPes keÌ³ee keÀjvee ®eeefnS? GÊej ë nceW meeOeveeW keÀe iegueece veneR yevevee DeefHeleg ceeefuekeÀ

yevekeÀj GvekeÀe GHe³eesie keÀjvee nw~ ye´ïeekegÀceejer DeeÞece ceW jnkeÀj efJe%eeve kesÀ meYeer meeOeveeW keÀe Hetje GHe³eesie nce DeHeveer meeOevee keÀes yeæ{eves ceW keÀjles nQ, DeeHe Yeer Ssmee He´³eesie keÀj mekeÀles nQ~ Deepe FCìjvesì peerJeve keÀer leceece DeeJeM³ekeÀleeDeeW ceW Meeefceue nes ®egkeÀe nw~ yengle meejs keÀece Deemeeveer mes Deewj MeerIe´lee mes cee$e yeìve oyeeves-Yej mes ner efkeÀ³es pee mekeÀles nQ~ nce ueeYe DeJeM³e ueW meeLe ner DeHeveer keÀe³e&-#eceleeDeeW keÀes Yeer yeæ{e³eW~ uesefkeÀve keÀYeer Yeer Ssmee ve mecePeW efkeÀ FCìjvesì veneR lees meeje Kesue ner Kelce nes ie³ee~ Deepe pewmes ner peye keÀYeer FCìjvesì yebo neslee nw lees Ssmee ueielee nw efkeÀ pewmes efkeÀ ogefve³ee ner Lece ieF&, pewmes efkeÀ meyekegÀí ®euee ie³ee, DekesÀueeHeve Yeemeves ueielee nw~ Fme He´keÀej keÀer efveYe&jlee IeelekeÀ nw~ peye FCìjvesì keÀece ve keÀj jne nes lees nce DeHeveer DeevleefjkeÀ FCìjvesì keÀer Deesj cegæ[ pee³eW~ mJe³eb mes Deewj Hejceelcee mes yeeleW keÀjW~ F&MJej kesÀ Heeme nceejer nj mecem³ee keÀe meceeOeeve nw~ yeme, Gmemes DeHeves ceve-yegef× keÀe leej peesæ[ keÀj lees osKeW~ He´Mve ë SkeÀ J³eefkeÌle ves Hetíe ö nceejs osMe cesb Heéke=ÀeflekeÀ DeeHeoe³eW Heé³eë Deeleer nQ, yengle Ye³e ueielee nw efkeÀ keÀneR kegÀí nes ve pee³es~ ke=ÀHe³ee [j mes cegefkeÌle keÀe keÀesF& GHee³e yeleeF³es? GÊej ë Heéke=ÀeflekeÀ DeeHeoeDeeW keÀe Deevee Yeer Heéke=ÀeflekeÀ ner nw~

nQ~ pewmes cet[ Dee@HeÀ nesvee, ceve Yeejer nesvee, ceve veneR ueievee, vekeÀejelcekeÀ mees®evee, yegje mees®evee Deeefo-Deeefo~ Fve meyekeÀe og<HeÝeeJe yeenj keÀer He´ke=Àefle Hej Yeer Heæ[lee nw~ Deleë nce Heéfleefove meJesjs O³eeve keÀjW, mekeÀejelcekeÀ ef®ebleve keÀjW, He´ke=Àefle keÀes mekeÀejelcekeÀ Tpee& oW, He´ke=Àefle mes mebJeeo keÀjW~ Yeejle ceW HegjelevekeÀeue mes ner ueesie met³e& Hetpee, He=LJeer Hetpee, Deeqive Hetpee, veoer Hetpee Deeefo keÀjles jns nQ~ FmekeÀe DeefYeHeé³e nw He´ke=Àefle kesÀ Heéfle Deeoj~ Deepe ³es meYeer yeeleW Heé³eë meceeHle nesleer pee jner nQ, Guìe He´ke=Àefle keÀe oesnve nes jne nw, efpemekeÀer HeefjCeefle DeeHeoeDeeW kesÀ ªHe ceW nes jner nw~ He´Mve ë SkeÀ ³egJeleer ves Hetíe ö Oece& Deewj DeO³eelce ceW keÌ³ee Devlej nw? GÊej ë Oece& keÀe JeemleefJekeÀ YeeJeeLe& ö OeejCee nw~ uesefkeÀve

Deepe meeje mebmeej Oece& kesÀ veece Hej yebìe ngDee nw~ keÀesF& keÀnlee nw ö cesje Oece& ceneve nw, keÀesF& keÀnlee nw ö cesje Oece& meyemes Þes<þ nw, keÀesF& keÀnlee nw ö cesje Oece& meyemes Hegjevee nw~ DeO³eelce nceW nceejer JeemleefJekeÀlee mes Heefjef®ele keÀjelee nw~ DeO³eelce nceW peerJeve keÀer keÀuee efmeKeelee nw~ DeO³eelce nceW oerve-ogefve³ee ceW meblegueve yeveevee efmeKeelee nw~ DeO³eelce nceW cetu³eeW Deewj efme×eBleeW mes peesæ[lee nw~ keÀF& ueesie Ssmee ceeveles nQ efkeÀ DeO³eelce ceevee Iej-HeefjJeej keÀe l³eeie, meceepe-mebmeej keÀe l³eeie uesefkeÀve ³en mel³e veneR nw~ Iej ceW jnles ngS ì^mìer yevekeÀj jnvee, keÀejesyeej keÀes Hejceelce-Deceevele mecePe keÀj keÀjvee ner me®®es DeLeeX ceW DeO³eelce nw~ He´Mve ë SkeÀ mebv³eemeer ves Hetíe ö ceQ ce=l³eg keÀes nesles ngS osKevee ®eenlee ntB, keÌ³ee ³en mecYeJe nw? GÊej ë ns Depeg&ve, efpemekeÀes legce ce=l³eg mecePeles nes Jen lees

veJepeerJeve keÀer MegªDeele nw~ Deelcee ve lees keÀYeer cejleer nw Deewj ve ner pevce uesleer nw~ Deelcee keÀes Deeqive peuee veneR keÀnves ceW Deelee nw efkeÀ keÀesF& Yeer Ieìvee oes yeej Ieefìle nesleer nw~ mekeÀleer, Jee³eg megKee veneR mekeÀleer, peue efYeiees veneR mekeÀlee, Henues ceveg<³eeW kesÀ ceve ceW, FmekesÀ yeeo JeemleefJekeÀ Oejeleue Hej~ Meðe keÀeì veneR mekeÀlee~ legce Jener Depej-Decej-DeefJeveeMeer He´ke=Àefle Meyo kesÀ Yeer oes DeLe& nQ~ SkeÀ, DeebleefjkeÀ Deewj otmejer, Deelcee nes~ JeemleJe ceW ce=l³eg lees cee$e Jeðe HeefjJele&ve nw~ yeenjer~ Deepe nj mece³e nceejs ceve ceW DeeHeoe³eW Deeleer jnleer DeO³eelce ceW nce mJe³eb keÀes cejpeerJee keÀnles nQ, efpemekeÀe YeeJe nJeeSB ceewmece keÀe ©Ke yeoue osleer nQ Deewj ogDeeSB cegmeeryele keÀe 23 eqmelecyej 2018

%eeveece=le nw efkeÀ nce Hegjeves mJeYeeJe-mebmkeÀej mes cej ie³es, Hegjeveer yeeleeW mes cej ie³es, Hegjeveer DeeoleeW mes cej ie³es Deewj Deye ve³es Dee®ejCe kesÀ meeLe peer jns nQ~ Fmeer keÀes ner veJepeerJeve keÀne peelee nw, ³ener peerJeve peerves keÀer keÀuee nw~ He´Mve ë SkeÀ DeOesæ[ Gce´ keÀer ceefnuee ves Hetíe ö DeepekeÀue Yetle-He´sle keÀe ®ekeÌkeÀj yengle ner ®eue jne nw, FefJeue meesue kesÀ DeìwkeÀ Yeer peneB-leneB nes jns nQ~ ceQ peye Yeer Ssmee-Jewmee keÀesF& mecee®eej megveleer ntB lees Devoj mes ceve keÀeBHeves ueielee nw, keÀesF& meceeOeeve nes lees yelee³eW? GÊej ë ³en keÀefuekeÀeue keÀe mece³e ®eue jne nw, yengle meejer

DeelceeSB Demece³e Mejerj íesæ[ jner nQ~ Hegjeveer osn íesæ[ oer uesefkeÀve ve³ee Mejerj lew³eej veneR nw, FmeefueS Jes DeelceeSB YeìkeÀleer jnleer nQ Deewj pees keÀce]peesj J³eefkeÌle nesles nQ Gve Hej DeìwkeÀ keÀjleer nQ~ Ssmeer IeìveeSB DeepekeÀue yengle osKeves ceW Dee jner nQ~ [e@keÌìj keÀnles nQ, Mejerj keÀer jesie-HeéflejesOekeÀ #ecelee keÀce nesves Hej yeerceeefj³eeB peuoer Deeleer nQ~ þerkeÀ Jewmes ner Deelcee keÀer Fc³egefveìer keÀce]peesj nesves mes Ye³e ueievee, Deefveêe, efkeÀmeer yeele kesÀ yeejs ceW nj mece³e mees®eles jnvee, leveeJe ceW jnvee, DeJemeeo nesvee Deeefo jesie yeæ{les ner pee jns nQ~ Fve meyekesÀ Heerís SkeÀ ner keÀejCe nw ö DeelceeDeeW keÀer efveye&uelee Deewj ogye&uelee~ lees DeeF³es, nce mJeeO³ee³e Üeje Deelceyeue Deewj ceveesyeue keÀes yeæ{e³eW~ mJe³eb keÀe meMeefkeÌlekeÀjCe keÀjW~ DeHeves DeeHekeÀes Devoj mes ce]peyetle yevee³eW~ HeefjCeecemJeªHe keÀeHeÀer no lekeÀ Yetle-He´sleeW keÀe [j DeLeJee efkeÀmeer Yeer He´keÀej kesÀ Ye³e mes cegkeÌle nes mekeÀles nQ~ He´Mve ë SkeÀ ³egJekeÀ ves Hetíe ö cesje meeLeer efHeíues kegÀí mece³e mes cegPemes Deeies pee jne nw, GmekeÀe veecee®eej nes jne nw, ®eejeW Deesj GmekeÀer Jeen-Jeener nes jner nw~ ³en meye cegPemes menve veneR neslee nw~ GmekesÀ Heéfle cesjs ceve ceW Ie=Cee Deewj F&<³ee& keÀe YeeJe jnlee nw, ceQ keÌ³ee keÀªB? GÊej ë nceW efJeMJe [êcee keÀes Je=no ¢eq<ìkeÀesCe mes osKeves keÀer

DeeJeM³ekeÀlee nw~ [e@keÌìj keÀnles nQ efkeÀ Fme ogefve³ee ceW efkeÀmeer keÀe Yeer [er.Sve.S. SkeÀ meceeve veneR nw~ ³eneB lekeÀ efkeÀ meyekeÀer 24

DeBiegefue³eeW kesÀ efveMeeve Yeer SkeÀ-pewmes veneR nQ~ efJeefJeOelee ner Fme Je=no [êcee keÀer efJeMes<elee nw~ mecePeoejer FmeceW nw efkeÀ meeLeer kesÀ iegCeeW keÀes ieńCe keÀjW, osKeW efkeÀ GmekesÀ Devoj keÀewve-meer Ketyeer Ssmeer nw efpemekesÀ keÀejCe GmekeÀe veecee®eej nes jne nw~ F&<³ee& keÀjves mes lees Deewj ner nceejer æKegMeer iegce nes peeleer nw, Gvveefle DeJe©× nes peeleer nw~ nceW efkeÀmeer keÀe vekeÀue®eer veneR yevevee nw uesefkeÀve nce meerKe meYeer mes mekeÀles nQ~ njskeÀ kesÀ iegCeeW keÀes ieńCe keÀjvee, GvekeÀer De®íeF³eeW keÀes DeHeves peerJeve ceW DeHeveevee, He´l³eskeÀ J³eefkeÌle kesÀ efueS MegYeYeeJevee jKeves ceW ner keÀu³eeCe efveefnle nw~ ceQ Yeer Deeies ye{tB, otmejs Yeer Heíeefle keÀjW, ³ener cesjs peerJeve keÀe GÎsM³e nes~ He´Mve ë SkeÀ YekeÌle ves Hetíe ö ceQ nvegceeve peer keÀer Hetpee keÀjlee ntB~ DeeHe yeej-yeej keÀn jns nQ efkeÀ efMeJe YeieJeeve keÀes ³eeo keÀjes~ DeeHekeÀer yeele ceevekeÀj ³eefo ceQ YeieJeeve efMeJe keÀe GHeemekeÀ yeve peeTB lees keÌ³ee nvegceeve peer cegPemes ©mì lees veneR nes pee³eWies? GÊej ë efkeÀmeer Yeer Oece&Meeðe ceW HejceelceeSB Meyo veneR nw~

keÀnves ceW Deelee nw ö meyekeÀe ceeefuekeÀ SkeÀ~ nceW F&MJej Deewj osJeleeDeeW ceW Devlej mecePeves keÀer DeeJeM³ekeÀlee nw~ YeieJeeve efMeJe meJeex®®e meÊee nw, Jen meJeexHeefj nw~ Jen meejer ceveg<³e me=eq<ì keÀe efHelee nw~ osJeleeDeeW keÀer DeHeveer ceefncee nw~ Deepe SkeÀ Deece ceveg<³e nvegceeve peer keÀes ³eeo keÀjlee nw efkeÀ cegPes kegÀí os oes, Meeeqvle os oes, megKe os oes~ nvegceeve peer kesÀ efueS keÀnles nQ efkeÀ Jes Þeerjece kesÀ GHeemekeÀ Les Deewj jece®evê peer ves jecesMJejced ceW efMeJe keÀer DeejeOevee keÀer~ Deye ³en peeveves keÀer DeeJeM³ekeÀlee nw efkeÀ DeeefKej MeefkeÌle keÀe kesÀvê efyevog keÀewve nw? efkeÀmeer kesÀ ceeO³ece mes pee³eWies lees Leesæ[e-mee efceuesiee uesefkeÀve Gme HejceefHelee mes meerOes pegæ[ pee³eWies lees GmekeÀer mecHetCe& mecHeefÊe kesÀ DeefOekeÀejer yeve pee³eWies~ ³eefo DeeHe me®®es ceve mes SkeÀ efHelee Hejceelcee keÀe ef®evleve keÀjWies lees meYeer osJeleeSB DeeHemes He´mevve nes pee³eWies Deewj DeeHekeÀe Iej æKegefMe³eeW mes YejHetj nes pee³esiee~ 

ogefve³ee Hej efkeÀ³ee ie³ee Yejesmee lees ìtì mekeÀlee nw uesefkeÀve ogefve³ee kesÀ ceeefuekeÀ Hej efkeÀ³ee ie³ee Yejesmee keÀYeer veneR ìtìlee nw eqmelecyej 2018

ieleebkeÀ mes Deeies

ceefnuee meMeefÊeÀkeÀjCe ye´ïeekegÀceej vejsMe, cegpeHeÌHeÀjveiej

Deye Ssmes heefjJeejeW keÀer mebK³ee yeæ{ jner nw peneb heefle-

hejvleg keÀF& yeej osKeves ceW Deelee nw efkeÀ yeeefuekeÀe keÀes Jewmeer heeuevee veneR efceueleer pewmeer efkeÀ yeeuekeÀ keÀes efceueleer nw~ ogKeo nw efkeÀ SkeÀ veejer (ceeB) Yeer Deheveer nceefpevme mes Ssmee YesoYeeJe keÀjleer nw~ Fmes nce keÀefue³egie keÀer hejekeÀe<þe keÀe he´YeeJe Yeer keÀn mekeÀles nQ~ heef#e³eeW Je heMegDeeW ceW ³en YesoYeeJe veneR neslee~ ³eefo ye®eheve mes ner veejer mes Ssmee YesoYeeJe neslee nw lees kegbÀefþle ceveëeqmLeefle ceW yeæ{er-heueer veejer keÀe meMeefÊeÀkeÀjCe efkeÀ³ee peevee Flevee Deemeeve veneR~ SkeÀ heewOee ³eefo eflejíe yeæ{ jne nw lees Gmes Megª ceW þerkeÀ efkeÀ³ee pee mekeÀlee nw Dev³eLee Je=#e yeveves kesÀ yeeo kegÀí veneR efkeÀ³ee pee mekeÀlee~ Devle¢&eq<ì Deewj DevleÜ&vÜ SkeÀ Dev³e mecem³ee Yeer meeceves Dee jner nw~ ceefnueeDees keÀe Deee|LekeÀ ªhe mes meMeÊeÀ nesvee Je yee¿e peiele kesÀ mecheke&À ceW Deevee GveceW GvcegÊeÀ mees®e keÀe efJekeÀeme keÀjlee nw, pees keÀF& yeej heefle kesÀ meeLe ìkeÀjeJe ceW Yeer ueelee nw~ Jen Deheves keÀes efkeÀmeer Yeer ªhe ceW keÀce veneR ceeveleer Deewj heefle keÀer Ghes#ee keÀjves ueieleer nw~ Jen heefjJeej ceW Deheveer Devegef®ele yeele Yeer ceveJeevee ®eenleer nw Deewj GmekeÀe heefle mes cevecegìeJe nesves ueielee nw~ helveer keÀe DeelceefveYe&j nesvee GmeceW ³en YeeJevee hewoe keÀjves ueielee nw efkeÀ ceQ heefle kesÀ efyevee Yeer peerJeve³eeheve keÀj mekeÀleer nBt~ GmeceW menveMeeruelee Je otjoe|Melee keÀe DeYeeJe nes peelee nw~ hejvleg Ssmes ceenewue ceW ye®®eeW keÀe YeefJe<³e DevOekeÀejce³e nes peelee nw~ ye®®es ceeb-yeehe kesÀ Peieæ[eW mes kegbÀefþle, nleeMe nes peeles nQ, GvekeÀer KegefMe³eeb, GvekeÀe ye®eheve meye ve<ì nes peeles nQ~ ³eefo heefle mecePelee nw efkeÀ GmekeÀer helveer yesJeketÀHeÀ nw lees ie=nmLeer keÀer ieeæ[er efHeÀj Yeer ®eueleer jnleer nw uesefkeÀve helveer ³eefo ³en mecePeves ueies efkeÀ GmekeÀe heefle yesJeketÀHeÀ nw lees ie=nmLeer efyeKejles osj veneR ueieleer~ heg©<e Üeje veejer keÀes mewkeÀæ[eW meeueeW mes oyee keÀj jKeves keÀe DeLe& ner nw efkeÀ Gmeves Gmes yesJeketÀHeÀ mecePe jKee nw peyeefkeÀ ³en veejer keÀe oyevee veneR yeequkeÀ heefjJeej kesÀ efnle nsleg

helveer oesveeW keÀece hej peeles nQ Deewj DeefleefjÊeÀ keÀceeF& mes Deheves peerJeve keÀe mlej Tb®ee Gþeles nQ~ hejvleg Fmemes Ghepeer SkeÀ neefvekeÀejkeÀ yeele ef®evlee keÀe meyeye yeve ieF& nw~ Ssmes keÀecekeÀepeer ³egieueeW keÀer mevleeveeW keÀes yeeu³e DeJemLee ceW Gef®ele heeuevee veneR efceue heeleer nw efpememes GveceW Þes<þ mebmkeÀej Deewj ceeveefmekeÀ megj#ee Je MeefÊeÀ keÀe DeYeeJe nes peelee nw~ GvekeÀe J³eefÊeÀlJe efveKej veneR heelee Deewj keÀF& yeej Jes ceeveefmekeÀ jesieeW kesÀ efMekeÀej nes peeles nQ~ Ssmeer IeìveeSb nceW ³en mees®eves keÀes cepeyetj keÀj osleer nQ efkeÀ keÌ³ee helveer keÀes Yeer veewkeÀjer ³ee J³eJemee³e keÀjvee ®eeefn³es? keÌ³ee peerJeve-mlej Tb®ee keÀjves kesÀ efueS yeeue-hejJeefjMe keÀes efleueebpeueer oer peeveer ®eeefnS? ³eefo nceejer heejcheefjkeÀ meb³egÊeÀ heefjJeej keÀer he´Lee keÀe³ece jnleer lees ³en mecem³ee veneR Deeleer keÌ³eeWefkeÀ Iej ceW ceewpeto yeæ[s-yegpegie& ye®®eeW keÀer heeuevee ceW keÀceer veneR Deeves osles hejvleg meb³egÊeÀ heefjJeej keÀer he´Lee Deye efyeKej ®egkeÀer nw~ yegef×-³eesie Üeje Heeuevee SkeÀ kegbÀpe veece keÀe he#eer neslee nw~ ³en peye Deb[s oslee nw lees otmejs heef#e³eeW keÀer lejn Deb[s hej yewþ keÀj Gmes meslee veneR nw yeequkeÀ otj-otj pee keÀj ®egiiee ueelee nw~ hejvleg otj nesles ngS Yeer GmekeÀe yegef×-³eesie Deheves Deb[eW mes ueiee jnlee nw Deewj GmekesÀ MegYe YeeJevee kesÀ he´kebÀheve Gve Deb[eW hej Dehevee keÀe³e& keÀjles jnles nQ~ Deepe keÀer keÀecekeÀepeer veejer Yeer ceelee yeveves hej ³eefo Deheves keÀe³e&mLeue hej ieF& ngF& nes, lees GmekeÀe yegef×-³eesie Iej ceW ceewpeto Deheves íesìs ye®®es mes ueiee jnlee nw~ keÀF& yeej osKee ie³ee nw efkeÀ ³eefo ye®®ee hejsMeeveer ³ee mebkeÀì ceW nes lees otj yewþer ceelee keÀes GmekeÀe DeeYeeme nes peelee nw Deewj Jen Deefle MeerIe´ Iej ueewìvee ®eenleer nw~ veejer ceW Deheveer mevleeve kesÀ he´efle efpeccesJeejer keÀe yeesOe Je megj#ee he´oeve keÀjves keÀer kegÀojleer MeefÊeÀ nesleer nw, efpemes nce F&éejer³e ³eespevee keÀer ieg¿elee keÀn mekeÀles nQ~ eqmelecyej 2018 mel³e keÀer YetKe meyekeÀes nw uesefkeÀve peye mel³e Hejesmee peelee nw, lees yengle keÀce ueesieeW keÀes ner FmekeÀe mJeeo De®íe ueielee nw

%eeveece=le menveMeeruelee nw~ Heg©<e kesÀ heeme o=eq<ì nw pees yeoueleer jnleer nw hejvleg veejer kesÀ heéfle GmekeÀe o=eq<ìkeÀesCe veneR yeouelee~ veejer kesÀ heeme Devle¢&eq<ì nw pees menveMeerue yeveeS jKeleer nw hejvleg DevleÜ&vÜ ceW HebÀme keÀj Jen DeOeervelee mes yeenj veneR Dee heeleer~ ceefnueeDeeW keÀe DeelceefveYe&j nesvee GveceW veF& mees®e hewoe keÀjlee nw~ Jen Meeoer keÀes yevOeve mecePeles ngS Gmes ìeueleer jnleer nw Deewj efueJe-Fve-efjuesMeveefMehe ceW efkeÀmeer heg©<e kesÀ meeLe GvcegÊeÀ peerJeve peerves ueieleer nw~ ³en veF& hejcheje nceejer Deeefo meveeleve mebmke=Àefle mes cesue veneR Keeleer Deewj FmekesÀ og<heefjCeece meeceves Deeles jnles nQ~ hejchejeiele Meeoer-efJeJeen ceefnueeDeeW keÀes GvekesÀ YeefJe<³e kesÀ heéfle megj#ee heóeve keÀjlee Lee hejvleg yeoueles mece³e Je DeeOegefvekeÀlee keÀer ®eueve kesÀ meeLe ceefnueeDeeW ceW peeieéfle DeeF& Deewj JewJeeefnkeÀ peerJeve kesÀ heéfle heefle-helveer keÀe vepeefj³ee yeouelee ie³ee~ ®etbefkeÀ ceefnueeDeeW ceW efMe#ee heéhle keÀjves keÀe ®eueve yeæ{e, lees GvneWves cenmetme efkeÀ³ee efkeÀ veejer kesÀ efueS JewJeeefnkeÀ peerJeve keÀer meerceeDeeW mes hejs Yeer peerJeve kesÀ keÀF& Dee³eece nQ Deewj GvnW Yeer heg©<e kesÀ meceeve peerJeve keÀes SkeÀ yeæ[s oe³ejs ceW peerves keÀe DeefOekeÀej nw~ keÀecekeÀepeer ceefnueeDeeW ves Deeceoveer, ©leyee Je meceepe ceW Deueie hen®eeve heekeÀj, Fmes JewJeeefnkeÀ peerJeve kesÀ efueS v³eewíeJej keÀjves mes hejnspe efkeÀ³ee Deewj efJeJeen keÀes peneB lekeÀ mebYeJe nes ìeueles jnvee hemevo efkeÀ³ee~ efHeÀj DeefJeJeeefnle keÀecekeÀepeer ceefnueeDeeW ves Deheves heo Je ©leyes kesÀ Devegªhe heg©<e mes efJeJeen keÀjves keÀer mees®e jKeer Deewj ³eesi³e Jej kesÀ DeYeeJe ceW efJeJeen keÀF& meeue lekeÀ ìuelee jne~ efJeJeeneshejevle ye®®eeW keÀer heeuevee Je Iejsuet keÀecekeÀepe ceW keÀecekeÀepeer ³egieueeW ves ³eefo keÀece keÀe yebìJeeje leke&Àmebiele Je F&ceeveoejer mes keÀj efue³ee lees ie=nmLeer keÀer ieeæ[er þerkeÀ ®eue peeleer nw Dev³eLee heefle, helveer hej veewkeÀjer íesæ[ves keÀe oyeeJe yeveelee nw Deewj ³eefo Jen veneR íesæ[leer nw lees efJeJeeo neslee nw, pees Deeies ®eue keÀj leueekeÀ ceW Yeer yeoue peelee nw~ meebmke=ÀeflekeÀ efJejemele kesÀ Heéfle meceHe&Ce veejer keÀe keÀuee-#es$e ceW men³eesie Gmes ueQefiekeÀ YesoYeeJe mes 26

DebkeÀ ë 2

cegÊeÀ keÀjlee nw keÌ³eeWefkeÀ keÀuee keÀe mebyebOe Deelcee mes nw~ efLeªJeve-efce³etj keÀer Þeerceleer ©keÌceefCe Deªb[sue keÀer he´JeerCelee ve=l³e, mebieerle Deeefo ueefuele keÀueeDeeW ceW Leer Deewj GvneWves meebmke=ÀeflekeÀ hegvepee&iejCe kesÀ efueS keÀuee#es$e veecekeÀ mebmLee keÀe ieþve efkeÀ³ee Lee peneb Deepe Yeer ³eesi³e ieg©DeeW kesÀ Üeje íe$eíe$eeDeesW keÀes ve=l³e, mebieerle, ef®e$ekeÀuee Deeefo keÀe heéfMe#eCe efo³ee peelee nw~ mevedd 1977 ceW peye Jen Deheveer ìesueer kesÀ meeLe Yeejleer³e ve=l³e heóMe&ve kesÀ efueS ne@ueQ[ ieF& ngF& LeeR lees SkeÀ efove heéleë Yeejle kesÀ lelkeÀeueerve heÓeeveceb$eer ceesjejpeer osmeeF& ves Gvemes ìsefueHeÀesve hej mecheke&À efkeÀ³ee~ ceesjejpeer ves he´mleeJe jKee efkeÀ Jes Yeejle keÀer je<ì^heefle yeveW~ Þeerceleer ©keÌceefCe obie jn ieF¥ Deewj GvekesÀ cegKe mes efvekeÀuee efkeÀ ceQ lees je<ì^heefle kesÀ heo Je GvekeÀer keÀe³e&heĆeeueer kesÀ yeejs ceW kegÀí Yeer veneR peeveleer~ ceesjejpeer ves GvnW lemeuueer oer, peeve peeDeesieer, Deewj pees kegÀí meerKevee nw Jen meye meerKe peeDeesieer, yeme Deheves meye keÀe³e&¬eÀce jÎ keÀjkesÀ legjvle Yeejle ueewì DeeDees~ ©keÌceefCe ves keÀne, Deehe keÀnles nQ lees ceQ legjvle ueewìves keÀe heýevOe keÀjleer ntB~ Gme jele ©keÌceefCe ³en mees®e-mees®e keÀj mees veneR heeF& efkeÀ je<ì^heefle yeveves kesÀ yeeo cesjer keÀuee-meeOevee Je keÀuee#es$e mebmLee keÀe keÌ³ee nesiee? ceeveefmekeÀ Tneheesn keÀer eqmLeefle ceW GvnW nukeÀer-meer PehekeÀer DeeF& efpemeceW kegÀí DeeeqlcekeÀ he´sjCeeDeeW ves Dehevee keÀece efkeÀ³ee~ megyen GvneWves ceesjejpeer keÀes efJevece´lee mes HeÀesve efkeÀ³ee efkeÀ ``je<ì^heefle heo hej jn keÀj ceQ Deheveer meebmke=ÀeflekeÀ mesJeeDeeW keÀes yeæ{e veneR meketbÀieer, Deleë ceQ Fme heo kesÀ efueS Deheves keÀes DemeceLe& heeleer ntB~'' ceesjejpeer efJeeqmcele jn ieS Deewj GvneWves ©keÌceefCe peer keÀes keÀeHeÀer mecePee³ee hejvleg Jes Deef[ie jneR~ Fme Ieìvee mes mecePee pee mekeÀlee nw efkeÀ veejer keÌ³ee nesleer nw Deewj GmekeÀe meebmke=ÀeflekeÀ efJejemele kesÀ heéfle mecehe&Ce efkeÀlevee ienje neslee nw~ ³eefo Yeejle Deheveer DeeO³eeeqlcekeÀ Je meebmke=ÀeflekeÀ efJejemele kesÀ efueS hetjs efJeée ceW Þes<þ ceevee peelee nw, lees GmekesÀ heerís Yeejleer³e veejer keÀer meeOevee, YeeJevee Je mecehe&Ce keÀe efJeMes<e ³eesieoeve nw~ ke´ÀceMeë keÀewve keÌ³ee keÀj jne nw, kewÀmes keÀj jne nw, keÌ³eeW keÀj jne nw, Fve meyemes DeeHe efpelevee otj jnWies Glevee ner KegMe jnWies efmelecyej 2018

yeeyee mes efceuee nj meJeeue keÀe peJeeye ye´ïeekegÀceej HebkeÀpe iegHlee, efpeuee keÀejeieej, nefjÜej

cesje

pevce SkeÀ meeOeejCe Jeeueer efoJ³e He´keÀeMe mJeªHe ®ewlev³e Deelcee nes, Mejerj mel³e HeefjJeej ceW ngDee~ meele YeeF&-yenveeW veneR, mel³e lees Deelcee nw~ efHeÀj Hevên efceveì keÀe ³eesie ceW ceQ íþs vecyej Hej ntB~ nceeje yeæ[e keÀje³ee~ ceQ DeHeves keÀes Mejerj ner mecePelee Lee, Fmemes Henues ner KegMeneue HeefjJeej Lee~ yeele meved Ssmee H³eeje %eeve lees efkeÀmeer ves mecePee³ee ner veneR Lee~ DeHeves keÀes 1994 keÀer nw~ ceQ DeHeveer yegDee peer Deelcee mecePeves mes, Gmeer JekeÌle peerJeve ceW Henueer yeej Ssmeer kesÀ ³eneB mes JeeHeme Dee³ee Deewj Gmeer Meeeqvle keÀe DevegYeJe ngDee pees DeJeCe&veer³e nw~ ye´ïee yeeyee keÀe jele GvekesÀ HeefjJeej ceW efkeÀmeer keÀe keÀlue nes ie³ee~ Gmeer kesÀme ceW ef®e$e osKekeÀj ueiee pewmes cesjs peerJeve ceW kegÀí HeeffjJele&ve nesves cesje Petþe veece efueKeJee efo³ee ie³ee Deewj cegPes ©æ[keÀer keÀesì& ceW Jeeuee nw~ me®eceg®e cegPes ³en keÀe³e&ke´Àce yengle ner De®íe ueiee~ HesMe nesvee Heæ[e~ meved 1995 ceW cesjer peceevele nes ieF& Deewj ceQ cegPes JeneR yewþs-yewþs efMeJeyeeyee ves efkeÀjCeW oeR Deewj DevegYeJe Iej Dee ie³ee~ cesjer Meeoer SkeÀ efJekeÀueebie ueæ[keÀer mes meved keÀje³ee efkeÀ cesjer ¢eq<ì lesjs THej Heæ[ jner nw~ 2001 ceW nes ieF&~ GvnW ye®eHeve mes ner DeeOes Mejerj ceW Heesefue³ees Ssmeer yeeyee keÀer ke=ÀHee nw efkeÀ ®eens ieceea nes, ®eens meoea nes, nw Hej Jen mee#eeled osJeer nw~ nceW SkeÀ yesìe nw pees Deye 16 meeue ®eens yejmeele nes, pesue ceW nj jefJeJeej keÀes ye´ïeekegÀceej YeeF&keÀe nw~ ceQves DeHeveer Helveer keÀes Meeoer kesÀ yeeo Sce.S., yeer.S[, yenveW keÌueeme keÀjeves Deeles peªj nQ~ nce Yeer yesmeye´er mes GvekeÀe ìe³eefHebie Deewj Mee@ì&nQ[ Yeer efmeKeeF& Hej veewkeÀjer veneR ueie HeeF&~ Fvlepeej keÀjles nQ~ ceQ Henues efove mes ner yeeyee keÀe yeve ie³ee efove yengle De®ís yeerle jns Les efkeÀ meved 2012 ceW neF&keÀesì& Deewj Deye yevoer YeeF³eeW keÀes cegjueer megveeves kesÀ efveefceÊe ntB~ cesjs vewveerleeue ves DeepeerJeve keÀejeJeeme keÀer mepee yejkeÀjej keÀe H³eejs-ceerþs yeeyee ves cesjs nj meJeeue keÀe peJeeye os efo³ee nw~ ceQ HewÀmeuee keÀj efo³ee~ ceQ Deewj cesjer Helveer HeeieueeW keÀer lejn Helee jespe megyen ®eej yepes GþkeÀj H³eejs-ceerþs yeeyee mes ceve keÀer veneR keÀneB-keÀneB ieS, keÌ³ee-keÌ³ee keÀce&keÀeC[ efkeÀS Hej keÀesF& meejer yeeleW keÀj ueslee ntB~ Deye cesje meeje leveeJe Kelce nes ie³ee ueeYe veneR ngDee~ ceQ Deelcenl³ee keÀer mees®e jne Lee Hejvleg nw~ cegPes cesjs yengle H³eejs efHelee efceue ieS nQ Deewj me®®ee H³eeje íesìer-meer peeve Je efJekeÀueebie Helveer kesÀ H³eej ves Ssmee veneR keÀjves jemlee efceue ie³ee nw~ cesjs ®eejeW lejHeÀ Meeeqvle nw~ yeeyee keÀe efo³ee~ pesue ceW nj mece³e meyemes p³eeoe ef®eblee Fmeer yeele keÀer veMee ncesMee ®eæ{e jnlee nw~ jnleer Leer efkeÀ Deye Jen kewÀmes mecYeuesieer~ ³ener mees®e-mees®e keÀj Deye ceQ meyekeÀes Deelcee osKeves keÀe DeY³eeme keÀjlee ntB Deewj yeerceej nes ie³ee Deewj oes cenerves DemHeleeue ceW Yeleea jne~ ceQ meYeer yevOeveeW mes cegkeÌle ntB~ cesjs yesìs Je Helveer keÀes yeeyee DeeBKeeW mes keÀce efoKeves ueiee~ yengle p³eeoe leveeJe ceW jnves mecYeeue jns nQ~ ceQves meye ef®ebleeSB yeeyee Hej íesæ[ oer nQ~ Deiej ueiee~ vee kegÀí Keevee, ve Heervee, yeme, nj mece³e jesvee~ H³eejs-ceerþs efMeJe yeeyee keÀe %eeve ve efceuelee lees Mee³eo ceQ Heeieue efHeÀj De®eevekeÀ SkeÀ efove ³eneB pesue ceW jepe³eesie keÀe SkeÀ nes peelee ³ee efHeÀj Deye lekeÀ cej peelee~ me®eceg®e, Fleveer keÀe³e&ke´Àce ngDee~ ceQves YeieJeeve keÀes ceevevee íesæ[ efo³ee Lee, keÀefþve HeefjeqmLeefle ceW yeeyee keÀe Heefj®e³e efceuee~ ceQ pesue kesÀ efHeÀj Yeer keÀe³e&ke´Àce ceW ®euee ie³ee peneB MJesle JeðeOeejer YeeF& DeOeer#ekeÀ ceneso³e keÀe efoue mes Megefke´À³ee keÀjlee ntB~ meeLe ner leLee yenveeW ves Deelcee leLee Hejceelcee keÀe meJe&Þes<þ %eeve ye´ïeekegÀceej ³eesieerjepe YeeF& Je F&MJejer³e HeefjJeej keÀe, Hetjs mecePee³ee~ GvneWves yelee³ee efkeÀ DeeHe Fme Mejerj keÀes ®eueeves keÀejeieej HeefjJeej keÀer Deesj mes efoue mes Megefke´À³ee keÀjlee ntB~  efmelecyej 2018 meYeer letHeÀeve DeeHekesÀ peerJeve keÀes Demle-J³emle keÀjves veneR Deeles, kegÀí DeeHekeÀer cebefpeueeW kesÀ jemles meeHeÀ keÀjves Yeer Deeles nQ 27

HeefJe$elee keÀe cenlJe ye´ïeekegÀceej vejsMe, meeefnyeeyeeo, ieeefpe³eeyeeo

Devve keÀer Megef×, Mejerj keÀer Megef× Deewj efJe®eejeW keÀer

Megef×, ³en Yeejleer³e meceepe keÀer Heé®eerve mebmke=Àefle nw~ veJejeef$e, keÀjJee ®eewLe Deeefo Je´leeW kesÀ efove HeefJe$elee Hej efJeMes<e O³eeve efo³ee peelee nw~ keÀjJee ®eewLe kesÀ Je´le Hej veeefj³eeB yengle Yeejer Hejnspe keÀjleer nQ~ Jes Hetjs efove peue Yeer ieńCe veneR keÀjleer~ HeefjCeecemJeªHe, ceveesyeue keÀer Je=ef× keÀe DevegYeJe keÀjleer nQ~ Heé®eerve mece³e ceW efMe#ee Yeer ye´ïe®e³e& keÀe Heeueve keÀjles ngS ueer peeleer Leer~ ieg©kegÀue keÀe JeeleeJejCe HeefJe$elee mes YejHetj neslee Lee~ HeefJe$elee keÀe ceeve Deepe Yeer jmce ®eueer Deeleer nw efkeÀ peye lekeÀ keÀv³ee kegBÀJeejer nw, leye lekeÀ Gmes osJeer DeLee&led HeefJe$e ceevekeÀj, yeæ[s vej-veejer GmekesÀ Hewj ítles nQ~ otmejer Deesj peye keÀv³ee keÀer Meeoer nes peeleer nw leye Gmes meyekesÀ Hewj ítves Heæ[les nQ~ Deblej kesÀJeue HeefJe$elee keÀe nw~ peye keÀesF& ceveg<³e ie=nmLeer peerJeve mes mebv³eeme ueskeÀj, ye´ïe®e³e& Je´le keÀe Heeueve keÀj HeefJe$e jnves ueielee nw leye DeveskeÀ ie=nmLeer, jepeveslee, ceb$eer Deeefo GmekeÀes Yeer veceve keÀjves ueieles nQ~ kesÀJeue keÀece-efJekeÀej keÀe l³eeie keÀjves Hej mebv³eeefme³eeW, mebleeW, meeOegDeeW keÀes yengle ceeve efceuelee nw~ ieerlee ceW keÀeceefJekeÀej keÀes ceneMe$eg keÀer meb%ee oer ieF& nw~ osJeleeDeeW keÀe ie=nmLe Lee ®esleve cebefoj mele³egie Deewj $eslee kesÀ mecHetCe& efveefJe&keÀejer ceveg<³eeW keÀes, osJelee ceevekeÀj, GvekesÀ peæ[ ef®e$eeW mes Deepe Yeer HeéLe&vee, De®e&vee keÀer peeleer nw~ YekeÌle ueesie yeæ[er Þe×e mes oesveeW neLe peesæ[keÀj GvekeÀer ceefncee keÀjles nQ Deewj DeHeves keÀes HeeHeer, veer®e, keÀHeìer, DeOeceea, ®ejCeeW keÀe oeme Deeefo keÀnkeÀj DeHeveer iueeefve keÀjles ngS keÀnles nQ, ``cegPe efveieg&Cenejs ceW keÀesF& iegCe veneR, DeeHesner lejme HeefjS'' DeLee&led cegPe iegCenerve Hej jnce keÀjes, lejme keÀjes, o³ee keÀjes, ke=ÀHee keÀjes~ osJeleeieCe kesÀJeue 28

Devve Je leve mes HeefJe$e veneR Les yeequkeÀ HeeB®eeW ner efJekeÀejeW keÀece, ke´ÀesOe, ueesYe, ceesn Deewj DenbkeÀej mes jefnle Les~ Gme mece³e keÀe ie=nmLe (He´Je=efÊe ceeie&) ®esleve cebefoj meceeve Lee~ Ye´<ì keÀceeX mes Meeeqvle ngF& iegce mele³egie-$eslee³egie kesÀ peeves kesÀ yeeo ÜeHej³egie kesÀ jepee keÀeceJeemevee, De³³eeMeer Deeefo kesÀ keÀejCe peye mes efJekeÀejerHeeflele yeves leYeer mes GvekeÀer MeefkeÌle #eerCe nesves ueieer, Hejeke´Àce keÀe Ûeme nes ie³ee Deewj jep³e keÀe Heleve nesvee Megª nes ie³ee~ SkeÀ keÀece efJekeÀej kesÀ meeLe-meeLe Dev³e efJekeÀejeW keÀer Yeer GveceW He´JesMelee nesveer Megª nes ieF&~ efHeÀj Ye´<ì keÀceeX keÀer Je=ef× nesves mes ceve keÀer Meebefle, megKe Je KegMeer iegce nesves ueieer~ nceW ³en mecePevee menpe nw efkeÀ YeeweflekeÀ DeekeÀ<e&CeeW ceW DeuHekeÀeueerve megKe Deewj oerIe&keÀeueerve ogKe mecee³ee ngDee nw~ Yeespeve ieboe veneR lees efJe®eej iebos keÌ³eeW? efJe®eejCeer³e nw, peye ceveg<³e ieboe Yeespeve Keevee Hemebo veneR keÀjles lees ievos efJe®eej kewÀmes mJeerkeÀej keÀj mekeÀles nQ? Jele&ceeve keÀer ®ecekeÀ-ocekeÀ kesÀ keÀejCe keÀcexeqvê³eeB DeekeÀef<e&le neskeÀj kegÀí Yeer mJeerkeÀej keÀj uesleer nQ~ Fme He´keÀej OeesKee Keeves mes neefve nesleer nw Deewj ceveg<³e DeHeveer KegMeer, Meebefle, MeefkeÌle mes neLe Oees yewþles nQ~ efHeÀj Oeve, mJeemL³e, He´efle<þe ieBJeekeÀj HeM®eeleeHe keÀjles nQ~ Jele&ceeve mece³e mecee®eejeW ceW Ssmes yengle GoenjCe Deeles nQ efkeÀ DeeF&.S.Sme.keÀe He´l³eeMeer Yeer, De®íe YeefJe<³e yeveeles-yeveeles Ssmee og<keÀce& keÀj yewþe pees Mes<e peerJeve ceW pesue keÀer meueeKeeW kesÀ Heerís Heæ[s jnves keÀes yeeO³e nes ie³ee~ ueesie ueesYeJeMe Ieesìeuee, nl³ee, DeHenjCe Deeefo og<keÀceeX Üeje DeHevee Je DeeefÞeleeW keÀe peerJeve MeeefHele keÀj uesles nQ~ Deelcee keÀes ueies nQ HeeB®e efJekeÀejeW ªHeer keÀeræ[s HeefJe$elee kesÀ DeeOeej mes keÀF& ceveg<³eelceeSB pewmes efJeJeskeÀevevo, S.Heer.pes.Deyogue keÀueece Deeefo ceneve Deelcee

F&MJej keÀer MejCe ner meyemes megjef#ele peien nw

efmelecyej 2018

%eeveece=le keÀnueeS~ Yeejle ceW oerHeeJeueer Hej peye Þeer ue#ceer peer keÀe Dee»eve keÀjles nQ lees mLetue mJe®ílee, HeefJe$elee Hej yengle O³eeve osles nQ~ cebefoj ³ee efkeÀmeer Yeer Oeeefce&keÀ mLeue Hej ueesie HeefJe$elee keÀes OeejCe keÀjkesÀ ner He´JesMe keÀjles nQ~ Fmemes mHe<ì nw efkeÀ peneB HeefJe$elee nw JeneB megKe, Meeeqvle, mece=ef× keÀer osJeer nw ner~ O³eeve oW, Deiej keÀeræ[s ueies SkeÀ yeerpe keÀes yees³ee peeS lees keÌ³ee Jen mJemLe Je=#e yeve HeÀue, HetÀue Heóeve keÀj mekeÀlee nw? veneR vee~ þerkeÀ Fmeer He´keÀej Deepe ceveg<³eeW kesÀ ceve (Deelcee keÀer SkeÀ met#ce Fvêer³e) keÀes HeeB®e efJekeÀejeW kesÀ keÀeræ[s ueie ®egkesÀ nQ~ HeefjCeecemJeªHe, Jen keÀuen, keÌuesMe, ef®eblee, DeJemeeo, leveeJe, Ye³e, nleeMee Deewj yeoues keÀer YeeJevee Jeeuee peerJeve peerves Hej cepeyetj nw~ %eeve-FvpeskeÌMeve mes efJekeÀejeW ªHeer keÀeræ[eW keÀer meceeeqHle Ssmes keÀuen-keÌuesMe Jeeues mece³e DeLee&led keÀefue³egie kesÀ Deble Je mele³egie kesÀ HeéjcYe kesÀ Heg©<eesÊece keÀu³eeCekeÀejer mebiece³egie Hej YeieJeeve mJe³eb Fme Yet Hej DeJeleefjle nesles nQ~ GvnW ner Heeflele-HeeJeve keÀne peelee nw~ GvekeÀe keÀÊe&J³e nw HeefleleeW keÀes HeeJeve yeveevee~ FmekesÀ efueS Jes ceveg<³eeW keÀes jepe³eesie keÀer efMe#ee oskeÀj efHeÀj mes Þes<þ keÀce& keÀjvee efmeKeeles nQ~ mebv³eemeer lees DeHeveer cele Hej SkeÀ pevce HeefJe$e yeveles nQ Hejvleg F&MJejer³e ³eesieyeue mes keÀesF& Yeer Deelcee 21 pevceeW kesÀ efueS mecHetCe& HeefJe$e Deewj efveefJe&keÀejer yeve mekeÀleer nw~ Deelcee keÀes pees HeeB®e efJekeÀejeW ªHeer keÀeræ[s ueies nQ, Jes %eeve keÀe FvpeskeÌMeve ueieves mes otj nes peeles nQ~ nj jele kesÀ yeeo megyen DeJeM³e nesleer nw~ FmeefueS keÀefue³egie kesÀ yeeo mJeefCe&ce ³egie keÀes lees Deevee ner nw~ Yeejle keÀes efHeÀj mes meesves keÀer ef®eefæ[³ee yevevee ner nw~ HeÝeg keÀer efHe´³e ³eespevee nw ogKe keÀer ogefve³ee veke&À keÀes, megKe keÀer ogefve³ee mJeie& ceW HeefjJele&ve keÀjvee~ FmekeÀe DeeOeej nw HeefJe$elee keÀer MeefkeÌle~ 

Dee³ee efMeJe Yeesuee nw ye´ïeekegÀceej efveefJe&keÀej veeje³eCe ÞeerJeemleJe, efceefÞeKe leerLe& yeeHe keÀer ³eeo Yegueeves mes, ueielee cee³ee keÀe ieesuee nw~ ceveceveeYeJe keÀe ceb$e megveeves efHeÀj Dee³ee efMeJe Yeesuee nw~~

HejceefHelee mebiece Hej DeekeÀj, DeHevee Heeì& yepeeles nQ~ 84 pevceeW keÀer ieeLee, DeekeÀj legcnW megveeles nQ~~ %eeve megveelee efvejekeÀej, ueskeÀj ye´ïee keÀe ®eesuee nw~ yeeHe keÀer ³eeo Yegueeves mes, ueielee cee³ee keÀe ieesuee nw~~

veke&Àce³eer ogefve³ee nw peeveer, mJeefie&keÀ ogefve³ee Deeveer nw~ HeeB®e npeej Je<e& Henues keÀer, ³en ner SkeÀ keÀneveer nw~~ me=eq<ì kesÀ leerveeW keÀeueeW keÀe, Deye %eeve efHeìeje Keesuee nw~ yeeHe keÀer ³eeo Yegueeves mes, ueielee cee³ee keÀe ieesuee nw~~

%eeve-³eesie keÀes OeejCe keÀjkesÀ, Hetje HeeJeve yevevee nw~ efoJ³e iegCeeW ceW HeefJe$elee ner meJe& iegCeeW keÀe ienvee nw~~ 21 pevce legce jep³e keÀjesies, efMeJe yeeyee ³en yeesuee nw~ yeeHe keÀer ³eeo Yegueeves mes, ueielee cee³ee keÀe ieesuee nw~~

mele³egie keÀer jepeeF& osves, Yeei³eefJeOeelee Dee³ee nw~ Þes<þ keÀce& efmeKeueekeÀj kesÀ, Jen osJe yeveeves Dee³ee nw~~ HejceefHelee keÀer efMe#ee megvekeÀj, cesje Yeer ceve [esuee nw~ yeeHe keÀer ³eeo Yegueeves mes, ueielee cee³ee keÀe ieesuee nw~~

Fme Heeflele Hegjeveer ogefve³ee keÀes, efJe<e³eer meeiej keÀes peuevee nw~ osn meYeer keÀer ³eneR peuesieer, osner keÀes Iej ®euevee nw~~ ogefve³ee nw Deeqvlece MJeemeeW Hej, Deevee efJeveeMe keÀe jesuee nw~ yeeHe keÀer ³eeo Yegueeves mes, ueielee cee³ee keÀe ieesuee nw~~ ceveceveeYeJe keÀe ceb$e megveeves efHeÀj Dee³ee efMeJe Yeesuee nw~~

Kesue meejs Kesuevee ceiej efkeÀmeer keÀer YeeJeveeDeeW kesÀ meeLe cele Kesuevee

efmelecyej 2018 efpeboieer keÀes KegMe jnkeÀj peerDees, keÌ³eeWefkeÀ jespe Meece efmeHe&À metjpe ner veneR {uelee DeeHekeÀer Deveceesue efpeboieer Yeer {ueleer nw

ce=l³eg mes Henues HeeB®e DeefveJee³e& keÀce& ye´ïeekegÀceej jecesMJej meent, efHebÀiesMJej, ieefj³eeyebo (í.ie.)

keÀne peelee nw efkeÀ ceeveJe peerJeve leerve Hespe keÀer SkeÀ

keÀer GlHeefÊe keÀjlee nw~ Deiej Jen Hesæ[ veeRyet keÀe nw lees GmekesÀ efkeÀleeye keÀer lejn nw, efpemekeÀe He´Lece Hespe pevce Deewj Debeflece yeerpe mes veeRyet keÀe ve³ee Hesæ[ Deewj Deceªo keÀe nw lees GmekesÀ Hespe ce=l³eg efJeefOe ves efueKe efo³ee nw Deewj yeer®e kesÀ Hespe keÀes keÀesje yeerpe mes ve³ee Hesæ[ Deceªo keÀe yevesiee~ Ssmes ner ceveg<³eelceeSB íesæ[ efo³ee nw efpemeceW nce DeHeves keÀceeX mes De®ís ³ee yegjs Yeei³e pevce, peerJeve kesÀ yeeo ce=l³eg keÀes HeéHle keÀj Hegveë ve³ee ceeveJe Mejerj ner OeejCe keÀjleer nQ, efkeÀmeer Dev³e ³eesefve ceW veneR peeleer efueKe mekeWÀ~ DeefOekeÀlej ueesieeW keÀer ceev³elee nw efkeÀ YeieJeeve ves Yeei³e nQ~ ce=l³eg, ceeveJe peerJeve keÀer Debeflece cebefpeue veneR nw, cee$e SkeÀ efueKekeÀj ceveg<³eeW keÀes Fme Oejleer Hej Yespee nw Hejvleg mJe³eb Heæ[eJe nw~ FmekesÀ yeeo Yeer pevce-Hegvepe&vce keÀer ³ee$ee peejer YeieJeeve keÀnles nQ, ``ceerþs ye®®es, legce DeHeves Yeei³e kesÀ efvecee&lee jnleer nw~ Deieues pevce ceW ceelee, efHelee, YeeF&, yevOeg, HeefjJeej, mJe³eb nes~ pewmee keÀce& keÀjles nes Jewmee ner HeÀue Heeles nes~'' meceepe Deeefo efHeíues pevce kesÀ keÀce&, mebkeÀuHe Deewj YeeJeveeDeeW YeieJeeve ves Yeei³e efueKeves keÀer keÀuece nceejs neLeeW ceW oer nw kesÀ DeeOeej Hej efceueles nQ~ mebmeej keÀe meyemes yeæ[e keÀ<ì nw efpememes nce pewmee ®eenW Jewmee DeHevee Yeei³e yevee mekeÀles nQ~ Gme mJe³eb kesÀ Mejerj keÀe l³eeie keÀjvee keÌ³eeWefkeÀ Gme mece³e SkeÀ OekeÀ mes meJe&mJe íesæ[vee Heæ[lee nw~ keÀuece keÀe veece nw keÀce&~ SkeÀ jep³e ceW SkeÀ Depeeryeesiejerye efve³ece Lee efkeÀ jepee keÀe nce Þes<þ Je HegC³e keÀceeX mes pevce-pevceevlej kesÀ efueS DeHeveer lekeÀoerj TB®eer yevee mekeÀles nQ Deewj yegjs keÀceeX mes lekeÀoerj keÀes keÀe³e&keÀeue HetCe& nesves kesÀ HeM®eeled Gmes veeJe ceW yewþvee Heæ[lee Lee~ veeefJekeÀ Gmes veoer kesÀ Gme Heej íesæ[ osles Les, peneB Hej Ieves uekeÀerj Yeer ueiee mekeÀles nQ~ pebieueeW ceW KelejveekeÀ efnbmekeÀ HeéCeer jnles Les~ keÀF& efoveeW lekeÀ keÀceeX keÀer Metefìbie kewÀmeer nes? Jele&ceeve mece³e Deelce%eeve kesÀ DeYeeJe ceW p³eeoelej ueesie jepee pebieue ceW YetKee-H³eemee FOej-GOej YeìkeÀlee jnlee Lee Þes<þ keÀceeX kesÀ Heéfle Goemeerve jnles nQ~ mees®eles nQ efkeÀ ce=l³eg kesÀ Deewj Deble ceW cej peelee Lee ³ee pebieueer peeveJejeW keÀe efMekeÀej yeeo lees Helee veneR keÀewve-meer ³eesefve ceW YeìkeÀvee Heæ[siee, efHeÀj yeve peelee Lee~ ³eefo keÀesF& jepee veeJe ceW yewþvee veneR ®eenlee Lee lees mewefvekeÀ HegC³e keÀce& keÀjves mes keÌ³ee HeÀe³eoe? Fmeefue³es DeYeer ceewpe keÀj uees, mece³e Deeves Hej osKee pee³esiee~ uesefkeÀve, Deble ceW peye Gmes peyejomleer pebpeerjeW mes pekeÀæ[keÀj Iemeerìles ngS veeJe lekeÀ peerJeve Yej efkeÀ³es ieS keÀceeX keÀes osKeves keÀe mece³e Deelee nw leye ues peeles Les~ Fmeer keÀejCe mes keÀesF& Yeer J³eefkeÌle jepee yeveves kesÀ efmeJee³e HeM®eeleeHe kesÀ kegÀí Yeer neLe veneR jn peelee nw~ nceeje efueS Glmeener veneR neslee Lee Deewj ³eefo yeve Yeer peelee Lee lees peerJeve SkeÀ efHeÀuce keÀer lejn nw efpemes Deble ceW nceW ner osKevee jep³e kesÀ efJekeÀeme ³ee He´pee kesÀ GlLeeve kesÀ yepee³e DeHeves Heæ[siee Deleë DeHeves keÀceeX keÀer Metefìbie Ssmes keÀjW efkeÀ peerJeve ªHeer keÀe³e&keÀeue keÀes Yeesie-efJeueeme, ceeBmeenej, ceefojeHeeve Fl³eeefo yegjs keÀceeX ceW J³eleerle keÀj oslee Lee~ efHekeÌ®ej osKeves uee³ekeÀ jns~ SkeÀ yeej SkeÀ yegef×ceeve J³eefkeÌle jepee yevee~ keÀe³e&keÀeue ce=l³eg ö Deeqvlece cebefpeue veneR efMeJe yeeyee keÀnles nQ, ceerþs ye®®es, efpeme lejn Hesæ[ ceW HeÀue HetCe& nesles ner mewefvekeÀ HekeÀæ[ves kesÀ efue³es Dee ie³es~ jepee KegMeerDeelee nw Deewj HeÀue keÀe yeerpe peceerve ceW efiejkeÀj Hegveë veS Hesæ[ KegMeer mewefvekeÀeW kesÀ meeLe veeJe keÀer Deesj ®eue Heæ[e~ mecHetCe& 30 pees J³eefkeÌle peerJeve ceW keÀYeer mebIe<e& mes Heefjef®ele veneR neslee, Fefleneme ieJeen nw efkeÀ Jees keÀYeer ®eef®e&le veneR neslee efmelecyej 2018

%eeveece=le veiejJeemeer nwjeve Les efkeÀ jepee Flevee He´mevve keÌ³eeW nw~ veiejJeeefme³eeW keÀe DeefYeJeeove keÀjles ngS jepee veeJe ceW yewþ ie³ee~ jepee keÀer KegMeer keÀe jepe Debleleë veeefJekeÀ ves Hetí ner efue³ee~ jepee ves keÀne, megvees veeefJekeÀ, ceQves DeHeves keÀe³e&keÀeue kesÀ Henues Je<e& Ieves pebieue ceW mewefvekeÀ YespekeÀj KelejveekeÀ Je efnbmekeÀ HeéefCe³eeW keÀes efHebpejs ceW kewÀo keÀjJee³ee~ otmejs Je<e& kebÀìerues Je=#eeW keÀes keÀìJeekeÀj JeneB megboj veiej, cebefoj, Oece&Meeuee Fl³eeefo yeveJee³es~ leermejs Je<e& iejerye veeieefjkeÀeW leLee meeOeg-mebleeW keÀes JeneB yemeJee³ee~ ®eewLes Je<e& efJeMeeue jepecenue yeveJeekeÀj DeHeves HeefjJeej keÀes mLeeveevleefjle keÀj efo³ee~ Deewj Deye HeeB®eJeW Je<e& mJe³eb ceQ DeHeveer F®íe mes KegMeer-KegMeer, DeHeveer cesnvele mes yemee³es ngS ve³es veiej ceW pee jne ntB~ Deiej osKee peeS lees GHejeskeÌle jepee keÀer lejn Deelcee ªHeer jepee Yeer osn ªHeer jep³e ceW DeHevee keÀe³e&keÀeue Hetje keÀjves kesÀ efueS Deeleer nw~ me=eq<ì kesÀ HeéjbYe ceW Deelcee keÀes mJe kesÀ mJeªHe keÀer mce=efle jnleer nw Hejbleg pevce-cejCe kesÀ ®eke´À ceW Deeles-Deeles ceO³ekeÀeue ceW Gmes mJe kesÀ mJeªHe keÀer efJemce=le nes peeleer nw~ osnYeeve kesÀ JeMe neskeÀj Jen DeveskeÀeveskeÀ HeeHekeÀce& keÀjleer nw efpevekesÀ keÀejCe Deble mece³e ceW Oece&jepe keÀer mepeeDeeW keÀer mce=efle mes Ye³eYeerle nesleer jnleer nw~ Deiej nce ®eenles nQ efkeÀ Ssmeer Ye³eHeó mce=efle³eeB nceW Devle mece³e vee DeeSB lees nceW Yeer Gme yegef×ceeve jepee keÀer lejn DeYeer mes DeHeves YeefJe<³e keÀes mebJeejves ceW ueie peevee ®eeefn³es~ Henuee ö keÀece, ke´ÀesOe, ueesYe, ceesn, DenbkeÀej ªHeer met#ce efnbmekeÀ HeéefCe³eeW keÀes F&MJejer³e %eeve Je jepe³eesie kesÀ efve³eefcele DeY³eeme mes keÀeyet ceW keÀjW~ otmeje ö F&<³ee&, Üs<e, Ie=Cee, yeoues keÀer YeeJevee, lesje-cesje ªHeer kebÀìerues Je=#eeW keÀes Kelce keÀj ceve ceW vece´lee, ceOegjlee pewmes meodiegCeeW mes YejHetj GHeJeve efKeueeSB~ leermeje ö efyeieæ[s ngS efjMleeW keÀes megOeej keÀj, GvnW ceve ªHeer cenue ceW Hegveë yemeeSB~ ®eewLee ö ceve keÀes ceeqvoj yeveekeÀj JeneB H³eejs efMeJeyeeyee keÀes efmelecyej 2018

mLeeve oW Deewj GvekeÀer Þeercele He´ceeCe DeHevee mece³e, MJeeme, mebkeÀuHe, leve, ceve, Oeve F&MJejer³e mesJee ceW meHeÀue keÀjW~ HeeB®eJeeB ö mJe³eb Yeer menpe ner Fme Hegjeves Mejerj keÀes íesæ[ Hejceelcee efHelee kesÀ meeLe GvekesÀ Iej HejceOeece ueewìves keÀer lew³eejer HekeÌkeÀer jKeW~ ³eefo peerles peer ³es HeeB®e keÀe³e& keÀj efueS lees Oece&jepe nceeje yeeue Yeer yeebkeÀe veneR keÀj HeeSiee~ Fve Þes<þ keÀceeX kesÀ HeefjCeecemJeªHe nce SkeÀ ve³eer mele³egieer mJeefCe&ce ogefve³ee ceW Hegveë pevce ueWies peneB SkeÀ Oece&, SkeÀ jep³e, SkeÀ Yee<ee nesieer~ jepeveweflekeÀ meÊee Je Oece&meÊee SkeÀ kesÀ neLeeW ceW nesieer~ JeneB efkeÀmeer Yeer He´keÀej keÀe ogKe ³ee keÀHeì veneR nesiee, He´ke=Àefle megKeoe³eer nesieer Deewj ®eejeW Deesj efmeHe&À Deevebo ner Deevebo nesiee~

Hesæ[eW keÀes cele keÀeìes censvê osJeebieve `ceeìer', Heb[efj³ee (keÀJeOee&),í.ie. SkeÀ-SkeÀ Hesæ[ ueieeDees, Oejleer keÀes ye®eeDees~ efceueW leepee HeÀue-HetÀue, He³ee&JejCe Meg× yeveeDees~~ cele keÀeìes legce Hesæ[ keÀes, Heg$e meceeve ner ceevees~ Fvemes ner peerJeve pegæ[e nw, efjMlee DeHevee peevees~~ mees®ees, keÌ³ee nesiee, Deiej Hesæ[ meYeer keÀì pee³eWies? keÀneB efceuesieer Meg× nJee, leæ[He-leæ[He cej pee³eWies~~ HeÀue-HetÀue Deewj Deew<eefOe lees Hesæ[eW mes ner efceueles nQ~ jnles ceve He´mevve meoe, yeeieeW ceW efoue efKeueles nQ~~ Hebíer ®enkeÀles Hesæ[eW Hej, IeeWmeuee yeveekeÀj jnles nQ~ HeÀue-HetÀue Keeles meoe, OetHe-íeBJe meye menles nQ~~ meyekeÀe peerJeve Fmeer mes nw, efHeÀj keÌ³eeW FmekeÀes keÀeìles nes~ DeHevee Guuet meerOee keÀjves, ueesieeW keÀes legce yeeBìles nes~~ keÀjes mebkeÀuHe peerJeve ceW H³eejs, SkeÀ-SkeÀ Je=#e ueiee³eWies~ njer-Yejer Oejleer jKeWies, peerJeve KegMeneue yevee³eWies~

ceMeevre keÀes peibe peie pee³es lees Hepgex Meejs keÀjles n,Q DekeuÌe keÀes peibe peie pee³es lees peygeeve Meejs keÀjleer nw

ceewve ceve keÀer cegmkeÀeve nw ye´ïeekegÀceej jeceefmebn, jsJeeæ[er (nefj³eeCee)

mevle efleueesHee keÀer K³eeefle Fme ªHe ceW Leer efkeÀ GvekesÀ

Heeme meYeer He´MveeW kesÀ peJeeye nesles nQ~ SkeÀ yeej ceewuegbkeÀ veece keÀe SkeÀ J³eefkeÌle GvekesÀ Heeme Dee³ee Deewj DeHeves ceve ceW Gþves Jeeues DeveskeÀ He´MveeW kesÀ GÊej mevle mes peeveves keÀer F®íe J³ekeÌle keÀer~ mevle ves keÀne, ceQ legcnejs meYeer He´MveeW kesÀ GÊej otBiee uesefkeÀve legcnW FmekeÀer keÀercele ®egkeÀeveer nesieer~ ceewuegbkeÀ ves Mele& keÀes mJeerkeÀej keÀj efue³ee~ leye mevle yeesues, legcnW oes Je<e& lekeÀ cesjs Heeme ceewve yewþvee Heæ[siee~ Fve oes Je<eeX ceW legcnW efkeÀlevee Yeer keÀ<ì ³ee HejsMeeveer DeeS efkeÀvleg legce kegÀí veneR yeesueesies~ ceewuegbkeÀ jepeer nes ie³ee~ Jen oes Je<e& lekeÀ mevle efleueesHee kesÀ Heeme ceewve jne~ Fme DeJeefOe ceW ceve Yeer ceewve nes ie³ee, efJe®eejeW kesÀ DeeJesie cevo Heæ[les ieS Deewj GmekesÀ Yeerlej Meeeqvle keÀe He´Jeen nesves ueiee~ oes Je<e& HetCe& nesves Hej mevle efleueesHee ves Gmemes He´Mve Hetíves keÀe Deeie´n efkeÀ³ee lees Jen mevle kesÀ ®ejCeeW ceW PegkeÀkeÀj yeesuee, cenejepe, Fve oes Je<eeX ceW peeve ie³ee ntB efkeÀ ceve kesÀ ceewve ceW ner meejs He´MveeW kesÀ GÊej nQ~ Deye cegPes kegÀí veneR Hetívee~ ceQves meYeer GÊej Hee efue³es nQ~ GHejeskeÌle Ieìvee keÀe YeeJe ³ener nw efkeÀ ceeveJe kesÀ Yeerlej GmekeÀer leceece efpe%eemeeDeeW kesÀ meceeOeeve ceewpeto nQ efkeÀvleg meceeOeeve Heeves kesÀ efueS ceve keÀe ceewve jnvee peªjer nw~ Meeeqvle kesÀ DeYeeJe ceW ceveg<³e yes®ewve jnlee nw Deewj Fme DeJemLee ceW Jen yeenj mes DeHeves He´MveeW kesÀ GÊej Heeves kesÀ efueS YeìkeÀ jne nw~ Hejvleg yeenj lees He´MveeW keÀer yeæ{leer Yeeræ[ nw~ Devoj peekeÀj ner Fme Yeeræ[ mes ye®ee pee mekeÀlee nw~ ceewve Deewj ®egHHeer ceW Deblej ceewve jnW Deewj DeHeveer megj#ee keÀjW~ ceewve keÀYeer nceejs meeLe efJeMJeemeIeele veneR keÀjsiee~ ceewve Deewj ®egHHeer ceW Devlej nw~ ®egHe jnves keÀe celeueye ³en veneR nw efkeÀ J³eefkeÌle Devoj mes Yeer Meevle nw~ ®egHe jnvee DeLee&led otmejeW mes yeeleW yevo nQ uesefkeÀve ceewve jnvee DeLee&led Devoj Yeer mebJeeonervelee peejer nw~

ceewve keÀye peªjer nw JeeCeer keÀer cegKejlee Deewj ceewve oesveeW ³eefo ieuele mece³e Hej neW lees Peieæ[s kesÀ keÀejCe yeveles nQ~ pewmes Heæ{eF&, Kesue, keÀuee Deeefo ceW leLee efkeÀmeer keÀes He´eslmeeefnle keÀjves kesÀ efueS peªj yeesueW~ ³eefo FveceW ceewve OeejCe efkeÀ³ee lees cenbiee Heæ[ mekeÀlee nw Hejvleg Deeuees®evee ³ee DeeJesMe kesÀ mece³e ceewve peªjer nw~ Deleë mener efveCe&³e peªjer nw efkeÀ keÀye yeesuevee nw Deewj keÀye ®egHe jnvee nw~ ceewve DeLee&led ceve kesÀ FkeÌkeÀe-ogkeÌkeÀe Deefle DeeJeM³ekeÀ mebkeÀuHe, yeme~ peye J³eefkeÌle³eeW mes KeìHeì nes peeleer nw lees kegÀí osj kesÀ efueS Gvemes yeele-®eerle yevo nes peeleer nw Hejvleg Yeerlej ner Yeerlej SkeÀ-otmejs kesÀ He´efle meJeeue-peJeeye ®eueles jnles nQ~ yes®ewveer Je DeMeeeqvle keÀe pevce neslee nw Deewj ³ener yes®ewveer, Mejerj ceW yeerceejer yevekeÀj GYejves ueieleer nw~ ceewve mes ceeveefmekeÀ leveeJe keÀce neslee nw yeele®eerle keÀjves keÀer meyemes yeæ[er keÀuee nw meeFuesvme~ Fmemes efveCe&³e MeefkeÌle yeæ{leer nw lees DeelceefJeMJeeme Yeer yevee jnlee nw~ ceewve ceW ner veS ef®evleve keÀer keÀuece ueieleer nw~ MeejerefjkeÀ Deewj ceeveefmekeÀ mJeemL³e þerkeÀ jnlee nw~ Fmemes ceeveefmekeÀ leveeJe Yeer keÀce neslee nw~ %eeve kesÀ He´keÀeMe Üeje efkeÀ³ee ie³ee ceewve Devoj ner Devoj cegmkeÀeve mes Yej peelee nw~ kesÀJeue yeenjer ®egHHeer ®esnjs Hej jewye oMee&leer nw lees DeevleefjkeÀ ceewve ceve keÀer cegmkeÀeve nw~ otmejeW mes yeesueves kesÀ efueS Yee<ee keÀe He´³eesie efkeÀ³ee peelee nw uesefkeÀve mJeb³e mes yeele keÀjves kesÀ efueS ceewve peªjer nw~ ceewve Üeje Yeerlej ner Yeerlej Hejceelce efmecejCe ®euelee jnlee nw efpememes le=eqHle efceueleer nw ceevees Hejceelce efceueve nes jne nw, efHeÀj kegÀí Mes<e veneR jn peelee~ efpeme He´keÀej ceveg<³e kesÀ MJeeme efieveleer kesÀ nQ Jewmes ner ceveg<³e kesÀ yeesue Yeer efieveleer kesÀ nQ~ yeesue keÀe mìekeÀ pecee jKeves kesÀ efueS ceewve Deefle DeeJeM³ekeÀ nw, veneR lees Devle ceW yengle HeM®eeleeHe nesiee~  