projekt
Edukacja zawodowa i obywatelska na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatu Szkoła Trenerów dla Dobrego Klimatu
warsztat
Ochrona przyrody jako narzędzie stabilizujące klimat Bystra, 01–02 lutego 2014
Dlaczego powinniśmy chronić przyrodę? Motywy ochrony środowiska Piotr Skubała
Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada Stowarzyszenie Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, poglądy w nim wyrażone nie odzwierciedlają oficjalnego stanowiska Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
edukacja dla dobrego klimatu
Dlaczego powinniśmy chronić przyrodę? Motywy ochrony środowiska
Prof. UŚ dr hab. Piotr Skubała Uniwersytet Śląski, Katedra Ekologii http://theguiridispatches.files.wordpress.com/2008/05/earth.jpg
Dlaczego powinniśmy chronić przyrodę?
Fot. Piotr Skubała
Dlaczego powinniśmy chronić przyrodę? Motywy ochrony środowiska
Motywy ekonomiczne Motywy etyczne Motywy religijne Motywy estetyczne Motywy naukowe Motywy edukacyjne
Fot. Piotr Skubała
Dlaczego powinniśmy chronić przyrodę? Motywy ochrony środowiska
I. Motywy ekonomiczne
Fot. Piotr Skubała
Dlaczego powinniśmy chronić przyrodę? Motywy ochrony środowiska
I. Motywy ekonomiczne Nowy enwironmentalizm
Fot. Piotr Skubała
Nowy enwironmentalizm
„Nowy enwironmentalizm” – zmiana w sposobie myślenia na temat bioróżnorodności
http://irishwildlifephotography.blogspot.com/2010/05/100-species-of-garden-animals.
Nowy enwironmentalizm
„Nowy enwironmentalizm” – zmiana w sposobie myślenia na temat bioróżnorodności Cel
Opracowanie nowych sposobów uzyskiwania dochodu z przyrody, bez jej uśmiercania
http://irishwildlifephotography.blogspot.com/2010/05/100-species-of-garden-animals.
Nowy enwironmentalizm Dżungla tropikalna
Czy dochód z produktów ubocznych jest wystarczająco wysoki, by uzasadnić zachowanie lasu deszczowego bez wycinki drzew? http://www.casarioblanco.com/rainforest-2.jpg
Nowy enwironmentalizm DĹźungla tropikalna
http://www.photoeverywhere.co.uk/west/usa/hawaii/hawaii-rainforest-national-parkDSC_3735.jpg http://gomuscles.net/muscle-building-supplements-for-vegetarians/
Nowy enwironmentalizm DĹźungla tropikalna
http://www.photoeverywhere.co.uk/west/usa/hawaii/hawaii-rainforest-national-parkDSC_3735.jpg http://trendsupdates.com/wp-content/uploads/2009/08/ranching-in-the-Amazon.jpg
Nowy enwironmentalizm Dżungla tropikalna
1 ha działka niedaleko miasta Mishana - 30 km od Iquitos, Peru 275 gatunków drzew
72 gatunki dostarczały owoce, warzywa, dziką czekoladę i kauczuk, które można sprzedać na pobliskich peruwiańskich rynkach
Peters Ch. M., Gentry A. H., Mendelsohn R. O. 1989. Valuation of an Amazonian Rainforest. Nature 339: 655-656.
Nowy enwironmentalizm Dżungla tropikalna
Roczny dochód wyniósł 700 $. Roczny jednorazowy dochód z drewna wynosi 1000 $. Warto podkreślić, że autorzy wzięli pod uwagę wyłącznie zysk z drzew, pomijając pozostałe bogactwo puszczy.
Peters Ch. M., Gentry A. H., Mendelsohn R. O. 1989. Valuation of an Amazonian Rainforest. Nature 339: 655-656.
http://www.photoeverywhere.co.uk/west/usa/hawaii/hawaii-rainforest-national-parkDSC_3735.jp
Nowy enwironmentalizm Dżungla tropikalna
Wartość zbioru dziko rosnących ziół leczniczych w dwóch fragmentach lasu tropikalnego w Belize
726 $/ha- Gwatemala 3327 $/ha - Brazylia Balick M. J. , Mendelsohn R. 1992. Assessing the economic value of traditional medicines from tropical rainforests. Conservation Biology 6, 1:128-130. Wilson E. O. 2003. Przyszłość życia. Wyd. Zysk i S-ka, Poznań.
Nowy enwironmentalizm Dżungla tropikalna
Wartość zbioru dziko rosnących ziół leczniczych w dwóch fragmentach lasu tropikalnego w Belize
726 $/ha- Gwatemala 3327 $/ha - Brazylia
Wartość plonów z hektara lasu tropikalnego przekształconego w grunty uprawne
228 $/ha - Gwatemala 339 $/ha - Brazylia
Balick M. J. , Mendelsohn R. 1992. Assessing the economic value of traditional medicines from tropical rainforests. Conservation Biology 6, 1:128-130. Wilson E. O. 2003. Przyszłość życia. Wyd. Zysk i S-ka, Poznań.
Nowy enwironmentalizm Dżungla tropikalna Kalimantan (indonezyjska część wyspy Borneo)
3.3 mln ha lasu tropikalnego w Kalimantan
Palma olejowa (Elaeis guineensis)
Venter O., Meijaard E., Possingham H., Dennis R. , Sheil D., Wich S., Hovani L., Wilson K. 2009. Carbon payments as a safeguard for threatened tropical mammals. Conservation Letters 2: 123129. http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5e/Kalimantan2.png
Nowy enwironmentalizm Dżungla tropikalna Ochrona lasów Borneo poprzez sprzedaż limitów na emisję CO2
Fabryka emituje CO2, w zamian kupuje limity CO2, czyli płaci właścicielom obszarów zalesionych za to, że drzewa wchłaniają CO2
Przynosi to więcej zysków niż tworzenie plantacji palm olejowych.
Venter O., Meijaard E., Possingham H., Dennis R., Sheil D., Wich S., Hovani L., Wilson K. 2009. Carbon payments as a safeguard for threatened tropical mammals. Conservation Letters 2: 123129. http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5e/Kalimantan2.png
Nowy enwironmentalizm Ochrona lasów Borneo poprzez sprzedaż limitów na emisję CO2 Orangutan Land Trust Greenlinecare (Dżakarta) TreeBanking (Kolorado)
Negocjują 60-letnią dzierżawę wyspy na rzece Kahayan (3 tys. ha)
Zapewnienie schronienia orangutanom z sierocińca Nyaru Menteng
The Search for Sanctuary: Orphan Apes. Dostęp 19.03.2010, <http://www.orangutan.net/archives/209> http://i.telegraph.co.uk/telegraph/multimedia/archive/01003/orangutans-wheelba_1003231i.jpg
Motywy ekonomiczne. Nowy enwironmentalizm Zwierzęta: co się bardziej opłaca: zabijanie czy oglądanie?
http://www.ocean.com/resources/conservgroups/pic2.jpg
http://www.sustainabilityninja.com/wp-content/uploads/2010/01/dolphins1.jpg
Motywy ekonomiczne. Nowy enwironmentalizm Zwierzęta: co się bardziej opłaca: zabijanie czy oglądanie? Delfin krótkogłowy (Orcaella brevirostris)
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bc/Cetacea_range_map_Irrawaddy_Dolphin.PNG
Motywy ekonomiczne. Nowy enwironmentalizm Zwierzęta: co się bardziej opłaca: zabijanie czy oglądanie? W wielu regionach jest on gatunkiem zagrożonym. Kambodża - prowincje Kratie i Steung Trend, górny bieg Mekongu: 2006: 90 sztuk.
Delfin krótkogłowy (Orcaella brevirostris)
http://www.cites.org/gallery/speciespics/mammal/large/snubfin_dolphin_L.jpg
Motywy ekonomiczne. Nowy enwironmentalizm Zwierzęta: co się bardziej opłaca: zabijanie czy oglądanie?
Delfin krótkogłowy (Orcaella brevirostris) http://en.wikipedia.org/wiki/Image:Irrawaddy.jpg
http://library.thinkquest.org/17963/images/id-1.jpg
Motywy ekonomiczne. Nowy enwironmentalizm Zwierzęta: co się bardziej opłaca: zabijanie czy oglądanie? Kampania społeczna
rybacy zaprzestali połowy z wykorzystaniem sieci
(stanowiących zagrożenie dla delfinów)
wielu rybaków zajęło się uprawą roli lub turystyką
WWF Greater Mekong Programme Office (2008-10-21). „Cambodian Mekong Dolphin Conservation Project”. Greater Mekong. WWF.
Motywy ekonomiczne. Nowy enwironmentalizm Zwierzęta: co się bardziej opłaca: zabijanie czy oglądanie?
WWF Greater Mekong Programme Office (2008-10-21). „Cambodian Mekong Dolphin Conservation Project”. Greater Mekong. WWF.
Motywy ekonomiczne. Nowy enwironmentalizm Zwierzęta: co się bardziej opłaca: zabijanie czy oglądanie? Kampania społeczna
rybacy zaprzestali połowy z wykorzystaniem sieci
(stanowiących zagrożenie dla delfinów)
wielu rybaków zajęło się uprawą roli lub turystyką
2007 r.: 160 sztuk WWF Greater Mekong Programme Office (2008-10-21). „Cambodian Mekong Dolphin Conservation Project”. Greater Mekong. WWF.
Motywy ekonomiczne. Nowy enwironmentalizm Zwierzęta: co się bardziej opłaca: zabijanie czy oglądanie? Wycieczki organizowane dla turystów (podglądanie wielorybów) przynoszą znacznie więcej zysków niż polowania. 2008: podglądanie wielorybów: 119 krajów - 13 mln uczestników; 13 tys. miejsc pracy - 2,1 mld $/rok zysku
Watching whales sure beats killing them. New Scientist. 06 July 2009 http://www.newscientist.com/article/mg20327153.500-watching-whales-sure-beats-killing-them.html http://www.eastburycottage.co.za/images/whale%20watching%20from%20boat.JPG
Motywy ekonomiczne. Nowy enwironmentalizm Terra preta do Indio – indiański czarnoziem
Archeolodzy w Amazonii rozpoznali obszary żyznej gleby (1 -15 ha)
Mann Ch. C. 2009. Błogosławiona Ziemia. Przyszłość zależy od gleby pod naszymi stopami. National Geographic 7, 118: 50-71. http://www.das-gold-der-erde.de/index.php?id=8&L=1
Motywy ekonomiczne. Nowy enwironmentalizm Terra preta do Indio – indiański czarnoziem
Mann Ch. C. 2009. Błogosławiona Ziemia. Przyszłość zależy od gleby pod naszymi stopami. National Geographic 7, 118: 50-71. http://www.das-gold-der-erde.de/index.php?id=8&L=1
Motywy ekonomiczne. Nowy enwironmentalizm Terra preta do Indio – indiański czarnoziem
Potencjalne pochodzenie: -wulkaniczne -osady ze starych jezior -pozostałości resztek roślinnych
Mann Ch. C. 2009. Błogosławiona Ziemia. Przyszłość zależy od gleby pod naszymi stopami. National Geographic 7, 118: 50-71. http://www.das-gold-der-erde.de/index.php?id=8&L=1
Motywy ekonomiczne. Nowy enwironmentalizm Terra preta do Indio – indiański czarnoziem
Potencjalne pochodzenie: -wulkaniczne -osady ze starych jezior -pozostałości resztek roślinnych
Mann Ch. C. 2009. Błogosławiona Ziemia. Przyszłość zależy od gleby pod naszymi stopami. National Geographic 7, 118: 50-71. http://www.das-gold-der-erde.de/index.php?id=8&L=1
Motywy ekonomiczne. Nowy enwironmentalizm Terra preta do Indio – indiański czarnoziem
Gleba sztuczna. Do wytworzenia używano: - porozbijaną ceramikę - odpady: nawóz zwierzęcy, ryby, kości zwierzęce, odpady roślinne - węgiel drzewny!!!
Od 2500 do 500 lat temu w dorzeczu Amazonki ludzie stworzyli grube warstwy gleby wzbogaconej węglem, zwiększając żyzność ubogich, płytkich gleb. Mann Ch. C. 2009. Błogosławiona Ziemia. Przyszłość zależy od gleby pod naszymi stopami. National Geographic 7, 118: 50-71. http://www.das-gold-der-erde.de/index.php?id=8&L=1
Motywy ekonomiczne. Nowy enwironmentalizm Terra preta do Indio – indiański czarnoziem
Terra preta - pozostaje żyzna przez stulecia - obfituje w minerały: fosfor, wapń, cynk, mangan - kluczowa zawartość węgla drzewnego (powstaje przy spalaniu roślin i odpadów w niskich temperaturach)
Mann Ch. C. 2009. Błogosławiona Ziemia. Przyszłość zależy od gleby pod naszymi stopami. National Geographic 7, 118: 50-71.
Motywy ekonomiczne. Nowy enwironmentalizm
Christoph Steiner: dodanie rozdrobnionego węgla drzewnego i tzw. płynnego dymu do typowej, marnej tropikalnej gleby prowadzi do wykładniczego wzrostu populacji drobnoustrojów.
„Biowęgiel” Gdy materiał roślinny, zwierzęcy zostanie zwęglony poprzez ogrzewanie go bez dostępu tlenu, pozostając nietknięty w ziemi gromadzi w ziemi dużych ilości węgla.
Steiner C. 2008. Soil Charcoal Amendments Maintain Soil Fertility and Establish a Carbon Sink - Research and Prospects. In: Soil Ecology Research Developments. (eds.) Tian-Xiao Liu. Nova Science Publishers, New York.
Motywy ekonomiczne. Nowy enwironmentalizm Terra preta do Indio – indiański czarnoziem
Lehmann (gleboznawca z Uniwersytetu Cornella): wykorzystanie paliw kopalnych przez ludzkość mogłoby zostać w pełni zrekompensowane przez magazynowanie węgla w terra preta nova.
Lehmann J. 2009. Biological carbon sequestration must and can be win-win approaches. Climatic Change 97: 459-463.
Motywy ekonomiczne. Nowy enwironmentalizm Pomysł na rozwój regionu
Walia - Rhayader – lata 90.: wysokie bezrobocie, brak perspektyw dla ludności lokalnej.
Motywy ekonomiczne. Nowy enwironmentalizm Pomysł na rozwój regionu
http://www.bogtrotters.org/downloads/Rhayader2.jpg
Motywy ekonomiczne. Nowy enwironmentalizm Pomysł na rozwój regionu
Grupa pasjonatów ustanowiła w regionie kilka stanowisk ornitologicznych ptaka kanii rudej (Milvus milvus).
http://www.ittiofauna.org/provinciarezzo/caccia/tabelle_specie/falconiformi/nibbio
Motywy ekonomiczne. Nowy enwironmentalizm Pomysł na rozwój regionu
Dzisiaj w Rhayder: •wytwarza się wiele lokalnych produktów •powstały hotele, centra edukacji ekologicznej •działa 114 nowych firm •turyści zostawiają rocznie 3 mln funtów
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4b/Milvus_milvus_R%28ThKraft%29.jpg
Motywy ekonomiczne. Nowy enwironmentalizm Pomysł na rozwój regionu
Stowarzyszenie „Delta” i Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Gminy Bałtów „Bałt” JuraPark (Góry Świętokrzyskie)
http://www.juraparkbaltow.pl/index.php
http://www.juraparkbaltow.pl/index.php
Motywy ekonomiczne. Nowy enwironmentalizm Pomysł na rozwój regionu JuraPark (Góry Świętokrzyskie)
http://www.juraparkbaltow.pl/index.php
Motywy ekonomiczne. Nowy enwironmentalizm Pomysł na rozwój regionu JuraPark (Góry Świętokrzyskie)
http://www.juraparkbaltow.pl/index.php
Dlaczego powinniśmy chronić przyrodę? Motywy ochrony środowiska
I. Motywy ekonomiczne Ekoturystyka
Fot. Piotr Skubała
Motywy ekonomiczne. Ekoturystyka Kostaryka Kostaryka i dżungla tropikalna
2000: 1,1 mln turystów, >1,1 mld $
PKB I - produkcja układów scalonych II - ekoturystyka
Dulude J. 2000. Trouble in Paradise: Critics say lack of Protection Endangers Costa Rica's Famed Nature Preserves. The San Francisco Chronicle. December 28, 2000. http://www.lushcostarica.com/
Motywy ekonomiczne. Ekoturystyka
Rwanda
PKB – III – ekoturystyka
Goryle górskie http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5f/Gorilla_mother_and_baby_at_Volcans_National_Park.jpg
Motywy ekonomiczne. Ekoturystyka DIAN FOSSEY (1932-1985)
Goryle g贸rskie http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5f/Gorilla_mother_and_baby_at_Volcans_National_Park.jpg
Dlaczego powinniśmy chronić przyrodę? Motywy ochrony środowiska
II. Motywy etyczne
Fot. Piotr Skubała
Motywy etyczne
Inne formy życia mają wewnętrzną wartość, niezależną od użyteczności dla człowieka i dlatego zasługują na ochronę.
Ehrenfeld D. 1978. Arrogance of Humanism. New York: Oxford University Press. http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5f/Gorilla_mother_and_baby_at_Volcans_National_Park.jpg
Motywy etyczne David Ehrenfeld (ekolog, profesor biologii na Rutgers University)
Zasada Noego „... gatunki i zbiorowiska organizmów muszą być chronione ponieważ istnieją i ponieważ ta egzystencja jest sama w sobie wyrazem ciągłego historycznego procesu o wielkim majestacie – długotrwała egzystencja natury pociąga za sobą niezaprzeczalne prawo do dalszego trwania”
Ehrenfeld D. 1978. Arrogance of Humanism. New York: Oxford University Press. http://deenr.rutgers.edu/facultylist.html
Motywy etyczne
Postawa moralnej odpowiedzialności za świat żywy:
- nie przynosi materialnych korzyści
- czasem zmusza do rezygnacji z pewnych rzeczy - wzbogaca nasze człowieczeństwo
Dobrzańska B., Dobrzański G., Kiełczewski D. 2008. Ochrona środowiska przyrodniczego. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Motywy etyczne
Ian McMillan (poeta)
„Ochrona przyrody opiera się na ludzkim systemie wartości, jej sens najistotniejszy tkwi w kondycji i sercu człowieka. Ochrona kondorów jest sprawą doniosłą nie dlatego, że kondory są nam potrzebne. Ratowanie bagien i sekwoi nie wymaga biologicznych uzasadnień, tak samo jak nie wymaga ich walka z chamstwem i wandalizmem”
Dubos R. 1986. Pochwała różnorodności. PIW, Warszawa.
http://www.lancs.ac.uk/fass/english/events/conferences-archive.htm
Dlaczego powinniśmy chronić przyrodę? Motywy ochrony środowiska
III. Motywy religijne
Fot. Piotr Skubała
Motywy religijne
Każda z wielkich religii świata zawiera w sobie wezwanie do troski o środowisko przyrodnicze.
Motywy religijne Chrześcijaństwo i św. Franciszek (1181/82-1226)
A teraz wy wszystkie: Ssaki, ptaki, ryby, gady, Płazy, robaki, owady, Gdziekolwiek was człowiek gnębi, Na ziemi, czy w wodnej głębi, Wszystkie biedne ofiary ludzkiego plemienia, Nie odmawiajcie braciom - ludziom przebaczenia. Oto człowiek przed wami kaja się w pokorze, Bracia, darujcie ludziom winy w imię Boże HYMN ŚWIĘTEGO FRANCISZKA Z ASYŻU
Motywy religijne
„Piękno tej ziemi skłania mnie do wołania o jej zachowanie dla przyszłych pokoleń. Jeśli kochacie tą ojczystą ziemię, niech to wołanie nie pozostanie bez odpowiedzi.” Jan Paweł II – Zamość, 12 czerwca 1999 r.
http://religiapokoju.blox.pl/2006/04/Jan-Pawel-II.html
Dlaczego powinniśmy chronić przyrodę? Motywy ochrony środowiska
IV. Motywy estetyczne
Fot. Piotr Skubała
Motywy estetyczne
Wszystkie organizmy wykazujÄ&#x2026; swego rodzaju piÄ&#x2122;kno konstrukcji, organizacji.
Motywy estetyczne
Walt Whitman (1819-1892) – amerykański poeta
„Jedna pchła to cud wystarczający, aby wstrząsnąć milionami niewiernych”
Dobrzańska B., Dobrzański G., Kiełczewski D. 2008. Ochrona środowiska przyrodniczego. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa. http://www.abm-enterprises.net/artgall1/walt-whitman-portrait.jpg
Motywy estetyczne
Claude Levi-Strauss (1908-2009) – francuski antropolog
Podkreślał, że każdy gatunek robaka, insekta jest niemożliwym do zastąpienia skarbem, porównywalnym z dziełami sztuki, które z religijnym namaszczeniem chronimy w muzeach.
Dobrzańska B., Dobrzański G., Kiełczewski D. 2008. Ochrona środowiska przyrodniczego. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa. http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Levi-strauss_260.jpg&filetimestamp=20100202225858
Motywy estetyczne Czynniki estetyczne mają duże znaczenie gospodarcze wiążąc się z rozwojem specyficznych form turystyki: - W Stanach Zjednoczonych jest:
* 7 mln obserwatorów ptaków * 27 mln osób uprawiających krajoznawstwo przyrodnicze * 4,5 mln amatorów fotografii przyrodniczej
Dobrzańska B., Dobrzański G., Kiełczewski D. 2008. Ochrona środowiska przyrodniczego. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Dlaczego powinniśmy chronić przyrodę? Motywy ochrony środowiska
V. Motywy naukowe
Fot. Piotr Skubała
Motywy naukowe
Przyroda (szczególnie dzika) stanowi dla naukowców laboratorium, w którym mogą przetestować każdą hipotezę.
Tracąc przyrodę możemy bezpowrotnie stracić szansę zrozumienia zjawisk, które są dla nas sprawą zasadniczej wagi.
Wiele rozwiązań konstrukcyjnych stworzonych przez ewolucję stało się podstawą powstania nowych technologii.
Motywy naukowe
Janine Benyus: Biomimicry in action
W poniższym filmie Janine Benyus zwraca uwagę, że gdy chcemy rozwiązać jakiś problem, powinniśmy najpierw zobaczyć jak rozwiązała to natura.
http://www.ted.com/talks/janine_benyus_biomimicry_in_action.html
Motywy naukowe
Stephen Jay Gould (1941-2002) – paleontolog amerykański
„Bogactwo natury jest warunkiem istnienia nauki o historii naturalnej, ponieważ właśnie różnorodność daje gwarancję znalezienia właściwego wyjątku do przetestowania każdej reguły”
Dobrzańska B., Dobrzański G., Kiełczewski D. 2008. Ochrona środowiska przyrodniczego. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa. http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0b/Stephen_Jay_Gould_%28by_Kathy_Chapman%29.jpg
Dlaczego powinniśmy chronić przyrodę? Motywy ochrony środowiska
VI. Motywy edukacyjne
Fot. Piotr Skubała
Motywy edukacyjne Rola edukacji ekologicznej w polskim społeczeństwie: Polityka Ekologiczna Państwa (1991, 2000) Narodowa Strategia Ochrony Środowiska na lata 2000-2006 Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej (2000)
Jednym z zasadniczych wskazań w edukacji ekologicznej jest jej realizacja w bezpośrednim kontakcie z przyrodą.
Jak wyobrazić sobie skuteczną edukację ekologiczną wśród zniszczonej przyrody?