PROJEKT
Edukacja zawodowa i obywatelska na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatu Szkolenie dla Lokalnych Liderów Klimatycznych „Strażnicy Klimatu”
Szkolenie medialne Bystra, 7–8.02.2015
ZJAZD IV
Opowieść, która zmienia świat. Storytelling jako narzędzie w kampanii na przykładzie petycji i e-maili Diana Maciąga
Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada wyłącznie Stowarzyszenie Pracownia na rzecz Wszystkich Istot.
edukacja dla dobrego klimatu
STORYTELLING – SZTUKA OPOWIADANIA HISTORII Czym jest storytelling? Opowiadanie historii jako narzędzie w kampanii.
JAK NAPISAD PETYCJĘ? Po co piszemy petycje? Wykorzystanie storytellingu na przykładzie petycji.
EMAIL W KAMPANII Wykorzystanie emaili w kampanii społecznej. Jak napisad skuteczny email z apelem o podjęcie działao.
STORYTELLING, CZYLI ZAINSPIRUJ MNIE SWOJĄ HISTORIĄ. Celem kampanii nie jest edukowanie społeczeostwa*. Samo przekazanie informacji o problemie nie sprawi, że ludzie się nim zainteresują i poprą kampanię, ani tym bardziej, że zrobią coś, o co ich prosimy. Do tego potrzebna jest osobista motywacja. Storytelling pozwala obudzid w słuchaczach tę motywację. To potężne narzędzie kampanijne.
*Wyjątek stanowią kampanie edukacyjne. My rozważamy kampanie na rzecz wprowadzenia zmiany.
STORYTELLING – OPOWIADANIE HISTORII Storytelling to nie tylko snucie opowieści. To także sztuka przekazywania informacji o danym zagadnieniu w formie pasjonującej historii. Z powodzeniem używana jest na gruncie kampanii społecznych i politycznych. Jest nieodzownym elementem przemówieo i publikacji mających nakłonid słuchaczy/czytelników do poparcia danej sprawy, lub zmiany zdania na dany temat. To ważne narzędzie perswazji.
STORYTELLING W KAMPANIACH Dobry lider to mistrz opowieści. Lider umie poprzez swoją opowieśd „zarazid” słuchaczy entuzjazmem i przekazad im wartości, które są fundamentem jego działao, a także przekonad ich do podjęcia wysiłku i wyborów, które prowadzą do pożądanej zmiany.
Historie pozwalają przekazad nasze wartości, nie jako abstrakcyjne idee, ale doświadczenia z życia wzięte, bliskie odbiorcom. Wartości działają motywująco, popychają do działania poprzez emocje, takie jak współczucie, złośd, poczucie solidarności, niepokój, nadzieja, poczucie konieczności pilnego działania, poczucie dyskomfortu. Doświadczamy wartości, nie na poziomie logiki, lecz na poziomie emocji.
STORYTELLING, PERSWAZJA I MOTYWACJA Opowiadanie historii możemy wykorzystad, by przekonad słuchaczy do naszych racji łatwiej, niż tylko przekazując im informacje. Dlaczego powinny chcied danej zmiany i jak do niej doprowadzid? Dobrze opowiedziana historia motywuje do podjęcia wysiłku działając na przysłowiowe serce i rozum oraz angażując ręce: - informacje na temat problemu – rozum - historia problemu i osobistego zaangażowania – serce
- wysiłek na rzecz zmiany zastanej rzeczywistości – ręce Lepiej działad na „serce” czy na „rozum”? A czy wyobrażasz sobie funkcjonowanie bez jednego z tych organów? Storytelling angażuje też „ręce”. Informacja („rozum”) jest rusztowaniem, na którym budujemy naszą kampanię, emocje („serce”) są potężnym motywatorem dla kluczowego elementu: zaangażowania i działania (wykorzystanie naszych „rąk”).
W jaki sposób skonstruowad opowieśd, która przemówi do odbiorców i zdobędzie ich zaangażowanie? Każdy z nas posiada własną historię, która może stad się źródłem motywacji innych i popchnąd ich do działania. Jak przedstawid opowieśd o sobie, informacje o ruchu, w którym uczestniczymy oraz o celu kampanii i naszej strategii w formie fascynującej, inspirującej opowieści tak, by nakłonid innych do działania na rzecz zmiany, na której nam zależy? Rolę opowiadania historii w dyskursie publicznym opisał prof. Marshall Ganz w artykule „What is public narrative?”. Autor analizuje w nim sposób konstruowania opowieści opartych na trzech elementach: historii osobistych wyborów opowiadającego, historii o wartościach wspólnych dla opowiadającego i słuchaczy oraz opowieści o obecnym, przełomowym momencie, w którym się oni znajdują: „A story of self, a story of us, a story of now”, czyli „Historia o mnie, historia o nas, historia o teraz”.
The story of self = historia o mnie Historia o mnie opowiada o tym, dlaczego JA – aktywist(k)a prowadzący/a kampanię – zdecydowałem/am się robid to, co robię, dlaczego akurat MNIE dany problem obchodzi. kluczowe momenty w moim życiu, które wpłynęły na to, jakie wartości są dla mnie ważne, osobiste doświadczenia i momenty podejmowania decyzji, moja osobista motywacja i jej źródła, co sprawiło, że poczułem/am, że muszę działad, i że mogę coś zmienid? Innymi słowy: opowieśd o tym, jak stałem/am się liderem/ką.
The story of us = historia o nas Historia o nas, to opowieśd o tym, co nas łączy, dlaczego działamy wspólnie i jak czerpiemy z tego siłę. wspólne wartości danej społeczności, stowarzyszenia, grupy (ja i słuchacze, moje pokolenie, moi rodacy, etc.), wspólne doświadczenia, odwołanie się do innych wspólnych działao z przeszłości zakooczonych sukcesem (wtedy nam się udało, teraz też się uda), nasz potencjał, dlaczego razem jesteśmy silni.
The story of now = historia o „teraz” Historia o „teraz” to opowieśd o memencie, w którym jesteśmy i o naszej strategii. dlaczego nasza sprawa jest pilna i ważna, wezwanie do podjęcia wyzwania, wyboru, działania (co Ty możesz zrobid, by pomóc?), jak możemy osiągnąd nasz cel? –> nasza strategia, wizja rezultatu naszych działao, lepszej przyszłości, którą stworzymy działając wspólnie.
Fragmenty przemówienie senatora Obamy z 27 lipca 2004 r. Historia o mnie: (…) Mój ojciec był studentem urodzonym i wychowanym w małej wiosce w Kenii. Dorastał pasąc kozy, chodził do szkoły w blaszanym baraku. Jego ojciec – mój dziadek – był kucharzem, służącym w domu Brytyjczyków. Jednak mój dziadek marzył o czymś więcej dla swojego syna. (…) Moich rodziców łączyła nie tylko niewiarygodna miłośd. Także wiara w możliwości tego kraju. Dali mi afrykaoskie imię Barack – błogosławiony – wierząc, że w tolerancyjnej Ameryce imię nie będzie przeszkodą do sukcesu (…). Stoję tu wiedząc, że moja historia jest częścią większej historii Ameryki, że mam dług wobec wszystkich, którzy byli tu przede mną, i że nie ma innego kraju na Ziemi, gdzie moja historia mogłaby się w ogóle wydarzyd. (…) Historia o nas: (…) Dziś wieczorem zbieramy się by potwierdzid wielkośd naszego Narodu – nie poprzez wysokośd naszych drapaczy chmur, czy potęgę wojska, albo wielkośd gospodarki. Źródłem naszej dumy jest prosta przesłanka, podsumowana w deklaracji sprzed ponad 200 lat: Uważamy następujące prawdy za oczywiste: że wszyscy ludzie stworzeni są równymi, że Stwórca obdarzył ich pewnymi nienaruszalnymi prawami, że w skład tych praw wchodzi prawo do życia, wolnośd i dążenia do szczęścia. (…) Oto prawdziwy geniusz Ameryki, wiara w proste marzenia, dążenie do małych cudów; w to, że wieczorem otulimy nasze dzieci wiedząc, że są nakarmione, ubrane i bezpieczne; w to, że możemy mówid co myślimy, pisad co myślimy, bez obawy, że ktoś nagle zapuka do drzwi (…). Historia o teraz: (…) W tym roku, podczas tych wyborów, zostaliśmy wezwani, by ponownie potwierdzid nasze wartości i zaangażowanie, by przeciwstawid je trudnej rzeczywistości i przekonad się, czy sprostamy dziedzictwu przodków i obietnicom przyszłych pokoleo. (…) Moi Rodacy, demokraci, republikanie, niezależni. Zwracam się do Was tego wieczora: mamy pracę do wykonania. (…) Ludzie nie oczekują, że rząd rozwiąże ich problemy. Jednak głęboko w kościach czują, że wystarczy mała zmiana priorytetów, by sprawid, że każde dziecko w Ameryce będzie miało w życiu dobre szanse, i że drzwi możliwości pozostaną otwarte. (…) Przykład zaprezentowany przez prof. Gantza w artykule What is public narrative?, jako ilustracja użycia „story of self”, „story of us” i „story of now” w przemówieniu, tłumaczenie własne.
Struktura opowieści (linia fabularna) Wyzwanie – Wybór – Wynik Wiele opowieści najsilniej zakorzenionych w naszej kulturze jest zbudowanych według schematu: wyzwanie – wybór – wynik.
What is public narrative?, Ganz M., 2008
Niedoświadczony bohater zostaje postawiony w sytuacji, gdy musi stawid czemuś czoła (wyzwanie). Robiąc to, dokonuje wyboru, by osiągnąd wynik, który jest jednocześnie morałem opowieści. Słuchając takiej opowieści identyfikujemy się z bohaterem i wczuwamy się w jego sytuację. Nie tylko słuchamy o czyjejś odwadze czy sprycie, ale pozwalamy, by nas one zainspirowały. Spraw, by Twoi słuchacze stali się częścią opowieści. „Nie wystarczy powiedzied <<Bałem się>>. Powiedz bardzo się bałem, musiałem podjąd decyzję, a gdy to zrobiłem zrozumiałem, że to, czego się bałem było możliwe do zrobienia.”
Konstruując swoją osobistą opowieśd postaraj się wpleśd w nią motyw wyzwania, wyboru i wyniku. Wyzwanie: Czemu było to dla mnie wyzwaniem? Co było w tym trudnego? Dlaczego to było wyzwanie akurat dla mnie? Pamiętaj, że „wyzwanie” nie musi byd nieszczęściem! Ma inspirowad, a nie przygnębiad. Wybór: Czemu dokonałem akurat tego wyboru? Skąd wziąłem (lub czemu nie!) na to odwagę? Skąd brała się moja nadzieja (lub czemu mi jej brakowało)? Wynik: Jak czułem się, gdy osiągnąłem cel? Dlaczego? Czego mnie to nauczyło? Co chcę Wam przekazad?
W jakich momentach kampanii możemy wykorzystad siłę opowieści? Działania medialne: - Przemówienia - Wywiady - Debaty - Artykuły o kampanii Działania kampanijne: - Wezwania do działania (np. emaile z apelem o podpisanie petycji lub udział w akcji) Budowanie kampanijnych zasobów: - Fundraising - Budowanie bazy wolontariuszy - Wzmacnianie motywacji w zespole i wiele, wiele innych….
PO CO PISZEMY PETYCJE? CEL GŁÓWNY: Zażegnanie problemu - doprowadzenie do pożądanej przez nas zmiany. CELE POŚREDNIE: Poinformowanie społeczeostwa o problemie. Aktywizacja społeczeostwa na rzecz walki z problemem. Wywarcie nacisku na osobę/instytucję. Zaangażowanie mediów. Promocja większej kampanii, której elementem jest petycja.
JAK PISAD PETYCJE? Petycja może byd formalnym dokumentem lub przyjąd formę mniej oficjalną.
Na większości platform do pisania petycji znajdziesz miejsce na:
• • • •
Właściwą treśd petycji, skierowaną do adresata. Apel do podpisujących (zachętę do podpisania petycji). Zdjęcie lub grafikę. Aktualności (informacje o postępach kampanii itp.).
+ możliwośd wysłania podziękowao osobom, które podpisały petycję.
CEL PETYCJI Mądrze dobierz twoje żądanie do problemu. Zastanów się czy: • spełnienie postulatu petycji rozwiąże problem? W jaki sposób? • Rozważyłeś/aś wszystkie możliwe rozwiązania i wybrałeś/aś najskuteczniejsze? Może istnieje łatwiejszy, taoszy, szybszy sposób? Pamiętaj, liczą się koszty! • czy dogłębnie zbadałeś/aś sprawę i stałeś/aś się w niej ekspertem? • czy ktoś inny podejmuje podobne działania? • twój postulat może byd spełniony, czy jest to rzeczywiście wykonalne, czy żądasz rzeczy niemożliwych? • czy cel petycji jest klarowny, zrozumiały? • czy adresat może się od niego wykręcid, lub spełnid go tylko połowicznie, lub w inny sposób, niż to sobie wyobrażasz?
TYTUŁ PETYCJI Krótki i przyciągający uwagę, powinien zachęcad do działania. Łatwy do zapamiętania. Odnosi się do sprawy, zawiera kluczowe informacje, ale nie jest jej nudnym opisem. • Kiepski tytuł: Protest przeciw ustawie Nowe Prawo Geologiczne. • Chwytliwy tytuł: Domem szympansów jest dzika przyroda, nie klatka!
Może wskazywad kraj lub miejsce, którego dotyczy petycja, albo jej adresata. • Np. Dar nadziei dla Palestyny A może wpadniesz na chwytliwy mem/slogan? • Np. Nikt nie powinien umierad za modę, Wolnośd dla niewolników mundialu! Poczucie humoru jest na wagę złota. • Powiedz ministrowi środowiska UE: "Lasy czy wywijasy" w polityce leśnej?
ADRESAT PETYCJI • To konkretna osoba, nie firma ani nie instytucja (np. prezes firmy, prezydent kraju itp..). • Ma władzę decyzyjną, uprawnienia, by wprowadzid nasze postulaty w czyn, nie ogranicza go nacisk „z góry” (idealnie, jeśli ma największą władzę i może podjąd ostateczną decyzję). • Jest bezpośrednio zaangażowany w sprawę. • Ma motywację, by spełnid nasze postulaty. Dźwignia: punkt nacisku, powód, dla którego adresat zgodzi się spełnid nasze postulaty. Co jest ważne dla adresata, dlaczego miałby poprzed naszą kampanię? Jaką ma osobowośd? Jakie są jego powiązania, interesy, polityka? Przykład: Szef znanej firmy produkującej słodycze dla dzieci wytwarza je z użyciem oleju palmowego, dla którego wycina się lasy deszczowe i zabija orangutany. Co nakłoni go do rezygnacji z tego składnika? Czy firma przestraszy się medialnej burzy, złego PR i spadku obrotów? Znaj proporcje: czy musisz od razu kierowad petycję do Prezydenta? Może w przypadku Twojej petycji wystarczy przewodniczący Rady Miejskiej?
JEDEN CZY KILKU ADRESATÓW? Adresatem petycji powinna byd jedna osoba. O petycji możesz powiadomid kogoś jeszcze. Może wiesz o kimś, kto ma wpływ na adresata i nakłoni go do spełnienia naszych postulatów? Przykład: Adresat to znany biznesmen, który przewodzi prestiżowej organizacji ekologicznej, chod jego firma niszczy środowisko. Autorzy petycji apelują, by zaprzestał tych szkodliwych działao. Wyślij kopię petycji także do innych prominentnych członków tej organizacji. Może nie wiedzą o działaniach biznesmena, które podważają wiarygodnośd organizacji, w tym ich własną?
UWAGA: strony takie jak avaaz.org i care2.com pozwalają na umieszczenie na stronie dwóch tekstów: Petycja – formalny tekst, który zostanie dostarczony do adresata wraz z podpisami. Apel do podpisujących/streszczenie – tekst zachęcający do poparcia kampanii i złożenia podpisu, zawiera krótki opis sprawy (co chcemy zmienid, dlaczego to jest ważne, jak wpłyną na to nasze podpisy), jest osobisty, nieformalny. Inne strony, w tym polski serwis petycje.pl, pozwalają na zamieszczenie jedynie formalnego tekstu petycji. W tym wypadku tekst petycji musi jednocześnie zachęcad do jej podpisania. W poniższych przykładach zakładamy, że piszemy osobno apel i petycję.
Strona Care2.com Overview â&#x20AC;&#x201C; opis problemu i zachÄ&#x2122;ta do podpisania petycji.
Właściwa treśd petycji, którą otrzyma adresat.
Miejsce na osobisty komentarz podpisującego.
TREŚD PETYCJI krótkie wyjaśnienie problemu, może powielad informacje zawarte w apelu do podpisujących, styl formalny, grzeczny ale stanowczy, może przybrad formę listu do adresata petycji, rozpoczętego i zakooczonego zwrotem grzecznościowym („Szanowny Panie X”, „Z poważaniem” itp.), klarowny przekaz do adresata: czego się domagamy, dlaczego to on może to wprowadzid w czyn i dlaczego powinien. Zastanów się: co przemówi do adresata? Przedstawienie suchych faktów? Apel do jego człowieczeostwa, argumentum ad vanitatem?
APEL DO POTENCJALNYCH SYGNATARIUSZY Apel nie powinien mied więcej niż 300 słów, powinien byd w całości widoczny na ekranie komputera bez potrzeby zejścia w dół strony. STRESZCZENIE PROBLEMU 1-2 zdania, jasne i klarowne, wprowadzają w temat, budują emocje „Podczas gdy w Izraelu i Palestynie rozpoczyna się nowa runda przemocy i ginie coraz więcej dzieci, nie wystarczy po prostu wezwad do kolejnego zawieszenia broni. To czas, aby podjąd definitywną, pokojową akcję, by zakooczyd ten trwający całe dekady koszmar.” zawierają konkretną informację, jak podpisanie petycji wpłynie na rozwiązanie problemu. „Podpisz petycję by uratowad tygrysy, których siedliska zniszczy proponowana wycinka dżungli – ich domu”.
APEL DO POTENCJALNYCH SYGNATARIUSZY ZWIĘZŁY OPIS PROBLEMU • Opis powinien byd zwięzły, ale emocjonujący dla czytelnika – unikaj suchej wyliczanki faktów, nie bój się wartościującego słownictwa (przerażający, poważny, piękny, bezcenny itp). • Załóż, że wspierający nie wiedzą absolutnie nic o problemie (zwłaszcza, jeśli kierujesz petycję do społeczności międzynarodowej). • W tym miejscu możesz podad najważniejsze dane, kluczowe statystyki etc. Przedstaw fakty, które przekonają ludzi, że sprawa jest ważna i pilna. • Podziel opis na 2-3 akapity. Zwarty blok tekstu nie zachęca do czytania. • Liczby nie budzą emocji. Postaraj się ubrad je w opis, który przemówi do wyobraźni. Przykład: „To największy port przeładunkowy świata, z którego codziennie wypływa 560,000 ton węgla. Gdyby był paostwem, byłby 9-tym emiterem CO2 na świecie! Właśnie dlatego musimy go zamknąd.”
WEZWANIE DO DZIAŁANIA •
Zachęcenie do podpisania petycji.
•
Jak podpis przełoży się na zmianę sytuacji?
•
Pokreślenie pilności sprawy – musimy działad TERAZ! Dlaczego akurat ten moment jest kluczowy?
Problem
Rozwiązanie problemu.
Cel petycji.
Co TY możesz zrobid.
Tytuł zbyt długi, mało chwytliwy.
Miejsce na treśd petycji! Apel do adresata. Apel do podpisujących - Czego dotyczy petycja? - Dlaczego ta sprawa jest ważna? - Jakie to ma znaczenie dla Ciebie? Dlaczego innym też powinno na tym zależed?
UWAGA: Treśd petycji umieszczona w miejscu przeznaczonym na apel do podpisujących = brak apelu.
Dobry pomysł: Jeśli sprawa dotyczy uniwersalnych wartości lub ma charakter międzynarodowy, zamieśd apel także w języku angielskim.
ZDJĘCIE • Petycje ze zdjęciami cieszą się większym zainteresowaniem, niż te z samym tekstem. • Dobre zdjęcie szybko się rozprzestrzenia w mediach społecznościowych. • Musi byd związane z tematem petycji. • Jasny, klarowny przekaz, który czytelnik od razu zrozumie. • Prawidłowo wykonane, ostre, po prostu dobre.
• Daje problemowi „twarz” (ofiara niesprawiedliwości - człowiek, zwierzę). • Pokazuje skalę problemu (np. zniszczona rafa koralowa, olbrzymi wyciek ropy naftowej). • Zdjęcie adresata – zwiększa presję na osobę.
Baron naftowy komisarzem UE ds. zmian klimatu!?
Działania niszczące siedliska orangutanów.
Trudny do zilustrowania problem – pestycydy groźne dla zdrowia dzieci.
ZDJĘCIE Jakie emocje budzi zdjęcie? Gniew, poczucie niesprawiedliwości, współczucie – motywują do działania. Piękne krajobrazy, urocze zwierzęta wywołują chęd opieki, ochrony. Jeśli tematem, który wybrałeś jest zwierzę lub człowiek – niech utrzymuje ono kontakt wzrokowy z czytelnikiem. Koncentruj się na jednostkach, nie na tłumie. Pozwól widzowi identyfikowad się z bohaterem zdjęcia. Czy brutalne zdjęcia motywują do działania? Niektórych tak, inni mogą zostad zniechęceni i nawet nie wejśd na stronę. Co przysłuży się lepiej kampanii o zakaz hodowli zwierząt na futra: obdarty ze skóry lis, czy uroczy zwierzak błagalnie spoglądający z ekranu komputera?
DOPASOWANIE TREŚCI PETYCJI DO ODBIORCY
Wersja angielska – obrazek z niedźwiedziem. • • • • •
Jasny przekaz – niedźwiedzie polarne toną, bo topi się arktyczny lód. Ładne zdjęcie pięknego, zagrożonego zwierzęcia. Działa na emocje i wyobraźnię. Niedźwiedź patrzy wprost na podpisującego. Tytuł: 100% czyste – klimatyczna petycja by uratowad świat.
Globalna kampania – polska wersja językowa. Ta sama treśd, inny tytuł i obrazek. Czy trafił w gusta polskich odbiorców? Czy jest zrozumiały?
JESZCZE JEDEN DOBRY PRZYKŁAD Matka apeluje do władz miasta, by nie odbierad jej autystycznemu synowi kurczaków, które pomagają mu w terapii i są jego ukochanymi zwierzątkami. - Konkretny, mocny tytuł - apel. - Zdjęcie chłopca – bohatera sprawy. - Krótka i treściwa. - Jasno sprecyzowany cel. - Nasycona emocjami, osobista.
SPRAWDŹ ZANIM KLIKNIESZ Zanim opublikujesz petycję, upewnij się, że: • • •
•
tytuł jest chwytliwy, tekst petycji: - jest zwięzły i konkretny, - przedstawia problem, wzywa adresata do podjęcia konkretnego działania, apel do społeczeostwa: - jest zwięzły i wartki, - przekonuje, że problem jest ważny, - pokazuje jego rozwiązanie, - pokazuje, co podpisujący może zrobid, by pomóc go rozwiązad, motywuje do działania, - działa na emocje i wyobraźnię. w petycji nie ma błędów merytorycznych, literówek itp.
JESZCZE WIĘCEJ PODPISÓW Opublikowanie petycji to pierwszy krok. Nie zostawiaj jej samej sobie licząc na to, że podpisy zbiorą się same.
Change.org
• Wyślij petycję rodzinie i znajomym, organizacjom, do których należysz. • Zawsze proś o rozesłanie jej dalej (!) – efekt kuli śniegowej. • Media społecznościowe – wstawiaj posty na Google+ i FB, utwórz specjalne wydarzenie i zaproś znajomych, dołącz do grup o podobnym temacie, wysyłaj widomości do innych organizacji o podobnym profilu, umieśd wpis o petycji na ich „ścianach”, Twitter (twitnij do wszystkich, którzy mogą byd zainteresowani), wstawiaj grafiki na Instagram, Pinterest itp. • Komentuj: publikuj posty o petycji na poczytnych forach i w komentarzach do blogów i popularnych, aktualnych artykułów o podobnym temacie. • Rozsyłaj emaile podpisującym z prośbą, by przesłali je znajomym – to działa!
• Umieszczaj na stronie aktualności, ekscytujące newsy pozwolą utrzymad zainteresowanie sprawą. Informuj odbiorców o postępach kampanii. W tym miejscu masz okazję podziękowad za przekroczenie kolejnych progów np. osiągnięcie 500, 1000, czy 10 000 podpisów. Motywuj do osiągnięcia kolejnych progów („Zebraliśmy już 2000 podpisów, pomóż nam zebrad 5000!”). W ten sposób podtrzymujesz zainteresowanie sprawą.
DORĘCZENIE PETYCJI Pomysł przede wszystkim!
Pinokio – symbol zakłamania - wręcza petycję biznesmenowi, który niszczy środowisko, chod kreuje się w mediach na jego obroocę – podpisy i petycja nagrane na pamięd przenośną.
Doręczenie petycji to kluczowa częśd kampanii. To ten moment może przyciągnąd uwagę mediów i zwiększyd presję na adresata. Możesz zorganizowad formalne spotkanie lub zmienid doręczenie w wydarzenie medialne. Bądź kreatywny. Zaplanuj oprawę wizualną akcji, która przyciągnie uwagę mediów i dobrze zaprezentuje się w prasie i TV. Postaraj się, by akcja sama w sobie mówiła o celu kampanii (obraz mówi więcej niż tysiąc słów, a Ty nie ryzykujesz, że zabraknie Ci czasu na wyjaśnienia lub, że ktoś przekręci Twoje przesłanie!). Powiadom media z wyprzedzeniem. Opublikuj informację prasową na stronie kampanii i wyślij ją do mediów. Przygotuj dla mediów gotowe materiały, z których będą mogli skorzystad dziennikarze (zależy Ci na Twoim przekazie, a nie ich interpretacji). Zaplanuj wszystko tak, by nie zostawid nic przypadkowi. Bądź przygotowany na każdą odpowiedź adresata (przyjęcie petycji lub odmowę spotkania, zgodę na spełnienie postulatów lub kategoryczny sprzeciw). Postaraj się, by towarzyszył Ci dobry fotograf, który udokumentuje akcję tak, jak Ty sobie tego życzysz.
EMAIL W KAMPANII? • • • • …
Budowanie i podtrzymywanie ruchu na rzecz zmiany Zachęcenie do wzięcia udziału w wydarzeniu Zbieranie funduszy Wzmacnianie motywacji
DLACZEGO EMAIL? • • • • • • • …
Tani Błyskawiczny Duży zasięg (kto dziś nie korzysta z poczty internetowej?) Skierowany do konkretnej osoby Dobrze zaprojektowany wpada w oko Pozwala opowiedzied historię Łatwo go przesład dalej
TYTUŁ – PIERWSZE WRAŻENIE Nawet najlepsza petycja przepadnie, jeśli adresaci nie otworzą emaila.
-
Ma przyciągad uwagę! Może byd humorystyczny lub sensacyjny. Dobrze, jeśli od razu wskazuje, czego dotyczy email. Zbyt suchy i ogólny: „Prośba o podpisanie ważnej petycji”, „Sprawa Posła Kowalskiego”.
Zadziała tylko raz: „Jeśli nie podpiszecie, nastąpi katastrofa!” „Najważniejsza petycja, jaką stworzyliśmy!” Dobre przykłady:
PILNE: Gdy Kongres atakuje, wilki giną.
ROZPOCZĘCIE Kim jest autor emaila? To głos kampanii, jej lider. To TY we własnej osobie. Pisząc mail dążysz do nawiązania osobistej relacji z czytelnikiem. Bądź SZCZERY/A! Spraw, by czytelnik dostrzegł w tobie osobę, z którą może się identyfikowad. Nie jesteś kilkoma literami podpisu, jesteś człowiekiem z krwi i kości, jednym z nas. Przedstaw się w jednym zdaniu, napisz kim jesteś i dlaczego prowadzisz kampanię. Wyobraź sobie, że piszesz do przyjaciela, nie bój się nieformalnego stylu, wyrażania emocji. Twoje oburzenie, nadzieja, niezgoda na sprawiedliwośd, przywiązanie do dobra i piękna to nici, które łączą Cię z tysiącami ludzi na całym świecie. Utkaj z nich waszą wspólną historię. „Drodzy członkowie i drogie członkinie społeczności Avaaz,” „Drodzy przyjaciele, To byd może najważniejszy email, jaki kiedykolwiek do Was napisałem.” „Nazywam się Ensaf Haidar, a Raif jest moim mężem. W zeszłym roku został skazany na dziesięd lat więzienia i tysiąc batów za „obrazę Islamu”. Jego przestępstwo polegało na wyrażeniu własnej opinii na blogu. Raif jest spokojnym człowiekiem i kochającym ojcem. Trójka naszych dzieci i ja bardzo za nim tęsknimy. Boimy się o jego życie.”
TREŚD Problem – kryzys, na który odpowiadamy. Co powinno się stad, by został rozwiązany? Jak podpis pod petycją przełoży się na rozwiązanie problemu? Przykładowa struktura emaila stosowana przez Avaaz:
Nad linkiem: opowieśd o momencie Link do petycji Pod linkiem: opowieśd o kampanii
OPOWIEŚD O MOMENCIE: • • •
JEST ŹLE... (Co się dzieje? Na czym polega problem? Dlaczego to jest ważne?) JEST NADZIEJA… (Co należy zrobid, by go rozwiązad, związek przyczynowoskutkowy) BO JESTEŚ TY! (Co czytelnik może z tym zrobid? Jak jego działanie pomoże rozwiązad problem?)
-> opowieśd o kryzysie oraz szansie na działanie. -> krótki tekst, otwierające 2-3 zdania, byd albo nie byd całego emaila. -> zacznij od chwytliwego zdania, które przyciągnie uwagę. „ (…) dłonie i stopy są skute kajdanami. Wystawiona na widok publiczny twarz wykrzywia się w bólu. Trudno w to uwierzyd, ale właśnie tak publicznie wychłostano mojego męża pięddziesięcioma batami. Teraz podobno może zostad skazany na śmierd – ale możecie mi pomóc go uratowad!” „Bank HSBC został przyłapany na pomaganiu superbogaczom w uchylaniu się od płacenia podatków! Nas wtrąconoby za to do więzienia, ale rządy traktują tych potężnych ludzi, jakby byli zbyt ważni, aby iśd do więzienia. Pokażmy im, że nie są.”
APEL DO CZYTELNIKA Czytelnik zna już zarys problemu. Rozumie, że potrzebne jest pilne działanie, i że w jakiś sposób może pomóc w uratowaniu sytuacji. W tym miejscu poproś czytelnika wprost o podjęcie konkretnego działania. Jeśli piszesz z prośbą o podpisanie petycji, możesz umieścid ją w formie hyperlinka odsyłającego do strony z petycją. Upewnij się, że link działa! Nie umieszczaj linka w formie obrazka do kliknięcia.
OPOWIEŚD O KAMPANII Pod linkiem możesz napisad więcej o sprawie i o kampanii. Tą częśd emaila przeczytają osoby, które wymagają więcej informacji, zanim zdecydują się poprzed jakąś sprawę. Daj im to, czego potrzebują, ugruntuj ich zaufanie. • • • •
Więcej informacji o problemie, dlaczego to poważny kryzys, kto na nim cierpi? Jakie działania zostały już podjęte lub dlaczego nie podjęto działao -> czy nasza petycja jest częścią większej kampanii? Więcej o tych, którzy są odpowiedzialni za kryzys. Dlaczego to właśnie nasza akcja jest ważna i potrzebna?
Na koocu jeszcze raz podaj link do petycji. Myślisz, że twoi czytelnicy należą do nieufnych i będą chcieli sprawdzid źródła informacji? Dla wymagających możesz na samym dole emaila zamieścid odnośniki do artykułów prasowych, wypowiedzi ekspertów, prac naukowych.
POD LINKIEM – OPOWIEŚD O KAMPANII
ZAKOOCZENIE Zakooczenie emaila działa motywująco. Podziękuj czytelnikom (dotrwali do kooca tekstu!). Wyrażając nadzieję, podkreślając Twoje zaangażowanie nie tylko, zachęcasz ich do podpisania petycji, ale kreujesz wizję wspólnej, zwycięskiej walki w ważnej sprawie. „Z nadzieją i determinacją” „Z wyrazami głębokiej wdzięczności”
„Z nadzieją i niezmierną wdzięcznością dla naszej wspaniałej społeczności”
Jeden bank, by zniszczyd cud świata
Tytuł – pierwsze wrażenie Opowieśd o problemie
LINK do petycji Rozwinięcie, tło problemu, dodatkowe informacje.
LINK do petycji
Podpis
Apele do podpisujących
Opcjonalnie: Linki do materiałów dodatkowych
KILKA RAD NA KONIEC Im krócej tym lepiej. Używaj krótkich zdao. Jeśli nie jesteś pewien/na, czy dany fragment musi się znaleźd w tekście, to prawdopodobnie możesz się bez niego obejśd. Im prościej, tym lepiej. Edytuj email i petycję tak, by czytelnik mógł je wygodnie „przeskanowad wzrokiem”. Pogrubienia przyciągają wzrok czytelnika do kluczowych fragmentów teksu. Unikaj fikuśnego formatowania. Nie edukuj, opowiedz historię swojego zaangażowania! Zaraź innych swoim entuzjazmem. Bądź sobą! Nie bój się napisad szczerze, dlaczego tak bardzo Ci na tym zależy i jakie emocje budzi w Tobie ta sprawa. Wygrasz, jeśli będziesz autentyczny/a. Nigdy nie pisz emaila bez wezwania do akcji ani z wezwaniem do kilku działao. Nie wszystko na raz. Zdjęcie w emailu? Tylko jeśli jest dobre i nie waży zbyt dużo. Jak często wysyład maile? Raz dziennie – czytelnicy zaczną je kasowad. Raz w miesiącu? Może okazad się to niewystarczające, by podtrzymad zainteresowanie kampanią. Dopasuj częstotliwośd wysyłania maili do momentów kluczowych kampanii i jej tempa rozwoju.
Zanim opublikujesz petycję/email daj jej tekst grupie znajomych i zrób test. Czy rozumieją problem i o co ich prosisz? Czy podpisaliby się pod nią? Czy zrobiliby to, o co ich prosisz w emailu? A jeśli nie, dlaczego?
Chochlik drukarski czyha!
!?
Umysł potrafid płatad figle tak samo jak autokorekta w programie komputerowym. Autor tekstu nie ma szans na wychwycenie każdej literówki, przejęzyczenia czy innej wpadki. Zanim opublikujesz petycję, wyślesz email lub opublikujesz post w mediach społecznościowych koniecznie daj tekst do przeczytania komuś innemu!
PLATFORMY Z PETYCJAMI http://www.petycje.pl/ http://www.petycjeonline.com/ http://zmienmy.to/ https://secure.avaaz.org/pl/ http://www.thepetitionsite.com/create-a-petition.html http://campaigns.350.org/ http://www.care2.com/ JAK PISAD PETYCJE? https://secure.avaaz.org/pl/petition/how_to_create_petition/ http://www.care2.com/care2blog/tag/start-petition http://zmienmy.to/jak-to-dziala/ DORÄ&#x2DC;CZANIE PETYCJI http://beautifultrouble.org/tactic/creative-petition-delivery/ http://www.change.org/guides/deliver-your-petition-in-person http://www.care2.com/care2blog/how-to-create-a-care2-petition-planning-yoursignature-delivery.html
STORYTELLING W KAMPANIACH
The most amazing online organizing guide. A practical handbook for community organizers who want to leverage social media for social change, Grene Memes, Nov 2013 http://www.climateaccess.org/storytelling-resources
Jeszcze więcej materiałów o prowadzeniu kampanii społecznych: http://klimatycznaedukacja.pl/edukacja-obywatelska/kampanie-spoleczne/
OPRACOWANO NA PODSTAWIE:
What is public narrative?, Marshall Ganz, 2008 Effective Email Writing, Global Power Shift digital track, 2013 Materiały szkoleniowe dostępne na stronach avaaz.org, care2.com. Materiały własne. Wykorzystane przykłady pochodzą ze stron avaaz.org, care2.com, change.org, 350.org, zachowano pisownię oryginalną.