projekt
Edukacja zawodowa i obywatelska na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatu Szkoła Trenerów dla Dobrego Klimatu
warsztat
Klimat. Czynniki warunkujące zmienność klimatu, Bystra, 7–8 grudnia 2013
Zmiana klimatu „Maszyna klimatyczna” Marcin Popkiewicz
Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada Stowarzyszenie Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, poglądy w nim wyrażone nie odzwierciedlają oficjalnego stanowiska Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
edukacja dla dobrego klimatu
Zmiana klimatu
„Maszyna klimatyczna�
Wiedza o klimacie
Co to jest klimat
Klimat vs. pogoda
1 kW zimno 1 kW
1 kW ciepło 1 kW
1% atmosfery to gazy cieplarniane 95% gazów cieplarnianych to para wodna 0,04% tylko taka część atmosfery to CO 96% całości ziemskich emisji CO jest naturalnego pochodzenia 2
2
W historii Ziemi w atmosferze bywało
wielokrotnie więcej CO
2
O ile stopni podnosi temperaturę Ziemi naturalny efekt cieplarniany?
33°C CO2
20%
CH4, N2O, O3, CFC, ...
10%
Para wodna • krótki czas życia • ilość zależy od innych czynników • głównie przy powierzchni
70% (bezchmurnie)
+2,8% rocznie
Cykl węglowy – jak to działa
Przewidywane zmiany koncentracji dwutlenku węgla w atmosferze w najbliższych 10 tysiącach lat 2300
1900
ppm
1500
1100
700
300 2000
4000
6000 1000 Gt
8000 5000 Gt
10000
12000
Jak zmieniłaby się temperatura, gdybyśmy z dnia na dzień przestali spalać paliwa kopalne?
Jaki byłby wzrost średniej temperatury powierzchni Ziemi przy obecnej koncentracji gazów cieplarnianych?
Skąd znamy dawną temperaturę i CO2
zapisy historyczne (np. zamarzanie portów) zasięg lodowców górskich odwierty głębinowe grubość słojów drzew koralowce pyłki i pozostałości roślinne i zwierzęce w osadach jezior i oceanów zawartość pierwiastków w pozostałościach organizmów żywych cechy organizmów żywych, np. liczba pierścieni cyklopentanu w błonach lipidowych pikoplanktonu Crenarchaeota (Tex-86) zawartość izotopów tlenu w osadach otwornic i określanie rozmiaru czap polarnych pomiary względnej zawartości lekkich i ciężkich izotopów w skałach …
Zmiany wymuszania 6,5W/m2 to zmiany temperatury o 5°C
1W/m2 3/4°C
1000-1500 ppm CO2
Ziemia 55 milionów lat temu…
Ziemia 250 milionów lat temu…
→
?
Tu jesteśmy
Tu jesteśmy
2000
2100
„Nie wszystko rozumiemy"
Tu jesteśmy
+5째C
-4째C
Zmiana klimatu „Zagrożenia”
Rekordowe temperatury (fale upałów)
W ciągu ostatnich dwóch lat, poziom morza wcale nie wzrósł – a dokładniej mówiąc – nawet trochę się obniżył. Czy nie powinniśmy słyszeć, że to znacznie lepiej, niż przepowiadano? Bjorn Lomborg, 2008
„Alarmizm IPCC”
Cykl wodny
Zmiana ilości pary wodnej w atmosferze
Zmiana temperatury
2005: 27
Kategoria
Prędkość wiatru
Konsekwencje
1
119-153 km/h
Brak większych zniszczeń budynków. Zniszczenia spowodowane głównie przez niezabezpieczone przedmioty, drzewa, przyczepy kempingowe. Przybrzeżne podtopienia oraz niewielkie zniszczenia w portach i marinach.
2
154-177 km/h
Zniszczenie pokrycia dachów, drzwi, okien. Poważne zniszczenia roślinności, przyczep kempingowych, itp. Zniszczenia w portach i marinach spowodowane podtopieniami. Niektóre jednostki mogą zerwać cumy.
3
178-209 km/h
Niewielkie zniszczenia mniejszych budynków. Całkowite zniszczenie przyczep kempingowych. Podtopienia w rejonie przybrzeżnym może spowodować zniszczenie mniejszych budynków i uszkodzenie większych.
4
210-249 km/h
Duże zniszczenia ścian działowych, możliwość całkowitego zerwania dachów z mniejszych budynków. Duża erozja nadbrzeża. Możliwość podtopienia znacznych obszarów w głąb lądu.
5
>250 km/h
Całkowite zerwanie dachów domów, budynków użytkowych i przemysłowych. Całkowite zniszczenie niektórych budynków. Powodzie na dużym terenie. Niekiedy wymagana całkowita ewakuacja ludności.
+4째C
1015 kalorii/dzień
Światowe zapotrzebowanie na żywność
2010-2060 730 x 1018 kal.
1500-2010 677 x 1018 kal.
2050
74
%
„Wojny, bezprecedensowe susze, głód i zamieszki doprowadzą planetę do stanu anarchii”
Zmiana klimatu
„Trendy i ich korzenie�
Dlaczego nie rozumiemy?
Skoro czegoś nie widać, to tego nie ma…
Zmiany powolne i globalne
Maskowanie przez inne zjawiska
Skomplikowane mechanizmy
Chaotyczność zmian pogody
Niewidoczne gołym okiem bez nauki i statystyki
Odległe od codzienności
Zmienić klimat planety - czy to możliwe?
Zmiany światowych emisji CO2
Scenariusze światowych emisji CO2
A gdyby emisje spadły do 50% obecnych?
Odchylenie temperatury względem średniej z okresu 1861-1880 [°C]
Skumulowane antropogeniczne emisje CO2 od 1870 roku (GtCO2)
Historyczne Zakres RCP +1% CO2/rok Zakr. +1% CO2/r
Antropogeniczne emisje CO2 skumulowane od 1870 roku (GtC)
Implikacje gazu Ĺ‚upkowego
Czy efektywność energetyczna może rozwiązać problem
Jak powinny się zmienić nasze emisje, aby zapobiec niebezpiecznym zmianom klimatu?
Granica +2째C
Źródła emisji gazów cieplarnianych
Źródła emisji CO2
planowane na najbliższe 25 lat elektrownie węglowe po zbudowaniu wyemitują więcej CO2 niż wszystkie źródła przez ostatnie 250 lat „Raporty IPCC nie przewidywały, że świat cofnie się do ery gospodarki opartej na węglu – a ma to teraz miejsce. Jeśli ekstrapolować ten trend, to zmierzamy prosto do katastrofy" Gernot Klepper, ekonomista Kiel Institute
Kalkulator
Które kraje emitują najwięcej CO2? Kto odpowiada za emisje? Jak wysoka emisja kraju? Jaka emisja na osobę? Jakie emisje historyczne (na osobę)? Liczyć wg produkcji czy konsumpcji?
Najwięksi emitenci CO2
Najwięksi emitenci CO2 (emisje na osobę)
Różne spojrzenie na odpowiedzialność krajów
GDP: Gross Domestic Product in Market Exchange Rates (MER) and Purchasing Power Parity (PPP)
Kto jest winny? „The American way of life is not negotiable” Prezydent George Bush na Szczycie Ziemi w Rio de Janeiro, 1992
„Przeciwdziałanie globalnemu ociepleniu nie może ograniczać naszego wzrostu gospodarczego” Wen Jiabao, premier Chin
„Kłócicie się bez końca, a biedni i bez winy cierpią najbardziej!”
załóż własne „ośrodki naukowe” i think tanki, dostarczające fikcyjnych argumentów uruchom kampanie PR podając w wątpliwość dowody przewiduj poważne konsekwencje ekonomiczne, ignoruj korzyści gospodarcze wykorzystuj nierecenzowane publikacje naukowe i finansowanych przez przemysł naukowców do wspierania swojego punktu widzenia rozgłaszaj bezwartościowe badania i mity wspierające Twój punkt widzenia jako fakty naukowe wskazuj na znaczącą niepewność badań naukowych, a także pewność strat gospodarczych, jeśli podjęte zostaną zdecydowane działania używaj wybranych lokalnych danych potwierdzających Twoje poglądy dyskredytuj naukowców, mówiąc, że robią to, aby otrzymać pieniądze na badania dyskredytuj organizacje ochrony środowiska, mówiąc, że bezsensownie rozdymają problemy po to, by realizować swoje cele ideologiczne narzekaj, że to nie w porządku, aby podejmować działania regulacyjne w USA/UE, bo to nic nie da, a wywoła spadek konkurencyjności względem reszty świata (tam też narzekaj) upieraj się, że zanim podjęte zostaną jakieś działania, potrzebne jest więcej badań. twierdź, że życie z konsekwencjami jest tańsze, niż przeciwdziałanie
„To Słońce!”
„Aktywność Słońca spada – grozi nam nowa epoka lodowa!”
„Temperatura wcale nie rośnie”
„Temperatura wcale nie zależy od CO2”
„W średniowieczu było cieplej!”
„Zmiany koncentracji CO2 są naturalne!”
„Katastrofy pogodowe były zawsze!”
„Climategate” Climategate:13 lat maili z klimatologii Uniwersytetu Wsch. Anglii (UEA)
„Faktem jest, że nie możemy wyliczyć braku ocieplenia i to parodia, że nie możemy tego zrobić... nasze systemy obserwacyjne są nieodpowiednie.” Kevin Trenberth, NCAR
„Dobrze byłoby usunąć przynajmniej część skoku temperatury w latach ’40” Tom Wigley, UCAR
„Właśnie skończyłem tę sztuczkę z danymi Mike'a dla Nature, o prawdziwej temperaturze za ostatnie 20 lat i z danymi od 1961 roku, (…) żeby ukryć spadek (temperatury)” Phil Jones, szef Jednostki Badania Klimatu UEA
„Faktem jest, że nie możemy wyliczyć braku ocieplenia i to parodia, że nie możemy tego zrobić... nasze systemy obserwacyjne są nieodpowiednie.” Kevin Trenberth, NCAR
„Właśnie skończyłem tę sztuczkę z danymi Mike'a dla Nature, o prawdziwej temperaturze za ostatnie 20 lat i z danymi od 1961 roku, (…) żeby ukryć spadek (temperatury)” Phil Jones, szef Jednostki Badania Klimatu UEA
„Dobrze byłoby usunąć przynajmniej część skoku temperatury w latach ’40” Tom Wigley, UCAR
O manipulacjach słów kilka Dyskredytowanie drugiej strony
nie ufam klimatologom, pompują temat dla kasy (ad hominem) to jakaś wiara – ekolodzy (ekologiści/ekofaszyści) to fanatycy
Manipulacje „naukowe”
zbieranie wisienek:
miejsce, czas → ekstrapolacja dobór zestawu danych (często starych)
manipulacja słownictwem, np. „95% gazów ciepl. to para wodna” wykorzystanie niewiedzy, np. „nasze emisje to tylko 4% naturalnych” wyrwanie z kontekstu; dobór/manipulacja wyników słomiana kukła, np. „klimatolodzy w ogóle nie uwzględniają Słońca” fałsz, np. „wulkany emitują więcej niż ludzie”
Dwie strony dyskusji naukowej?
IPCC NASA NOAA NCAR NCDC Hadley Centre CSIRO MIT EPA US Dept. of Environment US Environmental Protection Agency Royal Society akademie nauk, uniwersytety, ośrodki badawcze ONZ, UE, ...
„Żadna szanowana instytucja naukowa, o krajowej czy międzynarodowym renomie, w swoim oficjalnym stanowisku nie odrzuca wniosków IPCC; ostatnią taką organizacją było Amerykańskie Stowarzyszenie Geologów Naftowych, które w 2007 roku zmieniło swoje oświadczenie z 1999 roku, odrzucające prawdopodobieństwo wpływu ludzi na obecną zmianę klimatu, zastępując je brakiem opinii w tej kwestii.”
Stanowisko KNG PAN
„W ciągu ostatnich 400 tysięcy lat - jeszcze bez udziału człowieka - zawartość CO2 w powietrzu, jak tego dowodzą rdzenie lodowe z Antarktydy, już 4-krotnie była podobna, a nawet wyższa od wartości obecnej.”
„Same erupcje wulkaniczne dostarczają nieporównywalnie więcej gazów cieplarnianych niż cała ludzka działalność od początku istnienia. Ciekawe wyniki dostarczyły badania temperatury i zawartości CO2 na jednym ze skrzyżowań w centrum Warszawy na przestrzeni kilkudziesięciu lat. W tym czasie zawartość CO2 wzrosła prawie tysiąckrotnie, ponieważ m.in. przybyło mnóstwo samochodów. Jednak roczna średnia temperatura nie zwiększyła się o ani jeden stopień. To daje do myślenia.” Dr. hab. Jerzy Żaba, prof. UŚ, sekretarz Komitetu Nauk Geologicznych PAN
Petycja Oregońska – 31 tys. „naukowców” „Środowisko naukowe też jest do teorii antropogenicznego globalnego ocieplenia nastawione sceptycznie, i tylko nieliczne, przekupione sowitymi grantami jednostki zgadzają się z wnioskami IPCC”. Próbka pierwszych 34 nazwisk zaczynających się na literę N: 1. Misac Nabighian, PhD - zajmuje się metodami poszukiwania ropy naftowej 2. Robert E. Nabours, PhD - emerytowany elektrotechnik 3. Larry D. Nace – brak informacji i jakichkolwiek naukowych publikacji.. 4. Richard R. Nadalin - to lekarz pediatra (specjalista od chorób stóp). 5. Michael J. Nadeau - najwyraźniej stolarz. 6. Norman A. Nadel - inżynier-górnik. 7. Paula Nadell - położnik-ginekolog. 8. Edward M. Nadgorny, PhD - fizyk ciała stałego, specjalista od kryształów. 9. Robert F. Naegele, PhD - wirusolog. 10. Danny Naegle - najprawdopodobniej rolnik z Arkansas. 11. Carl M. Naehritz Jr. – lekarz chiropraktyk. 12. Robert F. Nagaj - brak informacji i jakichkolwiek naukowych publikacji. 13. Champa Nagappa, PhD - lekarz pediatra. 14. Harry E. Nagel - najwyraźniej inżynier z firmy Royal Land Company. 15. Harry E. Nagle - nieżyjący już geolog naftowy.
Petycja Oregońska – 31 tys. „naukowców” 16. Fred W. Nagle Jr. - brak informacji w bazach bibliograficznych 17. Ross E. Nagner - brak informacji 18. Yoshio Nago - brak informacji 19. James Nagode - księgowy? 20. Jay F. Nagori - inżynier, specjalista od budowy elektrowni 21. Mark L. Nagurka, PhD - inżynier, biomechanik 22. Kenneth A. Nagy, PhD - biolog 23. Joseph Nagyvary, PhD – chemik 24. Yervant M. Nahabedian - brak informacji 25. Michael L. Nahrwold - lekarz-anestezjolog 26. Zane Elvin Naibert, PhD - trudno powiedzieć kto, jeśli chemik, to bardzo już leciwy 27. Yathi Naidu, PhD - lekarz 28. William L. Nail - najwyraźniej wynalazca z Picayune, Missisipi 29. B. J. Nailon - brak informacji 30. Gangadharan V. M. Nair, PhD - leśnik 31. Sonia Najjar, PhD - endokrynolog 32. Takuro S. Nakae - brak informacji (być może chodzi o wynalazcę) 33. Glenn M. Nakaguchi - chemik, powiązany z przemysłem naftowym 34. Dennis B. Nakamoto - geolog według oficjalnych informacji autorów petycji zaledwie 40 osób (z 31 tysięcy) określiło się jako klimatolodzy
Jak rozmawiać? Nie utrwalaj mitu! Eksponuj fakty, a nie mit! Ostrzeż, że mówisz o micie!
Nie przesadĹş!
Dostarcz wyjaśnienia alternatywnego!
Jak rozmawiać? Dobra teoria naukowa jest spójna i przewiduje to, co się dopiero zdarzy
Proste 1-2 argumenty
Niech oni się tłumaczą
Argumenty dostosowane do rozmówcy
Diagnoza sytuacji Drogowskaz
Jak działać?
Q&A