Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia by OSOZ Polska

OSOZ

w w w.osoz.pl

2016 innowacyjna ochrona zdrowia

4 / 2016

ISSN 1897-5828, cena 10 zł (zawiera 8% VAT)

O g ó l n o p o l s k i S y s t e m O ch r o n y Z d r o w i a

CYFROWA DEMOKRACJA

Dlaczego pacjenci są najlepszym regulatorem rynku rozwiązań e-zdrowia?

LIDERZY OCHRONY ZDROWIA

Z odwagą, kreatywnością i zaangażowaniem reformują sektor od wewnątrz.

PRECYZJA LICZB

Systemy klasy Healthcare Intelligence (HCI) w zarządzaniu szpitalem.

21. KONFERENCJA OGÓLNOPOLSKIEGO SYSTEMU OCHRONY ZDROWIA

FORUM INNOWACYJNA OCHRONA ZDROWIA

PREZENTACJE EKSPERTÓW

RELACJA Z WYDARZENIA

NAGRANIA WIDEO

WWW.OSOZ.PL/FORUM2016

GALERIA ZDJĘĆ

NOTA BENE

Zdrowotny GPS Od setek lat mapy ułatwiają orientację w nieznanym terenie. Podobna nawigacja przydałaby się każdemu z nas, aby lepiej chronić się przed chorobą, skuteczniej leczyć i łatwiej komunikować z lekarzem.

Artur Olesch Redakcja Czasopisma Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia  redakcja@osoz.pl

Bezpłatne wydanie mobilne czasopisma

O odpowiedniej godzinie przypomną o zażyciu leku, zasugerują optymalną dawkę ruchu oraz wykonanie badań profilaktycznych, ostrzegą o interakcjach pomiędzy zażywanymi farmaceutykami a pożywieniem, czuwają nad długością snu i dietą. Potencjał rozwiązań mobilnych w ochronie zdrowia jest ogromny. Z pomocą telefonu pacjent może m.in. umówić się na wizytę lekarską przez Internet, rejestrować w swojej kartotece najważniejsze parametry zdrowia, prowadzić konsultacje medyczne na odległość, realizować określone zalecenia profilaktyczne lub ściśle kontrolować terapię w chorobach przewlekłych. Narzędzia nawigujące po systemie ochronie zdrowia, leczeniu, profilaktyce, rehabilitacji lub po zdrowym trybie życia wzmacniają zaangażowanie pacjenta, pomagają lekarzom w opiece nad chorymi, poprawiając standardy organizacji w sektorze. Ważnym tematem, który od kilku miesięcy intensywnie przewija się w publicznych dyskusjach, jest opieka koordynowana. Koordynowanie i synchronizowanie w ochronie zdrowia wymaga scalenia informacji, skomunikowania lekarza z pacjentem, lekarza z lekarzem, różnych specjalistów, pielęgniarek, aptek itd. Bez digitalizacji i swobodnego, ale i bezpiecznego dostępu do danych, będzie to koordynowanie na oślep. To samo dotyczy profilaktyki. Pacjent potrzebuje zindywidualizowanego przewodnika po skomplikowanym i nieprzyjaznym systemie ochrony zdrowia, profilaktyce, leczeniu, zasobach wiedzy medycznej. Prostych wskazówek, w jaki sposób – przemieszczając się z punktu A do punktu B – dotrzeć do celu, jakim jest zachowanie zdrowia lub jego odzyskanie. Tego typu pomoc znajduje się w zasięgu naszych palców – w aplikacjach mobilnych.

1 3 2

kwiecień 2016 CZASOPISMO

OGÓLNOPOLSKI SYSTEM OCHRONY ZDROWIA NAUKA

6 Zdjęcie numeru

8 Rynek zdrowia w pigułce

Nadzieja w innowacjach Dobre chęci i międzysektorowe konflikty

INNOWACJE

12 Alert epidemiologiczny Prognoza dla alergii, grypy i przeziębienia (czerwiec 2016)

13 Aplikacje medyczne Najnowsze aplikacje zdrowotne na smartfona

14 Nowości i wynalazki

Domowe laboratorium, gra i rehabilitacja, tester powietrza, skaner ciała itd.

17 Laboratorium technologii Inteligencja w zarządzaniu

RAPORT

19 ENERGIA OCHRONY ZDROWIA Są zdeterminowani, by osiągać więcej niż wynosi średnia. Nie zadowala ich status quo. Nigdy nie zapominają o pacjencie i jego potrzebach. To elita polskiej ochrony zdrowia. Prezentujemy laureatów konkursu Liderów Ochrony Zdrowia 2016.

17 ROZMOWY

31 Scalanie procesu opieki Tomasz Tomasik (Prezes Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce)

33 Postęp na bazie cyfrowej demokracji Robert Madelin (Starszy Doradca ds. Innowacji, Komisja Europejska)

PRAKTYKA

36 Infografika

38 Legislacja

Telemedycyna Ochrona danych osobowych

40 Your Guide to Health in Europe ENGLISH PAGES

Hospitals need a digital strategy

OPINIE

44 Felieton Wycisnąć więcej z systemu

46 Okiem ekspertów Ukryty kapitał. Jak zbudować innowacyjną ochronę zdrowia?

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

w w w.facebook .pl /I T i Z drow ie

40 173 810 Polacy coraz chętniej kupują preparaty udrażniające nos, stosowane w chorobach tego narządu. Na przestrzeni ostatnich 14 lat ich sprzedaż wzrosła o prawie 100%: z 22 mln opakowań w 2002 roku do ponad 40 mln w 2015 roku. Analiza sprzedaży leków na choroby nosa na str. 64.

3 900



Marcowe wskaźniki dla aptek niewiele różnią się od danych z lutego. Statystyczna liczba pacjentów spadła o 30 osób.

188 500



Obrót całkowity apteki spada o 500 zł (-0,3%). Koniec zimy oznacza stopniowe korekty ujemne obrotów.

„Trudno sobie dziś wyobrazić pracę lekarza bez wsparcia nowoczesnych technologii.”

38 STATYSTYKI PROGNOZY

52 Monitor zjawisk epidemiologicznych Marzec 2016 – mapy zdrowotne kraju

56 Monitor farmacji Rynek farmaceutyczny w marcu 2016

64 Monitor rynku leków Sprzedaż leków na choroby nosa

SYSTEMY IT

69 KS-APTEKA

71 KS-SOMED

Zintegrowany System Obsługi Apteki Zintegrowany System Obsługi Przychodni

NA CZASIE

74 Nauka Eksperci: medyczne innowacje są szansą dla Polski W Polsce odsetek chorych na cukrzycę sięga 8 proc.

77 Relacje, konferencje, raporty on-line 78 Kreatywnie Nieproszeni goście

NOWOŚĆ W OSOZ

dr hab. Tomasz Tomasik (Prezes Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce) Rozmowa na str. 31.

Rada Naukowa OSOZ (kolejność alfabetyczna, stan na kwiecień 2016 r., liczba członków Rady: 99 osób) 1. prof. dr hab. n. med. Ryszard Andrzejak, 2. prof. dr hab. Piotr Andziak, 3. dr hab. n. med. Małgorzata Baka-Ostrowska, 4. dr Marek Balicki, 5. dr hab. n. med. Rafał Białynicki-Birula, 6. prof. dr hab. n. med. Bożena Birkenfeld, 7. prof. dr hab. n. med. Andrzej Bohatyrewicz, 8. dr hab. med. prof. UJ Małgorzata Bulanda, 9. dr n. med. Małgorzata Czyżewska, 10. dr hab. n. med. (prof. PAN) Marek Durlik, 11. lek. med. Michał Ekkert, 12. dr n. med. Emilia Filipczyk-Cisarż, 13. lek. med. Halina Flisiak-Antonijczuk, 14. prof. dr hab. n. med. Ryszard Gellert, 15. prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki, 16. prof. dr hab. n. med. Tomasz Grodzki, 17. prof. nadz. dr hab. Antoni Grzanka, 18. prof. dr hab. Edmund Grześkowiak, 19. dr n. farm. Jerzy Hennig, 20. prof. zw. dr hab. n. med. Krzysztof Herman, 21. prof. dr hab. Tomasz Hermanowski, 22. dr med. Andrzej Horoch, 23. prof. dr hab. n. med. Jacek Imiela, 24. dr n. med. Maria Jagas, 25. prof. dr hab. Jerzy Janecki, 26. prof. dr hab. n. med. Marek Jarema, 27. prof. dr hab. n. med. Włodzimierz Jarmundowicz, 28. prof. dr hab. Mirosław Jarosz, 29. Urszula Jaworska, 30. mgr Renata Jażdż-Zaleska, 31. prof. dr hab. n. med. Sergiusz Jóźwiak, 32. prof. dr hab. n. med. Piotr Kaliciński, 33. prof. dr hab. Roman Kaliszan, 34. prof. dr hab. n. med. Danuta Karczewicz, 35. prof. dr hab. med. Przemysław Kardas, 36. prof. dr hab. n. med. Andrzej Kaszuba, 37. prof. dr hab. n. med. Wanda Kawalec, 38. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy E. Kiwerski, 39. prof. dr hab. n. med. Marian Klinger, 40. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy Kołodziej, 41. prof. dr hab. n. med. Jerzy R. Kowalczyk, 42. dr n. med. Robert Kowalczyk, 43. dr n. med. Jacek Kozakiewicz, 44. lek. Ryszard Kozłowski, 45. prof. dr hab. n. med. Leszek Królicki, 46. prof. dr hab. Maciej Krzakowski, 47. prof. dr hab., dr h.c. mult. Andrzej Książek, 48. prof. dr hab. Teresa Kulik, 49. prof. dr hab. n. med. Jan Kulpa, 50. prof. dr hab. n. med. Wojciech Kustrzycki, 51. dr hab. (prof. UMK) Krzysztof Kusza, 52. dr n. med. Krzysztof Kuszewski, 53. dr n. med. Aleksandra Lewandowicz-Uszyńska, 54. prof. dr hab. n. med. Andrzej Lewiński, 55. prof. dr hab. n. med. Witold Lukas, 56. prof. dr hab. n. med. Romuald Maleszka, 57. prof. dr hab. n. med. Paweł Małdyk, 58. dr n. med. Beata Małecka-Libera, 59. prof. dr hab. Grażyna Mielnik-Niedzielska, 60. prof. dr hab. n. med. Marta Misiuk-Hojło, 61. prof. dr hab. n. med. Janusz Moryś, 62. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz, 63. prof. dr hab. n. med. Wojciech Nowak, 64. prof. dr hab. n. med. Krystyna Olczyk, 65. prof. dr hab. n. med. Tadeusz Orłowski, 66. dr hab. n. med. Krystyna Pawlas, 67. prof. dr hab. inż. Grzegorz Pawlicki, 68. prof. dr hab. n. med. Irena Ponikowska, 69. prof. zw. dr hab. n. med. Stanisław Radowicki, 70. dr n. med. Andrzej Rakowski, 71. dr n. med. Grażyna Rogala-Pawelczyk, 72. prof. dr hab. med. Kazimierz Roszkowski-Śliż, 73. prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, 74. dr hab. n. med. Leszek Sagan, 75. prof. dr hab. Bolesław Samoliński, 76. prof. dr hab. Maria Małgorzata Sąsiadek, 77. dr hab. med. (prof. UJ) Maciej Siedlar, 78. dr hab. n. med. Waldemar Skawiński, 79. lek. Maciej Sokołowski, 80. prof. dr hab. n. med. Jerzy Stelmachów, 81. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Strojek, 82. prof. dr hab. n. med. Jerzy Strużyna, 83. prof. dr hab. n. med. Andrzej Szawłowski, 84. prof. dr hab. n. med. Cezary Szczylik, 85. dr hab. n. med. prof. nadzw. Zbigniew Śliwiński, 86. dr n. med. Jakub Śmiechowicz, 87. prof. dr hab. n. med. Barbara Świątek, 88. dr n. med. Jakub Trnka, 89. prof. dr hab. n. med. Tomasz Trojanowski, 90. prof. dr hab. n. med. Krystyna Walden-Gałuszko, 91. prof. dr hab. Andrzej Wall, 92. prof. dr hab. n. med. Anna Walecka, 93. prof. dr hab. Marek Wesołowski, 94. dr hab. n. med. Andrzej Wojnar (prof. nadzw. WSF), 95. dr n. med. Andrzej Wojtyła, 96. prof. dr hab. Jacek Wysocki, 97. prof. dr hab. n. med. Mirosław J. Wysocki, 98. dr hab. n. med. Stanisław Zajączek (prof. nadzw. PUM), 99. prof. dr hab. Marek Ziętek

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

Og贸lnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

nauk a

Nadzieja w innowacjach „Każda złotówka ulokowana w zdrowie zwraca się z nadwyżką w formie wzrostu gospodarczego. Dlatego dziś bardziej potrzebujemy innowacyjnego spojrzenia na ochronę zdrowia niż skupiania się tylko i wyłącznie na medycynie naprawczej. Profilaktyka, wsparta nowoczesnymi systemami e-zdrowia, w długofalowej perspektywie przekłada się na oszczędności i dobrobyt mierzony m.in. długością aktywnego życia. Digitalizacja jest szansą na zbudowanie prężnego, zrównoważonego i skoordynowanego systemu, którego centralnym elementem będzie pacjent otoczony personalizowaną opieką”. Tegoroczna konferencja Ogólnopolskiego Systemu Ochrony Zdrowia „Forum Innowacyjna Ochrona Zdrowia” (21–22 kwietnia 2016) stała się miejscem inspirujących dyskusji i międzysektorowej wymiany doświadczeń. W dwudniowym wydarzeniu wzięło udział 85 ekspertów z Polski i zagranicy oraz 1100 uczestników.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

nauk a

Foto: designed by freepik.com

rynek ZDROWIA W PIGUŁCE

Dobre chęci i międzysektorowe konflikty Resort zdrowia chce w tym roku zmienić zasady refundacji wyrobów medycznych. Odważną decyzją będzie usankcjonowanie możliwości dopłaty przez pacjenta, np. do soczewek czy implantów o standardzie wyższym niż refundowany. Aleksandra Kurowska

Za nami kolejna, 21 edycja „Forum Innowacyjna Ochrona Zdrowia”, w której udział wzięło 1,1 tys. przedstawicieli rynku ochrony zdrowia i farmacji. Wśród gorących tematów znalazły się m.in. opie-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

ka koordynowana, e-zdrowie, innowacje oraz zarządzanie w zdrowiu. Widać było wiele pozytywnej energii do pracy i nadziei na zmiany. Tych zapowiadanych jest coraz więcej. Za rok będzie okazja, by rząd z tych deklaracji rozliczać.

System ochrony zdrowia Wśród najważniejszych zapowiedzi, które jednak trudno będzie wdrożyć w życie, jest system płac minimalnych w zdrowiu. Ministerstwo Zdrowia zaproponowało pracodawcom i związkowcom z Rady Dialogu Społecznego wprowadzenie systemu minimalnych płac dla poszczególnych grup pracowników medycznych, w podziale na specjalizacje i poziom wykształcenia. Płace byłyby co roku indeksowane, ponieważ zależałyby od średniego wynagrodzenia w gospodarce. To

nauk a

rozwiązać mogłoby wiele problemów. Pod jednym warunkiem – wypracowanie wysokości stawki satysfakcjonującej pracowników i zarazem realnej dla płatnika i placówek medycznych. Na drodze stanęły też resorty finansów oraz pracy, które boją się, że wyłom w płacy minimalnej – obecnie jednej dla wszystkich – spowoduje roszczenia innych grup zawodowych. Wiele dyskusji wywołały też projekty map potrzeb zdrowotnych, które wreszcie opublikował resort zdrowia. Eksperci są zgodni, że włożono w nie wiele pracy, ale efekty są niesatysfakcjonujące. Dużo kontrowersji budzi nadal projekt ustawy o działalności leczniczej, który poza zakazem komercjalizacji placówek zawiera też wyłączenie wszystkich podmiotów leczniczych (także działających wyłącznie komercyjnie) spod zapisów ustawy o swobodzie gospodarczej. Dla 16,5 tys. przedsiębiorstw oznaczać to będzie m.in. możliwość prowadzenia w nich kilku kontroli równocześnie, bez uprzedzenia. Z dobrych wiadomości – Ministerstwo Zdrowia chce rozpocząć długo odkładaną reformę leczenia zaburzeń psychicznych. Najbardziej prawdopodobne jest przeniesienie jej do powiatowych centrów, które będą miały przyznawane środki w zależności od liczby mieszkańców lub też od tego, jaki był koszt leczenia psychiatrycznego osób z danego terenu. Z pieniędzy tych centra zapewnią opiekę, z naciskiem na rozwój jej środowiskowych form. To, co z kolei może martwić, to międzyresortowe napięcia w zdrowiu – nie tylko we wspomnianej kwestii wynagrodzeń. Na linii MZ – resort rolnictwa zaostrza się spór o inspekcje sanitarną. Z jednej strony Minister Rolnictwa chce włączyć GIS w budowaną megainspekcję (z połączonej m.in. weterynaryjnej, nasienniczej, handlowej). Trwają prace nad stosowną ustawą. Równocześnie resort rolnictwa skierował do konsultacji projekt, który jeszcze przed zmianami instytucjonalnymi wyprowadza spod nadzoru GIS kompetencje w zakresie bezpieczeństwa żywności sprzedawanej przez rolników. Zadanie to ma przejąć inspekcja jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, która nie ma nawet powiatowych przedstawicielstw. Eksperci obawiają się konfliktu interesów – Ministrowi Rolnictwa może bardziej zależeć na zadowoleniu rolników niż na bezpieczeństwie zdrowia konsumentów.

Konflikt wewnątrz rządu narasta też wokół propozycji rozwiązań jednolitego podatku, który miałby zastąpić podatek PIT oraz składki na ZUS i NFZ. Trwają już dyskusje, jak i od kiedy można by go wprowadzić. NFZ opublikował zarządzenie w sprawie koordynowanej opieki nad kobietami i dziećmi od początku ciąży do 6 tygodnia życia po porodzie. Nad kolejnymi zakresami opieki koordynowanej trwają prace zarówno w Funduszu, resorcie zdrowia i organizacjach społecznych. Pojawiają się też pierwsze niesnaski. Dotyczą m.in. tego, że opiekę nad ciężarną koordynować będzie szpital, a nie ginekolog (według niektórych, to on mógłby finansować i nadzorować szpital). Z kolei pielęgniarki i położne obawiają się, że zmiany w POZ obejmujące koordynowanie świadczeń – nad którymi pracuje resort zdrowia – spowodują, że nie będą one mogły samodzielnie podpisywać kontraktów z NFZ. Tak czy inaczej – i resort zdrowia i Fundusz zastrzegają, że przynajmniej na razie KOZ będzie kwestią wyboru świadczeniodawcy i pacjenta, a nie obowiązkiem.

Finanse Resort zdrowia zamierza przygotować mapę drogową wzrostu nakładów na służbę zdrowia. Ciągle nie ma jasnych propozycji, jak publiczne nakłady na zdrowie podnieść z obecnych ok. 4,4 proc. PKB do obiecywanych przynajmniej 6 proc. Dyskusja toczy się wokół podatku Religi, czyli zabrania części składek OC na finansowanie SOR. Za to po raz kolejny odcięto się od pomysłu dodatkowych ubezpieczeń zdrowotnych. Jednak resort zdrowia nie dystansuje się definitywnie od dopłat pacjentów. Chce uporządkować i ucywilizować zasady finansowania wyrobów medycznych. Wprowadzi zasady analogiczne do refundacji leków – mają pojawić się m.in. negocjacje w komisji ekonomicznej z producentami oraz rokowania ceny urzędowej. Za ponadstandardowe produkty pacjent dopłaci z własnej kieszeni. To ważne rozwiązanie, teraz teoretycznie możliwe, ale kontrole NFZ zniechęciły świadczeniodawców do otwarcia się na współpłacenie. Dlatego obecnie, chcąc wybrać np. lepszą soczewkę przy operacji zaćmy, pacjent musi całą operację opłacić z własnej kieszeni. Resort pracuje też nad uruchomieniem unijnych funduszy z nowej per-

» Resort zdrowia zamierza przygotować mapę drogową wzrostu nakładów na służbę zdrowia.« spektywy. Do wydania na ochronę zdrowia, głównie inwestycje, Polska będzie miała 20 mld zł. Bruksela czekała na opracowanie map potrzeb zdrowotnych, będących warunkiem uruchomienia funduszy. Resort zdrowia opracował dodatkowo całkiem nowe rozwiązanie, które posłuży nie tylko do obsługi i oceny wniosków o pieniądze z UE, ale też z innych źródeł. To system IOWISZ, czyli Instrument Oceny Wniosków Inwestycyjnych w Służbie Zdrowia. Wnioskodawca będzie musiał sam przedstawić swoją ocenę zasadności inwestycji, a potem będzie to oceniane przez oddział NFZ, marszałka, wojewodę, a w przypadku odwołań – przez MZ. IOWISZ będzie bazował na regionalnych planach inwestycyjnych, które uwzględnią mapy potrzeb zdrowotnych, priorytety regionalnej polityki zdrowotnej i inne prowadzone inwestycje. Rząd zrezygnował już całkiem z pomysłu obowiązkowych polis od zdarzeń medycznych. Szpitali nie było na nie stać. Za to zbliżają się do końca prace nad rozwiązaniem, zgodnie z którym wysokość odszkodowania ustalałby orzecznik ZUS, a wypłacane byłoby ze specjalnego państwowego funduszu zasilanego przez szpitale i budżet państwa. Propozycja to 780 zł za każdy 1 proc. uszczerbku na zdrowiu.

Leki Senat przyjął ustawę o darmowych lekach dla seniorów, a Krajowy Instytut Gospodarki Senioralnej i OK SENIOR na własną rękę uruchomiły kampanię społeczną „Seniorzy tworzą listę darmowych leków 75+”, w której o zawartość listy leków pytają najbardziej zainteresowanych. W przypadku pozostałych pacjentów zmienia się niewiele. Senat odrzucił pomysł PO, by darmowe leki dostawały także dzieci chore przewlekle. A na kolejnej liście leków refundowanych, obowiązującej od 1 maja, jest niewiele zmian: do refundacji aptecznej

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

nauk a

» W 2015 r. rynek prywatnej opieki zdrowotnej osiągnął wartość 39,5 mld zł. W tym roku będzie to 42 mld zł.«

dodano jedną nową substancję, do programów lekowych również jedną. Ale za to wiele emocji budziły kolejne szczegóły ustawy wprowadzającej fundusz ratunkowy. Na leki, których nie można dofinansować z wykorzystaniem dotychczasowych mechanizmów, Minister Zdrowia będzie mieć 10 mln zł rocznie. Ale równocześnie zliberalizowane zostaną przepisy w zakresie importu docelowego, które sprawią, że więcej leków będzie dostępnych w ramach tego mechanizmu refundacji. Jeśli lek jest zarejestrowany w procedurze regionalnej w Polsce albo w centralnej, czyli dopuszczającej lek na całą UE, ale w Polsce nie jest faktycznie dostępny, będzie mógł zostać sprowadzony w ramach importu (obecnie jest to niemożliwe). Aptekarzy zaś najbardziej rozgrzała deklaracja wprowadzenia zasady, że ponad połowę udziału w aptece ma mieć magister farmacji.

Raporty W 2015 r. rynek prywatnej opieki zdrowotnej osiągnął wartość 39,5 mld zł. W tym roku będzie to 42 mld zł – twierdzi w nowym raporcie firma PMR. Rynek ma rosnąć też w kolejnych latach i w 2021 r. osiągnąć 58,1 mld zł. Opublikowano także kolejny audyt społeczny. To ciekawe i zyskujące popularność narzędzie. Tym razem dotyczący słabości narodowych programów profilaktyki nowotworowej. Z ramach badań m.in. świadczeniodawców i pacjentek, zrealizowanych wspólnie przez Fundację MY Pacjenci, Fundację Onkologiczną osób Młodych Alivia, Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych oraz Icelandic Cancer Society wykazano, że po dziesięciu latach prowadzenia programów profilaktycznych w onkologii nadal nie widać ich efektów, np. w postaci skuteczności leczenia. Działania profilaktyczne

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

wymagają koordynacji i dostosowania do potrzeb pacjentek. Z kolei w raporcie dotyczącym kosztów schizofrenii podano, że koszty jej leczenia w Polsce w roku 2014 wynosiły 557,12 mln zł i wzrosły w okresie czteroletnim o 15 proc. Z kolei ZUS wydał 1,1 mld zł z powodu m.in. niezdolności do pracy i rent socjalnych. Tymczasem Światowa Organizacja Zdrowia we współpracy z Bankiem Światowym oszacowała, że depresja i zaburzenia lękowe kosztują globalną gospodarkę 1 mld dolarów rocznie. Gdyby zaś wzmocnić dostęp i jakość leczenia, zysk wynikający z poprawy na rynku pracy oraz wydajności szacowany jest na poziomie 399 mln dolarów, a z poprawy zdrowia – kolejne 310 mln dolarów. Oddziały NFZ podały, jak wielu pacjentów nie zgłasza się na wizyty. Przykładowo, w województwie świętokrzyskim jest to ok. 30 proc. W obronie pacjentów wypadałoby wspomnieć, że na wizyty często czeka się wiele miesięcy, a nadal bardzo niewiele placówek o nich przypomina.

Legislacja Sejm zaczął prace nad nową ustawą antynikotynową, która zgodnie z unijnymi dyrektywami powinna wejść w życie już w maju, lecz to mało prawdopodobne. Do konsultacji społecznych trafił projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie dopełnienia obowiązku doskonalenia zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów. Zgodnie z nim, prenumerata fachowego czasopisma medycznego nie będzie już punktowaną formą doskonalenia zawodowego. Tak jak sama przynależność do kolegium specjalistów lub do towarzystwa naukowego. MZ chce za to znieść limity punktów, które lekarz może zdobyć w ramach doskonalenia zawodowego.

Z kolei posłowie PiS złożyli w Sejmie projekt nowelizacji ustawy o komornikach sądowych i egzekucji. Proponowana w projekcie wysokość opłaty egzekucyjnej to 8 proc. w miejsce dotychczasowych 15 proc. za egzekucje zlecane przez szpitale.

Wyroki Nie ma nic złego w tym, że to urzędnik decyduje kiedy, gdzie i na jak długo pojedzie się leczyć pacjent skierowany przez lekarza do uzdrowiska – uznał Trybunał Konstytucyjny. Przyznał tym samym, że wniosek poprzedniego Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie niekonstytucyjności zasad kierowania do uzdrowisk (między innymi w zakresie braku możliwości odwołania się od decyzji urzędnika) nie ma uzasadnienia. Z kolei Sąd Apelacyjny w Warszawie przyznał rację Naczelnej Izbie Lekarskiej w sprawie homeopatii. NIL w 2008 r. przypominała lekarzom o obowiązku kierowania się wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej. A dla homeopatii brak – zdaniem lekarskiego samorządu – wiarygodnych dowodów potwierdzających terapeutyczną skuteczność. UOKiK uznał stanowisko NRL za porozumienie ograniczające konkurencję i nałożył na Izbę blisko 50 tys. zł kary. Personalia Uczelnie medyczne wybrały rektorów na nową kadencję, m.in.: Andrzeja Tykarskiego jako rektora-elekta Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, dr hab. Marcina Gruchałę na rektora Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, prof. dr. hab. Mirosława Wielgosza na szefa Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, prof. dr hab. Radzisława Kordka na rektora Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Tomasz Halski został ponownie rektorem Państwowej Medycznej Wyższej Szkoły Zawodowej w Opolu, a prof. Wojciech Nowak – Uniwersytetu Jagiellońskiego. Karuzela stanowisk w oddziałach NFZ nadal się kręci. Obowiązki dyrektora w łódzkim oddziale NFZ – w miejsce odwołanej Jolany Kręckiej – będzie pełnił Artur Olsiński. Wcześniej zmiany przeprowadzono m.in. w Lublinie, Krakowie i Opolu. A nieoficjalnie mówi się o kolejnych oddziałach, m.in. poznańskim. Z kolei z EMC odchodzi po niespełna dwóch latach prezes Agnieszka Szpara. Od maja obejmie takie samo stanowisko, ale w Affidea Polska, międzynarodowej

nauk a

grupie świadczącej usługi diagnostyki obrazowej oraz radioterapii. Do grona ekspertów organizacji pracodawców Lewiatan dołączył jako ekspert i doradca Maciej Piróg, były doradca prezydenta Bronisława Komorowskiego. Piróg jest też Prezesem Polskiej Unii Szpitali Specjalistycznych. Rola Lewiatana w debacie na temat zdrowia od pewnego czasu systematycznie rośnie, a pozyskanie Piróga na pewno w tym pomoże.

Wieści z rynku W Instytucie Centrum Zdrowia Matki Polki otwarto odnowioną Klinikę Rehabilitacji. Jak twierdzi dyrekcja placówki, teraz to najnowocześniejsza i najlepiej wyposażona tego typu placówka w Europie. Remont kosztował ponad 22 mln zł i w całości sfinansowała go Fundacja TVN „Nie Jesteś Sam”. Prywatne placówki też nie próżnują i w kwietniu ruszyły m.in. klinika me-

dycyny sportowej dla dzieci i młodzieży Enel-Sport w Warszawie, Szpital Jednodniowy im. dr. Michała Pawlaka w Gdańsku (sieć Nadmorskie Centrum Medyczne). Z kolei Lux Med otworzył nowatorską pracownię ergoterapii w Ośrodku Opiekuńczo-Rehabilitacyjnym Tabita w Konstancinie-Jeziornej (do rehabilitacji neurologicznej i opieki długoterminowej nad osobami starszymi i niesamodzielnymi) oraz uruchomił pilotażowy ambulatoryjny dyżur ginekologiczny w Warszawie. Spółka EMC Instytut Medyczny kupiła od powiatu kwidzyńskiego 70,92 proc. udziałów spółki „Zdrowie” prowadzącej szpital w Kwidzynie (miała od 2013 r. przedwstępną umowę z powiatem, ale nie obyło się bez protestów). Z kolei PZU wprowadza na rynek pakiet polis od najcięższych chorób cywilizacyjnych – „PZU Na Życie i Zdrowie”. To element strategii przyjętej na

lata 2015–2020, zgodnie z którą ubezpieczyciel planuje przeznaczenie na rozwój usług zdrowotnych 800 mln zł, z tego 450 mln zł na akwizycje. Jednak większość inwestorów i placówek medycznych – zwłaszcza publicznych lub samorządowych spółek – czeka na rozwój wydarzeń. Dyrektorzy szpitali skarżą się, że nawet w przypadku planowanych inwestycji w PPP potencjalni partnerzy wycofali się lub zamrozili projekty w oczekiwaniu na dalsze działania rządu.  Jeśli chcą się Państwo podzielić z nami ciekawymi informacjami, zapraszam do kontaktu: olakurowska@o2.pl Aleksandra Kurowska, dziennikarka od ponad 11 lat zajmująca się tematyką medyczną oraz finansową. Redaktor Dziennika Gazety Prawnej, współpracuje m.in. z redakcją Służby Zdrowia. Pracowała w dziale ekonomicznym Życia Warszawy, Gazecie Giełdy „Parkiet”, Rzeczpospolitej. Absolwentka Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych UW.

WYNAGRODZENIA W OCHRONIE ZDROWIA (z tytułu umowy o pracę, 2015 rok)

Ordynator, zastępca ordynatora

Lekarz z II stopniem specjalizacji

Lekarz z I stopniem specjalizacji

Lekarz bez specjalizacji

Specjalistki pielęgniarki i położne

Starsze pielęgniarki i położne

Pozostałe pielęgniarki i położne

Diagności laboratoryjni

Farmaceuci

Wynagrodzenie zasadnicze brutto | Łączne brutto

(zasadnicze z dodatkami i wynagrodzeniami za dyżury)

5 127 | 11 342 4 355 | 8 015 3 762 | 6 786 3 231 | 5 228 2 563 | 3 878 2 373 | 3 783 2 121 | 3 183 2 782 | 4 589

Ratownicy medyczni

Radiolodzy (bez wyższego wykształcenia)

Fizjoterapeuci (bez wyższego wykształc.)

3 799 | 5 432 2 022 | 2 902 2 365 | 3 334 2 153 | 2 590

Płaca minimalna w 2016 roku: 1850 zł

Źródło: Ministerstwo Zdrowia

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

I nn o w a c j e

ALERT EPIDEMIOLOGICZNY (czerwiec 2016) ALERGIA POZIOM NASILENIA ALERGII

SPRAWDZALNOŚĆ POPRZEDNIEJ PROGNOZY

94%

 PONIŻEJ NORMY  NORMA  WYSOKI  BARDZO WYSOKI

PROGNOZA KOSZTÓW ALERGII (czerwiec)

TREND W STOSUNKU DO maja

Dolnośląskie

2 240

Kujawsko-pomorskie

1 489

Lubelskie

1 518

Lubuskie

1 970

Łódzkie

1 909

Małopolskie

1 637

Mazowieckie

2 518

Opolskie

1 375

Podkarpackie

2 901

Podlaskie

1 763

Pomorskie

1 931

Śląskie

1 817

Świętokrzyskie

1 434

Warmińsko-mazurskie

1 109

Wielkopolskie

1 828

Zachodniopomorskie

1 806

               

PROGNOZA KOSZTÓW GRYPY I PRZEZIĘBIENIA (czerwiec)

TREND W STOSUNKU DO maja

Dolnośląskie

2 908

Kujawsko-pomorskie

2 217

Lubelskie

2 195

Lubuskie

2 607

Łódzkie

2 289

Małopolskie

2 527

Mazowieckie

3 163

Opolskie

2 068

Podkarpackie

2 453

Podlaskie

2 628

Pomorskie

2 631

Śląskie

2 208

Świętokrzyskie

1 763

Warmińsko-mazurskie

2 043

Wielkopolskie

2 385

Zachodniopomorskie

2 395

               

WOJEWÓDZTWO

GRYPA I PRZEZIĘBIENIE POZIOM NASILENIA GRYPY I PRZEZIĘBIENIA

SPRAWDZALNOŚĆ POPRZEDNIEJ PROGNOZY

84%

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

 PONIŻEJ NORMY  NORMA  WYSOKI  BARDZO WYSOKI

WOJEWÓDZTWO

I nn o w a c j e

aplikacje

eTreatMD myHand

Monster Guard

MoodNotes

Mobilny dziennik dla osób cierpiących na chorobę zwyrodnieniową stawów ręki. W pierwszym kroku użytkownik wykonuje zdjęcie chorej ręki – aplikacja określa stopień zaostrzenia choroby. Następnie pacjent zapisuje informacje na temat objawów, stopnia nasilenia bólu, zażywanych leków, aktywności fizycznej, diety. W ten sposób powstaje spójna kartoteka, która ułatwia wychwycenie czynników wpływających na odczuwanie dolegliwości wynikających z choroby.

Aplikacja Amerykańskiego Czerwonego Krzyża przygotowująca dzieci na niebezpieczne sytuacje w domu i poza nim. Zadaniem gracza jest ochrona 5 różnych bohaterów – potworów przed zagrożeniami, np. pożarem, powodzią. 14 różnych sesji w atrakcyjnej formie graficznej przygotowanej przez studio Disney’a. Mimo, iż niektóre niebezpieczeństwa nie dotyczą naszej szerokości geograficznej (trzęsienia ziemi, huragany), aplikacja edukuje poprzez zabawę.

Prosta forma dziennika do zapisywania stanów nastroju, odczuć i sytuacji z nimi powiązanych. Na tej podstawie krok po kroku użytkownik może analizować, co wpływa negatywnie lub pozytywnie na jego stan psychiczny. Większa świadomość jest punktem wyjścia do zmian niekorzystnych nawyków, unikania pułapek w sposobie myślenia i lepszego samopoczucia. W aplikacji zawarto elementy terapii poznawczo-zachowawczej.

iOS | Android | ENG Bezpłatna

iOS | ENG 3,99 $

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

I nn o w a c j e

NOWOŚCI I WYNALAZKI

DOMOWE LABORATORIUM ANALITYCZNE Postępuje minimalizacja urządzeń, które dotąd były domeną wyspecjalizowanych ośrodków zdrowia. To tylko kwestia czasu, kiedy większość podstawowych badań wykonamy w domu, przesyłając dane do interpretacji specjalistów i otrzymując zwrotnie wyniki wraz z rekomendacjami. Tak działa Cor – prosty test mierzący bazowe parametry biochemiczne krwi. Całość składa się jednorazowych lancetów z miniaturową igłą, stacji analitycznej i aplikacji mobilnej. Wystarczy pobrać krew poprzez bezbolesne nakłucie i umieścić próbkę w urządzeniu badawczym. Zamiast parametrów, norm i liczb, użytkownik otrzymuje porady dotyczące stanu zdrowia i stylu życia, jak np. wskazówki żywieniowe. Jak zaznaczają twórcy Cor, nie jest to stacja laboratoryjna, ale urządzenie mające na celu wspomaganie decyzji w zakresie stylu życia. Na chwilę obecną test wykonuje badanie cholesterolu, triglicerydów, fibrynogenu, glukozy. Wyniki prezentowane są w formie przejrzystych wykresów ze wskazaniem trendów. Historia pomiarów może być zestawiona z danymi zbieranymi przez trackery zdrowia.

PROSTY TEST MOCZU Kolejnym przykładem miniaturowych testów domowych jest Scanadu Urine – test do badania parametrów chemicznych moczu. Pacjent umieszcza próbkę moczu na specjalnej łopatce. Następnie – z pomocą aplikacji w smartfonie – wykonuje zdjęcie testu. Na podstawie analizy kolorów widocznych na mierniku (zmieniających się zgodnie ze składem chemicznym moczu), w przeciągu minuty aplikacja podaje wyniki pomiarów. Te można archiwizować w telefonie i przesyłać do lekarza.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

I nn o w a c j e

ZWYCIĘŻYĆ Z BÓLEM Bóle pleców, zwłaszcza w okolicach odcinka lędźwiowo-krzyżowego, są problemem sporej części społeczeństwa. Regularne wykonywanie specjalnych ćwiczeń jest najlepszym sposobem na odzyskanie sprawności i pozbycie się dolegliwości. Może w tym pomóc Valedo – platforma łącząca w sobie elementy gry i monitoringu. Po umieszczeniu czujnika w dolnym odcinku kręgosłupa, użytkownik włącza się do specjalnej wirtualnej gry, wykonując ruchy będące jednocześnie ćwiczeniami. Czujnik zbiera szczegółowe dane, które następnie trafiają do aplikacji i mogą być udostępnione lekarzowi. Forma zabawy motywuje do systematycznej aktywnośći.

ODDYCHAJ ZDROWO

WIEDZA, KTÓRA CHRONI

Powietrze, jakim oddychamy, ma kolosalny wpływ na zdrowie. Czynność oddychania jest tak rutynowa i automatyczna, że mało kto – oprócz alergików lub osób chorych na astmę – zwraca uwagę na ewentualne zanieczyszczenia powietrza. W bieżącym monitoringu ma pomóc CielPur – niewielkie urządzenie mierzące 6 kluczowych parametrów: pył zawieszony PM2,5 (aerozole atmosferyczne najbardziej szkodliwe dla człowieka), drobny pył zawieszony PM10, lotne związki organiczne VOC, zawartość CO2, temperaturę i wilgotność. Małe rozmiary pozwalają na zabranie urządzenia ze sobą i śledzenie jakości powietrza w różnych miejscach poza domem.

Choroby serca i układu krążenia to nr 1 na liście współczesnych zabójców. W przypadku zawału serca strategicznym czynnikiem jest czas i wychwycenie pierwszych symptomów, czasami bardzo niespecyficznych i nie wzbudzających podejrzeń u pacjenta. Z tego założenia powstała BeVITAL – inicjatywa łącząca technologie ubieralne z bezpiecznym przetwarzaniem danych i monitoringiem pacjenta w trybie całodobowym. Specjalna naklejka-sensor na klatkę piersiową zbiera dane na temat pracy serca, aktywności fizycznej, ruchów ciała, oddechu, temperatury. Te przesyłane są do centrum medycznego i analizowane. BeVITAL przeszedł obiecujące testy na grupie 200 pacjentów w grupie ryzyka.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

I nn o w a c j e

SKANER CIAŁA Osiągnięcie pożądanej sylwetki nie jest zadaniem łatwym, z kolei codzienne pomiary wagi i przeglądanie się w lustrze mogą okazać się niewystarczającym źródłem informacji. Aby poznać dokładnie zmiany w kształcie ciała stworzono lustro 3D Naked. Inteligentne urządzenie skanuje figurę, tworząc trójwymiarowy model prezentowany w aplikacji mobilnej. Oprócz tego dostarcza informacji o wadze i zawartości tkanki tłuszczowej. Na podstawie regularnie wykonywanych pomiarów, aplikacja tworzy wizualizację 3D postępów będących następstwem zmian w trybie życia. Cena: ok. 550 USD.

STRAŻNIK GLUTENU

WIESZ, CO JESZ

Spożywając posiłki poza domem, nigdy nie jesteśmy pewni, jakich składników użyto do ich przygotowania. To może okazać się problemem na przykład dla osób nietolerujących glutenu (celiaklia). Nima jest podręcznym urządzeniem analizującym zawartość glutenu w potrawie na podstawie próbki umieszczonej w specjalnej kapsułce. Minimalistyczna stacja informacyjna po 2 minutach wyświetla wynik: smutna twarz sygnalizuje przekroczenie dopuszczalnej normy, uśmiechnięta – poziom w bezpiecznych granicach. Urządzenie nie zostało poddane certyfikacji, stąd nie można go stosować w celach medycznych.

Ile kalorii i węglowodanów zawiera posiłek? To zmierzy SCiO – skaner wykorzystujący technologię spektroskopii w podczerwieni (interakcja światła z molekułami znajdującymi się w jedzeniu). Wystarczy „zeskanować” potrawę, a wynik pojawi się w aplikacji na smartfon i tablet. SCiO dedykowane jest przede wszystkim osobom chorym na cukrzycę i schorzenia serca, które muszą rygorystycznie przestrzegać wskazówek dietetycznych. Niestety, SCiO potrafi przeanalizować na razie tylko homogeniczne części posiłku i nie zmierzy np. zawartości kalorii w kanapce złożonej z kilku składników i warstw. Źródła i zdjęcia: Scandu Urine, Cor, Valedo, CielPur Vital Connect, Nima, DietSensor, Naked

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

I nn o w a c j e

LABORATORIUM TECHNOLOGII

Inteligencja w zarządzaniu

20%

30%

50%

OPCJA 01

OPCJA 02

OPCJA 03

Mniejsze wydatki przy wzroście jakości? Stały budżet i nowe wymagania ze strony płatnika oraz pacjenta? Szpitale szukają luk organizacyjnych, wąskich gardeł, źródeł marnotrawienia zasobów, sposobów na poprawę wyników klinicznych. Na razie tylko nieliczni sięgają do systemów klasy Healthcare Intelligence (HCI).

OPCJA 04

40%

10%

Termin Business Intelligence (BI) od lat jest znany zarządzającym w wielu branżach gospodarki. Systemy BI pomagają podejmować decyzje zarządcze, racjonalizować koszty, wzmacniać pozycję konkurencyjną, optymalizować nieefektywne procesy. W polskiej ochronie zdrowia BI odgrywa marginalne znaczenie. I nie wynika to z komercyjnych skojarzeń terminologii stojących w sprzeczności z charakterem sektora, ale z nieuświadomionych możliwości tego typu rozwiązań. W BI nie chodzi o wspomaganie podejmowania decyzji stricte biznesowych, zarządzanie nastawione na maksymalizację zysku. Istotą jest proces rafinacji informacji w dane, a danych w wiedzę. Wiedzę, która jest niezbędna do poznania procesów wewnętrznych każdej organizacji, w tym placówki ochrony zdrowia. Dzięki zintegrowanym, uporządkowanym i analizowanym na bieżąco zbiorom danych, decyzje pozbawione są czynnika losowego. To punkt wyjścia do zwiększania jakości, poprawy procedur

10%

Opcja 04

50%

Opcja 03

10%

Opcja 02

10%

40%

Opcja 01

Foto: designed by freepik.com

obsługi pacjenta, lepszego wykorzystania zasobów kadrowych i sprzętowych, cięcia nieuzasadnionych kosztów, planowania rozwoju organizacyjnego, doskonalenia wyników klinicznych i zarządczych. W takim rozumieniu zamiast o BI mówimy o Healthcare Intelligence (HCI), gdzie czynnik zarządczy uzupełnia się elementami klinicznymi. Aby HCI włączyć w proces podejmowania decyzji nie wystarczy system informatyczny i regularne sporządzanie standardowych raportów i zestawień. W pierwszej kolejności szpital lub przychodnia muszą stworzyć strategię HCI – całościową koncepcję gromadzenia, przetwarzania i wielowymiarowej analizy danych. To spore wyzwanie. Chyba w żadnej innej dziedzinie gospodarki nie mamy do czynienia z taką kompleksowością i złożonością danych, gdzie twarde wskaźniki kosztowe i organizacyjne przenikają się z wielowarstwowymi i wrażliwymi informacjami medycznymi. To zasoby wiedzy tak ogromne, że

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

I nn o w a c j e

75%

23 98

ich uporządkowanie oraz zbudowanie spójnego systemu analiz wymaga przemyślanej strategii włączonej w plany informatyzacji lub rozbudowy zasobów IT. HCI to tylko pozorne wrzucanie do jednego worka danych, które na pierwszy rzut okna trudno ze sobą scalić: rozliczenia z płatnikiem, informacje finansowo-księgowe, kadrowe, magazynowe, dane z elektronicznych kartotek pacjentów (o lekach, procedurach, wynikach badań, rozpoznaniach itd.), wyniki ankiet satysfakcji pacjentów, wskaźniki śmiertelności itd. Do tego dochodzą dane statystyczne z rejestrów zewnętrznych: wskaźniki epidemiologiczne, informacje dostarczane przez agencje rządowe i organizacje rynku ochrony zdrowia, big data z badań klinicznych, doniesienia naukowe itd. Jeżeli spojrzymy na bibliotekę wiedzy placówki medycznej z tej perspektywy, widzimy, jak wielkim wyzwaniem jest budowa dobrze funkcjonujących rozwiązań HCI opartych o wiarygodne dane. Ile informacji, które mają kluczowe znaczenie dla każdej organizacji, jest dziś analizowanych? Nie więcej niż kilka procent. HCI powinien na stałe wrosnąć do terminologii menedżerów ochrony zdrowia i zająć wysokie miejsce w priorytetach zarządzania. Trudno bowiem podejmować celne decyzje bez dokładnej znajomości organizacji. I tak w pierwszym kroku trzeba przyjrzeć się wszystkim dostępnym zasobom, sporządzając listę baz informacji z zaznaczeniem sposobu ich składowania (wewnętrze i zewnętrzne źródła). Po drugie, należy zastanowić się, jakie dane są lub będą potrzebne w przyszłości i w jaki sposób można je uzyskać. Trzecim zadaniem jest strategia integracji informacji, bowiem na pewno wiele z nich znajduje się poza systemem IT szpitala, mają różne formaty, czasami są niedostępne w wersji elektronicznej. Czy można w ogóle je włączyć do systemu informacji szpitalnej? Czy są potrzebne? Jakiej wiedzy potrzebuje zarząd, jakiej – zespoły kliniczne, lekarze i pielęgniarki? Co jest naszym priorytetem i czemu mają służyć przeprowadzane analizy? I w końcu najważniejsze – w jaki sposób wydobyć sensowne informacje na podstawie dostępnych danych? Sama świadomość korzyści z HCI może zmienić podejście do gromadzenia informacji w obrębie szpitala, często postrze-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

Foto: designed by freepik.com

50%

gane jako niepotrzebne kolekcjonowanie danych, których i tak nikt ostatecznie nie wykorzysta. Im więcej wiarygodnych informacji, tym większe wymagania w stosunku do narzędzia informatycznego odpowiedzialnego za dostarczenie ostatecznych wyników, do tego w formie zrozumiałej dla odbiorcy: wykresów, zestawień, podsumowań, analiz historycznych, prognoz. Innych dla każdej grupy docelowej. W tym praktycznie nigdy nie kończącym się procesie budowania kompetencji opartych na wiedzy nie można izolować się informacyjnie od pacjentów. Oni również powinni uzyskać dostęp do danych medycznych, baz wiedzy, podsumowań klinicznych. Pracownicy placówki to kolejna ważna grupa beneficjentów gromadzonych danych. Dla nich najważniejsze jest upraszczanie rutynowych czynności administracyjnych, wspomaganie codziennej pracy, dostęp do informacji w szybki i przejrzysty sposób. Know-how zdobyte dzięki HCI otwiera drogę do płynnego zarządzania procesami, poprawy wybranych wskaźników administracyjnych i klinicznych, wyższej jakości i kompetencji organizacyjnych. Ale przede wszystkim do symulowania wybranych procesów i ich predykcji. Wszystko zależy od tego, co chcemy osiągnąć. Dla jednych priorytetem mogą być lepsze wyniki kliniczne, krótszy pobyt pacjenta w szpitalu (choć obecny system refundacji świadczeń medycznych nie promuje takiego podejścia), dodatni wynik finansowy, satysfakcja chorego, optymalne wykorzystanie dostępnych zasobów, zarządzanie jakością. W postępującej cyfryzacji rynku ochrony zdrowia temat HCI będzie pojawiał się coraz częściej. Nie chodzi tutaj bowiem o maksymalizację wyników finansowych lub wykorzystanie danych dla biznesowego rozwoju placówki, ale analizę informacji z wnętrza i otoczenia do zwiększenia skuteczności leczenia i poprawy wyników organizacyjno-klinicznych. 

» � P�lacówka �� ochrony zdrowia gromadzi potężne zbiory danych. Wykorzystuje kilka procent z nich.«

R a p o rt

ENERGIA

OCHRONY ZDROWIA

Laureatów tegorocznej edycji Konkursu Liderów Ochrony Zdrowia łączy wielka pasja dla wykonywanego zawodu i bezgraniczne poświęcenie dla dobra pacjenta. Ich determinacji nie są w stanie zatrzymać żadne bariery systemowe. Osiągnięcia liderów przywracają wiarę w podstawowe wartości, inspirują do zmian w systemie ochrony zdrowia.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

R a p o rt

Laureaci 10. edycji Konkursu Liderów Ochrony Zdrowia

Podczas uroczystej Gali w Warszawie ogłoszono wyniki 10.edycji Konkursu Liderów Ochrony Zdrowia. 14 kryształowych statuetek trafiło do skutecznych menedżerów, placówek szczególnie troszczących się o pacjentów, promotorów zdrowia oraz innowatorów w ochronie zdrowia. Gala Liderów Ochrony Zdrowia odbyła się 22 kwietnia 2016 r. w Hotelu Marriott w Warszawie. W ceremonii wręczenia nagród wzięło udział 300 osób. Wśród nich znaleźli się tegoroczni laureaci, kandydaci do tytułu Lidera, członkowie Kapituły, przedstawiciele organizacji rynku ochrony zdrowia. – Dziś jest z nami elita polskiej ochrony zdrowia. Laureaci są żywym dowodem na to, że dzięki zaangażowaniu i pasji można zrealizować najbardziej ambitny cel oraz pokonać każdą barierę. Tak ogromne sukcesy w ochronie zdrowia warto nagradzać, promując najlepsze praktyki i godne naśladowania postawy – zaznaczył dr inż. Zygmunt Kamiński, Dyrektor Rady Naukowej Ogólnopol-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

skiego Systemu Ochrony Zdrowia, mecenas Konkursu. Swój prestiż oraz uznanie na rynku plebiscyt zawdzięcza konsekwentnej wierności trzem fundamentalnym zasadom. Są to: uczciwość i obiektywny wybór laureatów w procesie głosowania 24 osobistości świata medycyny, przejrzystość zasad oraz pełna jawność finansowania, całkowicie bezpłatny charakter konkursu. Każda placówka medyczna oraz jej pracownik, fundacja, organizacja rynku ochrony zdrowia mogą zgłosić swój udział w konkursie wysyłając prosty formularz. Od uczestników nie są pobierane żadne opłaty. Nagrody przyznawane są w 4 kategoriach: Skuteczne Zarządzanie w Ochro-

nie Zdrowia, Innowacyjne Pomysły, Promocja Zdrowia i Profilaktyka, Działalność na Rzecz Pacjenta. Dodatkowo Kapituła przyznaje co roku nagrodę Brylantowego Lidera Ochrony Zdrowia za wyjątkowe zasługi i osiągnięcia. Statuetki wręczyli przedstawiciele Kapituły: dr n. med. Jacek Kozakiewicz – Prezes Okręgowej Rady Lekarskiej w Katowicach, Urszula Jaworska – założycielka Fundacji własnego imienia, prof. dr hab. n. med. Mirosław J. Wysocki – Dyrektor Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego Państwowego Zakładu Higieny oraz dr hab. Zbigniew Nawrat – Dyrektor Instytutu Protez Serca Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii im. Prof. Zbigniewa Religi. Gala Liderów Ochrony Zdrowia była częścią „Forum Inowacyjna Ochrona Zdrowia”, dwudniowej konferencji, w której wzięło udział 1100 przedstawicieli sektora. Organizatorem konkursu jest czasopismo Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia.

R a p o rt

BRYLANTOWY LIDER OCHRONY ZDROWIA Prof. dr hab. n. med. Mirosław Ząbek Kierownik Oddziału Neurochirurgii Mazowieckiego Szpitala Bródnowskiego Poważany w świecie nauki, ceniony przez pacjentów. Wystarczy przytoczyć kilka opinii na jego temat: „nie tylko rewelacyjny specjalista, ale też człowiek potrafiący naładować pozytywną energią”, „wspaniały, mądry człowiek i lekarz z prawdziwego powołania”, „cudotwórca w swojej branży”. Autor ponad 140 prac oryginalnych ogłoszonych w piśmiennictwie krajowym i zagranicznym; autor, współautor lub redaktor 30 książek. Wykonał 3000 skompli-

kowanych operacji tętniaka mózgu, nie wspominając o tysiącach innych operacji. Jako jeden z nielicznych na świecie przeprowadził serię operacji mózgu w krążeniu pozaustrojowym i głębokiej hipotermii. Pierwszy w Polsce, wspólnie z neurochirurgami z USA, przeprowadził operacje głębokiej stymulacji mózgu chorych z chorobą Parkinsona. Kierował i był wykonawcą wielu programów naukowych realizowanych przez Komitet Badań Naukowych. Wyróżniony Zło-

tym Krzyżem Zasługi oraz dwukrotnie – nagrodą Ministra Zdrowia. Kliniczny Koordynator Oddziału Neurochirurgii Mazowieckiego Szpitala Bródnowskiego i Kierownik Kliniki. Inicjator pierwszego w Europie i drugiego na świecie Interwencyjnego Centrum Neuroterapii, współtwórca Centrum Neuroradiochirurgii Gamma Knife. Światowy autorytet w neurochirurgii. Lekarz, naukowiec, wielki człowiek.

Prof. dr hab. n. med. Mirosław Ząbek (w środku)

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

R a p o rt

KATEGORIA

DZIAŁALNOŚĆ NA RZECZ PACJENTA 1 MIEJSCE

Ośrodek Rehabilitacji Socjopsychiatrycznej w Otwocku Mazowieckie Centrum Neuropsychiatrii Sp. z o.o. W ośrodku splatają się poczucie bezpieczeństwa i stawianie sobie realnych wyzwań, dialog, przyjaźń, tolerancja. Inspirowana skandynawskimi rozwiązaniami placówka niekonwencjonalnie podchodzi do leczenia młodzieży z zaburzeniami psychotycznymi, nastroju, adaptacyjnymi i związanymi ze stresem. Holistyczne podejście uwzględnia wspólne budowanie programu we współpracy z pacjentem i zespołem specjalistów oraz bliską współpracę z rodziną i działania środowiskowe. Pacjentów się nie leczy, ale wzmacnia ich wewnętrzną siłę i przywraca nadzieję, dzięki czemu są w stanie stawić czoła wrogowi. Dodatkowo ośrodek angażuje się w podnoszenie świado-

mości na temat zdrowia psychicznego – wydając książki, tworząc spektakle, organizując wystawy. Laureat o nagrodzie: „Otrzymanie tytułu Złotego Lidera Ochrony Zdrowia jest dla nas potwierdzeniem słuszności obranego kierunku działań. Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży powinno być obszarem szczególnej troski całego społeczeństwa. Dlatego tak ważne jest rozwijanie form opieki psychiatrycznej nastawionych na profilaktykę, diagnozę i leczenie dzieci i młodzieży. Członkowie Kapituły Konkursu przyznając nam nagrodę wykonali gest w stronę psychiatrii – niedofinansowanej dziedziny medycyny, która wciąż rozwija się

dzięki pasji i zaangażowaniu personelu. Statuetka Złotego Lidera Ochrony Zdrowia jest nagrodą w szczególności dla personelu ośrodka, bez którego nie byłoby możliwe tworzenie warunków do rehabilitacji i rozwoju dla wielu młodych osób po kryzysach psychicznych. Potwierdza, że problemy osób chorujących psychicznie nie są obojętne, budząc nadzieję na większą integrację społeczną i zrozumienie. Statuetka jest też dowodem na to, że dzięki współpracy specjalistów z obszaru zdrowia psychicznego z Samorządem Województwa Mazowieckiego możliwe jest dbanie o zdrowie psychiczne młodzieży zgodnie z misją społeczną oraz trendami nowoczesnej psychiatrii.”

Dyrektor Finansowy Spółki – Kinga Turzyniecka (z dyplomem) oraz zespół Ośrodka Rehabilitacji Socjopsychiatrycznej w Otwocku Mazowieckim

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

R a p o rt

1I MIEJSCE

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny nr 2 w Jastrzębiu-Zdroju „Szpital to nie tylko miejsce leczenia, ale i edukowania pacjenta” – taką maksymą kieruje się WSS nr 2 w Jastrzębiu-Zdroju, a efekty widać wyraźnie w społeczności lokalnej. Bez wielkich budżetów, ale z pomocą zaangażowanego personelu pacjent może liczyć na rzetelną informację, porady i wskazówki w zakresie zdrowego trybu życia oraz profilaktyki. Akcje promocji zdrowia „Każdy ma taki świat, jaki widzą jego oczy” albo „Masz palący problem – rozwiążemy go wspólnie”, współpraca z innymi organizacjami w regionie i włączanie się w działalność charytatywno-społeczną zasługują na uznanie.

Dyrektor Szpitala – Grażyna Kuczera (z dyplomem)

1II MIEJSCE

Fundacja Dzieciom „Zdążyć z pomocą” Fundacja Dzieciom kontynuuje wielkie dzieło i inicjatywę swojego patrona – profesora Zbigniewa Religii. Cel jest jeden: ratowanie życia dzieci, przywracanie im zdrowia, wspieranie edukacji, niesienie pomocy w trudnych warunkach materialnych. Ponad 29 000 podopiecznych stanowią dzieci m.in. z chorobami nowotworowymi, porażeniem mózgowym, wadami serca, autyzmem, zespołem Downa. Fundacja wspiera leczenie, rehabilitację, zakup lekarstw i sprzętu medycznego. Dzięki pomocy, co roku ratowana jest nadzieja coraz większej liczby dzieci w wielkiej potrzebie.

Prezes Zarządu Fundacji – Stanisław Kowalski (z dyplomem)

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

R a p o rt

KATEGORIA

SKUTECZNE ZARZĄDZANIE 1 MIEJSCE

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Białej Podlaskiej – Dyrektor Dariusz Oleński

Najwyższe miejsca w rankingach szpitali to nie przypadek, ale wynik żelaznej konsekwencji i przemyślanego zarządzania przez menedżera o mocnych fundamentach wiedzy. Wśród inwestycji szczególną uwagę zwraca budowa Ośrodka Opieki Długoterminowej i Hospicyjnej pod nazwą „Domowy Szpital”. Współpraca z placówkami na Białorusi i we Francji pozwala na transfer innowacyjnej wiedzy. W płynnej realizacji najważniejszych procesów pomagają perfekcyjnie zorganizowane procedury, standardy i algorytmy postępowania. Do ciekawych rozwiązań należy m.in. mapa procesów. W wywiadzie dla czasopisma Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia Dariusz Oleński powiedział: – Zadaniem dyrekcji szpitala jest stworzenie możliwie najlepszych warunków pracy, możliwości kształcenia i podnoszenia kwalifikacji, również możliwości stosowania nowoczesnych, bezpiecznych technologii diagnostycznych i terapeutycznych oraz zapewnienie godnych wynagrodzeń. I to udaje się laureatowi. Laureat o nagrodzie: „Odebranie wspaniałego wyróżnienia w postaci złotego lauru w kategorii Skuteczne Zarządzanie jest wielkim wyróżnieniem dla szpitala. Szczerze dziękuję Wysokiej Kapitule za dostrzeżenie naszej działalności, a wyjątkowo gorąco dziękuję moim współpracownikom za codzienną ciężką pracę. Dla mnie osobiście, oprócz doniosłego wyróżnienia w skali ogólnopolskiej, nagroda ma szczególne znaczenie. Traktuję ją jubileuszowo. Właśnie mija trzydzieści lat od dnia, kiedy rozpocząłem pracę w szpitalu w Białej Podlaskiej. W 1986 roku szpital został oddany do użytku, w czerwcu ruszały pierwsze oddziały szpitalne w nowym, pięknym obiekcie. Wiele zmieniło się od tamtego czasu, ale wspaniali współpra-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

cownicy i zapał do pracy pozostały bez zmian. Od dwunastu lat mam zaszczyt zarządzać szpitalem. Dzisiaj możemy pochwalić się stabilnością finansową, doskonałym sprzętem medycznym, dobrą kadrą specjalistów, wysokimi lokatami w rankingach, a co najważniejsze – pozytywną oceną naszych pacjentów. Nie zawsze jednak było tak dobrze. Kiedy obejmowałem stanowisko dyrektora, sytuacja finansowa naszej jednostki była bardzo skomplikowana. Dzisiaj możemy realizować najbardziej potrzebne inwestycje z własnych środków, szkolić personel i wdrażać procedury medyczne Dyrektor Szpitala – Dariusz Oleński (z lewej)

o coraz wyższym poziomie zaawansowania technologicznego. To oczywiście przekłada się na korzyści dla pacjentów, ale również na możliwość sprawozdawania do płatnika świadczeń o wyższej wartości. Z tego właśnie powodu niezwykle cieszę się z pięknej kryształowej statuetki. Z dostrzeżenia nas przez Kapitułę w odległym zakątku Polski. Jestem dumny, że naszym pacjentom możemy zaproponować poziom leczenia nie odbiegający od poziomu w uznanych jednostkach medycznych w Polsce. Po prostu dla takich chwil warto ciężko pracować.”

R a p o rt

1I MIEJSCE

SP ZOZ w Międzychodzie – Dyrektor Maciej Bak Inwestycje pozwalające realizować politykę zdrowotną w skali lokalnej, perspektywiczne strategie, otwartość na innowacje – dyrektor SP ZOZ w Międzychodzie nie boi się podejmowania odważnych decyzji, które prowadzą do stałego podnoszenia jakości usług medycznych oraz poprawy ich dostępności. Jedna z kluczowych inwestycji, czyli wybudowanie nowoczesnego pawilonu diagnostyczno-zabiegowego, była krokiem milowym dla rozwoju szpitala. Wielkie projekty pozostają przy tym w harmonii ze stabilną sytuacją finansową, co pozwala zabezpieczać najważniejsze potrzeby zdrowotne województwa.

Dyrektor Szpitala – Maciej Bak (po prawej)

1II MIEJSCE

Zespół Lekarza Rodzinnego „Pro Familia” sp. z o.o., sp.kom. Dyrektor Jan Krzysztof Flaczyński Zespół Lekarza Rodzinnego „Pro Familia” jest powrotem do źródeł tego, co naj istotniejsze w medycynie: zespołowej pracy, empatycznego i indywidualnego podejścia do pacjenta. Tutaj dobrze czuje się personel, a pacjent może liczyć na najlepszą pomoc, wsparcie, czas i zrozumienie. Z kolei precyzyjnie zaplanowane inwestycje i procedury organizacyjne przekładają się na jakość usług i poprawną komunikację z otoczeniem. Wyjątkowe miejsce zbudowane przez pełnych pasji ludzi.

Dyrektor Jan Krzysztof Flaczyński (z dyplomem) oraz Anna Flaczyńska

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

R a p o rt

KATEGORIA

INNOWACYJNE POMYSŁY 1 MIEJSCE

Zachodniopomorskie Centrum Onkologii

Nie można podnosić jakości, skupiać się na potrzebach pacjenta i spełniać jego potrzeb bez orientacji na innowacje. Zachodniopomorskie Centrum Onkologii w swojej działalności wybiega daleko w przyszłość, nieustannie dążąc do doskonalenia działalności leczniczej i profilaktycznej. I nie są to tylko pojedyncze inicjatywy, ale całościowa filozofia funkcjonowania. Jednym z przykładów jest wprowadzenie w 2015 roku nowatorskiej metody wytwarzania modyfikatorów rozkładu dawki promieniowania jonizującego w oparciu o wydruk 3D. Cel: podniesienie skuteczności leczenia radioterapeutycznego i ochrona zdrowych tkanek. Zwłaszcza w przypadku raka sięganie po najnowsze metody leczenia, daje szansę na zwycięstwo w bezkompromisowej walce z chorobą. Laureat o nagrodzie: „Cel, jaki przyświecał nam w realizacji projektu, związany był przede wszystkim z poprawą jakości leczenia u pacjentów poddawanych radioterapii z wykorzystaniem wiązek elektronowych. Jesteśmy jednym z nielicznych ośrodków w Polsce, które z powodzeniem wykorzystują ten sposób terapii do napromieniania zmian nowotworowych znajdujących się na powierzchni lub płytko pod powierzchnią skóry. Jednak radioterapia z użyciem wiązek elektronowych ma również swoje wymagania. Aby rozkład dawki w obszarze zmiany nowotworowej był jednorodny, powierzchnia przez którą wchodzi wiązka elektronowa powinna być powierzchnią płaską (prostopadłą do osi wiązki), co zapewnia użycie bolusa indywidualnego. Nasze wstępne badania, przeprowadzone na grupie 11 pacjentów, udowodniły, że precyzja z jaką zostanie odtworzony indywidualny kształt bolusa, w stosunku do kształtu bolusa zaprojektowanego w systemie planowania lecze-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

nia (bolusa referencyjnego), przekłada się bezpośrednio na rozkład dawki otrzymywany przez pacjenta podczas seansu terapeutycznego. Szukając narzędzia do odtworzenia kształtu bolusa postanowiliśmy wykorzystać technologię trójwymiarowego drukowania. Ponieważ bolus jest ekwiwalentem tkanki, na jego materiał został wybrany kopolimer o gęstości i składzie atomowym odpowiadającym tkance miękkiej. Dodatkowo na użycie tego materiału otrzymaliśmy zgodę Komisji Bioetycznej. Wydrukowane w ten sposób bolusy zostały sprawdzone pod kątem dopasowania ich kształtu do modelu referencyjnego, sprawdzeniu jednorodności oraz przylegania do powierzchni skóry pacjentów. Dla każdego bolusa wydrukowanego na drukarce 3D zostały wykonane pomiary sprawdzające zgodność dawki otrzymywanej przez pacjenta z użyciem bolusa 3D z dawką zaplanowaną przy użyciu bolusa referencyjnego. Wyniki badań utwierdziły nas w przeko-

naniu, że wykorzystanie technologii 3D zwiększa jakość realizowanego leczenia, ponieważ dawka, jaką otrzymuje pacjent podczas seansu terapeutycznego, jest zgodna z tą zaplanowaną. Innowacyjny pomysł wprowadziliśmy do praktyki klinicznej, gdzie jest rutynowo wykorzystywany. Otrzymanie tak zaszczytnego wyróżnienia, jakim jest przyznanie tytułu Złotego Lidera w kategorii Innowacyjne Pomysły w Ochronie Zdrowia, utwierdza nas w wierze, że determinacja i zaangażowanie w pracę niosą za sobą ogromną korzyść dla pacjentów. Nagroda dodaje jeszcze więcej energii do działania i wdrażania precyzyjnego narzędzia, jakim jest technologia 3D w procesie personalizacji leczenia i zwiększania jakości realizowanej radioterapii, co daje szansę na zwycięstwo w bezkompromisowej walce z chorobą. Czujemy ogromną satysfakcję, że nasza praca została doceniona przez Kapitułę Konkursu.”

Młodszy asystent Zakładu Fizyki Medycznej – Magdalena Łukowiak

R a p o rt

1I MIEJSCE

Projekt MAPY POTRZEB ZDROWOTNYCH – Ministerstwo Zdrowia Krok milowy, który otwiera drogę do lepszego zarządzania zasobami ochrony zdrowia. Precyzyjne prognozowanie sytuacji zdrowotnej wymaga zebrania i zbiorczej analizy tysięcy informacji z różnych źródeł. W ochronie zdrowia – gdzie liczy się każdy grosz – nie można inwestować i zarządzać na oślep. Projekt Map Zdrowotnych porządkuje dostępne informacje i potwierdza, że dziś najcenniejszym zasobem są dane i wiedza. Pierwszy krok został wykonany – od teraz racjonalne planowanie środków w ochronie zdrowia powinno na stałe wrosnąć w działania podejmowane na najwyższym szczeblu.

Dyrektor Departamentu Analiz i Strategii Ministerstwa Zdrowia – dr n. ekon. Barbara Więckowska

1II MIEJSCE

Prof. dr hab. n. med. Tomasz Szczepański, Ordynator Oddziału Hematologii i Onkologii Dziecięcej SP SK nr 1 im. Prof. Stanisława Szyszko Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach Wielkie serce i wielki specjalista. Statuetka brązowa, ale zasługi o wartości większej niż góry złota. Laureat całą swoją energię, ogromne pokłady empatii oraz fachową wiedzę kieruje w stronę najmniejszych pacjentów z chorobami nowotworowymi. Nieustannie poszukuje nowych metod leczenia, a rezultaty działalności naukowej zostały zauważone również poza granicami kraju, przyczyniając się do znacznej poprawy wyników leczenia.

dr n. med. Renata Tomaszewska – Ordynator Oddziału Hematologii i Onkologii Dziecięcej

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

R a p o rt

KATEGORIA

PROMOCJA ZDROWIA I PROFILAKTYKA 1 MIEJSCE

Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego UM w Poznaniu Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego „Wielkopolska Onkologia” to największy projekt onkologiczny realizowany w Polsce przy wsparciu funduszy europejskich i Ministerstwa Zdrowia. Ale o jego wyjątkowości nie świadczy skala, lecz efekty i sposób ich osiągnięcia, w tym m.in. akcje „Rakooporni”, „Zmieniamy nawyki na zdrowsze” oraz „Uszczypnij raka”, w ramach których przeprowadzono m.in. szkolenia dla nauczycieli, uczniów i samorządów, zrealizowano program telewizyjny promujący zdrowy tryb życia, przygotowano kampanie informacyjne w Internecie i pikniki zdrowia. Zorganizowano ponadto badania diagnostyczne dla 14 tysięcy pacjentów w Wielkopolsce. W towarzyszącym akcji projekcie edukacyjnym zaplanowano szkolenia dla ponad 1300 lekarzy i pielęgniarek. To jeden z pierwszych projektów łączących profilaktykę wtórną z pierwotną w onkologii, opracowany m.in. na podstawie Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem. Laureat o nagrodzie: „Lider Ochrony Zdrowia to bardzo ważna nagroda, bowiem przyznawana jest przez doświadczone i utytułowane grono ekspertów. Dla Szpitala Klinicznego Przemienienia Pańskiego UM w Poznaniu, którym współzarządzam, oznacza to nie tylko docenienie naszych wysiłków w zakresie profilaktyki zdrowotnej. To potwierdzenie, że opracowany przez nas i realizowany program prewencji pierwotnej i wtórnej w nowotworach ma głęboki sens. Po raz pierwszy na taką skalę szpital podjął się kompleksowych działań profilaktycznych, włączając w to nie tylko badania przesiewowe, ale działania umacniające zdrowie w regionie. Udało nam się wypracować dobre wzorce, sprawdzające się w naszych warunkach, kierując się jednocześnie międzynarodowymi wytycznymi. Ale nagroda ta stanowi także podziękowanie dla całego zespołu

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

osób zaangażowanych w realizację projektu. To olbrzymi wysiłek zarówno lekarzy, pielęgniarek jak i osób bezpośrednio zaangażowanych z realizację i zarządzanie. Projekt Wielkopolska Onkologia, finansowany ze środków norweskich oraz

Ministerstwa Zdrowia, jest niewątpliwie wiatrem w żagle naszej działalności onkologicznej. Tym bardziej cieszy nas uznanie Kapituły Konkursu, która postanowiła pokazać nasze działania na szerszym forum.”

Zastępca Dyrektora ds. Administracji – dr n med. Rafał Staszewski (ze statuetką) wraz z zespołem

R a p o rt

1I MIEJSCE

Fundacja MEDICOVER Ogólnopolski Program Profilaktyki Cukrzycy i Chorób Cywilizacyjnych „PoZdro!” to wyjątkowa inicjatywa, której celem jest poprawa zdrowia uczniów pierwszych klas gimnazjalnych poprzez zmniejszenie ryzyka wystąpienia cukrzycy. W ciągu pięciu lat badaniami przesiewowymi zostanie objętych 30 tysięcy uczniów. W ramach programu przygotowano m.in. warsztaty edukacyjne i zajęcia sportowe z gwiazdami sportu, lekcje multimedialne, szkolenia personelu szkół. Wszystko po to, aby powstrzymać epidemię cukrzycy, która dziś dotyczy już ok. 3 mln osób w Polsce.

Prezes Fundacji – Marcin Radziwiłł (z dyplomem) oraz Aneta Stępniewska-Kosińska z Fundacji

1II MIEJSCE

Samodzielny Zespół Publicznych Zakładów Lecznictwa Otwartego Warszawa – Targówek Za konsekwentną realizację wzorcowo opracowanej strategii promocji zdrowia i profilaktyki uwzględniającą najbardziej wrażliwe grupy docelowe oraz mobilizację znacznych środków i wysiłków w zapobieganie chorobom w lokalnej społeczności. Laureat jest przykładem na to, jak zmienić filozofię działania zakładu leczniczego, przesuwając punkt ciężkości w kierunku profilaktyki. Wystarczą pomysły i energia do działania.

Dyrektor placówki – Marcin Jakubowski (ze statuetką)

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

R a p o rt

WYRÓŻNIENIE IFMSA Poland - Międzynarodowe Stowarzyszenie Studentów Medycyny

Zaangażowanie i entuzjazm studentów zrzeszonych w IFMSA – Poland pozwalają z nadzieją patrzeć na przyszłość kadr medycznych w Polsce. Są młodzi, pełni entuzjazmu, a pracując na rzecz lokalnych społeczności rozwijają w sobie wartości niezbędne do wykonywania odpowiedzialnej i wymagającej pracy. Tymi wartościami są: bezinteresowność, wrażliwość, empatia, wiedza naukowa i dobro pacjenta. Nie czekają na ukończenie studiów, ale już dziś realizują liczne akcje promocji zdrowia i profilaktyki oraz inicjatywy charytatywne. Laureat o nagrodzie: „Jako przedstawiciele Międzynarodowego Stowarzyszenia Studentów Medycyny IFMSAPoland czujemy się zaszczyceni wyróżWiceprezydent IFMSA Poland – Ligia Kornowska

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

nieniem w tak prestiżowym konkursie. Już od sześćdziesięciu lat działamy na rzecz pacjentów – tych przyszłych i obecnych, czując pasję i powołanie do naszego zawodu. Nasze Stowarzyszenie prężnie działa w obszarze zdrowia publicznego, edukując ponad 100 tysięcy ludzi rocznie w całym kraju. Jednak nie tylko – zdrowie publiczne jest jednym z sześciu programów stałych naszej organizacji. Działamy na rzecz poprawy jakości edukacji medycznej, uczymy o zdrowiu reprodukcyjnym, szerzymy prawa człowieka i wysyłamy naszych członków do 130 różnych krajów na świecie, aby mogli się kształcić w najlepszych placówkach. Zrzeszamy 2000 studentów w Polsce i jesteśmy częścią

federacji, do której należy 1,5 mln ludzi na całym globie. Zdobycie nagrody Lidera Ochrony Zdrowia oznacza przede wszystkim to, że rozwijamy się w dobrym kierunku. Nasze działania są coraz bardziej widoczne i przynoszą wymierne efekty. Czujemy się podwójnie wyróżnieni, ponieważ IFMSA Poland jest organizacją studencką – cieszymy się, że możemy robić tyle dobrego jeszcze przed uzyskaniem dyplomu. Potraktujemy nagrodę jako impuls i motywację do jeszcze szerszego działania. Mamy nadzieję, że wartości, które przyświecają nam dziś, pozostaną wyraźnymi drogowskazami już zawsze. Mam na myśli dobro pacjenta.” 

rozmow y

Scalanie procesu opieki Lekarze podejmują codziennie dziesiątki ważnych dla zdrowia pacjenta decyzji diagnostycznych, terapeutycznych i profilaktycznych. Ich jakość i adekwatność są zależne od jakości i zakresu informacji, do jakich mają dostęp. Kluczową rolę w budowaniu pomostów pomiędzy różnymi punktami generowania danych pełnią rozwiązania informatyczne. Co o cyfryzacji ochrony zdrowia sądzą lekarze rodzinni? Rozmawiamy z dr hab. Tomaszem Tomasikiem, Prezesem Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce. Jaką rolę w pracy lekarza rodzinnego odgrywają szybko rozwijające się technologie IT? Trudno sobie dziś wyobrazić pracę lekarza bez wsparcia nowoczesnych technologii. We współczesnym świecie są to niezbędne narzędzia znacząco ułatwiające pracę personelowi medycznemu, poprawiające bezpieczeństwo pacjenta, usprawniające procesy organizacyjne i decyzyjne. Są to jednak ciągle narzędzia pomocnicze, bo nie zastąpią tego, co w medycynie rodzinnej najważniejsze, czyli bezpośredniej relacji lekarz – pacjent opartej na wzajemnym zaufaniu. Technologie IT ułatwiają lekarzom rodzinnym współpracę świadczeniodawców z administracją i płatnikiem oraz na innych poziomach opieki zdrowotnej, w tym z AOS, szpitalami i aptekami. Mam też nadzieję, że odegrają pozytywną rolę w kształceniu lekarzy i pielęgniarek. Minęły czasy, kiedy lekarz znał każdego pacjenta z imienia i nazwiska, jego

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

rozmow y

» � O�dczuwalnym �� problemem jest brak elektronicznego przepływu informacji o pacjencie pomiędzy POZ, specjalistyką i szpitalnictwem.« pełną historię choroby. Jakich danych i elementów komunikacji najbardziej dziś brakuje podczas wykonywania zawodu, pracy z pacjentem? Ciągle można spotkać lekarzy, w szczególności na terenach wiejskich, w małych miastach, którzy znają wszystkich swoich pacjentów, ich obecne rodziny oraz przodków. Pamiętają ich schorzenia i sytuację rodzinną. We współczesnym świecie przeładowanym informacjami nie można jednak oczekiwać od wszystkich lekarzy rodzinnych takich zdolności. Kluczowy jest szybki dostęp do pełnej informacji o stanie zdrowia. Przydatne są także informacje znajdujące się w posiadaniu sektora pomocy społecznej. Ich pozyskanie wymaga sporego wysiłku i czasu. Odczuwalnym problemem jest brak elektronicznego przepływu informacji o pacjencie pomiędzy POZ, specjalistyką i szpitalnictwem. Pacjent, korzystając z opieki wielu poradni specjalistycznych, potrzebuje lekarza rodzinnego, który czuwałby nad tą opieką, w szczególności jeśli chodzi o zalecenia w zakresie farmakoterapii, pochodzące od różnych specjalistów. Leki mogą wzajemnie się wykluczać, osłabiać lub wzmacniać działanie, wchodzić w interakcje, powodować objawy uboczne. Procesy te stanowią niebezpieczeństwo dla zdrowia, a czasem wręcz dla życia chorych. Warto wziąć pod uwagę łatwy dostęp do dużej grupy leków bez recepty oraz powszechne stosowanie takich używek jak alkohol. Jakie nowe możliwości rozwiązań IT chętnie wykorzystaliby lekarze w swojej pracy? Oprócz zagadnień wymienionych wcześniej, warto podkreślić znaczenie elektronicznej dokumentacji medycznej pacjentów pod warunkiem braku konieczności jej powielania w formie wydruków. Inne rozwiązania to systemy ułatwiające

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

współpracę w ramach zespołu praktyki, elektroniczna rejestracja wizyt w POZ, wspomaganie procesów podejmowania decyzji przy zachowaniu bezpieczeństwa pacjenta. Dostęp do Internetu spowodował, że pacjenci właśnie tam szukają informacji, np. o symptomach, schorzeniach, leczeniu itd. Jakie dostrzega Pan pozytywne i negatywne strony tego zjawiska? W jaki sposób lekarze sobie z nim radzą? Myślę, że większość lekarzy rodzinnych spotyka się z tym problemem. Jest on tym bardziej poważny, że wiele internetowych informacji ma mało wspólnego z rzetelną wiedzą medyczną opartą o dane naukowe. Bezkrytyczne bazowanie na nich może powodować problemy, w tym emocjonalne. Pacjent nie może przychodzić do lekarza z gotową diagnozą z Internetu i żądać jedynie recept i skierowań. Z drugiej strony, jeżeli takie fakty mają miejsce, lekarz powinien się nad nimi zastanowić, dokonać refleksji nad przyczyną. Być może informacje przekazywane pacjentowi nie są wystarczające, a przyjęcia odbywają się pod presją braku czasu. Oczywiście te zjawiska wynikają w dużej części z ograniczeń w systemie ochrony zdrowia, braku lekarzy, złej organizacji pracy. Z drugiej strony pacjent, który nabył wiedzę z wiarygodnych źródeł, w tym internetowych, jest świadomy swojej choroby i idących za nią ograniczeń oraz konsekwencji dla diety, stylu życia. Jest bardzo dobrym partnerem w leczeniu. Rolą lekarza rodzinnego, pielęgniarki POZ i położnej jest nieustanna edukacja zdrowotna swoich pacjentów, na którą składa się też weryfikacja faktów i mitów na temat zdrowia i choroby. Polskie prawo dopuściło niedawno udzielanie świadczeń telemedycznych. Czy lekarze będą chętniej sięgali do konsultacji na odległość? Nowe rozwiązania prawne w tym obszarze z pewnością potrzebują większej promocji w środowisku lekarskim. Niestety, wielu lekarzy ciągle nie ma świadomości takich możliwości. Zbyt długo funkcjonowaliśmy w modelu prawnym opartym na bezpośrednim i osobistym kontakcie lekarz – pacjent. Sam nie odbyłem żadnego szkolenia w omawianym zakresie, a oczywiste jest, że obok ułatwień i korzyści, świadczenia telemedyczne mają

ograniczenia i wiążą się z pewnym ryzykiem. Polscy lekarze rodzinni pracujący w innych krajach Europy mają z telemedycyną więcej do czynienia. NFZ oferuje nowe i ciekawe propozycje w obszarze leczenia na odległość – telekonsultacje kardiologiczne i geriatryczne. Myślę, że mają one ogromną przyszłość i z pewnością ich rola w ochronie zdrowia będzie systematycznie wzrastać. Czy dzisiejsi studenci na kierunkach medycznych są dostatecznie przygotowywani do pracy w warunkach, gdzie komputer, laptop, smartfon są powszechnie wykorzystywanymi narzędziami pracy? Patrząc z jaką biegłością komputerem, komórką czy tabletem posługują się kilkuletnie dzieci nie sądzę, by mieli z tym problem studenci medycyny. Tym bardziej, że te narzędzia mają dziś ogromne znaczenie w nauczaniu zawodu i są dla studentów niezwykle przydatne. Warto, aby praktyki lekarzy rodzinnych angażujące się w szkolenie studentów, prowadziły dokumentację medyczną pacjentów w formie elektronicznej. Jakie elementy najmocniej wpływają na adaptację narzędzi informacyjno-komunikacyjnych w grupie lekarzy? Szkolenia? Znajomość obsługi komputera? Ustawiczne kształcenie jest wpisane w nasz zawód. Nikogo nie trzeba do tego specjalnie zachęcać. Barierami mogą być koszty wdrożenia nowoczesnych technologii, ale obecnie dostępnych jest wiele środków unijnych, po które mogą sięgać lekarze w celu transferu nowych technologii do swoich gabinetów. Mimo wszystko uważam, że młode pokolenie lekarzy chętniej i skuteczniej wprowadzi do codziennej praktyki nowe rozwiązania. 

» � M�yślę, �� że świadczenia telemedyczne mają ogromną przyszłość i ich rola w ochronie zdrowia będzie systematycznie wzrastać.«

Foto: Michał Biel (KAMSOFT)

rozmow y

Postęp na bazie cyfrowej demokracji Dlaczego lokalne inicjatywy e-zdrowia sprawdzają się lepiej niż centralne mega-projekty? Czy rynek aplikacji zdrowotnych powinien podlegać restrykcyjnym regulacjom? Skąd bierze się społeczna akceptacja dla innowacji? Robert Madelin jest doradcą ds. Innowacji w Komisji Europejskiej (Dyrektoriat Generalny Sieci Komunikacyjnych, Wiedzy i Technologii). Podczas Forum „Innowacyjna Ochrona Zdrowia” spotykamy się na rozmowę o rynku nowych technologii w ochronie zdrowia. Kilka lat temu e-zdrowie oznaczało elektroniczną dokumentację medyczną, ale dziś ma zupełnie inny wymiar… Odkąd skrystalizował się termin „e-zdrowie” technologie zmieniły się nie do po-

znania. Obecnie zagadnienia e-zdrowia bardzo mocno kojarzą się z mobilnością, przepływem informacji, dostępnością. Ta stała łączność rozpoczęła się z chwilą intensywnej informatyzacji sektora i upowszechnienia Internetu. Najpierw komputery z dostępem do elektronicz-

nej dokumentacji medycznej, następnie smartfony, a coraz częściej technologie ubieralne i wszechobecne sensory doprowadziły do tego, że pozyskujemy potężne zbiory danych. I będzie ich coraz więcej. Wartość informacji o zdrowiu systematycznie rośnie, tworzą one naukową bazę – zwaną czasami big data – dzięki której rośnie nasza wiedza o chorobach, schorzeniach, profilaktyce. To prowadzi do stopniowej personalizacji podejścia do pacjenta, pozwalając zrozumieć procesy, przykładowo rozwoju chorób, które dotąd trudno było wychwycić bez analizy tysięcy, milionów podobnych przypadków. To stanowi istotę e-zdrowia. Digitalizacja boryka się ze sporą kulą u nogi, jaką jest niedostateczna ilość dowodów lub badań wskazujących na

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

rozmow y

konkretne korzyści e-zdrowia. Dlaczego pomimo to powinniśmy inwestować w IT? Odpowiedź jest prosta: ponieważ nie możemy traktować e-zdrowia jako pojedynczej cząsteczki, oderwanej od pozostałych elementów ochrony zdrowia i badać ją w izolacji. W takim podejściu mamy tendencję do szukania twardych dowodów, najlepiej wyliczeń na poprawę efektywności, jakości, zmniejszenie kosztów. Musimy spojrzeć na e-zdrowie jak na szeroki wachlarz technologii, a nie rozwiązanie wyrwane z kontekstu całej gospodarki. W systemowym, interdyscyplinarnym podejściu łatwiej dostrzec korzyści na najniższym, lokalnym poziomie ochrony zdrowia. I to w wielu aspektach. Z kolei w skali makroekonomicznej musimy jeszcze poczekać na stosowne analizy, ponieważ e-zdrowie jest stosunkowo młodą dziedziną. To jednak tylko kwestia potwierdzenia tego, co już wiemy. Dyskutując na temat inwestycji w IT, musimy pamiętać o prozaicznych barierach: napiętych budżetach ochrony zdrowia, w których trudno znaleźć dodatkowe środki na inwestycje technologiczne; systemie opieki społecznej, której również nie stać na intensywną alokację środków w IT; samych użytkownikach, którzy dopiero przyzwyczajają się do szybko ewoluujących rozwiązań technologicznych. Skoro dostępne technologie wyprzedzają możliwości ich zagospodarowania, porozmawiajmy o ostatniej wspomnianej przeszkodzie, czyli akceptacji społecznej. Jak ją wzmacniać wśród pacjentów i pracowników ochrony zdrowia? Najlepszym sposobem jest znalezienie się w pozycji, kiedy musimy skorzystać z rozwiązań e-zdrowia. Wiedzą o tym najlepiej pacjenci z chorobami przewlekłymi. Wówczas teoretyczna opinia konfrontowana jest z własnym doświadczeniem. Akceptacja – podobnie jak w innych dziedzinach – ma swoje źródło w osobistym kontakcie z danym zagadnieniem, eksperymentowaniu. Strach i uprzedzenia wynikają z niewiedzy. Na myśl przychodzi mi badanie dotyczące robotyki w opiece nad osobami starszymi. Grupie respondentów zadano pytanie, czy chcieliby, aby roboty opiekowały się ich starszymi krewnymi. Większość osób odpowiedziała przecząco. Kiedy dodano informację, że taki ro-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

bot będzie bezpłatny, opinie były już bardziej podzielone. Po 6 tygodniach zapytano ponownie osoby, które skorzystały z pomocy robota, czy chcą go zwrócić. Większość zdecydowała się go zatrzymać, chcąc nawet zapłacić za taką możliwość. Drugą grupą są pracownicy ochrony zdrowia. I tu rozwiązanie jest proste. Zamiast przekonywać, niech technologia sama w sobie będzie przekonująca – intuicyjna w użytkowaniu, ułatwiająca codzienną pracę, przynosząca wymierne korzyści. W ten sposób sama się spopularyzuje. Komisja Europejska wspiera wiele mniejszych, często pilotażowych inicjatyw z dziedziny e-zdrowia. To one są kluczem do szerszej adaptacji rozwiązań cyfrowych czy może potrzebujemy centralnych mega-projektów? Wielkie projekty nie są najlepszym sposobem na przyspieszenie rozwoju rynku cyfrowego w ochronie zdrowia. Mamy sporo przykładów na to, że mikroprojekty, inicjatywy oddolne czy kreatywne pomysły start-upów wnoszą o wiele więcej impetu. Przykładowo – aplikacje m-zdrowia wykształcone w procesie konfrontacji oczekiwań pacjentów z rozwojem technologii. Tam, gdzie architekci ezdrowia są najbliżej pacjentów, powstają rozwiązania dopasowane do potrzeb. Liczy się bowiem konkurencyjność w warunkach wolnego rynku. Z kolei centralnie powinniśmy zadbać o określenie pewnych reguł gry – interoperacyjność, standardy bezpieczeństwa i jakość. Tak, aby zapewnić płynność działania całego systemu i ochronę pacjenta. Czy regulacji na rynku e-zdrowia nie powinno być więcej? Przykład: aplikacje zdrowia mobilnego powstające poza jakąkolwiek kontrolą. Czy to nie ostatni moment, aby uniknąć chaosu informacyjnego? Kluczem do rozwoju rynku jest użytkownik. On wie najlepiej, czego potrzebuje. Skorzysta z rozwiązań wysokiej jakości i zarekomenduje je dalej, odrzuci te nieprzydatne i wystawi negatywną opinię. To naturalna selekcja i jeden z najlepszych regulatorów. W dobie Internetu recenzje użytkowników stają się podstawowym kryterium wyboru. Tak wygląda demokratyczny rynek regulowany opiniami konsumenta, a nie narzucanymi z góry technologiami. Od stro-

» � A�kceptacja �� wynika z doświadczenia. Wartość narzędzi e-zdrowia doceniamy wówczas, gdy zaczniemy z nich korzystać.« ny pracowników ochrony zdrowia liczy się skuteczność versus dotychczasowe metody kliniczne. Tak więc na poziomie funkcjonalności użytkownik staje się narzędziem weryfikacji. Jednak są też elementy, które trzeba regulować odgórnie. Jednym z nich jest bezpieczeństwo. Czy aplikacja dostarcza wiarygodnych informacji? Czy dane są gromadzone i przetwarzane z zachowaniem odpowiednich standardów? Tutaj większą rolę odgrywają narodowe mechanizmy kontrolne, walidacyjne i prawne. Niemniej jednak w innych kwestiach jestem skłonny zaufać naturalnym regułom rynkowym zamiast tworzyć ograniczające kreatywność bariery. Czy musimy przygotować się na duże zmiany w ochronie zdrowia? Tak, ponieważ ochrona zdrowia jest w fazie transformacji i będzie coraz mocniej zmieniała swój kurs na… ochronę zdrowia w pełnym tego słowa znaczeniu. Zmaleje znaczenie leczenia. Centralnym punktem wszystkich procesów będą dane, ich łatwa analiza oraz dostępność. Jakość zarządzania informacją odegra strategiczną rolę. Rozwojowym zjawiskiem jest tzw. Internet Zdrowia (Internet of Health), nieustanny i nieskrępowany dostęp do danych medycznych i wynikające z tego większe zaangażowanie pacjentów w kwestie związane ze zdrowiem. Można spodziewać się rozwoju technologii ubieralnych, coraz mniejszych sensorów mierzących parametry zdrowia i stylu życia, o każdej porze dnia i nocy. Te z czasem zastąpione zostaną przez implantowane chipy. Interfejsy systemów IT staną się proste w użyciu, ich sterowanie będzie odbywać się głosowo. Wraz z technologiami ewoluują nasze potrzeby, co po części wiąże się z postępującymi zmianami demograficznymi i innymi priorytetami.

rozmow y

Starzejące się społeczeństwo i tzw. srebrna ekonomia to zagrożenie czy raczej szansa? W mediach pojawia się wiele pesymistycznych artykułów na ten temat. Jednak ja osobiście wolę patrzeć przez pryzmat szans i tutaj zgadzam się ze słowami, które padły podczas tegorocznego Forum Ekonomicznego – mamy do czynienia z czwartą rewolucją przemysłową, ludzkość musi zdecydować o swojej przyszłości i zastanowić się nad środkami i rozwiązaniami na drodze do dobrobytu. W procesie starzenia musimy zmierzyć się z takimi faktami, jak ograniczenie fizycznej mobilności, produktywności, wyższa zachorowalność. I tu może pomóc technologia. Przede wszystkim potrzebujemy zmiany orientacji na rozwiązania profilaktyki i promocji zdrowia, aby przez całe życie inwestować w zdrowe i aktywne starzenie się. Technologie otwierają seniorom nowe możliwości, o jakich do tej pory nie było mowy. Wystarczy wspomnieć współczesne internetowe kanały komunikacyjne, telemedycynę, telenadzór, pracę na odległość, angażowanie się w projekty społeczne itd. Srebrna ekonomia to wyzwanie, ale przede wszystkim perspektywa, że dotychczas zaniedbana część życia odzyska godność, jakość i należną uwagę.  Rozmawiał: Artur Olesch

» �� Zarządzanie coraz większą ilością danych medycznych jest wyzwaniem dla nowoczesnych systemów ochrony zdrowia.« reklama

DLA PACJENTÓW ORAZ LEKARZY. PRAKTYCZNE I SPRAWDZONE

APLIKACJE ZDROWOTNE BEZPŁATNY RAPORT DO POBRANIA NA STRONIE

WWW.OSOZ.PL/APLIKACJE

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

„Obecnie technologie telemedyczne wdrażane są głównie tam, gdzie ryzyko związane z ich nieprawidłowym działaniem jest niskie (np. wideokonsultacje). Z czasem rozwiązania telemedyczne zaczną być stosowane w procedurach, od których bezpośrednio zależy zdrowie, a czasem i życie pacjenta.”

Rozsądny rozwój telemedycyny musi być poparty kliniczną oceną skuteczności i bezpieczeństwa. Systematyczna weryfikacja jakości klinicznej powinna odbywać się na zasadach przyjętych dla technologii lekowych i wyrobów medycznych. Zastosowanie metodologii naukowej, a w szczególności badań klinicznych, pozwoli na zapewnienie porównywalności rozwiązań, ich wysokiej jakości i bezpieczeństwa chorego.

Do 2017 r. blisko 3,4 miliarda ludzi będzie w posiadaniu smartfonów, z czego połowa korzystać będzie z aplikacji związanych ze zdrowiem, a znaczną ich część stanowić będą aplikacje telemedyczne.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

SZANSE DLA POLSKI Zdalny monitoring i wideokonsultacje mogą pomóc w lepszej opiece zwłaszcza nad osobami z chorobami kardiologicznymi (odpowiadającymi za 44.73% zgonów i generującymi ogromne koszty w systemie) oraz pacjentami cierpiącymi na choroby psychiczne.

ZDALNY MONITORING PARAMETRÓW ŻYCIOWYCH Projekt: Opieka telemedyczna w domu pacjentów chorych przewlekle – Veterans Health Administration (Urząd ds. Weteranów). Wyniki: skrócenie czasu całodobowej opieki nad poszczególnymi pacjentami w stacjonarnych placówkach ochrony zdrowia o 53%, ograniczenie przyjęć do szpitali o 30%, redukcja kosztów z wdrożenia programu na poziomie 2000$ na jednego pacjenta rocznie, wysoki poziom satysfakcji pacjentów z usług (średnia ocen pozytywnych – 86%).

Według definicji WHO, telemedycyna to świadczenie usług opieki zdrowotnej, gdzie kluczową rolę odgrywa rozłączność miejsca, przez wszystkie osoby wykonujące zawody medyczne, przy wykorzystaniu ICT służących wymianie istotnych informacji w celach diagnostycznych, leczniczych oraz zapobiegania chorobom i urazom, prowadzenia badań i ich oceny, zapewnienia kontynuacji kształcenia pracowników służby zdrowia, czyli w celu poprawy zdrowia jednostek oraz tworzonych przez nie społeczności.

„Przy zastosowaniu rozwiązań telemedycznych możliwe jest pogodzenie z pozoru sprzecznych celów: poprawa jakości i dostępności świadczeń przy jednoczesnym ograniczaniu kosztów płatników oraz zwiększenie dostępności do świadczeń, w tym do konsultacji lekarskich, przy jednoczesnym zmniejszeniu obciążenia lekarzy pracą.”

praktyk a

Najpoważniejszą barierą rozwoju telemedycyny jest brak odpowiednich mechanizmów finansowania (refundacji) oraz przywiązanie do tradycyjnego modelu świadczeń.

PERSPEKTYWY I KORZYŚCI Potencjalne korzyści z rozwoju e-zdrowia w Europie: zwiększenie PKB państw członkowskich o 93 mld euro, oszczędności w kwocie 99 mld euro (publiczne oszczędności – 76 mld euro, prywatne – 23 mld euro), wsparcie 185 milionów pacjentów w dbaniu o zdrowie, co pozwoli na zyskanie łącznie 158 tys. lat życia.

tele

medycyna

Polska ochrona zdrowia musi się zmierzyć z poważnymi wyzwaniami: istotnym zwiększeniem odsetka osób 65+, niską podażą kadr medycznych i pielęgniarskich, kolejkami do specjalistów. Alternatywą dla wielu hospitalizacji czy wizyt lekarskich jest monitoring i konsultacje on-line.

„Globalny rynek telemedycyny do końca 2020 r. będzie wart 34,27 mld USD.”

TELEOPIEKA NAD OSOBAMI CHORYMI PRZEWLEKLE Projekt: Whole System Demonstrator. Grupa: 3230 pacjentów ze 179 praktyk lekarskich (Wielka Brytania). Wyniki: śmiertelność w grupie objętej teleopieką była niższa aniżeli w grupie kontrolnej (4,6% vs 8,3%), o 18% niższe ryzyko hospitalizacji, mniejsza liczba wizyt w szpitalnych oddziałach ratunkowych oraz mniejsza liczba dni hospitalizacji.

TELEKARDIOLOGIA Projekt: HTCR – home-based telemonitored cardiac rehabilitation / domowy telemonitoring rehabilitacji kardiologicznej. Wyniki: wśród pacjentów z niewydolnością serca, HTCR jest tak samo bezpieczna i efektywna jak tradycyjna rehabilitacja kardiologiczna prowadzona ambulatoryjnie. Adherencja do HTCR jest istotnie wyższa niż w przypadku tradycyjnego modelu. HTCR jest skuteczna i bezpieczna również u pacjentów bez niewydolności serca: powoduje istotną poprawę wydolności fizycznej pacjentów, bez wystąpienia działań niepożądanych, w tym zgonów.

Źródło: Raport „Otoczenie regulacyjne telemedycyny w Polsce – stan obecny i nowe otwarcie” (Telemedyczna Grupa Robocza)

FINANSOWE PRZESZKODY

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

praktyk a

Ochrona danych osobowych Podmioty lecznicze mają spore trudności z zabezpieczeniem danych. Iwona Magdalena Aleksandrowicz Prawnik w NZOZ „Przychodnia” Sp. z o.o.

Dzięki postępowi wiedzy i wykorzystaniu nowoczesnych technologii w leczeniu, znacznie poprawia się bezpieczeństwo pacjentów. Pojawiają się natomiast

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

nowe zagrożenia związane z ujawnieniem informacji o pacjencie osobom nieuprawnionym. Przestrzeganie obowiązujących procedur pozwala znacznie ograniczyć ryzyko naruszeń. Przepisy wskazują na konieczność szczególnej ochrony danych wrażliwych,

do których zalicza się m.in. dane o stanie zdrowia, kodzie genetycznym, nałogach lub życiu seksualnym, a takie najczęściej znajdują się w dokumentacji medycznej. W procesie leczenia mogą także zostać przekazane inne dane wrażliwe: dane ujawniające pochodzenie rasowe lub etniczne, przekonania religijne lub filozoficzne, przynależność wyznaniową, czy informacje o skazaniach, orzeczeniach

praktyk a

o ukaraniu i mandatach karnych, a także innych orzeczeniach wydanych w postępowaniu sądowym lub administracyjnym. Niezbędne jest zatem stworzenie pełnych gwarancji bezpieczeństwa pozyskanych informacji.

Przekazanie obowiązków Administrator danych jest obowiązany zapewnić kontrolę nad tym, jakie dane osobowe, kiedy i przez kogo zostały wprowadzone do zbioru oraz komu są przekazywane. Kierownik podmiotu leczniczego nie musi jednak osobiście wykonywać tych zadań. Prawo dopuszcza możliwość powołania administratora bezpieczeństwa informacji, a także jego zastępców. Wówczas to oni będą dbać o wypracowanie odpowiednich standardów postępowania. Funkcję administratora bezpieczeństwa informacji lub jego zastępcy może pełnić osoba, która: 1) ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych; 2) posiada odpowiednią wiedzę w zakresie ochrony danych osobowych; 3) nie była karana za umyślne przestępstwo. Przed powołaniem administratora należy przeanalizować strukturę organizacyjną podmiotu. Administrator bezpieczeństwa informacji musi bowiem podlegać bezpośrednio kierownikowi podmiotu leczniczego oraz mieć zapewnione środki i organizacyjną odrębność niezbędne do niezależnego wykonywania powierzonych mu zadań. Wobec zwolnienia z konieczności rejestracji zbiorów danych medycznych w Generalnym Inspektoriacie Ochrony Danych Osobowych, często zaniedbywane jest przekazywanie informacji o powołaniu administratora. Podmioty lecznicze są na zasadach ogólnych zobowiązane przekazać dane administratora bezpieczeństwa informacji do GIODO, który umieszcza je w odpowiednim rejestrze. Wzory niezbędnych formularzy można znaleźć w rozporządzeniu Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 10 grudnia 2014 roku w sprawie wzorów zgłoszeń powołania i odwołania administratora bezpieczeństwa informacji (Dz. U. 2014 poz. 1934).

Upoważniony personel Charakterystyczne dla sektora ochrony zdrowia jest występowanie przepisów szczególnych, stanowiących uzupełnienie norm zawartych w ustawie o ochro-

» � D�o�� przestrzegania zasad ochrony danych osobowych zobowiązany jest każdy pracownik placówki medycznej, niezależnie od podstawy współpracy.« nie danych osobowych. Na gruncie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta uprawnienie do przetwarzania danych może być nadane nie tylko osobie wykonującej zawód medyczny, ale i personelowi wykonującemu czynności pomocnicze przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Upoważnione mogą ponadto zostać osoby realizujące czynności związane z utrzymaniem systemu teleinformatycznego, w którym przetwarzana jest dokumentacja medyczna, i zapewniające bezpieczeństwo tego systemu. Nadanie uprawnień do przetwarzania danych musi jednak być podyktowane wykonywaniem działań w celu ochrony zdrowia, udzielaniem oraz zarządzaniem udzielania świadczeń zdrowotnych, utrzymaniem systemu teleinformatycznego, w którym przetwarzana jest dokumentacja medyczna i zapewnieniem bezpieczeństwa tego systemu. Do przestrzegania zasad ochrony danych osobowych zobowiązany jest każdy, niezależnie od podstawy współpracy. Założenie to dotyczy pracowników, osób współpracujących w ramach umów cywilnoprawnych, wolontariuszy, ale także praktykantów i stażystów. Ewidencja osób uprawnionych do pracy z danymi osobowymi obejmuje imię i nazwisko osoby upoważnionej oraz datę nadania i ustania, a także zakres upoważnienia do przetwarzania danych osobowych. Jeżeli dane są przetwarzane w systemie informatycznym, ewidencja musi zawierać dodatkowo identyfikator. Żeby określić odpowiedzialność za działania prowadzone na danych, każdy korzystający z systemu musi używać własnego profilu, zabezpieczonego nieudostępnianym innym osobom, cyklicznie zmienianym hasłem. Odrębnym zagadnieniem jest ochrona danych osobowych personelu. Do wiadomości pacjentów należy podać imiona i nazwiska osób kierujących pracą

komórki organizacyjnej, a w przypadku ambulatoryjnych świadczeń – także imiona i nazwiska osób udzielających świadczeń oraz godzin i miejsca ich udzielania. W szpitalach natomiast personel jest zobowiązany do noszenia w widocznym miejscu identyfikatora zawierającego imię i nazwisko oraz funkcję tej osoby.

Trudności praktyczne Problematyka ochrony danych osobowych jest powiązana nie tylko z prawem pacjenta do dokumentacji medycznej oraz informacji, ale i prawem do tajemnicy informacji z nim związanych oraz intymności. Dlatego niezwykle istotne jest właściwe zorganizowanie pracy na poziomie rejestracji. Dane osobowe pacjenta czy też powód, dla którego zgłasza się on do podmiotu leczniczego, nie powinny być słyszane przez osoby postronne. Pacjenci powinni podchodzić do miejsca rejestracji pojedynczo, a jeżeli nie jest to możliwe organizacyjnie, wskazane jest wyznaczenie przy rejestracji strefy, w której – podczas rejestracji – przebywa tylko jedna osoba. Niezależnie od intencji organizatorów, niedopuszczalne jest tworzenie osobnych stanowisk w rejestracji, w których są obsługiwani pacjenci posiadający np. Kartę Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego. Skorzystanie z osobnej rejestracji pozwala na szybszą obsługę pacjentów, ale jednocześnie stanowi dla osób postronnych informację na temat stanu zdrowia. Negatywnie należy ocenić praktykę wywoływania pacjentów do gabinetu po nazwisku czy ze wskazaniem rozpoznania albo zabiegu, który ma zostać wykonany. Anonimowość pacjentom zapewni natomiast wywoływanie według przypisanego numeru kolejnego bądź godziny, na którą pacjent został zarejestrowany na wizytę. Zaopatrzenie pacjentów w opaski identyfikacyjne miało z kolei zapewnić anonimowość podczas hospitalizacji. W polskich realiach, gdzie sale szpitalne najczęściej są wieloosobowe, zamierzenia ustawodawcy wydają się jednak trudne do zrealizowania. Wobec częstych zmian w prawie, ale i dynamicznego rozwoju techniki, ważne jest ustawiczne szkolenie personelu i przekazywanie wniosków z analizy niepożądanych incydentów. Niosąc pomoc pacjentom, nie można jednocześnie ich narażać na szkody powstałe w wyniku bezprawnego ujawnienia danych wrażliwych. 

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

praktyk a

Hospitals need a digital strategy “One of the biggest problems in hospitals is the lack of communication between healthcare departments before the patient arrives and after they leave”. A brief report from Connecting Healthcare IT 2016 - Europe’s leading event for health IT. conhIT – Connecting Healthcare IT

According to Markus Horneber, the CEO of Agaplesion AG, an evangelical hospital group: “We see ourselves not as hospital operators but as care providers.“ It was necessary to do away with obsolete structures in order to take patient empowerment into account. Modern me-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

dia technology now made it possible for them to participate in the diagnostic and treatment process, said Gunther Nolte, the IT officer at Vivantes Kliniken. His colleague Bernd Christoph Meisheit of Sana Kliniken said: “We need a system that allows the patient to enquire his health status at any time.” And if startups were needed to do that then it was time

to no longer contemplate regulations but simply to take action instead, said Tobias Meixner of Helios-Klinken, which operates its own ’Helios cloud’.

Intensive and emergency care: IT reduces burden on staff IT solutions for documentation and communication in intensive and emergency care can significantly increase job satisfaction among staff. At the conhIT Congress Dr. Bernadett Erdmann, medical director, Accidents & Emergencies, Wolfsburg Hospital, talked about the introduction of a “digital cockpit“ at A&E. Doctors and nurses now have a complete overview of their patients and vital stats.

praktyk a

» Digitalisation �� in health care must not be limited to hospitals.�« IT is used for triage and includes a temperature graph, so that A&E patient data can be communicated at the push of a button to hospital systems. “Overall, it reduces our workload and increases job satisfaction“, said Erdmann. The introduction of an interactive communication terminal in the intensive care unit of the University Hospital of Essen has met with similar success. Using desktop computers and tablets, the platform considerably reduces the amount of time-consuming phone calls involved when moving and handing over patients, said head of department Dr. Fabian Dusse. It is not enough to introduce new technology, it needs to be evaluated as well, said Dr. Dirk Hüske of Philips, quoting the Alarm Fatigue system as an example. “If an alarm occurs too often there is a danger to the patient and it affects staff.“ Hüske talked about a systematic analysis of alarm triggering on an intensive care unit in Nieuwegein in the Netherlands. Various measures were introduced, succeeding in reducing alarm occurrences by 40 per cent, which resulted in greater satisfaction among patients and staff. That is hardly surprising, as the time gained from improved alarm management was equivalent to a half-day job.

En route to a single eHealth market The healthcare systems of EU member states are to establish an ever-closer union through IT, making the market even more attractive for international companies. Over the next four years in Europe, under the umbrella of the Connecting Eu-

rope Facility (CEF), an eHealth network is to be set up that will make it possible to communicate prescriptions and patient files electronically across borders, said Dr. Tapani Piha of the European Commission. This will be done through National Contact Points (NCP), whose purpose will be to create electronic medical files that are compatible with the recipients’ national eHealth infrastructure in the country in question. “By March 20 EU member states had signalled their intention to be part of this network“, said Piha. He expects that these countries will be connected up to the network in 2018 and that by 2020 it will be possible to communicate prescriptions and patient files electronically throughout Europe. Even if the healthcare systems are not part of the Treaties of Rome, medically speaking Europe will become even more unified. The 2011 EU guidelines on patients’ rights already stipulate that EU member states must mutually recognise prescriptions, which also facilitates telemedicine across borders.

Health 4.0: How health IT creates benefits More and more hospitals are reaping the benefits of systematic investment in IT. Outside hospitals, online platforms can provide an added impetus. At the University Hospital of Hamburg-Eppendorf (UKE), within only a few years IT solutions had helped to ensure that with a 40 per cent rise in staff it was possible to care for 80 per cent more patients, said UKE’s CIO Dr. Henning Schneider. Patients were also reaping the benefits. Thus, at UKE entering information on an additional computer form was all that was needed for an MRSA screening: “We

» In �� future, doctors will have to get used to more knowledgeable patients.�« needed a week for that. Hospitals require years to get it done on paper.“ According to Schneider, the support of a cooperative hospital management as well as adequate funding of IT departments were instrumental in achieving success: “On average, German hospitals spend only 1.7 per cent of their turnover on IT. In Denmark and the US the share is 2.9 per cent and in the Netherlands it is 3.8 per cent.“ Harald Kuhne of the Federal Ministry of Health and Energy made it clear that digitalisation in health care must not be limited to hospitals: “The digital revolution will cover all areas of the healthcare system.“ He expected the introduction of digital platforms designed to improve communications between players to provide an added impetus. The question was not what was technically feasible, but who would develop these platforms and from which quarters there would be resistance.

Medication plans require IT to be a success As of autumn 2016 patients simultaneously receiving three or more drugs are entitled to a standard medication plan. However, without IT-assisted medication checks there remain many unexplored

» On �� average, hospitals �� in the Netherlands �� spend 3.8 per cent of their turnover on IT.�« Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

praktyk a

called ’Jourvie’, which saves people with dietary disorders the often embarrassing situation of documenting their eating habits on paper. And not only that: their smartphone also displays helpful suggestions exactly when they need them.

» Over �� the next four years in Europe, �� an eHealth network is to be set up that will make it possible to communicate prescriptions and patient files electronically across borders.�« possibilities. “The introduction of medication plans as outlined in the eHealth Law represents an opportunity, even if in many areas the law is still lacking. The political decision-makers have become aware that a medical demand exists. It is also a way to reduce costs“, said Dr. Juliane Kresser of the ifap Service-Institut für Ärzte und Apotheker at the panel discussion of AG AMTS hosted by the German Association of Healthcare IT Vendors (bvitg). However, medication plans, which currently exist only on paper, are only a tool and not yet a process. Putting together a plan and safe drug treatment (AMTS) checks must be incorporated

» We �� need a system that allows the patient to enquire his health status at any time.�« 42

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

into the workflow of hospitals and medical practices. That can only succeed with the help of IT, said Kresser. In particular, individual patient stats such as diagnoses and laboratory results had to be included in order to ensure effective AMTS checks. Such checks can only take place if medication plans and AMTS functions comply with uniform standards and ideally conform to the standard profiles of the IHE initiative, said Dr. Martin Specht of the University Hospital of Jena: “Ultimately, the information must be stored in an independent archive that complies with IHE rules.“ That would help with internal AMTS applications, and in particular would assist using the electronic medication plan in health care beyond sector limits.

Apps let patients play rather than pay In future, doctors will have to get used to more knowledgeable patients. With the arrival of new apps for their smartphones they will “play rather than pay“, said Stefan Greiner, co-designer of the ’m-sense’ anti-migraine app. At the same time this would improve their health and survival chances because an app’s artificial intelligence can suggest treatment methods independent of a visit to a medical practice or hospital. At conhIT 2016 this was made clear in the context of patients suffering from diabetes, depression or obesity. Precise information is entered manually or via an additional device. “Our designs take the patient into account“, said Kristina Wilms, who presented ’Arya’, an app designed to deal with depression. Ekatharina Karabasheva demonstrated an app

IT security in hospitals leaves much to be desired All hospitals, maximum care centres and medical practices should be part of the critical infrastructure. At conhIT 2016 that was agreed upon by 40.2 per cent of the participants in a snap vote held at a discussion on IT security in hospitals. Even the panellists were surprised by the extent to which this suggestion outstripped lesser options. To date there is nothing in the healthcare system that defines “significant care“, as offered by the critical infrastructure, which is subject to especially high security standards. There is still much unfinished work: “Manufacturers have yet to catch up with the latest technology“, was a criticism voiced by Rüdiger Gruetz, head of the industry working group on health care, which puts together the IT security measure framework for operators. Armin Will of the IT department of the University Hospital of Schleswig-Holstein remarked that communication structures were highly complex and barely transparent. What was more, some computers were still using Windows XP. All areas of management should lay down security guidelines. 

About conhIT – Connecting Healthcare IT conhIT targets decision-makers in IT departments, management, in the medical profession, nursing, doctors, doctors’ networks and medical care centres who need to find out about the latest developments in IT and healthcare, meet members of the industry and make use of opportunities for high-level advanced training. As an integrated event, over a period of three days conhIT combines an Industrial Fair, a Congress and Networking Events that are of particular interest to this sector. Launched in 2008 by the German Association of Healthcare IT Vendors (bvitg) as the meeting place for the Healthcare IT industry and organized by Messe Berlin, this event recorded 451 exhibitors and around 9000 visitors in 2016 and has now become Europe’s leading event for the Healthcare IT sector.

praktyk a

Og贸lnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

o p ini e

Wycisnąć więcej z systemu Kolejki do specjalistów rosną, dotychczasowe działania poszczególnych rządów nie przynoszą efektów. Brak jest zarówno lekarzy, jak i środków w budżecie. Zgodnie z opinią ekspertów i Ministerstwa Zdrowia, bez zwiększenia finansowania całego systemu, w tym AOS (Ambulatoryjna Opieka Specjalistyczna), po prostu lepiej być nie może. Długoterminowo trzeba oczywiście pomyśleć o kształceniu lekarzy, których nomen omen w Polsce zaczyna być jak na lekarstwo. Marek Kubicki Falck Medycyna

Według Jerzego Gryglewicza, „rząd mógłby zwiększyć budżet do zakłada-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

nych 6. proc. PKB – dzisiaj to tylko 4,4 proc., najmniej w całej Unii Europejskiej, gdzie średnia wynosi 9 proc.”. Zgodnie z jego opinią, do likwidacji kolejek do specjalistów potrzeba ok. 4 mld zł. Po-

dobnego podniesienia finansowania budżetu zdrowia chce dr Małgorzata Gałązka-Sobotka – wiceprzewodnicząca Rady NFZ i dyrektor Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia (Uczelnia Łazarskiego): „dane europejskie wskazują, że powinniśmy o prawie 2 proc. podnieść wydatki na ochronę zdrowia publicznego. Jestem za podniesieniem składki, ale jeśli system stanie się bardzo solidarny”. Z opiniami ekspertów zgadza się też MZ: „Bezpośrednie przyczyny kolejek to z jednej strony ograniczenia finansowe związane z wysokością środków, którymi dysponuje NFZ oraz niewystar-

o p ini e

czająca liczba lekarzy. Przede wszystkim należy więc zwiększyć środki przeznaczane na działanie systemu” – mówi rzeczniczka resortu zdrowia Milena Kruszewska. Zgodnie z opinią Ministra Zdrowia, kwoty przeznaczone na opiekę zdrowotną powinny wzrosnąć co najmniej do poziomu 6 proc. PKB. W celu zwiększenia liczby lekarzy, Ministerstwo planuje od 2016 r. podwyższenie o 20 proc. limitów przyjęć na studia lekarskie w języku polskim. Biorąc jednak pod uwagę, że obecny budżet NFZ na wizyty u lekarzy specjalistów to około 5,5 mld zł, dodatkowe 4 mld wydają się bardzo mało realne, zwłaszcza w świetle kilku innych wdrożonych przez obecny rząd kosztochłonnych projektów (np. 500+, bezpłatne leki dla seniorów). Dodatkowo, zgodnie z raportem NIK (oceniany był rok 2014), wzrost finansowania świadczeń zdrowotnych nie przekłada się wprost na wzrost dostępności (a tym samym spadek kolejek): „Zwiększanie pieniędzy na leczenie nie przełożyło się na poprawę dostępu do świadczeń zdrowotnych; średni czas oczekiwania na badanie wydłuża się, a kolejki do lekarzy i szpitali różnią się w zależności od województwa. Według kontrolerów, średni czas oczekiwania na świadczenie zdrowotne wydłużył się w porównaniu z 2013 r. we wszystkich badanych rodzajach świadczeń medycznych. Niechlubny prym wiodło według raportu pięć poradni ambulatoryjnych – okulistyka, tomografia komputerowa, kardiologia, chirurgia urazowo-ortopedyczna, neurologia. W tych przypadkach wzrost wyniósł od 21 proc. do blisko 35 proc.” Według NIK, istnieje możliwość poprawy dostępu do świadczeń zdrowotnych w ramach środków, którymi NFZ już dysponuje. Do tego potrzebne jest “pełne wykorzystanie środków przewidzianych w planie finansowym na świadczenia, a także poprawa narzędzi służących wykrywaniu nieprawidłowości”.

Odpłatność za wizytę (lub jej brak) Nie od dziś wiadomo, że przynajmniej część wizyt u specjalistów generują osoby, które „odwiedzają” poszczególnych lekarzy bez wyraźnego powodu, traktując to jako niegroźną hipochondrię bądź sposób spędzania wolnego czasu. Wprowadzenie drobnej (5–10 zł) odpłatności za wizytę nie powinno uniemożliwić

» Pacjenci nie zgłaszający się na umówioną wizytę to jedna z przyczyn wydłużających się kolejek. Są na to sposoby.« odwiedzania lekarza przez osoby biedne, ale mogłoby powstrzymać te, które u specjalistów potrafią być po kilka razy w miesiącu. Doświadczenia czeskie, jak i z kilku innych krajów pokazują, że system działa, jednak jest na tyle nielubiany przez społeczeństwo, że wątpię, czy jakikolwiek rząd zdecydowałby się na taki krok. O wiele bardziej akceptowalnym społecznie pomysłem jest odpłatność (bądź inny rodzaj kary) za niestawienie się w umówionym terminie do lekarza (bez wcześniejszego odwołania). Jest to plaga zarówno świadczeniodawców publicznych, jak i prywatnych. U świadczeniodawców prywatnych problem jest jednak mniejszy: terminy oczekiwania są krótkie, a systemy mające zagwarantować najwyższą jakość obsługi przypominają SMS-em lub e-mailem o terminie, co zmniejsza odsetek niewykorzystanych wizyt. Niestety, w większości przychodni publicznych, a zwłaszcza przyszpitalnych, odwołanie wizyty graniczy z cudem. Z prostego powodu – trudności w dodzwonieniu się do rejestracji. Skoro w prywatnym podmiocie tzw. „niestawienie się” raczej nie spada poniżej 5%, to w sektorze publicznym sięga ok. 15–20%. Ograniczenie tego negatywnego zjawiska może wyraźnie wpłynąć na zmniejszenie kolejek. O skali świadczą niedawne informacje z kilku oddziałów wojewódzkich NFZ. „Tylko w marcu tego roku blisko 2 tys. pacjentów nie zgłosiło się na umówione wizyty do lekarzy specjalistów w województwie opolskim, co oznacza, że rocznie przepada prawie 25 tys. wizyt” – podaje Opolski OW NFZ. Ponad 500 pacjentów miesięcznie nie zgłasza się na umówione wizyty do lekarzy specjalistów w województwie podlaskim – informuje z kolei Podlaski OW NFZ: „od początku 2016 r. nie od-

było się ponad 1600 wizyt lekarskich, ponieważ pacjenci nie odwołali wizyt lub nie donieśli skierowania. Najwięcej wizyt nie odbyło się w poradniach kardiologicznych – 730, endokrynologicznych – ok. 430 oraz ortopedycznych – ok. 300.” Podobnie jest w województwie śląskim, o czym świadczyć może – mimo braku dokładnych liczb – zamieszczony na stronach wojewódzkiego oddziału NFZ apel do pacjentów. Wystarczy przytoczyć jego fragment: „Jesteś zapisany do lekarza, ale nie możesz przyjść w umówionym terminie? NIE ZAPOMNIJ ODWOŁAĆ WIZYTY. Wszystkim nam zależy na łatwym dostępie do lekarzy. Ogromny wpływ na ograniczenie dostępności mają: zapisywanie się pacjentów na listy oczekujących u kilku lekarzy oraz nieodwoływanie wizyt. Pamiętaj! Przepisy dopuszczają zapisanie się na jedną listę oczekujących u jednego lekarza. Masz również ustawowy obowiązek niezwłocznego powiadomienia placówki medycznej, jeżeli nie będziesz mógł skorzystać lub zrezygnujesz z wizyty u lekarza. Dzięki temu lekarz będzie mógł pomóc innemu pacjentowi. Wizytę możesz odwołać osobiście lub telefonicznie. Coraz więcej poradni umożliwia także kontakt za pośrednictwem Internetu...” Jeżeli działania z tych trzech województw przełożymy na cały kraj, otrzymamy prawdopodobnie kilkaset tysięcy wizyt, które nie odbyły się z powodu nie stawienia się pacjentów w terminie (np. przeoczenie wizyty), umówienia się do innej poradni, skorzystania w międzyczasie z wizyty prywatnej. W sporze dotyczącym tego, jak zlikwidować (bądź poważnie ograniczyć) kolejki, przychyliłbym się raczej do diagnozy i zaleceń NIK. Zanim Ministerstwo poprosi o dodatkowe pieniądze w postaci zwiększonej składki zdrowotnej, powinno popracować nad reformą systemu kolejkowego (narzędzia informatyczne ułatwiające odwoływanie wizyt), zorganizowaniem kampanii informacyjnych dla pacjentów, wprowadzeniem odpłatności/kary za nieinformowanie o odwołaniu/nie odbyciu wizyty. Jeżeli wszystkie wyżej wymienione działania nie spełnią zakładanego rezultatu, dopiero wtedy należy rozważyć zwiększenie źródła finansowania. Inaczej będziemy wciąż nalewać do dziurawego wiadra. A jak wiadomo, efekt tego zazwyczaj bywa marny. 

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

o p ini e

Ukryty kapitał Wydatki na ochronę zdrowia z budżetu NFZ wyniosły w 2015 roku 67,5 mld zł. Do tego trzeba doliczyć kolejne 24 mld zł przepływające przez prywatne placówki i ubezpieczenia zdrowotne. Łącznie – prawie 100 mld zł i jeden z najwyższych słupków kosztowych w budżecie państwa. To i tak mało patrząc na procentowy udział w produkcie krajowym brutto w porównaniu z innymi państwami Europy. Coraz częściej w dyskusjach publicznych akcentowany jest pogląd, że bez zdrowego społeczeństwa nie można generować szybkiego wzrostu gospodarczego, budować silnej ekonomii i dobrobytu. Dobrze wydane na ochronę zdrowia pieniądze są długoterminową inwestycją prowadzącą do mniejszych nakładów na leczenie, większej produktywności, tworzenia nowych miejsc pracy. Doraźne zmiany i wyrywkowe reformy nie pomogą, jeżeli nie będziemy świadomi potencjału i wartości kapitału, jakim jest zdrowie. Jak stworzyć innowacyjny system ochrony zdrowia? Czym powinien się cechować? Jakie korzyści może wnieść do gospodarki państwa? O to pytamy ekspertów z dziedziny zdrowia i ekonomii. 46

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

o p ini e

Prof. Witold Orłowski Ekonomista

Jakie kroki należy podjąć, aby stworzyć w Polsce innowacyjny, prężny system ochrony zdrowia? By można było stworzyć nowoczesny system ochrony zdrowia, trzeba przede wszystkim mieć mocne poparcie ze strony obywateli. Trzeba ich przekonać nie tylko do sensowności inwestycji w ochronę zdrowia, ale również do koniecznych zmian systemowych – choćby nie wszystkim się podobały. Jeśli dotychczasowy system był nieefektywny, marnotrawił część środków, to zmiany z pewnością muszą być głębokie i niełatwe do przeprowadzenia. Należałoby przede wszystkim stworzyć odpowiednie ramy organizacyjne i finansowe, pozwalające na rzeczywiste porównanie kosztów, wymuszające racjonalność i promujące takie terapie, które są najbardziej efektywne. Oczywiście przez efektywność należy tu rozumieć najlepsze efekty, możliwe do osiągnięcia w ramach środków dostępnych dla ochrony zdrowia. Co oznacza pojęcie „innowacyjnego systemu ochrony zdrowia”? Przez system „innowacyjny” rozumiem przede wszystkim system inteligentny, umiejący kierować środki do tych miejsc, gdzie mogą być one najskuteczniej wykorzystane. Ponieważ środki na ochronę zdrowia zawsze będą ograniczone w stosunku do potrzeb, system taki musi również umieć dokonywać odpowiednich i racjonalnych wyborów, prowadząc do zapewnienia najlepszej opieki zdrowotnej, na jaką nasze społeczeństwo może sobie pozwolić w ramach możliwości finansowych. No i oczywiście system musi umieć sięgać po najnowsze zdobycze medycyny, wtedy gdy ich wykorzystanie jest celowe i finansowo realne. Jakie korzyści może czerpać gospodarka i państwo postrzegając zdrowie w kategoriach kapitału i inwestycji, a nie kosztu? Koszt – to coś, co zawsze boli. Ponosimy koszt, bo z jakiegoś powodu musimy, nie zawsze widząc efekty. I w ten sposób często myśli się w Polsce o ochronie zdrowia. A przecież dłuższe, zdrowsze życie jest jedną z największych wartości, jakich wszyscy oczekujemy. Warto więc

myśleć o tym jako o wartości, w którą warto inwestować. Zdrowsi ludzie są bardziej zadowoleni, bardziej wydajni, gotowi dłużej i intensywniej pracować. Gospodarka z jednej strony korzysta na lepszym zdrowiu ludzi, z drugiej zaś dostarcza środków niezbędnych do tego, by o owo zdrowie lepiej dbać. 

» Zdrowsi ludzie są bardziej zadowoleni, bardziej wydajni, gotowi dłużej i intensywniej pracować.« Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

o p ini e

Dr Małgorzata Gałązka-Sobotka Instytut Zarządzania w Ochronie Zdrowia, Uczelnia Łazarskiego

Jakie kroki należy podjąć, aby stworzyć w Polsce innowacyjny, prężny system ochrony zdrowia? Fundamentalne znaczenie dla zwiększenia innowacyjności sektora ochrony zdrowia jest uznanie przez rząd przewagi innowacji nad modernizacją w polityce gospodarczej i polityce rozwoju kraju. Kolejnym krokiem jest dostrzeżenie potencjału polskiego sektora ochrony zdrowia w tworzeniu przełomowych rozwiązań i skutecznym ich wdrażaniu. W poszukiwaniu inteligentnych specjalizacji warto bowiem otworzyć się na potencjał

polskich ośrodków naukowych, klinicznych, świadczeniodawców i producentów technologii działających w sektorze medycznym. Wielu z nich już dzisiaj ma swoją markę na arenie międzynarodowej i pozycję lidera. Ale tylko wtedy, gdy państwo docenia i stymuluje rozwój innowacji, ich dynamika osiąga poziom, który pozwala sektorowi i krajowi zaistnieć na mapie konkurencyjnych i innowacyjnych gospodarek Europy i świata, co wydaje się być naszą narodową ambicją. Innowacyjność jest wypadkową potencjału badawczo rozwojowego polskich i zagranicznych podmiotów na rynku ochrony zdrowia oraz warunków do wdrażania tych wynalazków. Na obu etapach procesu tworzenia innowa-

cji niebagatelną rolę odgrywa mecenas i częściowy jego sponsor, czyli państwo. Na proinnowacyjny klimat składają się odpowiednie regulacje, ulgi, subwencje, dotacje, środki na badania naukowe i projekty rozwojowe. To także wzmacnianie i promocja innowacyjnej kultury organizacyjnej, której fundamentem jest otwartość na zmiany i dążenie do tworzenia coraz większej wartości dodanej, na każdym etapie łańcucha wartości. To prym pracy zespołowej, transferu wiedzy, współpracy i synergii w łączeniu kapitałów i potencjałów. Szczególnym stymulatorem do innowacyjnego systemu ochrony zdrowia jest przewaga popytu nad podażą w warunkach ograniczonych środków finansowych, które zmuszają do poszukiwania technologii medycznych i innowacyjnych sposobów organizacji i dystrybucji świadczeń zdrowotnych. Tylko poprzez przełomowe produkty medyczne, innowacje procesowe, marketingowe, organizacyjne mamy szanse stawić czoła potrzebom zdrowotnym i utrzymać kapitał ludzki w swojej wysokiej produktywności i społecznej funkcjonalności. Co oznacza pojęcie „innowacyjny system ochrony zdrowia”? Innowacyjny sektor ochrony zdrowia to sektor, który tworzy i wdraża nowe i przełomowe rozwiązania przynoszące bezwzględną wartość dodaną (przewaga łącznych korzyści nad całkowitymi kosztami). Jej poszukiwanie jest wyrazem wysokiej kultury organizacyjnej sektora i podmiotów w nim działających. To także stałe poszukiwanie postępu, lepszego zaspakajania potrzeb, zmniejsze-

» Inwestycje w zdrowie to również odpowiedź na potrzeby współczesnego społeczeństwa, które jest coraz bardziej wyedukowane i świadome znaczenia zdrowia.« 48

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

o p ini e

nia kosztów pośrednich poprzez szybką diagnostykę, skuteczne i nowoczesne leczenie oraz rehabilitację, pozwalające pacjentom jak najszybciej wracać do swoich społecznych i zawodowych funkcji. Społeczeństwo XXI wieku, ukształtowane przez rewolucję informacyjną, staje się w procesie kreowania innowacji i ich wdrażania ważnym impulsem dla kreatorów i sponsorów zmiany. Innowacja, to również zdolność do zaspokojenia nowych uświadomionych potrzeb, które czynią nasze życie lepszym, dają nam wyższy dobrostan, a ich pozyskanie jest efektywne. Innowacje w Polsce wiązać się też muszą z nowymi rozwiązaniami systemowymi w kontekście legislacji, ubezpieczeń, refundacji i orga-

nizacji, procedur diagnostycznych i leczniczych. Jakie korzyści może czerpać gospodarka i państwo postrzegając zdrowie w kategoriach kapitału i inwestycji, a nie kosztu? Nie ulega wątpliwości, że inwestycyjne, a nie kosztowe postrzeganie kapitału zdrowia jest szansą na rozwój nowoczesnego państwa. To poprzez wysoką produktywność naszego społeczeństwa – determinowaną takimi wskaźnikami, jak długość życia, długość życia w zdrowiu, długość aktywności zawodowej, chorobowość, zapadalność na choroby cywilizacyjne – państwo ma szanse sy-

stematycznie utrzymywać swoje tempo rozwoju i rekompensować negatywne trendy demograficzne. Inwestycje w zdrowie to również odpowiedź na potrzeby współczesnego społeczeństwa, które jest coraz bardziej wyedukowane i świadome znaczenia zdrowia w zaspakajaniu naszego dobrostanu. Wydatki na zdrowie to ważna inwestycja, która pozwala zachować ten kluczowy składnik kapitału społecznego na jak najdłużej lub skutecznie odtwarzać. To poprzez inwestycje w profilaktykę i edukację, nowoczesną diagnostykę, innowacyjne technologie medyczne mamy szanse zmniejszać koszty pośrednie chorób tworząc potencjał do rozwoju jednostek, regionów i krajów. 

Prof. Elżbieta Mączyńska Prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego

Jakie kroki należy podjąć, aby stworzyć w Polsce innowacyjny, prężny system ochrony zdrowia? W warunkach niedostatku środków na ochronę zdrowia kwestią zasadniczą staje się poprawa efektywności ich wykorzystywania. Wymaga to systemowych zmian, w tym odejścia od wyraźnego obecnie pierwszeństwa dla biurokratycznych procedur na rzecz pierwszeństwa dla dobra pacjenta. Efektywności w sektorze ochrony zdrowia nie sprzyjają pseudooszczędności w postaci stosowania tańszych, ale mniej skutecznych, nienowoczesnych leków i metod leczenia. Nawet, jeśli w krótkim okre-

» Wysoka ranga profilaktyki medycznej oznacza zmniejszanie negatywnych dla gospodarki następstw chorób.« Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

o p ini e

sie umożliwia to oszczędności środków, w długim okresie prowadzi na ogół do znacznego narastania kosztów leczenia. Negatywne zjawiska ujawniają się obecnie zwłaszcza w dziedzinie pediatrii i geriatrii, co zresztą jedno z drugim się wiąże. Ochrona zdrowia powinna stać się jednym z priorytetów w polityce społeczno-gospodarczej kraju. Łączy się to z koniecznością zwiększania nakładów na ochronę zdrowia, tak aby ich rozmiary w relacji do PKB przynajmniej zbliżyły się do poziomu średnieuropejskiego. Co oznacza pojęcie „innowacyjnego systemu ochrony zdrowia”? Innowacyjny system ochrony zdrowia to system, który zapewnia w pierwszym rzędzie najskuteczniejsze leczenie pacjentów i względnie trwałe efekty leczenia. To system niedopuszczający do marnowania środków, potencjału, w tym

czasu lekarzy na biurokratyczną mitręgę. To system, w którym fundamentalną rolę odgrywa profilaktyka medyczna, a zdrowie traktowane jest w kategoriach kapitału i inwestycji, a nie kosztu. To system inkluzywny, tzn. nie pozostawiający chorych bez szans na dostęp do nowoczesnego leczenia. Jakie korzyści może czerpać gospodarka i państwo postrzegając zdrowie w kategoriach kapitału i inwestycji, a nie kosztu? Wysoka ranga profilaktyki medycznej i oszczędności nakładów przekłada się na zmniejszanie negatywnych dla gospodarki następstw chorób, a tym samym staje się czynnikiem dynamizacji wzrostu gospodarczego i poprawy jakości życia ludzi. Im większa jest skala zjawiska „krótkiej kołdry” w polskim systemie ochrony zdrowa, tym bardziej niezbędna jest wnikliwa analiza efektywności i skuteczności metod leczenia,

z uwzględnieniem rachunku kompleksowego oraz pełnego, całościowego cyklu i wyników leczenia. Bez powiązania kierunków ewolucji systemu ochrony zdrowia z wynikami kompleksowych analiz efektywności i racjonalności wydatkowania środków na tę ochronę, z uwzględnieniem długookresowego rachunku kosztów i efektów zewnętrznych, trudno liczyć na zmniejszenie napięć i nierównowag charakterystycznych obecnie dla tego sektora. W ramach długookresowego rachunku kosztów i efektów zewnętrznych niezbędne jest traktowanie nakładów na ochronę zdrowia jako inwestycji i niezbędnego czynnika wzrostu PKB oraz rozwoju społeczno-gospodarczego kraju, w tym także utrzymania strategicznego potencjału wytwórczego. Jest to istotne zwłaszcza w warunkach niekorzystnych, obecnych oraz prognozowanych procesów demograficznych, w tym zmniejszającej się liczby ludności w Polsce. 

Prof. dr hab. n. med. Tadeusz Pieńkowski Dyrektor Medyczny w Radomskim Centrum Onkologii

Jakie kroki należy podjąć, aby stworzyć w Polsce innowacyjny, prężny system ochrony zdrowia? Pieniądze wydane na system ochrony zdrowia muszą być traktowane jako inwestycja, a nie jako koszty. Pacjent, a szczególnie jego czas, powinien być najważniejszym elementem, któremu system jest dedykowany. Pośrednie koszty związane z przedwczesnymi zgonami, utraconymi zarobkami, kosztami rent, zwolnień, wydatków ponoszonych przez pacjentów i ich rodziny są ogromne. W takim układzie koszty leków i procedur medycznych będą wyglądały zupełnie inaczej. W jasny sposób musi być uwzględniony problem tzn. „koszyka

» Dobrostan obywateli przekłada się bezpośrednio na gospodarkę.« 50

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

o p ini e

świadczeń gwarantowanych”. Leczenie ujęte w koszyku musi być dostępne zawsze i dla wszystkich potrzebujących bez zbędnej zwłoki. Dla leczenia chorób rzadkich i sierocych należy opracować inne zasady refundowania leków niż w częstych schorzeniach. Prymat w podejmowaniu decyzji diagnostycznych i terapeutycznych powinien mieć lekarz, a nie jak to ma miejsce obecnie – administracja. Wynik finansowy działalności szpitala nie może być jedyną miarą jego skuteczności.

Co oznacza pojęcie „innowacyjnego systemu ochrony zdrowia”? System jest innowacyjny, jeżeli zmienia źle ocenianą rzeczywistość na lepszą. Jakie korzyści może czerpać gospodarka i państwo postrzegając zdrowie w kategoriach kapitału i inwestycji, a nie kosztu? Dobrostan obywateli przekłada się bezpośrednio na gospodarkę. Ludzie, któ-

rzy są leczeni skutecznej, w sposób mniej okaleczający lub mniej toksyczny, są bardziej aktywni. Kontynuują lub podejmują naukę, studia lub pracę. Zwiększają produkt krajowy i finansują swoje własne leczenie. Myślę, że można zaryzykować stwierdzenie, że są bardziej szczęśliwi, gdyż czują się potrzebni. Są nie tylko biorcami różnych świadczeń, ale również dają coś z siebie. Jest to dla nich fundamentalnie ważne. 

W/w eksperci wspierają inicjatywę „Głosuję na zdrowie”. Jej celem jest zwrócenie uwagi decydentów i opinii publicznej na fakt, iż zdrowie obywateli powinno być traktowane jako jeden z najbardziej strategicznych zasobów państwa. Inwestowanie w najcenniejszy kapitał, jakim jest zdrowie, wymaga wielowymiarowego i międzyresortowego działania na rzecz stworzenia sprzyjających warunków dla rozwoju innowacji.

od redakcji

PREZENTY DLA CZYTELNIKÓW

Prawo Farmaceutyczne. 3 szt. Meritum Red. nauk. Joanna Adamczyk

o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.. 3 szt. Ustawa Dorota Karkowska

Jak otrzymać książkę? Wystarczy napisać do nas e-mail na adres czasopismo@osoz.pl z krótkim uzasadnieniem, dlaczego chcielibyście Państwo otrzymać wybrany prezent. Te najbardziej przekonujące nagrodzimy. Na e-maile czekamy w terminie do 10 czerwca 2016 r. „Przysłanie korespondencji e-mail stanowi zgodę na przetwarzanie danych osobowych zawartych w korespondencji do celów związanych z rozstrzygnięciem konkursu i przez czas jego trwania. Administrator Danych Osobowych, to jest KAMSOFT S.A. (wydawca miesięcznika OSOZ) z siedzibą w Katowicach przy ul. 1 Maja 133, wpisana przez Sąd Rejonowy Katowice – Wschód w Katowicach Wydział VIII Gospodarczy KRS do Rejestru Przedsiębiorców pod nr KRS 0000345075 informuje, iż przesłanie danych osobowych jest fakultatywne, dane wykorzystane zostaną wyłącznie na potrzeby rozstrzygnięcia konkursu, po zakończeniu konkursu dane zostanę usunięte. Przez czas trwania konkursu osobie, której dane dotyczą przysługuje uprawnienie do dostępu do treści przekazanych w korespondencji e-mail danych oraz ich poprawienia”.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

S t a t y st y k i i p r o g n o z y m o nit o r z j aw is k e p i d e m i o l o g i c zn y c h

Monitor zjawisk epidemiologicznych. Koszty leczenia. GRYPA I PRZEZIĘBIENIE

OGÓŁEM

ALERGIA

ZMIANA MIESIĘCZNA W marcu W ODNIESIENIU DO lutego

73 119 zł

72 926 zł

5 151 zł

4 649 zł

1 553 zł

1 663 zł

luty

marzec

luty

marzec

luty

marzec

-193 zł

-0,3%

-501 zł

-9,8%

110 zł

7,1%

TREND ROCZNY PORÓWNANIE ROKU 2016 (prognoza) I 2015

777 932 zł

846 082 zł

41 752 zł

41 821 zł

17 135 zł

20 822 zł

2015

2016

2015

2016

2015

2016

+68 150 zł

8,8%

+69 zł

0,2%

+3 688 zł

21,5%

marzec WOJEWÓDZTWA O NAJNIŻSZYCH I NAJWYŻSZYCH KOSZTACH Opolskie 58 245 zł Podkarpackie 62 323 zł Kujawsko-Pomorskie 64 546 zł

Opolskie 3 601 zł Świętokrzyskie 3 772 zł Lubelskie 3 846 zł

Opolskie 959 zł Kujawsko-Pomorskie 1 002 zł Świętokrzyskie 1 168 zł

Podlaskie 80 995 zł Dolnośląskie 81 397 zł Mazowieckie 88 796 zł

Podkarpackie 5 073 zł Dolnośląskie 5 449 zł Mazowieckie 6 735 zł

Dolnośląskie 1 537 zł Mazowieckie 1 740 zł Podkarpackie 2 714 zł

prognoza 2016 WOJEWÓDZTWA O NAJNIŻSZYCH I NAJWYŻSZYCH KOSZTACH Opolskie 669 883 zł Kujawko-Pomorskie 705 408 zł Świętokrzyskie 726 538 zł

Świętokrzyskie 30 541 zł Opolskie 33 575 zł Warmińsko-Mazurskie 36 444 zł

Warmińsko-Mazurskie 12 763 zł Opolskie 14 583 zł Kujawsko-Pomorskie 15 541 zł

Podlaskie 936 101 zł Dolnośląskie 963 052 zł Mazowieckie 1 005 719 zł

Podkarpackie 45 865 zł Dolnośląskie 48 500 zł Mazowieckie 53 178 zł

Dolnośląskie 22 810 zł Mazowieckie 25 126 zł Podkarpackie 37 692 zł

marzec WOJEWÓDZTWA Z NAJMOCNIEJSZYMI SPADKAMI I WZROSTAMI KOSZTÓW Podkarpackie –1 331 zł Łódzkie –305 zł Małopolskie –294 zł

Podkarpackie –1 564 zł Pomorskie –1 049 zł Łódzkie –861 zł

Opolskie 2 110 zł Podlaskie 2 467 zł Warmińsko-Mazurskie 2 607 zł

Opolskie 12 zł Warmińsko-Mazurskie 127 zł

Brak spadków kosztów

Warmińsko-Mazurskie 234 zł Podlaskie 271 zł Mazowieckie 309 zł

zestawienie KOSZTY W marcu W OSTATNICH LATACH

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2011

2012

2013

2014

2015

2016

* wszystkie dane w przeliczeniu na 1000 mieszkańców

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

S t a t y st y k i i p r o g n o z y m o nit o r z j aw is k e p i d e m i o l o g i c zn y c h

Ogólne koszty leczenia (zakup środków farmaceutycznych) przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

» Nadal wysokie koszty w marcu powinny maleć w kolejnych miesiącach.«

koszty, tys. zł

STYCZEŃ

LUTY

MARZEC

KWIECIEŃ prognoza

MAJ prognoza

CZERWIEC prognoza

LIPIEC prognoza

SIERPIEŃ prognoza

WRZESIEŃ prognoza

PAŹDZIERNIK prognoza

LISTOPAD prognoza

GRUDZIEŃ prognoza

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

S t a t y st y k i i p r o g n o z y m o nit o r z j aw is k e p i d e m i o l o g i c zn y c h

Koszty grypy i przeziębienia przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

» Rekordowe marcowe koszty grypy i przeziębienia będą gwałtownie spadać.«

koszty, tys. zł

STYCZEŃ

LUTY

MARZEC

KWIECIEŃ prognoza

MAJ prognoza

CZERWIEC prognoza

LIPIEC prognoza

SIERPIEŃ prognoza

WRZESIEŃ prognoza

PAŹDZIERNIK prognoza

LISTOPAD prognoza

GRUDZIEŃ prognoza

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

S t a t y st y k i i p r o g n o z y m o nit o r z j aw is k e p i d e m i o l o g i c zn y c h

Koszty alergii przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

» Widać dynamiczny, wiosenny wzrost kosztów alergii.«

koszty, tys. zł

STYCZEŃ

LUTY

MARZEC

KWIECIEŃ prognoza

MAJ prognoza

CZERWIEC prognoza

LIPIEC prognoza

SIERPIEŃ prognoza

WRZESIEŃ prognoza

PAŹDZIERNIK prognoza

LISTOPAD prognoza

GRUDZIEŃ prognoza

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

S t a t y st y k i i p r o g n o z y MO N I T O R FA R MACJ I

Struktura dystrybucji leków marzec | WARTOŚCI STATYSTYCZNE I TRENDY W STOSUNKU DO lutego

CENA OPAKOWANIA LEKU

MARŻA APTECZNA

OBRÓT W APTECE

LICZBA PACJENTÓW

17,22 zł

25,67%

188,5 tys. zł

3900

+0,04 zł

9**

-0,22%

***

9**

+0,24 zł

PROGNOZA NA

czerwiec

SPRZEDAŻ WEDŁUG STATUSU LEKU

Obrót w statystycznej aptece w marcu 2016 roku wyniósł 188,5 tys. zł. To o 10,5 tys. zł więcej (+5,9%) niż w marcu 2015 roku oraz nieznacznie mniej, bo o 0,5 tys. zł (–0,3%) niż w lutym bieżącego roku. Całkowity obrót apteczny osiągnął w tym czasie wartość 2,79 mld zł i był o 7,39 mln zł mniejszy od danych z lutego 2016 roku oraz o 214,77 mln zł wyższy od danych za marzec 2015 roku. Wartość refundacji stanowiła 25,1% obrotu aptecznego i wyniosła 698,5 mln zł. Prognozujemy, że statystyczna apteka w 2016 roku wypracuje obrót na poziomie 2,07 mln zł. Wartość sprzedaży odręcznej wyniesie 830,9 tys. zł (41,75% obrotu statystycznej apteki), sprzedaży leków refundowanych – 765,8 tys. zł (35,50% obrotu statystycznej apteki),

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

suplementy INNE

9**

58,82% 23,43% 9,03% 8,72%

-30

***

9**

***

POZIOM REFUNDACJI

25,08% +0,80%

„Prognozujemy, że średni obrót w aptece w czerwcu 2016 roku będzie nieznacznie większy niż w maju i wyniesie ponad 160 tys. zł, co przełoży się na wzrost wartości całego rynku farmaceutycznego. Wzrośnie również wartość refundacji – do poziomu 43 tys. zł.”

Aneta Szczypek Zakład Analiz Statystycznych, KAMSOFT S.A.

***

RX OTC

SPRZEDAŻ NA PACJENTA

48,33 zł

-0,5 tys. zł

a leków wydawanych na recepty pełnopłatne – 460,8 tys. zł (21,98% obrotu statystycznej apteki). Rynek farmaceutyczny osiągnie wartość 30,72 mld zł. To odpowiednio o 836,96 mln zł więcej (+2,8%) niż w 2015 roku oraz o 2,22 mld zł więcej (+7,8%) niż w 2014 roku. W marcu średni obrót apteczny wypracowany ze sprzedaży leków refundowanych wyniósł 67,6 tys. zł, leków wydawanych na recepty pełnopłatne – 41,9 tys. zł, a produktów OTC – 77,7 tys. zł. W porównaniu z lutym 2016 roku, jedynie dla sprzedaży odręcznej zanotowaliśmy spadek wartości sprzedaży o 1 tys. zł (–1,3%), natomiast w pozostałych kategoriach sprzedażowych zanotowaliśmy niewielkie wzrosty, odpowiednio o 0,1 tys. zł (+0,3%) dla leków wydawanych na recepty pełnopłatne oraz o 0,4 tys. zł (+0,6%) dla leków refundowanych. Wartość całego rynku farmaceutyczne-

go dla leków refundowanych wyniosła 999,37 mln zł, dla leków sprzedawanych na recepty pełnopłatne – 619,53 mln zł, a dla sprzedaży odręcznej – 1,15 mld zł. Piątek był dniem, w którym wypracowano największy średni obrót apteczny (7 886 zł), natomiast dniem roboczym o najniższym średnim obrocie aptecznym był poniedziałek (5 905 zł). Tak niski poziom wynikał z tego, że 28.03.2016 (poniedziałek) był dniem świątecznym. Średni obrót apteczny w poszczególnych dniach roboczych marca wahał się pomiędzy 6 283 zł (wartość osiągnięta 29 marca) a 8 204 zł (wartość osiągnięta 31 marca). Rozrzut pomiędzy tymi wartościami to 1 921 zł. W marcu 2016 roku jedyną grupą terapeutyczną, dla której wzrost średniej wartości sprzedaży przekroczył 10%, były leki onkologiczne i immunomodulacyjne. Kolejnymi grupami ze znacz-

S t a t y st y k i i p r o g n o z y MO N I T O R FA R MACJ I

nym wzrostem wartości sprzedaży były dermatologia (+4,98%), krew i układ krwiotwórczy (+3,88%), endokrynologia-hormony bez hormonów płciowych (+3,35%). Grupami, dla których zanotowaliśmy największe spadki były leki przeciwzakaźne (–8,59%), oraz leki na układ oddechowy (–5,70%). Jeżeli spojrzymy na zmianę udziałów w obrocie statystycznej apteki, największy wzrost zanotowaliśmy w przypadku produktów z grupy varia (+0,35 p.p.) oraz produktów na układ sercowo-naczyniowy (+0,30 p.p.). Największy spadek udziałów (–0,71 p.p.) nastąpił dla leków na układ oddechowy. W marcu 2016 roku średnia marża apteczna wyniosła 25,67% i była o 0,22 p.p. mniejsza niż w lutym 2016 roku oraz o 0,48 p.p. mniejsza niż w marcu 2015 roku. Marże w podstawowych kategoriach sprzedażowych kształtowały się następująco: dla leków wydawanych na recepty pełnopłatne – 25,89% (–58 p.p. w stosunku do lutego 2016 oraz –3,00 p.p. w stosunku do marca 2015), dla produktów OTC – 30,56% (+0,06 p.p. w stosunku do lutego 2016 oraz –0,29 p.p. w stosunku do marca 2015), a dla leków z list refundacyjnych – 18,59% (–0,07 p.p. w stosunku do lutego 2016 oraz +0,23 p.p. w stosunku do marca 2015). Średnia cena za opakowanie leku była nieznacznie wyższa (+0,04 grosze) niż w lutym 2016 roku i wyniosła 17,22 zł. Z kwoty tej 12,90 zapłacił pacjent, co w porównaniu z lutym oznacza spadek zapłaty pacjenta o 11 groszy. Pozostałą część, czyli 4,32 zł dopłacił refundator (o 15 groszy więcej niż w lutym 2016 roku oraz o 17 groszy mniej niż w marcu 2015 roku). Średnia cena za opakowanie leków wydawanych na recepty pełnopłatne wynosiła 22,87 zł, leków refundowanych – 27,16 zł, a produktów OTC – 11,96 zł. W marcu statystyczną aptekę odwiedziło 3 900 pacjentów, czyli o 30 osób mniej niż w lutym 2016 roku oraz o 250 osób więcej niż w analogicznym okresie minionego roku. 790 osób kupowało leki refundowane, 880 – leki wydawane na recepty pełnopłatne, a 3 230 osób – produkty OTC. Dniem charakteryzującym się największą liczbą klientów w statystycznej aptece był 25 marca (172 osoby), natomiast dniem roboczym o najmniejszej liczbie klientów okazał się 29 marca (141 osób). Przenalizujmy natężenie ruchu w aptekach w podziale na tygodnie. Największy ruch w statystycznej aptece panował

Rys. 1. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach marca (porównanie do ubiegłego roku) marzec 2016

marzec 2015

Rys. 2. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach marca – podział na dni tygodnia (porównanie do ubiegłego roku) marzec 2016

marzec 2015

1POJFE[JB FL

8UPSFL

ęSPEB

$[XBSUFL

1JŀUFL

4PCPUB

/JFE[JFMB

Rys. 3. Podział sprzedaży aptecznej na kategorie – % wartości sprzedaży układ 5,89% mięśniowo-szkieletowy

17,81% przewód pokarm. i metabolizm

4,57% układ moczowo-płciowy i hormony płciowe

2,5% narządy zmysłów

5,4% leki przeciwzakaźne 12,35% układ oddechowy

0,23%

leki przeciwpasożytnicze, owadobójcze i repelenty

2,31% leki onkologiczne i immunomodulacyjne 4,73% krew i układ krwiotwórczy 1,07%

endokrynologia – hormony, bez horm. płciowych

3,28% dermatologia 13,11% układ sercowo-naczyniowy 11,32% centralny układ nerwowy varia 10,93%

4,5% nieokreślona

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

S t a t y st y k i i p r o g n o z y MO N I T O R FA R MACJ I

Rys. 4. Poziom marży aptecznej (%) w latach 2006–2016

***

Rys. 5. Podział średniej ceny leku (w zł) na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2015–2016 zapłata pacjenta

refundacja

Rys. 6. Podział średniej ceny pozycji sprzedanej na receptę refundowaną (w zł), na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2015–2016 zapłata pacjenta

refundacja

Rys. 7. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w ciągu miesiąca w latach 2006–2016

***

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

***

S t a t y st y k i i p r o g n o z y MO N I T O R FA R MACJ I

Rys. 8. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w rozbiciu na przedziały godzinowe w dniu powszednim w marcu

pomiędzy 15 a 21 marca. Wówczas statystyczną aptekę odwiedziło 901 osób. Kolejnym w rankingu tygodniem był 1–7 marca (900 osób), 8–14 marca (899 osób) i 22–28 marca (762 osoby). Największy ruch w aptekach panował w piątki między godziną 10 a 12. Podczas jednej wizyty w aptece statystyczny pacjent zakupił produkty o łącznej wartości 48,33 zł. To o 24 grosze więcej (+0,5%) niż w lutym 2016 roku oraz o 43 grosze mniej (–0,9%) niż w marcu 2015 roku. Z kwoty tej pacjent zapłacił 36,21 zł, natomiast pozostałą część (12,12 zł) dopłacił refundator. Dla leków sprzedawanych na recepty refundowane wartość sprzedaży na pacjenta wynosiła 85,62 zł, dla leków na recepty pełnopłatne – 47,65 zł, a produktów OTC – 24,07 zł. Porównując te kwoty z wartościami z marca 2015 roku obserwujemy wzrost średniej wartości sprzedaży na pacjenta we wszystkich podstawowych kategoriach sprzedażowych odpowiednio o 56 groszy dla sprzedaży odręcznej, o 1,35 zł dla sprzedaży na recepty pełnopłatne oraz o 59 groszy dla sprzedaży na recepty refundowane. Prognozujemy, że w 2016 roku wartość koszyka statystycznego pacjenta wyniesie 48,73 zł. Będzie to kwota o 84 grosze mniejsza (–1,7%) niż w 2015 roku oraz o 17 groszy mniejsza (–0,3%) niż w 2014 roku. Z kwoty tej 36,13 zł zapłaci pacjent, a 12,60 zł dopłaci refundator. Wartość sprzedaży na pacjenta dla leków refundowanych wyniesie 86,83 zł, dla leków wydawanych na recepty pełnopłatne – 48,10 zł, a dla sprzedaży odręcznej – 23,85 zł. W porównaniu z ubiegłym rokiem, jedynie dla recept pełnopłatnych zanotujemy wzrost o 57 groszy (+1,2%) wartości koszyka statystycznego pacjenta, natomiast w przypadku produktów OTC oraz leków refundowanych nastąpi spadek odpowiednio o 18 groszy (–0,7%) i o 1,61 zł (–1,8%). 

Rys. 9. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w poszczególnych dniach marca (porównanie do ubiegłego roku) marzec 2016

marzec 2015

Rys. 10. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w poszczególnych tygodniach marca (porównanie do ubiegłego roku) marzec 2016

marzec 2015

o NBSDB

Tab. 1. Sprzedaż produktów w statystycznej aptece wg. statusu produktu

Wg. statusu leku w bazie BLOZ

Wartość sprzedaży w statystycznej aptece (PLN)

Udział w całkowitej wartości sprzedaży aptecznej

marzec 2016

marzec 2015

marzec 2016

110 876

103 857

58,82%

58,35%

Lek - OTC

44 159

43 171

23,43%

24,25%

Suplement diety lub dietetyczny środek spożywczy

17 025

16 112

9,03%

9,05%

Pozostałe

16 440

14 859

8,72%

8,35%

Lek - RX

marzec 2015

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

S t a t y st y k i i p r o g n o z y MO N I T O R FA R MACJ I

Tab. 2. Opis stanu statystycznej apteki w formie skróconego biuletynu informacyjnego za marzec 2016 marzec 2016

zmiana w stosunku do (%) lutego 2016

stycznia 2016

zmiana w stosunku do (liczbowo)

marca 2015

lutego 2016

stycznia 2016

marca 2015

obrót całkowity (w tys. zł) statystyczna apteka

188,5

-0,3%

7,7%

5,9%

-0,5

13,5

10,5

cały rynek apteczny

2 785 088

-0,3%

8,5%

8,4%

-7 387,5

218 887,5

214 767,5

statystyczna apteka

67,6

0,6%

10,3%

0,7%

0,4

6,3

0,5

cały rynek apteczny

999 370

0,6%

11,2%

3,0%

6 354,7

100 528,2

29 445,3

statystyczna apteka

41,9

0,3%

11,1%

5,3%

0,1

4,2

2,1

cały rynek apteczny

619 531

0,3%

12,0%

7,7%

1 935,5

66 213,8

44 544,2

statystyczna apteka

77,7

-1,3%

4,9%

11,3%

-1,0

3,6

7,9

cały rynek apteczny

1 148 653

-1,3%

5,7%

13,9%

-15 247,8

61 463,9

140 350,9

statystyczna apteka

47,3

3,0%

9,9%

2,0%

1,4

4,3

0,9

cały rynek apteczny

698 503

3,0%

10,7%

4,4%

20 353,9

67 613,6

29 469,5

w całkowitym obrocie

25,1%

3,3%

2,0%

-3,6%

0,0

w sprzedaży refundowanej

69,0%

2,4%

0,7%

1,4%

0,0

ogółem

17,22 zł

0,2%

1,2%

-0,2%

0,0

0,2

0,0

dla leków z list refundacyjnych

27,16 zł

0,0%

1,3%

-1,4%

0,0

0,4

-0,4

dla leków z recept pełnopłatnych

22,87 zł

0,8%

1,5%

4,1%

0,2

0,3

0,9

dla produktów bez recepty (OTC)

11,96 zł

-0,5%

-1,0%

1,8%

-0,1

0,2

3 900

-0,8%

7,4%

6,8%

-30,0

270,0

250,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty refundowane)

790

0,0%

11,3%

0,0%

0,0

80,0

0,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty pełnopłatne)

880

0,0%

11,4%

2,3%

0,0

90,0

20,0

3 230

-0,9%

7,0%

8,8%

-30,0

210,0

260,0

ogółem

25,67%

-0,8%

0,3%

-1,8%

0,0

dla leków z list refundacyjnych

18,59%

-0,4%

1,6%

1,2%

0,0

dla leków na recepty pełnopłatne

25,89%

-2,2%

1,6%

-10,4%

0,0

dla sprzedaży odręcznej

30,56%

0,2%

3,1%

-0,9%

0,0

Wartość sprzedaży na pacjenta

48,33 zł

0,5%

0,3%

-0,9%

0,2

0,1

-0,4

Wartość zapłaty przez pacjenta

36,21 zł

-0,6%

-0,4%

0,4%

-0,2

-0,1

0,1

Wartość dopłaty refundatora

12,12 zł

3,8%

2,3%

-4,5%

0,4

0,3

-0,6

recepty refundowane (w tys. zł)

recepty pełnopłatne (w tys. zł)

sprzedaż odręczna (w tys. zł)

wartość refundacji (w tys. zł)

udział refundacji

średnia cena opakowania

Liczba pacjentów w aptece

Liczba pacjentów w aptece (sprzedaż odręczna) Średnia marża apteczna

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty refundowane)

85,62 zł

0,6%

-0,8%

0,7%

0,5

-0,7

0,6

Wartość zapłaty przez pacjenta (recepty refundowane)

26,56 zł

-4,4%

-2,3%

-1,2

-0,6

Wartość dopłaty refundatora (recepty refundowane)

59,06 zł

3,1%

-0,1%

2,1%

1,8

-0,1

1,2

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty pełnopłatne)

47,65 zł

0,3%

-0,2%

2,9%

0,1

-0,1

1,3

Wartość sprzedaży na pacjenta (sprzedaż odręczna)

24,07 zł

-0,4%

-2,0%

2,4%

-0,1

-0,5

0,6

Rys. 11. Prognoza miesięcznych obrotów statystycznej apteki Wartości w cenach detalicznych brutto prognoza obrotu

Zmiana: wzrost 0–1%

Tysiące zł

Obrót 2016: 2 074,0 tys. zł

realizacja obrotu

realizacja (poprzedni rok)

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

***

7**

7***

9**

S t a t y st y k i i p r o g n o z y MO N I T O R FA R MACJ I

Prognoza sprzedaży rocznej w oparciu o dane do marca 2016 2016

Dane narastające od początku roku

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo)

2015

2014

2016

2014

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo)

2015

2014

2 074,0

0,4%

1,5%

8,5

31,5

552,5

3,7%

7,2%

19,5

37,0

30 717 807,9

2,8%

7,8%

836 957,9

2 219 020,4

8 143 762,5

6,2%

15,2%

478 001,0

1 076 071,0

765,8

-1,4%

2,1%

-10,8

15,9

196,1

0,3%

7,5%

0,7

13,8

11 341 795,1

1,0%

8,4%

107 401,4

876 123,5

2 891 227,4

2,8%

15,6%

79 421,4

390 566,1

460,8

1,0%

2,7%

4,6

12,0

121,5

4,9%

7,4%

5,7

8,4

6 825 716,0

3,4%

9,0%

224 967,1

564 295,9

1 790 442,2

7,5%

15,5%

124 837,2

240 236,2

830,9

1,8%

0,3%

14,9

2,9

230,7

6,1%

6,7%

13,2

14,6

12 305 795,1

4,2%

6,5%

500 912,1

754 102,3

3 399 742,4

8,7%

14,8%

271 960,6

437 275,0

536,3

-1,3%

-1,4%

-6,8

-7,7

136,2

-0,9%

3,2%

-1,3

4,2

7 943 553,1

1,1%

4,6%

86 326,0

351 377,9

2 007 541,2

1,5%

11,0%

30 330,6

198 271,3

25,86%

-1,7%

-2,9%

0,0

24,65%

-4,4%

-3,7%

0,0

68,81%

0,1%

-3,6%

0,0

68,20%

-1,3%

-4,1%

0,0

17,32 zł

1,4%

5,0%

0,2

0,8

17,14 zł

1,4%

4,9%

0,2

0,8

27,51 zł

0,1%

2,4%

0,0

0,6

27,05 zł

-1,1%

2,1%

-0,3

0,5

23,61 zł

5,6%

8,2%

1,2

1,8

22,70 zł

3,6%

6,0%

0,8

1,3

11,74 zł

1,5%

4,4%

0,2

0,5

12,01 zł

3,0%

5,5%

0,4

0,6

42 563

2,1%

1,9%

892,8

792,8

11 460

10,2%

3,7%

1 060,0

410,0

8 819

0,4%

-2,1%

39,1

-190,9

2 290

0,9%

-1,3%

20,0

-30,0

9 580

-0,2%

-3,8%

-19,7

-379,7

2 550

3,7%

-3,0%

90,0

-80,0

34 835

2,6%

3,2%

875,0

1 085,0

9 510

11,8%

6,5%

1 000,0

580,0

26,91%

4,4%

0,4%

0,0

25,72%

-2,2%

-5,9%

0,0

18,49%

3,2%

-0,7%

0,0

18,52%

3,1%

-1,9%

0,0

28,30%

3,6%

-3,3%

0,0

25,96%

-8,6%

-14,6%

0,0

33,04%

6,4%

-1,5%

0,0

30,24%

-4,7%

-12,5%

0,0

48,73 zł

-1,7%

-0,3%

-0,8

-0,2

48,21 zł

-5,9%

3,3%

-3,0

1,6

36,13 zł

-1,1%

0,7%

-0,4

0,3

36,33 zł

-4,5%

4,7%

-1,7

1,6

12,60 zł

-3,3%

-0,4

11,88 zł

-10,1%

-0,5%

-1,3

-0,1

86,83 zł

-1,8%

4,3%

-1,6

3,6

85,65 zł

-0,5%

8,9%

-0,5

7,0

27,09 zł

-2,1%

13,6%

-0,6

3,3

27,23 zł

2,4%

19,8%

0,6

4,5

59,75 zł

-1,7%

0,6%

-1,0

0,3

58,42 zł

-1,8%

4,5%

-1,1

2,5

48,10 zł

1,2%

6,7%

0,6

3,0

47,63 zł

1,2%

10,8%

0,6

4,6

23,85 zł

-0,7%

-2,8%

-0,2

-0,7

24,25 zł

-5,1%

0,2%

-1,3

0,1

Rys. 12. Prognoza miesięcznej wartości obrotu w kraju (ceny detaliczne brutto) Obrót 2016: 30,7 mld zł

Zmiana refundacji: wzrost 1 do 2% (w stosunku do roku 2015)

realizacja obrotu

realizacja obrotu (rok 2015)

prognoza refundacji

realizacja refundacji

realizacja refundacji (rok 2015)

Refundacja: 8,0 mld zł

Miliony zł

Zmiana obrotu: wzrost 2 do 3% (w stosunku do roku 2015)

prognoza obrotu

***

7**

7***

9**

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

S t a t y st y k i i p r o g n o z y MO N I T O R FA R MACJ I

Tab. 3. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. U-R

843,31

9,29

39046,18

20,71

8767,11

6,21

30279,07

64,05

22,45

77,55

1155,64

33,79

46,30

2. U-30

630,27

6,94

18093,34

9,60

7624,79

5,40

10468,55

22,14

42,14

57,86

834,56

21,68

28,71

3. U-50

22,62

343,61

3,78

7772,46

4,12

4436,78

3,14

3335,68

7,06

57,08

42,92

391,67

19,84

4. U-BEZPŁATNY

28,29

0,31

1187,90

0,63

80,33

0,06

1107,57

2,34

6,76

93,24

60,59

19,61

41,99

5. INWALIDA WOJENNY

19,68

0,22

712,68

0,38

22,65

0,02

690,03

1,46

3,18

96,82

27,07

26,32

36,21 22,60

6. INWALIDA WOJSKOWY

0,33

0,00

7,47

0,00

1,38

0,00

6,09

0,01

18,51

81,49

0,42

17,65

7. ZHK

12,39

0,14

278,86

0,15

47,20

0,03

231,65

0,49

16,93

83,07

15,83

17,61

22,50

8. AZ

0,01

0,00

0,08

0,00

0,07

0,00

3,18

96,82

0,01

11,37

13,56

2,63

0,03

540,30

0,29

40,23

0,03

500,08

1,06

7,45

92,55

4,25

127,14

205,15

10,79

0,12

1186,74

0,63

529,30

0,37

657,43

1,39

44,60

55,40

122,07

9,72

110,02

9. NARKOTYKI 10. ŚRODKI POMOCNICZE 11. PEŁNOPŁATNE

1548,95

17,06

41931,00

22,24

41931,00

29,69

0,00

0,00 100,00

0,00

1833,59

22,87

27,07

12. ODRĘCZNA

5638,21

62,11

77743,00

41,24

77743,00

55,05

0,00

0,00 100,00

0,00

6502,00

11,96

13,79

13. RAZEM

9078,47 100,00

25,08

10947,71

17,22

20,76

188500,00 100,00

141223,78 100,00

47276,22 100,00

74,92

Tab. 4. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – średnia narastająca od początku roku Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. U-R

820,33

9,19

37729,14

20,49

8776,59

6,32

28952,56

63,77

23,26

76,74

1121,38

33,65

45,99

2. U-30

611,91

6,86

17472,90

9,49

7470,15

5,38

10002,75

22,03

42,75

57,25

809,94

21,57

28,55

3. U-50

22,59

333,05

3,73

7522,83

4,08

4329,25

3,12

3193,57

7,03

57,55

42,45

379,26

19,84

4. U-BEZPŁATNY

27,82

0,31

1165,06

0,63

88,28

0,06

1076,78

2,37

7,58

92,42

59,92

19,44

41,87

5. INWALIDA WOJENNY

19,46

0,22

713,95

0,39

32,35

0,02

681,61

1,50

4,53

95,47

26,70

26,74

36,69 22,77

6. INWALIDA WOJSKOWY

0,34

0,00

7,65

0,00

1,49

0,00

6,15

0,01

19,54

80,46

0,43

17,62

7. ZHK

12,01

0,13

270,53

0,15

48,11

0,03

222,43

0,49

17,78

82,22

15,39

17,58

22,52

8. AZ

0,00

0,06

0,00

0,05

0,00

4,30

95,70

0,00

12,78

14,70

9. NARKOTYKI

2,47

0,03

499,29

0,27

42,44

0,03

456,85

1,01

8,50

91,50

3,97

125,92

201,75

11,96

0,13

1411,25

0,77

604,95

0,44

806,30

1,78

42,87

57,13

142,97

9,87

117,95

11. PEŁNOPŁATNE

1511,95

16,94

40488,00

21,98

40488,00

29,18

0,00

0,00 100,00

0,00

1783,83

22,70

26,78

12. ODRĘCZNA

5574,54

62,45

76886,00

41,75

76886,00

55,41

0,00

0,00 100,00

0,00

6399,89

12,01

13,79

13. RAZEM

8925,84 100,00

24,65

10743,69

17,14

20,63

10. ŚRODKI POMOCNICZE

184166,67 100,00

138767,61 100,00

45399,06 100,00

75,35

Tab. 5. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

Wartość

Udział wart. % %

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

1881

20,71

67639

35,88

20983

14,86

46656

31,02

68,98

2490

27,16

2. Recepty pełnopłatne

1549

17,06

41931

22,24

41931

29,69

0,00 100,00

0,00

1834

22,87

27,07

3. Sprzedaż odręczna

5638

62,11

77743

41,24

77743

55,05

0,00 100,00

0,00

6502

11,96

13,79

0,12

1187

0,63

529

0,37

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

9078 100,00

188500 100,00

657

141224 100,00

98,69

Pac.

35,97

1,39

44,60

55,40

122

9,72

110,02

47276 100,00

74,92

25,08

10948

17,22

20,76

Tab. 6. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – zestawienie narastające od początku roku Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

Wartość

Udział wart. % %

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

1827,39

20,47

65381,42

35,50

20788,66

14,98

44592,75

31,80

68,20

2417,00

27,05

35,78

2. Recepty pełnopłatne

1511,95

16,94

40488,00

21,98

40488,00

29,18

0,00

0,00 100,00

0,00

1783,83

22,70

26,78

3. Sprzedaż odręczna

5574,54

62,45

76886,00

41,75

76886,00

55,41

0,00

0,00 100,00

11,96

0,13

1411,25

0,77

604,95

0,44

806,30

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

8925,84 100,00

184166,67 100,00

138767,61 100,00

98,22

Pac.

0,00

6399,89

12,01

13,79

1,78

42,87

57,13

142,97

9,87

117,95

45399,06 100,00

75,35

24,65

10743,69

17,14

20,63

Tab. 7. Prognoza rocznej sprzedaży w statystycznej aptece w rozbiciu na grupy sprzedaży Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

Wartość

Udział wart. % %

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

20835,18

21,15

765784,58

36,92

238881,16

15,54

526903,42

31,19

68,81

27834,24

27,51

36,75

2. Recepty pełnopłatne

17532,06

17,79

460839,17

22,22

460839,17

29,97

0,00

0,00 100,00

0,00

19515,92

23,61

26,29

3. Sprzedaż odręczna

60020,36

60,92

830864,37

40,06

830864,37

54,03

0,00

0,00 100,00

0,00

70748,60

11,74

13,84

143,53

0,15

16511,88

0,80

7083,75

0,46

9428,12

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

98531,14 100,00

2074000,00 100,00

1537668,45 100,00

98,24

Pac.

1,76

42,90

57,10

1634,39

10,10

115,04

536331,54 100,00

74,14

25,86

119733,15

17,32

21,05

Tab. 8. Prognoza rocznej sprzedaży w rozbiciu na grupy sprzedaży z uwzględnieniem zmieniającej się w ciągu roku liczby aptek – cały rynek apteczny Rodzaj sprzedaży

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

Wartość

Udział wart. % %

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

308570947

21,15

11341795075

36,92

3538045112

15,54

7803914170

31,19

68,81

412214794

27,51

36,76

2. Recepty pełnopłatne

259675977

17,79

6825715989

22,22

6825443131

29,97

0,00 100,00

0,00

289039263

23,62

26,29

3. Sprzedaż odręczna

888918295

60,91

12305795052

40,06

12305849581

54,03

0,00 100,00

0,00

1047845855

11,74

13,84

2125687

0,15

244501755

0,80

104916717

0,46

139638948

5. RAZEM

1459290906 100,00

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

30717807871 100,00

22774254541 100,00

98,24

Pac.

1. Recepty ref. całość

4. Inne pozycje (wnioski)

Transakcje Liczba

1,76

42,91

57,11

24200695

10,10

115,02

7943553118 100,00

74,14

25,86

1773300607

17,32

21,05

S t a t y st y k i i p r o g n o z y MO N I T O R R Y N KU LEK Ó W

Sprzedaż leków na choroby nosa Katar wywołany alergią i infekcją wirusową albo bakteryjną oraz problemy z zatokami – nieprzyjemną konsekwencją zapalenia błony śluzowej nosa jest m.in. jego zatkanie, kichanie, występowanie wydzieliny. Krople i spraye do nosa mają przywrócić swobodę oddychania i zniwelować nieprzyjemne objawy. Sięga po nie coraz więcej osób o czym świadczy m.in. prawie 100% wzrost sprzedaży w ostatnich 14 latach. 64

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

Katarzyna Płoskonka Zakład Analiz Statystycznych, KAMSOFT S.A.

Opis rynku Informacje zawarte w analizie dotyczą leków należących do klasy ATC R01, czyli leków stosowanych w chorobach nosa. Wśród nich wyróżniamy dwie grupy – R01A „Leki udrożniające nos i inne preparaty do stosowania miejscowego”

S t a t y st y k i i p r o g n o z y MO N I T O R R Y N KU LEK Ó W

Tab. 2. Liczba produktów wprowadzonych na rynek w poszczególnych latach, będących do dzisiaj w ofercie oraz średnia cena dla tych produktów. Liczba produktów wycofanych z rynku w poszczególnych latach oraz średnia cena dla tych produktów Liczba badanych 2002 produktów

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2015

11,61 11,95 12,05 12,73 12,60 13,35 14,00 14,89 14,80 14,81 15,87 16,09 16,08 15,89

Produkty będące w ofercie w latach 2003–2015 a nie będące w ofercie w 2002 roku

Produkty będące w ofercie w latach 2004–2015 a nie będące w ofercie w latach 2002–2003

27,82 25,73 25,56 25,45 25,36 25,41 25,52 25,72 25,71 25,44 26,93 26,89

Produkty będące w ofercie w latach 2005–2015 a nie będące w ofercie w latach 2002–2004

33,22 28,86 24,18 22,94 22,77 21,53 19,76 20,76 20,22 19,35 18,93

Produkty będące w ofercie w latach 2006–2015 a nie będące w ofercie w latach 2002–2005

10,81 10,53 10,49 12,64 13,64 14,88 15,06 11,60 11,00 11,73

Produkty będące w ofercie w latach 2007–2015 a nie będące w ofercie w latach 2002–2006

19,60 16,61 18,45 17,29 22,11 23,60 23,76 23,46 23,11

Produkty będące w ofercie w latach 2008–2015 a nie będące w ofercie w latach 2002–2007

28,50 28,61 28,80 29,93 29,43 27,89 27,16 27,50

Produkty będące w ofercie w latach 2009–2015 a nie będące w ofercie w latach 2002–2008

18,65 17,81 17,67 18,59 18,46 16,94 17,32

Produkty będące w ofercie w latach 2010–2015 a nie będące w ofercie w latach 2002–2009

14,92 16,13 17,09 17,42 16,77 16,83

Produkty będące w ofercie w latach 2011–2015 a nie będące w ofercie w latach 2002–2010

26,02 25,22 23,81 20,49 16,25

Produkty będące w ofercie w latach 2012–2015 a nie będące w ofercie w latach 2002–2011

17,06 17,58 15,50 16,61

Produkty będące w ofercie w latach 2013–2015 a nie będące w ofercie w latach 2002–2012

16,08 21,34 20,56

Produkty będące w ofercie w latach 2014–2015 a nie będące w ofercie w latach 2002–2013

19,22 18,01

Produkty będące w ofercie w 2015 roku a nie będące w ofercie w latach 2002–2014

Liczba badanych 2002 produktów

9,13

9,26

9,99 11,97 12,63 12,74 13,37 14,75 17,95 18,35 18,02 20,33 20,15

21,89

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2015

11,61 11,95 12,05 12,73 12,60 13,35 14,00 14,89 14,80 14,81 15,87 16,09 16,08 15,89

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2014 a nie będące w ofercie w 2015 roku

32,78 33,84 31,57 32,89 38,47 33,08 36,02 36,14 37,80 36,40 22,24 23,44 14,98

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2013 a nie będące w ofercie w latach 2014–2015

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2012 a nie będące w ofercie w latach 2013–2015

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2011 a nie będące w ofercie w latach 2012–2015

3,81 3,80 3,57 —

3,42

3,31 3,33 3,43 3,63 4,90 5,35

—

6,54 6,38

7,55

7,19

7,23

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2010 a nie będące w ofercie w latach 2011–2015

—

7,76 8,50

8,67

8,62

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2009 a nie będące w ofercie w latach 2010–2015

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2008 a nie będące w ofercie w latach 2009–2015

16,37 16,16 20,84 22,67 23,40 19,76 18,04

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2007 a nie będące w ofercie w latach 2008–2015

32,49 32,11 30,99 29,62 29,35 27,99

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2006 a nie będące w ofercie w latach 2007–2015

47,64 49,03 41,04 42,34 47,31

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2005 a nie będące w ofercie w latach 2006–2015

16,26 18,77 20,98 17,81

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2004 a nie będące w ofercie w latach 2005–2015

22,42 14,60 22,72

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2003 a nie będące w ofercie w latach 2004–2015

20,41 28,82

Produkty będące w ofercie w 2002 roku a nie będące w ofercie w latach 2003–2015

15,42

—

8,75

9,20 15,00 16,56 17,02 15,42 18,01 18,43 19,56 19,08

6,08 5,06

—

5,41 5,52

5,21 5,05 5,85 12,00 14,71 10,80

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

S t a t y st y k i i p r o g n o z y MO N I T O R R Y N KU LEK Ó W

oraz R01B „Leki udrożniające nos do stosowania wewnętrznego”. Są to preparaty stosowane na takie choroby związane z nosem, jak m.in. katar, zapalenie zatok, alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa. Stosuje się je również profilaktyczne do utrzymania higieny śluzówki nosa i zatok. Dane statystyczne zgromadzone na przełomie ostatnich kilkunastu lat pokazują, że roczna wartość sprzedaży leków na choroby nosa stale wzrasta. Wyjątkiem

były lata 2003, 2004 i 2012, kiedy to wystąpiły spadki, kolejno o 2,78%, 5,07% oraz 2,78%. Do roku 2008 wartość sprzedaży nie przekraczała 500 mln zł. W 2009 roku nastąpił największy wzrost wartości sprzedaży (+25,95%) i wynosiła ona wówczas 521,15 mln zł. W 2015 roku na leki związane z chorobami nosa pacjenci wydali w aptekach 673,11 mln zł. Było to o 9,09% więcej niż w roku poprzednim oraz o 145,50% więcej niż na początku badanego okresu (w 2002 roku).

Podobnie do wartości kształtowała się także roczna ilość sprzedaży. W 2002 roku wynosiła 22,83 mln opakowań. W latach 2006–2009 nastąpiły duże wzrosty, kolejno o 11,31%, 11,03%, 13,66% oraz 15,60%. W kolejnych latach sprzedawało się ponad 30 mln opakowań rocznie, a w 2015 roku nastąpił kolejny duży wzrost (+10,72%) i w aptekach sprzedało się 40,17 mln opakowań leków na schorzenia związane z narządem węchu.

Tab. 1. Roczne zestawienie sprzedaży leków na choroby nosa w aptekach w latach 2002–2015 oraz prognoza na lata 2016–2017

Rok

Średnia cena za pojedyncze opakowanie (zł)

Liczba sprzedanych opakowań

Wartość sprzedaży (zł)

Wartość sprzedaży na jeden produkt (zł)

Liczba sprzedanych opakowań na jeden produkt

Procentowa zmiana wartości w stosunku do roku poprzedniego

Liczba produktów będących w ofercie

Procentowa zmiana liczby w stosunku do roku poprzedniego

2002

274 175 508

22 825 312

12,01

1 584 830

131 938

173

2003

266 543 851

21 509 038

12,39

1 497 437

120 837

178

-2,78%

-5,77%

2004

253 023 327

20 649 377

12,25

1 413 538

115 360

179

-5,07%

-4,00%

2005

275 176 597

21 511 906

12,79

1 425 785

111 461

193

8,76%

4,18%

2006

300 137 844

23 944 536

12,53

1 464 087

116 803

205

9,07%

11,31%

2007

346 697 021

26 586 410

13,04

1 674 865

128 437

207

15,51%

11,03%

2008

413 788 854

30 218 256

13,69

1 915 689

139 899

216

19,35%

13,66%

2009

521 151 919

34 932 302

14,92

2 529 864

169 574

206

25,95%

15,60%

2010

575 529 046

37 313 403

15,42

2 398 038

155 473

240

10,43%

6,82%

2011

580 206 030

36 039 600

16,10

2 094 607

130 107

277

0,81%

-3,41%

2012

564 069 107

33 234 363

16,97

1 825 466

107 555

309

-2,78%

-7,78%

2013

605 388 466

35 671 624

16,97

1 667 737

98 269

363

7,33%

2014

617 038 278

36 284 147

17,01

1 527 322

89 812

404

1,92%

1,72%

2015

673 111 543

40 173 810

16,75

1 543 834

92 142

436

9,09%

10,72%

2016

720 710 721

42 346 538

17,02

—

7,07%

5,41%

2017

749 802 592

43 425 333

17,27

—

4,04%

2,55%

Rys. 1. Wartość sprzedaży leków na choroby nosa w latach 2002–2015 oraz prognoza na lata 2016–2017

» Wartość sprzedaży leków na choroby nosa mocno wzrasta wraz z rozpoczęciem sezonu jesiennego.«

** *** *7

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

** *** *7

S t a t y st y k i i p r o g n o z y MO N I T O R R Y N KU LEK Ó W

Rys. 2. Liczba sprzedanych opakowań leków na schorzenia nosa w aptekach w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

» Ilościowa sprzedaż leków na choroby nosa, podobnie jak wartość sprzedaży, niemal co roku jest najmniejsza w sierpniu.«

** *** *7

Rys. 3. Średnia cena za pojedyncze opakowanie leku na choroby nosa w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

» W październiku 2015 roku średnia cena za pojedyncze opakowanie leku na dolegliwości związane z nosem wynosiła 15,68 zł. Poprzednio tak niska cena wystąpiła w listopadzie 2011 roku.«

** *** *7

Rys. 4. Liczba produktów sprzedawanych w aptekach w latach 2002–2016 400

» Asortyment produktów na choroby nosa w latach 2002–2009 utrzymywał niemal stały poziom. Od 2010 roku powiększył się prawie dwukrotnie.«

350

300

250

200

150

III IV

2002

III IV

2003

III IV

2004

III IV

2005

III IV

2006

III IV

2007

III IV

2008

III IV

2009

III IV

2010

III IV

2011

III IV

2012

III IV

2013

III IV

2014

III IV 12

2015

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

2016

100

S t a t y st y k i i p r o g n o z y MO N I T O R R Y N KU LEK Ó W

Rys. 5. Średnia miesięczna wartość sprzedaży

4UZD[FŎ

-VUZ

.BS[FD

Średniomiesięczna ilość i wartość sprzedaży leków na choroby nosa przeliczona na podstawie ostatnich 15 lat jest najniższa w sierpniu (21,77 mln opakowań o wartości 304,77 mln zł). Najwyższa ilość opakowań sprzedaje się w grudniu (46,64 mln sztuk), a najwyższa wartość notowana jest dla stycznia (667,00 mln zł). Zwiększona sprzedaż tego typu asortymentu cechuje miesiące od września do kwietnia (wartość powyżej 500 mln zł). Dotychczas najwięcej produktów na dolegliwości związane z nosem sprzedało się w aptekach w lutym 2016 roku (4,45 mln opakowań o wartości 74,45 mln zł), a najmniej w sierpniu 2004 roku (0,98 mln opakowań o wartości 12,40 mln zł). Od początku badanego okresu średnia cena za pojedyncze opakowanie analizowanych produktów w statystycznej aptece wynosiła od 12,01 zł (2002 rok) do 17,01 zł (2014 rok). Największy spadek (–2,01%) wystąpił w roku w 2006 roku, a cena osiągnęła wówczas wartość 12,53 zł. Największy wzrost ceny nastąpił w roku 2009 (+8,95%) i kształtowała się ona wówczas na poziomie 14,92 zł. Asortyment leków na choroby nosa w ostatnich latach stale rośnie (za wyjątkiem roku 2009 roku). W 2002 roku w aptekach dostępne były 173 różne pozycje asortymentowe z grupy ATC R01. W latach 2003–2008 następowały wzrosty – od 0,56% (w 2004 roku) do

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

,XJFDJFŎ

.BK

$[FSXJFD

-JQJFD

4JFSQJFŎ

7,82% (w 2005 roku). W 2009 roku nastąpił spadek o 4,63%. Natomiast w latach 2010–2015 następowały już dosyć istotne wzrosty, od 7,92% (w 2015 roku) do 17,48% (w 2013 roku). W minionym roku na półkach aptecznych dostępnych było 436 różnych produktów na schorzenia nosa. Czy trend wzrostu liczby sprzedawanych opakowań oraz wartości sprzedaży zostanie utrzymany w kolejnych latach? Czy 2016 i 2017 rok przyniesie kolejny wzrost cen? Jak wyglądają prognozy na najbliższe dwa lata?

Trendy przyszłości 7,07% oraz 4,04% – o tyle wzrośnie wartość sprzedaży leków na choroby nosa w 2016 i 2017 roku, co oznacza, że wyniesie ona 720,71 mln zł w 2016 roku oraz 749,80 mln zł w 2017 roku. Trend wzrostu z ostatnich lat zostanie utrzymany. Analogicznie kształtują się prognozy dotyczące ilości sprzedawanych opakowań. Kolejno w 2016 i 2017 roku w aptekach zostanie sprzedanych 42,37 mln oraz 43,43 mln opakowań produktów na schorzenia nosa, czyli nastąpią wzrosty o 5,41% oraz 2,55% w stosunku do roku poprzedniego. Średnia cena za pojedyncze opakowanie leku na choroby związane z narządem węchu wyniesie w 2016 roku 17,02 zł, czyli o 1,58% (0,26 zł) więcej niż w roku poprzednim. W 2017 roku nastąpi kolejny wzrost ceny do poziomu 17,27 zł (wzrost o 1,45% oraz o 0,25 zł).

8S[FTJFŎ

1BŘE[JFSOJL

-JTUPQBE

(SVE[JFŎ

Podsumowanie Główną dolegliwością związaną z nosem jest katar, czyli problem, który w większości przypadków mija samoistnie po kilku dniach, nie wymagając leczenia. Jednak coraz więcej pacjentów sięga po środki farmakologiczne, choćby dlatego, że wzrasta ich asortyment, do tego są coraz mocniej promowane w mediach. Stosowanie środków z tej grupy wynika zazwyczaj z chęci pozbycia się niekomfortowego uczucia zatkanego nosa i poprawy samopoczucia. Wartość rynku leków na choroby nosa rośnie systematycznie, przynajmniej o kilka punktów procentowych rocznie. Wzrasta także ilość sprzedanych opakowań, zwłaszcza w miesiącach jesienno-zimowych, co oczywiście skorelowane jest z okresami epidemiologicznymi grypy i przeziębień. Także cena za pojedyncze opakowanie pnie się w górę. Prognozy pokazują, że w najbliższych latach trendy wzrostu zostaną zachowane.  Metodologia prognoz Analizując sprzedaż leków na choroby nosa w poprzednich latach widoczny jest trend wzrostu w miesiącach od września aż do kwietnia oraz spadek w miesiącach od maja do sierpnia. Dlatego do obliczeń prognozy ilości oraz wartości sprzedaży oraz średniej ceny za pojedyncze opakowanie zastosowano sezonową metodę prognozowania z uwzględnieniem wahań multiplikatywnych Metoda ta wyznacza na podstawie ostatnich lat trend sprzedażowy uwzględniając jednocześnie sezonowe wahania sprzedaży w ciągu roku.

s y st e m y it

KS-APTEKA Zmiany w systemie KS-APTEKA Windows (marzec 2016) Katarzyna Piątek Zakład Systemów Farmacji, KAMSOFT S.A.

Moduł APW22 KARTOTEKI rozbudowano o funkcjonalność dotyczącą Obsługi typów własnych. Funkcja dostępna jest z poziomu Kartoteki – Towary – Typy własne.

Rys. 1. Typy własne – nagłówki

Po akceptacji komunikatu, informacja o typie własnym zostanie umieszczona na kartotekach dla towarów z wybranej kategorii.

Rys. 3. [Ctrl+8] Typy własne

W oknie Typ własny – edycja definiujemy kategorię i zaznaczamy typ jako Aktywny. Następnie stosując przycisk [F11] Aktualizuj wszystkie kartoteki w oknie Typy własne-nagłówki wyświetli się komunikat: „Czy chcesz zaktualizować informacje o wybranym typie własnym na kartotekach towarowych na podstawie aktualnej bazy KS-BLOZ”. Akceptując komunikat uaktualniamy informację o typie na kartotekach dla towarów z wybranej kategorii.

W module APW11 SPRZEDAŻ, podczas bezpośredniej sprzedaży w oknie wyboru towaru za pomocą skrótu klawiszy [Ctrl+F], rozbudowano filtr towarów o kategorię Typy własne.

Rys. 2. Typy własne – edycja

Rys. 4. [Ctrl+F] Typy własne

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

s y st e m y it

Rys. 5. Filtr Typy własne: Suplement diety

W module APW14 MAGAZYN, wywołując funkcję Magazyn – Lista leków z ilością za pomocą klawisza funkcyjnego [F9] Filtr wywołujemy filtr Typy własne.

Rys. 7. Definiowanie promocji

Rys. 6. Filtr – Typy własne

W module APW35 STRATEGIE do zdefiniowanych warunków promocji dodano nowy warunek: Przedział wieku pacjenta. Wiek pobierany jest z numeru Pesel wpisanego na recepcie w module APW11 SPRZEDAŻ lub z karty pacjenta.

Rys. 8. Definiowanie warunków promocji

Wybrany rodzaj warunku Przedział wieku możemy podzielić wg kategorii: „większy bądź równy”, „mniejszy bądź równy”, oraz z przedziału „od – do”. W module APW41 ADMINISTRATOR dodano obsługę nadawania numeracji dla wszystkich dokumentów finansowych. Mamy możliwość wyboru numeracji z podziałem na jednostki oraz podziału na numerację miesięczną.

Rys. 9. Numeracja dokumentów finansowych 

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

s y st e m y it

KS-SOMED Zmiany w systemie KS-SOMED (marzec 2016) Aneta Krzynówek Zakład Systemów Ambulatoryjnych, KAMSOFT S.A.

Nowa czynność w programie KSPLScheduler Do zestawu czynności programu KSPLScheduler została dodana nowa: Realizacja skryptu SQL i przesłanie wyniku przez e-mail.

Rys. 1. Lista dostępnych czynności

Czynność polega na wykonaniu skryptu SQL i – jeżeli wynik tego wykonania jest niepusty – przesłanie tego wyniku w postaci pliku XML jako załącznika do wiadomości e-mail, skierowanej do ustalonych adresatów. Skrypt jest ciągiem zapytań SQL, z których (z założenia) tylko jedno (zazwyczaj ostatnie, choć niekoniecznie) produkuje wspomniany zbiór wynikowy. Poszczególne zapytania wpisywane są w oddzielnych wierszach zakończonych podwójnym ukośnikiem (//).

W zapytaniach skryptu mogą występować wymienione poniżej predefiniowane zmienne: • ::CURRDATE – zastępowana jest przez bieżącą datę w postaci odpowiedniej dla używanego serwera bazy danych, • ::CURRDATESTR – zastępowana jest przez bieżącą datę w postaci krótkiej systemu Windows, • ::CURRTIME – zastępowana jest przez znacznik aktualnego czasu dnia w postaci liczby całkowitej, • ::CURRTIMESTR – zastępowana jest przez znacznik aktualnego czasu dnia w postaci długiej systemu Windows, • ::OPT (nazwa) – zastępowana jest przez wartość opcji systemu KS-SOMED o podanej nazwie, • ::$(nazwa) – zastępowana jest przez wartość zmiennej środowiskowej systemu Windows, • \:: – zastępowana jest przez ciąg znaków :: (dwa dwukropki). Pozycje na liście adresatów mogą być dodawane: • bezpośrednio, przez podanie adresu e-mail, • przez wskazanie pracownika – adres e-mail zostanie pobrany z kartoteki pracowników w momencie realizacji zadania (zmiana adresu e-mail pracownika na jego karcie nie wymaga modyfikacji zadania).

Rys. 3. Definiowanie adresata

Temat i treść wysyłanej wiadomości nie podlegają żadnym szczególnym ograniczeniom. Natomiast parametry nadawcy wiadomości pobierane są z konfiguracji programu KSPLScheduler, dostępnej za pośrednictwem opcji Dodatki/Poczta/Konfiguracja poczty.  reklama

Czytaj bezpłatnie mobilne wydania czasopisma Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia.

Rys. 2. Realizacja skryptu SQL

Pobierz aplikację OSOZNews w sklepie z aplikacjami w telefonie komórkowym lub na tablecie.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

Eksperci: medyczne innowacje są szansą dla Polski PAP – Nauka w Polsce www.naukawpolsce.pap.pl

Medyczne innowacje mogą zwiększyć możliwości leczenia przy obniżeniu kosztów, pomagając pacjentom, rozwijając naukę i wzmacniając gospodarkę – mówili uczestnicy seminarium „Możliwości i zagrożenia dla medycyny klinicznej”. „Wbrew często powtarzanej opinii, odkrycie i skomercjalizowanie nowego leku nie musi kosztować miliarda dolarów. Często wystarczą 2–3 miliony. Firmy farmaceutyczne do nakładów poniesionych na dany lek doliczają koszty nieudanej komercjalizacji kilku preparatów – mówił prof. Waldemar Priebe,

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

wirtualnie obecny na seminarium dzięki wideopołączeniu z USA. Prof. Priebe, chemik, który tytuł uzyskał w Polsce, jest założycielem lub współzałożycielem 6 amerykańskich firm biotechnologicznych. Opracował wiele oryginalnych leków przeciwnowotworowych (5 jest w fazie badań klinicznych). Obecnie współpracuje z The University of Texas MD Anderson Cancer Center. Zdaniem profesora, stworzenie Rządowego Programu Prewencji i Leczenia Raka pozwoliłoby zbudować w Polsce silną biotechnologię, poprawić wyniki leczenia i osiągnąć sukces komercyjny. „Pierwszym krokiem powinno by wybranie specyficznych obszarów badań o dużym potencjale, w których chce-

Foto: designed by freepik.com

n a c z a si e

my być najlepsi na świecie” – podkreślił prof. Priebe. „Istnieje wielka potrzeba właściwego zdefiniowania innowacji” – mówił gdański radny Jerzy Milewski. – „Chodzi o to, by pieniądze nie trafiły do projektów nieinnowacyjnych”. Prawdziwa innowacja – jak powiedział – daje prawo do własności intelektualnej. Przykładem może być polska praca dotycząca markerów wczesnego raka płuca. „Jednak każdy projekt, którym uczelnia zajmuje się zbyt długo, jest zagrożony – trzeba go przekazać przedsiębiorcom” – podkreślił Milewski. – „To jak z rodzicami i dziećmi – Dokończenie artykułu na stronie 76.

n a c z a si e

Foto: designed by freepik.com

W Polsce odsetek chorych na cukrzycę sięga 8 proc.

PAP – Nauka w Polsce www.naukawpolsce.pap.pl

W ciągu ostatnich 30 lat liczba chorych na cukrzycę wzrosła na świecie czterokrotnie. W Polsce odsetek chorych w dorosłej populacji wynosi 8 proc. i jest wyższy niż europejska średnia (7,3 proc.) – mówili eksperci podczas konferencji w Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego-PZH w Warszawie. „Nareszcie wiemy, ilu jest w Polsce chorych na cukrzycę. Z jednej strony to wielki sukces, z drugiej – powinniśmy to wiedzieć od 20–30 lat” – mówił o raporcie dotyczącym cukrzycy w Polsce prof. Tomasz Zdrojewski z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, który reprezentuje także Komitet Zdrowia Publicznego Polskiej Akademii Nauk. Raport opiera się na trzech źródłach – danych Narodowego Funduszu Zdro-

wia, ogólnopolskim badaniu NATPOL z 2011 r. oraz analizie RECEPTOMETR, która objęła dane ze sprzedaży leków i pasków diagnostycznych w prawie 600 aptekach. Na podstawie tych danych liczbę osób, u których cukrzyca została wykryta, obliczono na 2,13 miliona. Badanie NATPOL przeprowadzono na reprezentatywnej grupie Polaków, dwukrotnie badając poziom glukozy we krwi na czczo (gdy przekracza 126 mg/dl może świadczyć o cukrzycy). Pozwoliło to określić całkowitą liczbę chorych na 2,73 miliona (stan na rok 2013) – przy czym 26 proc. z tej liczby (około 500 tysięcy) nie zdaje sobie sprawy ze swojej choroby i nie podjęło żadnego leczenia. Jak podkreślił profesor Zdrojewski, Polska „dogania” pod względem liczby chorych na cukrzycę bogate kraje Zachodu. Jednak najwyższy odsetek chorych na

cukrzycę mają kraje takie jak Samoa (około 35 proc.), a najwięcej chorych – Chiny (92,4 miliona) oraz Indie (50 milionów). W porównaniu z rokiem 1980, odsetek chorych wzrósł na świecie dwukrotnie (z 4,3 do 9 proc. w przypadku mężczyzn, z 5 do 7,9 proc. u kobiet), a ich liczba – aż czterokrotnie (ze 108 do 422 milionów). Koszty leczenia – w cenach stałych – do roku 2030 wzrosną dwukrotnie. Wzrost liczby chorych na cukrzycę w skali świata wynika zarówno ze starzenia się populacji, jak i coraz większego ryzyka choroby wynikającego ze stylu życia (którego następstwami są nadwaga i otyłość) a także coraz wcześniejszego początku choroby. Statystyki chorych zwiększa także to, że dzięki odpowiedniemu leczeniu pacjenci żyją coraz dłużej. Cukrzycę ma aż 20 proc. Polaków po 70. roku życia.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

n a c z a si e

» Polska „dogania” pod względem liczby chorych na cukrzycę bogate kraje Zachodu.« Coraz rzadszym zjawiskiem jest związana z głodem niedowaga, natomiast nadwaga i otyłość upowszechniły się nawet w ubogich krajach. Odsetek chorych na cukrzycę w dorosłej populacji Afryki (7,1 proc.) zbliżył się do regionu europejskiego (7,3 proc.). a regionalnie najwyższy jest w przypadku krajów wschodniej części Morza Śródziemnego (13,7 proc).

„Cukrzyca jest przyczyną cierpienia i może prowadzić do chorób układu krążenia, ślepoty i niewydolności nerek, amputacji kończyn i utraty życia” – mówiła dyrektor biura WHO w Polsce dr Paulina Karwowska. W regionie europejskim żyją 64 miliony osób chorych na cukrzycę (33 miliony kobiet i 31 milionów mężczyzn). Choroba odpowiada za 9 proc. całkowitych wydatków na zdrowie (w roku 2015 było to około 156 miliardów USD). Według danych WHO cukrzyca jest drugą pod względem liczby powodowanych zgonów chorobą przewlekłą (po nadciśnieniu). Jeśli jednak doliczyć zgony związane z otyłością, wysuwa się na prowadzenie. Wykrywana jest najczęściej dopiero po 5–12 latach od pierwszych objawów, takich jak wzrost

poziomu glukozy we krwi – a im dłużej pozostaje niewykryta, tym większe ryzyko powikłań. Główne czynniki ryzyka to nadwaga, otyłość, niezdrowa dieta i mała aktywność fizyczna. „Szacuje się, że około 20 proc. zachorowań można by uniknąć” – mówiła dr. Karwowska. Podczas eksperymentu przeprowadzonego na Barbados (gdzie cukrzyca występuje u 19 proc. dorosłych) udało się dzięki diecie i aktywności fizycznej uzyskać znaczące wyniki – średni spadek wagi w ciągu 8 tygodni wyniósł 10 kilogramów. Niektóre kraje w walce z otyłością i cukrzycą posuwają się do radykalnych kroków – rząd Meksyku w roku 2014 wysoko opodatkował bardzo popularne w tym kraju słodzone napoje. 

Dokończenie artykułu „Eksperci: medyczne innowacje są szansą dla Polski” ze strony 74.

we właściwym momencie powinny pójść swoją drogą”. „Potencjał polskich szpitali klinicznych i instytutów nie jest właściwe wykorzystany” – ocenił przewodniczący Komisji Akredytacyjnej Akademickich Uczelni Medycznych, prof. Leszek Pączek. Jedną z przyczyn jest niedofinansowanie. W latach 40 w USA opracowano model systemu sprzyjającego innowacjom: współpracy rządu, przemysłu i środowisk akademickich. Według prof. Pączka potrzebny jest wieloletni plan, niezależny od tego, jaka partia będzie u władzy. Przykładem takiego rozwiązania jest przyjęty w latach 90. XX wieku japoński plan wspierania innowacyjności. Dał on wyniki dopiero po kilkunastu latach, ale liczba patentów zgłaszanych przez czołowe uniwersytety wzrosła wielokrotnie. Jak podkreślił prof. Pączek, pierwszoplanowe znaczenie ma wiarygodność badań naukowych. Jeśli nie są prawidłowo prowadzone i udokumentowane, może dochodzić do przekłamań, prowadzących do gorszych wyników leczenia. Do innowacji w medycynie można zaliczyć m.in. symulacje, które – jak podkreślał z kolei prof. Michael Czekajlo z Hunter Holmes McGuire VA Medical Center – pozwalają szkolić studentów i lekarzy na wysokim, jednorodnym poziomie. Dodał, że dzięki symulacjom badań i operacji można opanować umiejętności ratujące życie bez narażania pacjentów.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

Liczy się nie tylko wiedza, ale i sposób jej wykorzystania. Jak wynika z doświadczeń prof. Czekajlo, w wielu szkoleniach dotyczących interwencji medycznych lepiej od studentów sprawdzili się ludzie ze służb specjalnych – dzięki doświadczeniu w pracy zespołowej i umiejętnościom przywódczym. Warto te umiejętności rozwijać także u lekarzy – uważa ekspert. Wśród przykładów potencjału polskiej inżynierii biomedycznej, przytoczonych przez prof. Natalię Golnik z Politechniki Warszawskiej, są nowe techniki mikroskopii holograficznej oraz system pomiaru współrzędnych 3D powierzchni ciała człowieka TLEMsafe, który poprawia bezpieczeństwo zabiegów chirurgicznych. O innowacjach w przemyśle farmaceutycznym – na przykładzie firmy Adamed – mówiła dyrektor generalna tej firmy dr Małgorzata Adamkiewicz. Firma zaczynała od produkcji stosunkowo prostego środka odkażającego drogi moczowe, później dokonała syntez leków nowymi metodami. Teraz ma ponad 50 patentów i prowadzi zaawansowane prace nad lekiem przeciwnotworowym. „Innowacje mogą znacznie zwiększyć możliwości leczenia przy jednoczesnym obniżeniu kosztów. Dzięki telemedycynie można ograniczyć liczbę wizyt u lekarza”- przypomniał dr Wojciech Glinkowski z Polskiego Towarzystwa Telemedycyny i eZdrowia. Jego zdaniem telemedycyna mogłaby przy-

nieść oszczędności liczone w miliardach złotych. Glinkowski zaznaczył, że już w roku 1935 polscy profesorowie Marian Franke i Witold Lipiński prowadzili we Lwowie eksperymentalne transmisje zapisu EKG. Był to pierwszy w naszym kraju przypadek przesyłania danych medycznych na odległość. Przykładem możliwości wynikających z informatyzacji opieki zdrowotnej są europejskie sieci referencyjne (ERN), o których mówił prof. Piotr Czauderna z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Dzięki nim, pacjentami z rzadko występującą chorobą mogą się zajmować specjaliści z całej Europy – bez potrzeby transportowania chorego. Mogłoby to mieć znaczenie np. dla pacjentów z dziecięcymi guzami wątroby, których w Polsce rozpoznaje się ok. 20 rocznie. Jeśli specjaliści zdobędą dostęp do danych dotyczących większej liczby osób, wzrośnie ich wiedza i doświadczenie. Będą skuteczniej pomagać pacjentom. 

» Dzięki telemedycynie można ograniczyć liczbę wizyt u lekarza i zaoszczędzić miliardy złotych.«

n a c z a si e

relacja

25–27 kwietnia | Berlin CONNECTING HEALTHCARE IT

Podczas najważniejszych w Europie targów rozwiązań e-zdrowia podkreślono potrzebę wyjścia z rozwiązaniami IT poza szpitale, na których dotychczas skupiano inwestycje cyfryzacji. W dyskusjach przewijały się zagadnienia budowy szerokich platform komunikacji pomiędzy wszystkimi uczestnikami rynku. Po to, aby zbudować spójny system i uniknąć zagrożeń w postaci cyfrowego wykluczenia, przykładowo mniejszych podmiotów. Przypomniano, jak duży potencjał systemy IT oferują w zakresie farmakoterapii. Specjalne aplikacje mogą nadzorować regularne przyjmowanie leków odpowiadające zaleceniom lekarza, ostrzegając o interakcjach z np. innymi lekami lub żywnością. Eksperci podkreślili, że w ten sposób można w prosty sposób zapobiegać powikłaniom, zmniejszając koszty leczenia. Systemy IT dla ochrony zdrowia stają się w coraz większym stopniu rozbudowanymi narzędziami analitycznymi wspomagającymi procesy organizacyjne i wspierającymi podejmowanie decyzji menedżerskich. Szpitale muszą projektować wieloletnie strategie IT. Ich podstawą powinna być ścieżka pacjenta podczas hospitalizacji. Takie podejście usprawnia komunikację pomiędzy poszczególnymi komórkami organizacyjnymi. W optymalizacji obsługi pacjenta nie mniej ważne są tzw. cyfrowe kokpity kumulujące w jednym miejscu najważniejsze informacje o stanie zdrowia. Dzięki nim personel oszczędza cenny czas. Coraz większą uwagę zwraca się na to, aby włączyć pacjenta w proces terapii poprzez przejrzyste przedstawianie informacji gromadzonych w elektronicznej kartotece (portale pacjentów). Pacjent musi być partnerem dla zespołu terapeutycznego, również po opuszczeniu szpitala. W dyskusjach na poziomie europejskim podkreślano potrzebę integracji rynków IT, aby w przyszłości zapewnić interoperacyjność w komunikowaniu się różnych systemów i rozwiązań krajowych. W konkursie na najlepszą aplikację mobilną zwyciężył CatchMyPain – elektroniczny notatnik dla osób z przewlekłym bólem.

KONFERENCJE

DO POBRANIA

2–5 czerwca | Kielce XVI KONGRES MEDYCYNY RODZINNEJ www.kongres2016.pl

Ważne dla medycyny rodzinnej tematy, najnowsze osiągnięcia medycyny i problemy kliniczne, z jakimi mają do czynienia lekarze w codziennej praktyce. RAPORT TELEHEALTH IN PRACTICE 23 strony | Bezpłatny | ENG www.united4health.eu 7–8 czerwca | Gdańsk EUROPEJSKI KONGRES MEDYCZNY www.ekm.com.pl

Platforma dialogu dla Polski i Europy umożliwiająca wymianę doświadczeń i koncepcji, dyskusję o problemach i wyzwaniach oraz formułowanie lepszych rozwiązań dla sektora medycznego.

Wnioski oraz rekomendacje z jednego z największych projektów telemedycznych w Europie. Pilotaż telemonitoringu osób z chorobami przewlekłymi objął łącznie 14 regionów w 10 państwach UE. W opublikowanym równolegle przez United4Health dokumencie „Upscaling Telehealth – the need for policy engagement” przedstawiono wytyczne i zalecenia dla kreatorów polityki zdrowotnej i podmiotów planujących wprowadzenie usług telemedycznych.

8–10 czerwca | Amsterdam eHEALTH WEEK 2016 www.ehealthweek.org

3-dniowa konferencja poświęcona rozwiązaniom e-zdrowia. W centrum uwagi: IT a wzmacnianie zaangażowania pacjentów, standardy wymiany danych, tworzenie zaufania do rozwiązań zdrowia cyfrowego.

6–8 września | Krynica-Zdrój FORUM EKONOMICZNE FORUM OCHRONY ZDROWIA www.forum-ekonomiczne.pl

Jedno z najważniejszych miejsc spotkań, przedstawicieli rządów, decydentów, ekspertów i partnerów biznesowych w Europie Środkowo-Wschodniej.

RAPORT THE WEARABLE FUTURE 50 stron | Bezpłatny | ENG www.pwc.com

O technologiach ubieralnych (wearables) mówi się coraz więcej. Czym są? Jak rozwija się ich rynek? Czy odegrają ważną rolę w przyszłości? Raport podsumowuje najważniejsze dane, prezentując opinie ekspertów.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

n a c z a si e

KREATYWNIE

Wydawca: KAMSOFT S.A. 40–235 Katowice, ul 1 Maja 133 tel. +48 32 209-07-05 fax +48 32 209-07-15 e-mail: czasopismo@osoz.pl Redaktor naczelny: Zygmunt Kamiński Zespół redakcyjny: Aneta Krzynówek, Aleksandra Kurowska, Artur Olesch, Katarzyna Piątek, Katarzyna Płoskonka, Bożena Wojnarowicz-Głuszek.

Nieproszeni goście Ten krótki film wywołał żywe dyskusje na temat nowoczesnych trackerów zdrowia kontrolujących różne aspekty życia. Tomasz (70 lat) po śmierci żony mieszka samotnie. Zajęte własne życiem dzieci nie mają czasu na zbyt częste odwiedziny i opiekę nad ojcem. Naprzeciw wychodzą nowoczesne technologie. Inteligentna łyżka mierzy regularność posiłków oraz zawartość składników odżywczych, inteligentne łóżko kontroluje długość snu, inteligentna laska inwalidzka sprawdza aktywność fizyczną. Wszystkie dane przesyłane są bezprzewodowo, umożliwiając śledzenie parametrów na odległość. Zdrowy styl życia nie do końca odpowiada bohaterowi filmu – nie ma zamiaru zmieniać przyzwyczajeń, ale z drugiej strony nie chce zamartwiać swoich dzieci. I tak z czasem uczy się, jak oszukać nowoczesne gadżety: inteligentna łyżka ląduje na talerzu pełnym warzyw, ale prawdziwym posiłkiem jest ogromna porcja frytek i mięsa, inteligentną laskę ortopedyczną „wyprowadza” na spacer sąsiad (w zamian za drobny prezent), a inteligentne łóżko wystarczy obciążyć stertą książek, by oszukać wbudowane czujniki. W czasie, gdy sensory przekazują poprawne wyniki do dzieci Tomasza, ten oddaje się całonocnemu oglądaniu telewizji. Autorzy filmu zadają pytanie: czy chcemy być nieustannie nadzorowani przez nowoczesne technologie i czy nie utracimy w ten sposób wolności decydowania o tym, co dla nas dobre, a co nie? 

Współpracownicy: Iwona Magdalena Aleksandrowicz, Małgorzata Gałązka-Sobotka, Marek Kubicki, Robert Madelin, Elżbieta Mączyńska, Witold Orłowski, Tadeusz Pieńkowski Tomasz Tomasik. Zdjęcia we wstępie i spisie treści: freepik.com Skład i łamanie: Piotr Chamera Druk: INFOMAX, Katowice Nakład: 18 300 egzemplarzy Przedruk, kopiowanie, skracanie, wykorzystanie tekstów (lub ich fragmentów) publikowanych w czasopiśmie OSOZ bez zgody wydawcy KAMSOFT S.A. jest zabronione. Redakcja nie odpowiada za treść reklam, ogłoszeń i artykułów sponsorowanych. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania zamieszczanych materiałów. Niezamówionych materiałów nie zwracamy.

Prenumerata czasopisma Co miesiąc dostarczamy naszym czytelnikom starannie wyselekcjonowaną wiedzę naukową m.in. z dziedziny zarządzania, prawa, profilaktyki, nowoczesnych technologii w ochronie zdrowia i e-zdrowia. Znajdziesz tutaj szczegółowe analizy medyczne i farmaceutyczne, bezcenne porady i wskazówki, ciekawe wywiady. Dołącz do grona czytelników Ogólnopolskiego Systemu Ochrony Zdrowia. Zamówienia: redakcja@osoz.pl

Dołącz do dyskusji. Czy Twoim zdaniem inteligentne urządzenia monitorujące styl życia, aktywność fizyczną, sposób odżywiania się i jakość snu działają na zasadzie kija czy marchewki? Wzmacniają motywację czy raczej zmuszają do działania? Film „Uninvited Guests”: www.vimeo.com/128873380 Czekamy na Państwa opinie: redakcja@osoz.pl

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 4/2016

Pobierz aplikację OSOZNews i czytaj bezpłatnie mobilne wydania czasopisma.

ZESKANUJ KOD, aby pobrać aplikację

Z nową aplikacją mobilną możesz czytać czasopismo OSOZ w telefonie komórkowym lub na tablecie. Bezpłatnie i wygodnie.

Aplikacja na iOS i Android