oPINIE

Czy technologia uratuje upadający system ochrony zdrowia w Indiach?

Niskie wydatki budżetowe na opiekę zdrowotną na poziomie zaledwie 1,28% PKB, słabo rozwinięta infrastruktura, nierówności w dostępie do usług medycznych, niedobór pracowników służby zdrowia, ogromny popyt na opiekę ze strony 1,36 mld mieszkańców – opieka zdrowotna w Indiach boryka się z niewyobrażalnymi problemami. Świadczy o tym skala pandemii koronawirusa, która doprowadziła do 432 000 zgonów. Z drugiej strony, 760 mln Hindusów posiada smartfon, ponad 620 mln ma dostęp do internetu. Czy szybko upowszechniające się technologie uratują system zdrowia, który niemal uległ zapaści podczas pandemii COVID-19? Na ten temat rozmawiamy z dr Anuragiem Agrawalem, współprzewodniczącym Komisji The Lancet & Financial Times „Growing up in a digital world: Governing health futures 2030”.

Pana zdaniem system opieki zdrowotnej nie działa prawidłowo, co prowadzi do zakłóceń dostępności do świadczeń i ich efektywności. Jednak zdrowie cyfrowe może pomóc w rozwiązaniu tego problemu. Co Pan przez to rozumie?

Istniejący system opieki zdrowotnej jest bardzo niejednorodny pod względem koncentracji zasobów i jakości. Większość systemów zdrowia na świecie opiera się na modelu opłat za usługi (fee-forservice) i objawowym leczeniu chorób. Z kolei usługi profilaktyczne, może jedynie poza szczepieniami, są stosowane w niewielkim zakresie. Zdrowie cyfrowe może wypełnić wspomniane luki. Usługi telezdrowotne mogą zwiększyć dostępność do porad lekarskich i pomocy medycznej, aplika-

cje mobilne przyczyniają się do promocji profilaktyki i zdrowego trybu życia, z kolei inne systemy cyfrowe wspomagają efektywne wykorzystanie ograniczonych zasobów.

Jak wygląda obecna architektura ekosystemu zdrowia cyfrowego w Indiach?

Ekosystem cyfrowej opieki zdrowotnej w Indiach znajduje się dopiero we wczesnej fazie rozwoju. Dostępność elektronicznych kartotek zdrowotnych jest ograniczona do szpitali prywatnych i kilku ośrodków medycznych. Jednak patrząc z perspektywy innych sektorów, cyfryzacja zakorzenia się w indyjskiej gospodarce. Utworzono m.in. szkieletowe usługi cyfrowe dla sektorów nie związanych ze zdrowiem, w tym przede wszystkim elektroniczną tożsamość i elektroniczne transakcje finansowe. Powołana została krajowa misja i organ ds. zdrowia cyfrowego – National Digital Health Mission (NDHM) – agencja rządu Indii, której celem jest opracowanie medycznego dokumentu tożsamości dla mieszkańców Indii. Zgodnie z jej założeniami, użytkownicy będą mogli przechowywać dokument identyfikacyjny jako konto w aplikacji mobilnej.

Co należy zrobić, aby zwiększyć dojrzałość cyfrową systemu zdrowia?

Moim zdaniem, można wyróżnić trzy krytyczne kroki niezbędne, aby zbudować system ochrony zdrowia czerpiący z korzyści oferowanych przez technologie cyfrowe: – Zwiększenie inwestycji w infrastrukturę cyfrową wspierającą autentyczne cyfrowe przepływy pracy. Powinna ona obejmować zarówno urządzenia medyczne jak i systemy informatyczne, które będą ze sobą zintegrowane. Kluczowe elementy infrastruktury muszą być dobrem publicznym ze znormalizowanymi i interoperacyjnymi interfejsami API (red. interfejs programowania aplikacji); – Rezygnacja z digitalizacji procesów analogowych na rzecz tworzenia całkowicie cyfrowych przepływów pracy opartych na wysokiej jakości danych; – Wykorzystywanie cyfrowych danych oraz odpowiednie zarządzanie nimi w celu poprawy jakości opieki zdrowotnej i standardów świadczenia usług, a także generowania wiedzy na potrzeby podejmowania precyzyjnych decyzji zdrowotnych oraz tych dotyczących zdrowia publicznego.

Podczas gdy wiele wyzwań związanych z cyfryzacją jest wspólnych dla wielu krajów – na przykład zwrot kosztów za cyfrowe usługi zdrowotne lub niedociągnięcia legislacyjne – istnieje również wiele specyficznych, regionalnych barier w przyjmowaniu cyfrowych technologii zdrowotnych. Które z nich są w Indiach najmocniej odczuwalne?

Najbardziej znaczącą barierą jest to, że większość usług opieki zdrowotnej realizowanych jest za pośrednictwem indywidualnych praktyk lekarskich w trybie „opłaty za usługę” (fee-for-service), nie świadczących usług w ramach ubezpieczenia zdrowotnego. Bodźce finansowe ze strony instytucji państwa nie są dopasowane do małych praktyk lekarskich, dlatego te wolą skupiać się na pacjentach płacących z własnej kieszeni. Jednak misją rządzących jest utworze-

IndIE

System ochrony zdrowia w tarapatach

Jeszcze przed wybuchem pandemii coVID-19, placówki służby zdrowia nie były w stanie sprostać rosnącemu popytowi na usługi zdrowotne. osoby o niskim statusie społecznym, których nie stać na świadczenia oferowane przez prywatne ośrodki zdrowia, mają dostęp do niewielkiej liczby przychodni gwarantujących bezpłatną opiekę w ramach ubezpieczenia zdrowotnego.

uSA

10 586 oECd

3994 RPA

1072 Chiny

688 Indie

209 uSd na mieszkańca

Wydatki na ochronę zdrowia (wykres) w Indiach są jednymi z najniższych na całym świecie. Populacja Indii wynosi obecnie 1,366 mld mieszkańców. Dostępność do internetu szybko rośnie – w 2007 r. wynosiła 4%, w 2019 wzrosła do 50%.

Szczepienia Według danych z sierpnia 2021, 9% mieszkańców Indii zostało w pełni zaszczepionych przeciwko coVID-19.

kto płaci za zdrowie? usługi medyczne finansowane są w 70% z własnej kieszeni (prywatnie), w 30% – z budżetu państwa.

średnia długość życia oczekiwana długość życia w momencie narodzin wynosi w Indiach 69,4 lat. Dla porównania – w Polsce to 77,6 lat.

»W krajach o wysokich dochodach, zdrowie cyfrowe może poprawić jakość opieki zdrowotnej, w krajach o niskich dochodach – także jej dostępność.«

nie państwowego systemu podstawowej ochrony zdrowia, który wyjdzie naprzeciw oczekiwaniom pacjentów. Oczekuje się, że takie podejście pobudzi innowacyjne, niskokosztowe modele w dziedzinie zdrowia, w tym także te oparte na cyfryzacji, tak jak miało to miejsce w innych sektorach.

Pod Pana przewodnictwem, Grupa badawcza Instytutu Genomiki i Biologii Integracyjnej Rady Badań Naukowych i Przemysłowych (CSIR), opracowała „zintegrowane rozwiązania w zakresie świadczenia usług podstawowej opieki zdrowotnej i gromadzenia danych cyfrowych w warunkach ograniczonych zasobów”. Może Pan po krótce przedstawić założenia tego projektu?

Razem z firmą Hewlett Packard pracowaliśmy nad zintegrowanymi w chmurze, mobilnymi centrami e-zdrowia (eHC), które zostały utworzone w kontenerach transportowych. Posiadają one możliwość świadczenia usług telemedycznych oraz ich raportowania w systemie e-zdrowia. eHC są przygotowane przede wszystkim do świadczenia usług podstawowej opieki zdrowotnej. W ramach jednego modułu zorganizowano przestrzeń rejestracji wizyty pacjenta, rejestracji parametrów życiowych, dwie klimatyzowane pracownie telemedyczne z możliwością przeprowadzania drobnych zabiegów chirurgicznych lub leczenia ran, obszar laboratoryjny i aptekę. Aby zapewnić samowystarczalność mobilnych przychodni, kontenery wyposażono w agregaty elektryczne. Sprzęt dostępny w eHC posiada w pełni cyfrowy interfejs. Wagi dla niemowląt/dorosłych, termometry, automatyczne urządzenia do pomiaru ciśnienia krwi, pulsoksymetry, elektrokardiogramy, spirometry i glukometry zbierają i przesyłają dane do elektronicznej kartoteki pacjenta. Ponadto, są one podłączone do bezprzewodowej sieci internetowej, tworząc samowystarczalną lokalną sieć opieki zdrowotnej. Dostęp do eHC odbywa się poprzez logowanie biometryczne. Zmodyfikowana wersja systemu elektronicznej kartoteki medycznej OpenEMR działająca na lokalnym serwerze zbiera dane kliniczne i przekazuje je następnie do chmury zdrowotnej poprzez najbliższą wieżę telefonii komórkowej. Także usługi telemedyczne mogą być aktywowane pomiędzy eHC a dowolnym szpitalem opieki zdrowotnej na podstawie chmury zdrowotnej. Webowa tablica kontrolna gwarantuje bieżącą kontrolę działania systemu eHC, umożliwia wgląd do realizowanych świadczeń opieki zdrowotnej i alarmów krytycznych. Dane z kartotek medycznych, dostępne w formacie MySQL, mogą być stale analizowane pod kątem trendów, takich jak liczba nowych przypadków danej choroby, diagnoz w podziale demograficznym itp.

Mobilne stacje zdrowia zbierają dane na potrzeby dalszych analiz. W jakich obszarach widzi Pan największe możliwości wykorzystania big data w indyjskiej służbie zdrowia?

Jeśli system centrów e-zdrowia okaże się rozwiązaniem skalowalnym, czyli możliwym do masowego zastosowania, będziemy mogli gromadzić i analizować dane kluczowe do poprawy świadczenia opieki zdrowotnej. Zresztą został już opracowany zestaw interfejsów API, który pozwala rządowi, firmom, startupom i deweloperom na korzystanie z infrastruktury cyfrowej. Wspomniana narodowa misja zdrowia cyfrowego także przewiduje szersze wykorzystanie danych medycznych do analiz big data. Ważne jest przy tym, aby zrównoważyć wymagania dotyczące prywatności właścicieli danych z efektywnym, etycznym ich udostępnianiem do zastosowań publicznych i prywatnych. Jest to zagadnienie o wiele bardziej złożone w praktyce niż mogłoby się wydawać. W tym roku pojawi się raport komisji The Lancet i Financial Times zawierający wytyczne w tym zakresie. 

W październiku 2021, w czaspiśmie Lancet ukaże się nowy raport “Sprawozdanie na temat zarządzania zdrowiem w przyszłości 2030: dorastanie w cyfrowym świecie (Governing Healthcare Futures2030)”. Eksperci z różnych krajów oraz obszarów ochrony zdrowia opiszą wpływ cyfrowego zdrowia, sztucznej inteligencji (AI) i innych pionierskich technologii na dostęp do opieki zdrowotnej, realizację trzeciego Celu Zrównoważonego Rozwoju (SDG), ze szczególnym uwzględnieniem perspektywy młodego pokolenia (zdjęcie: GHFutures 2030).