Á R S S K Ý R S L A
2 0 0 2
Á R S S K Ý R S L A
2 0 0 2
E F N I S Y F I R L I T
7 8 9 10 11 12 21 22 23 24 26 27 33 34
Hlutverk og áherslur Ávarp forstjóra Lykiltölur Skipurit Stjórnendur Ársskýrsla Skýrsla og staðfesting stjórnar og forstjóra Áritun endurskoðanda Rekstrarreikningur Efnahagsreikningur Yfirlit um sjóðstreymi Skýringar Annual report English summary
5
H L U T V E R K
O G
Á H E R S L U R
H L U T V E R K Til að annast sendingar á bréfum og bögglum innanlands og til útlanda lítur Íslandspóstur á það sem hlutverk sitt að: - starfrækja öflug dreifikerfi hér á landi með víðfeðmu og hagkvæmu neti móttöku- og afhendingarstaða og tengingu við erlend dreifikerfi - bjóða heildarlausnir á sviði flutninga og dreifingar smærri sendinga - annast hraðflutninga með samfelldri flutningsábyrgð - veita einfalda og örugga greiðslumiðlun fyrir vöru sem flutt er og dreift með Íslandspósti Þungamiðjan í starfsemi Íslandspósts er dreifing sendinga. Íslandspóstur gegnir því hlutverki að vera tengiliður milli kaupenda og seljenda og síðasti hlekkur í virðiskeðju fyrirtækja.
Á H E R S L U R Hjá Íslandspósti er lögð áhersla á að veita góða og trausta þjónustu sem byggir á mörgum valkostum og heildarlausnum fyrir viðskiptavini, hæfu starfsfólki og víðfeðmu dreifineti. Jafnframt er markmið Íslandspósts að skila eigendum arði með markvissri stjórnun og framlagi hæfra starfsmanna, vaxandi veltu og bættri framleiðni. Íslandspóstur leitast við að gera störf hjá fyrirtækinu áhugaverð og vinnuumhverfi aðlaðandi. Kjör starfsmanna eiga að taka mið af viðleitni og frammistöðu. Ennfremur er ýtt undir starfsþjálfun. Skapast því tækifæri fyrir starfsmenn til þroska og frama innan Íslandspósts. Íslandspóstur mætir þjóðfélagslegri ábyrgð sinni með skipulagningu og rekstri öflugra dreifikerfa sem ætlað er að tryggja almenningi hvar sem er á landinu örugga og skilvirka póstþjónustu. Stuðlað er að góðu samstarfi við eftirlitsaðila, s.s. Póst- og fjarskiptastofnun, Samkeppnisstofnun og samgönguráðuneytið.
6
7
L Y K I L T Ö L U R
2002
2001
4.420.715
4.303.469
4.420.715
4.303.469
Laun og launatengd gjöld
2.475.910
2.553.075
Annar rekstrarkostnaður
1.526.035
1.588.232
Rekstrargjöld samtals
4.001.945
4.141.307
Fjármagnsgjöld (nettó)
(
4.665)
( 25.637)
Afskriftir
( 316.660)
( 312.787)
97.445
( 176.262)
2 0 0 2
Tekjur Rekstrartekjur
Tekjur alls Gjöld
Á V A R P
F O R S T J Ó R A
L A NGÞRÁÐU
TAKMARKI
NÁÐ
Á árinu 2002 náði Íslandspóstur langþráðu takmarki þegar í fyrsta skipti varð hagnaður af kjarnastarfseminni. Frá fyrra ári
Hagnaður (tap) fyrir tekju- og eignaskatt
urðu um 300 milljóna króna umskipti í rekstri vegna reglulegrar starfsemi og skilar fyrirtækið nú um 118 milljóna króna hagnaði eftir skatta.
Tekju- og eignaskattur
Þegar fyrirtækið var stofnað árið 1998 hafði verið tap á póststarfsemi áratugum saman. Sem dæmi má nefna að á árunum
Hagnaður (tap) ársins
20.507
(
4.709)
117.952
( 180.971)
Veltufjárhlutfall
2,31
1,90
Eiginfjárhlutfall
0,54
0,53
Innra virði hlutafjár
1,53
1,45
5,62%
( 8,63%)
1995-1997 nam tapið rúmlega einum og hálfum milljarði króna. Strax í kjölfar stofnunar Íslandspósts hófust stjórnendur handa við stefnumótun með það að markmiði að ná hagnaði af rekstrinum. Var sú stefna mótuð að leggja áherslu á kjarnastarfsemi fyrirtækisins og styrkja innri þætti rekstrarins. Allar götur síðan hefur verið unnið í samræmi við þessa stefnu. Fyrirtækið hefur dregið sig út úr rekstri og þjónustu sem ekki tengist kjarnastarfseminni og leitað leiða til að draga úr kostnaði. Þegar skilið var á milli rekstrar dreifingarstaða annars vegar og afgreiðslustaða hins vegar sköpuðust ýmsir möguleikar
Kennitölur
Arðsemi eigin fjár
til að lækka rekstrarkostnað. Fólust þeir meðal annars í því að ganga til samstarfs við aðra aðila um rekstur póstafgreiðslustaða. Á síðasta ári var stigið sögulegt skref í þeim efnum á höfuðborgarsvæðinu með samstarfssamningi um rekstur póstafgreiðslu sem staðsett er í Mjódd í Reykjavík og þjónar yfir 20.000 íbúum höfuðborgarsvæðisins. Annar mikilvægur áfangi tengist kaupum á bréfaflokkunarvél sem fram fóru árið 2001 en fyrirtækið tók vélina að fullu í notkun á síðasta ári. Vélin hefur skilað umtalsverðri framleiðniaukningu í póstflokkun og póstdreifingu bréfbera. Má rekja um 60% batans sem varð á afkomu ársins til atriða á borð við ofangreind en þau byggjast á að framkvæma þá stefnu sem mótuð var við stofnun fyrirtækisins. Löngu tímabær breyting á gjaldskrá, sem tók gildi um mitt ár, skipti einnig miklu máli. Sá ánægjulegi árangur sem starfsfólk Íslandspósts hefur náð í glímu við verkefni síðustu ára er engin trygging fyrir áframhaldandi velgengni fyrirtækisins þótt skilyrði til frekari sóknar séu vissulega fyrir hendi. Ljóst er að ýmislegt í rekstrarumhverfi Íslandspósts mun taka breytingum á næstu árum. Einkaréttur á dreifingu bréfa heldur áfram að minnka í áföngum fram til ársins 2009. Magn bréfa til dreifingar hefur dregist saman og líklega heldur sú þróun áfram. Einnig hefur vöxtur í bögglapósti verið minni en við höfðum vænst. Allt gerir þetta að verkum að stjórnendur og aðrir starfsmenn fyrirtækisins þurfa að halda vöku sinni og leita nýrra leiða til þess að efla það og tryggja vöxt þess og viðgang. Stefnumótunarvinna í því skyni er þegar hafin. Einar Þorsteinsson, forstjóri Íslandspósts
8
9 Fjárhæðir eru í þúsundum króna
S K I P U R I T
S T J Ó R N E N D U R
Stjórnarmenn Íslandspósts: Björn Jósef Arnviðarson, stjórnarformaður Ólafur Sigurðsson, varaformaður stjórnar Ellert Kristinsson Lilja Rafney Magnúsdóttir Guðmundur Oddsson Elías Jónatansson Ísólfur Gylfi Pálmason
STJÓRN
FORSTJÓRI
STARFSMANNASTJÓRI
FRAMKVÆMDAST J Ó R I MARKAÐS- OG SÖLU S V I Ð S
FRAMKVÆMDASTJÓRI FJÁRMÁLASVIÐS
FRAMKVÆMDASTJÓRI FRAMKVÆMDASVIÐS
F R A M K V Æ M D A S TJÓRI P Ó S T H Ú S A S V I ÐS
MARKAÐS- OG KYNNINGARDEILD
INNRA EFTIRLIT
PÓSTMIÐSTÖÐ
FYRIRTÆKJAPÓSTHÚS
SÖLU- OG ÞJÓNUSTUDEILD
BÓKHALD
DREIFINGARSTÖÐVAR
PÓSTHÚS
BRÉFAPÓSTUR Í EINKARÉTTI
HAGDEILD
ÚTKEYRSLA
FLUTNINGAÞJÓNUSTA
LAUNADEILD
AUGLÝSINGAPÓSTUR
TÖLVU- OG UPPLÝSINGADEILD
FLUTNINGAR INNANLANDS OG LANDPÓSTAR FASTEIGNADEILD
Framkvæmdastjórn Íslandspósts: Anna Guðmundsdóttir, framkvæmdastjóri fjármálasviðs Hörður Jónsson, framkvæmdastjóri pósthúsasviðs Andrés Magnússon, starfsmannastjóri Áskell Jónsson, framkvæmdastjóri markaðs- og sölusviðs Einar Þorsteinsson, forstjóri Tryggvi Þorsteinsson, framkvæmdastjóri framkvæmdasviðs
FRÍMERKJADEILD PÓSTGÍRÓ
10
11
Á RS S K Ý R S L A
2 0 0 2
Á R S S K Ý R S L A
Rekstur
2 0 0 2
Pósthús
Vinnsla og dreifing
Á síðasta ári var samið við sparisjóði og
Framleiðniaukning einkenndi alla
bankastofnanir um rekstur póstafgreiðslna
helstu rekstrarþætti fyrirtækisins.
á Kirkjubæjarklaustri, Kópaskeri, Þingeyri,
Stöðugleiki í mannahaldi stuðlaði að því
Tálknafirði og í Súðavík. Í Vogum á Vatns-
að góður árangur hefur náðst í rekstri
leysuströnd er Íslandspóstur í samstarfi við
póstmiðstöðvar. Vinnsla hefur verið þróuð
Essó um rekstur póstafgreiðslu. Með opnun
og löguð að nýrri bréfaflokkunarvél,
nýrrar póstafgreiðslu í Mjódd, sem þjónar
sem sinnir nú að hluta þeirri flokkun sem
um 20 þúsund íbúum Breiðholtshverfis,
bréfberar önnuðust áður. Samhliða og
var fyrsta skrefið í slíku samstarfi stigið
í tengslum við aðlögun vinnslunnar að
á höfuðborgarsvæðinu. Einnig voru
flokkunarvélinni var stærð útburðarsvæða
póstafgreiðslurnar á Hofsvallagötu
bréfbera á höfuðborgarsvæðinu samræmd.
og Seltjarnarnesi sameinaðar í húsnæði afgreiðslunnar á Seltjarnarnesi við
Markviss stjórnun og uppbygging hjálpar-
Austurströnd.
kerfa á borð við kortakerfi, póstfangagrunn og rafrænt eftirlit með aksturslagi, hafa
Landpóstaþjónusta
aukið framleiðni í útkeyrslu og dregið úr
Uppbyggingu fimm daga þjónustu land-
tíðni tjóna. Með útboði náðist hagræðing í
pósta var fram haldið og mun ljúka á næsta
flutningum milli Reykjavíkur og Akureyrar.
ári. Lítill hluti landsins býr enn við þriggja
Samið var við nýtt fyrirtæki, Íslandsfrakt,
daga þjónustu landpósta.
sem hóf akstur á vegum Íslandspósts í október.
Markaðsmál Markaðsáherslur
TEKJUSKIPTING MARKAÐSEININGA 2000-2002
MARKAÐSEININGAR BRÉF INNANLANDS
Almenn bréf Magnpóstur Markpóstur Fjölpóstur Annað
BÖGGLAR
TIL OG FRÁ ÚTLÖNDUM
INNANLANDS
A-bréf B-bréf Tengd þjónusta
Bögglar Ábyrgðarbréf Póstkröfur Birtingaþjónusta Annað
ANNAÐ
TIL OG FRÁ ÚTLÖNDUM
ÝMIS STOÐÞJÓNUSTA
TNT-hraðsendingar Bögglar Ábyrgðarbréf Tengd þjónusta
Póstgíró Frímerkjasala Umbúðir
BRÉF BÖGGLAR ANNAÐ
beint kröftum sínum að fyrirtækjamarkaði og náð góðum árangri með því að kynna
2000
þjónustu Íslandspósts í söluheimsóknum til
12,9
fyrirtækja. Sérstök áhersla hefur verið lögð
19,2 67,8
á að kynna þá möguleika sem Íslandspóstur býður fyrirtækjum í bögglaþjónustu, hraðflutningum og auglýsingapósti.
2001
11,1
Átak var gert í innleiðingu á hugbúnaðinum
21,5 67,3
Afgreiðslustaðir Íslandspósts og aðaldreifingarleiðir Pósthús í eigin rekstri Pósthús í samstarfi
Í sölu- og þjónustumálum hefur fyrirtækið
Póststoð. Póststoð vinnur samhliða sölukerfi sendandans, prentar út límmiða með öllum upplýsingum um sendingar og sendir
2002
gögnin rafrænt til Íslandspósts. Árið 2001
10,3
bárust gögn um tæp 20% innsendra böggla með Póststoð en á síðasta ári fór þetta
22,5 67,2
12
13
Á RS S K Ý R S L A
2 0 0 2
hlutfall í um 45%. Einnig er nú búið að
Þjónustuver
aðlaga Póststoð fyrir ábyrgðarsendingar.
Frá því að þjónustuver Íslandspósts tók
Bæði viðskiptavinir og Íslandspóstur hafa
til starfa á Akureyri á árinu 2000 hefur
mikið hagræði af Póststoð sem einnig eykur
verkefnum þess og starfsfólki fjölgað
öryggi í flutningum og dreifingu.
jafnt og þétt. Starfsfólk þjónustuvers svarar öllum almennum fyrirspurnum frá
Kynningarmál
einstaklingum og fyrirtækjum um starfsemi
Íslandspóstur á mikið undir því að koma
og þjónustu Íslandspósts.
upplýsingum um starfsemi sína og þjónustu á framfæri við viðskiptavini og
Bréf
almenning. Stærstu verkefni ársins fólust
Lítillega dró úr magni áritaðra bréfa á milli
í því að kynna fyrirtækjum möguleika á
ára og er það í takt við þá þróun sem hófst
að senda þyngri sendingar, 10 – 30 kíló,
í Evrópu fyrir nokkrum árum. Þetta eru því
með Íslandspósti innanlands og í kynningu
ekki óvænt tíðindi. Aukin rafræn samskipti
á fyrirtækjaþjónustu og hugbúnaðinum
fyrirtækja og einstaklinga eru helsta ástæða
Póststoð. Þessi herferð skilaði góðum
þessa. Búast má við frekari þróun í sömu átt.
árangri á markaði þar sem fyrirtækið hefur haft litla hlutdeild.
Gæði í dreifingu bréfapósts hafa aukist jafnt og þétt. Á það jafnt við um innlendan
Fyrir jól birtust í fjölmiðlum nýjar
póst og erlendan. Gæðamælingar sýna
auglýsingar þar sem þjónusta Íslandspósts
að 88% af innlendum bréfapósti voru
var auglýst á hefðbundinn hátt.
afhent viðtakanda næsta virkan dag. Það er sérstaklega ánægjulegt að gæðin skuli vera stöðug allt árið þrátt fyrir miklar álagssveiflur og ávallt yfir því 85% lágmarki sem áskilið er í lögum.
ÞRÓUN Á PÓSTMAGNI INNANLANDS ÁRIN 1995-2002
Auglýsingapóstur
Heildarmagn póstflutninga innanlands.
Stöðnun einkenndi íslenska auglýsinga-
Í milljónum sendinga
markaðinn á árinu. Þrátt fyrir það tókst með markvissum söluaðgerðum að auka
100 (94) 90
(91)
(90)
einnig í markpóstsendingum á árinu en búist er við að slíkum sendingum fjölgi enn
(85)
frekar á næstu árum.
80 (72)
70
60
magn fjölpósts frá fyrra ári. Aukning varð
(63)
(65)
(67)
50 1995
14
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
15
Á R S S K Ý R S L A
Breytingar á þjónustuframboði Íslandspóstur, undir merkjum TNT hrað-
2 0 0 2
FJÖLDI ÁRSVERKA HJÁ ÍSLANDSPÓSTI
flutninga, bauð upp á aukna þjónustu hvað varðar þyngri sendingar og brettavöru. Þjónustan felur í sér þá kosti sem almennar
1317 1239
1128
hraðsendingar bjóða upp á en þar sem hún er ætluð þyngri sendingum tekur
1298
1200
1123
900
hún dálítið lengri tíma. Þó er ábyrgst að sendingar berist innan ákveðins tíma, eða á 3-6 dögum. Hætt er að bjóða upp á sendingar á rúm-
600
300
frekum bréfum og bréfapóstkröfum. Nú eru rúmfrek bréf skilgreind sem bögglar enda fara þau í gegnum sömu vinnuferla og
0 1998
1999
2000
2001
2002
dreifikerfi eins og aðrir bögglar. Gjaldskrárbreytingar 3. júlí hækkuðu burðargjöld á einkaréttarþjónustu um 7% en burðargjöld fyrir
Blöð og tímarit
samkeppnisþjónustu um 11% að meðaltali.
Ekki er lengur gerður greinarmunur á
Stefnt hafði verið að gjaldskrárbreytingum
blöðum og tímaritum annars vegar og
um áramót en þeim var frestað fram á
bréfum hins vegar í gjaldskrá Íslandspósts
sumar í ljósi aðstæðna í þjóðfélaginu.
eins og gert var um áratugaskeið. Í mars
Þrátt fyrir þessa hækkun náðu gjaldskrár-
felldi Alþingi niður þá lagastoð, sem
breytingarnar ekki að fylgja almennum
lægri gjaldtaka vegna blaða og tímarita
verðlagsbreytingum undanfarin misseri.
hafði hvílt á. Eftir lagabreytinguna taldi Íslandspóstur samkeppnislegar og lagalegar heimildir skorta til að víkja frá almennum
HLUTFALL STARFA Í PÓSTÞJÓNUSTU
viðskiptareglum og ívilna útgefendum blaða og tímarita með sérstakri gjaldskrá sem ekki stóð undir kostnaði. Þess vegna
HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ LANDIÐ
Hlutfall starfa í póstþjónustu 2002
var gjaldskrá fyrir blöð og tímarit felld niður þegar aðrar gjaldskrárbreytingar tóku gildi í sumar. Breytingin reyndist erfið í
42.3 57.7
STÖRF Í PÓSTÞJÓNUSTU Á VEGUM ÍSLANDSPÓSTS
Ýmis samtök og útgefendur mótmæltu harðlega auknum dreifingarkostnaði.
Störf hjá samstarfsaðila 3,0% Landpóstar 6,4% Bréfberar 33,5%
Aðrir 16,6%
framkvæmd og olli fjaðrafoki í fjölmiðlum.
Íbúaskipting samkvæmt Hagstofu Íslands 1. des. 2002
Íslandspóstur gerði sér far um að koma til móts við þessa aðila, að svo miklu leyti sem
37.6
lög leyfðu. 62.4
Bílstjórar 11,8% Póstafgreiðslumenn 16,1% 16
Póstvinnslumenn 12,6% 17
Á RS S K Ý R S L A
2 0 0 2
Frímerkjaútgáfa
Starfsmannamál
Mikil og jákvæð viðbrögð frímerkjasafnara
Póstskólinn
um allan heim við nýjungum í íslenskri
Um átján hundruð manns sóttu þau
frímerkjaútgáfu árið 2002 staðfesta að
eitthundrað og tuttugu námskeið sem
markaðurinn bregst vel við nýbreytni
Póstskólinn hélt á fyrsta starfsári sínu í
sem byggir á góðum og gildum safnara-
höfuðstöðvum Íslandspósts, að Stórhöfða 29.
forsendum. Þannig vakti sérprentuð smáörk
Með nýju skipulagi skólastarfsins var lögð
í tilefni aldarafmælis Halldórs Laxness
sérstök áhersla á nýliða- og tölvunámskeið
23. apríl 2002 gríðarlega athygli og seldist
en að auki voru öryggismál, stjórnun og
upp á örskömmum tíma. Á smáörkinni var
þjónustunámskeið ofarlega á blaði.
Nóbelsverðlaunaorða sænsku akademí-
Einnig voru haldin námskeið utan vinnu-
unnar upphleypt í 22 karata gulli. Sama
tíma um efni sem tengjast starfi póstmanna
máli gegndi um sérstaka gjafamöppu með
beint og óbeint. Kennarar og leiðbeinendur
fimm myndum úr lífríki Þingvallavatns
voru bæði starfsmenn Íslandspósts og
á samprentaðri frímerkjaörk. Mappan
aðfengnir sérfræðingar.
hefur selst í stærra upplagi en nokkur
Í Póstskólanum er lögð megináhersla
önnur gjafamappa sem Íslandspóstur
á að sinna þeim starfshópum sem eru í
hefur gefið út. Meðal annarra nýjunga
samskiptum við viðskiptavini Íslandspósts.
má nefna frímerkjahefti með allavega
Námsskrá og fyrirlestrahald er skipulagt í
ótökkuðum hliðum, en þau njóta
samræmi við þörfina hverju sinni.
einnig mikilla vinsælda meðal safnara. Glæsileg myntbréf með
Félagsstarf starfsmanna
fyrstadagsstimpluðum frímerkjum
Póstganga hefur áunnið sér hefð og að
og sérslegnum minnispeningum
þessu sinni tóku um tvö hundruð starfs-
hafa einnig fengið verðskuldaða
menn og gestir þeirra þátt í göngunni í
athygli.
fallegu vorveðri. Gengið var um Hellisheiði
Evrópufrímerki, Vatn – náttúruleg
til Hveragerðis.
auðlind, frá árinu 2001 hefur
Auk glæsilegrar árshátíðar, sem Íslandspóstur
unnið til þriggja alþjóðlegra
hélt í nóvember, stóð starfsmannafélagið fyrir
verðlauna á árinu 2002. Merkið var
sumarferðum, þorrablótum, spilakvöldum,
valið fallegasta frímerki í heimi í
gönguferðum í nágrenni Reykjavíkur og fleiri
flokknum náttúra og umhverfi á
viðburðum. Félagið styrkti einnig margvíslegt
Ítalíu, hlaut 2. verðlaun í keppni í
samkomuhald á vegum starfsmanna
Frakklandi auk þess sem það var
fyrirtækisins á landsbyggðinni.
valið fallegasta frímerki í Evrópu í samkeppni sem haldin var í Þýskalandi. Viðskiptavinum Frímerkjasölunnar fjölgaði á árinu.
18
SKÝRSLA OG STAÐFESTING STJÓRNAR OG FORSTJÓRA
Hagnaður varð af rekstri félagsins á árinu að fjárhæð 118 millj. kr. samkvæmt rekstrarreikningi. Eigið fé félagsins í árslok nam 2.216 millj. kr. samkvæmt efnahagsreikningi. Hlutafé félagsins í árslok nam 1.448 millj. kr. og er það allt í eigu Ríkissjóðs. Stjórn félagsins gerir tillögu um greiðslu 6% arðs á árinu 2003 vegna ársins 2002. Að öðru leyti vísast til ársreikningsins um ráðstöfun hagnaðar og aðrar breytingar á eiginfjárreikningum.
Alþingi samþykkti undir lok ársins 2001 breytingar á lögum um ársreikninga þess efnis að afnema skyldi verðleiðrétt reikningsskil frá og með ársbyrjun 2002. Í lögunum er bráðabirgðaákvæði þar sem kveðið er á um tveggja ára aðlögunartíma, þannig að á árunum 2002 og 2003 verður heimilt að semja og birta verðleiðrétt reikningsskil. Stjórn félagsins hefur ákveðið að nýta ekki tilgreint heimildarákvæði og er því ekki tekið tillit til áhrifa verðlagsbreytinga í ársreikningi þessum hvorki á rekstur né efnahag. Ársreikningurinn er því gerður eftir kostnaðarverðsaðferð, en að teknu tilliti til áhrifa verðlagsbreytinga til ársloka 2001. Áhrif þessara breytinga á rekstrarárangur félagsins á árinu eru óveruleg, en eigið fé félagsins hefði orðið um 45 millj. kr. hærra í árslok ef áfram hefði verið beitt verðleiðréttum reikningsskilum.
Á árinu störfuðu að meðaltali 1.123 starfsmenn hjá félaginu miðað við heilsársstörf og námu launagreiðslur samtals 2.476 millj. kr.
Stjórn og forstjóri Íslandspósts hf. staðfesta hér með ársreikning félagsins fyrir árið 2002 með undirritun sinni.
Reykjavík, 14. mars 2003 Stjórn: Björn Jósef Arnviðarson Elías Jónatansson Ellert Kristinsson Guðmundur Oddsson Ísólfur Gylfi Pálmason Lilja Rafney Magnúsdóttir Ólafur Sigurðsson
Forstjóri: Einar Þorsteinsson
20
21
Á RI T U N
R E K S T R A R R E I K N I N G U R
E N D U R S K O Ð A N D A
Til stjórnar og hluthafa Íslandspósts hf. Við höfum endurskoðað ársreikning Íslandspósts hf. fyrir árið 2002. Ársreikningurinn hefur að geyma skýrslu stjórnar, rekstrarreikning, efnahagsreikning, yfirlit um sjóðstreymi og skýringar 1 - 35. Ársreikningurinn er lagður fram af stjórnendum félagsins og á ábyrgð
Skýr.
2002
2001
4
4.051.468
3.912.114
Rekstrartekjur: Tekjur af póstþjónustu ............................................. Aðrar rekstrartekjur .................................................
þeirra í samræmi við lög og reglur. Ábyrgð okkar felst í því áliti sem við látum í ljós á ársreikningnum á grundvelli endurskoðunarinnar.
369.247
391.355
4.420.715
4.303.469
2.475.910
2.553.075
Rekstrargjöld: Laun og launatengd gjöld .......................................
19
Endurskoðað var í samræmi við góða endurskoðunarvenju. Samkvæmt því ber okkur að
Beinn kostnaður við póstdreifingu..........................
916.226
851.697
skipuleggja og haga endurskoðuninni þannig að leitt sé í ljós að ársreikningurinn sé í
Húsnæðiskostnaður..................................................
194.074
224.896
meginatriðum án annmarka. Endurskoðunin felur meðal annars í sér greiningaraðgerðir,
Kostnaðarverð seldra vara .......................................
59.036
58.159
úrtakskannanir og athuganir á gögnum til að sannreyna fjárhæðir og aðrar upplýsingar
Annar rekstrarkostnaður..........................................
356.699
453.480
sem fram koma í ársreikningnum. Endurskoðunin felur einnig í sér athugun á þeim
Afskriftir ....................................................................
316.660
312.787
4.318.605
4.454.094
reikningsskilaaðferðum og matsreglum sem notaðar eru við gerð ársreikningsins og mat á
21
framsetningu hans í heild. Við teljum að endurskoðunin sé nægjanlega traustur grunnur til að byggja álit okkar á. Rekstrarhagnaður (tap) án fjármagnskostnaðar Það er álit okkar að ársreikningurinn gefi glögga mynd af afkomu félagsins á árinu 2002, efnahag þess 31. desember 2002 og breytingu á handbæru fé á árinu 2002, í samræmi við
Fjármunatekjur og fjármagnsgjöld .........................
102.110 20
(
4.665)
( 150.625) (
25.637)
lög og góða reikningsskilavenju. Hagnaður (tap) fyrir skatta ...................................... Tekjuskattur .............................................................. Eignaskattur..............................................................
97.445 24.229
26
(
3.722)
( 176.262) 0 ( 4.709)
Ríkisendurskoðun, 14. mars. 2003
Hagnaður (tap) ársins
117.952
( 180.971)
Sigurður Þórðarson ríkisendurskoðandi
22
23 Fjárhæðir eru í þúsundum króna
3 1.
E FN A H A G S R E I K N I NG U R
D E S E M B E R
2 0 0 2
Skuldir og eigið fé
Eignir Skýr.
2002
2001
Fastafjármunir:
2002
2001
Hlutafé ....................................................................
1.447.500
1.447.500
265.364
259.466
Skýr.
Eigið fé:
Varanlegir rekstrarfjármunir:
7,21
Fasteignir og lóðir ..................................................
1.507.630
1.718.876
Varasjóður...............................................................
Áhöld, tæki og bifreiðar ........................................
476.932
606.540
Óráðstafað eigið fé ................................................
1.984.562
2.325.416
8,23
8.186
8.121
Skuldabréf og bundnar innistæður .......................
9,24
56.082
60.574
Reiknuð skattinneign .............................................
13,26
24.229
0
88.497
68.695
2.073.059
2.394.111
Eigið fé samtals
28
503.203
391.149
2.216.067
2.098.115
992.992
1.047.084
269.714
284.047
Áhættufjármunir og langtímakröfur: Eignarhlutir í öðrum félögum................................
Fastafjármunir samtals
Langtímaskuldir: Skuldabréfalán........................................................
15,32
Skammtímaskuldir: Innlánsreikningar Póstgírós ................................... Viðskiptaskuldir og aðrar skammtímaskuldir .......
16
558.497
511.326
Næsta árs afborganir langtímaskulda...................
33
33.897
32.460
3.722
4.709
865.830
832.542
Skuldir samtals
1.858.822
1.879.626
Skuldir og eigið fé samtals
4.074.889
3.977.741
Skattar ársins...........................................................
Veltufjármunir: Birgðir......................................................................... Skammtímakröfur:
10
97.721
92.136
11
Viðskiptakröfur.......................................................
594.550
736.207
Aðrar skammtímakröfur ........................................
96.468
60.124
Markaðsverðbréf .......................................................
12
1.027.411
489.144
Handbært fé ..............................................................
12
185.680
206.019
Veltufjármunir samtals
2.001.830
1.583.630
Eignir samtals
4.074.889
3.977.741
Veðsetningar og skuldbindingar
24
29,30,31
25 Fjárhæðir eru í þúsundum króna
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
Y F I R L I T
U M
S J Ó Ð S T R E Y M I
Rekstarhreyfingar:
Á R I Ð
S K Ý R I N G A R
2 0 0 2
2002
Skýr.
Hagnaður (tap) ársins.................................................
2001
117.952
( 180.971)
316.660
312.787
Rekstrarliðir sem hafa ekki áhrif á fjárstreymi: Afskriftir ...................................................................
21
Tekjuskattsskuldbinding .........................................
26
(
Reiknaðar tekjur vegna verðlagsbreytinga............
24.229) 0
Verðbætur og gengismunur af langtímaskuldum
(
Hagnaður af sölu eigna...........................................
(
Veltufé frá rekstri
0 (
35.322) 14.281)
14.721) 112.017
(
360.780
7.902) 221.210
Breytingar á rekstrartengdum eignum og skuldum: Birgðir, hækkun.......................................................
(
Skammtímakröfur, lækkun ..................................... Skammtímaskuldir, hækkun (lækkun) ................... Breytingar á rekstrartengdum eignum og skuldum Handbært fé frá rekstri
5.585)
(
9.781)
113.239
110.059
46.184
( 204.355)
153.838
( 104.077)
514.618
117.133
21
Fasteignir og lóðir ...................................................
(
6.314)
Áhöld, tæki og bifreiðar .........................................
(
96.282)
Söluverð seldra eigna ..............................................
(
70.390)
( 184.218)
141.071
98.211
Áhættufjármunir og langtímakröfur: Fjárfesting í eignarhlutum í öðrum félögum ......... Breyting á skuldabréfaeign.....................................
23
Grundvöllur reikningsskilanna 1. Ársreikningur félagsins er gerður í samræmi við lög um ársreikninga og reglugerð um framsetningu og innihald ársreikninga og samstæðureikninga. Ársreikningurinn byggir á kostnaðarverðsreikningsskilum og er gerður eftir sömu reikningsskilaaðferðum og árið áður, að öðru leyti en því sem fram kemur í skýringu 2. Ársreikningurinn er gerður í íslenskum krónum og eru fjárhæðir í þúsundum króna. Hann byggir á upphaflegu kostnaðarverði að undanskildum markaðsverðbréfum sem færð eru á markaðsverði. Niðurfelling verðleiðréttra reikningsskila 2. Í samræmi við lög sem samþykkt voru á Alþingi í lok árs 2001 hefur félagið hætt að verðleiðrétta reikningsskilin. Ekki eru lengur færð áhrif verðlagsbreytinga í rekstrarreikning félagsins. Eignir sem áður voru endurmetnar miðað við breytingu á neysluverðsvísitölu eru nú færðar á kostnaðarverði í bókhaldi félagsins. Áhrif þessa á rekstrarreikning eru þau að niðurstaða rekstrarins er ekki á meðalverðlagi ársins og framangreindar eignir eru ekki færðar á verðlagi í lok ársins eins og áður var. Ef beitt hefði verið sömu reikningsskilaaðferðum og á fyrra ári hefðu áhrif á rekstrarniðurstöðu verið óveruleg. Eigið fé í árslok er um 45 millj. kr. lægra en verið hefði miðað við óbreyttar aðferðir. Í samræmi við alþjóðlegar reglur um breytingar úr verðleiðréttum reikningsskilum í óverðleiðrétt er samanburðarfjárhæðum í reikningnum ekki breytt. Erlendir gjaldmiðlar 3. Peningalegar eignir og skuldir í erlendum gjaldmiðlum eru færðar miðað við gengi í lok reikningsárs. Gengismunur sem myndast er færður í rekstrarreikning.
Fjárfestingarhreyfingar: Varanlegir rekstrarfjármunir:
Reikningsskilaaðferðir
(
66)
0
(
3.434)
9.435
Fjárfestingarhreyfingar
34.975
( 146.962)
Fjármögnunarhreyfingar: Afborganir langtímalána ...........................................
(
17.332)
(
15.420)
Lækkun á viðskiptareikningum Póstgírós .................
(
14.333)
(
72.950)
Fjármögnunarhreyfingar
(
31.665)
(
88.370)
Hækkun (lækkun) á handbæru fé ................
517.928
( 118.199)
Handbært fé í ársbyrjun ...................................
695.163
813.362
Handbært fé í árslok...........................................
1.213.091
695.163
Aðrar upplýsingar: Greidd vaxtagjöld af langtímaskuldum .................
61.207
64.279
Greiddur eignaskattur.............................................
4.846
4.878
Innlausn tekna 4. Tekjur félagsins af póstþjónustu eru bókaðar í þeim mánuði sem þjónustan er innt af hendi án tillits til þess hvenær uppgjör fyrir hana berast. Starfsþáttayfirlit 5. Starfsþáttayfirlit sýnir skiptingu rekstrartekna eftir því hvort tekjurnar eru vegna starfsemi í samkeppni eða samkvæmt einkarétti. Hagnaðarhlutur 6. Hagnaðarhlutur er hlutfall hagnaðar og vegins meðaltals hlutafjár á árinu og sýnir hver hagnaðurinn er á hverja krónu hlutafjár. Heildarhagnaður á árinu nemur 118 millj. kr. og vegið meðaltal nafnverðs hlutafjár var 1.448 millj. kr. Hagnaðarhlutur í árslok er því 0,08. Félagið hefur ekki tekið lán sem breytanleg eru í hlutafé. Varanlegir rekstrarfjármunir 7. Varanlegir rekstrarfjármunir eru færðir til eignar á kostnaðarverði að frádregnum afskriftum. Afskriftir eru reiknaðar sem fastur hundraðshluti miðað við áætlaðan nýtingartíma rekstrarfjármuna, þar til niðurlagsverði er náð. Eignarhlutir í öðrum félögum 8. Eignarhlutir í öðrum félögum, þar sem félagið á minna en 20% hlutafjár, eru færðir á kostnaðarverði. Arður frá þessum félögum er færður til tekna meðal fjármunatekna þegar honum er úthlutað. Langtímakröfur 9. Langtímakröfur félagsins samanstanda af verðtryggðri og óverðtryggðri skuldabréfaeign ásamt bindiskyldu í Seðlabanka Íslands. Verðtryggð skuldabréf eru framreiknuð með vísitölu neysluverðs, en þau eru færð niður til að mæta óvissu um innheimtu ásamt næsta árs innheimtu. Staða bindiskyldu í Seðlabanka Íslands er í samræmi við reglur bankans þar um.
26
27 Fjárhæðir eru í þúsundum króna
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
S K Ý R I N G A R
S K Ý R I N G A R
F R H .
Birgðir 10. Birgðir félagsins samanstanda af frímerkjum og rekstrarvörum. Frímerki eru færð til eignar á framleiðslukostnaðarverði og rekstrarvörubirgðir á innkaupsverði. Viðskiptakröfur og aðrar skammtímakröfur 11. Skammtímakröfur og verðbréf eru færð niður til að mæta almennri áhættu sem fylgir kröfueign félagsins, en hér er ekki um endanlega afskrift að ræða. Annars vegar er um að ræða niðurfærslu vegna krafna sem sérstaklega hafa verið metnar í tapsáhættu og hins vegar niðurfærslu til að mæta almennri áhættu. Niðurfærslan er dregin frá viðkomandi liðum í efnahagsreikningi. Handbært fé 12. Sjóður, bankainnstæður og markaðsverðbréf teljast til handbærs fjár. Markaðsverðbréf samanstanda af húsbréfum, skuldabréfum fjármálafyrirtækja, verðbréfum ríkissjóðs sem skráð eru í kauphöll og hlutdeildarskírteinum verðbréfasjóða. Reiknuð skattinneign 13. Skattinneign félagsins er nú reiknuð og færð í ársreikninginn í fyrsta sinn og nam hún 24 millj. kr. í árslok. Skuldbindingin nam 42 millj. kr. í ársbyrjun en var ekki færð til eignar vegna óvissu um mögulega nýtingu á þeim tíma. Útreikningur inneignarinnar byggir á mismuni efnahagsliða samkvæmt skattuppgjöri annars vegar og ársreikningi félagsins hins vegar og yfirfæranlegu skattalegu tapi. Mismunur sem þannig kemur fram stafar af því að álagning tekjuskatts er miðuð við aðrar forsendur en reikningsskil félagsins. Kaupréttarsamningar 14. Engir kaupréttarsamningar eru á vegum félagsins. Langtímaskuldir 15. Langtímaskuldir félagsins samanstanda af fjölmyntaláni og verðtryggðu láni. Fjölmyntalánið er fært til skuldar í efnahagsreikningi í samræmi við gengi gjaldmiðla í árslok og verðtryggt lán er uppreiknað miðað við breytingu á vísitölu neysluverðs. Næsta árs afborgun er færð til lækkunar á langtímalánum.
Ársfjórðungayfirlit 18. Rekstur félagsins greinist þannig á ársfjórðunga: 1. ársfjórð.
2. ársfjórð.
3. ársfjórð.
4. ársfjórð.
Samtals
1.1. - 31.3.
1.4. - 30.6.
1.7. - 30.9.
1.10. - 31.12.
1.1. - 31.12.
Rekstrartekjur..................
1.045.773
1.029.395
Rekstrargjöld án afskrifta Rekstrarhagnaður án afskrifta............................
( 939.973)
( 990.484) ( 944.984) ( 1.126.504) ( 4.001.945)
105.800 ( 77.746)
(
Afskriftir........................... Rekstrarhagnaður (tap) .. Fjármunatekjur og fjármagnsgjöld ................
28.054
1.025.667
38.911 78.802) (
( 39.891)
(
790)
(
(
504)
(
8.288)
1.319.880
80.683 77.227)
(
3.456 17.666
(
Tekjuskattur..................... Eignaskattur .................... Hagnaður (tap)................
26.760
(
504) ( 48.683)
937)
(
20.185
4.420.715
193.376 82.885) (
418.770 316.660)
110.491
102.110
13.253) ( 24.229 1.777) ( 119.690
4.665) 24.229 3.722) 117.952
Starfsmannamál 19. Laun og launatengd gjöld greinast þannig: 2002
2001
Laun............................................................................................ Launatengd gjöld ...................................................................... Annar starfsmannakostnaður ................................................... Laun og launatengd gjöld samtals ...........................................
2.029.014 286.395 160.501 2.475.910
2.147.372 284.031 121.672 2.553.075
Þar af laun stjórnar og helstu stjórnenda ................................
42.512
39.803
Viðskiptaskuldir og aðrar skammtímaskuldir 16. Viðskiptaskuldir eru færðar til skuldar á kostnaðarverði þeirra.
Meðalfjöldi starfsmanna í árslok umreiknað í heilsársstörf....
1.123
1.239
Starfsþáttayfirlit 17. Meginstarfsemi félagsins felst í póstdreifingu sem er að hluta rekin í samkeppni við aðra aðila í sambærilegum rekstri og að hluta samkvæmt einkarétti til póstdreifingar. Rekstrarreikningi félagsins fyrir árið 2002 hefur verið skipt upp í þessa helstu rekstrarþætti eftir aðferðum sem þróaðar hafa verið af starfsmönnum félagsins. Taka aðferðir þessar mið af talningum á þeim pósti sem dreift er í samkeppni og samkvæmt einkarétti. Einnig er reiknuð og gjaldfærð notkun á fastafjármunum og fé. Eignarekstur samanstendur af þessum reiknuðu tekjum, sem og raun fjármagnsliðum fyrirtækisins, leigutekjum og gjöldum tengdum leigurekstri. Skipting rekstrarreiknings í framangreinda rekstrarþætti miðað við framangreindar forsendur er þannig:
Ógreiddar eftirstöðvar 28 starfslokasamninga við almenna starfsmenn námu 33 millj. kr. í árslok og er sú fjárhæð færð til skuldar í efnahagsreikningi.
Einkaréttur
Samkeppni
Eignarekstur
Samtals
Rekstrartekjur .............................
2.105.279
2.066.949
214.142
4.386.370
Rekstrargjöld...............................
1.901.362
2.283.214
79.177
4.263.753
Rekstrarhagnaður (tap) án fjármagnskostnaðar ...................
203.917
( 216.265)
134.965
122.617
110.606
110.606
Vaxtatekjur og verðbætur ......... Vaxtagjöld og verðbætur...........
(
80.312)
(
80.312)
Gengismunur ..............................
(
34.959)
(
34.959)
Hagnaður (tap) ...........................
203.917
(
216.265)
130.300
F R H .
Samningar stjórnenda félagsins kveða hvorki á um kauprétt á hlutum í félaginu né sérstakar greiðslur við starfslok. Uppsagnarfrestur er gagnkvæmur 6 mánuðir. Fjármunatekjur og fjármagnsgjöld 20. Fjármunatekjur og fjármagnsgjöld greinast þannig: 2002
Vaxtatekjur og verðbætur ......................................................... Vaxtagjöld og verðbætur........................................................... Gengismunur .............................................................................. Reiknaðar tekjur vegna verðlagsbreytinga...............................
( ( (
110.606 80.312) ( 34.959) ( 0 4.665) (
2001
120.026 131.540) 28.844) 14.721 25.637)
117.952
28
29 Fjárhæðir eru í þúsundum króna
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
S K Ý R I N G A R
S K Ý R I N G A R
F R H .
Varanlegir rekstrarfjármunir 21. Varanlegir rekstrarfjármunir greinast þannig:
Reiknuð skattinneign 26. Reiknuð skattinneign félagsins reiknast þannig:
Fasteignir og lóðir
Heildarverð 1.1.2002 ........................... Viðbót á árinu...................................... Selt og niðurlagt á árinu ..................... Heildarverð 31.12.2002 ....................... Afskrifað áður...................................... Afskriftir færðar út.............................. Afskrifað á árinu.................................. Afskrifað samtals 31.12.2002 .............. Bókfært verð 31.12.2002..................... Afskriftahlutföll ...................................
2.097.637 6.314 ( 133.056) 1.970.895
(
F R H .
378.761 26.912) 111.416 463.265 1.507.630 0-4%
Áhöld, tæki og bifreiðar
1.224.776 96.282 ( 49.070) 1.271.988
(
618.236 28.424) 205.244 795.056 476.932
Samtals
3.322.413 102.596 ( 182.126) 3.242.883
(
Reiknuð skattinneign félagsins skiptist þannig á eftirfarandi liði:
996.997 55.336) 316.660 1.258.321
Varanlegir rekstrarfjármunir............................................................................. Eignarhlutir í öðrum félögum........................................................................... Skattaleg töp ..................................................................................................... Samtals ...............................................................................................................
108.344 912 25.347 134.603
1.984.562
Skatthlutfall í árslok 2002 ................................................................................. Skattinneign.......................................................................................................
18% 24.229
15-33%
22. Fasteignir og lóðir í eigu félagsins, sem bókfærðar eru á 1.508 millj. kr. í ársreikningnum, voru metnar á 1.345 millj. kr. samkvæmt fasteignamati í árslok 2002. Brunabótamat sömu eigna nam 2.593 millj. kr. á sama tíma.
Yfirfæranlega tapið fyrnist árið 2010. Frádráttarbærir tímabundnir mismunir fyrnast ekki samkvæmt núgildandi skattalögum. Aðrar skammtímakröfur 27. Niðurfærsla skammtímakrafna og verðbréfa greinist þannig:
Áhættufjármunir og langtímakröfur
2002
Eignarhlutir í öðrum félögum 23. Eignarhlutir í öðrum félögum greinast þannig: Eurogiro .................................................................................... Netskil........................................................................................ Norðlenska matborðið ehf....................................................... Eignarhlutir í öðrum félögum samtals ....................................
0 24.229 24.229
Reiknuð skattinneign í ársbyrjun 2002............................................................. Tekjuskattur vegna ársins ................................................................................. Reiknuð skattinneign í árslok 2002 ..................................................................
Nafnverð
Bókfært verð
2.520 4.000 66
2.520 5.600 66 8.186
Niðurfærsla 1.1.2002 ................................................................. Tapaðar kröfur á árinu.............................................................. Gjaldfærð niðurfærsla á árinu.................................................. Niðurfærsla 31.12.2002 .............................................................
88.799 45.446) 38.759 82.112
(
41.135 27.487) 75.151 88.799
Eigið fé 28. Yfirlit um eiginfjárreikninga: Hlutafé
Skuldabréfaeign 24. Yfirlit um langtímakröfur:
(
2001
(7.926)
Veðsetningar og skuldbindingar
Langtímakröfur samkvæmt efnahagsreikningi .................................................
56.082
29. Félagið hefur skuldbundið sig til að greiða viðbótarframlag til Lífeyrissjóðs starfsmanna ríkisins sem nemur 6% af mismuni heildarlauna og viðmiðunarlauna þeirra starfsmanna sem nýta sér rétt til greiðslu iðgjalda í sjóðinn meðan þeir starfa hjá félaginu.
7.926 5.458 4.571 3.400 3.379 39.274 64.008
30. Póstmiðstöð á Stórhöfða 32 er veðsett til tryggingar langtímaskuldum félagsins.
25. Innheimtur af langtímakröfum í árslok greinast þannig á næstu ár: Árið 2003.............................................................................................................. Árið 2004.............................................................................................................. Árið 2005.............................................................................................................. Árið 2006.............................................................................................................. Árið 2007.............................................................................................................. Árið 2008 og síðar ............................................................................................... Langtímakröfur samtals ......................................................................................
0
259.466 5.898 265.364
0 391.149 391.149 117.952 ( 5.898) 503.203
Samtals
Næsta árs innheimtur..........................................................................................
1.447.500
259.466
Óráðstafað eigið fé
35.645 6.894 21.469 64.008
1.447.500
391.149 ( 391.149) 0
Varasjóður
Eigið fé 31.12.2001 .......... Upplausn endurmats ....... Eigið fé 1.1.2002, leiðrétt Hagnaður ársins............... Lagt í varasjóð.................. Eigið fé 31.12.2002 ..........
Verðtryggðar langtímakröfur, breytilegir vextir ............................................... Óverðtryggðar langtímakröfur, breytilegir vextir ............................................. Bundnar innistæður ............................................................................................
1.447.500
Endurmatsreikningur
2.098.115 0 2.098.115 117.952 0 2.216.067
31. Áunnið ótekið orlof starfsmanna í árslok er fært til skuldar í efnahagsreikningi og nam það 162 millj. kr.
30
31 Fjárhæðir eru í þúsundum króna
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
S K Ý R I N G A R
F R H .
Langtímaskuldir 32. Yfirlit um langtímaskuldir: Fjölmyntalán, vextir breytilegir ........................................................................ Lífeyrissjóður starfsmanna ríkisins, verðtryggt lán, 6% fastir vextir .............. Næsta árs afborganir......................................................................................... Langtímaskuldir samkvæmt efnahagsreikningi ..............................................
348.952 677.937 1.026.889 ( 33.897) 992.992
33. Afborganir af langtímaskuldum í árslok greinast þannig á næstu ár: Árið 2003............................................................................................................. Árið 2004............................................................................................................. Árið 2005............................................................................................................. Árið 2006............................................................................................................. Árið 2007............................................................................................................. Árið 2008 og síðar .............................................................................................. Langtímaskuldir samtals.....................................................................................
33.897 382.849 33.897 33.897 33.897 508.452 1.026.889
Skattamál 34. Félagið mun ekki greiða tekjuskatt á árinu 2003 þrátt fyrir hagnað á árinu 2002 vegna ójafnaðra skattalegra rekstrartapa frá fyrri árum. Yfirfæranlegt skattalegt tap sem ekki nýtist á móti hagnaði innan átta ára frá því það myndast fellur niður. Yfirfæranlegt skattalegt tap í árslok nemur 25.347 þús. kr. og er nýtanlegt til ársins 2010. Kennitölur 35. Helstu kennitölur um fjárhagsstöðu félagsins: 31.12. 2002
31.12. 2001
Veltufjárhlutfall - veltufjármunir / skammtímaskuldir ............. Eiginfjárhlutafall - eigið fé / heildarfjármagn .......................... Innra virði hlutafjár - eigið fé / hlutafé .....................................
2,31 0,54 1,53
1,90 0,53 1,45
Arðsemi eigin fjár á ársgrundvelli .............................................
5,62% (
8,63%)
A N N U A L
32
R E P O R T
2 0 0 2
33 Fjárhæðir eru í þúsundum króna
E N G L I S H
E N G L I S H
S U M M A R Y
S U M M A R Y
Year 2002
In 2002 Iceland Post reached a long-
sales system, prints out labels containing
The Financial Statements have been prepared in accordance with generally accepted
awaited goal. For the first time, the
all delivery information and submits data
accounting principles, using in all main respects the same accounting principles as for the
Company’s core operations yielded a profit.
electronically to Iceland Post. In 2001
previous year.
A turnaround of approximately ISK 300
data on less than 20% of received parcels
million has occurred in the Company’s
was received electronically through
Operating revenue for the year amount to ISK 4,420,715,000 compared to
regular operations from the previous year,
the Poststod software, but in 2002 this
ISK 4,303,469,000 for the year 2001. The total turnover of Iceland Post has increased by
and the Company now yields a after-tax
percentage increased to 45%. The use of
2.7% from the previous year.
profit of approximately 118 million. All the
the software Poststod saves companies
Company’s operational segments showed
considerable work and delivery time,
increased productivity.
simplifies operations at Iceland Post and
Operating expenses before depreciation amount to ISK 4,001,945,000 compared to ISK 4,141,307,000 for the year 2001. Profit before depreciation amounts to ISK 418,770,000
also increases security in transport and
compared to ISK 162,162,000 for the previous year. Depreciation during the year amounts
The build-up of five-day landpost continued
to ISK 316,660,000 and profit before financial expenses is ISK 102,110,000.
and will be completed next year. A small
Financial items are negative by approximately ISK 4,665,000, whereas they were negative
distribution.
part of the country still has three-day
Since Iceland Post’s Service Centre in
landpost services.
Akureyri began operations in 2002, its
by ISK 25,637,000 for the year 2001. Income tax and net worth tax amounted to
tasks and number of employees have been
ISK 20,507,000 and profit after taxes is ISK 117,952,000.
It is vital for Iceland Post to convey
steadily increasing. The employees of
information about its operations and services
the Service Centres answer inquiries from
Profit for the year amounted to ISK 117,952,000 compared to loss ISK 180,971,000 for
to clients and the public. The largest projects
companies and individuals regarding the
the year 2001.
during the year involved introducing to
operations of Iceland Post and the services
companies the possibility of sending heavier
the Company provides.
Working capital provided by operating activities has increased from ISK 221,210,000
deliveries, 10-30 kgs, domestically as well
for the year 2001 to ISK 360,780,000.
as introducing the Corporate services and
In 2002 the volume of letter mail decreased
the software, Poststod. This campaign was
slightly, following a trend that began in
Stockholders’ equity at year-end 2002 amounts to ISK 2,216,067 compared to
successful in a market of which the Company
Europe a few years ago. Therefore, the
ISK 2,098,115,000 at year-end 2001.
has little share.
decrease does not come as a surprise. This can be explained by the increased use of
The Company’s equity ratio at year-end is 0.54% and total assets amount to
The Company’s sales and service efforts
electronic communication by companies
ISK 4,074,889,000, whereas the equity ratio at the end of last year was 0.53% and total
have been focused on the corporate
and individuals. This development is
assets at that time amounted to ISK 3,977,741,000.
market, where the Company has achieved
expected to continue.
good results by introducing Iceland Post The current ratio increased from 1.90 for 2001 to 2.31 at year-end 2002.
DIVISION OF INCOME BETWEEN MARKETING UNITS 2000-2002
THE TREND IN MAIL VOLUME 1995 - 2002 Millions of items
LETTERS PARCELS OTHER
(94) 90
2001
2002 11.1
12.9
21.5
19.2 67.8
has been steadily increasing. This applies
introducing the options offered by Iceland
both to domestic and foreign mail. Quality
Post in parcel services, express deliveries
measurements show that 88% of domestic
and delivery of advertising mail.
letter mail was delivered to the recipient on
(91)
(90)
This past year a considerable effort was
during the year despite considerable
made in introducing the software Poststod,
fluctuations in workload and always
which operates along with the sender’s
exceeds the 85% minimum required by law.
(85)
10,3
80
22,5 67.3
Quality in the distribution of letter mail
A special emphasis has been made on
the next business day. Quality is consistent
100
2000
services in promotional visits to companies.
67,2
(72)
70
60
(63)
(65)
(67)
50 1995
34
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
35
E N G L I S H
S U M M A R Y
In 2002 the Icelandic advertising market
New issues of Icelandic stamps in 2002
was characterized by stagnation.
were well received by philatelic customers
Nevertheless, through effective sales
all over the world. A special mini-sheet
promotions, the Company succeeded in
commemorating the centennial of the
increasing the unadressed mail. The volume
birth of Iceland’s Nobel Laureate, Halldór
of direct mail also increased during the year
Laxness, issued on April 23, 2002, quickly
and is expected to continue to increase in
sold out. The mini-sheet shows the Nobel
the near future.
Prize Decoration of the Swedish Academy embossed in 22-carat gold. A gift folder
Iceland Post, under the name TNT Express,
with five themes from the biology of Lake
offered increased services in heavier
Þingvallavatn on a se-tenant stamp sheets
deliveries and pallet goods. Delivery of
has sold in a larger quantity than any other
bulky letters and cash on delivery items are
gift folder issued by Iceland Post. Among
no longer offered. Bulky letters are now
other innovations are stamp booklets with
defined as parcels because they go through
all sorts of imperforadded sides, which
the same work processes and distribution
have also caught the attention of collectors
system as other parcels.
around the world. Coin letters containing FDCs with stamps and specially-made
On July 3 postage for monopoly services
commemorative coins have also garnered
increased by 7%, while postage for
attention.
competitive services increased by an
The European stamp, Water – a natural
average of 11%. Tariff changes had
resource, issued in 2001, won three
been planned at year-end, but they were
international awards in 2002. The stamp
postponed until next summer in light of
was chosen the most beautiful in the world
the circumstances in society. Despite this
in the catagory nature and enviroment in
increase, the tariff increases did not keep
Italy, won the second prize in a competition
up with general price level changes during
held in France, and in addition was named
the year. Iceland Post’s tariff system does
the most beautiful stamp in Europe in the
not make a distinction between newspapers
competition held in Germany.
and periodicals on one hand and letters on
The number of philatelic customers
the other anymore, but such a distinction
increased during the year.
has existed for decades in Icelandic law.
36
37
S T A T E M E N T
O F
O P E R A T I O N S
Note
2002
2001
4
4,051,468
3,912,114
2 0 0 2
Operating revenues: Revenues from Postal services ................................. Other operating revenues........................................
369,247
391,355
4,420,715
4,303,469
2,475,910
2,553,075
Direct postal distribution expenses .........................
916,226
851,697
Housing expenses .....................................................
194,074
224,896
Cost of goods sold ....................................................
59,036
58,159
Other operating expenses........................................
356,699
453,480
316,660
312,787
4,318,605
4,454,094
Operating expenses: Salaries and related expenses ..................................
Depreciation .............................................................
19
21
Operating profit (loss) before financial expenses Net financial expenses..............................................
102,110 20
(
Profit (loss) before taxes .......................................... Income tax................................................................. Net worth tax............................................................
Net income (loss)
4,665) 97,445 24,229
26
(
3,722) 117,952
( 150,625) (
25,637)
( 176,262) 0 ( 4,709) ( 180,971)
39 Amounts are in thousands of ISK.
B AL A N CE
3 1
S H E E T
Assets
D E C E M B E R
2 0 0 2
Liabilities and stockholders’ equity Note
31.12.2002
31.12.2001
Fixed assets:
31.12.2002
31.12.2001
Capital stock................................................................
1,447,500
1,447,500
265,364
259,466
Note
Stockholders’ equity:
Property and equipment:
7,21
Buildings and land..................................................
1,507,630
1,718,876
Statutory reserve ........................................................
Machinery, equipment and vehicles......................
476,932
606,540
Retained earnings.......................................................
1,984,562
2,325,416
Total stockholders’ equity
8,23
8,186
8,121
Bonds and long-term deposits ...............................
9,24
56,082
60,574
Deferres tax asset ...................................................
13,26
24,229
0
88,497
68,695
2,073,059
2,394,111
28
503,203
391,149
2,216,067
2,098,115
992,992
1,047,084
269,714
284,047
Investment: Investment in other companies .............................
Total fixed assets
Long-term liabilities: Bond loans ..................................................................
15,32
Current liabilities: Deposits with Postal Giro ........................................... Accounts payable and accrued liabilities ..................
16
558,497
511,326
Current maturities of long-term dept .......................
33
33,897
32,460
3,722
4,709
865,830
832,542
Total liabilities
1,858,822
1,879,626
Total liabilities & stockholders’ equity
4,074,889
3,977,741
Taxes payable..............................................................
Current assets: Inventories ................................................................. Receivables:
10
97,721
92,136
11
Accounts receivable................................................
594,550
736,207
Other receivables....................................................
96,468
60,124
Marketable securities ................................................
12
1,027,411
489,144
Cash ............................................................................
12
185,680
206,019
Total current assets
2,001,830
1,583,630
Total assets
4,074,889
3,977,741
Commitments
40
29,30,31
41 Amounts are in thousands of ISK.
Amounts are in thousands of ISK.
S TA T E M E N T
O F
C A S H
N O T E S
F L O W S
Cash flows from operating activities:
2002
Note
Net profit (loss) ...........................................................
2001
117,952
( 180,971)
316,660
312,787
Adjustments to reconcile net profit to net cash provided by operating activities: Depreciation ............................................................
21
Deferred income taxes ............................................
26
(
Calculated inflation adjustment .............................
24,229) 0
Price-level (losses) gains on long-term liabilities ...
(
35,322)
Profits from sale of assets .......................................
(
14,281)
Working capital provided by operating activities
0 (
14,721) 112,017
(
360,780
7,902) 221,210
Changes in operating assets and liabilities: Inventories, increase................................................
(
Receivables, decrease ..............................................
5,585)
(
9,781)
113,239
110,059
Short-term liabilities, increase (decrease) ..............
46,184
( 204,355)
Total changes in assets and liabilities
153,838
( 104,077)
Net cash provided by operating activities
514,618
117,133
Cash flow to investment activities: Fixed assets: Buildings and land...................................................
21
Machinery, equipment and vehicles.......................
(
6,314)
(
96,282)
Proceeds from sales of fixed assets.........................
(
70,390)
( 184,218)
141,071
98,211
Investments and non-current assets: Investment in other companies .............................. Changes in long-term bonds...................................
23
(
66)
0
(
3,434)
9,435
34,975
( 146,962)
Cash flow to financing activities: Payments of long-term liabilities...............................
(
17,332)
(
15,420)
Depoits in Postal Giro, decrease ................................
(
14,333)
(
72,950)
(
31,665)
(
88,370)
Increase (decrease) in cash...............................
517,928
( 118,199)
Cash at beginning of year ................................
695,163
813,362
Cash at year-end ..................................................
1,213,091
695,163
Other information: Interest payments on long-term liabilities .............
61,207
64,279
Taxes paid ................................................................
4,846
4,878
T O
F I N A N C I A L
ST A T E M E N T S
Summary of accounting principles Basis of preparation 1. The Financial Statements are prepared in accordance with the Icelandic Financial Statements Act and Regulation on the Presentation and Contents of Financial Statements and Consolidated Financial Statements. The Financial Statements are prepared on historical cost basis and are, in all main respect, based on the same accounting principles as in the previous year, except as explained in note 2. The Financial Statements are presented in thousands of ISK and are prepared on cost basis, with the exception of marketable securities, which are presented at market value. Abolishment of inflation accounting 2. In accordance with changes in the Financial Statements Act at year-end 2001, the effects of general price-level changes are no longer reported in the Company’s Financial Statements. Calculated inflation adjustment is therefore not posted in the Company’s Income Statement and Assets, which previously were revalued according to changes in the consumer price index, are now posted at cost. Therefore the Income Statement is not presented at the year’s average price-level and the Balance Sheet is not presented at yearend price-level, as previously. Had the accounting methods not been changed, the effects on the Company’s net income would have been minimal. Stockholders’ equity is ISK 45 million lower than it would have been if the effects of general price-level changes had been calculated. In accordance with international accounting standards on changes from inflationary accounting to historical cost accounting, last year’s comparison amounts have not been changed. Foreign currencies 3. Monetary assets denominated in foreign currencies are valued at the year-end exchange rate. Gains or losses on currency fluctuations are posted in the Income Statement. Revenue recognition 4. Revenue from postal services are recorded in the month which the services are provided, regardless of the timing of formal settlements received. Segment reporting 5. A segment reporting shows the division of revenue between entities in market competition or entities that have been granted monopoly on the market. Earnings per share 6. Earnings per share is calculated by dividing net income by the weighted average of capital stock. Net income amounted to ISK 118 million and the weighted average of capital stock was ISK 1.448 million. Therefore earnings per share for the year amount to ISK 0,08. The Company has no convertible loans. Fixed assets 7. Fixed assets are presented at cost, less depreciation. Depreciation is calculated as a fixed annual percentage based on the asset’s expected economic life and its salvage value. Investment in other companies 8. Investment in other companies, in where the ownership is less than 20%, are posted at cost. Dividend received is posted among financial income at the time of allocation. Bonds and long-term deposits 9. The Company’s bonds and long-term deposits consist of non-indexed bonds, indexed bonds and reserve requirements set by the Central Bank of Iceland. Indexed bonds are valued according to the consumer price index at year-end. Bonds and long-term deposits are posted at year-end less next year’s maturities and a write-down to meet uncertainty regarding collection of payments.
42
43 Amounts are in thousands of ISK.
Amounts are in thousands of ISK.
N O T E S
T O
F I N A N C I A L
N O T E S
S T A T E M E N T S
T O
F I N A N C I A L
ST A T E M E N T S
Inventories 10. Inventories consist of stamps and supplies. Stamps are valued at total production cost and supplies at last purchase price.
Quarterly statements 18. The Company’s operations are specified as follows by quarters: 1st quarter
2nd quarter
3rd quarter
4th quarter
Total
Accounts receivable and other receivables 11. Accounts receivable and bonds are reduced by an allowance for doubtful accounts. This allowance is not a final write-off, but a reserve to meet possible future losses. Provisions have both been made for specific receivables estimated as doubtful and also a general allowance to meet general risk. The allowance is deducted from appropriate balance sheet items.
1.1. - 31.3.
1.4. - 30.6.
1.7. - 30.9.
1.10. - 31.12.
1.1. - 31.12.
1,045,773
1,029,395
1,025,667
1,319,880
4,420,715
( 939,973) 105,800 ( 77,746)
( 990,484) ( 944,984) ( 1,126,504) ( 4,001,945) 38,911 80,683 193,376 418,770 ( 78,802) ( 77,227) ( 82,885) ( 316,660)
Cash 12. Cash consists of cash, bank deposits and marketable securities. Marketable securities are comprised of housing bonds, bonds issued by financial institutions, securities issued by the State listed in the Icelandic Stock Exchange and shares in equity funds. Calculated tax credit 13. Calculated tax credit, which amounted to ISK 24 million at year-end, is now calculated and included in the financial statements for the first time. The credit amountet to ISK 42 million at the beginning of the year, but was not presented at that time due to uncertainty of possible utilization. The calculation of the credit is based on timing differences in the accounting method for tax purposes compared to the financial statements and carry forward taxable losses. Stock options 14. Currently the Company has no outstanding stock options. Long-term liabilities 15. The Company’s long-term liabilities consist of a loan denominated in foreign currencies and a domestic index-linked loan. The loan in foreign currencies is valued according to the exchange-rate at year-end and the index-linked loan is valued according to changes in the consumer price index to year-end. Long-term liabilities are posted less next year’s maturities. Current liabilities 16. Accounts payable and accrued liabilities are stated at cost price. Segment reporting 17. The Company’s main operation is distribution of mail, which is partly run in competition with other similar companies and partly according to a monopoly on distribution of mail granted by the State. The Company’s Income Statement for the year 2002 has been divided accordingly using methods developed by the Company’s employees. The calculation is based on results from counting the mail distributed in competition and by monopoly. In addition the use cost of using fixed assets and capital is calculated and included in the expenses. The property management consists of this calculated income, as well as the Company’s financial income and expenses, rental income and expenses associated with the renting of property. According to these methods the specification of the Company’s operation is as follows: Exclusive rights
Competition
Property management
Total
Operating revenue .....................
2,105,279
2,066,949
214,142
4,386,370
Operating expenses....................
1,901,362
2,283,214
79,177
4,263,753
216,265)
134,965
122,617
110,606
110,606
Operating result before financial expenses
203,917
(
Interest earned ........................... Interest expenses ........................
(
80,312)
(
80,312)
Currency adjustments.................
(
34,959)
(
34,959)
Net income..................................
203,917
(
216,265)
130,300
Operating revenue.......... Operating expenses, less depreciation.............. Profit before depreciation Depreciation .................... Profit before financial expenses........................... Financial income and (expenses).................
28,054
( 39,891)
(
790)
(
(
504)
(
8,288)
3,456
110,491
17,666
(
Income tax ....................... Net worth tax .................. Net income (loss) .............
26,760
(
504) ( 48,683)
937)
(
20,185
13,253) ( 24,229 1,777) ( 119,690
102,110 4,665) 24,229 3,722) 117,952
Personnel 19. Salaries and related expenses are specified as follows: Salaries ....................................................................................... Payroll taxes and other salary related expenses...................... Other employee related expenses ........................................... Total salaries and related expenses.......................................... Thereof compensations to board members and key executives Average numer of employees, adjusted for full-time employment...............................................................................
2002
2001
2,029,014 286,395 160,501 2,475,910
2,147,372 284,031 121,672 2,553,075
42,512
39,803
1,123
1,239
The remaining balances of 28 retirement contracts to former employees amounted to ISK 33 million at year-end. This amount is posted among current liabilites in the balance sheet. The Company’s Management and key employees have neither contractual rights to stock options in the Company nor do they have rights to severance pay upon termination. There is a mutual six months notice of termination. Financial income and expenses 20. Financial income and expenses are specified as follows: 2002
Interest earned ........................................................................... Interest expenses ........................................................................ Currency adjustments................................................................. Calculated inflation adjustment ................................................
( ( (
110,606 80,312) ( 34,959) ( 0 4,665) (
2001
120,026 131,540) 28,844) 14,721 25,637)
117,952
44
45 Amounts are in thousands of ISK.
Amounts are in thousands of ISK.
N O T E S
T O
F I N A N C I A L
N O T E S
S T A T E M E N T S
Buildings
Machinery, equipment
and land
and vehicles
Total value 01.01.2002 ........................ Additions during the year................... Sales and disposals............................... Total value 31.12.2002 ........................
2,097,637 6,314 ( 133,056) 1,970,895
1,224,776 96,282 ( 49,070) 1,271,988
3,322,413 102,596 ( 182,126) 3,242,883
Accumulated depreciation 01.01.2002 Depreciation of asset disposals........... Depreciation for the year.................... Accumulated depreciation 31.12.2002
378,761 ( 26,912) 111,416 463,265
618,236 28,424) 205,244 795,056
996,997 ( 55,336) 316,660 1,258,321
Net book value 31.12.2002 .................
1,507,630
476,932
1,984,562
0-4%
(
Total
15-33%
22. Buildings and properties with a book value of ISK 1.508 million, had an official real estate valuation of ISK 1.345 million at year-end 2002, while their insurance value amounted to ISK 2.593 million.
ST A T E M E N T S
0 24,229 24,229
Opening balance ............................................................................................... Income tax in 2002 ............................................................................................ Deferred tax asset at year-end ......................................................................... The Company’s calculated tax credit is specified as follows on specific items: Fixed assets......................................................................................................... Investment in other companies ........................................................................ Carry forward tax losses .................................................................................... Total ...................................................................................................................
108,344 912 25,347 134,603
Income-tax ratio at year-end 2002 ................................................................... Deferred tax asset..............................................................................................
18% 24,229
The carry forward tax losses expire at year end 2010. Temporary differences do not expire, according to current tax laws. Other receivables 27. Allowance for doubtful accounts is specified as follows: 2002
Investment Investment in other companies 23. Investment in other companies is specified as follows: Eurogiro .................................................................................... Netskil........................................................................................ Norðlenska matborðið ehf....................................................... Total shares in other companies..............................................
F I N A N C I A L
Deferred tax asset 26. The Company’s deferred tax asset is specified as follows:
Fixed assets 21. Property and equipment are specified as follows:
Depreciation ratios ..............................
T O
Nominal value
Book value
2,520 4,000 66
2,520 5,600 66 8,186
Bonds and long-term deposits 24. An overview of bonds and long-term deposits: Indexed long-term bonds with variable interest rates...................................... Non-indexed long-term bonds with variable interest rates ............................. Time deposits .......................................................................................................
35,645 6,894 21,469 64,008
Current maturities ...............................................................................................
(7,926)
Total bonds and long-term deposits ..................................................................
56,082
25. The collection of bonds and long-term deposits, specified by year, is as follows: Collectable in the year 2003 ............................................................................... Collectable in the year 2004 ............................................................................... Collectable in the year 2005 ............................................................................... Collectable in the year 2006 ............................................................................... Collectable in the year 2007 ............................................................................... Collectable in the year 2008 and later ............................................................... Total long-term bonds and deposits ..................................................................
7,926 5,458 4,571 3,400 3,379 39,274 64,008
Opening balance ....................................................................... Final write offs during the year................................................ Allowance during the year ....................................................... Allowance for doubtful accounts at year end .........................
(
2001
88,799 45,446) 38,759 82,112
(
41,135 27,487) 75,151 88,799
Stockholders’ equity 28. Summary of changes in stockholders’ equity:
Stockholders’ equity 31.12.2001 ........................ Revaluation reserve dissolved .......................... Stockholders’ equity 01.01.2002 Net income....................... Statutory reserve deposit Stockholders’ equity 31.12.2002 ........................
Capital Stock
Revaluation reserve
1,447,500
391,149
Statutory reserve
259,466
( 391,149) 1,447,500
0
259,466 5,898
1,447,500
0
265,364
Retained earnings
Total
0
2,098,115
391,149
0
391,149 117,952 ( 5,898)
2,098,115 117,952 0
503,203
2,216,067
Mortgages and guarantees 29. The Company has guaranteed additional payments to pension funds for those employees that were employed by the Company when it was changed to a limited liability company. There are no other provisions concerning pension payment to employees. 30. The Post Centre at Stórhöfði 32 is mortgaged as a guarantee for the Company’s longterm liabilities. 31. The employees’ accrued rights to vacation pay, which amounted to ISK 162 million, are posted among current liabilites in the balance sheet at year-end.
46
47 Amounts are in thousands of ISK.
Amounts are in thousands of ISK.
N O T E S
T O
F I N A N C I A L
S T A T E M E N T S
Long-term liabilities 32. Overview of long-term liabilities: Liabilities denominated in foreign currencies ................................................. Liabilities indexed by the official consumer price index with 6% fixed interest ............................................................................................................... Current maturities of long-term liabilities ....................................................... Total long-term liabilities..................................................................................
348,952 677,937 1,026,889 ( 33,897) 992,992
33. Annual maturities of long-term liabilities are specified as follows: Maturing in the year 2003 ................................................................................. Maturing in the year 2004 ................................................................................. Maturing in the year 2005 ................................................................................. Maturing in the year 2006 ................................................................................. Maturing in the year 2007 ................................................................................. Maturing in the year 2008 and later ................................................................. Total long-term liabilities...................................................................................
33,897 382,849 33,897 33,897 33,897 508,452 1,026,889
Taxes 34. Due to carry forward losses from previous years, the Company does not have to pay income tax in the year 2003. Carry forward losses not used against income within 10 years expire. Carry forward losses at year-end amounted to ISK 25 million and expire in 2010. Financial ratios 35. The main financial ratios for the Company are as follows: 31.12. 2002
31.12. 2001
Current ratio ................................................................................ Equity ratio .................................................................................. Internal value of capital stock - Stockholders’ equity / Capital stock.................................................................................
2.31 0.54
1.90 0.53
1.53
1.45
Return on equity..........................................................................
5.62% (
8.63%)
48 Amounts are in thousands of ISK.