Gemoloji - Değerli ve Yarı Değerli Taşlar

GEMOLOJÄ°

"GEMOLOJİ" "Gemoloji" St.Clements University/Türkiye Yayınları

Birinci Baskı ARALIK/2014 ISBN: 978-605-65181-8-8

St Clements University ™ Bu kitabın her türlü yayın hakkı St.Clements University Türkiye Enformasyon Bürosuna aittir. Yayıncının izni olmadan, eğitim ve tanıtım amaçlı, kısmi alıntılar hariç olmak üzere hiçbir şekilde kitabın tümü ya da bir kısmı yayınlanamaz ve çoğaltılamaz.

Sayfa Düzeni&Dizgi Kapak Tasarım Redaktör Yayın ve Dağıtım Telefon Fax Web Adresi E-Posta Baskı Sertifika No

: Timur TUNA : Timur TUNA : Esra OKANAKUL : İzmir-1 Cd. No:33/31 Kızılay,Ankara : 444 16 59 : (0312) 4184599 : http://www.stclements.eu : yayin@stclements.eu : Nasip OFSET : 29976

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

St.Clements University Dekanı, Fahri Konsolos, PressGrup Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Yrd.Doç.Dr. Bilal Semih BOZDEMİR'e teşekkür ederiz.

"GEMOLOJİ"

İÇİNDEKİLER

"GEMOLOJİ" .............................................................................. 11 BÖLÜM 1 ................................................................................... 12 GEMOLOJİ BİLİMİNİN GELİŞİMİ .................................................. 13 Gemoloji .................................................................................... 13 Son 70 yılın önemli olayları ........................................................ 13 Değerli bir nesnenin asıl nitelikleri.......................................... 35 Organik ve organik olmayan süs taşları................................... 37 Gemoloji Üzerine Genel Bakış ................................................ 38 Gemoloji nedir? ..................................................................... 39 Gemolog Kimdir? ............................................................... 40 Gemolojist Olmak .............................................................. 40 BÖLÜM 2 ................................................................................... 45 Süs Taşlarının Jeolojik Kökeni, Oluşumu Ve Bulunduğu Yerler..... 46 Madenler ve kayalar .............................................................. 47 Yerkabuğundaki Kayaların Oluşumu ........................................... 48 Tortul kayaçlar ....................................................................... 48 Volkanik kayaçlar ................................................................... 48 Metamorfik kayaçlar .............................................................. 49 Maden grupları, canlı türleri ve çeşitleri ................................. 49

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Minerallerin kaynağı .............................................................. 50 Volkanik (Magmatik) Kayaçlar ............................................ 50 Volkanik Yada Püskürük Kayaç............................................ 51 Volkanik Ya da Püskürük Döngünün Safhaları ......................... 53 1. Erken magmatik safha (Erken Kristalleşme): ................... 54 2. Sıvı magmatik safha (esas kristalleşme ........................... 54 3. Pegmatit safha (son kristalleşme) ................................... 54 4. Buhar basıncıyla meydana gelen safha ........................... 55 5. Hidrotermal safha .......................................................... 56 Tortul Kayalar ........................................................................ 58 2009 Gemoloji Projesinin Kazanan Görüşü ................................ 62 Maden Üretimi .......................................................................... 64 Köken Belirleme ..................................................................... 65 Korundum ................................................................................. 69 Korundumun Kaynağa Göre Sınıflandırılması .......................... 69 Taşların Oluşumu ....................................................................... 70 Değerli Taşların Sınıflandırılmasında Kullanılan En Önemli Minerolojik-Gemolojik Kriterler : ............................................ 72 Köken Belirlemede Kullanılan Teknikler .................................. 75 Köken Belirlemenin Zorlukları ................................................ 79 Köken Belirlemenin Faydaları ................................................. 82 Düşünsel Gereklilikler ............................................................ 83 Değerli Taşların Kimyası ......................................................... 84 BÖLÜM 3 ................................................................................... 85 Atomlar ..................................................................................... 86

"GEMOLOJİ"

.................................................... 86 Moleküller ............................................................................. 90 Atomlar ve Kuantum Teorisi....................................................... 92 Birleşme Değeri...................................................................... 94 Atomların Elektronik Konfigürasyonu ..................................... 95 Atom Numarası ...................................................................... 96 Kristallografi .......................................................................... 99 Kristal Sistemleri .................................................................. 104 Şekiller ................................................................................. 109 Yüzey ve kenarlar ............................................................. 114 Yapı .................................................................................. 115 Hayali Kristal, Piramit Ve Prizma Ile Ilgili Terimler ............. 115 Simetri Düzlemi.................................................................... 117 Simetri Merkezi.................................................................... 127 BÖLÜM4 .................................................................................. 129 DEĞERLI TAŞLARLA YAPILAN TAKILARDA KULLANILAN ALETLER VE TEKNIKLER ............................................................................... 130 TEL ....................................................................................... 130 Tel Stili ................................................................................. 132 Aletler.................................................................................. 133 Genel Aletler........................................................................ 133 1.Yan keski ....................................................................... 133

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

2.Mil ................................................................................ 134 3.Mengene....................................................................... 134 4.Tel mastarı (Telölçer)..................................................... 134 5.Bükük burunlu pense .................................................... 135 6.Zincir burun pense ........................................................ 135 7.Küt burunlu pense ......................................................... 135 8.Yuvarlak burunlu pense ................................................. 135 9.Kademeli bçimlendirici pense ........................................ 136 10.Tel düzleştirici pense ................................................... 136 11.Tığ ............................................................................... 136 12.Yuvarlak başlı çekiç...................................................... 137 13.Ahşap başlı çekiç ......................................................... 137 14.Çelik tezgah bloğu ....................................................... 137 15.Kükürt karaciğeri ......................................................... 138 16.İğne eğesi .................................................................... 138 17.Mücevher cilası ........................................................... 138 BÖLÜM5 .................................................................................. 139 TEKNIKLER VE ÖRNEK TARIFLER ............................................... 140 Temel Teknikler ................................................................... 140 Tel ölçer kullanmak .......................................................... 140 Yan keski ile kesme .......................................................... 141 Tel düzleştirme ................................................................ 141 Çekiçleme ........................................................................ 141 İlmekler ............................................................................... 142

"GEMOLOJİ" Basit ilmekler ................................................................... 142 Sarma ilmekler ................................................................. 142 Briolet İlmekler ................................................................ 143 Sarma .............................................................................. 143 Spiraller ........................................................................... 143 Halka yapma .................................................................... 144 Halkaları açma ve kapama ................................................ 144 Sekiz şeklinde bağlantılar ................................................. 144 Tasarım Tarifleri ....................................................................... 145 Papatya Zinciri Bileklik.......................................................... 145 Tamamen Bükülmüş Bileklik................................................. 146 Bağlandım ............................................................................ 149 Üzüm Öbekleri ..................................................................... 150 Tamamen Kıvrımlı Bileklik .................................................... 153 Gümüş İçin S Kavisi .............................................................. 155 Cam Yuvalar ......................................................................... 157 Salınan Asmalar ................................................................... 159 Gümüş Baharı ...................................................................... 160 Asya Bilekliği ........................................................................ 162 Boncuk Kabuklu Bilezik......................................................... 164 Kapalı Kafes ......................................................................... 167 Sevimli Makaralar ................................................................ 168 Gümüş Baharı ...................................................................... 170 Boncuk Kabuklu Bilezik......................................................... 173 Kapalı Kafes ......................................................................... 175 Ünlem İşareti ....................................................................... 177 Şıkıdım ................................................................................. 179 Sadece Büyüleyici ................................................................ 181 Rollıng Rıng .......................................................................... 183 Çerçeveli Ve Sargılı ............................................................... 185 Yeniden Sarmal .................................................................... 187

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

İnce Dallar............................................................................ 189 Kıvrımlı Bileklik..................................................................... 190 Aşırı Süslü ............................................................................ 193 Asma ................................................................................... 194 Çubuklar Ve Taşlar ............................................................... 197 Şeritli Bilezik ........................................................................ 199 Turmalin Sütunlar ................................................................ 201 Eşsiz Duyum ......................................................................... 202

"GEMOLOJİ"

ÖNSÖZ "Gemoloji (değerli taş bilimi)" mücevherlerde kullanılan değerli taşların ve süs taşlarının tanımlanması ve sınıflandırılmasıdır.

Kısaca gemoloji; taşların oluşumunu,çıktığı yerleri ve özelliklerini inceler.

Bu çalışmada gemolojinin tarihinden hareketle; değerli taşların kökeni,nitelikleri,fiziksel ve kimyasal özellikleri incelenmiş;"gemolog kimdir,nasıl iyi bir gemolog olunur?" sorularına yanıt verilmiştir. Bunun yanısıra,taşların oluşum aşamalarından yola çıkılarak, yeryüzü şekilleri, değerli taşların geometrik biçimleri ve atomun yapısı da incelenmiştir.

Son bölümde, değerli taşlarla oluşturulan takılarda kullanılan aletlere ve tekniklere değinilmiş;takı yapımına öncülük edecek tasarım tariflerine yer verilmiştir.

Verilen bilgiler ışığında hem değerli taşlar hakkında bilgi sahibi olmak,hem de zevkli ve renkli takılar oluşturmak mümkün olacaktır.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

"GEMOLOJİ"

"GEMOLOJİ"

BÖLÜM 1

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

GEMOLOJİ BİLİMİNİN GELİŞİMİ Gemoloji Gemoloji bilimi, değerli taşların ve maddelerin teknik açılardan incelenmesi ve bu açıların özdeşleme amaçlarıyla kullanılması ile ilgilidir. 200 yıldan epey fazla bir süredir, filozoflar ve bilim adamları değerli taşların güzelliği ve gizemi karşısında büyülenmiş ve yıllardır doğanın bu süslü ürünleri ile ilgili gözlemlerinin kayıtlarını bırakmışlardır.

Değerli taşlarla ilgili İngilizce olan ilk kitaplardan biri Thomas Nichols tarafından 1652 kadar uzak bir tarihte yazılmış, fakat gemoloji biliminin, çoktan yapılandırılmış bir bilim dalı olan maden bilimin özel bir dalı olarak ortaya çıkmaya başlaması ancak 19. yüzyılın son yarısında olmuştur.

Son 70 Yılın Önemli Olayları Gemolojinin günümüzde modern sentetik süs taşlarının belirlenmesinde önemli bir rol oynadığını göz önünde tutarak, 170 yıl kadar geriye gitmek ve süs taşı sentezinde ilk teşebbüsle gemoloji tarihinde önemli noktalarla ilgili bu özete başlamak muhtemelen uygun olacaktır.

"GEMOLOJİ"

1837'de Fransız kimyacı Marc Gaudin, potasyum, alüminyum sülfat ve potasyum kromatı birlikte eriterek yakuttan bazı küçük kristaller elde etmeyi başardı.

Bu, kristal cisimlerin yeniden üretilmesine çok fazla ilginin olduğu ve alt erime noktasının eritici akışında bileşenleri ayırmak için ilk deneylerin yapıldığı dönemdeydi.

Bugünkü gemoloji içinde spektroskopinin önemi göz önüne alındığında, 1866'da Sir Arthur Church tarafından çok okunan İngiliz dergisi The Intellectual Observer 'a yazılan mektuptan bahsetmek de uygundur. Bu mektupta, eski bir spektroskopla olan ilk tecrübelerini ve Ceylon zirkon taşları ve seylantaşı garnetleri spektrasındaki soğurma bandı keşfini anlatır. Bununla birlikte, belirleme amaçları için süs taşı spektrası konusunda kapsamlı bir çalışma 1932'de Basil Anderson tarafından üstlenilene kadar yapılmadı.

Church' ün mektubu basıldıktan sonra bir beş yıl, Güney Afrika elması rağbeti sorunsuz devam etti ve 500 kazıcının Vaal, Modder ve Orange ırmakları kenarları boyunca çalıştıkları bildirildi.1873'te, De Beers çiftliği etrafında kurulan ilkel madenci şehrine resmi olarak Kimberly kontu, kolonilerin İngiliz sekreteri olan Kimberly'nin adı verildi.

1877'de Fransız kimyacı Edmond Frémy ticari değeri olan ilk sentetik yakutları üretti. Bu kristaller, içinde krom tuzu zerreleriyle karışmış alümin tozunun çözüldüğü, kurşun oksit eritken içeren geniş porselen bir pota içinde üretildi. Bununla birlikte; ortaya çıkan kristaller küçüktü ve üretilmesi pahalıydı. Bundan dolayı da doğal yakutlar için bir tehdit

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

oluşturmadı. Sonraki yıl, yeni bir süs taşı çeşidi olan yeşil demantoid garnetin belirlenmesi ve keşfiyle dikkat çekti.

Mücevher ticaretinde pek çok rahatsız edici olaylardan biri 1885 yılında, çok sayıda oldukça büyük 'Cenevre' yakutları piyasada görüldüğünde meydana geldi. İlk olarak, yakutların içindeki kabarcıkların varlığı onların sentetik olacağını kanıtladı. Daha sonra ise taşların daha küçük doğal yakut parçalarını birlikte eriterek üretildiği düşünüldü ve bu sebeple yeniden yapılandırılmış yakutlar olarak adlandırıldı.

Son zamanlarda ise, yeniden yapılandırma sürecini yeniden üretmek için teşebbüslerle ilgili canlı örneklerin analizi, küçük taşları bu şekilde eritmenin, muhtemelen şeffaf taşlar üretmiş olamayacağını ve Cenevre yakutunun, yakut tozu yığınının bir alev içinde çok aşamalı olarak eritilmesi ile ortaya çıkarıldığını gösterdi.

Bu arada, Güney Afrika'da Cecil Rhodes ve Barney Barnato hisselerini birleştirmeye karar verdiler ve ana şirket olan De Beers Birleşmiş Madenler Ltd. 1888 yılında birleştirildi. İsmini De Beers kardeşlerin Kimberly'nin ünlü 'Big Hole' konumu olan çiftliğinden aldı. Aynı yıl içinde, süs taşı niteliğindeki zümrüt kristallerinin ilk başarılı sentezi Fransız kimyacılar Hautefeuille ve Perrey tarafından eritme süreci kullanılarak yapıldı.

Süs taşı sentezi adımı yeni yüzyılın başlangıcına doğru hızlanmaya başladı.1891 yılında, Frémy'nin eski asistanı olan Fransız bilim adamı Vernueil, sentetik korindonun üretimi için tasarladığı ocağı mükemmelleştirdi.100 yıldan fazla bir

"GEMOLOJİ"

süre sonra, bu tür ocakların tüm dünyada yılda 1000 milyon karattan fazla sentetik korinden üretmesi gerekiyordu.

1902 yılı spodumenin pembe kunzit çeşidinin keşfini ve belgelenmesini gördü. Ve üç yıl sonra 3106 karat Cullinan elması Güney Afrika'da Pretoria yakınlarındaki Premier maden ocağının açık hava işletmesindeki yan duvardan çıkarıldı. Aynı yıl İngiltere'de Dr. Herbert Smith, gemolojistlere sonunda sağladığı süs taşlarının kırılma özelliğine sahip indeksini ölçmek için özel olarak tasarlanan ilk kırılım ölçerini üretti (şekil 1,1).Bunu ise 1907'de daha büyük pirinç versiyonu takip etti.1910'a kadar, Verneuil yöntemiyle üretilen ilk sentetik yakutlar piyasaya sürüldü, komik gelmesine rağmen, bunlar kırım ölçer aracılığıyla sentetik olarak tanımlanamadı.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Şekil 1.1İlk iki değerli taş kırılım ölçerleri: Herbert Smith model I (yukarıda)Tully versiyonu (aşağıda).

Gemolojiyi ciddi bir bilim olarak daha iyi yapan bir olay, 1908'de Goldsmiths Ulusal Birlik Eğitim Komitesi olarak başlayan Büyük Britanya Gemolojik Birliği'nin oluşturulmasıdır.

Kurum ilk üyelik sınavlarını 1913 yılında, sentetik Verneuil yakutları piyasaya çıktıktan sonra sadece üç yıl yaptı.1914'te Birinci Dünya Savaşı çıktı ve kurum sınavlarını eski durumuna getirmek sekiz yıllığına mümkün değildi.

1925 yılında kimya ve maden biliminden dereceyle yeni mezun olan Basil Anderson; Hatton Garden'da inci test etme laboratuvarı kurmak için, Londra Ticaret Odası Elmas, İnci ve Değerli Taş Bölümü ile meşgul olduğunda, yeni gemoloji biliminin gelişmesinde sonraki aşama meydana geldi. Böyle bir laboratuvara olan acil ihtiyaç, Japon endüstrisi ve kuyumcuların doğal incileri üretilmiş incilerden ayırt etmede yaşadıkları problemlerden dolayı ortaya çıktı. Süstaşı belirlemede kırılımölçerin artan önemi 1925'te bir başka

"GEMOLOJİ"

versiyonun tanıtılmasıyla belirdi. Ünlü kuyumcu-gemolojist B.J.Tully tarafından tasarlanan bu yeni model (şekil 1.1) döndürülebilir bir cam yarım küresi kullandı.

Bir sonraki yıl, Verneuil yöntemiyle ilk sentetik spineller üretildi ve Basil Anderson 'un Hatton Garden Laboratuvarında endoskop inci deney cihazı kuruldu (şekil 1.2).Fransa'dan getirilen bu teçhizat, saatte 200'den fazla inciyi incelemeyi mümkün kıldı.1928'e kadar, C.J.Payne laboratuvara katıldığında, her yıl yaklaşık 50000 inci inceleniyordu. Laboratuvar 1928'de yeni bir yere taşındı ve kırılma teknikleri kullanarak delinmemiş inciler incelenebilsin diye bir X ışını birimi kuruldu. Böylece, ilk olarak incileri belirlemeyle (çok daha sonraları Gemolojik Birlik'le birleşen laboratuvarda 4 milyondan epey fazlası incelendi) ve ondan sonra da yeni Verneuil sentetik yakutlar ve spinellerin ortaya çıkarılmasıyla, gemolojinin kullanışlı hizmeti mücevher ticaretine başladı.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Şekil 1.2 Endoskop inci deney cihazı Londra Hatton Garden'daki Ticaret Odası Gemolojik Test Laboratuvarı'nda kullanımda.

Başka önemli bir olay ise 1931 yılında oldu.1929'da İngiliz Gemolojik Birliği Diploması ile ödüllendirilen ve ondan sonra da ABD'de kendi gemolojik uyum kursunda öncülük eden Robert Shipley, Amerika Gemolojik Enstitüsü'nü kurdu.1930' ların ortasında, en büyük erkek kardeşi Robert Shipley Jr. de ona katıldı ve değerli taş mikroskobu, elmas renkölçeri, kırılımölçer ve polariskobu içeren, bir dizi değerli taş inceleme teçhizatını geliştirmesine yardım etti.

1934'te, Robert Shipley Sr. öncü kuyumcuların profesyonel bir bünyesi olarak America Gemolojik Topluluğu'nu kurdu.

Gems & Gemology, Amerika Gemolojik Enstitüsü dergisi, 1935 yılında çıktı ve aynı yıl içinde Amerikan Gemoloji Topluluğu ilk sınavlarını yaptı.

"GEMOLOJİ"

1930'lardaki sıkıntılı yıllar esnasında, Birleşik Krallıktaki Basil Anderson, farklı değerli taşları inceleme-belirleme tekniklerini araştırmak için ticarette bu sıkıntılı dönemden faydalandı. Özellikle O ve C.J. Payne, çok sayıda emme spektrası detaylarını inceleyip kaydedebildiler (bunlar daha sonra Robert Webster'in ''Gemolojist'in Dergisi '' adlı eserinde ve Dr. Herbert Smith'in 1940 basımı eseri olan ''Süs taşları'' nda yayınlanmıştır). Ve Tully kırılım ölçerinin doğal çinko sülfür versiyonunu geliştirebildi.

Kırılımölçer işleri sırasında yeni bir temas sıvısı formülleştirdiler (çift iyotlu metan içindeki sülfür ve dörtiyotetilen çözeltisi), ve bu sıvı daha son zamanlara kadar kırılımölçerin temas sıvısı olarak kabul edilmiş ve bütün gemoloji dünyasında kullanılmıştır.

Tully kırılım ölçerinin üreticisi olan Rayner Optik Şirketi'nin başarısız teşebbüslerini takiben; camdan ziyade çinko sülfür içinde yarımküre prizmasını üretmek için tepesi kesilmiş prizma versiyonu geliştirildi ve Rayner'in kendi tasarımı olan küçük bir aygıta yerleştirildi. Yarımküreden prizma şeklindeki bir kırılımölçerin düzeye değişiklik olması daha az pahalı olan standard cam modelini mümkün kıldı ve bu tasarım gelecekteki bütün Rayner kırılımölçerlerinin(ve denizaşırı klonların da) temelini oluşturdu. Çinko sülfür kırılımölçerin, elmas olanı ve daha sonra da spinel versiyonu takip etti.

1930' ların ortasında nisbi işsizlik sırasında, Anderson ve Payne tarafından yapılan diğer önemli araştırma çalışması, süstaşı değişmezlerinin çoğunluğunun yeniden

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

değerlendirilmesiydi. Özgül ağırlığın belirlenmesi için birçok sabit ve oldukça güvenli ağır sıvılar da oluşturuldu.1933 yılında, Basil Anderson gemolojideki Chelsea Polytechnic derslerini üstlendi. Onun ilk Diploma dersindeki öğrencilerden biri Robert Webster'di. Bu dönem esnasında, Londra laboratuvarı ve gemoloji öğrencileri tarafından ortaklaşa, ''Chelsea filtresi'' diye adlandırılan zümrüt filtresi geliştirildi ( şekil 1.3).

Şekil 1.3 Zümrütler ve benzerlerini ayırt etmek için tasarlanan Chelsea zümrüt filtresi 1935 yılının başlarında, Londra basınında elmasın bütün özelliklerini taşıyan ve uzmanların %99'unu yanıltabilecek sentetik bir süstaşı haberi çıktı. Bugün hikâye çok tanıdık bir halkaya sahip ise de; 1930 ların öncesinde bu yeni ürün büyük bir karmaşaya sebep oldu. Korku hikâyesinin arkasındaki benzer taş, Almanya'da üretildiği düşünülen renksiz sentetik bir spineldi.

"GEMOLOJİ"

Aynı haber Kuzey Amerika basınında çıktığında benzer bir şaşkınlığa neden oldu. Süstaşında sözde uzman olan Mr. Jourado tarafından süstaşı nitelikleri ve ölçülerindeki parlak elmas sentezinin duyurulması üzerine ticarette daha çok dehşete düşüldü. Jourado taşı Anderson tarafından bir spinel olarak belirlendi ve onun tuttuğu taş özellikleri hakkındaki raporlar birçok öncü gemoloji ve takı dergilerinde çıktı.

1935'te meydana gelen diğer önemli bir olay, yeni bir akışerime sürecini geliştiren Alman firması I.G. Farbenindustrie tarafından yapılan pilot ölçekli zümrüt senteziydi. Çok sayıda numune üretilmesine rağmen, II. Dünya Savaşı'nın ortaya çıkması şirketin işini böldü.''Igmarald'' sentetik zümrütü, ticari olarak hiç piyasaya çıkmadı ve en son 1942'de üretimi durduruldu.

Değerinin yüksek olmasından dolayı, zümrüt sentezi birçok laboratuvarın amacı oldu ve 1940 yılında Amerikalı kimyacı Carroll Chatham, süs taşı niteliğindeki kristaller yetiştirmede başarılı oldu. Üretim yöntemi gizli tutulmasına rağmen, Chatham zümrütlerin özellik olarak, erime süreciyle üretildiğini belli edecek kadar Alman Igmaraldı'na yakındır.(Sentetik kelimesinin kullanımından kaçınmak için bir hareketle, 1963 yılında Chatham, ürününü pazarlamak için ''Chatham ürünü zümrüt'' olarak Birleşik Devletler Federal Ticari Komisyonu'ndan izin aldı.)

II. Dünya Savaşı'ndan sonra, Anderson ve Payne, Robert Webster ve Alec Farn tarafından Hatton Garden laboratuvarına dahil edildi, ve süs taşı belirleme işi devam etti. Sonraki yıllar esnasında, Robert Webster'in değerli

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

madenlerin belirlenmesinde ultraviyole ışığının kullanımında öncülük işini gerçekleştirmesi ve bu arada Alec Farn'ın ise inci test etmede Birleşik Krallık'ın öncü uzmanı olması beklendi. %10 'a kadar sentetik taş içeren yakut ve safir miktarları Londra'ya ulaşmaya başladıkça, Hatton Garden Laboratuvarı kısa süre içinde tekrar tam kapasite ile çalışıyordu.1946 yılında, 100 000 'den fazla taş, laboratuvarda test edildi ve bir yıl sonra Amerika Birliği Karbit Kurumu Linde Bölünmesi tarafından, yıldız yakutlar ve safirlerin başarılı üretimiyle problemleri daha da arttı. İnsan yapımı elmas taklitleri serisinin ilki olan sentetik rutil 1948'de ortaya çıktı ve ''Rainbow Gem'' ve ''Titania'' ticari isimleri altında pazarlandı.1951'de nadir yeni bir türün varlığı doğrulandı ve bulucusu olan Count Taafe'nin adıyla ''Taaffeite'' olarak adlandırıldı. Berilyum, magnezyum ve alüminyum gibi temel bileşenleri doğrulamak için X ışını ve kimyasal analiz kullanıldı.(çift kırılma hariç taaffeite spinele çok benzemektedir).Hâlâ nadir bir tür olmasına rağmen, Sri Lanka'da birkaç taaffetie bulunmuştur.

1950'lerde, stronsiyum titanat ''Fabulite'' ve ''Diagem'' ticari isimleri adı altında bir başka elmas benzeri olarak tanıtıldı.

Daha önceki taklit sentetik rutilin aksine, bu materyalin doğada benzerinin olmadığı görüldü. Bu dönem esnasında, elmas sentezi alanında gelişme katedildi. İşlerinin zamanında doğrulanması özgür bir araştırmacı tarafından başarılamamasına rağmen, İsveç ASEA grubu 1951'de

"GEMOLOJİ"

tekrarlayan bir süreç geliştirdiklerini iddia etti. Elmas sentezi üzerinde çalışan başka bir şirketi fark etmedikleri için, ASEA ürünlerinin boyutunu ve kalitesini artırmaya çalışırken bu süreci gizli tuttu. Onlar aynı zamanda aşındırıcı büyüklükteki sentetik elmasların büyük endüstriyel öneminin de farkında değillerdi. ABD'deki Genel Elektrik grubu 1955'deki kendi başarılı iri elmas tanesi sentezini ilan ettikten sonra ASEA önceki buluşunu ancak açıkladı. Dört yıl sonra, Johannesburg'daki De Beers Elmas Araştırma Laboratuvarları da endüstriyel elmasları sentezlemede başarılı oldu (şekil 1.4).

O zamandan beri Rusya, Japonya ve Çin Halk Cumhuriyeti de dahil olmak üzere birçok ülke bu yeteneği geliştirdi. İlk önceleri peridot olarak sınıflandırılan Sri Lanka'dan kahverengi bir süs taşı,1954 yılında yeni bir maden türü olarak teşhis edildi ve ülkesinin ilk ismi 'sinhalite' olarak adlandırıldı.1957 yılında yeni başka bir süs taşı türü bulundu ve bulucusu A.C.D. Pain'in adıyla ''Painite'' olarak adlandırıldı.

Şekil 1.4 Endüstriyel sentetik elmas parçalarından bir örnek (Courtesy of De Beers)

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Avustralya Gemolojik Birliği'nin resmi dergisi Australian Gemmologist'in ilk konusu 1958'de ortaya çıktı. Bu, Harwell'deki İngiliz Atom Enerji Araştırma Kurumu'nun elmasların ışık saçtığını garanti ettiği bir bildiri yayımladı.

Aynı zamanda, Avustralya'nın molüsk Pinctada maxima kullanarak ilk inci üretme riski haberini de içerdi.

Süs taşlarının belirlenmesi için ilk deneysel yansıma cihazı 1959'da,yansımayla kırılma indeksinin ölçümü konusundaki tezinden dolayı Büyük Britanya Gemoloji Birliği tarafından Araştırma Diploması ile ödüllendirilen L.C. Trumper tarafından keşfedildi. Onun bu cihazı, içinde süs taşı yüzeyinden yansıma yoğunluğunun görsel olarak ayarlı ve elle ayarlanabilir aydınlanma kaynağı ile karşılaştırıldığı optik karşılaştırıcı formunu aldı.

Aynı yıl içinde, ABD'deki Carroll Chatham bir tür akışeritme süreciyle üretilen sentetik yakutları pazarlamaya başladı. İlk olarak Emerita, sonra ise Symerald olarak adlandırılan sentetik zümrütün yeni bir türü 1960 yılında Avusturyalı kimyacı J.Lechleitner tarafından üretildi. Soluk renkli çok boyutlu beril süs taşının üzerine ince sentetik zümrüt tabakası yerleştirmek için hidrotermal yöntem kullandı. Lechleitner zümrüt sürecine Amerika'nın Linde Şirketi tarafından daha geç ulaşıldı ve sonrasında bu ürünü ''Linde'' sentetik zümrütü olarak pazarladı.

1963'te, Fransa'daki Pierre Gilson, aslında I.G. Farbenindustrie tarafından geliştirilmiş olan akış-eritme sürecinin ilerletilmiş bir versiyonunu kullanarak ürettiği kendi Gilson sentetik zümrütünü pazarladı.

"GEMOLOJİ"

Bir yıl sonra Lechleitner kaynak kristallerden hidrotermal olarak yetiştirilmiş zümrütler üretti ve 1965 yılında bunu Linde'nin benzer bir ürünü takip etti.Zümrüt sentezi üzerindeki bu yoğun çalışma dönemi boyunca, Sri Lanka'nın alüvyal çakıllarında yeni toryum zengini radyoaktif bir süs taşı madeni bulundu. Metamik süs taşı, bulucusu F.D. Ekanayake'nin adıyla 'Ekanite' olarak adlandırıldı.

1967'de, süs taşı özelliğindeki şeffaf mavi zoisit birikintileri Tanzanya'da keşfedildi ve Tanzanite ismi verildi. İki yıl sonra, doğada başka emsali olmayan iki elmas benzeri daha ortaya çıkarıldı. Bunlardan ilki ''Diamonaire'' ve ''Diamonique'' olarak pazarlanan itriyum alüminyum partaşıydı, ikincisi ise ''Linobate'' olarak pazarlanan lityum niyobat idi.

1970 yılında, süs taşı özelliği kırat ölçüsündeki sentetik elmaslar 'Amerika Genel Elektriği' tarafından laboratuvar şartları altında oluşturuldu, fakat ortaya çıkan yassı kristalleri ticari bir ürün olarak ekonomik açıdan varlığını sürdürebilecek durumda değildi.

1971'de Rus araştırma çalışanları kendilerinin de süs taşı niteliğindeki elmas kristallerini sentezlediklerini fakat aynı zamanda ürünlerinin maliyetinin pazarlayamayacak kadar fazla olduğuna karar verdiklerini duyurdular.

Dr. Eduard Gübelin'in kitabı ''Süs taşlarının iç dünyası'' nın 1974'te yayımlanması, süs taşı içeriklerinin mikrofotografisinde yeni standartlar oluşturdu, (önemli bir takipçisi olan ''Süs taşlarında İçerikler Fotoatlası'' Dr.Gübelin

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

ve J.Koivula arasındaki işbirliğinin bir sonucu olarak 1986'da yayımlandı, ikinci baskısı ise 1992'de çıktı).

Nadir bulunan İskender taşı çeşidi krisoberil, kristal çıkarma ve akış-eritme süreçleri yoluyla 1975 yılında başarılı bir şekilde sentezlendi. Bunu, Gilson' un kuyumcular ve gemolojistler için bir başka teşhis etme problemi yaratan sentetik panzehir taşlarını ortaya çıkarması takip etti.

1970' ler ve 1980' ler, gelişmiş yeni sentetiklerin pazarlamadaki sayısının artışına şahit oldu (Kashan, Knischka, Ramaura and Seiko yakutları, Dikey Haç, Saltanat, Biron/Pool and Lennix zümrütleri, ve akış-eritme Chatham safirleri dahil).

Teşhis etme konusundaki zorluklar yeni elmas benzerlerinin yapısında da ortaya çıktı. Gadolinyum galyum garnet (GGG) 1973'te pazarlandı ve önceki bütün elmas benzerlerinin neredeyse yerini alan kübik zirkonyum (CZ) 1976'da ortaya çıktı.

Bu dönem esnasında, süs taşlarının kuyumcu düzeyinde belirlenmesi ve değerinin biçilmesinde yardıma olan ihtiyaç yeni bir süs taşı test etme teçhizatının yaygınlaşmasıyla sonuçlandı. Bunlardan en sıklıkla kullanılanı, temel olarak elmas ve elmasın çok sayıda benzerinin belirlenmesi için geliştirilen yansımaölçer ve ısı iletim test edicisiydi. İlk ticari yansımaölçerler 1975'te pazarlandı (şekil 1.5), ilk ticari ısı test edici ise 1978'de ortaya çıktı (şekil 1.6).

"GEMOLOJİ"

Bu iki tür test cihazının kullanışlı tamamlayıcı özelliklerinden dolayı 1984'te çift yönlü versiyonları ortaya çıktı.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Şekil 1.5 (yukarda) Sarasota Cihazları ''Gemeter 75'' - ilk yansıma ölçerlerden biri. Şekil 1.6 (aşağıda) Ceres ''Elmas sondalayıcı''- Elmas ve elmas benzerleri ilk ticari ısı test edici.

1986'da Japon Sumitomo Elektrik Endüstrileri ekonomik olarak varlığını sürdürebilecek büyüklüğü iki kırata kadar olan süs taşı niteliğindeki sentetik elmaslar üretebildiğini duyurdu. Bu taşlar renk olarak koyu sarı olmasına ve sadece endüstriyel uygulamalar için pazarlanmasına rağmen, iki yıl sonra Hatton Garden'da en azından çok boyutlu bir Sumitomo sentetik elması bulundu.

1987'de, Güney Afrika Johannesburg'daki De Beers Elmas Araştırma Laboratuvarı, ticari miktarlarda süs taşı niteliğindeki sentetik elmaslar üretme yöntemini de geliştirdiğini açıkladı. Yüksek basınçlı akış kanalı kullanarak, kristaller özelleştirilmiş endüstriyel uygulamalar için ölçü olarak 11 kırata yükseltildi. Aynı yıl içinde Sovyet

"GEMOLOJİ"

haber ajansı Tass'ın bir raporunda Sovyet bilim adamlarının 3 kg gelen sentetik elmaslar ürettiği iddia edildi.

Bununla birlikte, sonrasında bu kristallerin kübik zirkonyum oksit açıklandı - taklit ve sentetik kelimesi Rusçada aynı olduğu için yanlış aktarım meydana geldi.

Mart 1987'de, yüzyıl kutlamalarına rastlayan bir zamanda, De Beers Premier madeninden 599 kıratlık bir elmas elde ettiklerini (1986'da) açıkladı (şekil 1.7).Aynı yıl, (yazar tarafından geliştirilen) süs taşı tespiti için dünyanın ilk ticari bilgisayar programı, Gemdata'nın tanıtımına da şahitlik etti.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Şekil 1.7 (üstte) Güney Afrika'daki Premier madeninden 1986'da elde edilen 599 kıratlık ''yüzyıllık'' elmas. (aşağıda) kaba taşlardan kesilen 273 kıratlık ''Yüzyıllık'' elmas (De Beers 'in de sayesinde).

1990'da Büyük Britanya Gemoloji Birliği, Goldsmiths Ulusal Birliği ile olan uzun ilişkisini bitirdi ve Londra'nın Hatton Garden bölgesindeki farklı bir yerleşkeye taşındı. Aynı yıl içinde Gemoloji Birliği, Büyük Britanya Gemoloji Birliği ve Süstaşı Test Etme Laboratuvarı (GAGTL) olmak için, Londra Süstaşı Test Etme Laboratuvarı ile birleşti.2002'de, GAGTL logosunu Gem-A olarak değiştirdi.

"GEMOLOJİ"

1993 yılına kadar, sarı süs taşı özelliği taşıyan sentetik elmaslar, mücevher ticaretinde kullanılmak için ticari amaçla Rusya'da üretildi.1996'da, De Beers'ın İngiltere'deki DTC Araştırma Merkezi, özellikle sentetik ve doğal elmasların belirlenmesi için ''Diamond Sure'' ve ''Diamond View'' isimli iki cihaz geliştirdiklerini ilan etti (şekil 1.8).Aynı yıl içinde, yeni bir elmas benzeri, sentetik moissanit(silikon karbür), ABD'nin Birleşik C3'ü tarafından ortaya çıkarıldı.2003'e kadar elmaslar, mikrodalga endüklenmiş bir plazmada hidrojen ve metan başlangıç gazları kullanan alçak basınç yüksek ısılı bir süreç olan, kimyasal buhar birikimiyle sentezleniyordu.

Son zamanlarda, doğal değerli materyallerin sahteleri olarak kullanılan çoğu taklitler kırılım ölçer kullanımıyla teşhis edilebilirken, el merceği-mikroskop ve spektroskop (bölüm 9, 11 ve 13'te bahsedilen) karmaşık sentetik süs taşlarının artan çeşidiyle alakalı teşhis etme problemleri çok daha vahimdi. Bunlar, teşhis içermeleri ve büyüme özelliklerini ortaya çıkarmaya olan bağlılığın artmasıyla, el mercekleri ve mikroskop kullanarak kısmen çözüldü.

Bunun işe yaramadığı yerde, ultraviyole-görülebilir-kızılötesi spektrofotometreler, elektron incesondaları, elektron mikroskopları ve katot ışıldaması teçhizatı da dahil ileri teknoloji laboratuvar malzemeleri yelpazesi kullanılmalıdır .

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

"GEMOLOJİ"

Şekil 1.8 ''Diamond Sure'' (yukarıda) , doğal taş içindeki 415 mm emme çizgisinin varlığını ortaya çıkararak doğal ve sentetik elmasları teşhis eder. Eğer bu test yetersizse, ''Diamond View'' (aşağıda) doğal/sentetik elmasların tanısal florışıyan büyüme şekilleri özelliğini açıklamak için kullanılır. 1980 ler,1990' lar sırasında ve şimdiki yüzyılda da, korindonun ısı işlemleri, sarı safir ve mavi topazın ışın yayması, elmas yakut ve safirdeki çatlakların camla doldurulmasından elmasın lazer boşaltımına kadar, yeni süstaşı artırma tekniklerinin tanıtılmasında ve 1999 yılında da HPHT tavlama teknikleriyle kahverengi II tonundaki doğal elmasların renk gelişiminde bir artış oldu.

Soluk renk korindonlarının yüksek ısı yüzey-yayınımı ve derin-yayınımı, geçiş element oksitlerinin eklenmesiyle gerçekleştirilir. Ve son zamanlarda berilyum kimyasal maddelerinin çapraz yayınımı turuncu ve sarı safirleri üretti fakat yeni teşhis etme zorluklarını da ortaya çıkardı.

Gemoloji biliminin gelişiminde son 170 yıldan beri seçilmiş önemli olayların bu kısa incelemede gördüğümüz gibi, yeni sentetikler teşhis etmede yol ve yöntemleri keşfetmek için ve tanıtıldıkları gibi yeni çoğaltma işlemlerini ortaya çıkarmak için profesyonel gemolojistlere acil ve sürekli ihtiyaç vardır.

Bu, belki de gemolojinin en heyecanlı ve en zorlayıcı olan yönünün ne olduğuydu. Çok çeşitli süs taşı test etme teçhizatı ve bulma yöntemlerinin gelişimiyle sonuçlandı.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Değerli bir nesnenin asıl nitelikleri Şimdiye kadar bu bölümde tarihi geçmişin bazı fikirlerini gemoloji bilimine taşıma çabasında bulunduk. Şu anda ise bu, değerli materyallerin mücevheratçılıkta kullanılmasını mümkün kılan nitelikleri değerlendirmekle alakalıdır. Bu niteliklerin ilk ve en belirgin olanı güzelliktir.

Bir süs taşının güzelliği, temel olarak onun dış görünüşüyle alakalı olan öznel faktörlere bağlı olduğu için, daha somut özelliklerinin tersine, kolayca ölçülemez. Eğer taş şeffaf renklendirilmiş bir süs taşı ise, rengin koyuluğu ve şeffaflığın derecesi ilk faktörler olacaktır. Bununla birlikte, elmas gibi bir süs taşı durumunda, güzellik taşın parlaklığı, ısısı, optik saflığı ve genel olarak da body colour olmayışı ile belirlenir.

Panzehir taşıyla onun yanar döner renk özelliği kararı belirleyici faktör olacaktır.

Bir dereceye kadar bütün süs taşlarında, ismine layık olarak, bulunması gereken diğer bir özellik ise nadirliktir (renklendirilmiş cam, renk tonu ve şeffaflık açısından oldukça güzel olabilirken, hiçbir şekilde nadir değildir.Güzelliğin aksine, bir süs taşının nadirlik özelliği arz ve talep, moda ve kaynak materyalin azlığı gibi faktörlerden etkilenebilir.

18. yüzyılda geniş Brezilya kaynaklarının keşfine kadar bir zamanlar ametist nadir ve pahalı bir süstaşı iken, kehribar ve incilerin tekrar popüler olmasıyla daha pahalıdır.

"GEMOLOJİ"

İskender taşı ve kedigözü krisoberilinde olduğu gibi, sıradışı optik özellikler bir süs taşının az bulunurluk özelliğine katkıda bulunur.

Elmaslar pahalıdır, fakat 1999'da tüm dünyadaki kaba elmas türlerinin bütün türlerinin üretimi 100 milyon kırattan fazla olduğu için, bitmiş ürünün ederi onun nadirliğine neredeyse hiç dayandırılamaz. Bu durumda, De Beers'ın süs taşının çıkarılması, parlatılması ve pazarlanmasının ekonomi ile alakalı arz talep ölçümünde arz üzerindeki etkisi baskın bir rol oynar.

Bir süs taşının mücevher kullanımı için uygunluğu gözden geçirilmeden önce, süs taşında bulunması gereken üçüncü özellik onun dayanıklılığıdır. Bu, güzellik ve nadirlikten daha kullanışlı bir özelliktir, fakat o olmadan bir süstaşı ya günlük giyime ve bir takım mücevher tarafından oluşmuş yırtığa ya da atmosferdeki kirletici maddelerden gelen kimyasal saldırıya dayanamayacak ve kısa sürede yüzey parlaklığını kaybedecektir.

Sertlik ve katılık özelliği içeren dayanıklılık; takan kişinin gözünden bakıldığında bir süs taşında en önemli özelliktir.Eşit derecede önemli olan şey taş kesme ve elmas parlatma işinde bir süs taşının sertlik etkisidir .

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Organik ve organik olmayan süs taşları Mücevherler ilk zamanlardan bu yana maddenin yanısıra organik içeriğe de sahip olan değerli materyaller içermektedir. Ve bu yüzden günümüzde gemoloji bilimi sadece maden bilim, jeoloji, ışık bilimi ve kimya bilimini değil; aynı zamanda zooloji, biyoloji ve botaniği de kapsar.

Mücevherlerde kullanılan süs taşları arasında, en geniş grup madenler sınıfınındır. Fildişi, kemik, inci, mercan, kaplumbağa kabuğu, oltu taşı ve kehribar gibi organik kaynağı olan süs taşları ayrıca ele alınmıştır. Bu bölümde bu süs taşlarını taklitlerinden ayırt etme metotları da anlatılmıştır. Değerli taşlar genellikle minerallerdir fakat bazen de organik maddelerdir. Minerallerden ayrılan özellikleri genellikle mücevherlerde yada süslemelerde kullanılmalarıdır.

Bu, çok ince ayırıcı bir çizgidir, fakat hesaba katmamız gereken 4 unsur vardır: Dayanıklılık Az bulunma Güzellik Kabul edilebilirlik

"GEMOLOJİ"

Ve tabi ki, 5inci unsur da ; Modadır.

Yukarıdaki bütün unsurlar birbiriyle alakalıdır. Örneğin,kehribarın dayanıklılığı azdır, bulunması zor değildir ve fiyatı da uygundur. Fakat güzel olduğu için değerli bir taş olarak kabul edilmektedir.

Bir taraftan, bir çok safir oldukça dayanıklıdır fakat güzel değildir ve pahalı da değildir. Çıkarılan safirlerin sadece küçük bir bölümünün güzel rengi vardır ya da güzeldir.

Aynısını elmas için de söyleyebiliriz; çıkarılan çoğu elmas mücevher olarak işlenecek güzelliğe sahip olmadığından, endüstriyel amaçlarla kullanılmaktadır.

Gemoloji Üzerine Genel Bakış Kıymetli taşlar bilimi ve incelemesi olan gemoloji mineralojik bir çalışma olduğu üzere, antropolojik bir çalışma da olabilir. Güzellikleri, dayanıklılıkları ve nadir bulunmaları dolayısıyla kıymetli taşlar insanlık tarihini anlamamızda önemli bir yere sahiptir. Bebeklikten günümüze, insan ırkı kolay taşınıp saklanabilenkıymetli taşların tılsımıyla mistisiszmin duvarlarının ardında kendini korumayı amaçlamıştır..

Kıymetli taşlarla bir araya gelen eski bilgi ve efsanelerin, çoğunlukla hikaye ve şiir gibi güzelliklerinin “mantıklı”

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

yorumları vardır,fakat değerli taşlar zenginlik ve gücün en mükemmel evrensel tılsımıdır.

Gemoloji nedir?

Gemoloji kıymetleri taşların oluşum, kaynak, konum, fiziksel özellikler ve taşları ayırt etme gibi minerolojik temelleriyle ele alarak bilimsel olarak incelenmesidir.

Kristalografik, yapısal, kimyasal ve fiziksel özellikler ve kıymetli taşların özelliklerini inceler. Özel Gemoloji kıymetli taşların kategoriye ayrılması ve çeşitlerini, sentetik taşlar ve taklit taşları inceler. Genel olarak, kehribar, inci, mercan gibi organik maddeler ve mineral olmayan maddeler de özel gemolojinin araştırma alanlarındandır.

Uygulamalı Gemoloji sentetik yada taklit taşları tanımlamada yada sınıflandırmada taşlar hakkındaki bilgilerin uygulanmasını ele alır. Elmasları sınıflandırmak uygulamalı gemolojinin konusudur.

"GEMOLOJİ"

Gemolog Kimdir?

Gemolog değerli taşları inceleyen kişidir. Gemolog olarak tanınmak, aşağıda ele alınan Gemolojik Çalışmalar Enstitülerinden birinden referansa sahip olmaktır.

Gemolojist Olmak Bir gemolojist olmak demek çok çalışmak demektir.

Bilge bir öğretmen şöyle söylemiştir: "Şu andan itibaren hayatınız boyunca ticaretimizle ilgili ve dinimizle ilgili kitapları okuyabilirsiniz."

Eğitim Burada olduğu gibi, internette oldukça faydalı bilgiler bulabilecek olmanıza rağmen, aşağıdaki listede belirtilen enstitülerden birinde resmi bir eğitim almanızı şiddetle öneriyoruz .Bazı online gemoloji okullarında gemoloji dersleri verilmektedir ve bir aksilik halinde okul da, diplomanızın da olacağı gibi ortadan kaybolacaktır.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Gem-A Büyük Britanya Gemoloji Derneği olarak bilinen, Londra’da bulunan okulun dünya çapında bölümleri vardır. Eğitim merkezleri olduğu gibi uzaktan eğitim imkanı da vardır.Temel hedef derin eğitimdedir ve sınavlar diğer okullara göre en zor olanlarıdır. Gem-A öğrencisi olmak saygınlık demektir.

GIA Amerika Gemoloji Enstitüsü, Birleşik Devletlerdeki en ünlü ve saygın gemoloji enstitülerinden biridir. Carlsbad, California’da , ve New York ve Los Angeles’ta bulunmaktadır. Dersler online “sanal kampüs” aracılığıyla uzaktan eğitimle bitirilebilir. 1931’de Robert Shipley tarafından kurulmuştur, ve şu an GIA dünyanın en saygın ve kar amacı gütmeyen gemolojik araştırma enstitülerinden biridir. Bilimadamı,elmas tasnifçileri ve eğitmenler olmak üzere 900 kişi çalışmaktadır.

AIGS Tayland GüneydoğU Asya’nın değerli taş ve mücevher üretiminin kalbince yer almaktadır.Değerli taşlar piyasasını öğrenmek, gemolojiyi pratikte ve uygulamada öğrenmek gibi sıradışı bir fısat sunmaktadır.

"GEMOLOJİ"

A.G.(Accredited Gemologist/Güvenilir Gemolog) Diplomasını kazanmayı sağlayan A.G. programı,4 ana dersi içermektedir: E102: Değerli Taşların Tanımlanması E103: Elmasları Sınıflandırma ve Fiyatlandırma E201: Renkli Taşları Sınıflandırma ve Fiyatlandırma E301: Sentetik ve İşlenmiş Taşları Tanımlama Bu 4 ders bir yada bir kaç dönemde alınabilir”.Değerli Taşların Tanımlanması” dersinin “Sentetik ve İşlenmiş Taşları Tanımlama” dersinden önce alınması tavsiye edilmektedir.

DGemG Alman Gemoloji Derneği EğitimMerkezi Almanya’nın IdarOberstein şehrinde yer almaktadır. Idar-Oberstein taş işlemeciliğinin yüzyıllardır süregelen bir gelenek olduğu uluslararası renkli taşlar şehridir. Yerel taş artistleri ve stüdyolatıyla hizmet vermektedir.

Belki de dünyada kişi başına taş işlemecesinin en çok düştüğü yerdir! Alman Gemoloji Derneği 1932’de kuruldu.Laboratuvarları modern sanat ekipmanlarına sahiptir ve var olan en renkli ve ilginç değerli taş koleksiyonuna sahiptir.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

FGAA Avustralya Gemoloji Derneği(GAA), 1945’te kurulmuştur, ve Avustralya’nın tarihi ve kar amacı gütmeyen gemoloji eğitim kurumudur.

6farklı devlet bölgesinde gemoloji dersleri vermektedirler.

CGA Kanada Gemoloji Derneği, Kanada’nın Toronto şehrinde, Dean S.M.Field tarafından, 1958’de kurulmuştur. Gemoloji alanında ilgili kişilere dersler vermektedir.

Bir yıl uzaktan eğitimin yanı sıra, dernekte de dersler vermektedir.

Yüksek Lisans Gemoloji diplomasını aldıktan sonra, asıl eğlence başlar. Öğrenilmesi gerekenleri öğreneceksiniz, daha önemlisi dergilerde yayımlanan makaleleri nasıl anlamanız gerektiğini öğreneceksiniz.eğer gemoloji yayınlarını düzenli olarak okumaya ve eğitim almaya devam ederseniz, bir gün iyi bir gemolog olabilirsiniz.

"GEMOLOJİ"

İş olanakları Diğer işlerde de olduğu gibi,mesleğinizin kazancınızın ne olacağını siz belirlersiniz.

ve

Okulda ilk yılınızı bitirip diploma aldığınızı ve ne zaman işe başladığınıza bağlı olarak da maaşınızı düşünün.

Dünyadaki gemoloji laboratuvarlarında iş bulacak niteliktesiniz ve yerel mücevher pazarında anahtar kişi siz olacaksınız. Bir firmanın yöneticisi olabilir ve kendi değerli taş ticaretinizi yapabilirsiniz, taşa değer biçen olabilirsiniz, yada belediye bahçıvanı da olabilirsiniz. Ne olmak isterseniz, o olursunuz. Maaş da, deneyim ve sektöre göre değişir. En iyi tavsiyemiz kendi işinizi kurup, çalışanlarınızı seçip, ne kadar isterseniz o kadar kazanabilirsiniz.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

BÖLÜM 2

"GEMOLOJİ"

Süs Taşlarının Jeolojik Kökeni, Oluşumu Ve Bulunduğu Yerler Dünya, bizim Güneş diye adlandırdığımız yıldızın en içindeki üçüncü gezegendir. Yapısı, depremlerin sismik dalga kayıtları çalışması tarafından belirtildiği gibi, merkezi çekirdek, manto ve yerkabuğundan oluşmaktadır. Çekirdeğin yaklaşık 4300 mil çapı vardır (7000 km) ve iki kısımdan oluştuğu düşünülür. Dış çekirdek yaklaşık 1300 mil (2100 km) kalınlığında ve akışkan bir kaya olan magmadan oluştuğu görülür. Bunun altında, yaklaşık 1700 mil (2700 km) çapı olan katı iç çekirdek uzanır ve %80'i demirden oluşan ve nikel, silikon ve kobalt miktarları değişiklik gösteren çok yoğun kayalardan oluştuğuna inanılır. Çekirdek ve yerkabuğunun arasındaki, yaklaşık 1800 mil (2900 km) kalınlığa sahip olan orta derecede yarı erimiş bölge mantodur. Mantonun üzerinde, okyanus altında kalınlığı yalnızca 3 milden (5 km) daha yüksek dağlar, altına giren köklerin derinlerinde 45 mile (72 km) kadar değişiklik gösterdiği katılaşmış yerkabuğu kıtaları yüzer. Bu üç yapısal bölgeden bizim asıl ilgilendiğimiz Dünya'nın yerkabuğudur, çünkü bu bizim değerli madenlerimizin çıkarıldığı yerdir ve onun jeolojisi değerli madenlerin oluşumunun anahtarıdır.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Madenler ve kayalar

Bu kısım 'maden' ve 'kaya' terimlerinin bilimsel olarak ne anlama geldiğinin tam olarak açıklanması ile ilgilidir.

Maden, yeryüzünde organik olmayan(örneğin canlı olmayan) doğanın güçleriyle oluşturulan bir cisimdir. Aynı zamanda, belirli atomik yapısıyla, homojen(birleşik) ya da tek biçimli bir cisimdir ve hacminin her tarafında sabit olan kimyasal formüle ve bir takım fiziksel ve optik özelliklere sahiptir.

Maden bilimde, listelenmiş binlerce maden vardır, fakat bunlardan sadece yaklaşık altmış tanesi onların süs materyalleri olarak kullanılmasını uygun kılmak için gerekli olan, güzellik, nadirlik ve dayanıklılık niteliklerine sahiptir.

Bu seçilmiş altmış süs materyali grubu içinde çok sayıda metalik maden vardır.

Bunlar altın, gümüş, platin ve platin grubu metalleri rodyum ve iridyum içerir (rodyum gümüş üzerinde parlak koruyucu bir tabaka olarak kullanılır ve iridyum çoğunlukla altın ve platinle alaşımı yapılır).Bu değerli metalleri elmastan ayıran içlerinde diğer bütün değerli materyaller gibi element bileşikleri yerine kimyasal elementler olmasıdır.

Madenler, Dünya'nın yerkabuğundan çeşitli saflıklarda çıkarılmasına rağmen, yerkabuğunun hacmi çeşitli maden

"GEMOLOJİ"

karışımlarından oluşmaktadır ve bu karışımlar ya da kümeler kaya olarak adlandırılır. Örneğin, granit feldispat, kuvars ve mika karışımından oluşur. Lazurit, sodataşı, tebeşir ve demir sülfür karışımı içeren ve bundan dolayı da bir kaya olarak sınıflandırılabilen Lacivert taş gibi birkaç istisna dışında, süs taşlarının çoğu sadece bir madenden oluşmaktadır.

Yerkabuğundaki Kayaların Oluşumu Tortul kayaçlar Yeryüzünün yapısına dönersek, yerkabuğu üç farklı tabakadan oluşur (şekil 2.2).Üst ve en ince tabaka temel olarak, yerkabuğunun orta tabakasında önceden oluşan kayalardan yağmur, rüzgar ve akarsu hareketleriyle aşınmış kum, çakıl ve kil birikimlerinden oluşur ve kumtaşı ya da kireçtaşı tabakalarını oluşturmak için sıkıştırılır. Oluşum mekanizmalarından dolayı, üst tabaka kayaları tortul olarak adlandırılır.

Volkanik kayaçlar Yerkabuğunun orta tabakası, ateşli anlamına gelen erimiş magmanın katılaşmasıyla, volkanik olarak tanımlanan kayalardan oluşur ve bunlar temel olarak granittir. Daha aşağı tabakası da volkanik kayaçları içerir. Bunlar daha koyu

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

ve daha yoğundur ve temel olarak bazaltlardan ve diğer ana kaya ve silis içeriğinde, düşük demir ve magnezyumdan zengin ana kayalardan oluşur. Üst tabakadan püsküren ve yerkabuğunun yüzeyinde magmanın hızla soğumasıyla oluşan kayalar püskürük ya da volkanik kayaçlar olarak adlandırılırken; orta ve daha aşağı tabakalarda katılaşmış volkanik kayaçlar solkulum kayaçları, platonik ya da abisal kayaçlar olarak adlandırılır.

Metamorfik kayaçlar Yerkabuğunun farklı tabakalarındaki bazı volkanik ve tortul kayaçlar ısı ve basıncın sonucu olarak değişiklikler geçirmiş ve bunlar metamorfik kayaçlar olarak adlandırılmıştır. Mermer, kireçtaşından bu yolla üretilen metamorfik bir kayaçtır. Erimiş magmaların daha soğuk olan kayaların içine sığdırıldığı; yer ve kayaçların büyük ölçüde kayması ve ezmesinden kaynaklanan sıcaklıklar ve basınçların, benzer değişiklikler ürettiği yer metamorfik tepkinin diğer örnekleridir.

Maden grupları, canlı türleri ve çeşitleri Maden bilimde, 2000'in üzerinde farklı maden vardır.

Bunları kontrol edilebilir sayılara bölmek için, başlangıçta her biri benzer karakteristik özelliklere sahip olan bu madenleri içeren bir dizi gruba ayrılırlar. Gemolojide, daha

"GEMOLOJİ"

sınırlı sayıdaki değerli madenleriyle, bu başlık altında nitelendirilecek ortak yeterli madene sahip olan sadece birkaç tane vardır. Bunlar feldispat, garnet (lal taşı) ve turmalin gruplarıdır.

Değerli madenler ayrıca, kendi şahsi kimyasal oluşum ve özelliklere sahip olan canlı türlerine ve renk ya da genel dış görünüşle birbirinden farklı olan canlı türleri çeşitlerine ayrılır. Garnet gibi bir grupla başlayarak, andradit, grossularit ve spessartit gibi türleri renk çeşitlerine göre dallarına ayırarak bir soy ağacı çizebiliriz.

Bir süs taşının; grup, canlı türleri ve çeşitleri başlıkları altında sahip olabileceği alternatif isimlerle kafa karışıklığı olması kolaydır.

Minerallerin kaynağı Üç çesit kayaç vardır ve mineraller de bunların parçalarıdır.

Volkanik (Magmatik) Kayaçlar Magma soğuduğunda, atomlar kristal kalıplar halinde birbirine bağlıdır ve sonra farklı mineraller oluşur. Yer kabuğunun derinliğinde (yaklaşık 33 km) bu oluşum esnasında oldukça büyük kayalar meydana gelebilir (örneğin, granit).

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Volkanik kayaçlar, dünyada çekirdeğindeki magmatik süreçle oluşurlar. Çok büyük kayaçların ve nadir bulunan minerallerin oluşması için, istisna durumlar gerekir. Örneğin, pegmatit denilen kayaç, diğer kayaların damarlarında bulunan suyla zenginleşen magmanın, kristalleşmesiyle oluşur ve beril,turmalin ve topaz içerebilir.

Volkanik taşlar magmanın nerede soğuduğuna bağlı olarak, ikiye ayrılır : -volkanik kayaç (püskürük) -plutonik kayaç (entrüsiv)

Volkanik Ya da Püskürük Kayaç Bu, yeryüzünde oluşan kayaçtır. Hava yada suyla etkileşerek, eriyen kaya hızla soğur ; ya doğal bir cam şeklini alır ya da küçük kristallere ayrılır (bazalt). Volkanik kayaçların genellikle, damarlı ya da cam gibi bir yapısı vardır.

Bazalt hızlı soğumaya bağlı olarak damar şeklini alan püskürük bir kayadır. İnce feldspar ve piroksen kristaller (diopsid ve enstatit gibi) içerir. Bazı bazaltlar korundum,zirkon ve garnet gibi değerli taşlar içerir.

Diğer bir volkanik taş ise kimberlittir. Kimberlit şeritleri elmasların ana kaynağıdır.

"GEMOLOJİ"

Volkanik camların obsidyan gibi çeşitleri, genellikle değerli taşlar olarak işlenir. Obsidyan yaklaşık 5.5 sertliğinde şekilsiz bir mineraldir.

Obsidyanın çeşitleri: Kar tanesi obsidyanı (mineral cristobaliti dahil) Gökkuşağı obsidyanı Kızıl kahverengi obsidyan Gümüş renkli obsidyan Gece yarısının rengiyle süslü obsidyan Balkabağı obsidyanı "Apaçinin gözyaşı" obsidyanı Plutonik ya da entrüsiv kayaç Eriyen kaya daha önce var olan kayanın içinde katılaşır, daha büyük kristallerle plutonik kayalar oluşturarak,yavaşça soğur. İri taneli olabilirler.

Granit, kuvars ve feldspar mirenallerini içeren, iri taneli entrüsiv bir kayadır, ve genellikle mika ya da kalsiyum içerir.

Bazı durumlarda, granit, yavaş soğumanın, farklı minerallerden oluşan kristalleri meydana getirdiği yerde gerçekleşen, "kısmi kristalleşme" geçirir, çünkü bu mineraller farklı sıcaklıklarda meydana gelir.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Pegmatit gruptaki mineraller, en son oluşurlar ve etrafını delen damarlar görünümündedirler.

Kaynağını mineraller:

püskürük

kayalarda

bulan

birleşik

Beril Krisoberil Korundum Elmas Garnet Felspar Perido Kuvars Spinel/Kaba Lal Taşı Topaz Turmalin Zirkon Volkanik Ya da Püskürük Döngünün Safhaları Volkanik Ya da Püskürük Döngünün Safhaları aşağıdaki gibidir:

"GEMOLOJİ"

1. Erken magmatik safha (Erken Kristalleşme): Oldukça sıcak olan magmada meydana gelir: Kromit Magnetit Titanyum magnetit

2. Sıvı magmatik safha (esas kristalleşme): 1500-600 C derecede: Spinel Zirkon Apatit Perido Elmas

3. Pegmatit safha (son kristalleşme): 700-400 C derecede: Magmanın akışkanlık açısından zengin olan, kalan parçaları pegmatit safha olarak bilinir.

Katılaşma devam ederken, eritme sıvı bir çözüm haline gelir.

Akışkanlığı sayesinde sıvılar, kayalardaki çatlakların arasına girebilirler. Belirli basınç ve sıcaklık altında, ayrılmış olan

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

kristaller birkaç santimetre ile ölçülebilecek şekle girerler, hatta bazen birkaç metre de olabilir. Prizmatik kristaller oyuklara dik olarak büyürler.Pegmatit oyuklar değerli taşların oluşumuna en güzel örnektir.

Turmalin Beril Kuvars Felspar Zirkon Apatit Brazilyanit Grafit Muskovit Lepidolit

4. Buhar basıncıyla meydana gelen safha: 500-300C derecede: Bu safhada oluşan mineraller düşük sıcaklıkta ve yükselen basınçla şekil alır.Aşırı ısıtılmış uçucu bileşenler vardır.

"GEMOLOJİ"

Bu bileşenlerden en önemlisi su buharı,boron ve flor gazlarıdır. Bu buharların etkisiyle diğer mineraller kireç taşının temas bölgesinde şekillenir.

Topaz Öklaz Vezüviyanit Florit Kasiterit Şelit Volframit

5. Hidrotermal safha : 400-50 C derecede: Sıcak ya da aşırı sıcak su içeren volkanik hareketle birlikte meydana gelen bir süreçtir. Su çok yüksek sıcaklıktadır,basınç oldukça aktif bir etkendir, silikatları kıracak ve çözüleği düşünülmeyen maddeleri çözecek kapasitededir.

Altın Gümüş Zümrüt (Kolombiya)

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Beril Kuvars Barit Pirit Dolomit Kalsit Dünyanın yaşını hesaplamak için Zirkon taşı Zirkon yer kabuğunun derinliğindeki granitte oluşur.

Tektonik tabakaların hareketleriyle, bu granit yüzeye çıkar ve dağ oluşumu başlar. Erozyonla, granit (ve içerilen zirkon),metamorfik kayalar haline gelmesi için yeterince derinliğe gömülecek olan tortuları oluşturur.

Zirkonun iki önemli özelliği vardır: -Oldukça yüksek sertlik -Kimyasal saldırılara karşı dayanıklık.

Mohs ölçeğindeki 7.5 derecelik sertliğinden dolayı, zirkonlar genellikle çökelti sürecini bozulmadan kurtarırlar.

Kimyasal saldırılara dayanıklılıklarından dolayı, zirkon, sıcaklık ve baskıyla etki etmeye çalışan metamorfizm süreciyle etkileşimi engelleyecektir. Zirkonu saran sıvı kütlesi eski zirkonun etrafında ağaç halkası gibi yeni bir çerçeve oluşturacağından, sonuncu safha önemlidir. Bu ilk çemberin oluşumu yüzlerce milyon yıl alır.Yeni halkalı eski

"GEMOLOJİ"

kristal, tektonik tabaka etkileşimleriyle yukarı itilir ve jeolojik halka kendini yineler.

Zirkonun üçüncü ve en iyi bilinen özelliği ise uranyum gibi, radyoaktif maddeleri barındırabilmesidir.

Uranyum kurşununun oranı zirkonun, yani Dünya’nın yaşı hakkında ipucu verir.

Bilim adamları izotopları kullanarak yeni bir hesaplama yöntemi bulmuşlardır. Uranyum-238 izotopu (yaşının yarısı 4.468 milyar yıl), uranyum-235 kurşun-207’ye bölünürken, kurşun 206’ye bölünür. "ikincil yükünlü kütle görünge gözlemi " tekniği bu ölçümler için kulanılır. Bu yöntem kullanılarak zirkonun yaşı hesaplanabilir.Grönland’daki Isua kayaları dünyanın yaşını ölçmede bir kaynaktır. Şu anki ölçümler Dünya’nın yaşının 4.6 milyon olduğunu göstermektedir.

Tortul Kayalar Tortul döngü mineral ve kayaçların oluşumunda ikinci büyük döngüdür. Tortul kayalar erozyonla, nehirlerdeki taşınmayla oluşur ve daha önce var olan kaya kütleleri parçalanır.Bu parçalar yerleştiğinde, alüvyonal çakıl, kum ya da kil halini alır. Betonlaştığında ya da sıkıştırıldığında birikinti halinde kum taşı yada kireç taşı haline gelir.Çevredeki kimyasal hareketler bazı maddelerin suda çözünmesine yol açar.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Bitki ve hayvan kalıntıları genellikle kaya parçacıkları içinde yer alır ve böylece fosil haline gelirler.

Bir çok değerli taş alüvyonal depolarda bulunur. Bu depolar kayaların parçalanmasıyla ve nehirler, seller ve buzul erimeleriyle ortaya çıkan maddelerle oluşur. Bu hareketler esnasında daha ağır mineraller kaynağa yakın olan yerlerde kalırken, daha hafif olanlar daha ileri taşınır.Daha ağır ve katı maddeler, hafif olanlar kadar aşınmaz ve kristal yapılarını korurlar. Safir ve topaz gibi taşlar kuvars gibi daha hafif mineraller gibi fazla aşınmazlar.

Fakat, zamanla meydana gelen sürekli aşınma ve taşınmaya bağlı olarak, bir çok değerli mineral yuvarlak “sudan aşınımış” şekil alır. Sri Lanka’daki değerli çakıllar büyük ölçüde bu mineralleri içerir.Aşırı dayanıklıkları ve sıkılıkları dolayısıyla bir çok elmas tortullaşma süredince kendilerini korurlar ve bunlar genellikle alüvyonal alanlarda bulunur.

Tortul kayaçlarda bulunan mineraller: Beril Opal Kuvars Turkuaz Bakır taşı Azur Krisopraz

"GEMOLOJİ"

Krizokol Başkalaşmış Kayaçlar Metamorfik döngü mineral ve kayaç oluşumundaki üçüncü büyük döngüdür. Başkalaşım mineral parajenezinin depolanmasından sonra magmatik kayaçlarla etkileşim gibi dış etkenler, sıcaklık ve basıncın değişimi gibi yerel değişimler doğrultusunda değişimidir.

Dayanıklı kayaçlar basınç: sıcaklık ve yeni kimyasal maddelerle değişir. İki çeşit başkalaşım vardır: - Yerel Başkalaşım -Etkileşimle Başkalaşım Yerel başkalaşım yer kabuğunu etkileyen basınç, sıcaklık artışı ile meydana gelir.

Etkileşimle başkalaşım magmanın daha önce var olan kayaçlara akmasıyla meydana gelir. Magmanın sıcaklığı ve basıncı başkalaşıma neden olur.

Hem püskürük hem de tortul kayaçlar bu iki başkalaşım sonucunda kimyasal oluşumları ve içerikleri açısında değişebilirler. Böylece, var olan kayaçlar yeni tür kayaçlar haline gelir. Genellikle bir önceki hallerinden daha sert ve dayanıklı hale gelirler.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Örneğin, şist kaygantaş levhası haline gelebilir. Kalker taşı mermer haline gelebilir.Şistler bazen lal taşı, zümrüt ve korundum gibi değerli mineraller içerebilir.

Başkalaşım kayaçlarla meydana gelen bazı mineraller: Beril Korundum Danburit Lal taşı İyolit Lacivert taşı Jadeit Nefrit Spinel İskender taşı Endülis taşı

"GEMOLOJİ"

2009 Gemoloji Projesinin Kazanan Görüşü

Değerli taş ve mineral toplayıcıları genellikle ülkesine ve kökenine önem vermektedir. "Bir Köken Sorusu"nda Richard W. Hughes’a göre,önceden, renli elmaslar ve taşlar için coğrafi köken belirleme yöntemi yoktu; bir değerli taşın yada elmasın “küçük hali” nin kalitesi güzel görünümü ve rengi vardır. Örneğin, "koyu, yoğun floresan kırmızı yakut",Birmanya’da çıkarılmadığı halde, bazen "Birmanya şekillidir".

1940’larda ve 1950lerde GIA,gemoloji alanındaki diğer enstitülerle birlikte elmaslar için kalite kontrol sistemi geliştirdi; ve "maden tipi" elmasları tanımlamada kullanılmamaya başladı.

Elmasları tanımlamada kullanılan maden tiplerinin bazı örnekleri “Golcondas” or “Premiers,” ve diğerleridir.Ayrıca, L.Gübelin tarafından başlatılan 40’lı ve 50’li yılların çalışmaları, değerli taşların coğrafi kökenini ve hatta bazen hangi madenden çıkarıldığını belirlemenin mümkün olacağını kanıtlamıştır.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Köken Belirlemenin Babası: Dr. Eduard (Edward) J. Gübelin

Gübelin ailesinin zerafetinin fotoğrafı '' Değerli taşları seven; renkli parlak ve büyüleyici güzelliğine hayran olan herkese istemeden de olsa, iç yapısını da inceleme isteği gelir.İç yapısından ve içeriğinden gelen tek mesaj onları önemli, değerli ve doğal kılar. Bu içeriklerin varlığı, değerli taşların sahip olduğu güzelliğin ve değerin bir parçasıdır.Dahası, bunların tahmin edilemeyecek bir özelliği vardır o da değerli taşların dilinden anlayanlarla konuşabilmeleridir. Kökenlerinin yerini ve zamanını söylerler, işaretleri uzaktaki geçmişlerinden ve gezegenin yaratıcı güçlerinden alırlar. Ayrıca, kuyumcular ve gemologlar için oldukça kıymetlidirler. Değerli taşların içeriği, içlerindeki hayat onların dilidir.Herkesin anlamak istediğine göre şiirsel, dramatik, mantıklı yada estetiktir."

Dr. Eduard J. Gübelin

"GEMOLOJİ"

Dr. Eduard J. Gübelin hayatının son zamanını kariyerine ve değerli taşların gizemlerini ortaya çıkarmaya adadı.Engin mineroloji bilgisi, kuyumculuk sektöründeki işi ve değerli taşlara olan ilgisi onu değerli taşların kökenini belirlemenin ve modern gemolojinin kurucusu yaptı.

70 yıllık kariyeri boyunca Dr. Gübelin 5,000 üzerinde faklı yerlerden organik değerli taşları içeren,nadir bulunan ve ticari olarak değerli numune topladı. Değerli taşların kökenini belirlemeye, madenlerden ve seyahat ettiği yerlerden topladığı taşları düzenli olarak belgelendirme, sınıflandırma ve kategorilere ayırmayla başladı. Mikroskopik özelliklere ve içeriklere dayanarak, değerli taşlarla kaplı alanların "belirli özelliklerini" belirledi.

Genel düşüncesi kökeni belli olmayan değerli taşların kökeni belli olan taşlarla benzerliklerinin mukayese edilmesine dayanır.

1950lerin ilk yıllarında Dr. Gübelin’in gemolojik çalışmaları, farklı maden ocaklarında ve taşların kökenini belirlemede yürütülen çalışmaları artırdı.

Maden Üretimi Madenler düşükten orta kaliteye kadar pek çok değerli taş üretir. Yakut,safir,zümrüt gibi değerli taşların fiyatları, her zaman yüksek kalitede olmamalarına karşın, kökenine dayanarak, farklılık göstermektedir.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

"Köken" , renkli taşların kalitesini ya da rengini belirlemek için kullanılmamalıdır. Bugün, bazı yüksek kaliteli taşlar Madagaskar’da bulunan safirler gibi son zamanlarda bulunan, taşlardır, fakat ünlü bir kaynaktan çıkarılmadıkları için sadece güzel bir taş olarak görülürler.

Spinel, turmaline pembe topaz ve İskender taşı hariç,diğer taşlar için coğrafi bir köken belirlemesi yoktur.

2005’te Tsavo, Kenya’da yapılan bir keşifte, Araştırmacı gemolog Vincent Pardieu , eski Campbell Köprülerini ziyaret ediyor. Vanadyum yatağının ve yeşil lal taşının Scorpion madeni, 2 numaralı çukurun da kâşifidir.

Köken Belirleme Dr. Eduard J. Gübelin öncülüğünde köken belirleme bilimine önemli katkıda bulunarak, Gübelin Gem Lab, Ltd. gemoloji laboratuvarlarının "temel gereksinimleri"ni belirledi. Örnek taş koleksiyonu ticari açıdan önemli

"GEMOLOJİ"

alanlardan ve dünyadan yeterince çok sayıda numune içermelidir.

Araştırmacı gemolog, maden alanlarından bazı kurallar öncülüğünde numune taşlar toplar. Taşlar numune olarak koleksiyona konulmadan önce aşırı özen ve dikkat gerekmektedir.

Numune taşların toplandığı metot ya da süreç belgelendirilir ve toplanan örneklerin kökeni örnek koleksiyon,maden alanı,coğrafi konum ya da ülkelerden elde ettiği analitik verilerle karşılaştırılır. Araştırmacı gemologların karşılaştığı bir sorun yeterince güncel ve güvenilir numune toplamaktır.

Neredeyse her gün yeni bir nesne bulunduğundan dolayı, eski ve yeni ürünlerin özelliklerini ve kimyasını takip etmek sıkıcı bir görev olabilir.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Köken Belirleme Örneğin, Seylan safirlerine en iyi örnek olarak 20 yıl önce toplanan taşlar, yakın zamanda toplananlar kadar geçerli olmayabilir. Bu yüzden, gemoloji labaratuvarları hızlı bir şekilde güncellenen ve sürekli olarak yenilenen bilgiler ister. Numuneler dünyada her yıl açılan madenlerden toplanabilir. Bazı renkli değerli taşlar tükenmiş olabilir yada araştırmacıya engel olacak sosyo-politik sorunlardan ötürü ulaşmak zor olabilir. Bir taşın coğrafi kökeni hakkında bilgi edinmek, köken belirleme sürecinin hedefidir.

Bu yüzden, köken belirleme sürecinin hedefleri şöyle sıralanabilir:

"GEMOLOJİ"

Bir taşın özel coğrafi-genetik çevreye kazandırılması ve Taşın maden alanına: coğrafi bölgeye kazandırılması (Gübelin Gem Lab).

yada

ülkeye

Araştırmacı Değerli taş Tsavorite gemolog Vincent niteliğindeki (tsavolite) Pardieu, Campbell tsavorite taşının porfiroblast ya da Köprülerindeki Scorpion “tsavorite gözlü tsavorite madenini Madeninden çıkan patates” inceliyor . numune örnekleri Resim: Vincent Resim: Vincent Resim: Vincent Pardieu Pardieu Pardieu

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Korundum Yakut ve safirler, korundum mineralojik ailesine aittirler. Önceden en sık ratlanılan taş olduğunun farkına varılıncaya kadar, korundumun nadir bulunan bir taş olduğu sanılırdı. Örneğin, bugün, dünyada yaklaşık 20 ülkede değerli taş niteliğindeki yakut bulunabilir. Korundum farkı koşullarda farklı yollarla oluşur ve meydana geldikleri coğrafi çevrenin, korundumun özellikleri üzerinde doğrudan etkisi vardır.

Korundumun Kaynağa Göre Sınıflandırılması Gemolojik laboratuvarlar, özellikleri ve oluştukları genetik çevreyi anlama açısından korundumların coğrafi konumlarını belirleme yetisine sahiptirler. “Amerikan Gemoloji Labaratuvarlarındaki birçok yıllık deneyimiyle Christopher P. Smith, korundumunun "kaynağa göre" sınıflandırma yöntemini önerdi. Bu sınıflandırma sistemi jeolojik yada coğrafi kaynağa göre sınıflandırma yapabilir.

Christopher P. Smith ve Amerikan Gemoloji Laboratuvarlarına göre, bu sınıflandırmanın iki aşaması vardır; birinci aşama korundumu geniş jeolojik oluşum özelliklerine dayanarak, üç gruba ayırır. Bunlardan ikisi bazı gemolojik özelliklerin, metamorfik ve magmatik çevrelerde, geleneksel birleşimı olarak görülen özelliğe sahiptir. Üçüncü

"GEMOLOJİ"

grup bu iki grup dışında kalan özellikleri barındırır, ya metamorfik ya da magmatiktirler. İkinci aşama is birinci aşamadaki üç grubun herbirini dört alt gruba ya da farklı analitik tekniklere yada verilere sahip I-IV tiplerine böler.

Korundumların kaynağa göre sıralanması, gemologların ilgisini çeken belirli kalitedeki yakut ve safirler için de kullanılabilir. Ayrıca sektöre ve tüketicilere daha fazla açıklık getirmek için de kullanılabilir.

Taşların Oluşumu Değerli taşların kökenini bilmek,yer altında meydana geldikleri jeofizik süreçte hayati bilgiler taşır. Değerli taşlarda bulunan diğer minerallerin ya da içeriklerin izlerine rastlamak coğrafi ya da jeolojik köken hakkında olası ipuçları verir. Lal taşı gibi,farklı yerlerde bulunan, aynı türdeki değerli taşların içeriğindeki temel maddeler farklıdır ve farklı şekillerle birleşmiştir ve coğrafi ya da jeolojik kökeni belirlemede bir yöntem olarak kullanılabilir.Bir değerli taşın gemolojik ve mineralojik özellikleri oluştuğu ortamdan dolaylı olarak ya da doğrudan etkilenir.

Değerli taşların oluşumunu en çok etkileyen faktörler: 1) ana kayaçın yapısı, 2) ana kayaç ve yakındaki kayaçlar arasındaki etkileşim, 3) sıcaklık ve basınç koşulları ve

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

4) aşınma ve taşınma neden olan sıvıların içerikleri.

Değerli Taşların Özelliklerini Tanımlama

Şekil 1: Gemolojik Mikroskop Gemolojik mikroskop, laboratuvarlardaki paha piçilemez bir araçtır. Aydınlatma tekikleri kullanılarak, değerli taşların iç özellikleri ve değerli taşın iç yapısına bakarak, doğal mı yoksa sentetik mi olduğunu tespit etmek için incelenebilir.

Köken belirleme, bir değerli taşın kendine has ne kadar çok özelliği varsa, o kadar güvenilirdir. Bu özellikler bir değerli taşın kökenini hemen belirlememeli;diğer seçenekler ve özellikler de göz önünde bulundurulmalıdır.

"GEMOLOJİ"

Gemolojik araştırma laboratuvarları da, bilgileri sürekli güncelleyerek, karşılaştırarak, değerli taşın kökenini belirlemede aynı yöntemi kullanmaktadır.Gemoloji analizi tek bir taş için 10-50 defa gözlem yapabilir. Bazı gemoloji laboratuvarları ve enstitüleri belirli değerli taşların görünümünü tanımlamak için,fenomenolojik sınıflandırmasını belirtmişlerdir. Köken belirleme süreci gemolojik testler boyunca elde edilen verilere dayanarak, taşın jeolojik ve coğrafi kökeni hakkında bilgi verir. Örneğin, bir lazer eritme metodu olan LA-ICP-MS, bir değerli taşın yüzeyinde 200 mikrona kadar küçük kraterlerler bırakır.

Değerli Taşların Sınıflandırılmasında Kullanılan En Önemli MinerolojikGemolojik Kriterler : -Gelişim özellikleri gibi yapısal özellikler, doğal çukurların sıvı içerikleriyle dolması ve sert yapısı: -Yüksek sıcaklık artışı birçok mineralin ısı değişimini artıracak ve köken belirleme süresicini zorlaştıracaktır.

-Küçük,büyük elementler ve iz elementlerinin kimyasal “parmak izi”: -Küçük elementler ve iz elementleri genellikle yaygın mineral örnekleri ve değerli taşlar arasındaki farkı belirler.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

-Bir araya gelen küçük elementler sıcaklık,oksidayon tepkisi ve kimyasal özellikler gibi coğrafi koşullara bağlıdır..

-Optik özellikler olarak çift kırılım ve reaktif indeksler vardır.

-Kızıl ötesi özellikler -Parlaklık (Gübelin Gem Lab, Ltd., July 2006) -Spektral parmak izi.

UV-ViS-NIR-mesafesi: spektral oranlar:

Gemolojide

kullanılan

yaklaşık

Ultra-viyole: 280-390 nm Görünür mesafe: 390-780 nm Yakın Kızılötesi: 780-1400 nm

Şekil

3:

Şekil 5: ED-XRF Raman Resim: Dr. Michael

"GEMOLOJİ"

Resim: Gübelin S. Krzemnicki, Gemmological Müdür, İsviçre Laboratory, Ltd. Gemmoloji Enstitüsü © Swiss Işık yayan ve zarar Gemmologji vermeyen bir Enstitüsü SSEF tekniktir.Değerli taşların iç yapısının The ED-XRF,zarar tanımlanmasını vermeyen değerli taşın spektroscopik spektrumunu teknik, değerli taş Şekil 2: UV-ViS- mineral verileriyle örneklerini aydınlatan x-ray NIR spectrometer karşılaştırarak, ışınlarını kullanır .

Resim: Gübelin mümkün kılar.Değerli taşın Bu enerji maddenin Gemmoloji ışınlarını Laboratuvarı, Ltd. örneğine lazer ışığı x-ray vurur ve Raman yaymasını sağlar ve için Bu makine Etkisi spektrumunu şunlar ölçmek için salınan kullanılmaktadır: ultraviyoleden yakın kızılötesine cılız ışığı ölçer.Her - Eser metal ve taşın geçiş metallerini bütün spektrumu değerli inceler. Bir değerli kendine has ayırıcı tanımlar. taş, doğal ya da özellikleri vardır. - Değerli taşların etkisi kimyasal işlem görmüş iz Raman bir oluşumunu elementlerine ya da tanımlamada olarak tanımlar. renk merkezine araç bağlı olarak ışığı kullanılabilir.Rama - Değerli taşlarda şunlar için boya yada kimyasal emer. UV-Vis-NIR n maddeleri açığa tekniği şunlar için kullanılabilir: - Sıvı katı, ve gaz çıkarır. kullanılır:

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

- Değerli taşın safhalarını tanımlar. - Saf su incilerini coğrafi çevresi ve - parmak izini tuzlu su kökeni hakkında inceler. incilerinden ayırır. bilgi verir. - Doğal maddeleri - İskender taşı ve - Değerli taşın sentetik olandan korundumun renginin kaynağını ayırır. kökenini belirler. belirler.

- Bir değerli taşın - Taşların oluştuğu - Farklı yerlerden kökenini ve bazen coğrafi çevreyi gelen korundum de tam olarak hangi tanımlar. kaynağını belirler. maddened - Bilinmeyen değer çıkarıldığını maddeleri tanımlar. tanımlar .

Elmasları sınıflandırır.

Doğal maddeleri sentetik maddelerden ayırır.

- Değerli taşların gördüğü ışınlama yada ısıl işlemi belirler.

Köken Belirlemede Kullanılan Teknikler

"GEMOLOJİ"

Mikroskopla optik analiz (Şekil 1) UV-ViS-NIR ile Spektroskopik analiz (Şekil 2) Raman spektroskopunu kullanan Raman spektroskopik analiz (Şekil 3) Fourier transform kızılötesi spektrometresi (FT-IR) spektroskopik analiz (Şekil 4)

ile

Enerji dağınımlı x-ışınları kimyasal analiz. (Şekil 5)

ile

Lazer ışınlı uyarılmış kimyasal analiz (Şekil 6)

çözümlemesi(ED-XRF)

Tahlil

spektroskopisiyle(LIBS)

Lazer ışınla etkileşik çiftlenmiş plazma spektometrisiyle(LAICP-MS) kimyasal analiz (Şekil 7) Taramalı Elektron Mikroskobuyla (SEM) yüzey analizi (Şekil 8) Oksijen izotoplarını bir araya getirmek için verileri kullanarak, kökene erişim sağlayan izotop analizini gerçekleştirmek. Değerli taşların kökenini tanımlayan gerekli ve önemli araçlar ED-XRF, Raman spektroskopi ve ICP-MS dir.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Şekil

8:

SEM

SEM tekniği, ek uygulamalarla Şekil 6: LIBS birlikte, element Resim: Michael analizini verir.

Stubelt ve New Numuneler, katı Wave Araştırma numunelerin Şekil 7: LA-ICPŞirketi yüzeye bağlı MS çeşitlilikler LIBS tekniği, aynı (Soldaki: ICP-MS, göstereceği için zamanda Laser Sağdaki: LA) cilalanır. Bir çok Spark Spectroscopy Resim: Gübelin durumda daha (LASS) ya da Lazer Gemmological doğru sonuçlar elde ışınla etkileşik Laboratory, Ltd edilmesi için gümüş çiftlenmiş plazma ya da altın MS elementleri spektometrisi tabakayla kaplanır.

(LIPS) olarak kütle ve özellikleri SEM yüzeyleri ve bilinmektedir ve açısından tanımlar mikroskopla

"GEMOLOJİ"

özellikler şunlar ve ölçer.

65 görülemeyecek için kullanılır: elementi ve kadar küçük - Büyük, küçük ve yaklaşık yüzeyleri iz elementlerin miktarlarını saptar. incelemek için analizi.

ICP-MS,FT-IR ve büyütme yöntemini Korundumdaki Mössbauer kullanır. Şunlar için berilyum yayan ısıl spektroskobuyla faydalıdır: işlemi tanımlar. birlikte - Değerli taşları - 1 ile 10 ppm kullanıldığında, tanımlama seviyesine kadar belirli coğrafi - Taşların kökenini olan değerli koşullarda oluşan tanımlama taşlardaki lityum ve zümrütlerin - Yakutun içine berilyum içeriğini kökenini cam yerleştirme belirler belirlemede gibi işlemleri oldukça faydalıdır. tanımlama.

LA-ICP-MS tekniği değerli taşın yüzeyinde 200 mikrona kadar krater bırakan ve değerli taşı buharlaştıra-bilecek lazer ışıklarını kullanır.Kesilen numune bir soy gaz akıntısıyla, ki bu genellikle argondur,yüksek sıcaklıktaki alanlara taşınır ve atomların

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

iyonlaşmasına ve moleküllerin parçalanmasına neden olur. Şunlar için kullanılır: Değerli taş işlemlerini tanımlar - değerli taşların kökenini belirler -Berilyumu da saptayan korumdum kimya analizini yürütür.

Köken Belirlemenin Zorlukları Laboratuvarlar aynı genetik çevrede,mineralojik şartlarda hatta çok uzak coğrafi bölgelerde oluşmuş taşların kökenini nasıl belirliyor? Örneğin, Sri Lanka ve Kaşmir kökenli safirlerin, aralarında ayrım yapmayı imkansız kılacak kadar benzer gemolojik özellikleri vardır. Farklı bölgelerdeki taşların benzer özellikleri olsa da, farklılıklarını ortaya koymak için içeriklerini, kimyasal elementlerini ve spektral özelliklerini incelemek gerekir.

Gözlemlenen özelliklerin değerlendirilmesi ve yorumlanması, labaratuvarın taşların coğrafi kökenleri hakkında bir yargıya varmasını sağlayabilir. Ayrıca,Birleşik

"GEMOLOJİ"

Devletler’de bulunan Montana safirleri gibi, aynı coğrafi bölge üzerine yayılmış, sadece renk olarak değil, içerik olarak da farklı taşlar üreten pek çok maden vardır.Missouri Nehrindeki madende bulunan safirler Yogo Gulch tarafından Rock Creek’te bulunan safirlerden farklıdır. Bu durumda, farklı özellikler ve içeriklerde safirler üretseler bile,madenlerin bulundukları yerler arasında faklılık yoktur.

Köken raporları hazırlayan laboratuvarlar yeni taşların, sentetiklerin ve maddelerin ortaya çıkmasına açıktır.

Laboratuvarların madenleri gezerek yeni bulgular araştırması önemlidir.

Laboratuvarların karşılaşabileceği bir durum da, tüketicinin taşı iki farklı labaratuvara göndermesi ve kökenlerin farklı olarak belirlenmesidir. Sonuçlar tüketici için endişe verici olabilir. Örneğin, Mayıs 2009’da Dr. Adolph Peretti’nin ICA kongre konuşmasında, Dr. Peretti, değerli taşın kökeninin yanlış bulunması sonucunda belki yüksek miktarda paranın kaybedileceğinin altını çizdi. Eğer bir tüketici bir değerli taşı, mesela yakutu, Birmanya kökenli olduğunu açıklayan laboratuvara gönderirse ve daha sonra da, aynı yakutu Vietnam kökenli olduğunu açıklayan laboratuvara gönderirse, bu tüketici elde ettiği ilk kârı da kaybedebilir.

Bu varsayımdaki yakut yeni bir kaynaktan çıkarılmıştı ve sektöre girip satılmadan önce,kökeninin belirlenmesi için laboratuvarlar tarafından henüz incelenmemişti.Fakat, bu köken tartışmalarının ihtimali oldukça düşüktür. Bir değerli

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

taşın kökenini yanlış belirlemek genellikle araştırma yöntemlerini yanlış yada eksik kullanmaktan kaynaklanır.

Fakat, laboratuvarların menşe raporunun bütünlüğünü koruması gerekmektedir.bir taşın kökeni belirlenemezse, laboratuvarların "kökeni yoktur" ifadesini kullanması gerekir. Örneğin, bir laboratuvar bir taşı coğrafi konumu açısından inceliyorsa, fakat bulgular yetersizse ya da net değilse, kökeni hakkında bir fikir ileri sürülmemelidir.

Dr. Peretti köken raporları çıkaran laboratuvarlar için bir diğer zorluğun Paraiba turmalinini dahil eden değerli taş sektörü olduğunu belirtmiştir. 1989 yılında Brezilya’da keşfedilen Paraiba Turmalini, dünyanın en değerli turmalini olan;yeşilimsi bir mavi renkte bir bakır yatağı turmalinidir.

Yakın zamanda Mozambik’de keşfedilen bakır yatağı turmalinleri, Nijerya’dakiler gibi,bazı laboratuvarlar ve değerli taş satıcıları tarafından, kökenine bakılmaksızın "Paraiba Turmalini" olarak adlandırılmaktadır. "Mozambik ve Brezilya'nın bakır yatağı turmalinlerinlerinin istatistiksel olarak karşılaştırılması, her iki kökenin de farklı renk ve ölçülere sahip olduğunu göstermektedir.

Genellikle, Mozambik bakır yatağı turmalinlerinin daha fazla renk çeşidi vardır. Brezilya turmalinlerinin renkleri daha yoğundur ve eşit boydadırlar. "eğitimsiz" bir alıcı, Afrika kökenliyken, Brezilya kökenli Parabia turmalini aldığını düşünebilir. İki turmalin arasında yüksek fiyat farkı vardır.

"GEMOLOJİ"

Köken Belirlemenin Faydaları 2007 ICA Kongresi Laboratuvar oturumunda, Christopher P. Smith katılımcılarla coğrafi köken belirlemenin hâlâ bir bilim olmadığını; gelişmesi gereken bir alan olduğunu tartışmıştır. Ayrıca, oturuma katılan Vincent Pardieu gemoloji laboratuvarlarının sadece, maddelerin doğal yada sentetik olup olmadığını incelemek için teknolojiye ayak uydurması gerektiğinin değil, aynı zamanda köken raporu isteklerine ayak uydurmak için yeni taş alanları ve madenlerini araştırmalarının da ne kadar önemli olduğunu vurgulamıştır.

2008 yılı itibariyle ABD hükumetinin Birmanya’dan yakut ithali üzerine yasağı devam etmektedir, özellikle korundum için menşe belirleme tüketiciler kadar, sektör için de önemlidir. Köken raporlarının tartışmadaki değerli taşların kaçak satışı engellemek için kullanıldıklarında, gerçekten siyasi bir amacı olabilir. Değerli taşların yapısını anlamak, kökenlerini belirlemeye de yardımcı olur, böylece korundum gibi değerli taşları çıkarmak için maden arama yöntemleri geliştirmek, ticareti kontrol etmek için de faydalı bir yöntem olabilir.

Tüketiciler alacakları taşın detaylı biçimde tanınması dışında, uygun fiyatlı olmasını da isterler. Laboratuvarlar menşe raporlarıyla müşterinin gövenini kazanmak isterler.

Günümüzde, tüketiciler televizyon, avm ve internet aracılığıyla, değerli taşların %50sinden fazlasını satın almaktadır.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Kuyumcular değerli taşın yanında köken raporlarını da sunmaktadırlar. Laboratuvarlar da menşe raporunu ve taşların uygun fiyatta satılmasını sağlamak için sektörle yakın olarak çalışmaktadır, aynı zamanda insanları sattıkları taşlar hakkında emin bir şekilde konuşmaları için de eğitmektedirler. Çoğu gemolojik laboratuvarlar, çoğunlukla evde yürütülen bilimsel araştırmalara belirli miktardaki kaynaklarını aktarırlar,ayrıca bu kaynakları diğer gemoloji toplulukları ile de paylaşırlar.Bilimsel araştırmalara doğrudan erişimin en etkili yolu diğer araştırmacılarla ve araştırma dernekleriyle işbirliği yapmaktır.

Düşünsel Gereklilikler Köken belirleme kusursuz bir jeolojik süreç anlayışı gerektirir.

Küçük ölçekli gemolojik gözlemlerin yorumlanması, büyük çaplı jeolojik çevrenin bilimsel modelleriyle sürekli olarak örtüşmesini gerektirir. Gemoloji Laboratuvarındaki çoğu gemoloğun mineraloji, petroloji, kristallografi, jeoloji gibi yer bilimleri üzerine eğitim almış olması istenmektedir. Köken belirlemenin zorluklarıyla başarılı bir şekilde baş edebilmek için bu akademik kurumun "katı" taş bilimi üzerine tamamlayıcı bir eğitiminden geçmiş olması,ve gemoloji laboratuvarlarında birkaç yıl tecrübe sahibi olması gerekmektedir. Gemolojik özelliklerin analizi ve elde edilen sonucun yorumlanması ve gözlemler, gemoloji alanında öğretilen bilgileri artırmıştır.

"GEMOLOJİ"

Değerli Taşların Kimyası Element, sıradan yöntemlerle daha küçük parçalara aryılamayan maddelerdir. Bir element katı,sıvı ya da gaz olabilir.

Karbon, altın, bakır, demir, oksijen, silikon en yaygın elementlerdendir.

Atom,kimyasal bir elementin en küçük ve bölünemez parçasıdır ve atom hiçbir kimyasal yöntemle ayrıştırılamaz.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

BÖLÜM 3

"GEMOLOJÄ°"

Atomlar

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Hidrojen Bohr modeli (0 nötron)

Atom kimyasal bir elementin en küçük,bölünemez bir parçasıdır. Her atomun negatif ve pozitif yüklü ayrıca nötr elektronları vardır (hidrojen hariç). Nötr atomda negatif ve pozitif elektronlar aynı sayıdadır.

Protonlar ve nötronlar atomun çekirdeğin, elektronlar da yörüngesinde yer alır.

"GEMOLOJİ"

Danimarkalı fizikçi Niels Bohr atomun görselleştirmek için şemasını çizen ilk kişidir.

bileşenlerini

Hidrojeni çekirdeğinde nötron bulundurmayan tek atomdur (hidrojen izotop halindeyken). Çekirdeğinde bir adet pozitif elektronu vardır, çekirdeğin etrafında dönen bir adet negatif elektronu vardır.

Atomda pozitif elektronlar olduğu kadar negatif elektronlar da olduğu için, toplam yük 0 dır. Çekirdekteki yörüngeler enerji seviyelerini belirtir ve 1den 7ye kadar numaralandırılır. Önceden K, L, M, N ve O katmanları olarak adlandırılırlardı. Hâlâ alfabetik sıralama kullanılabilir, fakat sayısal değerler tercih edilmektedir.

Her yörüngede (enerji seviyesi ya da katman)belirli sayıda elektron vardır. n=1 ise 2 elektron, n=2 ise 8 electron var demektir. 2n2 formülüyle, yörüngedeki maksimum elektron sayısı kolaylıkla hesaplanabilir: 2 n=1 ise, 2 x (1) , or 2 x 1 = 2 elektron elde edilir. n=2ise, 2 x (2)2, or 2 x 4 = 8 elektron elde edilir.

Not: Gemoloji alanında proton ve nötronların sayısı ile fazla ilgilenilmemektedir, elektron sayısını bilmek yeterlidir.

Elektronlar aşağıdan yukarı dolarlar, yani en aşağıdaki yörüngeler diğerlerinden önce elektron alır ve dolar.Elektronlar çift halinde de hareket edebilirler bu elektronlar ortak elektronlar olarak adlandırılır.

Aşağıdaki şemada, helyum atomunun çekirdeğinde 2 proton ( ve 2 nötron), yörüngesinde de 2 elektron vardır, ilk

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

yörüngeyi doldururlar. Lityumun ikisi ilk yörüngede, diğeri ikinci yörüngede yer alan 3 elektronu vardır, n=2dir.

Berilyum birinci yörüngesinde 2 (n1) ,ikinci yörüngesinde 2 (n2) olmak üzere 4 elektronu vardır. Son olarak, 5. element borun birinci yörüngede 2 (n1),ikinci yörüngesinde 3(n2),5 elektronu vardır.

Helyum 2 proton, 2 nötron ve 2 elektron

Lityum

"GEMOLOJİ"

3 proton, 4 nötron ve 3 electrons

Berilyum 4 proton, 5 nötron ve 4 elektron

Bor 5 proton, 6 nötron ve 5 elecktron Moleküller Atomların elementleri, bileşenler olarak bilinen yeni maddelerin küçük parçalarını oluşturmak için bir araya gelebilirler. Bir molekül, kimyasal olarak bir araya gelen iki

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

yada daha fazla element içeren ve o maddenin kimyasal oluşumunu ve özelliklerini açıklayan en küçük parçadır.

"GEMOLOJİ"

Atomlar ve Kuantum Teorisi

Alt katmanlarla beraber,basitleştirilmiş Bohr modeli Bohr modeli tek katmanıyla bile işe yarasa da, kompleks elektron konbiçimi ve/ya da manyetizmi anlamak için kullanılamaz. Pauli dışlama ilkesine göre, aynı iki parça aynı atom enerjisi durumunda yer alamaz. Bu da bizi 4 kuantum numarasına dayalı kuantum teorisinin özüne götürür.

Atomların elektron yapısı tanımlandığında : Temel kuantum sayısı (n) Açısal momentum kuantum sayısı (l) Manyetik kuantum sayısı (ml) Devir kuantum sayısı (ms)

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Hidrojen atomuna benzemesine karşın, sadece gösterim amacı taşımaktadır, sadece hidrojenin alt katmanı bulunduğundan dolayı,gerçek bir durum değildir.

Temel kuantum sayısı, daha az enerjiye sahip daha düşük seviyede bir atomun enerji seviyesini gösterir. N ile gösterilir ( K, L, M, N, O etc katmanları olarak da bilinir).

En fazla 7 katman vardır ve 1den 7ye kadar numaralandırılır.

Açısal momentum kuantum sayısı, (ya da azimut kuantum sayısı) 0 dan 3 e kadar numaralandırılır (hatta 6ya kadar gidebilir). Bunlar enerji seviyelerinin alt katmanları olarak da bilinir.Her temel kuantum sayısının(ya da enerji seviyesinin) 0 - (n-1) ile belirlenen alt katmanları vardır. Hidrojen için: (n=1) iken, sonuç 0 olacaktır, çünkü 1-1=0 olacaktır. n=2 olan bir atom için enerji seviyesi 0 - 2-1, yani 0-1olacaktır.

Elektron konfigürasyonunda s, p, d ve f olarak harflendirilirler.

Numaraların alfabetik değerleri: 0=s 1=p 2=d 3=f

"GEMOLOJİ"

Manyetik kuantum sayısının manyetik alandaki yörüngenin oryantasyonuyla ilişkisi vardır. –I yada+I tam sayı değerleri alır. Yani, l=2 ise(ya da l=d) manyetik kuantum sayısı (ml) 2,-1,0,1 ve 2 olabilir. Bu "yörüngeler"in aynı enerjileri vardır ve hepsi elektronlar çif olarak yer alır. Hepsi 1 elektronla yüklendiğinde, elektron yüklemesi çift olana dek devam eder.

Bu yörüngelerin en fazla 2 elektronları vardır.2 (Pauli dışlama ilkesi).

Devir kuantum sayısı elektronların enerji seviyelerinde nasıl devir yaptığını tanımlar. 1/2+ ya da 1/2- olabilir vebu yörüngede dönen Dünya’yı andırır. Iki elektron aynı enerji seviyesindeyken, sıfırda dengeleyecek yukarı ve aşağı devirleri olur. bu devirler manyetizm ile ortaya çıkar. Enerji seviyeleri dolduğunda, aynı deviri tamamlayan bir elektronla yüklenirler.

Birçok elektron aynı sayıda devir yaptığında, bir elektrondan daha güçlü bir mıknatıs haline gelirler.

Birleşme Değeri Bir elementin birleşme değeri bir hidrojen atomuyla birleşecek olan atomlarının sayısıyla belirlenir. Bazı elementlerin farklı birleşimlerde farklı birleşme değerlerinin olduğu gözlemlenmektedir. Örneğin, FeO (demir oxit) bileşeni çift değerlidir ve Fe2O3 (ferrik oxit) üç değerlidir.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Atomların Elektronik Konfigürasyonu Bir elementin, kimyasal bileşenlerin ve kristallerin oluşum özellikleri elektronların özelliklerine ve birbiriyle etkileşimine bağlıdır.Elektronlar çekirdeği bulut gibi, bütün yönlerde hareket ettirirler. Elektronların ortalama devinimlerinin yarıçapı enerji seviyesi ya da katman olarak tanımlanmaktadır.

Bu katmanlar kuantum mekanizmaları tarafından belirlenecek tahmini bir değer oluştururlar. Her katmanın belirli sayıda elektronu vardır. Ilk katmanda(K katmanı ya da n=1) 2, ikincisinde( L katmanı yada n=2)8 elektron bulunur. Üçüncü katmanda (N katmanı ya da n=3) en fazla 18 elektron vardır. Diğerleri 2n2 kuralına göre hesaplanır…

Periodic Table for Electron Configurations group 1 2

3 4 5 6

7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

period He

1

H 1

2

Li Be 3 4

B 5

O 8

F 9

3

Na Mg 11 12

Al Si P S 13 14 15 16

Cl 17

4

K Ca 19 20

5

Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe 3f 4f 5f 6f 7f 8f 9f 10f 11f 12f 13f 14f 15f 16f 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54

6

Cs Ba La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86

7

Fr Ra Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Uub Uut Uuq Uup Uuh Uus 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117

2

s

C 6

N 7

Ne 10 Ar 18

Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36

f

d

p

Uuo 118

"GEMOLOJİ"

Atom Numarası Kimyasal elementlerin hepsi atom numarası olarak da bilinen atomlardan oluşur. Hepsinin de aynı sayıda protonu vardır. Hidrojenin (atom No. 1), bir protonu ve bir de elektronu vardır. Doğal olarak, en ağır atom uranyumdur, 92 protonu ve 92 elektronu vardır.

112. Element on 9 Şubat1996’da Almanya’nın Darmstadt şehrinde keşfedildi. Tanımlanan izotop şu an insanoğlunun ürettiği en ağır atomdur ve atom ağırlığı 277, yani, hidrojenin 277 katı daha ağır.

Hidrojen hariç, atomların bütün çekirdeklerinin nötronları vardır. Bir elementin atom ağırlığı atomun çekirdeğindeki protonların ve nötronların ağırlığıdır.bir atom elektron alır ya da verirse,elektriksel olarak nötr hale gelir ve iyonlaşır.

Elektron alımıyla, elektronlar anyon denilen negatif iyonlar üretir. Elektron kaybı da katyon denilen pozitif yüklü iyonlar üretir.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Mendeljev periodic table of elements group

IA

IIA

IIIA IVA

VA

VIA

VIIA

0

period 1

H 1

He 2

2

Li 3

Be 4

3

Na 11

Mg 12

IIIB

IVB VB VIB VIIB

--

VII

--

IB

4

K 19

Ca 20

Sc 21

Ti 22

V 23

Cr 24

Mn 25

Fe 26

Co 27

Ni 28

5

Rb 37

Sr 38

Y 39

Zr 40

Nb 41

Mo 42

Tc 43

Ru 44

Rh 45

6

Cs 55

Ba 56

*La 57

Hf 72

Ta 73

W 74

Re 75

Os 76

Ir 77

7

Fr 87

Ra 88

**Ac 89

Rf 104

Db Sg 105 106

Bh 107

Ce 58

Pr 59

Pm 61

*Lathanite series

Nd 60

B 5

C 6

N 7

O 8

F 9

Ne 10

IIB

Al 13

Si 14

P 15

S 16

Cl 17

Ar 18

Cu 29

Zn 30

Ga 31

Ge 32

As 33

Se 34

Br 35

Kr 36

Pd 46

Ag 47

Cd 48

In 49

Sn 50

Sb 51

Te 52

I 53

Xe 54

Pt 78

Au 79

Hg 80

Tl 81

Pb 82

Bi 83

Po 84

At 85

Rn 86

Hs Mt 108 109

Ds 110

Rg Uub 111 112

Uut 113

Uuq 114

Uup 115

Uuh 116

Uus 117

Uuo 118

Sm 62

Gd 64

Tb 65

Ho 67

Er 68

Tm 69

Yb 70

Lu 71

Eu 63

Dy 66

"GEMOLOJÄ°"

**Aclinide series

Th 90

Pa 91

U 92

Np 93

Pu 94

Am 95

Cm 96

Bk 97

nonmetals alkali earth metals noble gases halogens other metals alkali metals rare earth metals transition metals metalloids

Cf 98

Es 99

Fm 100

Md 101

No 102

Lr 103

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Kristallografi Genel olarak, kristallografi kristaller üzerine çalışan ve onları geometrik gözlemlere göre tanımlayan çalışma alanıdır. Bu, kristal yüzeylerinin hayali kristal eksenleri ve simetriye bağlı olarak(açı ölçer kullanarak) ölçülmesini kapsar. Günümüzde kristalografi, katı maddelerde x-ray kırılma fotoğrafını kullanarak yapılan atom düzenleme çalışmalarıdır.

Bazı katı maddelerin, örneğin opal ve camın yapısal atom düzenleri yoktur. Bu yapısal olmayan katıları “biçimsiz” olarak adlandırıyoruz.

Bir kristal : -Yuvarlak yüzeye sahip, geometrik bir katı cisimdir -Düzenli ve simetrik atom modele sahiptir (kristal kafes) -Yönlere göre farklılık gösteren fiziksel ve optik özelliklere sahiptir.

-Biçimsiz bir katı cismin: -Belirli bir şekli yoktur ('kristal değildir') -Fiziksel ve optik özellikleri her yerde aynıdır.

"GEMOLOJİ"

Tek kristaller gözle incelenebilir, bazı kristaller, büyütme olmadan gözlemlenmesi imkansız olacak derecede küçüktür. Çoğunlukla, bu küçük kristaller katı bir cisim haline gelmek için bir araya gelirler ve çok kristalli hale gelirler.

Daha önce, çok kristalli yapılar kriptokristalin olarak ikiye ayrılırlardı.

mikrokristalin ve

Mikrokristalin yapılar, büyütme yoluyla görülebilen küçük kristallerden oluşur.

Kriptokristalinler o kadar küçük kristallerden oluşurlar ki, mikroskop bile ayırt edemez.

Modern mikroskopların 0.3nmye kadar büyütebilir olması kriptokristalin terimini geçersiz kılmıştır.

Kristal sistem

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Gözlemlere dayanarak, kristalleri 3 gruba ve 7 kristal sisteme ayırıyoruz.

Bazı gemoloji enstitülerinin (özellikler GIA gibi ABD’deki enstitüler) üç köşeli sistemi düşünmediklerini, altıgen sistemin bir alt grubu olduğunu düşündüklerini belirtmek gerekir.

Grup

Simetri Simetri Simetri Kristal açıları düzlemleri merkezi açıları (boyutlar

"GEMOLOJİ"

ve açılarıyla)

Kübik (eş I ölçekli)

Dikdörtgen II

Altıgen

Üçgen

II

II

13

5

7

4

9

5

7

3

1

3 (a = a = a) (hepsi birbirine 90° dik)

1

3 (a = a ≠ c) (hepsi birbirine 90° dik)

1

4 (a = a = a ≠ c) (3 ü 120°, caçısı 90° )

1

4 (a = a = a ≠ c) (3 ü 120°, caçısı 90°)

Dik eksenli

III

3

3

1

3 (a ≠ b ≠ c) (hepsi birbirine 90° dik)

Eğri

III

1

1

1

3 (a ≠ b ≠ c) (a c’ye

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

eğik, b diğerlerine 90° dik)

eksenli

Üç eksenli III

yok

yok

1

3 (a ≠ b ≠ c) (hepsi eğik)

Yukarıda belirtilen 7 kristal system daha sonra 32 gruba ayrılmıştır. Bu grupların her sistemde farklı simetri seviyeleri vardır. Yukarıda verilen simetriler, her sistemdeki en yüksek simetri seviyesidir. Örneğin, üçgen mineral turmalinin prizma uçları üzerinde farklı açıları vardır ve bu yüzden simetri düzlemini kaybederler.

Grup I’deki değerli taşlar eş ölçeklidir(kristal açıları ve uzunlukları eşittir).

Grup II’deki değerli taşlar çok açılıdır ve Grup III’tekiler çift açılıdır.

"GEMOLOJİ"

Kristal Sistemleri

Kristal Sistemi

Diyagram

Örnekl er

Kübik Küp birbirine 90° açılı altı kare yüzeyden oluşur.

Her bir yüzey kristallografik açıların biriyle kesişir ve diğer ikisine paraleldir.

Elmas Lal taşı Spinel

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Dikdörtgen Dikdörtgen sistemde de 90°açıların buluştuğu üç açı vardır. Eş ölçekli sistemden C ekseninin A eksenlerinden daha uzun ya da kısa olmasıyla farklıdır.

Zirkon

Altıgen Altıgen sistemde, kristale altı kenar ekleyen ek bir düzlem vardır.

Bunların üçü eşit uzunluktadır ve 120° açılarla kesişirler. C

Akuama rin Beril Zümrüt Heliodo r Morgani t Apatit

"GEMOLOJİ"

ya da dik eksen yatay eksenlere 90°dir.

Mineraloglar bazen bunları dış görünüşlere göre üçgen ve altıgen olarak iki sisteme böler. Üçgen Enstitülere göre üçgen system altıgen sistemin bir alt grubudur, bu yüzden, gemologlar bunları altıgen olarak Kabul edeceklerdir.

Ametist Benitoit Sitrin Korund um Kuvars Yakut Safir Turmali n

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Dik Eksenli Bu sistemde, birbirine 90° açıyla kesişen üç eksen vardır.

Fakat,bütün eksenler farklı uzunluktadır.

İskender Taşı Endülüs taşı Krisobe ril Iyolit Peridot Tanzani t Topaz Varisit

Eğri Eksenli Yukarıdaki Kristal sistemlerinin 90°kesişme açıları vardır.

Eğri eksenli sistemde, her eksenin faklı uzunluğu vardır.

A ekseni eksenine eğiktir C. B ekseni

Azurit Diopsit Felspar Kunzit Nefrit

"GEMOLOJİ"

diğerlerine 90° diktir.

Bunu, eğik bir kibrit kutusu olarak düşünebilirsin iz. Üç Eksenli Bu sistemde bütün eksenler farklı uzunluktadır ve hiç biri 90° açıda kesişmez .

Bunu, iki kenara eğilmiş bir kibrit kutusu olarak düşünebilirsin iz.

Turkuva z

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Şekiller Minerallerin iç yapıları dış yapılarından etkilenir. Şekillerin çokluğu mineralin yapısını belirler.Kristal şekiller, kristal düzlemle ilişkilendirilmiş kristal yüzeyler içerir. Bazı yüzeyler alanı tamamen doldurabilir Some faces can enclose a space completely (küp yüzeyi gibi) ve “kapalı biçimler”dir.

Kapalı olmayanlar da "açık biçimler"dir. Örneğin, küpün bir yüzünü ele alalım. Bu yüzeyin biçimi diğer yüzeylere de uyar. Böylece, bu yüzeyin büyün kısınmlarda tekrar edilmesi,küpü kapatır. Şimdi dikdörtgen prizmayı düşünün, 4 benzer yüzeyi vardır, fakat taban yüzeyine uymaz. Dikdörtgen prizmayı kapatmak için, bir başka şekilde yüzey gerekmektedir. Diğer bir örnek ise zümrittür. Iki altıgen yüzeyine benzer yüzeyiyle yoplam 6 yüzeyi vardır. Bu da, prizmayı kapatmak için iki değişik yüzey gerektiği anlamına gelmektedir.

Bazıları aşağıda gösterildiği üzere,48 değişik şekil vardır.

"GEMOLOJİ"

Pedyon (açık)

Pinakoid (açık)

Kubbe (açık)

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Dikdörtgen prizma (açık)

Üçgen prizma (açık)

"GEMOLOJİ"

Altıgen prizma(açık)

Dörtgen prizma (açık)

Üçgen piramit (açık)

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Altıgen piramit (açık)

Küp (kapalı)

"GEMOLOJİ"

Sekizgen (kapalı)

Dörtgen (kapalı)

Şekilsel Terimler

Yüzey ve kenarlar

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Şekil ve simetri üzerine bir şeyler okuduğunuzda “Yüzey” ve “kenar”larla ilgili bir çok kaynak bulabilir-siniz. Yüzey, kristalin üzerinde bazen düzlem olarak adlandırılan kısımdır.

Kenar da iki yüzey arasındaki ayrımdır.

Yapı

Hayali Kristal, Piramit Ve Prizma Ile Ilgili Terimler

Mineralin yapısı bulunduğu şekil tarafından belirlenir.

Biçimin tersine, bunlar genellikle olması gereken şekiller değildir.Yapıları adlandırırken, yapıyı oluşturan biçimlerin son ekini değiştirir.

"GEMOLOJİ"

Örneğin,mineraller sekizgen biçimdeyken (elmasları olduğu gibi) bu yapıyı sekizgen olarak adlandırıyoruz.

Mineraller farklı şekillerden oluşmuş ise, yapıyı buna göre adlandırırız.Sağdaki resimde mineral üç farklı şekildedir (bir prizma, iki piramit ve bir pedyon).

Bu yapıyı “pedyon ve pramit yapılı prizma” olarak adlandırdık.

Kendi özel adları olan pek çok farklı yapı vardır:

Batriyoidal şeklinde bakırtaşı İğnemsi Bipiramidal Batriyoidal (ya da yuvarlak) Sütuna benzer (ya da life benzer) Ağaçsı

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

On iki yüzlü Öhedral Mememsi İri Sekiz yüzlü Prizmatik Scalenohedral Çizikli TabularSimetri Simetri

Simetri Düzlemi Simetri düzlemi kristal şeklinin, hayali eksenler etrafında iken, dengesini sağlar.

Her kristal belirli bir kristal sistemine aittir (kübik, dikdörtgel, altıgen, üçgen vs.) ve her sistemin simetrisi ideal biçimleri tarafından belirlenir.

Aşağıdaki şekil, dik eksendeki simetri eksenlerini göstermektedir.

Bir simetri eksenini belirlerken, kristali eksen etrafında 360°

"GEMOLOJİ"

döndürmek ve tam şeklin eksen etrafında kaç kere döndüğünü belirlemek gerekir.

Dik eksen sistemini oluşturan en basit şekil kibrit kutusudur.

3 pinakoid (3 paralel yüzey) olarak gösterilen kibrit kutusu.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Hayali bir eksen,üstteki düzlemin merkezinden delinmiştir.

Dönüş için rastgele bir başlangıç düzlemi seçiyoruz.(ön yüzey).

"GEMOLOJİ"

Eksen etrafında 360°lik dönüş boyunca, aynı şekil iki kere görüldü.

Aynı süreç tekrar edildi fakat eksen yan yüzeyleri deldi.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Dönüş için rastgele başka bir düzlem seçiyoruz(üst düzlem).

Yine, eksenin 360° dönüşü boyunca, aynı şekil iki kere görüldü.

"GEMOLOJİ"

Simetrinin son ekseni ön yüzeyde.

Şimdi dönüşe başlangıç için pinakoid bir yüzey seçiyoruz (ön yüzey).

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Ve tekrar, eksen etrafında dönüş esnasında, aynı şekil iki kere görüldü.

Kibrit kutusu farklı bir pinakoid yüzeye konulursa, aynı sonuç elde edilir.

Yukarıdaki şekillerde görüldüğü üzere,dik eksen sistemlerinde 3 simetri ekseni vardır ve her eksen 360°lik devir boyunca aynı şekli iki kere çıkarmaktadır.

Bir eksen aynı şekli kli kere gösterdiğinde,bunu çift eksenli

"GEMOLOJİ"

simetri olarak kabul ederiz. Yani, dik eksendeki sistemde simetrinin 3 tane çift ekseni vardır.

Diğer kristal sistemlerinin de hemen hemen aynı simetri eksenleri vardır. Üçlü simetri ekseni A 3-fold şeklin üç kere döndürüldüğü anlamına gelmektedir. ( üçgen simetri ekseni).

Simetri düzlemi, ayna düzlemi gibi görülebilir. Kristali ikiye böler. Bölünen kısımların her yüzü, bütün şekil değiştirilmediği sürece diğerinin aynasıdır.

Simetri ekseninde olduğu gibi, gösterim için dik eksenli sistem kullanılmıştır ve kristal sisteminde 3 simetri düzlemi vardır.

Birinci simetri düzlemi

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

İkinci simetri düzlemi

Üçüncü simetri düzlemi Yukarıdaki bütün şekillerde ara düzlem bir ayna düzlemi gibidir. Diğer kristal sistemlerinde daha fazla yada çok simetri düzlemi olabilir.

"GEMOLOJİ"

Simetri düzlemi değildir Bir düzlemin bütün parçalarının bir simetri düzlemi oluşturmadığını göstermek için, soldaki resim the kristali bir uçurtma şekline sokan aynayı göstermektedir.

Simetri Merkezi

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Simetri Merkezi Simetri merkezi, kristal yüzeylerinin ve kenarlarının, merkezin iki ucunda da görünebildiği merkezi noktadır.

Bu resimde, simetri merkezi yeşil,mavi ve kırmızı eksenin kesiştiği noktadır.

Simetri merkezi her zaman iyi bir şekilde anlaşılmaz.

Kristalin içinde, kristalin bir tarafındaki yüzeylerin ve kenarların diğer tarafa bağlı olduğu noktadır. Bu, şeklin aksine neden olur. Simetri merkezi aynı zamanda “akis merkezi” olarak da bilinir.

Bir yüzeyin tek bir noktasını ele alıp, bu noktadan simetri merkezine doğru bir çizgi çekerseniz,o nokta diğer taraf ile bağlantılı olacaktır. İki mesafe de merkeze eşit uzaklıkta olmalıdır.

Kibrit alıyoruz köşeden

kutusunu Arka yüzeydeki ilk Aynısını arka sağ ve her köşe ön yüzeyle alt köşeden arka merkezden

"GEMOLOJİ"

yüzeye merkezden bağlantılı olacaktır. yapıyoruz. çizgi çekiyoruz .

Arka yüzeyin üst Arka düzlemin Arka yüzeyin üst sol köşesi ön şekli ön yüzeyi sağ köşesi ön yüzeyin sağ alt oluşturmak için tarafın sol alt köşesi ile bağlantılı merkezde köşesi olacaktır. olacaktır. aksettirilmiştir.

7 kristal sisteminin hepsinin de kendine has özellikte simetri merkezi olacaktır, fakat bazı şekillerde olmayabilir. Örneğin, üçgen sistemde, üçgen prizmanın simetri merkezi yoktur, fakat eşkenar dörtgeni vardır.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

BÖLÜM 4

"GEMOLOJİ"

DEĞERLI TAŞLARLA YAPILAN TAKILARDA KULLANILAN ALETLER VE TEKNİKLER

TEL Tel ile çalışmanın en güzel yanlarından biri telin oldukça affedici ve hata kaldıran bir malzeme olmasıdır.

Eğer bir hata yaparsanız, teli genelde tekrar düzleştirebilir ve tasarımınıza tekrar başlayabilirsiniz. Bunun yanı sıra, başlangıç için oldukça ucuza bulabileceğeniz tellerden satın alabilir ve istediğiniz kadar pratik yapabilirsiniz! Bakır, pirinç ve renklendirilmiş tel; hepsi de hırdavatçılarda ya da el sanatları atölyelerinde mevcut. Ve hepsi de som gümüş ya da altından yapılmışçasına güzellik içinde ışıldayan takılar yapmak için kullanılabilir.

Tel, çok geniş bir ham maddesi olan metal, şekil ve boyut çeşitliliğine sahiptir. Telin kalınlığı ya da kesitinin çapı değişiklik gösterir. Telin kalınlığı üzerinde bazı standartlar vardır.

Tel aynı zamanda bir çok şekle de sahiptir. Yuvarlak, yarı yuvarlak ya da kare tel satın alabilirsiniz. Yuvarlak tel en sık kullanılan ve bulunması en kolay olan tel çeşididir. Yarı yuvarlak telin bir tarafı düzdür ve genellikle yüzüklerde kullanılır.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Kare telin ise dört yanı da düzdür. Hem yarı yuvarlak tel hem de kare tel mücevherat tedarikçisinden sipariş edilir. Çoğu tasarımda, şekil seçimi bütünüyle estetiktir. Buna ek olarak, bir mücevherat tedarikçisi size üç sertlikte tel önerecektir: Yumuşak, yarı sert ve tam sert.

Eğer tel üzerinde çok fazla oynama yapacaksanız en uygun olanı yumuşak teldir. Çünkü üzerinde çalışıldıkça tel sertleşir. Tel sertleştikçe bükmesi zorlaşır. Sonunda o kadar kırılgan bir hal alır ki ek bir hamle ile onu kırabilirsiniz. Tel ile deneyim kazandıkça istediğiniz tasarım için uygun sertliği seçebilecek duruma geleceksiniz.

Eğer teli örecek, kıvıracak ya da spiral hale getirecekseniz yumuşak tel kullanmalısınız. Eğer küpeler için halkalar yapıyorsanız ya da telin üzerinde çok oynama yapmayacaksanız yarı sert tel ile başlayabilirsiniz. Yarı sert tel halihazırda yumuşak telden daha serttir. Bu kitapta tam sert telin kullanıldığı bir proje bulunmamaktadır.

Takılarınızı temel metal tellerden de yapabilirsiniz değerli metal tellerden de. Mücevheratta kullanılan en yaygın temel metal teller bakır, sert alüminyum, nikel gümüş ve pirinçtir.

Som gümüş ve altın tel değerli metallerdir. Altının maliyeti oldukça yüksektir. Bu nedenle altına en yaygın alternatif altın kaplama teldir.Altın kaplama tel, dış yüzeyi altın ile kaplanmış temel metal teldir. Telin şeklin de olduğu gibi kullanılacak malzeme seçimi de kişinin tercihine kalmıştır.

"GEMOLOJİ"

Tel Stili En basitinden en ayrıntıyla donatılmışına kadar, tel ile mücevherat tasarlamanın güzelliği budur. Tek bir tel halkasıyla evlilik alyansı yapabilirsiniz. Ya da mücevherlerle ışıl ışıl ışıldayan bir taç tasarlayabilirsiniz. Biraz tel kullanılmadan yapılan bir mücevherat parçası hemen hemen yoktur. Bir düşünün; gördüğünüz her bir zincir bir tel parçasının şekillendirilmesiyle başlar. Her bir küpenin arkası ya da kancası telden yapılır. Kullandığınız broşların üzerinde şekillendirilmiş bir parça tel olmazsa giysilerinize tutturmanız mümkün değildir. Tel, mücevherat yapma sanatındaki en önemli ve temel elemandır.

Ama aynı zamanda en değişken eleman da teldir. Tel ile ister şık, ister cafcaflı; ister şiirsel, ister tuhaf mücevher tasarımları yapabilirsiniz. Seçenekler sonsuz; hayal gücünüze ve yaratıcılığınıza kalmış durumda. Hatta tasarımlarınız sade ya da ilkel bile olabilir. Mücevherler bir şeyleri de çağrıştırabilir, yalın da olabilir. Kullanalıcak malzemenin kendisi bile çok sayıda şekilde ya da büyüklükte olabilir.

Gümüş, altın, alüminyum, çelik, bronz, bakır, niyobyum pirinç malzemelerden sadece bazıları. Malzemeleri bükebilir, eğebilir, çekiçle dövebilir, burabilir, kıvırabilir, ısıtabilir, törpüleyebilir hatta renklendirebilirsiniz. Eğer kargaburun ya da pense kullanabiliyorsanız sadece tel kullanarak mücevher üretebilirsiniz.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Aletler Belki mücevherat repertuarına yenilerini eklemek için hazırda bulunan bir üreticisiniz. Belki de takı tasarlamak istiyorsunuz ama boncukların büyülü dünyası henüz sizi cezbetmedi. Belki her zaman bir metal eşya yapımcısı olmak istediniz ama gerekli zaman, yer ve para sizi hep yıldırdı. Tel sizin için mükemmel bir çözüm. Sadece birkaç temel teknik öğrenerek ve bu teknikleri uygulayarak telden takılar yapabilirsiniz. Aynı zamanda birçok mücevher projesi için sadece iki alet yeterlidir: kargaburun ve keski!

Tabii ki bunlara ek olarak işinizi kolaylaştıracak ve tasarımlarınız geliştirecek birçok araç vardır. Çoğu tel atölyesi iyi kargaburunlardan ve çekiçlerden, çekici üzerinde kullanmak için bir örs ya da düz çelik bir bloktan ve metalleri düzleştirmek için bir törpüden oluşan sete sahiptir.

Genel Aletler 1.Yan keski Bunlar aynı zamanda yan kesici olarak da adlandırılır çünkü kesim yana doğru yapılır. Yan keski sivri uçlu iki dişe sahiptir. Bu dişler açılandırılmıştır ve dar yerlerde birbirine çok yakın kesikler yaratmaya yarar. Dişlerin bir yanı neredeyse tamamen düzdür. Diğer tarafları ise içe doğru bükülmüştür.

Her zaman için yan keskinin düz tarafını çalıştığınız parçaya doğru, içe bükülü tarafını ise atıklara doğru tutunuz. Yan

"GEMOLOJİ"

keskiler birçok farklı boyutta ve birçok farklı tel kalınlığına uygun olarak satılmaktadır. Kullandığınız tele en uygun yan keskiyi kullandığınıza emin olun.

2.Mil Bir mil, etrafına teli sararak bükebileceğiniz bir bar, direk ya da çubuktur. Birçok şekil ve boyutları vardır.

Bazıları özellikle bilezikler için bazıları ise yüzükler için üretilmiştir. Hemen hemen her şeyi teli şekillendirmek için bir mil olarak kullanabilirsiniz. Ağaç çivisi ya da diğer tel parçaları gibi.

3.Mengene Mengeneler, bıçaklar ya da burgu ucu gibi çok sayıda aleti tutturmak için kullanılabilir. Düz teli kıvrımlı tele dönüştürmek için, uzun bir telin ucunu kıstırmak ve tutturmak için biçilmiş kaftandır.

4.Tel mastarı (Telölçer) Bu alet telinizin kalınlığını ölçer ve takı yapımcılığı için temel araçlardan biridir.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

5.Bükük burunlu pense Zincir burun penseye benzerler ama dipte dar yerlerde çalışmayı mümkün kılan bir büküme sahiptirler. Büküm yerlerini sıkılaştırmak ya da uçları birleştirip sıkıştırmak gibi.

Bazı kilitli halkaları açıp kapamak için de ikili kullanımları oldukça uygundur.

6.Zincir burun pense Takı yapımında işin esas yükünü çeken alet zincir burun pensedir. Teli bozacak dişlere sahip değildir. Teli kavramak, halkaları açmak ve kapamak, keskin açılı dönemeçler yapmak için kullanılır. Atölyenizde en az iki tane bulundurmanız iyi bir fikir olabilir.

7.Küt burunlu pense Küt burunlu pense, geniş ve düz dişlere sahiptir. Bu da tele keskin eğimler vermeyi, spiralleri tutmayı ve bileşenleri tutmayı kolaylaştırır.

8.Yuvarlak burunlu pense Telden takı yapımcısının olmazsa olmazı.

Sivrileştirilmiş ve tamemen köşesiz, yuvarlak dişlere sahiptir.

Halka, basit ilmek ve kavisli dönemeçler yapmak için kullanılır.

"GEMOLOJİ"

9.Kademeli bçimlendirici pense Farklı şekillerde ve boyutlarda olanları vardır.

Kademeli bçimlendirici penselerin bir zincir dişi ve çeşitli boyutlarda silindirik dişi vardır. Çeşitli çaplarda ilmekler yaratmak için idealdirler.

10.Tel düzleştirici pense Tel düzleştirici pensenin dişleri naylondan yapılmıştır. Birleştirilmiş dişlerin arasından teli çekmek teldeki bütün eğrilikleri ya da dolaşmaları giderecektir.

Metale zarar vermeden teli tutmak, eğmek, bükmek ya da şekil vermek istediğinizde de tel düzleştirici penseyi kullanabilirsiniz. Aleti üretirken kullanılan malzeme naylon olduğu için metal zarar görmeyecektir. Şunu da aklınızda tutmanızda yarar var: tel düzleştirici pensenin dişlerinin arasından teli her bir çektiğinizde onu biraz daha sertleştirmiş ve dolayısı ile daha kırılgan bir hale getirmiş oluyorsunuz.

Bu durumda üzerinde oynamalar yapmanız ve onu şekillendirmeniz de zorlaşmış oluyor.

11.Tığ Bu yaygın kullanılan ev gereci, bir tel stüdyosu için oldukça işe yarar bir alettir. Oldukça keskin, sivridir.. Tığ,

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

genelde onu tutmak için tahtadan yapılmış bir parçaya sahiptir. Düzleştirilmiş telde delikler açmak için tığı bir çekiç yardımı ile kullanabilirsiniz.

12.Yuvarlak başlı çekiç Yuvarlak başlı çekiçlerin bir tarafında dairesel kubbeli bir baş, diğer tarafında düzleştirilmiş baş bulunur.

Yuvarlak baş dokuda küçük çöküntüler oluşturmak için kullanılırken, düzleştirilmiş baş teli düzleştirmek için kullanılır.

13.Ahşap başlı çekiç Ahşap başlı çekiç metale zarar vermemek için kullanılabilir. Diğer çekiçleri kullanmanın uygun olmadığı durumlarda ya da teli sertleştirmek için kullanılabilir.

14.Çelik tezgah bloğu Bu blok teli çekiçlemek için küçük ve taşınabilir sert yüzey sağlar. Cilalanmış çelikten yapılmıştır ve genelde 2 cm kalınlığa ve çok minik bir yüzey alanına sahiptir. Bir tel parçasını düzleştimek ya da yaymak istediğinizde bir çekiçle beraber tezgah bloğunu kullanın.

"GEMOLOJİ"

15.Kükürt karaciğeri Kükürt karaciğeri geleneksel olarak gümüş teli karartmak için kullanılan bir kimyasaldır. Sıvı ya da katı formlarda bulunabilir ve teli oksitleme ya da eskitme için kullanılabilir. Küçük bir miktarı sıcak su ile karıştırıldığında tel parçasını griden siyaha çevirebilir.

16.İğne eğesi İğne eğesi, metallerin keskin kenarlarını düzleştirmek için kullanılır. Farklı amaçlar için farklı boyutları vardır. Çoğu zaman iğne eğesi telin uçlarını düzleştirmek için yeterlidir.

17.Mücevher cilası Teli temizlemek, lekeleri ortadan kaldırmak, teli sertleştirmek için kullanılır. Cilanın içinden teli çekmek telin sertleşmesini sağlayacaktır.erinliklerinde yatan tasarım ruhunu da ortaya çıkarır.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

BÖLÜM 5

"GEMOLOJİ"

TEKNİKLER VE ÖRNEK TARİFLER

Temel Teknikler Aletlerde olduğu gibi, tel takılar yapmak için çok sayıda teknik vardır. Eğer yuvarlak burunlu pensenizi kullanarak hoş yuvarlak ilmekler yapmayı öğrenebilirseniz, yolun yarısına gelmişsiniz demektir! Cilalama ve oksitleme güzel bir rötuş olabilir.

Güzel bir tel takının sırrı zarifliktir. Telin uçları düz, pürüzsüz olmalıdır. Bükümler sıkı ve düzenli olmalıdır, ve ilmekler yuvarlak ve ortalanmış olmalıdır.

Tel ölçer kullanmak Bir tel ölçer kullandığınızda ölçerin çevresindeki küçük boşlukları kullanın. Boşlukların dibindeki geniş daireleri değil. Teli ölçere yerleştirin. Eğer boşluk kalırsa bir sonraki daha küçük olana yerleştirin. Uygun büyüklükteki boşluğu bulunca üzerindeki sayı telinizin kalınlığını verecektir.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Yan keski ile kesme Yan keskilerin iki tarafı vardır. Düz taraf ve açılı taraf. Teli kestiğiniz zaman, telin çalıştığınız tarafındaki ucunun düz kalmasını istersiniz. Bunu yapmak için düz tarafın çalıştığınız uca doğru dönük olduğundan emin olun.

Tel düzleştirme Naylon uçlu penseden çektiğiniz telin üzerinde bükülmeler kalmayacaktır. Teli naylon uçlu pense ile bir ucundan sıkıca kavrayın. Diğer elinizle de teli çekin. Telin üzerinde yaptığınız her bir işlemin onu sertleştireceğini unutmayın. En sonunda ise üzerinde çalışmanın iyice zorlanacağını hatırlayın. Naylon uçlu pense kullanımı, naylonun özelliğinden dolayı telin metalik yapısına zarar vermeyecektir.

Çekiçleme Çekici her zaman tutacağın sonundan sıkıca kavrayın.

Beyzbol sopası gibi tutmayın. Böylece ağırlığı en uygun şekilde kullanıp kontrol ettiğinizi ve elinizin darbenin şokunu almayacağını garantilemiş olun. Çekiç vuracağınız malzemenin ve çekicininiz, hatta işlemi yapacağınız tezgahın özelliklerini göz önünde bulundurarak uygun kuvveti bulmaya çalışın.

"GEMOLOJİ"

İlmekler

Basit ilmekler Telin ucunu yuvarlak burunlu pense ile sadece telin en uç kesitini görecek şekilde tutun. Tam bir daire meydana getirene kadar teli çevirin. Penseden teli çıkarın. Teli ilmeğin açıklığından kavramak için penseyi ilmeğe tekrar geçirin.

Teli keskince, açıklıktan 45 derecelik açı yapacak şekilde bükün Teli penseden çıkartın ve bir lolipop gibi tutun.

Sarma ilmekler Teli ucundan 5 cm bırakacak şekilde zincir burun pense ile kavrayın. Parmaklarınızı kullanarak teli penseye doğru dik açı yapacak şekilde bükün. Yuvarlak burunlu pense ile teli tam bükülü olduğu yerden tutun, penseyi yere dik olacak şekilde tutun. 5 cm lik kısım yere paralel olsun.

Teli penseden çıkarın ve aşağıda kalmış olan dişi ilmeğe geçirin. Teli tam bir ilmek olacak şekilde çekmeye devam edin. Parmaklarınızla teli ilmeğin boyunu etrafında iki ya da 3 kez bükün.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Briolet İlmekler Dibi delinmiş taşlar için, delikten teli geçirin ve her iki ucu da yukarı doğru bükün. İki ucu taşın üzerinde bir araya getirin Telleri öyle bir bükün ki taşın iki ucundan doğrudan yukarı doğru çıkıyorlarmış gibi görünsinler. Yan keski ile kısa teli kesin (3mm’den kısa olsun) .Zincir burun pense ile iki teli sıkıştırın. Uzun teli kısa telin etrafında 90 derece sarın. Sarılı bir ilmek yapın. İki telin boynunu beraberce 2 ya da 3 kere sarın.

Sarma Sarmalar herhangi bir dairesel milin üzerinde yapılabilir. Telin bir ucunu mile doğru sıkıca bastırın ve milin üzerinde sarmaya başlayın. Sarmaların birbirini izlediğinden ve aralarında boşluk olmadığından emin olun. İki ucu da kesin. Sarmayı milden kaydırarak çıkarın.

Spiraller Yuvarlak burunlu pense ile çok küçük bir ilmek yapın. İlmeği küt burunlu pense ile kavrayın ve teli ilmeğin etrafında döndürmek için baş parmağınız ile bastırın. Spirali pensede döndürmeye devam edin. Sarmalı istediğiniz kadar büyütün.

"GEMOLOJİ"

Halka yapma Teli milin etrafına sıkıca sarın .Her bir sarmal bir halka oluşturacaktır. Milden çıkarın. Yan keski kullanarak bütün halkaları aynı noktada kesin.

Birbirinden ayrılacaklardır ve her halka birazcık açık kalacaktır. Halkaların çapı, kullandığınız milinkiyle aynı olacaktır.

Halkaları açma ve kapama Her zaman iki tane zincir burun ya da bükük burunlu pense kullanın. Açıklığın her iki yanından halkayı pense ile tutun.Nazikçe bir ucu diğerinden uzaklaştırın böylece halkanız açılacaktır.

Tam tersini yaptığınızda ise kapanacaktır.

Sekiz şeklinde bağlantılar Bir ilmek yapın.Teli pensenin etrafında ilk ilmeğin tersi yönünde çevirin. İlmeklerin aynı bıyutta olduğuna emin olun.

Yan keski ile uçları kesin. Pense yardımı ile istenilen sekiz şeklini verin.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Tasarım Tarifleri Tel tasarımlarınıza biraz renk katmak eğlenceli olabilir. Bu renklendirmeyi her çeşit boyutu, kalınlığı ve rengi mevcut olan eloksallı alüminyum ile yapmak çok kolay olacaktır.

Papatya Zinciri Bileklik Malzemeler 31 adet karışık renkli eloksallı alüminyum 14 gaunge ölçekli ( 1.1cm) bağlama halkası 7 adet tek renkli eloksallı alüminyum 18 gaunge ölçekli ( 8mm) bağlama halkası Araçlar 2 adet zincir burun pense 1.

14g. ölçekli bağlama halkalarını aynı renklerden oluşacak şekilde 3 gruba ayırın. Her bir zincir 3 bağlantı halkasından oluşur.

2.

Ayrılan ilk halkayı açın, bir bağlantı halkasına bir zincir takın ve kapatın. 3. halkayı açın ve 2. halkanın gözünün içinden geçirin. Zincirin her iki halkadan geçtiğinden emin olun. Aynı işlemi 8 dizin için uygulayın.

"GEMOLOJİ"

3.

18g ölçekli bağlama halkasını açın ve bu bağlama halkasını iki dizini, her bir halkanın tüm zincirlerinden geçirerek bağlamak için kullanın. Daha sonra halkayı kapatın. Kullanılan 8 dizin için aynı işlemi uygulayın.

4.

14g ölçekli bağlama halkasının geriye kalan 3 kısmını da ekleyin ve en sondaki halka ile en baştaki halkayı birleştirin ve bunu diğer zincirler için de uygulayın.

5.

Son 14g ölçekli bağlama halkasını açın, çengelini bükünve bilekliğin sonuna ekleyin.

Tamamen Bükülmüş Bileklik Her taş kolye yapımında kullanılmak üzere delinemez. Bükme tekniğini kullanarak güzel bir taşı fokal bir kolye veya küpe ucu olarak kullanabilirsiniz.

Malzemeler: (91.5cm) boyutunda 12gaunge ölçekli tam yumuşak yarı yuvarlak sterling gümüşü (10cm) boyutunda 12 gaunge ölçekli yarı sert yuvarlak sterling gümüşü 1 gem silika 2x1x 7/8 (50mm X 27mm X 22mm) ebatlarında taş 2 adet 1 X 2mm ebatlarında turkuaz Afrika opal kolye ucu

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

(30.5cm) boyutunda rolosterling gümüşü (ikiye bölünmüş) (12.5cm) boyutunda çeşitli şekilde bağlanmış sterlin gümüşü (ikiye bölünmüş) Araçlar: Küt burunlu pense Yuvarlak burunlu pense Zincir burunlu pense 1.

12g ölçekli yarı yuvarlak teli 24 (61cm) olarak kesiniz. Öncelikle elimizdeki teli eşit uzunluklarda iki parçaya ayırın. Tam ortasına baskı yapın ve daha sonra taşı geçirip bükün.

2.

Yüzey kenarlarında olduğu gibi, telin sivri uçlarını şekillendirmek için küt burunlu pense kullanın. Tüm kenarları aynı yöntemle şekillendirebilirsiniz.

Kolye ucu taşınızı kenarlara yakın olacak şekilde yerleştirmemeye özen gösterin çünkü opal ve silika gibi taşlar ufalanabilir. Bu yüzden en iyi yol köşeleri şekillendirmektir.

3.

Bükmeye devam edin ve sivri köşeler elde edin. Eğer taşın ucu sivriltilmişse, spiral bir etki yaratmak için kıvrımları sık ve birbirine yakın bir şekilde yapın. Taşın sonuna gelene kadar bükün.

4.

Adım 2 ve 3'ü telin geri kalanı için de uygulayın.

"GEMOLOJİ"

5.

Taşın her bir ucunu kare şekle getirmek için ve sivri uçları kaldırmak için zincir burun pense kullanın.

6.

12g uzunluğundaki yarı yuvarlak telden 11/2 (3.8cm) uzunluğunda iki parça kesin ve her silindir kenarı bükün.

7.

20g boyutlarındaki yuvarlak telden 2” (5cm) uzunluğunda iki parça kesin. 20g uzunluğundaki yuvarlak sterling teli her bir silindirden geçirin. Her bir bağlantının sonuna basit bir düğüm atın.

8. Öncelikle düğümleri açın ve taşın kıvrılmış olan kenarlarına çeşitli bağlantı zincirlerinden takarak bağlantı yapın ve her bir taş için aynı tekniği uygulayın.

9.

Takınızı bitirmek için çengeli takın. Bileliğin sonuna bir zincir takın. 7mm’lik bağlantı zinncirini şekillendirmek için 12g ölçülerindeki yarı yuvarlak telin (2.5cm)’lik kısmını kullanın. Ve bilekliğin iki ucunu bir bağlantı zinciri ile bağlayın.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Bağlandım Malzemeler 14 ebatında 30,5 cm yumuşak som gümüş tel 22 ebatında 30,5 cm yumuşak oksitlenmiş som gümüş tel 25,5 cm renkli deri kordon Aletler Yan keski Yuvarlak burunlu pense Zincir burun pense Yuvarlak başlı çekiç Çelik tezgah bloğu Sülfür karaciğeri Cilalama bezi 1.

14 ebatındaki teli bileğinizin ölçüsüne göre geniş spiral bir kanca oluşturacak şekilde hazırlayın. Çekiç kullanarak istediğiniz şekli verin ve dokusunu belirleyin.

2.

Hazırladığınız parçayı hafifçe kavislendirin.

Bileğinizin şeklini yansıtacak şekilde bir kavis oluşturun.

Böylece bileziğiniz bileğinize incelikle oturacaktır.

3.

Parçayı oksitleyin ve cilalayın.

"GEMOLOJİ"

4.

Gereken kordonun uzunluğunu tahmin etmek için deriyi bileğinizin çevresine bir kere sarın ve bu uzunluğun üzerine 10 cm ekleyin. Deriyi yan keski kullanarak kesin.

5.

Deriyi ikiye katlayın. Oksitlenmiş 22 ebatındaki teli kullanarak deri parçasının iki ucundan yaklaşık 1,3 cm üzerine teli yaklaşık 10 kere sarın. Deri kordonun iki ucunda birer ilmek oluşturacak şekilde sarın.

6.

Sardığınız teli ileri geri hareket ettirerek bileziği takıp çıkarabilirsiniz. Bileziği genişletip bileğinize takın. Gümüş kısım bileğinize oturunca geri daraltın. Bileziği rahatça takıp çıkarabileceğiniz darlığı bulun.

7.

Uçlarda kalan ve telin altından çıkan deri parçalarını kırpın.

Üzüm Öbekleri Bu kolyeyi tasarlarken birçok seçeneğe sahipsiniz.

Küçük boncuklar kullanarak daha narin bir görünüş elde edin. Saf altın parçacıkları ile daha salaş, küçük elmas parçacıkları ile daha şık ve elit bir görünüş bu kolyede mümkün. Boncuk ve telin asılı durup sarkması sevimli spirallerle sarılı ilmeklerin bir gösterisi gibi.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Malzemeler 24 ebatında yarı sert 7,3 m som gümüş tel 16 ebatında yumuşak 16 cm som gümüş tel 76 tane 8 mmlik mor tatlı su incisi 20 tane 8 mm florür boncuk 8 tane 18 ebatında 6 mm gümüş kapalı halka 20,5 cm som gümüş zincir – 9 cm ve 11,5 cm lik iki parçaya bölünecek 49 tane gümüş papatya pulu Araçlar Yan keski Yuvarlak burunlu pense Zincir burun pense 1.

24 ebatlı telden 15 cmlik kırk yedi parça kesin.

2.

Her telin ucuna sarılı ilmekler yapın. 1 inci, 1 pul ve 1 inci olacak şekilde dizin. Başka bir ilmek yapın. Toplamda 4 bağlantı olana kadar tekrar edin.

3.

Bir telin bir ucuna sarılı ilmek yapın. 1 florür boncuk, 1 pul, ve 1 inci olacak şekilde dizin. Başka bir sarılı ilmek yapın. 3 bağlantı olana kadar tekrar edin.

"GEMOLOJİ"

4.

Bir telin bir ucuna küçük bir spiral yapın. Spiralin en üst kısmında 90 dercelik bir büküm yapın. 1 inci, 1 pul ve 1 inciyi tele dizin. Toplamda 24 tane olana kadar tekrar edin.

5.

Bir telin bir ucuna küçük bir spiral yapın. Spiralin en üst kısmında 90 dercelik bir büküm yapın. 1 florür boncuk, 1 pul ve 1 inci olacak şekilde dizin. Başka bir sarılı ilmek yapın. 16 tane olana kadar tekrar edin.

6.

1 halkayı açın. 11,5 cm lik zincir parçasına 1 florür inci spiral, 1 inci inci spiral, 1 inci inci bağlantı, 1 inci inci spiral, 1 florür inci spiral ve 1 inci inci spiral takın. Halkayı kapatın.

7.

Bir halka açın ve 6. Adımda yapılan zincirin öteki ucuna takın. 1 inci inci spiral, 1 florür inci spiral, 1 inci inci spiral, florür inci bağlantı, florür inci spiral ve inci inci spiral takın halkayı kapatın.

8.

6. Ve 7. Adımları üç kez tekrar edin. Son bağlantıda 9 cm lik zincir parçasını ekleyin. Bir florür inci spiral yapın ve zincirin son bağlantısına ekleyin.

9.

Spiral kanca yapın ve zincirin öteki ucuna ekleyin.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Tamamen Kıvrımlı Bileklik Uzatılmış göz pinleri bu vahşi kolyenin bağlantılarını şekillendirir. 90 derecelik kıvrımlar daire şeklindeki boncukları tutabilir.

Malzemeler: (2.4m) uzunluğunda 18 gauge ölçülerinde tam yumuşak sterling gümüş teli 12-14 adet 1/16 (2mm) çapında delikleri olan 15-20mm ölçülerinde renkli madeni paralar 1 adet 6mm boyutlarında bağlama zinciri Araçlar: Yan keski Yuvarlak burunlu pense 1/6 (3mm) lik çelik madrel Döner kilit Paslanmaz çelik sac 1.

Göz pinleri: Elimizdeki teli 8”(20.5 cm)lik 10-12 parçaya ayırın. Yuvarlak burunlu pense kullanın. Göz pinlerini şekillendirmek için telin herbir parçasını kesin ve uçlarına küçük kıvrımlar yapın. Bu kıvrımlar dairesel boncuların yerlerinde sabit durmasını sağlayacaktır.

"GEMOLOJİ"

2. İlk bağlantıda boncukları göz pininden geçirin. Tele 90 derecelik bir kıvrım verin. Ve kilitleyin.

3.

Telin sağ tarafından başlayın ve kıvırarak ilerleyin.

Bu kıvrımlar bağlantı noktalarında küçük “kaçık” dalgalanmalar sağlayacaktır. Bu küçük dalgalanmalar daha sonra büyük bir kıvrım halini alacaktır.

4.

Yeni bir bağlantı oluşumu için, yaptığımız ilk bağlantıdal,ki göz pininin kıvrımınını kıvrılmış telin arasından geçirin. 90 derecekil kıvrım ile her iki boncuğu da kapatın ve küçük dalgalanmalar arasından bir bağlantı sağlayın. Adım 3te olduğu gibi mandrelin etrafındaki uzun telin yavaşça bükün. Kolyenin tümü için aynı tekniği uygulayın. Sağdan sola ilerledikçe kıvrımları genişletin.

5.

Çengelini takın ve iki ucunu birbirine bağlayın.

6.

Birleştirdiğiniz kısmı döner kilit kullanarak yuvarlak hale getirin. Paslanmaz çelik sacta 1.1/5 saat sonra bağlantı noktalarının sertleşmesini bekleyin.

Bu S şeklinde kıvrılmış, asılı kolye ucuyla istediğiniz ifadeyi yaratabilirsiniz. Düzleştirilmiş kavis parçaya el ile biçimlendirilmiş havası vermekte ve kıvrılmış tel profesyonel bir dokunuş yaratmakta. Gümüşün çekiciliğiyle vurgulanmış bu parçayı yapması oldukça zevkli, üzerinde taşıması da.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Gümüş İçin S Kavisi Malzemeler 30,5 cm som gümüşten 20 ebatında yumuşak tel 18 cm som gümüşten 14 ebatında yarı sert tel 120 mm camdan yapılmış boncuk 2 gümüş parçası 2 parça Bali gümüşü, 12 mm ara disk 1 parça som gümüşten 20 ebatında iğne başı 3 parça som gümüşten 18 ebatında 3 mm halka 1 parça som gümüşten 16 ebatında 8 mm halka 91,5 cm elde dikilmiş ipek peri kurdelesi Araçlar 12,5 cm bakır 14 ebatında tel (mil için kullanılmak üzere) Yuvarlak burunlu pense Zincir burun pense Yuvarlak başlı çekiç Çelik tezgah bloğu Ahşap çivi

"GEMOLOJİ"

1.

Burulmuş teli 4,5 cm uzunluğunda bir sargı oluşturmak için 14 ebatlı bakır telin etrafına sarın. Sargıyı bakır telden çıkarın ve 14 ebatlı som gümüş telin merkezine yerleştirin.

2.

14 ebatlı som gümüş telin bir ucunu çelik tezgah blığunun üzerine yerleştirin ve çekiçle vurun. Diğer uç için de tekrarlayın.

3.

Yuvarlak burunlu penseyi kullanarak gümüş telin iki ucuna birer basit bir ilmek yapın. Bu ilmekler birbirine zıt yönlere baksın.

4.

14 ebatlı gümüş telin ucundaki basit ilmeklerden birine ahşap çiviyi yerleştirin. Çivinin etrafında teli bükün ve S kanca yaparmış gibi S şeklinin ilk kıvrımını ortaya çıkarın.

5.

Diğer kıvrımı da yapın. Bu basit ilmekler ortaya yakın bir yerde bir araya gelsin.

6 S şeklinin ucundaki kavislerden birini tezgah bloğuna yerleştirin ve teli düzleştirmek için çekici kullanın. Diğer uç için de aynısını yapın.

7.

3 mm lik kapalı halkalardan birini açın. Bir gümüş ilmek yerleştirin ve halkayı tekrar kapatın. Diğer gümüş ilmeği de ekleyin. İkinci bir kapalı halkayı da gümüş ilmeklerden birine takın.

8.

Bir ara disk, 1 Bali gümüşünü, camdan yapılmış boncuğu, 1 Bali gümüşünü, 1 ara diski ve oluşturduğunuz

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

halkaları iğne başının üzerine yerleştirin. S şeklinin dip tarafının çevresine sarılı bir ilmek yapın.

9.

8 mm lik kapalı halkayı açın ve S’in en üst kısmında yer alan ilmeği halkaya geçirin. Halkayı kapatın. İpek kurdeleye halkayı geçirin.

Bu bilezik yaygın bir tasarım ürünüdür. Teli deri ile ya da diğer bağlama malzemeleriyle kombin ederken, önce teli oksitlendirerek deri ya da diğer malzemeleri sülfür çözeltisine batırmamış olun.

Cam Yuvalar Bir boncuk serisi iğne başı formuna sıralanmış, sıkı bir daire oluştumaktadır. İğne başı gizli olsun ve görünmesin.

Bu , boncukları güzel boncukların üzerinde salınıyormuş gibi gösterir.

Malzemeler 16 mmlik 2 tane camdan yapılmış boncuk 6 tane 3 mmlik bronz tatlısu kültür incisi 6 tane erinit 6 mm. lik kristal rondel 2 tane apatit 8 mm. lik rondel 4 Bali gümüşü 5 mm lik pul 2 som gümüş 18 ebatlı iğne başı

"GEMOLOJİ"

12 som gümüş 24 ebatlı iğne başı 1 çift küpe klipsi Araçlar Yuvarlak burunlu pense Bükük burunlu pense 1.

1 inciyi 24 ebatlı iğne başına dizin ve basit ilmek yapın. 6 tane olana kadar tekrar edin.

2.

1 Swarovski rondel boncuğu iğne başına dizin ve basit ilmek yapın. 6 tane olana kadar tekrar edin.

3.

1 pul ve camdan yapılmış boncuğu 18lik iğne başına dizin. 3 inci ve 3 kristal dizin. 1 rondel ve 1 pul dizin. Tüm boncukları korumak için sarılı ilmek yapın. Kalan malzemelerle devam edin.

4.

Bükük burunlu penseyi kullanarak klipsin en altındaki ilmeği açın. 1 sarılı ilmek dizin ve kapatın. İkinci küpe için aynılarını yapın.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Salınan Asmalar Bu küpeler hızlı ve kolay yapılır, ve oldukça sıra dışıdır. Çeşitlendirmek için farklı boncuklarla farklı çiftler yapın. Oldukça ilginç olacaklar. Ve de takması zevkli.

Malzemeler 30,5 cm 20 ebatlı yarı sert som gümüş tel 2 tane 17x22 mm taş yaprak Aletler Naylon başlı düzleştirme pensesi Yan keski Yuvarlak burun pense Küt burun pense Kalem 1.

Teli düzleştirin ve kırılgan hale gelene kadar tekrarlayın. Teli ikiye bölün.

2.

Telin her iki ucundan 5,5 cm lik bükümler yapın ve parmaklarınızı kullanarak hafifçe kavislendirin.

3.

Kalemin etrafına sararak diğer ucu spiral hale getirin.

4.

Boncuğu takın. Boncuk telde kalabilsin diye boncuğun altından yuvarlak başlı pense ile basit ilmek yapın.

"GEMOLOJİ"

Gümüş Baharı Bu bileziğin her bir küçük bağlantısı bükülmüş telden yapılmıştır. Bu, boncukların çetrefilli halini yansıtmak için güzellik içeren bir yoldur. Klipsin ilk halkaya bağlanması basit ama oldukça zarif bir kapanış ortaya çıkarmaktadır.

Malzemeler 61 cm som gümüş tel, yumuşak, 16 ebatında 3 metre som gümüş tel, yumuşak, 24 ebatında 5 adet Bali gümüşü boncuğu, 13 mm 10 adet Bali gümüşü pulu, 5 mm Araçlar 45,5 cm 16 ebatında bakırdan yapılmış tel (mil olarak kullanılmak üzere) Yan keski 16'lık bir teli kesebilecek kadar güçlü ağır iş tel keskisi Yuvarlak burunlu pense Zincir burun pense Küt burunlu pense Top başlı çekiç Çelik tezgah bloğu

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

1.

24'lük teli 16'lık telin etrafına dolayın. Bükümünüz yaklaşık 35,5 cm olana kadar devam edin. 21,5 cm 24'lük telden 2,5 cm 24'lük tel bükümü çıkacaktır. 16'lık telden oluşturulan parçayı diğerinden ayırın. 24'lük telden yapılmış parçayı bir adet 5 cmlik ve 11 adet 2,5 cmlik uzunluklara bölün ve kesin.

2.

16'lık som gümüş teli 5 adet 10 cmlik, 1 adet 7,5 cm.lik ve 1 adet 3,2 cmlik uzunluklara bölün ve kesin.

3.

7,5 cmlik 16'lık tel parçanın ucunu çelik tezgah bloğuna yerleştirin. Bir ucun 6 mm.lik kısmını çekiçleyin.

Düzleştirdiğiniz kısmın ucunu yuvarlak burunlu pense ile sıkıca kavrayın. Basit bir ilmek meydana getirin. 5 cm.lik parçayı açık uçtan geçirin. Telin öteki ucunun da 6mm.lik kısmını çekiçleyip düzleştirin. Ucu basit ilmeğe dönüştürün.

4.

10 cm.lik 16 ebatında gümüş tel parçalarından birini çelik bloğa yerleştirin. 6 mm.lik kadar bir kısmını çekiçleyin. Çekiçlediğiniz ucu yuvarlak burunlu pense ile dikkatlice kavrayın. Bir basit ilmek yapın. Bir tane 2,5 cmlik parça ve bir tane pulu dizin. Teli üçüncü basamakta meydana getirilen elementin bir ilmeğinden geçirin. 13 mmlik bir boncuk daha geçirin. Teli üçüncü basamakta yapılan elementi ikinci ilmeğinden geçirmeye devam edin. Elementi nazikçe ikiye bükün. Bir pul ve 2,5 cm.lik parça geçirin. Ucun 6 mm.lik kısmını çekiçleyin. Yuvarlak burunlu penseyi bir basit ilmek yaratmak için kullanın.

5.

Dördüncü adımı tekrarlayın. 5 bölme oluşana kadar devam edin.

"GEMOLOJİ"

6.

Klips: 5 cm.lik parçanın ucunu çelik tezgah bloğuna yerleştirin. Ucun 6 mm.lik kısmını çekiçleyin. Bu uçta geniş bir basit ilmek yapın. Teli yuvarlak burunlu pensenin en geniş dişleri arasına gelecek bir şekilde yerleştirin. Teli öyle bir yerleştirin ki, geniş basit ilmeğin tepesi dişlerin hemen aşağısında olsun. Teli pensede bir kanca yapmak üzere bükün. Bu sizin klipsiniz olacak.

7.

Altıncı adımda ortaya çıkardığınız basit ilmeği açın.

Bileziğin iki ucundaki ilmeklere bağlantılayın. Böylece beşinci adımda yapılmış olan son parçanın uçları birleştirilmiş olacaktır. 2,5 cm.lik parçalardan birini kancaya geçirin. Gittiği yere kadar itin. Ucun 6 mmlik kısmını çekiçleyin. Ucu basit ilmeğe çevirin. Böylece klipsten uzak bir yöne bakan dekoratif bir form elde etmiş olacaksınız.

Asya Bilekliği Bu basit gibi görünen kolye gümüş ile bakırın ve inişli çıkışlı tel bükümleri ile boncukların simetrisi arasında oluşan zıtlıklardan doğan bir çalışmadır. Spirali takıyı yapmaya başlamadan önce ortaya tasarlamakta ve çizmekte fayda var. Bu çizimi teli bükerken bir rehber olarak kullanabilirsiniz.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Malzemeler 30,5 cm oksitlenmiş 16 ebatında bakır tel 1 adet 10x25 mm boyutlarında gümüş boncuk 1 adet 13x9 mm ebatlarında turkuvaz boncuk 1 adet 31 mm boyutunda yeşil renkli yılantaşı 45,5 cm bakır klipsli zincir kolye Araçlar Yuvarlak burunlu pense Kolye ucunu yapmadan önce bakır teli oksitleyin. Bakır ve gümüşü aynı anda oksitlememeniz gerektiğini asla unutmayın. Ayrıca sülfür karaciğeri de turkuvaza zarar verebilir.

1.

Bakır telin bir ucunda bir basit ilmek oluşturun. Yılan taşını basit ilmeğe takın. Telin yaklaşık 10 cmlik kısmını ilmeğin üzerinden bir ileriye ve bir geriye doğru bükün.

Böylece soyut, ve eğri çizgiler oluşturun. Geriye kalan teli dik bir hale getirin.

2.

Turkuvaz boncuğu tele geçirin. Gümüş boncuğu da turkuvaz boncuğun üzerine tele geçirin. Telin boşta kalan ucunu boncuğun üzerine gelecek şekilde sarılı ilmeğe dönüştürün.

3.

Kolye ucunu zincire geçirin.

"GEMOLOJİ"

Boncuk Kabuklu Bilezik Bu serbest şekilli bileziği yapmak ve gerçek bir sanat eseri ortaya çıkarmak için, yaratılıcılığınızı konuşturmaktan ve bu teli sarmanın ve bükmenin güzel yollarını keşfetmekten başka yazılı kural yok.

Malzemeler 43 cm boyunda yumuşak 12 ebatlı som gümüş tel 6-7,5 metre boylarında yumuşak 26 ebatlı som gümüş tel 4 adet 40,5 cm 8 mm kuvars taşı boncuğu 40,5 cm beyaz 6 mm tepeden delinmiş tatlı su incisi 40,5 cm beyaz 6 mm yandan delinmiş tatlı su incisi 162,5 cm beyaz 2 mm tepeden delinmiş tatlı su incisi 25-30 adet çeşitli kristal ve beyaz 4 mm iki tarafı da konik kristaller 25-30 adet Bali gümüşü papatya pul Araçlar Yan keski Zincir burun pense Yuvarlak başlı çekiç Çelik tezgah bloğu

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Ahşap başlı çekiç (İsteğe bağlı) Bilezik mili (İsteğe bağlı) 1. Çerçeve: 12 lik telin ucunun 2,5 cmlik kısmını 90 derece bükün. Bu bükümden 16 cmlik bir kısmı daha 90 derece bükün. Son bükümden 2,5 cmlik bir kısmı daha 90 derece bükün ve telin son parçasından da 16 cmlik bir 90 derece büküm yaparak tam bir dikdörtgen meydana getirin.

Telin öteki ucuna gelen 6,5 cmlik bir kuyruk bırakın. Kuyruk diğer tel ile üstüste gelsin.

2.

Yuvarlak başlı çekiç ile üst üste gelen parçaları düzleştirin. Kuyruktaki fazlalık parçayı keserek iki parçayı da 1,5 cmlik boya getirin. 16 cmlik kenarları çekiçleyin ya da ahşap başlı çekiç kullanın. Bu kenarları sertleştirin.

3.

26'lık telden 45,5 cm kesin. Üstüste gelen 12lik parçaları beraber tutarak 26lık tel ile sarın. Bütün tel sarılana kadar devam edin. Fazlalık olan 26'lık teli kırpın. Zincir burun pense kullanarak teli çerçeveyle beraber nazikçe sıkıştırın.

4.

26'lık telden 91,5 cmlik bir parça kesin. İki zıt ucu sararak iki ucu denk getirin ama fazla parçaları kesmeyin.

5.

Süsleme: Çerçevenin köşesindeki fazlalık olan 26lık tel ile rastgele seçtiğiniz karışık boncukları ve pulları telde 23 mmlik boşluk bırakacak şekilde tele dizin. Bu teli çerçevenin öteki ucuna doğru köşegenlemesine bir şekilde uzatın ve çerçevenin bu zıt tarafına bir ya da iki kere dolayın.

"GEMOLOJİ"

6.

Boncukları dizmeye devam edin. Zigzag bir motif işleyecek şekilde teli sarmaya devam edin. Başladığınız köşede bitirin.

7.

Tele 2 ya da 3 tane daha küçük boyda boncuklar dizin ve telin ucunu sarın. Birçok kez tekrarlayın. Uç poncuklarla ve tel ile kaplı olana kadar devam edin. 26lık teliniz tükenince başka bir parça daha kesin. Bir ucunu çerçeveye sarın ve sarmaya, boncuk dizmeye devam edin.

8.

Bileziğin etrafında zigzag bir şekilde çalışmaya devam edin. Bütün boşluklar dolana ve bilezik kabuklu bir görünüş alana kadar serbestçe çalışmaya devam edin.

9.

Bileğinizi ya da bilezik milini kullanarak, bileziği uçlarından tutup nazikçe bükerek şekil verin. Çoğu tel kafesler bir boncuğu sarmalamak için yapılır ancak kendi başlarına da oldukça eğlenceli olabilirler. Zevkli bir renk seçerek bu basit tel kolyeyi tasarlayabilirsiniz. Klipssiz tasarımıyla, bağlama şeklini modunuza göre kolayca değiştirebilirsiniz.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Kapalı Kafes Malzemeler 2,3 metre boyunda som gümüşten 16 ebatlı yumuşak tel 61-71 cm arası ipek kordon 2 adet gümüş geniş delikli pul boncuk Araçlar Yuvarlak burunlu pense Küt burunlu pense Yan keski İğne eğesi Döner hazne Paslanmaz çelik bilye 1.

16 lık teli 12,5 cmlik 18 eşit parçaya bölün ve kesin.

Her ucu yan keski ile düzeltin.

2.

Her bir tel parçasının her ucuna birer basit ilmek yapın. İlmekler ipek kordonun geçeceği kadar geniş olmalıdır.

3.

Küt burunlu pense kullanarak bir uçta bir sarmal yapın. Ancak bu sarmalları sıkıca kapalı bir şekilde yapmak yerine açık bırakın. Diğer ucu da zıt yöne doğru büyük bir S

"GEMOLOJİ"

harfi yaparmışçasına sarmallaştırın. Bütün tel sarmallaşana kadar çalışmanıza aynı şekilde devam edin.

4.

S şeklini merkezinden katlayın. Girdaplar birbirine zıt bir şekilde dursun.

5. İkinci, üçüncü ve dördüncü adımları geriye kalan 17 tel parçası için tekrarlayın.

6.

Telleri döner hazne ve paslanmaz çelik bilyeleri kullanarak 1 saat kadar sertleştirin.

7.

Kuruyunca telleri ipek kordona dizin. İki uçtan da 5’er cmlik boşluklar bırakarak her iki uca da düğüm atın. Her uca birer boncuk geçirin. Birer düğüm daha atın. Tel, ipek kordonda serbestçe kayabilecek durumda olmalıdır.

Sevimli Makaralar Bir parça bandı bir parça telin etrafına yerleştirmek, bu bantlı kısmın telin diğer kısımlarından burulmasını engelleyecektir. Bu pürüzsüzce çalışan makaralar yapmanın yoludur. Briolet taşlar ise ağırlıklar olacaktır.

Malzemeler 20,5-25,5 cm arası altın kaplama 22 ebatında yumuşak kare tel, iki eşit parça halinde kesilmiş olacak 25,5-30,5 cm arası altın kaplama 26 ebatında yumuşak yuvarlak tel

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

6 adet mavi 4x9 boyutlarında briolet taşı 2 adet altın kaplama 22 ebatında 4 mmlik halka 2 adet altın kaplama kulak teli Araçlar Yan keski Mengene Yuvarlak burunlu pense Zincir burun pense Basamaklı şekil verme pensesi 1.

22'lik tellerden bir parçasını mengeneye yerleştirin.

3,8 cmlik mengeneden sarkan bir kısım ölçün ve telin 2,5 cmlik kısmını kaplayacak şekilde bandı sarın. Bandı tele eşitçe sarın. Bir ucu bantlı kısımdan 3,2 cmlik bükülü kısım kalacak şekilde bükün.

Teli istediğiniz sıkılıkta bükün. İkinci küpe için de aynı işlemleri tekrar edin.

2.

Her telin her iki ucuna birer basit ilmek yapın.

3.

Bandı çıkarın. Bükülmemiş kısmın başlangıcını basamaklı pensenin dişleri arasına sıkıştırın. Teli yuvarlak dişin etrafına, bükülmemiş telin tamamı sarılana kadar sarın. İkinci küpe için aynı işlemleri tekrar edin.

"GEMOLOJİ"

4.

Brioletleri 26'lık teller ile sarın. 1 taşı bükülü telin ucundaki basit ilmeğe takın, 2 taşı da diğer uçtaki ilmeğe takın. Böylece tartılı bir görünüş elde edeceksiniz. Diğer küpe için işlemleri tekrarlayın.

5.

Elinizdeki yaptığınız parçaları küpe teline bir halkaya geçirerek takın.

Gümüş Baharı Bu bileziğin her bir küçük bağlantısı bükülmüş telden yapılmıştır. Bu, Bali boncuklarınının çetrefilli halini yansıtmak için güzellik içeren bir yol. Klipsin ilk halkaya bağlanması basit ama oldukça zarif bir kapanış ortaya çıkarmakta.

Malzemeler 61 cm som gümüş tel, yumuşak, 16 ebatında 3 metre som gümüş tel, yumuşak, 24 ebatında 5 adet Bali gümüşü boncuğu, 13 mm 10 adet Bali gümüşü pulu, 5 mm Araçlar 45,5 cm 16 ebatında bakırdan yapılmış tel (mil olarak kullanılmak üzere) Yan keski

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

16'lık bir teli kesebilecek kadar güçlü ağır iş tel keskisi Yuvarlak burunlu pense Zincir burun pense Küt burunlu pense Top başlı çekiç Çelik tezgah bloğu 1.

24'lük teli 16lık telin etrafına dolayın. Bükümünüz yaklaşık 35,5 cm olana kadar devam edin. 21,5 cm 24lük telden 2,5 cm 24lük tel bükümü çıkacaktır. 16lık telden oluşturulan parçayı diğerinden ayırın. 24lük telden yapılmış parçayı bir adet 5 cmlik ve 11 adet 2,5 cmlik uzunluklara bölün ve kesin.

2.

16lık som gümüş teli 5 adet 10 cmlik, 1 adet 7,5 cmlik ve 1 adet 3,2 cmlik uzunluklara bölün ve kesin.

3.

7,5 cmlik 16lık tel parçanın ucunu çelik tezgah bloğuna yerleştirin. Bir ucun 6 mmlik kısmını çekiçleyin.

Düzleştirdiğiniz kısmın ucunu yuvarlak burunlu pense ile sıkıca kavrayın.

Basit bir ilmek meydana getirin. 5 cmlik parçayı açık uçtan geçirin. Telin öteki ucunun da 6mmlik kısmını çekiçleyip düzleştirin. Ucu basit ilmeğe dönüştürün.

4.

10 cmlik 16 ebatında gümüş tel parçalarından birini çelik bloğa yerleştirin. 6 mmlik kadar bir kısmını çekiçleyin. Çekiçlediğiniz ucu yuvarlak burunlu pense ile dikkatlice

"GEMOLOJİ"

kavrayın. Bir basit ilmek yapın. Bir tane 2,5 cmlik parça ve bir tane pulu dizin. Teli üçüncü basamakta meydana getirilen elementin bir ilmeğinden geçirin. 13 mmlik bir boncuk daha geçirin. Teli üçüncü basamakta yapılan elementi ikinci ilmeğinden geçirmeye devam edin. Elementi nazikçe ikiye bükün. Bir pul ve 2,5 cmlik parça geçirin. Ucun 6 mmlik kısmını çekiçleyin. Yuvarlak burunlu penseyi bir basit ilmek yaratmak için kullanın.

5.

Dördüncü adımı tekrarlayın. 5 bölme oluşana kadar devam edin.

6.

Klips: 5 cmlik parçanın ucunu çelik tezgah bloğuna yerleştirin. Ucun 6 mmlik kısmını çekiçleyin.

Bu uçta geniş bir basit ilmek yapın. Teli yuvarlak burunlu pensenin en geniş dişleri arasına gelecek bir şekilde yerleştirin. Teli öyle bir yerleştirin ki, geniş basit ilmeğin tepesi dişlerin hemen aşağısında olsun. Teli pensede bir kanca yapmak üzere bükün. Bu sizin klipsiniz olacak.

7.

Altıncı adımda ortaya çıkardığınız basit ilmeği açın.

Bileziğin iki ucundaki ilmeklere bağlantılayın. Böylece beşinci adımda yapılmış olan son parçanın uçları birleştirilmiş olacaktır. 2,5 cmlik parçalardan birini kancaya geçirin. Gittiği yere kadar itin. Ucun 6 mmlik kısmını çekiçleyin. Ucu basit ilmeğe çevirin. Böylece klipsten uzak bir yöne bakan dekoratif bir form elde etmiş olacaksınız.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Boncuk Kabuklu Bilezik Bu serbest şekilli bileziği yapmak ve gerçek bir sanat eseri ortaya çıkarmak için, yaratılıcılığınızı konuşturmaktan ve bu teli sarmanın ve bükmenin güzel yollarını keşfetmekten başka yazılı kural yok.

Malzemeler 43 cm boyunda yumuşak 12 ebatlı som gümüş tel 6-7,5 metre boylarında yumuşak 26 ebatlı som gümüş tel 4 adet 40,5 cm 8 mm kuvars taşı boncuğu 40,5 cm beyaz 6 mm tepeden delinmiş tatlı su incisi 40,5 cm beyaz 6 mm yandan delinmiş tatlı su incisi 162,5 cm beyaz 2 mm tepeden delinmiş tatlı su incisi 25-30 adet çeşitli kristal ve beyaz 4 mm iki tarafı da konik kristaller 25-30 adet Bali gümüşü papatya pul Araçlar Yan keski Zincir burun pense Yuvarlak başlı çekiç Çelik tezgah bloğu

"GEMOLOJİ"

Ahşap başlı çekiç (İsteğe bağlı) Bilezik mili (İsteğe bağlı) 1. Çerçeve: 12 lik telin ucunun 2,5 cmlik kısmını 90 derece bükün. Bu bükümden 16 cmlik bir kısmı daha 90 derece bükün. Son bükümden 2,5 cmlik bir kısmı daha 90 derece bükün ve telin son parçasından da 16 cmlik bir 90 derece büküm yaparak tam bir dikdörtgen meydana getirin.

Telin öteki ucuna gelen 6,5 cmlik bir kuyruk bırakın. Kuyruk diğer tel ile üstüste gelsin.

2.

Yuvarlak başlı çekiç ile üst üste gelen parçaları düzleştirin. Kuyruktaki fazlalık parçayı keserek iki parçayı da 1,5 cmlik boya getirin. 16 cmlik kenarları çekiçleyin ya da ahşap başlı çekiç kullanın. Bu kenarları sertleştirin.

3.

26'lık telden 45,5 cm kesin. Üstüste gelen 12lik parçaları beraber tutarak 26lık tel ile sarın. Bütün tel sarılana kadar devam edin. Fazlalık olan 26'lık teli kırpın. Zincir burun pense kullanarak teli çerçeveyle beraber nazikçe sıkıştırın.

4.

26'lık telden 91,5 cmlik bir parça kesin. İki zıt ucu sararak iki ucu denk getirin ama fazla parçaları kesmeyin.

5.

Süsleme: Çerçevenin köşesindeki fazlalık olan 26lık tel ile rastgele seçtiğiniz karışık boncukları ve pulları telde 23 mmlik boşluk bırakacak şekilde tele dizin. Bu teli çerçevenin öteki ucuna doğru köşegenlemesine bir şekilde uzatın ve çerçevenin bu zıt tarafına bir ya da iki kere dolayın.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

6.

Boncukları dizmeye devam edin. Zigzag bir motif işleyecek şekilde teli sarmaya devam edin. Başladığınız köşede bitirin.

7.

Tele 2 ya da 3 tane daha küçük boyda boncuklar dizin ve telin ucunu sarın. Birçok kez tekrarlayın. Uç poncuklarla ve tel ile kaplı olana kadar devam edin. 26lık teliniz tükenince başka bir parça daha kesin. Bir ucunu çerçeveye sarın ve sarmaya, boncuk dizmeye devam edin.

8.

Bileziğin etrafında zigzag bir şekilde çalışmaya devam edin. Bütün boşluklar dolana ve bilezik kabuklu bir görünüş alana kadar serbestçe çalışmaya devam edin.

9.

Bileğinizi ya da bilezik milini kullanarak, bileziği uçlarından tutup nazikçe bükerek şekil verin. Çoğu tel kafesler bir boncuğu sarmalamak için yapılır ancak kendi başlarına da oldukça eğlenceli olabilirler. Zevkli bir renk seçerek bu basit tel kolyeyi tasarlayabilirsiniz. Klipssiz tasarımıyla, bağlama şeklini modunuza göre kolayca değiştirebilirsiniz.

Kapalı Kafes Malzemeler 2,3 metre boyunda som gümüşten 16 ebatlı yumuşak tel 61-71 cm arası ipek kordon 2 adet gümüş geniş delikli pul boncuk

"GEMOLOJİ"

Araçlar Yuvarlak burunlu pense Küt burunlu pense Yan keski İğne eğesi Döner hazne Paslanmaz çelik bilye 1.

16lık teli 12,5 cmlik 18 eşit parçaya bölün ve kesin.

Her ucu yan keski ile düzeltin.

2.

Her bir tel parçasının her ucuna birer basit ilmek yapın. İlmekler ipek kordonun geçeceği kadar geniş olmalıdır.

3.

Küt burunlu pense kullanarak bir uçta bir sarmal yapın. Ancak bu sarmalları sıkıca kapalı bir şekilde yapmak yerine açık bırakın. Diğer ucu da zıt yöne doğru büyük bir S harfi yaparmışçasına sarmallaştırın. Bütün tel sarmmallaşana kadar çalışmanıza aynı şekilde devam edin.

4.

S şeklini merkezinden katlayın. Girdaplar birbirine zıt bir şekilde dursun.

5. İkinci, üçüncü ve dördüncü adımları geriye kalan 17 tel parçası için tekrarlayın.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

6.

Telleri döner hazne ve paslanmaz çelik bilyeleri kullanarak 1 saat kadar sertleştirin.

7.

Kuruyunca telleri ipek kordona dizin. İki uçtan da 5’er cmlik boşluklar bırakarak her iki uca da düğüm atın. Her uca birer boncuk geçirin.

Birer düğüm daha atın. Tel, ipek kordonda serbestçe kayabilecek durumda olmalıdır.

Ünlem İşareti Uzunluk ve sofistike tel sarma bu küpeleri mücevherat kutunuzun seçkin parçalarından biri yapacak.

Onları istediğiniz türde boncuklarla süsleyerek kişisel zevkinizi yansıtın.

Malzemeler 7,5 cm som gümüş 18 ebatında yumuşak yuvarlak tel 25,5 cm som gümüş 20 ebatında yumuşak yuvarlak ya da burgulu tel 2 adet som gümüş iğne başı 2 adet dekoratif boncuk 2 adet som gümüş küpe teli

"GEMOLOJİ"

Aletler Yan keski Zincir burun pense Tığ Yuvarlak başlı çekiç Çelik tezgah bloğu Boyut Gümüş çift, 6,5 cm Mavi çift, 6 cm Kullanılan teknikler Çekiçleme Delme Sarma Sarılı ilmekler Halka açma ve kapama

1.

18'lik teli iki eşit parçaya bölün. Her ucu çekiç ile düzleştirin.

2.

Tığ ile, düzleştirilmiş her uca birer delik açın.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

3.

20'lik teli sıkıca ve yakın bir şekilde 18lik tellerden birinin etrafına sarın. Sarma işleminin sonunda kalın telin hiçbir parçası aradan görünür olmasın.

4.

20'lik telin ucunu yan keski ile kesin. Diğer küpe için üçüncü ve dördüncü adımları tekrarlayın.

5.

1 boncuğu iğne başına geçirin. Daha sonra bunu deliklerden birine geçirin ve sarılı ilmek yaparak boncuğu küpeye bağlamış olun. İkinci küpe için aynısını tekrar edin.

6.

Her bir küpenin diğer ucuna küpe telini geçirin.

Şıkıdım Bu küpelerin uzunluğu ve gösterişli bir telle çevrilmiş olması mücevher kutunuza şıklık katacak. Boncuk ile süslenmesi de tasarımı kişiselleştirmiştir.

Malzemeler 18 ayar yumuşak sterling gümüşü 7.5 cm yuvarlak tel 25.5 cm sterling gümüşü 20 ayar yumuşak yuvarlak veya burmalı tel 2 adet sterling gümüş kafa çivisi 2 adet süslü boncuk 2 adet gümüş, kulağa takabilmek için tel

"GEMOLOJİ"

Araçlar Yan keski Zincir burun pense Tığ Perçin çekici Çelik tezgah 118 g teli 3.8 cm uzunluğunda iki parçaya ayrılır.

Uçları çekiçle yassılaştırılır.

2Tığ ile, 20 g teli bağlamak için yassı uçlarda delik yapılır.

3Kalın tel görünmeyecek şekilde, 20 g tel sıkıca kıvrılıp, 18 gramlık telin çevresine dolanır.

4Yan keski 20 gramlık tel 18 gramlık telin etrafını sardıktan sonra uçlarını birleştirmek için kullanılır. Nazikçe dokunuşlarla pense yardımı ile dışarıda kalan uçlar gizlenir.

Adım 3 ve 4 diğer küpe için de tekrarlanır.

51 iğne ve 1 boncuk yassı uçtaki deliğe geçirilir, ve kendi etrafında döndürülür. Diğer küpe için de aynı işlem yapılır.

6-

Kulak teli de her iki küpenin uçlarına takılır.

Hareketli ve hoş şıkırtılar yaratan renkli takılar ile bezenmiş bileklik. Resimdeki bileklik 5 S şekilli bağlantı ile yapılmış,

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

uzunluğu bu S bağlantılarının eklenip çıkarılması ile ayarlanabilir.

Sadece Büyüleyici Malzemeler 58.5 cm sterling gümüş 14 ayar yarı sert zincir 22 çeşit boncuk 5 çeşit sallantılı süs 44 Bali gümüş 5 mm papatya tutucu 44 sterling gümüş 3 mm halka boncuk 22 sterling gümüş 20 ayar başlı iğne 9 sterling gümüş 8 ayar 6 mm çaplı bağlama halkaları Araçlar Kargaburun pense Zincir burun pense Yassı burunlu pense Sert tel kesici Perçin çekici Çelik tezgah bloğu

"GEMOLOJİ"

1S figürü: 14 g tel 7.5 cm boyunda 4 parçaya ayrılır.Her telin uçları çekiçle 6 mm kalınlığına getirilir.

2Kargaburun ile, her telin 2 ucu zıt yönde dolanarak basit halkalar yapılır.

3Kargaburun kullanarak, telin ucunda bırakılacak şekilde her parça S şeklinde eğilir.

2.5

cm

4Bilezik boyunca S şekilleri istenen sırada sıralanır. 1 açık bağlantı halkası, ilmek ve 2 adet S figürüne geçirilir ve halkanın uçları birleştirilir. Tüm S figürleri için aynı işlem yapılır.

5Kopça: Basit bir çengel kopça ve 8 figürlü bağlantı yapmak için 12 cm, 14 gram tel gereklidir. Bilekliğin sonunda çengel ve göz birlikte bağlantı halkasına geçirilir.

6Sallantılı süsler: Bağlantı halkaları kullanılarak her süs S figüründeki bir ilmeğe geçirilir.

7İğne üstünde 1 adet papatya ara halkası, 1 adet boncuk, 1 adet papatya ara halkası, ve 3 mm halka boncuk vardır. Bu teli sarkık olarak S figürü ile sarmal ilmeklere bağlanır. Tüm sarkık süsler bileklik boyunca aynı şekilde bağlanır. Sarkık süsler bağlama halkası ile de bağlanabilir.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Rollıng Rıng Yaka boyunca dolanan kilitli halkalarla kısa kolyeler oluşturulur. Çengel tokalarla uzunluğu kolayca ayarlanır. Tel oksitleyici elde dövülme yapımını vurgular.

Malzemeler 18 ayar tam yumuşak 2.7 m sterling gümüş tel 16 adet benekli siyah 3.3 cm delikli ısıtılarak şekillendirilmiş cam halka Araçlar Yan keski Kargaburun Zincir burun pense İğne Perçin çekici Çelik tezgah blok 2 cm mil Kükürt Parlatma bezi

"GEMOLOJİ"

1Telden 15 cm’lik 17 parça kesilir. Milin etrafına dolanarak bu parçalara şekil verilir. Uçları biraz uzun bırakılır.

2Çekiç ve tezgah kullanılarak, çapraz uçlara kadar her bir halka tezgah üzerinde çekiçle sertleştirilir.

3Uçları biraz yassılaşan 1 tel ve 1 cam halka ayrılır.

Bunlarla sarmal halkalar yapılır.

4Diğer halkanın merkezine geçmek için ilmek sarılır ve kapatılır. Telin kalan keskin uçları kısaltılıp törpülenir.

5İstenilen uzunluğa gelene kadar adım 3 ve 4 tekrar edilir, 1 cam halka 1 tel halka olacak şekilde bağlanır. Kopça için bir cam halka bir de tel halka ayrılır.

6Kopça: Ayrılan cam ve tel halka kolyedeki son tele bağlanır. Son bir sarmal ilmek yapılarak kolyenin diğer ucuna bağlanır. İkinci bir sarmal ilmek yapmak yerine, karga burun kullanılarak tel ile kopça yapılabilir. Diğer uçta kalan tel ile de küçük bir ilmek yapılabilir.

7-

Kancanın kavisli kısmı dövülür.

8Tüm işlemleri biten kolye oksidasyona uğraması için sülfür çözeltisine daldırılır. Bu çözelti ılık olmalıdır, sıcak olmamalıdır. Sıcak su ani bir ısı değişimine neden olarak cam halkalarının kırılmasına neden olur. Tel üzerindeki çalışmaları vurgulamak için bazı kararan kısımlar bırakılarak parlatma işlemi uygulanır.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Çerçeveli Ve Sargılı Malzemeler 22 ayar, 2.6 m sterling gümüş tamyumuşak tel 28 ayar, 6.1 m sterling gümüş tam yumuşak tel 13 adet 2.5-3 cm’lik amazonit külçesi 71 cm uzunluğunda, çevresi 18mm ve 6 mm olan sterling gümüş zincir 14 adet 5 mm sterling gümüş bağlantı halkası 1 adet kopça geçişi Araçlar Naylon çene düzleştirici pense Yan keski Kargaburun Zincir burun pense 1Düz çerçeveler: 22 gramlık telin kesilmiş ve yassılaştırılmış 20.5 cm’ lik parçası. Sarmal ilmek yapılır ve figürün üzerine takılır. Boncuğun diğer tarafına başka bir sarmal ilmek yapılır. Figürün etrafındaki fazla tel yavaşça çekilir, kalan tel ilk sarmal ilmeğin etrafına dolanır ve ikince sarmal ilmekteki fazla tel nazikçe çekilir. Önce ikinci ilmeğe tel sarılır ve fazla kalan kısmı kesilir. Zincir burun pense ile,

"GEMOLOJİ"

kalan tel sarmal ilmeğe olabildiğince yaklaştırılıp sıkıştırılır.

Bu başlangıç adımı tüm boncuklar etrafındaki sarmal çerçeve için yapılır.

2Sarılı çerçeveler: 22 gramlık telden 20.5 cm kesilir.

Sarmal ilmek yapılır ve figürün üzerine takılır. Boncuğun diğer tarafına başka bir sarmal ilmek yapılır. 28 gramlık telden 45.5 cm kesilir. Dışarıda kalan kuyruk ana ilmeğe dolanır. Diğer sarmal ilmek çerçeve etrafına sarılır. Sarılan telin ucunu çerçeveye bağlanır ve kesilir. Aynı işlem çerçevenin kalan yarısı içinde yaplır. Ve bir sarmal figür daha yapılır.

32 figürün birbirine bağlı olduğu 4 grup oluşturulur, sarmal ve düz figürleri karıştırılır. İlk sarmal figürün yapımını tekrarlanır. İlk ilmeği bağlamadan önce, tüm düz figürleri bağlanıp sıkıştırılır. 3 adet sarmal çerçeveli figürü aynı şekilde birleştirerek merkez parça haline getirilir. Çerçeve bu birleştirmeler sonucunda biraz şekilsiz görünecek. Figürlerden oluşan çerçeve tamamlandığında, kargaburun veya parmaklar kullanılarak nazikçe boncuklar etrafındaki çerçeveler düzeltmeye çalışılır.

4Yeterli boyuta geldiğinde kesilir. Bağlantı halkaları ve geçiş kopçası çerçeveye bağlayıp birleşme kısmı bitirilir.

Gösterişli bir etki için bol kıvrımlı zincir ve el yapımı kopça camdan boncuklara geçirilir. Saf gümüşten ara boncuklarla tasarlanan, şekil verilmiş cam boncuklar iyi bir görünüm sağlıyor; ki bu da birkaç ekleme ile kolaylıkla kolyeye dönüşebilen bir bileziktir.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Yeniden Sarmal Malzemeler 53.5cm saf gümüş,16 ayar yarı sertlikte tel 10cm saf gümüş,14ayar yarı sertlikte tel 7 adet 13/8 mm boyutlarında renkli, camla şekil verilmiş boncuklar 14 adet saf gümüş 7mm yuvarlak bağlayıcı 2 adet saf gümüş 16 ayar 5mm çapında bağlantı halkası 6 adet saf gümüş 16 ayar 6mm çapında bağlantı halkası Araçlar Dayanıklı yan keski Kargaburun Zincir burun pense Düz burun pense Perçin çekici Çelik tezgah bloğu 1.

16 gram telden 7 adet 7.5cm uzunlunluklarında parçalar kesilir böylelikle her bir parça ayrılır. Çelik tel üzerinde 1 yer belirlenir ve her bir parça 6mm genişliğinde dövülür,bu işlem kalan diğer 6parça da uygulanır.

"GEMOLOJİ"

2.

Kargaburun ve düz burun pense kullanılarak,aralanan parçalar 2kez kıvrılır. 1adet bağlayıcı,1adet camdan boncuk,ve yine 1adet bağlayıcı dizilir.Diğer parçadan 6mm aralanır ve diğer bağlayıcıya uzanana kadar kıvrılır ve boncuklar sabitlenir.Bu işlem kalan kesilmiş tellerle,bağlayıcılarla ve camdan boncuklarla tekrar edilir.

3.

14 gram tel ikiye kesilir.Bir yarısıyla basit bir kanca yapılır ve diğer yarısıyla 8 adet bağlantı figürü yapılır.

4.

1adet bağlantı halkası 6mm açılır.Camdan malzemelerden 2tanesi sarmalları (kıvrılmış teli) bağlar ve bağlantı halkası kapatılır. Bu işlem diğer kalan şekil verilmiş cam malzemelerle tekrarlanır.

5.

5mm bağlantı halkası bir parçayı kancayla tutturmak için ve diğer 5mm bağlantı halkası 8 adet bağlantı figürünü tutturmak için kullanılır.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

İnce Dallar Dikey ve dokulu metalleri asimetrik bir şekilde karıştırıp, ilmek ve dolamalarla hafif farklılıklar katıp bu ilkel şıklıktaki kolyeyi oluşturduk. Basit bir kordonla birleştirerek modern bir anlayış katıp, ilgiyi metal işlemeler üstünde tuttuk.

Malzemeler 20 ayar 61 cm uzunlukta saf gümüş tam yumuşak tel 1 paket yumuşak cam boru 1 adet yumuşak cam ara parçası (birleştirici) Araçlar Yankeski Kargaburun Zincir burunlu pense Perçin çekici Çelik tezgah bloğu 15-6 adet farklı uzunlukta tel kesilir. Uzunlukları 5-7.5 cm arasında olmalı. Tel parçalarının İnce dallara benzemesi için eğimleri ve kıvrımları yumuşak olmalı.

2Tüm parçalar yassı ve dokulu olması için dövülür.

Uçların daha geniş olması için uçlara doğru daha çok

"GEMOLOJİ"

vurulur.( Yassılaştırma ve doku verme işlemleri teli daha katı ve çalışılması zor duruma getirir.)

3Kargaburun kullanılarak, her telin bir ucuna özensiz ilmekler yapılır. İlmeklerin içinden kordon geçebilecek genişlikte olduğundan emin olunmalı. Çeşitli boyuttaki ilmekler ve kenarlarından çıkan her bir kuyruk kıvrılır.

4Tüm teller sülfür emaye ile oksidasyon yapılır ve parlatılır.

5Gerekli uzunlukta cam boru kesilir ve yumuşak cam ara parçasına sıkıştırılır.

6Hazırlanan teller önce düz bir yüzeyde yan yana dizilip ayarlanır,sonra ipe dizilir. Parmaklarınızı kullanarak merkez telin iki yanındaki telleri yumuşakça düzeltin. Dışta kalan telleri de daha eğimli olacak şekilde düzeltin.

Kıvrımlı Bileklik Saat yönünde kıvrılan bağlantı halkalarıyla oluşturulmuş bu zincir, en sonunda kopça ile bağlanarak bitirilir. Bileğinizin hareketiyle dönerek spiral şekiller oluşturur.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Malzemeler 18 ayar 142 cm saf gümüş tam yumuşak zincir 1 adet 16 ayar 5 mm çapında saf gümüş atlama halkası 1 adet 16 ayar 7 mm çapında saf gümüş atlama halkası Araçlar 5 mm çaplı mil Yan keski 2 adet zincir burun pense Torba bağı Döner mandal Paslanmaz çelik 118 gramlık tüm zincir mile dolanır, yaklaşık 50 kere dolandırılır ve bağlantı halkaları kesilir.

2Zincir burun penseler kullanılarak, bir bağlantı halkası kapatılır. Torba bağını bu halka arasına sokup ikisini bir arada tutturalım. Bu başlangıç halkası olur.

3Diğer tüm bağlantı halkalarını yaklaşık 60 derece olacak şekilde açalım.

4Bir adet açık bağlantı halkası başlangıç halkasının arasına sokulup kapatılır.

"GEMOLOJİ"

5Başlangıç halkası ve ikinci halka sıkıca başparmak ve işaret parmağı yardımı ile tutulur. Zincir sizden dış tarafa doğru kıvrılır.

6Kıvrılmış zincir sıkıca tutulur ve üçüncü halka son iki halkanın arasına sokulur. Halkalar eklendikçe bir sonraki halkanın nereye ekleneceği açıkça görülmeye başlanır.

Eklenen üçüncü halka da kapatılır.

7Öncekiler gibi zincir dışa dovru kıvrılır. Ve dördüncü halka da son iki halkanın arasına sokulur ve kapatılır.

8Zincir 16.5 cm ulaşana kadar halkalar eklemeye ve her defasında zinciri kıvırmaya devam edilir.

916 gramlık iki halka açılır. Öncekiler gibi zincirin son iki halkası arasına 5 mm çaplı halka konur. Araya sokulan halka kopçaya geçirilir ve kapatılır.

10Torba bağı sökülür. Zincir dışa doğru kıvrılır ve 7 mm çaplı halka zincirin diğer ucundaki son iki halkası arasına sokulur ve kapatılır.

11Zincir 1 saat süresince mandala geçirilir, paslanmaz çelik ile parlatılır ve kaba çıkıntıları kaybolur. Mandaldan çıkarılan zincir suyla durulanır ve havlu ile kurulanır.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Aşırı Süslü Delinmiş güzel bir boncuk şekilli elmas küpenin sarılmış ucundan sarkarken, diğer ucu kulağın arkasından aşağı kadar uzanır.

Malzemeler 19 ayar, 18 cm saf gümüş tam yumuşak tel 26 ayar, 16 cm saf gümüş tam yumuşak tel 2 adet labradorit 7 mm delikli elmas boncuk Araçlar Kargaburun Yan keski Perçin çekici Çelik tezgah blok 1-

19 g gümüş tel ikiye bölünür.

2Kargaburun kullanarak telin bir ucu bükülür, basit küçük bir ilmekle başlanır ve bu ilmeğe boncuğu taşıyıp düşürmeyecek şekilde bir açı verilir. Bükülen kısım nazikçe uzatılır ve telin uzun kısmı aşağı bakacak şekilde ayarlanır.

Diğer tel içinde aynı işlem uygulanır.

"GEMOLOJİ"

33 köşeli oval ilmeği yapmak için 26 g tel boncuklara geçirilir. Bu tel yapılan sarmal şekle sıkı bir sarmal ilmek şeklinde bağlanır ve boncuk ucundan sarkıtılır.

Asma Bu takı bileziğe tel ve boncuklar dolanarak oluşturulmuştur. Svarovski kristaller ve havalı incilerle bezenmiş bu bilezik bir üzüm asmasını anımsatmaktadır, ama yeşil kristaller ve pembe boncuklar kullanarak bunu bir gül ağacına da döndürebilirsiniz.

Malzemeler 14 ayar 3.4 m tam yumuşak tel 20 ayar 61-91.5 cm tam yumuşak tel 26 ayar 2.4-3 m tam yumuşak tel 15-25 adet çeşitli renklerde 4 mm’lik kristaller 2 mm inciler,40.5 cm 15-20 adet Bali gümüş papatya ara parçası

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Araçlar Yan keski Kargaburun Zincir burun pense Bilezik mili ( tercihe bağlı) 114 g telin iki ucu yan keskiyle kesilir. Telin ucuna küçük bir spiral yapılır. Diğer uca, zıt yönde bir spiral yapılır.

Spirallerin boylarının aynı olup olmadığı kontrol edilir, spiraller telin uzunluğunun izin verdiği ölçüde olabildiğince büyük yapılmalıdır. Spiraller ver tel gerekli uzunluğa geldiğinde, spirallerin ucundan tel 90 derecelik açıyla bükülür.

2Telin büküldüğü yerden 20 g tel, 14 g ana tele bir çok kere dolanır. Ana telden 1 cm uzaklığa kadar dolandıktan sonra bir kaç kere daha sarılır, 20 g teli ana tele karşı sıkıca çekilmez. 20 g tel ile yapılan gevşek sarmallar ana tel boyunca kavisler şeklinde devam eder, böylece boncukları bağlamak için daha çok alan sağlanmış olur.

320 g tel çerçeve boyunca sarılmaya devam edilir ve 2. adımdaki kavisler oluşur. Arada sırada 20 g tel ana çerçeveye karşı yeterince çekilip, sıkılaştırılıp bir kaç kere dolandırılınca daha şık bir sarmal ortaya çıkar. Sarmallar ikinci spirale ulaştığında, çerçeve çevrilir ve diğer spirale doğru işleme devam edilir.

"GEMOLOJİ"

426 g telden 61- 91.5 cm uzunluğunda bir parça kesilir ve çerçevenin ucundan itibaren çerçeve etrafında dolanmaya başlanır. 2-3 adet boncuk tele geçirilir ve tel çerçeveye veya 20 g tele sarılmaya devam edilir. Çerçeveye boncukları dolayabilecek kadar teli çekmek önemlidir. Tel yeterince sıkı tutulamıyorsa zincir burun pense kullanılabilir.

526 g tel bitene kadar tel sarılmaya ve boncuklar tele geçirilmeye devam edilir.26 g telin sonuna gelindiğinde çerçeveye birkaç kez dolandırılır ve kalan ucu olabildiğince kısa bir şekilde kırpılır. Zincir burun pense kullanılarak telin ucu çerçeveye sıkıştırılır. 26 g telden başka bir parça kesilir, ucu gizlenir, bir öncekinde olduğu gibi sarma ve boncukları tele geçirme işlemine devam edilir. Bilezik yeterince süslenip, kullanılacak boncuk bittiğinde işlemler bitirilir.

6Bileğiniz veya bileklik mili kullanarak bileziğe son şekli verilir.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Çubuklar Ve Taşlar Boncuklu sarmal ilmekler ve basit sekiz şekilli bağlantılar ile oluşan zincir farklı bir kolye oluşturuyor.

Etkileyici tel damlalar ile birlikte kullanılan gösterişli figürde birleşince fark yaratan bir kolye ortaya çıkıyor.

Malzemeler 20 ayar, 1.5 m bakır tel 16 ayar 61 cm koyu bakır renkli tel 50 adet bakır renkli 6mm’ lik boncuklar 100 adet 4 mm’lik boncuklar 1 adet 2/4 cam kolye Araçlar Yan keski Kargaburun Zincir burun pense Plastik ağızlı düzeltme pensesi 120 g telden 7.5 cm’ lik on iki parça kesilir. Plastik ağızlı pense ile tüm parçalar düzleştirilir.

2Her parçanın bir ucuna sarmal ilmek yapılır. Sırasıyla 4 mm, 6 mm, 4 mm boncuklar tele geçirilir. Telin diğer

"GEMOLOJİ"

ucuna da sarmal ilmek yapılır. 7.5 cm uzunluğundaki tüm teller için aynı işlem tekrar edilir.

316 g telden 3.8 cm uzunluğunda 12 parça kesilir.

Kargaburunun kalın kısmı ile bu 12 parçadan sekiz şekilli bağlantılar yapılır.

4Tel bir ucundan sarmal ilmek ile bu sekiz şekilli figüre geçirilir. 7 adet sekiz şekilli figür ve 6 adet sarmal ilmek parçaları kullanılarak 2 adet zincir yapılır.

5Çember: 16 g telden 5 cm uzunluğunda parçalar kesilir. Bu parçaların bir ucuna basit ilmek yapılır, tele merkez boncuk geçirilir ve diğer uca da basit ilmek yapılır.

Bu teller kargaburun etrafında nazikçe bükülerek çember oluşturulur. Her ilmeğe 2 zincir parçası geçirilir.

6Sarkık süs: 20 g telden gelişi güzel boyutlarda 20-24 adet parça kesilir. Parçaların bir ucuna sarmal ilmek yapılır, 1’er adet sırasıyla 4 mm, 6 mm ve 4 mm boncuklar geçirilir.

Diğer tüm parçalarda da aynı işlem uygulanır.

7Bu sarkık süslerin diğer uçlarına da basit ilmek yapılır ve süsler kolyenin iki yanındaki zincir boyunca gelişi güzel yerlere takılır.

8Kopça: Kalan 16 g tel ile basit kanca ve 9 mm bağlantı halkası yapılır. Bunlar zincirin iki ucuna ayrı ayrı takılır.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Şeritli Bilezik Tasarımdaki parçalar sizin yapınızla uyumlu bir şekilde bağlanır. Uygun biçimde olması için bağlantılar birbirini izleyen gümüş şeritler şeklinde tasarlanmıştır..

Malzemeler 18 ayar 76 cm saf gümüş tam yumuşak tel 3 adet benekli amber renginde 18-20 mm cam sikke (para) 6 adet gümüş 4 mm sarmal ara parçası 6 adet gümüş 4 mm papatya ara parçası Araçlar Yan keski Kargaburun Zincir burun pense İğne Ham deri çekici Çelik tezgah bloğu Bilezik mili 1Telden 5.5 cm uzunluğunda 5 parça ve 10 cm uzunluğunda 3 parça kesilir. Parçalar kabataslak dizilir.

"GEMOLOJİ"

2Kargaburun kullanarak 5.5 cm uzunluğundaki her parçanın iki ucuna aynı yöne bakacak şekilde basit ilmekler yapılır.

3Bilezik mili ile tüm parçalar hafifçe eğilerek kavisli bir şekle getirilir. Kavisli bağlantı yapmakta zorlanılan kısımlar çelik tezgah bloğu ve çekiç yardımıyla dövülerek şekil verilir.

410 cm uzunluğunda tel ve kargaburun kullanılarak telin ucuna üçgen sarmal ilmekler yapılır. İlmek kapatıldıktan sonra pensenin düz ucu ile üçgenin kenarları düzleştirilir. Bu üçgen ilmekli tel, yan yana dizilmiş 3 adet kavisli parçanın eğilmiş ucundan geçirilir. Geçirilen tele sırasıyla 1 adet sarmal ara halka, 1 adet papatya ara halkası, 1 adet boncuk, 1 adet papatya ara halkası ve 1 adet sarmal ara halka geçirilir. Telin açıkta kalan ucu diğer üçgen uç gibi kapatılır. Bu ucundan da diğer 3 adet 10 cm uzunluğundaki kavisli tel parçasına birlikte geçirilir ve kavisli parçaların diğer uçlarına da sarmal ilmek yapılır.

510 cm uzunluğundaki kavisli telin boşta kalan sarmal ilmekli ucundan da sırasıyla 1 adet sarmal ara halka, 1 adet papatya ara halkası, 1 adet boncuk, 1 adet papatya ara halkası, 1 adet sarmal ara halka geçirilir. Telin ucu büyük bir sarmal ilmek şeklinde kapatılır.

6-

Basit kanca yapılır ve bileziğin bir ucuna takılır.

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Turmalin Sütunlar İnce ayarlı telin uzun kenarı boyunca etrafını küçük turmalin boncuklar sarar, bu aralıksız boncuk kolonu küpeye sade şık bir hava katar.

Malzemeler 20 ayar 15 cm saf gümüş yarı sert tel, ikiye bölünmüş olacak 28 ayar 35.5 cm saf gümüş yarı sert tel 26 adet 2/3 mm turmalin boncuk Araçlar Yan keski Düz burun pense Perçin çekici Çelik tezgah bloğu 1- Düz burun pense ile 20g telin ortasına yakın bir yerden ( iki uç arasında küçük bir uzunluk farkı olacak şekilde) keskin bir şekilde bükülür.

2- Bükülen kısmın iki tarafına da parmaklarınızla hafif bir eğim verilir.

3- Telin uzun olan kısmının ucu çelik tezgah bloğu üzerinde dövülür.

"GEMOLOJİ"

4- Küpenin büküm yerinin 3 mm altından başlanarak uzun kalan kısma doğru 28 g tel sıkıca 20 g tel etrafında 3 tur dolandırılır. 1 adet boncuk 26g tele geçirilir ve bir önceki adımda ana tele sarılan tele dolandırılır. Başka bir boncuk tele geçirilir ve bu sağlamlaştırma teline sarılır. Tel boyunca bu işleme devam edilir, sona gelindiğinde tepe noktasının sabitlenmesi için 3 tane sıkı sarım yapılır.

5- Bu adımlar diğer küpe için de tekrarlanır, eş küpelerin bükük kısımları olabildiğince benzer yapılmaya çalışılır.

Eşsiz Duyum Küpe üzerinde, kulak teli ve dekoratif spiral aynı telden hiç kesintisiz olarak devam eder. 20g saf gümüşten yapılmış burma tel kulak teli için yeterli miktarda ve işlevseldir.

Malzemeler 2 adet cam veya taş 12/14 mm yassı boncuk ( Boncuk üzerinde 75mm genişlikte telin geçebileceği kadar bir delik olmalıdır.)

20 ayar 51 cm saf gümüş burma yarı sert, 2 adet eş uzunlukta tel

St Clements / Türkiye Enformasyon Ofisi

Araçlar Yan keski Kargaburun Düz burun pense Zincir burun pense İğne Fosforlu kalem İki küpe için de işlemler eş zamanlı yapılmalı. Bir tel için yapılan işlem hemen peşinden diğer tel için de yapılır.

Böylece eş şekilli küpeler elde etmeniz kolaylaşmış olur.

1İki telin de tepeden 10 cm uzaklıkta kalan noktası işaretlenir. Bu işaretlenen yerden karga burun yardımı ile bükülür. Bükülen noktadan sonra telin iki ucu birbirine aynı yönde paralel uzanır, teller birbirine iki ucundan bir toka ile tutturulur.

2Düz burun pense ile teller büküm yerlerinden sıkıca tutulup spiral oluşturacak şekilde döndürülür. Küpelerin eğimleri birbirine eşit olması için birlikte sıkıca tutulur.

Spiralin boyu boncuğun yüzeyi kadar büyüklüğe gelene kadar bu işleme devam edilir, kısa ve uzun kuyruk bırakılır.

Aynı işlem diğer tel içinde tekrarlanır.

3Boncuk telin uzun kısmından geçirilir ve tel boncuğun üzerine doğru spiral şekil oluşturacak şekilde

"GEMOLOJİ"

bükülür. Bu işlem diğer tel ve boncuk için de spiralin yönüne dikkat edilerek yapılır.

4Yapılan spiral şekil boncuk yüzeyine doğru bastırılıp yakınlaştırılır. Şeklin ucunda kalan kısa kuyruk boncuğun tepesindeki kulak teline dolandırılır.

5İlk başta işaretlenen kısımdan sonra kalan kulak telleri aynı uzunlukta olacak şekilde kırpılır ve iğne ile kulak deliğine rahatça girebilmesi için düzleştirilir. Zincir burun pense kullanılarak tele hafif bir eğim verilir.

6Telin kısa kalan kısımları kulak teli etrafında birkaç kere döndürülüp kesilir.