ZBIGNIEW CANOWIECKI - WISłA PRZySZłOśCI

zbignieW CAnoWieCki

Absolwent Politechniki Gdańskiej. Doktorat uzyskał na Uniwersytecie Gdańskim. W latach 1981-2007 Prezes Zarządu i dyrektor giełdowej spółki „Centrostal S.A.”. Sprawował społecznie wiele funkcji m.in. Prezydenta Pomorskiej Izby PrzemysłowoHandlowej, Przewodniczącego Sejmiku Gospodarczego

Województwa Pomorskiego, Przewodniczącego Pomorskiej Rady Przedsiębiorczości, Prezydent „Pracodawców Pomorza”.

Pomimo systematycznego rozwoju gospodarki morskiej zmiany zachodzące we współczesnym świecie spowodowały, że wiele portów morskich straciło swoje znaczenie. Jednocześnie ekonomizacja produkcji oraz zmiany techniki i rodzajów budowanych statków wymusił likwidację wielu stoczni. Również polska transformacja gospodarcza lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku nie oszczędziła naszego przemysłu stoczniowego. Już w połowie tej dekady rozpoczęły się rozmowy zmierzające do redefinicji charakteru terenów dawnej Stoczni Gdańskiej utworzonej po II wojnie światowej na bazie Stoczni Cesarskiej i Stoczni Schichaua, zbudowanych w drugiej połowie XIX wieku. Dla gdańskich terenów postoczniowych i obszarów poprzemysłowych położonych na północ od Starego Miasta przyjęto historyczną nazwę Młode Miasto – osady założonej w tej lokalizacji w 1380 roku.

Obszary, które przestają pełnić swoje dotychczasowe funkcje zwykle wymagają znaczącej restrukturyzacji poprzedzonej określeniem możliwości ich ponownego zagospodarowania, strategii przekształceń oraz typu lokalizowanych inwestycji. Koncepcja przekształcenia gdańskich terenach postoczniowych ewoluowała od pierwotnego pomysłu budowania tam nowego city ze szklanymi drapaczami chmur poprzez pomysł tworzenia skansenu historycznego do powoli tworzonego, w wyniku wielu debat i konsultacji społecznych, planu zrównoważonej dzielnicy miejskiej z zachowaniem dziedzictwa historycznego i kulturowego. Powstaje więc nowy fragment śródmieścia Gdańska o powierzchni ponad 70 hektarów oddalonych o siedem minut pieszo od głównego dworca kolejowego w Gdańsku i o piętnaście minut od Głównego Miasta. Tereny postoczniowe stanowiące niezwykły potencjał rozwojowy miasta i całej metropolii są jednocześnie ważnym elementem tożsamości i dziedzictwa związanego z procesami rozwoju urbanistycznego, ewolucją i historią przemysłu stoczniowego oraz przede wszystkim z pokojową rewolucją „Solidarności”. Dlatego też od początku założono, że niezbędne będzie zachowanie wielu elementów decydujących o tożsamości miejsca w tym nazw ulic oraz stoczniowych układów urbanistycznych. Uznano również, że niezbędne będzie umiejętne włączanie starych budynków do nowych struktur urbanistycznych, aż do ochrony znaczących elementów krajobrazowych jak monumentalne dźwigi stoczniowe stanowiące dla wielu mieszkańców i turystów symbol miasta.

Projekty realizowane w obrębie przekształcanych frontów wodnych miast zapewniają unikalne walory lokalizacyjne dla wielkich instytucji publicznych, zróżnicowanych funkcjonalnie struktur miejskich, pomników i sztuki publicznej. Niezwykle atrakcyjne nadmorskie lokalizacje wymagają zachowania ogólnodostępnych nadwodnych przejść i bulwarów stanowiących atrakcję przyciągającą zwiedzających. Stąd też do planowania nowej, miejskiej przestrzeni na gdańskich terenach postoczniowych zapraszani byli wielokrotnie, od 2000 roku, przedstawiciele różnych środowisk zawodowych, społecznych, naukowych i samorządowych. Inwestorzy i deweloperzy będący właścicielami terenów i obiektów postoczniowych rozumiejąc wyjątkowość tego miejsca przygotowywali liczne dodatkowe opracowania, ekspertyzy i analizy. Podpisali także wyjątkową deklarację „ Młode Miasto - wspólne dziedzictwo – wspólna przyszłość”, którą przedstawił lider tego typu działań Krzysztof Sobolewski, prezes Stoczni Centrum Gdańsk podczas debaty przygotowanej przez Konwent Politechniki Gdańskiej. Ostatnio zaprosił mieszkańców do dialogu społecznego na temat zabudowy Półwyspu Drewnica, będącego centrum Młodego Miasta. Jednocześnie, już od wielu lat, obiekty poprzemysłowe były udostępniane przez inwestorów twórcom i społecznikom, wszystkim tym którzy chcieli wziąć udział w transformacji kulturowej tego obszaru. Zaowocowało to setkami indywidualnych, wartościowych i niezależnych inicjatyw (Grzegorz Klaman, Aneta Szyłak, Iwona Zając, Michał Szlaga), poprzez działalność grup pozarządowych (Kolonia Artystów Młode Miasto, Wersal, Modelarnia, Instytut Sztuki WYSPA, Fundacja Alternativa), aż do aktywności pod patronatem samorządowym i państwowym (Fundacja Centrum Solidarności, ECS – Europejskie Centrum Solidarności, Muzeum Sali BHP, Muzeum Sztuki NOMUS). W międzyczasie zrealizowano również główną oś komunikacyjną Młodego Miasta.

Ostateczna charakterystyka przekształceń została określona w wyniku procesu dialogu z interesariuszami przekształceń, w tym przede wszystkim społecznością lokalną oraz mieszkańcami okolicznych terenów. Proces ten zainicjowany przez prof. Piotra Lorensa, autora kilkudziesięciu opracowań, artykułów i książek na temat zagospodarowania Młodego Miasta, obecnie głównego architekta miasta Gdańska miał miejsce w drugiej połowie 2021 roku. W raporcie podkreślono, że Młode Miasto to wielofunkcyjna dzielnica dająca szansę wytworzenia jednego z ważniejszych węzłów metropolitalnych Trójmiasta. Jej potencjał rozwojowy to ponad milion metrów kwadratowych nowych powierzchni użytkowych o zróżnicowanych funkcjach, budujących tożsamość miejsca w oparciu o wielkie dziedzictwo historyczno-kulturowe tego obszaru. Należy więc wyrazić jedynie nadzieję, że po burzliwych latach debat i sporów zagospodarowanie przestrzenne gdańskiego, poprzemysłowego Młodego Miasta będzie wzorem dla innych nadmorskich miast na świecie.

MŁODE MIASTO