PEOPLE’S
კვირა 39 ადამიანის სიკვდილის ფასად შეგიძლია ათი ათ ასჯერ მეტ ადამიანზე, მინიმუმ 5-წლიანი ტერო რი და ამ ყა რო – შენ კო ნტრშემტევი ან სულაც დამცველი დაგერქმევა, მათ – დამნაშავეები. თითქოს მარტივი სქ ემაა, მაგრამ უკვე სრ ულიად გაშიფრული. გა მეორება იმ ადამიანებს ახასიათებთ, რომელთაც შემოქმედებაში უჭირთ – რუსეთის კრეატიულობა და პროგრესულობა კი ყველამ კარგად ვიცით. დარწმუნებული ვარ, ამ ერიკა 11 სექტემბერს აღარასდროს გაიმეორე ბს, რუსეთი? ნორდოსტი, ბესლანი, კორპუსები... 150-მილიონის 39 ან 39.000 ჯამში საერთოდ არ დაეტყობა...
39
მოსკოვის მეტროს ხს ენებაზე აქამდე სულ წიგნ ებმომარჯვებული მოქა ლაქეები მახსენდებოდნენ. ამ კვირამ კი სრულიად გა ნსხვავებული ასოციაცი ები მოიტანა... ორი აფეთქება, ორივე მეტროში, ორი კამიკაძე და ორივე ქალი... მახსენდება ორი თვით მფრინავი და ორი სავაჭრო ცენტრი. შეიძლება ძალიან არაპოპულარულ რამეს ვწ ერ, მაგრამ ძალიან მიჭირს იმის დაჯერება, რომ სადღ აც, აღმოსავლეთის ხრიოკ მთებში წვერიანი კაცი ზის, პერიოდულად მიმართვე ბს აგზავნის და მთელი მს ოფლიო, მეტადრე ამერიკა, ტერორში ჰყავს... სამაგი ეროდ კარგად ვაცნობიერებ ბუნებრივი წიაღისეულის უდიდეს მნიშვნელობას, ჰა
ლსტუხიანი ადამიანების ღირებულებათა შკალაში. საშიშ დროში ვცხოვრობთ, საინტერესოა – ისევე, რო გორც საშინელებათა ტრ ილერები, მაგრამ შიშებს და ეჭვებს რომ ბევრს ბადებს, ამაზეც არ უნდა ღირდეს კამათი. სადღაც ისიც ვიფიქრე, ვაი თუ ის კამიკაძეები ჩო მახიძეებად გამოაცხადონ და წიაღისეული კი ბევრი არაფერი გვაქვს, მაგრამ მიწის გადასაქაჩად კიდევ ერთხელ დაიძრან-მეთქი... ჩვენც ხომ ცოდოები ვართ, ამის შანსი ხომ მართლა არ არის მცირე, მაგრამ ყვ ელაზე ცოდო იმ მეტროში აფეთქებული, წიგნებგადა შლილი ადამიანები არიან – კადრი მახსენდება, რო მელიღაც ძალიან მაღალს ართულიანი სახლიდან რომ ადამიანი მოფრინავს... დი დი პოლიტიკისთვის ადამ იანი პირობითი ერთეულია,
ჩვენთან რა ხდებ ოდა? ჩვენთან ვაჭრობა გრ ძელდება... გრძელდება 150 მილიონიანის ფარუ ლი პროპაგანდაც. რაც დრო გადის, გიჩნდება ფიქრი, რომ ყველაფერი იყიდება და ყველას შეგი ძლია მისცე. ლევან გაჩეჩილაძე „კავკასიაზე“ ჩხუბობს, ვისაც უკეთესი შემო თავაზება ექნება, მის გვერდით დავდგებიო. თან „რესპუბლიკელებს“ ლანძღავს ირიბად, „პრ აიმტაიმსაც“ ლანძღავს – მაგრამ ამაზე არ გვინ და, პირიქით რომ იყოს,
ის უფრო გასაკვირი იქნებოდა... ჰო, „რე სპუბლიკელები“ ილან ძღებიან და ეს გამლან ძღველის ფასს ზრდის. ოპოზიციური მუხტის არაერთგზის დამგდე ბს, ყოველივე კაიტი პურის განსახიერებას, ზედ არჩევნების წინ ყველაზე ძლიერი ოპ ოზიციური ძალისთვის ლაფის დასხმა, ბუნე ბრივია, დამატებით ღირსებად ჩაეთვლება სავაჭრო დახლთან... პარალელურად და ვით უსუფაშვილი მა ქსიმალურად ცდილ ობს, კორექტულობა შეინარჩუნოს. გინება მისი კოზირი არ არის, თუ დაიწყებს, იცის აჰ ყვებიან და სავარაუდ ოდ, უფრო მეტს აგინ ებ ენ – ეს სხ ვის ფა სს გაზრდის – უსუფაშვი ლი ცდილობს... ნინო ბურჯანაძე – თანმიმდევრული და გ აწ ონ ას წო რე ბუ ლ ი , იმდენად გაწონასწ ორებული, რომ „პრ აიმტაიმს“ სტუმრობს. ცუდია, რომ ქვეყანაში ჟურნალისტიკა პრ ოგრესს დიდად ვერ განიცდის, ძველი თა ობის ჟურნალისტები ბურჯანაძეს ამდენს და ასე „თითოეული, თითოეულით“ არ ალ აპარაკებდნენ. მით უმ ეტეს ოპოზიციონერი ჟურნალისტები (რაც თავისთავად ჟურნალ
პროექტი „ხუთი“
EXCLUSIVE
რო ჯანდიერი); „ურჩები“ (პროდიუსერი – შპს სტ უდიო „კვადრატი“, რეჟისორი – პაატა მილორავა); „მე სახლში ვარ, შენ გზაში“ (პროდ იუსერი – კომპანია „მიდი ფილმი“, რე ჟისორი – მარი გულბიანი). და კონკურსის საბოლოო გამარჯ ვებული პროექტი – „ხუთი“ (პროდიუ სერი – შპს „სანგუკო“, რეჟისორები – გიორგი ლიფონავა, თამარ შავგულ იძე, ირაკლი ჩხიკვაძე, დავით უჯმაჯუ რიძე, ნიკა მაჩაიძე).
ლევან ღვინიანიძე საქართველოს კინემატოგრაფიის ეროვნული ცენტრის მიერ, 2010 წელს სრულმეტრაჟიანი მხატვრული ფი ლმის წარმოების დასაფინანსებლად გამოცხადებულ კონკურსში, თავდაპ ირველად, 18 პროექტი იყო წარმოდ გენილი... ამათგან მეორე ტურში რვამ გააღწია... „მარილივით თეთრი“ (პროდიუსერი – შპს „ჯაგაგრიპი“, რეჟისორი – ქეთი მაჭავარიანი); „გაყინული შადრევნების წელიწა დი“ (პროდიუსერი – შპს „ჯემინი“, რე ჟისორი – ვანო ბურდული); „თბილისელები“ (პროდიუსერი – შპს „კვალი“, რეჟისორები: რატი ნა ნეიშვილი, ლევან კოღუაშვილი, ლევან ღლონტი, ილო ღლონტი, პაატა შენგ ელია); „ხელოვნური წვიმა“ (პროდიუსერი – შპს „გორაგელის“, რეჟისორი – ზაზა ხალვაში); „ბოლო ზარი“ (პრ ოდიუსერი – შპს „კინოორკესტ რი“, რეჟისო რი – სანდ
„ხუთი“ ეს არის ხუთი სხვადასხვა რეჟი სორისა და სცენარისტის დამოუკიდ ებელი ფილმების ერთობლიობა. იმ კინორეალობაში, რომელშიც დღეს საქართველოს მოქალაქეები ვიმყოფ ებით, „ხუთი“ სრულიად ახალ ელემენ ტებს შემოიტანს. ეს იქნება ერთგვარი გაქცევა თანამედროვე კინოსინამდვი ლიდან. კაი ბიჭების დებისგან და კაი ბიჭებისვე მეგობარი ბარიგებისგან... „ხუთი“ ძალიან საინტერესო და ორიგინალური სცენარი, ხუთი ახალ გაზრდა რეჟისორისთვის... ამას რე ალურად შეუძლია ბიძგი მისცეს კინოს დაბრუნებას, ვნახოთ – 2010... „დაბადებულები საქართველოში“ რეჟისორი: თამარ შავგულიძე სცენარი: თამარ შავგულიძე ფილმის გმირები 30 წლამდე ახალ გაზრდები არიან. გიორგი – მას დასავლეთში აქვს განათლება მიღებული. წლების განმ ავლობაში ბანკში მუშაობდა, მაგრამ 2008 წლის აგვისტოს ომის შემდეგ ბა ნკიდან წამოვა და პატარა სასურსათო მაღაზიას გახსნის. გიორგი მშვიდი ადამიანია (ის რომ ასეთია, ადვილად მივხვდებით თუნდაც ერთი დეტალით – სიგარეტის მოწევის მანერით. გიორ გი სიგარეტს ისე ეწევა, როგორც ია პონური ფილმების გმირები – მშვი დად, აუჩქარებლად). თავისი აზრი
აქვს, მაგრამ ცდილობს, რომ სხვას არ მოახვიოს. ფილმის ბოლოსკენ ის სა თბურის გაკეთებაზე ოცნებობს. თინა – უცხო ენების სპეციალისტი და ერთ-ერთი უმაღლესი სასწავლე ბლის ლექტორია. მას, ერთი შეხედვით, უემოციო გამომეტყველება აქვს, მა გრამ საკმარისია გაიღიმოს, აზრი ად ვილად შეგეცვლებათ. ნიკა – მუდამ მზად არის წინააღმდ ეგობისთვის. ემოციურია, თავის შე კავების არანაირი სურვილი არ აქვს. საშუალება რომ მისცე, მთელი დღე ილაპარაკებდა და არ დაიღლებოდა. არასოდეს არ უმუშავია. უმაღლესიც არ დაუმთავრებია. თამრი – სადაზღვევო კომპანიაში მუშაობს. მკვეთრად გამოხატული ხა სიათით გამოირჩევა, ამას მისი მზერით და პლასტიკით მიხვდებით. გამჭოლი, შეუპოვარი მზერა და უხეში პლასტიკა აქვს. გიორგი, თინა, ნიკა და თამრი ბავშ ვობის მეგობრები არიან (22-ე სცენაში თამრი ფოტოებს ათვალიერებს და ამ ფოტოების საშუალებით პირველად ვი გებთ, რომ ისინი ბაღშიც და სკოლაშიც ერთად დადიოდნენ). გიორგი და თინა შეყვარებულები არიან. დაქორწინებასაც აპირებენ. მათ ურთიერთობას შეიძლება იდეალური დაარქვა. თავიანთ გრძნობებში გარკ ვეულები არიან, მშვიდად და აუღელვ ებლად ატარებენ ერთმანეთთან დროს. ნიკა და თამრი ცოლ-ქმარი არიან, მაგრამ ერთად არ ცხოვრობენ. მათ ერთმანეთი უყვართ, მაგრამ თამრი ვე რაფრით ეგუება ნიკას უსაქმურობას. ეს ჩვენთვის მე-18 სცენაში ხდება გასა გები. ამ სცენის შემდეგ ნიკა გადაწყვე ტს, რომ მუშაობა დაიწყოს. მას თამრის დაკარგვა არ უნდა. (36-ე სცენაში გავიგებთ, რომ ნიკა ავტობანის მშენებლობაზე მიდის სა მუშაოდ). თამრისთვის კი 31-ე სცენიდან ყვ ელაფერი იცვლება. ხვდება, რომ ნიკას შეცვლა წარმოუდგენელია, მაგრამ მის
გარეშე ცხოვრებაც შეუძლებელია. 42-ე სცენაში მეგობრები უკანასკნ ელად არიან ერთად. ნიკა ავტობანის მშენებლობაზე მიდის სამუშაოდ. თი თქოს გრძნობენ, რომ ეს მათი უკან ასკნელი შეკრებაა. ამიტომაც მთელი სცენის განმავლობაში თვალს არ აც ილებენ ერთმანეთს. თითქოს მზერით ეალერსებიან. 50-ე სცენაში გავიგებთ, რომ თამრი ორსულადაა. ნიკას არ ეუბნება, მის ჩამოსვლას ელოდება, მაგრამ 61-ე სც ენაში შევიტყობთ, რომ ნიკა ერთ-ერთ სოფელში რუსი ოკუპანტების დატოვე ბულ ნაღმზე ფეთქდება. მეგობრის სიკვდილით შეძრწუნე ბული გიორგი ოკუპანტების ერთ-ერთ საგუშაგოსთან მიდის. ფილმს „დაბადებულები საქართ ველოში“ ჰქვია. ფილმს დასაწყისში დაერთვის ნაწყვეტი გალაკტიონის ლექსიდან „მე არ მოვდივარ...“, რადგ ანაც ვფიქრობთ, რომ საქართველოში დაბადება „ასაფეთქებელი მასალებით სავსე საწყობთან“ ცხოვრების ტოლფ ასია. „გული+“ რეჟისორი: ირაკლი ჩხიკვაძე სცენარი: ირაკლი ჩხიკვაძე შეყვარებულთა დახმარების ფონდი შ.პ.ს. „გული +“. ორგანიზაცია, რომე ლიც უიღბლოდ და იუმედოდ შეყვარ ებულებს თავიანთი რჩეულების გულის დაპყრობაში ეხმარება. ამ ორგანიზა ციას აქვს ოფისი, რომელშიც მუშაობ ენ: ფსიქოლოგები, მარკეტოლოგები, დიზაინერები, ფილოსოფოსები და ა.შ. ისინი თავდაპირველად ადამიანების ფსიქოტიპს, მოთხოვნილებებს და ფა სეულობებს იკვლევენ, შემდეგ ამ ფა სეულობებზე აგებენ მათემატიკურად გათვლილ კამპანიას და ეს კამპანიები, ძირითადად, წარმატებით სრულდება. უიმედოდ შეყვარებულები თავიანთ გულისსწორებთან ერთად აგრძელ ებენ ცხოვრებას. ამ მომსახურებაში „გული+“- ის თანამშრომლები ჩვეუ
ნიკა
ნუც
ა კუ ია ხ ნიძ
ე
ე თაკო შავგულიძ
მაჩაი
ძე
ლებრივ გასამრჯელოს იღებენ. ჩვენ კონკრეტულ შემთხვევაში, საქმე ეხება მდიდარ, სიმპათიურ, საქმიან, ყველას თვის სასურველ ბიჭს, ნიკას და ეკას, თბილისელ სნობ გოგონას, რომელმაც ნასვამი ნიკა სახლში შეიტყუა და მა სთან ერთი ღამე გაატარა. ამის შემდეგ ნიკას, ეკას ოჯახმა ულტიმატუმი წა უყენა, რომ ეკა ცოლად უნდა მოეყვა ნა. ნიკას კი, ამასობაში, ვინმე თამუნა უყვარს. ეს კი უკვე საბედისწერო სამკ უთხედია. ნიკა გამოუვალ მდგომარეობაშია, მეგობარს თავის ტრაგიკულ ამბავს უყვება. ამ დროს ტელევიზორში გადის ორგანიზაცია „გული +“-ის რეკლამა. აღმოჩნდება, რომ ნიკას მეგობარ გი ორგის, „გული +“-ის მომსახურებით უსარგებლია და შედეგად ერთ თვეში ცოლიც მოუყვანია. დაიმედებული ნიკა და გიორგი მიდიან „გული +“-ში, სადაც ორგანიზაციის დირექტორი, ქარიზმატული დიმიტრი ხვდებათ. რო გორც აღმოჩნდება „გული +“ შეყვარ ებულების დაშორების საქმეს ხელს არ ჰკიდებს, მაგრამ საუბარში აღმოჩნდე ბა, რომ ნიკას თამუნა უყვარს, ამიტომ, დიმიტრი დათანხმდება ნიკას ეკას ჩა მოშორებაში დაეხმაროს. „გული +“-ში ე.წ. „ბრეინშტორმინ გი“ მიმდინარეობს, რომელშიც გამო ცდილი ფსიქოლოგები და მარკეტოლ ოგები მონაწილეობენ. ბევრი ფიქრის და ეკას ფსიქოლოგიური პორტრეტის შესწავლის შემდეგ აღმოჩნდება, რომ ეკას ანგარება ამოძრავებს და მერკ ანტილური ფასეულობების გამო, ძა ლიან რთული და ფაქტობრივად, შეუძ ლებელია მისი ნიკასგან ჩამოშორება. მაგრამ, რა თქმა უნდა, არის გამოსავა ლიც. ერთადერთი რამ, რაც ამ საქმეს მოაგვარებს, ნიკას ეკასადმი ზედმეტი ყურადღებაა. ნიკა „გული +“-ის დახმ არებით, ვერაგულ და სახიფათო თამა შს იწყებს. ვითომ, ერთ მშვენიერ დღეს, მას ეკა თავდავიწყებით შეუყვარდება. ყოველ დღე უგზავნის მას სმს შეტყობ ინებებს, უგზავნის ყვავილებს, ყოველ ღამე უმღერის სერენადებს, ქუჩებში აკრავს პლაკატებს „ეკა მიყვარხარ“ და ა.შ. ამ ყველაფრის შედეგად ეკას ყე ლში ამოუვა ნიკას სენტიმენტალური სიყვარული. გადაწყვეტს დაშორდეს, მაგრამ ამით არაფერი მთავრდება, ბო ლოს ამ თბილისურ ისტორიაში ბედი სწერის ფაქტორიც ერევა. „ნონო“ რეჟისორი: გიორგი ლიფო ნავა სცენარი: ნუცა კუხიანიძე „ნონო“ ქართველი გოგოსა და ახალგაზრდა ამერიკელი
ბიჭის ისტორიაა. ჯეიკი, რომელიც მწ ვავე კულტურულ შოკს განიცდის, ბა თუმში ჩასვლისას თავის ტყუპისცალ ძმას ეძებს (მაქსი), ნონო კი ამ დროს სიყვარულით გადარეულ ქმარს (ოთ ოს) გაურბის. იმის მიუხედავად, რომ წყვილი დედამიწის ორი სრულიად სხ ვადასხვა მხრიდანაა, განსხვავებული წესებითა და ჩვეულებებით, საქართ ველოში მათ საერთო ადამიანური თვ ისებები – სიკეთე, იუმორი და სიყვარ ული დააკავშირებთ. ჯე იკს აც ნო ბეს, რომ ის ძმ ას ან ბათუმში უნდა შეხვედროდა, ან ერ თი კვირის თავზე – თბილისში. მაქსი პირველად დანიშნულ შეხვედრაზე ვერ მოვა. სამაგიეროდ, ჯეიკი ხვდება ნონოს, ზუსტად მაშინ, როდესაც მას ოთოც პოულობს. ნონო თავისი „ლა დას“ მარკის ავტომობილს მიაქროლე ბს, რომ სიყვარულით გადარეულ ქმ არს გაექცეს. ჯეიკი, რომელიც ნონოს ბებიის სანადირო თოფითაა შეიარა ღებული, ასეთი დაბნეული არასოდეს ყოფილა. ლინო და ალანი შუახნის მოხეტი ალე დაქირავებული „განგსტერები“ არიან. მათი ნება რომ იყოს, ისინი მა იამის სანაპიროზე ინებივრებდნენ, იმ ის მაგივრად, რომ მაქსის საძებნელად მთელს კავკასიაში ეხეტიალათ. მაგრ ამ მონასტრის უხუცესებმა შეიპირეს ისინი, რომ მაქსის მოპარული ხატის დაბრუნებაში დაეხმარებოდნენ. თითქოს შემთხვევით, მისტიურად, უძველესი ხატის საქართველოში და ბრუნება ერთიან არეულობას იწვევს. ნონოს თავგადასავალთან ერთად, თბილისში 2003 წლის „ვარდების რე ვოლუცია“ მწიფდება, რაც ფონად და სდევს მთელ ფილმს და სიმბოლურად ასახავს ნონოს პერსონაჟის იდენტი ფიკაციას საქართველოსთან. გზა გმირებს სხვადასხვა აღმოჩე ნებს სთავაზობს, ყოველ ფეხის ნაბი ჯზე თავსდამტყდარი თავსატეხებისა და თავგადასავლების სახით. გმირებ ის დამაკავშირებელი გზები უფრო და უფრო იკვეთება. აქ ერთმანეთს ერ წყმის ის მოვლენები, რომლებიც ად ამიანების ბედსა და ერის ისტორიას ქმნის. სწორედ მაშინ ხვდებიან ნონო და ჯეიკი, რომ სიყვარული ყველაფ ერზე ძლიერია. „თამაში“ რეჟისორი: ნიკა მა ჩაიძე სცენარი: ნიკა მა ჩაიძე 25 წლ ის პრ ოგრამისტი ნოა, ქმნის კომპიუტე რულ თამაშს „ულ
აია საბა“. მისი მეგობარი ფიზიკოსი ორინ ბედრა დანადგარის შექმნაზე მუშაობს, რომელმაც თამაშში ნივთ ებისა და ცოცხალი არსებების ტრ ანსპორტირება უნდა გახადოს შესა ძლებელი. ორინი ნოას უმალავს, რომ დანადგარი ფუნქციონირებს, რადგან საიდუმლოდ თანამშრომლობს ნევინ კერისთან (მდიდარ პოლიტიკოსთან), რომელსაც დანადგართან დაკავშირ ებით თავისი მიზნები აქვს. მაგრამ ნოას გარეშე მათ არ შეუძლიათ პრ ოგრამაში ცვლილებების შეტანა, რა დგან პროგრამა მხოლოდ ნოას დნმ -ზე რეაგირებს. ფილმის დასაწყისში ირკვევა, რომ ნოას ამნეზია აქვს და თავისი ცხოვ რების მხოლოდ ბოლო წლები ახსო ვს. ერთადერთი ნივთი, რომელიც წარსულიდან შემორჩა პოლაროიდის ფოტოა, რომელზეც 13 წლის ნოა და მისი ასაკის გოგონა არიან აღბეჭდ ილნი. ერთ დღეს ნოა იგებს, რომ თამა შმა თავისით დაიწყო განვითარება. თამაშში გაჩნდა მაღაზია, რომელიც ნოას არ დაუპროგრამებია. ამ მაღა ზიაში კომპიუტერული თამაში იყიდ ება. ამ თამაშში ასახულია ის რეალ ობა, რომელშიც ნოა ცხოვრობს. თა მაშის სარეკლამო პოსტერზე კი ნოას პოლაროიდის ფოტოა. ტრანსპორტერის პროგრამული შეცდომის გამო, მძინარე ნოა „ულ აია საბაში“ აღმოჩნდება. ნოა ხვდე ბა 14 წლის ლეას, რომელიც ძალიან ჰგავს ფოტოზე აღბეჭდილ გოგონას. ნოა და ლეა მიდიან ზემოთხსენებულ მაღაზიაში. მაღაზიის მფლობელი ცნ ობს ნოას და უყვება, რომ თამაში, რომელიც მაღაზიაში იყიდება, ნოას შექმნილია. რომ ნოა ცხოვრობდა ამ ქალაქში და ამჟამად ძებნაშია, ვინმე ორინთან ერთად, კრიმინალური სი ნდიკატის ხელმძღვანელთან, ნევინ კერისთან თანამშრომლობის გამო. ასევე უყვება, რომ მათ გასაიდუმლო ებულ ლაბორატორიას ვერ მიაგნეს და რომ ამ ლაბორატორიაში, არის რაღაც საიდუმლო დანადგარი. ნოა ასევე შეიტყობს, რომ ერთადერთი ადამიანი, რომელიც ნოას ინტერესე ბს იცავდა და იძიებდა ამ საქმეს, ვი ნმე ანოკია. იმისთვის, რომ ნოამ გაარკვიოს, რომელია ამ ორ სამყაროს შორის რე ალური და, რომ გაიხსენოს ყველაფ ერი, ის ლეასთან და ანოკისთან ერთად ლაბორატორიის ძებნას იწყებს. „იულაია საბა“ შვიდი „ლეველისგ ან“ შედგება. აქედან სამი ლეველი არ ის ნოას შექმნილი. დანარჩენი ოთხი კი ნოასგან დამოუკიდებლად შეიქმნა. ნოას მოუწევს ყველა ლეველის გავლა
იმისთვის, რომ იპოვოს ლა ბორატორია და ყველა კი თხვას გასცეს პასუხი. „ველური დღეების ქრონ იკა“ რეჟისორი: დათო უჯმა ჯურიძე სცენარი: გიგი გულედანი ჟურნალის რედაქცია მუშაობის ქა ოტურ პროცესშია და პარალელურად საკუთარი იუბილესთვის ემზადება, მაგრამ ჩაკეტილ სივრცეში გადასა ჭრელი ყველა ამოცანა ერთმანეთში ირევა და აბსურდში გადადის, ელემ ენტარული დისციპლინის დამყარების უუნარობის გამო, რაშიც, თავისი წვ ლილი რედაქციის გარეთ მიმდინარე საზოგადოებრივ პროცესებსაც შეაქ ვს. რედაქცია ყოველდღიური ცხოვ რებით ცხოვრობს: ამზადებს ჟურნ ალს სტამბაში გასაშვებად, იღებს და ისტუმრებს რეკლამის დამკვეთებს და ამასთან ერთად, ემზადება საკუთარი იუბილესთვის. სტუდიის ყველაზე მნიშვნელოვანი გამოცდაა მისივე თანამშრომლებისა და მათი მეგობრების (რომლებიც მუ დმივად სტუმრობენ სტუდიას), არ აორგანიზებულობა და დისციპლინის არარსებობით გამოწვეული ქაოსი, რომელიც ხშირად აბსურდში გადა დის. იმის მიუხედავად, რომ სტუდია ჩა კეტილი ცხოვრებით ცხოვრობს და მისი თანამშრომლების სოციალური ცხოვრება ხშირად სტუდიის იზოლ ირებული სივრცით შემოიფარგლება, მათზე მაინც ახდენს გავლენას საზო გადო მოვლენები ამ სივრცის ფარგ ლებს გარეთ. შესაბამისად, სტუდიის ბინადრების სურვილი, რეალობისგან დისტანცირება მოახდინონ, უშედეგ ოა, და მათ უწევთ, როგორც წარსულ ის, ასევე უახლესი მოვლენებისთვის ანგარიშის გაწევა. უახლესი მოვლენებიდან ყველაზე მტკივნეული საომარი მდგომარეობაა, რომელიც სტუდიის წევრების მხრი დან მტრისადმი მაზოხისტური იმპუ ლსების გამოაშკარავებაში გამოიხატ ება. რაც შეეხება წარსულს, სტუდიის ერთ-ერთი რედაქტორი - სოსო, მის გახსენებას ინტერნეტში გავრცელე ბული საარქივო კადრებით ცდილობს, რომლებსაც შიგადაშიგ, თავის მეგო ბრებთან ერთად უყურებს-ხოლმე. წარსულის გარდა, ინტერნეტი ასევე ერთადერთი გარე რეალობაა, რომელიც ვიზუალურად იჭრება სტ უდიის ცხოვ რებაში და მას გარე ს ა მყაროსთან
ე ა
ავ ნ ო ფ ი ლ გიორგი
ირაკლი
ჩხიკვაძე
მეცნიერები სასწაულის მოლოდინში სანდრო ასათიანი
info@sandroasatiani.com
რელიგიური დღესასწაულ ებისა და ტერორისტული აქ ტების პარალელურად, ბოლო დღეებში, მთელი მსოფლიო მეცნიერთა ერთ ჯგუფს აკვი რდებოდა. ისინი კი კითხვებს ზოგადი ფრაზებით პასუხო ბდნენ და გაურკვეველი ცი ფრებით ოპერირებდნენ: „ეს მეცნიერებისთვის ფა ნტასტიკური მომენტია“, – ამბობდა თავის ინტერვიუში CERN -ის (ატომური კვლევე ბის ევროპული ორგანიზაცია) ხელმძღვანელი, როლფ ხოიე რი. „პროტონთა ნაკადის ენერ გიამ 3,5 TEV-ს მიაღწია“ - იუ წყებოდნენ CERN -იდან. „ფიზიკა მეცნიერების თვ ალწინ იქმნება. ეს ახალი ერის დასაწყისია“ – აღნიშნა CERN-ის წარმომადგენელმა პაოლა ხოიერმა. ცერნის თანამშრომელმა დესპიონა ხაციფოტიადუმ კი განაცხადა – „ეს დაგვეხმარე ბა, უფრო მეტი გავიგოთ იმის შესახებ, თუ როგორ შეიქმნა ჩვენი სამყარო.“ ამგვარი აღტაცებული შე ძახილები - Large Hadron Col lider (LHC), ანდა ქართულად, „ადრონთა უდიდესი კოლაიდ ერის“ მუშაობის შედეგი გახლ დათ. ეს სახელწოდება, მგონი, უკვე ყველასთვის ნაცნობია, მაგრამ მათ, ვისაც ზემოთ მო ყვანილი სიტყვები არაფერს ეუბნება, შევეცდები განვუმ არტო: „ადრონთა უდიდესი კოლაიდერი“ უზარმაზარი სა მეცნიერო ლაბორატორიაა, რომელიც შვეიცარიისა და სა ფრანგეთის საზღვარზე, მიწის ქვეშ არის მოთავსებული. ამ უზარმაზარი კოლაიდერის სი გრძე 26,7 კილომეტრია. ანუ, ვინმემ ველოსიპედით რომ მო ინდომოს მისი შემოვლა, რა მდენიმე საათს მოანდომებს. უდიდესი კოლაიდერის მშენ ებლობა, ბუნებრივია, უზარმა ზარი თანხა, 10 მილიარდი დო ლარი დაჯდა. რომ აღარაფერი ვთქვათ სხვადასხვა ქვეყნის კოლაიდერის სიგრძე 26,7 კილომეტრია
ფიზიკოსთა დაუღალავ სამე ცნიერო მუშაობაზე.
რისთვის არის საჭირო „ადრონთა უდიდესი კოლაიდერი“?
რისთვის იხარჯება ეს უზ არმაზარი ძალისხმევა? რას ელოდებიან მეცნიერები კო ლაიდერისაგან? - რა თქმა უნდა, პასუხს უამრავ მეცნ იერულ კითხვაზე. ერთ-ერთი მთავარი ამოცანა „ჰიგსის ბო ზონის“ აღმოჩენაა. „ჰიგსის ბოზონი“ – ნაწილა კია, რომელიც თეორიულად, უმცირეს ნაწილაკთა წონას განსაზღვრავს. ჩვენს ფიზი კურ სამყაროში ყველაფერი მეტ-ნაკლებად გასაგებია – სპ ილო მძიმეა, იმიტომ რომ ის დიდია, თაგვი – მსუბუქი, ვი ნაიდან ის პატარაა. უმცირეს ნაწილაკებში კი ყველაფერი სხვაგვარად არის. ერთი უმ ცირესი ნაწილაკი სრულიად გაუგებარი მიზეზის გამო, მეორეზე უფრო მძიმეა. მათ წონაში განსხვავება ხანდახან საკმაოდ დიდია. ფიზიკოსებმა ამ განსხვავებების ახსნა ჰიპო თეტური „ჰიგსის ბოზონების“ დახმარებით შეძლეს. ის ნა წილაკები, რომლებიც უფრო მძიმეა, აქტიურად ურთიერ თქმედებენ „ჰიგსის ბოზონე ბთან“, ხოლო მსუბუქ ნაწილა კებზე „ჰიგსის ბოზონებს“ ნა კლები გავლენა აქვთ. მარტ ივად რომ წარმოვიდგინოთ, ის ნაწილაკები, რომლებსაც „ჰიგსის ბოზონები“ უფრო მე ტად ეწებება – მძიმეა, მსუბუქ ნაწილაკებს კი ბოზონები ნა კლებად ეწებებიან. ამგვარად, ბოზო ნების მეშვეობით გ ან სა ზღ ვრ ავ ე ნ უმცირესი ნაწილა კების წონას. „ჰი გსის ბოზონები“ უმცირეს ნაწილა კთა მა სის გა რკ ვევაში ეხმარებიან მეცნიერებს. მაგრამ „ჰიგს ის ბოზონები“ მხ ოლოდ უმცირესი ნაწილაკების თვ ისებების განსას აზღვრად როდია ხელსაყრელი. ფი ზიკოსების გამო თვლების შესაბამისად, ვარს კვლავიერი ცა, რომელსაც ჩვ ენ უღრუბლო ღამით ვხედავთ, სამყაროს მასის მხოლოდ 4%ს შეადგენს. კოსმიური წონა სწორობის შესანარჩუნებლად კი უზარმაზარი მასაა საჭირო, რომელიც არსად ფიქსირდება. აქაც „ჰიგსის ბოზონები“ მშ ვენივრად ხსნიან ყველაფერს. მაგრამ „ჰიგსის ბოზონები“ ჯერ მხოლოდ თეორიაში არ სებობენ, მათი არსებობა ჯერ არც ერთი მეცნიერული ექ სპერიმენტით არ დადასტურ ებულა. ახლა კი ფიზიკოსებს იმედი აქვთ, რომ კოლაიდერის საშუალებით, ამ ნაწილაკების
წარმოქმნას და დაფიქსირებას შეძლებენ, რათა მათ თვისებ ებს დააკვირდნენ. არადა, თუკი ეს ნაწილა კები მხოლოდ თეორიულად არსებობენ, და ისინი მომა ვალშიც ვერავინ აღმოაჩინა, თანამედროვე ადამიანის შე ხედულებები სამყაროს შე სახებ, კითხვის ნიშნის ქვეშ დადგება. გამოვა, რომ იმას, რაც ჩვენ უმცირესი ნაწილა კებისა და კოსმოსის შესახებ ვიცით, ისეთივე ღირებულება გააჩნია, როგორც შუა საუკ უნეების მეცნიერულ ცოდნას სამყაროს შესახებ. მაშინ თვ ლიდნენ, რომ დედამიწა ბრ ტყელია, ვარსკვლავები კი ცის დისკოზე მიჭედებული ბრჭყ ვიალა ობიექტები, ხოლო თა ვად სამყარო - ავი სულებით, დრაკონებითა და კიდევ ათას გვარი ფანტასტიკური ცხოვ ელით დასახლებული. ანუ ყვ ელაფერი, რაც თანამედროვე ფიზიკოსებმა იციან „ჰიგსის ბოზონი“-ს გარეშე, მხოლოდ ლამაზი თეორიებია, რომელთ აც რეალური საფუძველი არ გააჩნია.
რა პროცესები ვითარდება „ადრონთა უდიდეს კოლაიდერში“?
თავიანთი მიზნის მისაღწ ევად მეცნიერები კოლაიდერ ში უზარმაზარი სიჩქარით აჯ ახებენ უმცირეს ნაწილაკებს. ამ შეჯახებების შედეგად, ერ თი მხრივ ახალი ნაწილაკები წარმოიქმნება, მეორე მხრივ კი უზარმაზარი ენერგია გა მოიყოფა. მაგალითად, ერთ-
ერთი ბოლო ექსპერიმენტის დროს, პროტონის ნაკადთა ერთმანეთთან შეჯახებისას, ენერგია 3,5-ჯერ აღემატებ ოდა მოსალოდნელს. ეს ენერ გია იმდენად დიდია, რომ მზის ცენტრში არსებულ ენერგიას უტოლდება. ბევრი მეცნიე რი ამგვარი ექსპერიმენტე ბის საშიშროებასაც ხედავს. ზოგ მეცნიერს მიაჩნია, რომ უზარმაზარი სიმძლავრის ენ ერგიებთან ურთიერთობისას შესაძლებელია შავი ხვრელი წარმოიქმნას, რომელიც სწ რაფად დაიწყებს ზრდასა და ყველაფრის შთანთქმას. შე საბამისად, შესაძლოა ჩვენი
სამყარო განადგურდეს. ან კი ძალიან მაღალმა ენერგიებმა (ლაბორატორიაში ხომ ახლო მომავალში ენერგიის გაზრ დას 14TEV-მდე აპირებენ), ის პროცესები გაიმეოროს, რო მლებმაც ჩვენი სამყაროს შე ქმნა განაპირობა. ეს კი ახალი სამყაროს წარმოქმნას დაუდ ებს საფუძველს. ამ შემთხვევ აშიც, ზოგი თვლის, რომ ჩვენი სამყარო აფეთქების შედეგად განადგურდება.
ღვთაებრივი ნაწილაკები
ზოგიერთი მეცნიერი „ჰი გსის ბოზონებს“ ღვთაებრივ ნაწილაკებს უწოდებს, ვინაიდ ან ეს ის უმცირესი აგურებია, რომლითაც ჩვენი სამყაროა აშენებული. ხოლო „ადრონთა კოლაიდერში“ ჩატარებული ექსპერიმენტების შედეგად, ელემენტარულ ნაწილაკების წარმოქმნამ, შესაძლოა, ახალი პარალელური სამყაროების შექმნას დაუდოს სათავე.
თეორიები კარგია, მაგრამ რა პრაქტიკული სარგებელი შეიძლება მოიტანოს ამ ყველაფერმა?
ძნელია თქმა, თითქოს თა ვად ფიზიკოსებმა იცოდნენ, ექნება თუ არა რაიმე პრაქ ტიკული შედეგი იმ ნაწილა კის აღმოჩენას. გავიხსენოთ ისტორიული პარალელი: ჰა ინრიხ ჰერცმა ელექტრო მაგნ იტური ველის არსებობა 1888 წელს ექსპერიმენტულად და ამტკიცა. ფიზიკოსს მიაჩნდა, რომ მისი აღმოჩენა მხოლოდ მეცნიერთა ვიწრო წრისათვის იქნებოდა საინტერესო, მაგრ ამ სულ რაღაც 8 წლის შემდ ეგ, მარკონიმ ნათლად დაანახა მთელს მსოფლიოს, რამხელა პოტენციალის მქონე იყო ეს აღმოჩენა. ამგვარად, ათ წე ლზე ნაკლებ დროში, ამ გამო გონებამ, თეორიული ფიზიკი დან პრაქტიკაში გადმოაბიჯა და საყოველთაო მოხმარების საგნად იქცა, რომლის გარე შეც წარმოუდგენელია თანა მედროვე ადამიანის ცხოვრე ბა. ამ გამოგონების გარეშე არ იქნებოდა მობილური ტელე ფონი, ტელევიზია და კიდევ უამრავი რამ.
პათეტიკური დასკვნა
ფიზიკოსების ესოდენ თა მამმა თეორიებმა იმაზე დამა ფიქრა, რომ დღესდღეობით, ყველაზე მოხდენილ იდეებს მეცნიერები გვთავაზობენ. ფილოსოფოსები, რომელთაც, თითქოსდა, თავიანთი პროფ ესიიდან გამომდინარე, რაიმე ახალი და განსაცვიფრებელი იდეები უნდა შემოგვთავაზონ, რატომღაც სულ ერთსა და იმ ავეს ტკეპნიან. აი, მეცნიერე ბმა კი, წინა პლანზე გადმოი ნაცვლეს და ერთობ მოსაწყენი თეორიების ნაცვლად, ყველ აზე თამამ და გონებამახვილ ურ იდეებს გვთავაზობენ.