3 minute read
OPINIE KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE KAN NIET ZONDER MENSELIJKE INTUÏTIE
“Kunstmatige intelligentie wordt onmisbaar” concludeerden managers van Tata Steel in Maintenance Benelux 2022 Nr. 1. Maar om het basale niveau van detectie en procescontrole te ontstijgen blijft menselijke intuïtie onontbeerlijk.
“Kunstmatige intelligentie wordt onmisbaar”, concludeerden experts onlangs in dit magazine (MB 2022 nr. 1, pag. 14). Met twintig procent groei in de wereldwijde AI-investeringen is AI wat internet dertig jaar geleden was: een fundamentele game changer. Tenminste, als het zich kan bevrijden uit zijn nu nog beperkte toepassingswereld van detectie en controle. Dat kan, als we beseffen dat menselijke interactie noodzakelijk blijft in het managen van datastromen op basis waarvan beslissingen worden genomen die verder gaan dan een operationele ingreep in een productie- of onderhoudsproces. Het betreft alle situaties waar geen sprake is van een enkelvoudige relatie tussen oorzaak en gevolg. Dat is van groot belang binnen de ogenschijnlijk ultiem geautomatiseerde procesindustrie.
MENSELIJKE MAAT Kunstmatige intelligentie is goed in staat om testresultaten te analyseren op anomalieën. In combinatie met video kan het, zonder menselijk ingrijpen, oprispingen in productieprocessen detecteren. Maar om daadwerkelijke verdergaande conclusies te trekken en fundamentele verbeterslagen te maken is méér nodig. Daarvoor moeten we aan deze nieuwste technologieën het oudste gereedschap toevoegen dat ons ter beschikking staat: de menselijke maat. Dit is iets dat nog veel te beperkt gebeurt, omdat automatisering de mens nog steeds exclusief rationeel benadert, op basis van data die de computer ophoest.
ZWART-WIT Vijftig jaar lang baseerde de ICT zich op het binaire stelsel en het verschil tussen 0 en 1. Hier is onvoorstelbaar grote rekenkracht uit ontstaan, maar ook een ‘zwart-wit’-benadering. De persoon achter het beeldscherm werd alleen rationeel benaderd, op basis van de data die de computer ophoestte. Eigenlijk bieden moderne kunstmatige intelligentie en geavanceerde algoritmen nog steeds niet méér dan dat. Maar als we deze gereedschappen op een andere manier combineren, kan technologie niet alleen nullen en enen opleveren, maar alle nuances die daartussen zitten. Technologie helpt om signalen te herkennen, zodat professionals zelf, op basis van hun persoonlijke inschatting en intuïtie, het beste besluit kunnen nemen. Het gaat om het instinctief begrijpen welke informatie het meest relevant is en het op basis daarvan handelen.
HUMAN LEAD In het hierboven aangehaalde artikel vertelt een manager van TATA Steel dat AI “nul productafkeur en minimale downtime” binnen handbereik brengt. Maar de combinatie van menselijke en kunstmatige intelligentie gaat veel verder. Juist door de inzet van AI kan bijvoorbeeld procesautomatisering de omslag maken van technologie-gedreven naar menselijk-gedreven: de Human Lead. In het streven naar operational excellence in de procesindustrie is het de uitdaging om de juiste data te vergaren, deze correct te verwerken en vervolgens in te zetten om volledige controle te realiseren. Dat kan met achtereenvolgens beeld- en controltechnologie en RPA, Reporting- en robotiseringtechnologie, en uiteindelijk analysetools. Om een Human Lead tot stand te brengen moeten al deze gereedschappen zijn ingebed in methodieken voor ontwikkeling, implementatie en onderhoud die ruimte bieden voor de menselijke maat. Ik bedoel daarmee de flexibiliteit om sneller voortschrijdend inzicht in praktijk te brengen, méér afdelings- en procesoverstijgende dialogen mogelijk te maken en non-hiërarchische beslisprocessen te hebben. Méér bewegingsruimte zonder concessies te doen aan de rigiditeit van veiligheid en kwaliteit, het is mogelijk. Het begint met de erkenning dat kunstmatige intelligentie niet zonder menselijke intuïtie kan. ●
Rob Roode is innovatiemanager bij Pegamento
Pegamento levert technologie waarmee klanten data tot zich kunnen nemen via de zintuigen van hun voorkeur (horen en zien, maar in de toekomst misschien ook voelen, ruiken en proeven). Het bedrijf onderscheidt zich van traditionele ICTpartijen en consultants door zijn focus op de mens en de menselijke intuïtie; het instinctief begrijpen welke informatie het meest relevant is en het op basis daarvan handelen. Dit ‘zesde zintuig’ noemt Pegamento de Human Lead.
Rob Roode, innovatiemanager bij Pegamento.
