ABB HEEFT VOORTREKKERSROL IN ENERGIE- EN CO2 BESPARING

De fabriek voor elektrotechnische producten van ABB in Ede biedt interessante handvatten voor andere bedrijven om werk te maken van energiebesparing en CO 2 -reductie. Het bedrijf schuwt niet zijn vele leermomenten te delen.

De rij parkeerplaatsen voor de fabriek spreekt boekdelen voor de ambities van het bedrijf: elke plek is voorzien van een laadpaal. Er is zelfs een snellader. Duurzame elektrificatie is een van de kernpunten van ABB’s ‘Mission to Zero’. De fabriek in Ede, waar jaarlijks miljoenen installatiedozen en duizenden verdeelkasten worden geproduceerd, vervult een bijzondere rol in het wereldwijde concern. Ze behoort tot de vier productielocaties die de blauwdruk voor een CO₂-neutrale productie neer moeten leggen. Vóór 2030 wil ABB al zijn fabrieken volledig CO₂-neutraal maken. In Ede zijn al flinke slagen gemaakt en het bedrijf wil de geleerde lessen graag delen met de buitenwacht, zodat ook andere bedrijven er hun voordeel mee kunnen doen. Duurzaam ondernemen is immers een gedeelde maatschappelijke verantwoordelijkheid, meent ABB.

Binnen in het kantoorgedeelte staat sitemanager Ali El-Abbassi klaar voor een rondleiding. Gedreven gaat hij voorop naar de aaneenschakeling van fabriekshallen op het 11.400 m2 grote bedrijfsterrein. In de verschillende hallen staan rijen spuitgietmachines, die elk een specifiek kunststof onderdeel maken. Uit een ervan floepen felblauwe hollewanddozen, die via een korte transportband in een palletkrat belanden. Verderop bij een assemblagelijn zijn drie robots in de weer met het in elkaar zetten van zo’n wanddoos. Een operator maakt met een smartphone nauwgezet beelden van de handelingen op een andere machine. Een andere operator draagt een AR-bril. “Augmented Reality is handig voor het afstellen van machines, maar ook voor troubleshooting en onderhoud”, legt El-Abbassi uit. “De monteurs kunnen online meekijken.” Volle palletkratten gaan op robotkarretjes naar een centrale opslag. Van daaruit gaan de kratten op vorkheftrucks het magazijn in. In een volgende hal zijn medewerkers druk om met hun elektrische schroefmachine een kabeldoos in elkaar te zetten. “Kwaliteit uit eigen land,”, beklemtoont El-Abbassi. In de werkruimte ernaast van de technische dienst staan robuuste oude bankwerkmachines en ook moderne apparaten, zoals een 3D-printer. De matrijzen van de spuitgietmachines liggen uitgestald voor een kleine ‘APK’ na een batchwisseling.

Verduurzaming

De verduurzaming voltrekt zich in alle geledingen van de fabriek. Op de daken van de gebouwen liggen in totaal 1.250 zonnepanelen (capaciteit: 213 MWh, goed voor 7% van het energiegebruik), op het verouderde dak van de fabriekshallen na, “maar daar studeren we nog op”, zegt El-Abbassi. “Mogelijk gaan we verbouwen, maar we hebben nog geen concrete plannen.” Het vervangen van de verlichting door LED en DALI-aansturing scheelt jaarlijks 85 MWh. Ook circulariteit is een thema, en draagt eveneens bij aan CO₂-reductie. El-Abbassi laat een grijze inbouwdoos volledig van recyclaat zien. De korreltjes liggen verderop in manshoge bigbags klaar, om via een leidingcircuit aan het plafond van de fabriek naar de spuitgietmachines te stromen. Een kwart van de producten die de fabriek verlaten, bestaat uit gerecyclede grondstoffen. Doel is het afval en productieuitval omlaag te brengen naar 2,5%, nu nog maandelijks 4,9% (een jaar eerder nog 5,2%).

Productieproces

Ook het productieproces zelf heeft de nodige ingrepen ondergaan. Zo is bij de 48 spuitgietmachines de hydraulische aandrijving ingeruild voor een elektrische, wat volgens het bedrijf een besparing van 75% per kilo product heeft opgeleverd. Bij elk van de machines hangt een kast met een energiemeter, niet alleen bij de spuitgietmachines, ook bij 27 andere machines, zoals randapparatuur. Noblesse oblige, als technologiebedrijf maakt ABB in de fabriek in Ede volop gebruik van de eigen automatiseringsproducten voor energiemanage-

Leerpunten ABB

• Stel een projectmanager aan die verantwoordelijk is voor de transformatie

• Geef ruimte en tools om uitdagingen te overwinnen

• Zorg voor een aanspreekpunt in de organisatie

• Gebruik een managementinformatiesysteem

• Wees open in de communicatie en houdt aandacht voor de mindset van medewerkers

• Ga gewoon meteen van start en maak er vooral geen eindeloze academische exercitie van ment en -monitoring en ondersteunende sturingstechnologie. Softwareproducten die het bedrijf ook aan klanten levert. Dit slimme vernuft maakte het volgens het bedrijf mogelijk het energiegebruik van de fabriek in Ede met 30% terug te dringen. Een van de eyeopeners die dankzij energiemonitoring in beeld kwam, was dat de koeling van de spuitmachines gerust een paar graden hoger kon. “Dat scheelde enorm in stroomverbruik”, zegt ElAbbassi. “Het is natuurlijk mooi dat we over deze technologie beschikken, maar het gaat uiteindelijk om de oplossing. Daar komt veel meer bij kijken dan een monitoring- en beheerssysteem voor je energiegebruik. Het is ook niet onze intentie om te laten zien hoe geweldig we zijn, maar om aan te tonen wat er allemaal mogelijk is. Het betrekken van het eigen personeel is het allerbelangrijkst om energiebesparing te realiseren. Iedereen moet zich bewust zijn van de noodzaak. We willen iedereen stimuleren om mee te doen, ook privé. Het begint en eindigt met je mensen.”

Werkoverleg

Dat er op de werkvloer prima ideeën ontstaan, komt naar voren bij een spuitgietmachine met een geautomatiseerd droppingsysteem. In plaats van op een transportband valt het vers gegoten kunststof product door de zwaartekracht in het palletkrat eronder. “Het is nog een proef”, licht El-Abbassi toe, “maar als we hiermee alle transportbanden overbodig maken, brengen we de energieconsumptie weer een stap verder terug. Het basisidee hiervoor hebben onze operators zelf bedacht.” Dit soort nieuwe inzichten ontstaat volgens El-Abbassi vaak in het dagelijkse werkoverleg, dat het bedrijf heeft ingericht volgens Six Sigma-managementprincipes. Alle medewerkers van de dag – operators en technische dienst – zijn dan aanwezig. Niet alleen de kwaliteitszorg rond de productie, maar ook andere verbeteringsopties komen aan bod. De fabriek heeft verder een ‘Future Factory Team’, dat regelmatig bijeenkomt om nieuwe verduurzamingsopties af te pellen.

NIET IN JE EENTJE

De fabriek in Ede is nu anderhalf jaar bezig en er is veel kennis en ervaring opgedaan, aldus ElAbbassi. “Het ombouwen van een 90 jaar oude fabriek met hoogst energie-inefficiënte gebouwen is een ingrijpend proces en de business moet in de tussentijd doorgaan. De bedrijfsvoering mag er niet onder lijden.” Volledig nul is de CO₂-uitstoot nog niet. Jaarlijks is 80.000 m3 gas nodig, wat gecompenseerd wordt door certificaten van een windmolenpark in de VS. Volgend jaar hoopt het bedrijf een warmtekoudeopslag-systeem (WKO) in te kunnen richten, dat de restwarmte van de spuitmachines ondergronds opslaat voor verwarming in de winter. Eind 2024 is de fabriek dan volledig gasvrij en dankzij de inzet van groene elektriciteit volledig zelfstandig CO₂-neutraal. De vergunningaanvraag voor de WKO loopt, maar de procedure verloopt minder snel dan gehoopt, omdat de provincie mankracht tekort komt. Het illustreert dat ABB, ondanks alle technische kennis die het in huis heeft, niet zonder de medewerking van andere partijen kan. “Energiebesparing realiseer je niet in je eentje”, zegt El-Abbassi, “ook ons lukt dat niet. Als bedrijf opereer je in een productketen van toeleveranciers en afnemers. Ook de overheid is een belangrijke partner. Je kunt immers tegen allerlei wetgeving aanlopen. Niet alleen tijdrovende procedures, er zijn ook wettelijke verplichtingen om energiebesparende maatregelen te treffen. Ook praten we met de directe omgeving. Hiernaast zit bijvoorbeeld een vervoersbedrijf dat voor het opladen van zijn elektrische bussen een groot transformatorstation heeft gebouwd. Wij willen ons verouderde trafostation aanpakken, misschien liggen er mogelijkheden in samenwerking. En er zijn nog meer energie-intensieve bedrijven op ons bedrijvenpark. We hebben elkaar meer te bieden dan we wellicht denken, en niemand heeft alle kennis in huis.” ●