AGRO industry 2014/2

2/2014 (14) LATO

przemysł napojowy

w numerze:

Produkcja soków, nektarów oraz napojów w rejonie Zatoki Perskiej Op ako w ania w pr zemy śle napojo w y m

temat numeru

ISSN: 2083-0009

technika i technologia w przemyśle spożywczym

nagroda

Piwo z Polski nagrodzone na największym piwnym konkursie na świecie

World Beer Cup ® 2014 W gronie najlepszych piw na świecie, jako jedyne nagrodzone piwo z Polski, znalazł się porter bałtycki z wielkopolskiego Browaru Fortuna.

K

omes Porter Bałtycki z Browaru Fortuna, z Miłosławia w Wielkopolsce, zdobył Brązowy Medal na międzynarodowym konkursie World Beer Cup 2014® w USA w Denver. To najbardziej prestiżowy i największy konkurs piwnym na świecie, nazwany również „Olimpiadą Piw”. Komes Porter Bałtycki startował w kategorii Porterów Bałtyckich. Ceremonia wręczenia nagród odbyła się 12 kwietnia w Denver, w USA. Jest to drugie tak prestiżowe wyróżnienie dla Komesa Portera Bałtyckiego w ciągu ostatnich kilku miesięcy. W październiku zeszłego roku zdobył on złoty medal na European Beer Star – największym konkursie piw w Europie. To oznacza, że nasz porter bałtycki to obecnie jedno z najlepszych piw na świecie w swojej kategorii i jedno z najbardziej docenionych na świecie polskich piw – powiedział Krzysztof Panek, prezes zarządu Browaru Fortuna z Miłosławia.

W konkursie World Beer Cup 2014 o tytuł najlepszych złotych trunków walczyła imponująca liczba piw. Do konkursu nadesłano 4 754 piwa, z 1 403 browarów z 58 krajów. Piwa oceniał panel 219 profesjonalnych piwnych sędziów z 31 krajów. Sędziowie oceniali cechy sensoryczne piwa jak: kolor, pianę, aromat i smak. Ocena odbywała się na zasadzie ślepych testów, oceniający znali jedynie typ piwa, ale nie jego markę

2,4

miliarda złotych

– tyle w 2012 roku wydała Kompania Piwowarska na zakupy towarów i usług w Polsce.

Najwięcej na działalności Kompanii Piwowarskiej zyskał sektor opakowań (755 mln zł), dalej rolnictwo (543,6 mln zł) oraz media i marketing (436,8 mln zł).

4

Polska jest na

miejscu (za Turcją, Ekwadorem i Hiszpanią ) pod względem dostarczania owoców i warzyw na ukraiński rynek. Na Ukrainę w 2012 roku wysłaliśmy prawie 93 tysiące ton owoców i warzyw. W tym czasie Ukraina zaimportowała w sumie ponad milion ton owoców i warzyw z różnych stron świata (Factsheet Oekraine).

Międzynarodowy panel piwnych sędziów uznał, że Komes Porter Bałtycki w najwyższym stopniu reprezentuje najlepsze cechy stylu Porter Bałtycki. Porter z Browaru Fortuna ujął sędziów nasyconą ciemną barwą, kremową pianą, wytrwanym, złożonym smakiem dopełnionym nutami palonego słodu, czekolady i kawy.

Jesteśmy niezmiernie dumni z tej nagrody. To dowód, że niewielkim browarze jak nasz powstają wielkie piwa doceniane na świecie – dodał Krzysztof Panek – Myślę, że kluczem do naszego sukcesu jest poszanowanie piwowarskich tradycji, warzenie z surowców najwyższej jakości oraz zaangażowanie i kunszt piwowara. Cieszymy się, że zaprezentowaliśmy polskie piwowarstwo od jak najlepszej strony. To oczywiście zobowiązuje i na pewno nie spoczniemy na laurach.

XVII Międzynarodowe Sympozjum Stowarzyszenia Krajowa Unia Producentów Soków „Stare zagrożenia, nowe szanse branży sokowniczej”

fot. APB. Na zdjęciu browar w Bojanowie

Porter Bałtycki to tradycyjny styl piwa, warzony na terenie Polski od XVIII wieku. W Browarze Fortuna porter powstaje prawie rok. Jest warzony w tradycyjnych otwartych kadziach, z użyciem składników przygotowywanych w samym browarze, jak palony słód. Długie, wielomiesięczne leżakowanie sprawia, że porter z Miłosławia nabiera wyjątkowego charakteru i złożoności.

Grupa Jakubiak rośnie w siłę

C

zwarty browar w grupie Browary Regionalne Jakubiak to zakład w Tenczynku. Firma ma w swych zasobach browary w Ciechanowie oraz Lwówku Śląskim a także przyłączony w końcu 2012 roku – browar w Bojanowie. Właściciel Browarów Regionalnych Jakubiak ma także w planach budowę od podstaw nadmorskiego browaru w Darłowie.

14-16 maja 2014 roku,

Best Western Premier Hotel**** Kraków Patronat Honorowy: Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

spis treści 5

REDAKCJA ul. Skłodowskiej-Curie 42, 47-400 Racibórz tel. 32 726 79 47, fax 32 720 65 85 redakcja@bitubi.pl

Musimy wyprzedzić innych rozmowa z Mirosławem Maliszewskim

8 Jabłecznik

Aleksandra Wojnarowska 10 Produkcja soków, nektarów oraz napojów owocowych

w rejonie Zatoki Perskiej

Lech Maryniak 15 Napoje w opakowaniach kartonowych Jan Jasiński

RADA PROGRAMOWA Bogdan Dróżdż (SGGW) Lech Maryniak Adam Pawełas (Carlsberg Polska) Ireneusz Plichta (ProEko) Janusz Wojdalski (SGGW) Zygmunt Zander (UWM) REDAKTOR NACZELNA Aleksandra Wojnarowska tel. 535 094 517

19 Opakowania w przemyśle napojowym

Janusz Zakręta 19 Zalety butelek PET

Michał Grzelak

DZIAŁ MARKETINGU tel. 535 566 506

SEKRETARZ REDAKCJI Janusz Zakręta tel. 692 12 33 69 PRACOWNIA GRAFICZNA PROGRAFIKA.com.pl DRUK Drukarnia Wydawnictwa NOWINY ul. Olimpijska 20, 41-100 Siemianowice Śl.

WYDAWCA Agencja Promocji Biznesu s.c. ul. Skłodowskiej-Curie 42, 47-400 Racibórz tel. 32 726 79 47 fax 32 720 65 85 www.agro.apbiznes.pl

Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń oraz za treść

i poprawność artykułów przygotowanych przez niezależnych autorów.

20 II Kongres Służb Technicznych Przemysłu Spożywczego

relacja

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych.

Kwartalnik. Nakład: do 2 000 egzemplarzy

22 Piwne dyskusje w Ciechanowie relacja 24 Szkoła Technologii Fermentacji relacja 26 Laury Bractwa Piwnego

relacja reklama

Zaprzyjaźnione wydawnictwa:

Musimy

wyprzedzić innych

e-w ydanie do pobrania na:

Nasz obecny potencjał przetwórczy i sortowniczy ma zdolności zagospodarowania nawet 5 milionów ton jabłek.

Jeszcze tyle nie produkujemy

fot. archiwum autora

Jesteśmy światową potęgą w produkcji jabłek, tymczasem przeciętny Polak zjada zaledwie 14 kg jabłek rocznie.

Większość naszych jabłek w postaci koncentratu wypija Unia Europejska a większość eksportu jabłek deserowych zjadają Rosjanie. Brak dywersyfikacji rynków zbytu i niskie krajowe spożycie budzą niepokój. Czy nie jest to kolos na glinianych nogach?

Moim zdaniem spożycie krajowe nie jest wcale małe. Od kilkunastu lat jest mniej więcej na tym samym poziomie. Były co prawda sezony zmniejszonej konsumpcji, baliśmy się, że będzie to stały trend, jednak od kiedy prowadzone są akcje promujące jedzenie jabłek, sytuacja zaczęła się zmieniać. Minione dwa, trzy lata, to wzrost spożycia. Dotyczy to też innych owoców - malin, truskawek, borówek.

Uzależnienie się w eksporcie od rynku rosyjskiego może budzić niepokój, ale warto pamiętać, że nasza produkcja

fot. freeimages

O polskim sadownictwie, cenach surowca i polsko-polskiej konkurencji rozmawiamy z Mirosławem Maliszewskim, prezesem stowarzyszenia „Związek Sadowników Rzeczpospolitej Polskiej”, posłem na Sejm z ramienia PSL.

Bezwzględnie niekorzystne jest polskopolskie konkurowanie firm i grup – mówi Mirosław Maliszewski prezes stowarzyszenia „Związek Sadowników Rzeczpospolitej Polskiej”, poseł na Sejm z ramienia PSL

www.agro.apbiznes.pl

wzrastała głównie z powodu rosnących zakupów właśnie z tego kraju. Ponadto od dwóch lata prowadzimy na tym rynku kampanię „Jabłka każdego dnia”, która już przynosi efekty. Rosjanie jedzą coraz więcej jabłek i coraz więcej kupują ich właśnie od nas. W mojej ocenie to stały trend. Myślimy także o zdobywaniu nowych rynków. Z nadzieja patrzymy np. na Chiny, gdzie widzimy podobne do rosyjskich tendencje. Lada moment ruszamy tam z podobną do rosyjskiej kampanią i mam nadzieję, że

za jakiś czas będziemy mogli pochwalić się dużym eksportem do tego kraju.

Absolutnie nie zgadzam się z opinią, ze jesteśmy „kolosem na glinianych nogach”. Nasza pozycja w świecie ma solidne i trwałe podstawy, tworzone przez kilkadziesiąt lat, w tym bardzo dynamicznie w ostatnich kilku latach.

W jakich działaniach - Pańskim zdaniem - leży szansa na rozwój i rozkwit polskiego sadownictwa?

Działania muszą być kompleksowe i skoordynowane. Przede wszystkim musimy utrzymać konkurencyjność produktu, czyli dbać o niewzrastanie znacząco kosztów. Szczególnie mam na myśli siłę roboczą. To, że dziś mamy dostęp do pracowników z Ukrainy, to

2/2014

5

przetwórstwo owocowo-warzywne

rozmowa nasza wielka przewaga nad innymi uczestnikami rynku. W krajach Europy Zachodniej produkcja spada głównie z powodu drogich pracowników i w ogóle ich braku. To najważniejszy czynnik ograniczający w rozwoju sadownictwo belgijskie, holenderskie, niemieckie czy włoskie. Ponadto musimy stale podnosić jakość produkcji. Dziś konsument oczekuje żywności nie tylko taniej, ale także smacznej, ładnie wyglądającej i nade wszystko bezpiecznej. Nie możemy pod tym względem odstawać od największych konkurentów. Należy też ciągle poprawiać zdolności przechowalnicze i logistyczne, stworzyć dobry system gwarancji jakości, prowadzić akcje promocyjne. Musimy być obecni na imprezach targowych, brać udział w misjach gospodarczych, pokazach, degustacjach. Musimy być aktywni w kraju i na zewnątrz, wyprzedzać innych.

Nie wierzę, że mogą pojawić się czasy, w których produkcja dla przerobu będzie bardziej opłacalna niż owoców deserowych. Nie znam takiego przykładu gdziekolwiek na świecie

nie zaryzykuje sprzedaży jabłek po 15-25 groszy za kilogram. To bardziej daje pewność bankructwa niż zysku.

Jak ocenia Pan wpływ funduszy europejskich na polski rynek owocowo-warzywny? Czy ilość chłodni przemysłowych, jaka powstała w ostatnim czasie w grupach producenckich, nie jest zbyt wysoka jak na nasze polskie możliwości? Czy nie konkurujemy niepotrzebnie sami ze sobą? Środki unijne odegrały ogromną rolę w procesie przeobrażania polskiego sadownictwa. Zarówno na p o z i o m i e g o s p o d a r s t w, j a k t e ż w grupach. W ciągu minionych kilku lat obraz naszego sektora zmienił się

fot. freeimages

Czy ukierunkowanie się sadownika na produkcję jabłek przemysłowych może być – Pańskim zdaniem – szansą na

rozwój? Czy taka specjalizacja w polskich warunkach ma rację bytu?

Moim zdaniem do przemysłu będą trafiać raczej tylko jabłka odpadowe.

Nie wierzę, że mogą pojawić się czasy, w których produkcja dla przerobu będzie bardziej opłacalna niż owoców deserowych. Nie znam takiego przykładu gdziekolwiek na świecie. Jednak być może pojawią się tzw. „sady przemysłowe”, ale w mojej ocenie tylko w przypadku pewnych niszowych asortymentów.

Koncentrat jabłkowy - jestem tego pewien - będzie w najbliższych latach powstawał z owoców selekcjonowanych w czasie zbioru lub później w momencie sortowania owoców z magazynów.

Gdyby natomiast kiedyś powstały technologie umożliwiające mechaniczny zbiór, być może powstałyby też sady z głównym przeznaczeniem owoców do przerobu. Inaczej tego nie widzę.

Dodatkowym niekorzystnym czynnikiem jest brak stabilności cen w tym kanale i długotrwałych gwarancji zbytu i ceny (brak kontraktów). Nikt poważny

6

2/2014

e-w ydanie do pobrania na:

www.agro.apbiznes.pl

fot. freeimages

Bardzo niskie ceny skupu w kilku sezonach zredukowały plantacje i poziom zbiorów. Z tego też powodu sadownicy kierują się wyraźnie w stronę bardziej przewidywalnego „deseru”

diametralnie. Powstały tysiące hektarów nowoczesnych sadów, widać nowe opryskiwacze, ciągniki, przyczepy, wózki itp. W grupach pojawiły sie duże chłodnie, ale przede wszystkim supernowoczesne linie sortowniczo – pakujące, pozwalające przygotować duże, jednolite partie owoców. Bardzo się cieszę, że w procesie tym ogromną rolę odegrał Związek Sadowników RP. Pamiętam doskonale przekonywanie do tego pomysłu naszego rządu i później unijnych decydentów. Dziś dzięki temu jesteśmy w stanie wygrywać konkurencję na międzynarodowej arenie. Uważam, ze proces ten powinien trwać nadal. Wcale nie mamy za dużo chłodni. Bezwzględnie natomiast niekorzystne jest polsko- polskie konkurowanie firm i grup. W mojej ocenie proces organizacji polskiego rynku owoców deserowych ma za sobą dopiero pierwszy etap - inwestycyjny. Trzeba jak najszybciej przejść do drugiego - integracji poziomej podmiotów handlowych.

Pozwoli to wzmocnić naszą pozycję na rynku, szczególnie zewnętrznym i wygrywać na nim. Dziś jeszcze wielokrotnie przegrywamy - właściwie sami z sobą. Podłożem tych porażek nie są nadmierne inwestycje, ale raczej brak zespołowego działania i jednostkowa

e-w ydanie do pobrania na:

próba dominacji. Żadna firma tego nie osiągnie, razem możemy to próbować zrobić.

W ubiegłym roku w Polsce zakupiono 35 milionów drzewek jabłoni. Zakładając, ze połowa poszła na odnowienia, mamy w kraju kolejne 5 tysięcy hektarów sadów jabłkowych.

Jak to wpłynie na wyniki sektora?

Modernizacja jest niezbędna.

Mamy jeszcze zbyt dużo słabych, starych, mało wydajnych sadów. Nowe nasadzenia powstają głównie jako rekonstrukcja, choć w niektórych rejonach powstają nowe „zagłębia” sadownicze. Uważam jednak, że jeśli będziemy aktywni w eksporcie, jesteśmy w stanie efektywnie sprzedać rosnącą produkcję. Nasz obecny potencjał przetwórczy i sortowniczy ma zdolności zagospodarowania nawet 5 milionów ton jabłek. Jeszcze tyle nie produkujemy.

Czy przetwórcy i producenci jabłek stoją po dwóch stronach barykady? Czy jest jednak szansa na porozumienie,

www.agro.apbiznes.pl

w celu osiągnięcia obopólnych korzyści?

Trzeba żyć nadzieją, że kiedyś dojdzie do porozumienia. Różnica między rynkiem owoców deserowych i przemysłowych polega między innymi na tym, że sadownicy nie są w jakikolwiek sposób powiązani z zakładami przerabiającymi, przez co nie mają jakiegokolwiek wpływu na ich politykę (zakupową, sprzedażową).

To nie daje sadownikom nadziei na unormowanie sytuacji. Zakłady, wydaje mi się, też wolą grać „wolnym rynkiem”, niż wiązać się partnerskimi umowami z plantatorami. Twierdzą, że surowca nigdy im nie zabraknie. Mylą się w mojej ocenie, co potwierdza choćby truskawka i wiśnia. Bardzo niskie ceny skupu w kilku sezonach zredukowały plantacje i poziom zbiorów. Z tego też powodu sadownicy kierują się wyraźnie w stronę bardziej przewidywalnego „deseru”. Tym bardziej, że są udziałowcami obracających ich towarem grup producenckich.

To zasadnicza różnica między oboma rynkami. Mimo wielu spotkań i pozornie dobrych chęci większych zmian we wzajemnym podejściu nie widzę. Szkoda, bo to duży i znaczący rynek.

Rozmawiała Aleksandra Wojnarowska

2/2014

7

przetwórstwo owocowo-warzywne

cydry

Jabłecznik

Od wielu lat wąskie grono specjalistów apelowało o promocję cydrów, jako doskonałych, orzeźwiających napojów na bazie polskiego jabłka. Niestety, jego produkcja powiązana była w istotny sposób z wysoką akcyzą. Od stycznia br. sytuacja uległa zmianie: obniżona została stawka podatku akcyzowego na cydr ze 158 do 97 złotych za hektolitr.

Czyli 0,61 zł za litr. Czy to wystarczy, aby cydr zaistniał na rynku?

Niektóre szacunki mówią, iż w per-

Anglicy spożywają rocznie kilkanaście litrów cydru na jednego mieszkańca.

lub zagęszczonego soku jabłkowego, z możliwością dodania wody, sacharozy, cukru płynnego, inwertowanego cukru płynnego, glukozy, syropu glukozowego, syropu glukozowo-fruktozowego, fruktozy, drożdży, pożywek lub kwasów spożywczych.

Trunek może być sztucznie nasycony dwutlenkiem węgla.

Jak widać – możliwości produkcji jest wiele.

spektywie 3-5 lat sprzedaż cydru w Polsce ma szansę osiągnąć poziom ok. 70 milionów litrów. Dlatego w szranki stanęli, oprócz tradycyjnych winiarni i destylarni, również producenci piwa, w tym światowi potentaci obecni na polskim rynku. Zasięg, o którym myślimy to rynek piwa – zdradza nam Michał Rozalicz, dyrektor marketingu AMBRA SA. – Ponieważ cydr to realna alternatywa dla piwa i alkoholi smakowych.

Jak to się robi na świecie Co mówi ustawa Cydr – będący napojem o rzeczywistej zawartości alkoholu od 1,2% do 8,5% objętościowych, otrzymanym w wyniku fermentacji alkoholowej nastawu na cydr, bez dodatku alkoholu, z możliwością słodzenia jedną lub wieloma substancjami, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, lub dodania soku jabłkowego lub zagęszczonego soku jabłkowego. Ustawa reguluje również sam nastaw na cydr jako mieszaninę sporządzoną przy użyciu całych lub rozdrobnionych jabłek, moszczu jabłkowego, soku jabłkowego

S

Aleksandra Wojnarowska AGRO industry

Zaledwie w kilku regionach świata przepisów dotyczących cydru nie można zaliczyć do łagodnych. Przykładem jest hiszpańska Asturia, gdzie określa się dopuszczalne odmiany jabłoni, zasięg terytorium, na którym rosną sady, maksymalną wydajność z hektara czy zakaz dolewania wody do moszczu. Poza takimi nielicznymi wyjątkami, produkcja jabłecznika nie jest objęta szczególnymi restrykcjami.

Są jednak pewne podstawowe, generalne zasady. Do produkcji cydrów używa się kilku grup jabłek specjalnych odmian: słodkich, kwaśnych oraz

tawki akcyzy na napoje fermentowane wynoszą: 1) na cydr i perry o kodach CN 2206 00 31, 2206 00 51 oraz 2206 00 81, o rzeczywistej objętościowej mocy alkoholu nieprzekraczającej 5,0% objętości – 97,00 zł od 1 hektolitra gotowego wyrobu; 2) na pozostałe napoje fermentowane – 158,00 zł od 1 hektolitra gotowego wyrobu.

8

2/2014

gorzko-słodkich. Każda z nich posiada specyficzne cechy, ułatwiające fermentację, nadające napojowi goryczkę czy świeżość. Odpowiednie ich połączenie nadaje naszemu cydrowi specyficzny, wyjątkowy smak. Niektóre odmiany jabłoni nadają się do produkcji cydrów jednoodmianowych.

Cydry z naszego podwórka Pomimo, iż jest Polska jednym z wiodących producentów jabłek na świecie, tradycja produkcji popularnego ongiś jabłecznika leży w powijakach.

Większość naszych producentów nie tylko nie produkuje cydru ze specjalnych odmian jabłek, ale po prostu fermentuje go z koncentratu jabłkowego, co jest oczywiście dopuszczalne i zgodne z prawem. Jednak trudno nadać takim trunkom odpowiednie cechy, takie jak owocowość, kwasowość, goryczka i rześkość w odpowiednich proporcjach.

Z drugiej strony, przez całe wieki udoskonalenie procesu fermentacji nie odwracało uwagi od podstawowego celu picia: „Kiedy ulubieniec Boga Noe wyszedł na ląd z arki, pierwszym, co zrobił, jako rolnik, było zasadzenie winnicy i upicie się do nieprzytomności winem z jej owoców. Nie rozkoszował się ani jego bukietem, ani wykończeniem, nie porównywał też jego smaku do

e-w ydanie do pobrania na:

www.agro.apbiznes.pl

na świeże jabłka, naturalną metodę produkcji z soku, a nie z koncentratu.

W 2013 roku sprzedaliśmy 800 tys. litrów Cydru Lubelskiego powiedział Robert Ogór, prezes AMBRA S.A. kilkakrotnie podkreślając, że tylko naturalna produkcja cydru potrafi w pełni wydobyć walory polskich jabłek. Ogór podkreślił również, iż kulturę cydru tworzy różnorodność sposobów produkcji.

Wiele jeszcze przed nami, choćby plany produkcji cydrów jednogatunkowych.

Z pewnością będziemy jeszcze wielokrotnie zaskakiwać nowymi pomysłami na cydr – dodał.

Obecnie cydr jest dostępny w co czwartym sklepie, gdy tymczasem piwo w każdym a wino w 8 na 10 sklepów. Jest to jednak wynik bardzo dobry, biorąc pod uwagę fakt iż firma Jantoń cztery lata temu przeprowadziła badania rynkowe i nikt spośród konsumentów nie miał pojęcia co oznacza cydr. Sklepy wyodrębniają osobne półki na tę kategorię i często tworzą bogate ekspozycje zachęcając Polaków do zakupu, co może oznaczać zwiększenie sprzedaży.

Cydry są mocno rozwijającą się kategorią alkoholi. Również nasza firma planuje ekspansję w tym segmencie.

W Meli Melum wierzymy, że cydr może stanowić trunek, który podniesie styl picia alkoholu Polaków. Dla nas jabłecznik jest bezpretensjonalny, ale jednocześnie niesie za sobą kulturotwórczą siłę. Z tego wniosku ukuliśmy nasze hasło: Naturalnie Kulturalnie – przekonują nas specjaliści z Meli Melum.

dymu palącego się drewna czy jabłek.

Później żył jeszcze 350 lat zdrów jak ryba” (Barbara Holland, Radość picia, Warszawa 2009, s. 34).

Mimo wszystko zwróciliśmy się do polskich producentów cydru z prośbą o odpowiedź na pytanie z czego produkują swoje wyroby i czy używają do tego polskich jabłek.

Niewielu odpowiedziało na nasze zapytanie. Na tym tle pozytywnie wyróżnia się firma Ambra SA, która rzeczywiście mocno postawiła na produkcję tego trunku: Po kilku latach testów wiosną 2012 roku rozpoczęliśmy przygotowania konceptów produktowych. Kilka miesięcy później przystąpiliśmy do etapu przygotowań produkcyjnych, stawiając

e-w ydanie do pobrania na:

Co w Internecie piszczy Opinie internautów na temat cydrów są zróżnicowane (cytowane wypowiedzi pochodzą z forów internetowych): Ceny są o połowę za wysokie i będzie to śladowa produkcja. Cena 100g czystego alkoholu w wódce to około 10PLN, w piwie to 12PLN, w cydrze przy proponowanych cenach w litrowych opakowaniach to 20PLN za 100g czystego alkoholu. Nie ma się co bajerować, na polskim rynku, z taką ceną cydr przegra.

Już to widzę, jako ze mamy jabłek w huhu to jak się zacznie produkcja cydru to zacznie się walka jak to w Polsce ceną, a więc szybko dojdziemy do tego że będzie to woda ze spirytusem zaprawiona barwnikiem i jeszcze dosłodzona Polacy nie przepadają za cydrem bo ani go nie znają ani go nie lubią zanadto, wiec to będzie walka o 100 tysięcy klientów, a przetwórnie wybudować trzeba i spłacić też

www.agro.apbiznes.pl

A

rtur Dubaj, główny technolog AMBRA: Jabłka, z których jest wyprodukowany Cydr Lubelski pochodzą wyłącznie z terenu Polski. Bezpośrednio do fermentacji cydru jest używany tylko i wyłącznie sok z wyciśniętych jabłek. Nie fermentujemy cydru z koncentratu. Co ciekawe, Cydr Lubelski jako jedyny cydr produkowany w Polsce zawiera tylko i wyłącznie naturalny dwutlenek węgla powstający w procesie fermentacji soku jabłkowego.

Naszym najnowszym pomysłem jest linia niskoalkoholowych napojów na bazie cydru. Już wkrótce zaskoczymy ciekawymi smakami, w których najbardziej obiecująco wygląda oryginalny smak białej truskawki, niespotykany dotychczas w kategorii alkoholi – przekonuje Monika Kania, kierownik ds. marketingu w Jantoń SA Całkowicie inną koncepcję rysuje przed nami Dariusz Mącarz z firmy Meli Melum. W 2013 roku, dzięki wsparciu miasta Wrocław, firma rozpoczęła współpracę w ramach programu MOZART z ekspertami z Uniwersytetu Przyrodniczego. Wspólne, kilkumiesięczne próby poszukiwania najlepszej receptury dla moszczu jabłkowego uzyskanego z rodzimych owoców zakończyły się wyselekcjonowaniem najlepszych drożdży i parametrów.

Na rynku dominować będą prawdopodobnie cydry produkowane przed duże firmy, ale rosnąca świadomość Polaków i poszukiwanie jakościowych produktów z historią pokazuje dobrą perspektywę dla inicjatyw z taką filozofią działania jak nasza – podsumowuje Mącarz.

2/2014

9

przetwórstwo owocowo-warzywne

Kraje Zatoki Perskiej przeżywają istny boom gospodarczy. Szczególnie rozwijają się gospodarczo Zjednoczone Emiraty Arabskie, Katar, Kuwejt, Oman oraz Arabia Saudyjska. Wyraźnie widać wykorzystanie środków finansowych, pochodzących ze sprzedaży ropy naftowej oraz gazu ziemnego na inwestycje kapitałowe. Szczególnie istotne są tu inwestycje w sektorze produkcji spożywczej.

Charakterystyka produktów W krajach Zatoki Perskiej rynek produkcji soków, nektarów oraz napojów owocowych zaczyna być dopiero porządkowany na płaszczyźnie prawnej. Producenci lokalni usiłują podążać w kierunku standardów europejskich ale także i amerykańskich. Stosując legislacje europejską [2], [3] dostępne tam produkty można w przybliżeniu podzielić na: Sok owocowy.

Produkowany jest w oparciu o 100% wsad owocowy. Sok wyciśnięty bezpośrednio z owoców lub otrzymany z zagęszczonego soku owocowego poprzez odtworzenie proporcji wody

10

2/2014

i aromatu usuniętego w trakcie procesu zagęszczania. Sok nie zawiera dodatku sztucznych barwników ani aromatów; nie może być konserwowany chemicznie. Jeżeli sok przygotowany jest ze skoncentrowanego soku owocowego wtedy jest typu FC (From Concentrate). Sok owocowy nie z koncentratu NFC (Not From Concentrate) jest produkowany z mrożonego lub aseptycznie pakowanego naturalnego niezagęszczonego soku owocowego.

Może być również produkowany ze świeżo wyciskanych owoców.

Nektar owocowy.

W swoim składzie zawiera od 25 do 100% wsadu owocowego.

Lech Maryniak Ekspert

foto: archiwum autora

rynki egzotyczne

Nektar to rozcieńczony wodą sok z dodatkiem cukru, ewentualnie kwasu cytrynowego. Produkt ten nie zawiera sztucznych barwników ani aromatów; nie może być konserwowany chemicznie.

Napój owocowy.

W swoim składzie posiada od 20 do 100% wsadu owocowego. Produkt ten zawiera określoną ilość soku, wody, cukru, kwasu cytrynowego i inne dozwolone do żywności dodatki.

Napój owocowy może zawierać również barwniki i aromaty.

System sprzedaży detalicznej przedstawionych produktów, niezależnie czy jest to sok, nektar czy

e-w ydanie do pobrania na:

www.agro.apbiznes.pl

fot: chromastock

też napój owocowy jest podzielony na dwie kategorie. Pierwszą z nich stanowią produkty o długim terminie przydatności do spożycia, sprzedawane ze zwykłej półki sklepowej.

Drugą kategorię stanowią produkty pasteryzowane o krótkim okresie przydatności do spożycia. Ich sprzedaż i dystrybucja zorganizowana jest głównie w systemie zimnego łańcucha sprzedaży i logistyki (cold chain). Na koniec produkty te są wystawione i oferowane z lad chłodniczych.

Autor wspominał już w poprzednim artykule [5], że soki, nektary oraz napoje owocowe są w regionie bardzo często produkowane w powiązaniu z produkcją mleczarską. Obie te

e-w ydanie do pobrania na:

www.agro.apbiznes.pl

ofe r t y p r o d u k towe uzu p e ł n i a j ą s i ę w z aj e m ni e, s zc ze g ó lni e n a półce chłodniczej. Fot. 1, Fot. 2, Fot. 3. przedstawiają wygląd półek w przeciętnym supermarkecie w Zjednoczonych Emiratach Arabskich.

Przybliżenie technologii i organizacji produkcji soków, nektarów oraz napojów owocowych Ze względu na różnorodność zastosowanych technologii produkcji oraz pakowania należy przykładowy zakład, w którym takie technologie się znajdują, podzielić na poszczególne bloki produkcyjne.

Ze względu na duży wzrost ludności w regionie Zatoki Perskiej, a zwłaszcza siły roboczej, potrzebnej do rozwoju gospodarek, sektor produkcji spożywczej bardzo szybko rośnie. Dodatkowo warunki pogodowe oraz brak spożycia napojów alkoholowych powodują, że produkcja napojów bezalkoholowych rozwija się tu bardzo dobrze. Celem artykułu jest przybliżenie naszym producentom soków, nektarów oraz napojów owocowych technologii produkcji tam dostępnych. Autor pracując obecnie w regionie Zatoki Perskiej ma również nadzieję, że przedstawione rozwiązania produkcyjne i inne spojrzenie na ten sektor może pomóc polskim producentom soków, nektarów oraz napojów owocowych w poprawie swojej kondycji finansowej i zwiększeniu konkurencyjności branży.

2/2014

11

przetwórstwo owocowo-warzywne

rynki egzotyczne

Przygotowanie koncentratów owocowych.

Koncentraty owocowe są najważniejszym składnikiem w produkcji soków, nektarów i napojów owocowych.

Szczególnie są one odpowiedzialne za smak oraz wygląd poszczególnych

12

2/2014

produktów. Koncentraty są sprowadzane w postaci skoncentrowanych soków owocowych. Równie niezbędnym składnikiem są aromaty owocowe, dodające pełni smaku oraz zapachu produktom. Coraz częściej ważną rolę w produkcji grają również pulpy lub cząstki owocowe. Są one najczęściej sprowadzane w postaci mrożonej lub w opakowaniach aseptycznych. Do produkcji nektarów i napojów owocowych często stosowane są tu dodatki w postaci sypkiej takie jak stabilizatory, witaminy czy inne funkcjonalne.

Produkcja syropu prostego.

Dodatek syropu prostego jest ważnym składnikiem, szczególnie w procesie produkcyjnym nektarów oraz napojów. Ze względu na mniejszą zawartość wsadu owocowego muszą być one dosłodzone właśnie takim syropem. Syrop prosty jest tu najczęściej produkowany z cukru granulowanego, pochodzącego głównie z trzciny cukrowej, bardzo popularnego surowca znajdującego się w sąsiednich krajach azjatyckich. Produkcja syropu prostego polega na rozpuszczeniu wspomnianego cukru w wodzie uzdatnionej. Taki syrop może być również pasteryzowany. Na niewielką skalę produkcyjną wykorzystywany jest tu również syrop glukozowo-fruktozowy HFCS (High Fructose Corn Syrup).

Fot. 1.

Oferta wody kokosowej w opakowaniu kartonowym aseptycznym

Fot. 2.

Oferta soku świeżego na półce chłodniczej w opakowaniu typu PET

rozpuszczenia komponentów sypkich oraz dozowania komponentów płynnych następuje właściwa produkcja.

Produkcja soków owocowych.

Soki owocowe są tu produkowane w oparciu o 100% wsad owocowy w postaci koncentratu soku owocowego. Niezbędnymi składnikami soku owocowego są naturalne aromaty owocowe. Na koniec dla uzupełnienia jest dodawana woda uzdatniona celem osiągnięcia odpowiedniego poziomu naturalnych substancji rozpuszczonych. Bardzo często dodawana jest również pulpa owocowa lub cząstki owocowe. Tak scharakteryzowaną produkcję soków można nazwać produkcją z koncentratu FC (From Concentrate).

Jeżeli sok jest produkowany ze świeżo wyciskanych owoców, mrożonego soku owocowego lub aseptycznie pakowanego soku bez dodatku wody (jedynie nieznacznej wodnej korekty substancji rozpuszczonych), wtedy taką produkcję nazywamy NFC (Not From Concentrate).

Tak przygotowany sok może być poddany dalszym procesom pasteryzacji i rozlewu.

Produkcja nektarów owocowych.

Nektary owocowe produkowane są na bazie wsadu owocowego oraz innych dodatków takich jak: syrop cukrowy, pulpy i cząstki owocowe. Po końcowym zmieszaniu składników nektaru z wodą i osiągnięciu żądanych parametrów

fot: archiwum autora

Głównymi procesami produkcyjnymi są tutaj: Proces uzdatnianie wody.

W procesie produkcji soków, nektarów oraz napojów bezalkoholowych, woda jest szczególnie ważnym surowcem produkcyjnym. W przypadku produkcji na bazie koncentratów soków owocowych może ona stanowić nawet od 80 do 90% udziału wagowego. Ze względu na poważne trudności w dostępie do naturalnych źródeł wody pitnej w regionie Zatoki Perskiej jest ona szczególnie cennym surowcem. Pomimo funkcjonowania potężnych odsalarni wody morskiej [1] pracujących w oparciu o spalanie w blokach energetycznych relatywnie tanich węglowodorów (ropy i gazu) to ceny wody uzdatnionej są jednak wysokie. Odsalarnie wody wykorzystują ciepło odpadowe z bloków energetycznych, stosujących technologię destylacji wielostopniowej MSF (Multi Stage Flash Distillation). Tak uzdatniona woda jest sprzedawana do systemu sieci wodociągowej, z której również korzystają zakłady produkcji spożywczej. Praktycznie zawsze zakłady produkujące soki, nektary oraz napoje bezalkoholowe stosują dodatkowo swoje systemy uzdatniania wody, oparte głównie o technologię odwróconej osmozy RO (Reverse Osmosis). Takie podejście ma zapewnić poprawną i powtarzalną kompozycję chemiczną i bezpieczeństwo mikrobiologiczne wody.

fot: archiwum autora

BLOK nr 1: Przyjęcia surowców i początkowe procesy produkcyjne

BLOK nr 2: Główne procesy produkcyjne.

Po procesie przygotowania surowców produkcyjnych w postaci

e-w ydanie do pobrania na:

www.agro.apbiznes.pl

Produkcja napojów owocowych.

Napoje owocowe wydają się być bardzo popularnymi środkami gaszącymi pragnienie wśród przybywających tu coraz liczniej emigrantów zarobkowych.

Produkcja ich polega głównie na dodatku ograniczonej zawartości wsadów owocowych. Odpowiedni poziom substancji rozpuszczonych uzupełniony jest syropem cukrowym oraz innymi dodatkami, jak wyżej przedstawiono. Napoje owocowe mogą być niegazowane, wtedy są pasteryzowane przed lub po procesie rozlewu w opakowaniu. Można także spotkać wersje gazowane tych napojów, pasteryzowane lub - rzadziej -konserwowane chemicznie.

Przedstawiona wyżej technologia produkcji soków, nektarów oraz napojów owocowych może być prowadzona w systemie baczowym (batch). System ten polega na wymieszaniu gotowego soku, nektaru, czy napoju owocowego w zbiorniku mieszalniczym. Tak powstały produkt jest typu gotowego do spożycia RTD (Ready To Drink). Ze względu na kompaktowe rozwiązanie dość często w zakładach produkcyjnych regionu stosuje się system mieszania w przepływie, stosowany do dużych szarży produkcyjnych. Polega on na ciągłym mieszaniu strumieni skoncentrowanego soku owocowego razem z aromatami i wodą uzdatnioną. Taka konfiguracja mieszania dotyczy szczególnie przypadku produkcji soków owocowych. W procesie produkcji nektarów oraz napojów owocowych dochodzą jeszcze strumienie syropu cukrowego oraz innych dodatków płynnych.

Po procesie przygotowania czy to w procesie baczkowym czy też w systemie ciągłego mieszania powinna nastąpić pasteryzacja, która pozwoli bezpiecznie

e-w ydanie do pobrania na:

fot: archiwum autora

technologicznych może być on pasteryzowany i dalej ulec procesowi rozlewu.

Fot. 3.

Oferta nektarów i napojów owocowych na półce chłodniczej w opakowaniu typu PET

Użyte skróty: CIP prowadzić proces rozlewu tych produktów oraz dalsze ich przechowywanie.

BLOK nr 3: Procesy pakowania i zakończenia produkcji Przedstawione powyżej produkty podlegają dalej procesom pakowania jednostkowego a następnie zbiorczego.

Podstawowymi opakowaniami jednostkowymi oraz technologiami pakowania są tu: Pakowanie w butelki szklane.

Stosowanie butelek zwrotnych do soków, nektarów oraz napojów owocowych praktycznie nie istnieje. Bardzo rzadko spotyka się również wspomniane produkty pakowane w butelki jednorazowe. Szklane opakowania jednorazowe stosuje się najczęściej do napojów słodowych z dodatkiem naturalnych soków owocowych. Po procesie rozlewu tak zapakowane napoje podlegają procesowi pasteryzacji tunelowej wraz z późniejszym chłodzeniem.

Pakowanie w puszki napojowe.

Puszka napojowa jest tu szczególnie popularnym opakowaniem. Po procesie rozlewu tak zapakowane produkty podlegają procesowi pasteryzacji tunelowej wraz z procesem chłodzenia.

Pakowanie w kartony.

Pakowanie soków, nektarów oraz napojów owocowych w kartony jest tu bardzo popularne dla wszystkich kategorii sprzedażowych jak IC (Immediate Consumption), ale też i FC (Future Consumption). Produkty przed rozlaniem

www.agro.apbiznes.pl

są pasteryzowane a następnie przed procesem rozlewu przechowywane w zbiornikach aseptycznych.

Pakowanie w opakowania PET, HDPE. Opakowania z tworzyw sztucznych zdobywają tu coraz większą popularność zarówno dla kategorii sprzedażowej IC jak i FC. Szczególnie istotne jest to, że kraje Zatoki Perskiej są głównymi producentami granulatów, z których wytwarza się tworzywa przeznaczone dla przemysłu spożywczego takie jak PET (Polyethylen Terephthalate) czy HDPE (High Density Polyethylen).

Podobnie jak w poprzedniej technologii, pakowane produkty przed rozlewem są poddawane procesowi pasteryzacji.

Zaczyna być tu również stosowana technologia rozlewu na gorąco do opakowań typu PET. Pakowanie w woreczki napojowe.

Woreczki napojowe (pouch) są tu kategorią raczej niszową. Stosuje się je tu głównie do pakowania nektarów owocowych. Podobnie jak w poprzednich technologiach rozlewany w nie produkt jest uprzednio pasteryzowany.

Rysunek 1. przedstawia schematycznie technologie produkcyjne zastosowane w standardowym zakładzie produkcji soków, nektarów oraz napojów owocowych w regionie Zatoki Perskiej. Oprócz procesów produkcyjnych oraz pakowania niezbędne jest też dostarczenie mediów produkcyjnych, mediów energetycznych, odebranie i zagospodarowanie odpadów i ścieków poprodukcyjnych. Niezbędną funkcję

2/2014

C l e a ri n g I n Pl a c e – mycie instalacji produkcyjnych w obiegu zamkniętym

FC

From Concentrate – sok wyprodukowany z koncentratu

FC

Future Consumption – spożycie późniejsze

HDPE

High Density Polyethylen - polietylen o wysokiej gęstości

HFCS

High Fructose Corn Syrup – syrop glukozowo-fruktozowy

IC

Immediate Consumption – spożycie natychmiastowe

MSF

Multi-Stage Flash Distillation – destylacja wielostopniowa

NFC

PET

Not From Concentrate – sok wyprodukowany nie z koncentratu Polyethylen Terephthalate – popularne tworzywo PET

PFD

Product Flow Diagram – przepływ surowca i produktu

P&ID

Piping & Instrumentation Diagram – schemat technologiczno- pomiarowy

RO

R e v e rs e O s m o s i s – odwrócona osmoza

RTD

Ready To Drink – sok/ napój przygotowany w systemie baczowym

13

przetwórstwo owocowo-warzywne

rynki egzotyczne spełnia tu stacja mycia w obiegu zamkniętym dla urządzeń i instalacji procesowych [4] CIP (Clearing In Place).

Istotnymi zagadnieniami są również procesy magazynowania i logistyki. Nowoczesne magazynowanie dopiero zaczyna tu być stosowane. Przedstawione schematycznie technologie produkcji są zilustrowane formą diagramu przepływu surowców i produktów PFD (Product Flow Diagram), która może być dalej pomocna w budowie szczegółowego schematu technologiczno- pomiarowego typu P&ID (Piping & Instrumentation Diagram) a na końcu konstrukcji ciągu technologicznego.

Warto zapamiętać i wdrożyć na polski rynek

fot: archiwum autora

Branża produkcji soków, nektarów oraz napojów owocowych przeżywa w Europie okres pewnej stagnacji. Chcąc zatrzymać ten niekorzystny trend i powrócić na ścieżkę wzrostową trzeba sięgnąć po innowacyjne rozwiązania.

Wydaje się, że trzeba będzie takie rozwiązania zastosować w obszarze receptur produktów, ale też i w obszarze innowacji opakowaniowych.

Nowościami z zakresu nowych produktów, które mogą z powodzeniem zaistnieć na polskim rynku może być propozycja wprowadzenia: • na szerszą skalę soków typu NFC,

14

2/2014

Fot. 4.

Oferta napojów owocowych zapakowanych w puszki napojowe

• n owych produktów, opartych na bazach sokowych takich jak: mango, guawa czy granat, szczególny polecenia jest sok granatowy posiadający własności antyoksydacyjne i prozdrowotne, • wody kokosowej, która jest naturalnym napojem izotonicznym, • nowości jak np. napoje owocowe z dodatkiem ziół, szczególnie można by tu polecić napój libański wytwarzany z soku cytrynowego i limonowego z dodatkiem mięty, • napojów słodowych z dodatkiem naturalnych soków owocowych.

Z zakresu wprowadzenie innych opakowań można zaproponować: • w prowadzenie na szerszą skalę puszek napojowych. Jest to bardzo wygodne opakowanie, jako kategoria IC (Immediate Consumption), dodatkowo aluminiowa puszka napojowa jest łatwa w dalszym przetwarzaniu surowca w łańcuch recyclingu, • zastosowanie zbiorczych – większych opakowań PET, jako kategoria FC (Future Consumption),

• wykorzystanie opakowań PET również do pakowania soków typu NFC, • wprowadzenie pakowania soków, nektarów oraz napojów owocowych w technologii rozlewu na gorąco do opakowań typu PET, co może dać szansę poprawy bezpieczeństwa mikrobiologicznego w porównaniu do innych technologii rozlewu.

Szczególnie dla produkcji świeżych soków opartych na technologii NFC warto by rozważyć wprowadzanie produkcji zlokalizowanej w pobliżu dużych aglomeracji miejskich, co dałoby szansę poprawy logistycznej a tym samym szybszego dotarcia do klienta, czyli sprzedaży „wokół komina”.

Literatura

1. Baillargeon G, Innovation for desalination: Reverse osmosis over multistage flash distillation, http://www.pitt.edu/~gmb44/writingassignment3pfd.pdf, z dnia 24 listopada 2013r.

2. http://www.kups.org.pl/files/?id_plik=172, z dnia 18 lutego 2014 3. http://www.ksow.pl/fileadmin/.../Soki_i_nektary_sliwa.pdf, z dnia 18 lutego 2014 4. Maryniak L., Mycie i dezynfekcja urządzeń przeznaczonych do produkcji napojów bezalkoholowych, Przemysł Fermentacyjny i Owocowo-Warzywny (PFiOW) 1997, nr 9.

5. Maryniak L., Produkcja mleczarska w krajach Zatoki Perskiej, Agro-Industry 2014, nr 1.

6. Ringblom U., The Orange Book, Tetra Pak Processing System AB, Lund 2004.

e-w ydanie do pobrania na:

www.agro.apbiznes.pl

Napoje w opakowaniach kartonowych Kartonowy materiał opakowaniowy do pakowania płynnych produktów spożywczych dostarczany jest na polski rynek w dominującym stopniu przez 3 firmy: Tetra Pak, SIG Combibloc i Elopak. Na przestrzeni ostatnich lat konsumpcja płynnej żywności w opakowaniach kartonowych systematycznie rosła, ciągle jednak, w porównaniu ze „starymi” krajami UE jest ona zdecydowanie niższa. Segmentem rynku, który rozwijał się szczególnie dynamicznie w ostatnich latach jest mleko UHT. Dziś mleko UHT w kartoniku stanowi ponad 55% mleka spożywczego w Polsce.

Szybko rozwijał się również segment napojów na bazie mleka (w tym przede wszystkim napojów fermentowanych takich jak maślanka i jogurt). Napoje te są oferowane w różnych opakowaniach nieaseptycznych w szerokiej gamie asortymentowej.

Jeżeli chodzi o segment soków i napojów owocowych w ostatnich latach daje się zauważyć istotne przesunięcie preferencji konsumenckich w stronę napojów i nektarów. Najnowsze badania rynkowe wskazują jednak, że następuje pewne ożywienie na rynku soków. Szczególnie daje się to zauważyć w segmencie soków bezpośrednich NFC („not from concentrate”), wyciskanych z owoców, a nie odtwarzanych z koncentratu. Wielowarstwowe opakowanie kartonowe w kompleksowy sposób chroni szczególnie wrażliwy produkt, jakim są soki, gdyż stanowi skuteczną barierę przeciw czynnikom zewnętrznym, takim jak tlen i światło, które powodują utratę składników odżywczych zawartych w sokach.

W ostatnich latach obserwuje się również znaczny wzrost konsumpcji typu „on the go”, czyli produktów konsumowanych w ruchu, np. w drodze do pracy. Wychodząc naprzeciw tej ten-

e-w ydanie na:

www.agro.apbiznes.pl

dencji producenci oferują opakowania kartonowe dostosowane do tej formy konsumpcji (np. wygodniejszy uchwyt, szersza średnica otwarcia, przez co picie bezpośrednio z opakowania staje się łatwiejsze).

Stosunkowo młodym i perspektywicznym segmentem jest żywność gotowa do spożycia (np. zupy, sosy, desery). Można oczekiwać, że ten segment rynku będzie szybko rósł w Polsce. Kartony na pewno znajdą w nim swoje miejsce.

Polski rynek produktów pakowanych w kartony do płynnej żywności ma ciągle potencjał wzrostu, co wynika

Jan Jasiński prezes zarządu Fundacja ProKarton

nie tylko z prostego porównania zużycia kartonów na głowę mieszkańca w Europie Zachodniej i w Polsce, ale także ze wzrostu świadomości społecznej odnośnie zalet kartoników, w tym przede wszystkim wzrastającej dbałości o właściwe odżywianie się – w kartoniki jest przecież pakowana niskoprzetworzona i wartościowa z punktu widzenia racjonalnej diety żywność taka jak soki, mleko i napoje mleczne. Nie bez znaczenia jest też fakt, iż z uwagi na swoje doskonałe funkcje ochronne kartoniki minimalizują marnotrawstwo żywności oraz że posiadają niski współczynnik obciążenia

Program REKARTON

K

ontynuuje swoją misję na rzecz rozwoju systemu zbierania i recyklingu odpadów opakowaniow ych po kar tonach do pł ynnej ż y wności w nowej formule prawnej.

Za sprawne funkcjonowanie Dobrowolnego Porozumienia REK ARTON odpowiada Krajowa Izba Gospodarcza Przemysłu Spożywczego i Opakowań (KIG PSiO). Izba spełniła wszystkie formalne kr yteria w zakresie powołania do życia dobrowolnego porozumienia dla opakowań wielomateriałow ych (m.in. jako pier wsza w kraju zawarła Porozumienie z Marszałkiem Woj. Mazowieckiego, którego urząd stanowi organ kontrolny w stosunku do Dobrowolnego Porozumienia). Należy pamiętać, że dobrowolne porozumienia zawierane są z Marszałkiem właściwym dla siedziby Izby ale swoim działaniem obejmują teren całego kraju. W okresie styczeń-kwiecień 2014r. KIG PSiO prowadziła, tak jak w latach poprzednich, zbiórkę kartoników w skali ogólnopolskiej oraz pozyskiwała dokumenty potwierdzające recykling od firm zajmujących się przetwarzaniem tego typu opakowań. Do porozumienia organizowanego przez KIG PSiO przystąpiła już znacząca liczba producentów, którzy wprowadzają do obrotu produkty w opakowaniach wielomateriałowych. Można powiedzieć, że pierwsze miesiące działalności Dobrowolnego Porozumienia REKARTON w warunkach nowych uregulowań prawnych zakończyły się pełnym sukcesem (pomimo braku odpowiednich Rozporządzeń Ministra Środowiska określających między innymi poziomy recyklingu dla opakowań wielomateriałowych). Zaawansowanie w pozyskiwaniu tego typu odpadów opakowaniowych jest znacząco wyższe w stosunku do podobnego okresu w roku ubiegłym.

15

przetwórstwo owocowo-warzywne

opakowania kartonowe cia umożliwiające wielokrotne otwieranie i zamykanie), • z warta forma i łatwość magazynowania (minimalne zużycie przestrzeni magazynowej i wygodne do paletyzowania – moduł europejskiego standardu międzynarodowej palety ładunkowej), • b ezpieczeństwo (nietłukące się, bezpieczne przy otwieraniu, wytrzymałe na działanie czynników zewnętrznych), • brak potrzeby stosowania konserwantów zarówno w przypadku produktów pakowanych w technologii aseptycznej jak i nieaseptycznej, • w przypadku produktów pakowanych aseptycznie (np. mleko UHT) nie istnieje potrzeba chłodzenia produktów zarówno w transporcie jak i w magazynowaniu – co przekłada się na oszczędność energii, • m ożliwość ponownego przetworzenia (np. recykling, spalanie z odzyskiem energii).

środowiska naturalnego (np. niski w porównaniu do innych opakowań ślad węglowy czy też to, że w procesie produkcji wykorzystuje się surowiec w pełni odnawialny)

Innowacje

16

2/2014

Co dalej ze zużytym kartonikiem Kartony do płynnej żywności są opakowaniami wielowarstwowymi skła-

Odpady po kartonach do mleka i soków przerabia się również na płyty wiórowe. Producent płyt, firma PMP Recykl, podejmuje próby zastosowania płyt TErO do produkcji mebli ogrodowych.

fot. ProKarton

Innowacje to jedna z przewag kartonów do płynnej żywności nad konkurencyjnymi rozwiązaniami. Innowacje stale towarzyszą kartonikom.

To nie tylko coraz bardziej funkcjonalne kształty opakowań, ułatwiające ich użycie konsumentom, nie tylko zmieniające się sposoby zamykania kartoników ułatwiające ich wielokrotne otwieranie i zamykanie, ale także ciągle doskonalona technologia przetwarzania i nalewania. Nowe pomysły na karton to także nowe pola zastosowań kartoników jak np. pakowanie nie tylko płynów, ale także produktów półpłynnych i sypkich takich jak np. przecier pomidorowy, gotowe do spożycia zupy, groszek, fasolka i inne warzywa, ser feta, pokarm dla zwierząt domowych a nawet cukier.

Opakowania kartonowe mają szereg cech bardzo użytecznych zarówno dla konsumenta, producenta, jak i handlu, m.in.: • h ermetyczność (ochrona przed drobnoustrojami), • nieprzepuszczalność światła (ochrona witamin wrażliwych na światło), • wysoka higiena (jednorazowe użycie opakowania zapewnia utrzymanie maksymalnego poziomu higieny), • l ekkość (ekonomiczne wykorzystanie surowców – w 32-gramowe opakowanie można zapakować 1 litr produktu, stąd maksymalna oszczędność energii podczas transportu, gdzie opakowanie stanowi jedynie ok. 5% wagi całego ładunku), • funkcjonalność (różne pojemności i kształty oraz plastikowe zamknię-

dającymi się z polietylenu oraz papieru - a w swej wersji aseptycznej również z cienkiej warstwy aluminium stanowiącej barierę przed oddziaływaniem czynników zewnętrznych. Folia aluminiowa wykorzystywana w opakowaniach do żywności płynnej jest cieńsza od ludzkiego włosa (grubość 0,0065 mm).

Jest to najcieńsza warstwa, jaka może skutecznie chronić produkt przed szkodliwym działaniem światła i tlenu, pozwalając jednocześnie na przechowywanie zapakowanych produktów bez konieczności magazynowania w warunkach chłodniczych. Waga aluminium zawartego w jednym opakowaniu jednolitrowym nie przekracza 1,5 g, tj. kilkakrotnie mniej niż ilość aluminium stosowana do produkcji kapsli i nakrętek do butelek.

Jednakże głównym komponentem, z którego wytwarzane są kartony do mleka i soków jest papier, który stanowi ok. 75%-85% wagi opakowania. Celuloza do produkcji kartonów pozyskiwana jest bezpośrednio z drewna, które jest surowcem odnawialnym pochodzącym z odpowiednio zarządzanych i cer ty fikowanych lasów. Każde ścięte drzewo zastępowane jest kolejnymi nasadzeniami, także nie zachodzi obawa, aby ten surowiec uległ kiedykolwiek wyczerpaniu.

Konsekwentnie prowadzona proekologiczna polityka leśna powoduje, że przyrost lasów w rejonach pozyskiwania surowca drzewnego w Europie (jest to przede wszystkim Skandynawia) jest znacznie wyższy niż ich zużycie. Z jednego ściętego drzewa uzyskuje się ilość masy celulozowej potrzebnej do wyprodukowania 12 tys. opakowań jednolitrowych, czyli ilość odpowiadającą spożyciu jednego litra soku lub mleka dziennie przez statystyczną rodzinę przez 30 lat.

e-w ydanie do pobrania na:

www.agro.apbiznes.pl

reklama

Konsekwentnie prowadzona proekologiczna polityka leśna powoduje, że przyrost lasów w rejonach pozyskiwania surowca drzewnego w Europie (jest to przede wszystkim Skandynawia) jest znacznie wyższy niż ich zużycie. Z jednego ściętego drzewa uzyskuje się ilość masy celulozowej potrzebnej do wyprodukowania 12 tys. opakowań jednolitrowych, czyli ilość odpowiadającą spożyciu jednego litra soku lub mleka dziennie przez statystyczną rodzinę przez 30 lat.

Opakowania kartonowe po mleku i sokach mogą zostać poddane recyklingowi na wiele sposobów. Najbardziej popularną i uzasadnioną ekonomicznie metodą recyklingu jest odzyskanie wspomnianej celulozy popierwotnej w papierniach. Celuloza ta stanowi cenny surowiec do dalszej produkcji papieru lub tektury.

W Polsce recykling zużytych kartonów odbywa się w papierniach Mondi Świecie, TOP Tychy oraz Beskidy w Wadowicach.

Od kilku lat trwają intensywne prace wdrożeniowe w zakresie nowoczesnych technologii recyklingowych dla frakcji PoyAlu, która stanowi pozostałość po procesie recyklingu w papierniach. Dotychczas główną barierą dla rozwoju recyklingu była stosunkowo niewielka podaż tego odpadu (przypomnijmy, że frakcja PolyAlu stanowi tylko nieco powyżej 20% ogólnej masy odzyskanych kartoników). Wraz ze wzrostem stopy recyklingu odpadów kartonowych po mleku i sokach wzrośnie również podaż tego typu odpadu, co w połączeniu z wysoką opłacalnością procesu przetwarzania (polietylen i aluminium posiadają wysoką wartość rynkową) spowodują gwałtowny wzrost zainteresowania odzyskiwaniem tych surowców wtórnych.

Odpady po kartonach do mleka i soków przerabia się również na płyty wiórowe (drewnopodobne) mające zastosowanie głównie w przemyśle budowlanym. Drobno pocięte kartony są podgrzewane aż do stopienia się polietylenu, a następnie prasowane pod dużym ciśnieniem. Płyty, dystrybuowane są pod nazwą handlową TErO i odznaczają się dużą wytrzymałością i odpornością na warunki atmosferyczne (m.in. nie wchłaniają wody). Ostatnio producent płyt, firma PMP Recykl, podejmuje próby zastosowania płyt TErO do produkcji mebli ogrodowych (patrz zdjęcie po lewej).

Uregulowania prawne i obowiązki producenta żywności Od lipca 2007 do końca 2013r. kartony do płynnej żywności były zbierane i poddawane procesowi recyklingu w ramach Programu REKARTON. Program ten powstał w 2007 roku, gdy organizacje reprezentujące użytkowników opakowań, branże gospodarki

e-w ydanie do pobrania na:

www.agro.apbiznes.pl

przetwórstwo owocowo-warzywne

opakowania kartonowe żywnościowej i opakowaniowej oraz firmy dostarczające kartonowy materiał opakowaniowy podpisały Dobrowolne Porozumienie. W dokumencie tym ustalono roczne poziomy recyklingu dla odpadów kartonowych po mleku i sokach, które stanowiły pewien procent liczony od łącznej masy kartonów wprowadzonych na rynek w kolejnych latach. W ciągu 6 lat funkcjonowania programu (II poł. 2007 – 2013) zebrano niemal 34 000 ton odpadów kartonowych po mleku i sokach. Tylko w 2013 roku poddano recyklingowi blisko 8 000 ton kartoników po płynnej żywności, co stanowiło 12,5% ogólnej masy wprowadzonych na rynek w tym roku kartoników. Powołanie do życia Programu REKARTON było oddolną i nowatorską inicjatywą przemysłu, który postanowił, nie czekając na rozwiązania prawne, podjąć - na całkowicie dobrowolnych zasadach - wysiłek zbudowania od podstaw systemu zbierania i recyklingu zużytych kartonowych opakowań do płynnej żywności. Przypomnijmy, że od 2005 do lipca 2007 nie funkcjonowała w Polsce zbiórka i recykling tego typu opakowań. Skuteczność wykazana przez program REKARTON przyczyniła się bez wątpienia do włączenia zapisu o możliwości zawierania dobrowolnych porozumień do nowej ustawy o gospodarowaniu opakowaniami i odpadami opakowaniowymi.

N owa u s t awa , k tó r a we s zła w życie 1 stycznia br. daje użytkow-

Beata Łosiak Hortex

18

nikom opakowań wielomateriałowych (w tym kartonowych opakowań do mleka i soków) możliwość realizacji swoich obowiązków w zakresie odzysku i recyklingu za pomocą instytucji dobrowolnych porozumień, które są organizowane i zarządzane przez organizacje samorządu gospodarczego (Izby Gospodarcze).

Opłaty recyklingowe dla opakowań kartonowych do płynnej żywności Do końca 2013 r. były one wnoszone na rzecz organizacji odzysku w ramach obowiązku prawnego określonego dla kategorii „papier i tektura”. Poziomy tych opłat były ustalane indywidualnie, w ramach odrębnych kalkulacji przez każdą z ok. 35 działających na polskim rynku organizacji odzysku. Dodatkowo firmy wprowadzające na rynek produkty w kartonikach na zasadach pełnej dobrowolności wspierały Program REKARTON wnosząc na jego konto tzw. „dopłatę recyklingową”, która była stała i wynosiła w całym okresie funkcjonowania programu 5 zł od tony wprowadzonych na rynek opakowań.

Obecnie nowopowstające dobrowolne porozumienia kalkulują poziom opłaty recyklingowej, która ma być wnoszona przez użytkowników kartoników biorąc pod uwagę szereg parametrów ekonomicznych, takich jak np. koszt pozyskania jednej tony zużytych kartoników od firm zbierają-

cych, koszt organizowania kampanii edukacyjnych (obowiązek ustawowy), potencjalne wpływy od recyklerów oraz określone roczne poziomy odzysku/ recyklingu, które mają istotny wpływ na poziom kosztów krańcowych. W ciągu 2014r. ukształtuje się zapewne pewien średni poziom opłat recyklingowych w odniesieniu do różnych opakowań wielomateriałowych (w tym kartonowych opakowań do płynnej żywności).

Nie przewidujemy znaczącego wzrostu kosztów po stronie przedsiębiorców a raczej utrzymywanie tych obciążeń na poziomie zbliżonym do tego, jakie ponosili przy realizacji obowiązków w tzw. materiale dominującym łącznie z dopłatą recyklingową do Programu Rekarton.

Podkreślenia wymaga również fakt, że przedsiębiorca wprowadzający produkty w opakowaniach jest obowiązany zapewniać odzysk, w tym recykling odpadów opakowaniowych takiego samego rodzaju jak opakowania, w których wprowadził swoje produkty do obrotu.

Aktualnie Dobrowolne Porozumienie REKARTON, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom rynku zajmuje się pozyskiwaniem i recyklingiem również innych opakowań z kategorii “wielomateriałowych” oraz rozpoczyna działania w obszarze opakowań po środkach niebezpiecznych, z wyłączeniem opakowań po środkach ochrony roślin.

W

kategorii SNiN najważniejszym opakowaniem jest karton, dlatego też duża część naszej oferty soków, nektarów i napojów dostępna jest w kartonach. Oferujemy także soki w szklanych butelkach. Jednak znaczenie tego rodzaju opakowań z rok do roku maleje, głównie na korzyść opakowania typu PET aseptyczny. Sukcesywnie zyskują udziały małe pojemności opakowań (single serve), a pojemności największe (ok. 2 l) tracą na znaczeniu. Ostatnio wprowadziliśmy do naszej oferty soki i nektary w cieszących się coraz większą popularnością lekkich, plastikowych, nie tłukących się butelkach. Litrowa butelka w kształcie przypominającym karafkę oprócz tego, że jest bardzo wygodna, dobrze prezentuje się na stole.

Mniejsza (330 ml) ma idealny rozmiar by zabrać ją ze sobą i włożyć do torebki lub plecaka. Obie butelki są przezroczyste, więc doskonale widać ich zawartość, co jest bardzo ważne dla konsumenta. W przypadku butelki do napojów 1,75 ml zwracaliśmy uwagę na to, że z ra-cji dużej pojemności 1,75ml miała ergonomiczny kształt i była wygodna w użyciu. Napoje Hortex dostępne są także w butelkach typu PET o pojemności 500 ml.

Wśród mały dzieci popularne są napoje i nektary w opakowaniach kartonowych z rurką (np. Hortex Leon), dla starszych oferujemy soki Hortex Leon w innowacyjnych saszetkach z zakrętką, które jako pierwsi w Polsce wprowadziliśmy na rynek soków. Są one wyjątkowo wygodne w użyciu i lekkie, poręczne.

2/2014

e-w ydanie do pobrania na:

www.agro.apbiznes.pl

Opakowania

w przemyśle napojowym

Z a let y b u t e le k P E T

755 mln zł – tyle wydaje Kompania Piwowarska na same opakowania w ciągu roku. Być może częścią tej ogromnej sumy są proste wydatki na butelkę bezzwrotną, nie ulega jednak wątpliwości, iż dobrze opakowany towar sprzedaje się lepiej. I warto w opakowanie mądrze inwestować.

Michał Grzelak dyrektor ds. badań i rozwoju GTX Hanex Plastic

M

leczarnie stawiają mocno na butelki PET, przykładem niech będzie Piątnica, która jako pierwsza zainwestowała w linię do produkcji

butelek z materiału HDPE. Browary tradycyjnie zostały przy butelce (polski konsument nie zaakceptował piwa w plastikowym opakowaniu), uzupełnianej jednak coraz częściej producenci zerkają na opakowania plastikowe, starając się pobudzić rynek i wdrożyć innowacyjne opakowanie. Niewątpliwie obniżenie kosztów zakupu i eksploatacji linii do rozlewu w technologii aseptycznej

i tzw. barierowej stało się jedną z przyczyn rozwoju opakowań Pet w kategorii soków i nektarów. Poza tym Pet jest wygodny i lekki, co stanowi dodatkowy bodziec dla konsumenta.

Z

L Nałęczów Zdrój dokłada wszelkich starań aby opakowania, Cisowianka których używa były jak najbardziej przyjazne dla środowiska. W związku z tym butelki powstają ze specjalnie dla nas dedykowanej preformy PET, dzięki temu uzyskujemy jedną z najniższych gramatur opakowań w porównaniu do innych marek (13,5g dla butelki 0,5l). Mała gramatura butelek ułatwia również ich zgniatanie, co jest istotne dla utrzymania jak najmniejszej objętości odpadów. Uszlachetnienie materiału dodatkiem blowing pozwala na mniejsze zużycie energii potrzebnej do ogrzania preformy PET przed wydmuchaniem butelki.

Najbardziej ekologicznym opakowaniem jest oczywiście szkło. Jak wiadomo podlega ono pełnemu recyclingowi – po zużyciu jest segregowane a powstała z butelek stłuczka wraca do huty, gdzie jest ponownie przetwarzana. Nasze butelki dla wody Perlage i Classique wytworzone są ze szkła cienkościennego, co pozwala na mniejsze zużycie materiału a tym samym energii potrzebnej do wytworzenia produktu. Także transport butelek ze szkła o niskiej gramaturze powoduje zmniejszenie zużycia paliw, przez co do atmosfery przedostaje się mniej szkodliwych gazów spalinowych.

Całości dopełniają etykiety papierowe (zarówno na butelkach szklanych jak i pet), które ulegają całkowitemu rozkładowi w krótkim czasie.

W chwili obecnej trwają prace nad w pełni biodegradowalnymi opakowaniami.

Koszty polimerów do produkcji opakowań biodegradowalnych w dalszym ciągu są bardzo wysokie w porównaniu do tradycyjnych tworzyw sztucznych. Brak jest też wsparcia materiałów biodegradowalnych w krajowych regulacjach prawnych.

Fakty te dość skutecznie spowalniają proces wdrażania opakowań przyjaznych środowisku. Naszej firmie bardzo zależy na dbałości o środowisko i ekologię, dysponujemy też nowoczesnym zapleczem analityczno-badawczo-rozwojowym, więc pomimo tych przeciwności kontynuujemy badania i próby wytworzenia w pełni biodegradowalnych opakowań na potrzeby wody Cisowianka.

Agata Berndt

e-w ydanie do pobrania na:

www.agro.apbiznes.pl

fot. GTX Hanex Plastic

aluminiową puszką. Liderem opakowań do soków i nektarów pozostaje karton,

Opakowania z PET od kilkunastu lat stanowią jeden z głównych segmentów rynku europejskiego.

Ich zalety – lekkość, bezpieczeństwo, barierowość oraz dowolność kształtów przesądziły o ogromnym sukcesie rynkowym. Obecnie butelki PET z powodzeniem wypierają inne rodzaje opakowań z branży napojów, soków czy przecierów, pomagając w dynamicznym rozwoju produktów.

P

olitereftalan etylenowy (w skrócie PET) jest jednym z najmłodszych i najdynamiczniej przyrastających standardowych tworzyw sztucznych w Europie i na świecie. Jego główne zastosowania to wyroby opakowaniowe – butelki, słoiki, preformy czy folie (sztywne, miękkie, orientowane) i laminaty. Został wprowadzony w latach 70 przez Coca Colę i od tego czasu jest niezastąpionym materiałem do butelek na wody i napoje. W ostatnich latach obserwujemy zwiększenie zastosowania PET do niestandardowych dotąd opakowań – butelek na soki, piwo, napoje energetyczne czy funkcjonalne oraz mleka i jego przetworów. W wielu branżach – szczególnie soków i mlecznej butelki PET uważane są za opakowania premium ze względu na możliwość idealnej prezentacji produktu.

Opakowania z PET charakteryzuje doskonała transparentność, łatwość uzyskania praktycznie dowolnych kolorów i kształtów przy bardzo dobrych właściwościach mechanicznych i użytkowych. Duży wybór gwintów preform/butelek na rynku pozwala na pakowanie zarówno mocno gazowanych napojów jak i soków czy jogurtów z dużą zawartością cząstek stałych – pulpy, zbóż itp. Doświadczenie dostawców preform i butelek pozwala na ogromne oszczędności na masie opakowań – np. butelki 1,5L na napoje ważą pomiędzy 25g a 30g; butelki na soki czy mleko 1L zaczynają się od 21-22g.

Opakowania PET są również bezpieczne dla konsumenta, nietłukące, łatwe w dezynfekcji czy zabezpieczeniu. Opanowane technologie nalewu aseptycznego czy hot-fill pozwalają na pakowanie wrażliwych soków czy napojów bez konserwantów.

Istnieje możliwość podniesienia barierowości opakowań na czynniki utleniające/ degradujące – głównie tlen, promieniowanie UV i inne. Dzięki nowym generacjom dodatków barierowych aktywnych, tzw „oxygen scavengerów” oraz barier pasywnych można wydłużyć nawet do 9-12 miesięcy shelf-life wrażliwych soków. W przypadku takich wymagających projektów zawsze konieczne są testy starzeniowe, z uwagi na unikalne wymagania każdego soku i producenta.

Istotnym elementem w dyskusji o zaletach opakowań wprowadzanych w Unii Europejskiej jest ekologia, możliwości ich recyklingu oraz tzw. „ślad węglowy”. Nowe, zharmonizowane dyrektywy kładą nacisk na stosowanie jak najprostszych, jednomateriałowych opakowań.

Idealnie w te wymagania wpisują się butelki i opakowania z PET, w przeciwieństwie np. do wielowarstwowych i wielomateriałowych „kartoników”. W naszym kraju obserwujemy intensywny rozwój przemysłu recyklingowego PET. Przy prawidłowej selektywnej zbiórce butelkowe odpady PET mogą być zawrócone w ponad 90% jako recyklaty/re granulaty PET do opakowań (technologie do recyklingu do kontaktu z żywnością), folii czy włókien.

2/2014

19

relacja

cej zdjęć

w na

wię

z

fot. APB

ww.apbi

ne

s.p

l

Druga edycja Kongresu Służb Technicznych Przemysłu Spożywczego zgromadziła ciekawy zestaw słuchaczy i uczestników: od przedstawicieli Partnera Branżowego – Słodowni Soufflet, poprzez pokrewną branżę browarniczą, produkcji czekolady i kawy oraz przetwórnie mleka, poprzez dostawców nowoczesnych technologii, kończąc na przedstawicielach organizacji branżowych oraz ośrodków naukowych.

Szeroki zakres tematyczny Kongre-

w nowoczesnym zakładzie produkcyjnym spowodował, iż w spotkaniu uczestniczyli zarówno specjaliści ds. BHP, szefowie utrzymania ruchu jak i kadra zarządzająca zakładów produkcyjnych.

Oprócz części merytorycznej, organizatorzy przygotowali wycieczki techniczne. Tym razem można było zobaczyć „od środka” palarnię kawy Strauss Cafe oraz Browar Lech.

J.Z.

foto: APB

su, obejmujący nowoczesne maszyny i urządzenia procesowe, efektywne wykorzystanie mediów energetycznych, utrzymanie ruchu i TPM oraz bezpieczeństwo produkcji i pracy

Doświadczeniami z zakresu działań zapobiegawczych wdrożonych w systemie utrzymania maszyn i urządzeń w Słodowni Soufflet Polska w Poznaniu podzielił się Krzysztof Nowak

20

Wirówki dekantacyjne Flottweg dla przemysłu spożywczego były tematem wystąpienia Jakuba Jasińskiego

Obradom towarzyszyła wystawa nowoczesnych urządzeń i technologii

O separacji faz, eliminacji strat i poprawie jakości produktu mówił Filip Kowalewski z firmy Negele

Nieformalne rozmowy są nieodłączną częścią obrad. Na zdjęciu stoisko firmy Argelith

Nowoczesne rozwiązania systemów automatyki do procesów pakowania były tematem prezentacji Marcina Lewandowskiego z firmy Balluff

O bezpieczeństwie przeciwwybuchowym w zakładach przemysłu spożywczego, Ireneusz Rogala, ASE

Wiesław Wasilewski z firmy Big-Pol opowiadał o możliwościach finansowania inwestycji ze środków unijnych

Firma Pepe, dostawca urządzeń ze stali kwasoodpornej, prezentowała w trakcie kongresu swoją ofertę

Podziękowania za patronat naukowy nad kongresem odbiera prof.

Stanisław Nosal

Wciąż zapracowani przedstawiciele firmy Grundfos

Czyżby rozmowa o wirówkach?

2/2014

e-w ydanie do pobrania na:

www.agro.apbiznes.pl

Uczestnicy Kongresu mieli rzadką okazję zwiedzić palarnię kawy Strauss Cafe i na własne oczy zobaczyć jak powstaje MK Cafe

Szanse wynikające z ustawy o efektywności energetycznej z dnia 15 kwietnia 2011 roku były tematem wystąpienia Artura Łazickiego, dyrektora Polsko Japońskiego Centrum Efektywności Energetycznej, KAPE S.A.

Konrad Musiał, dyrektor zarządzający Słodownią Soufflet uroczyście powitał zebranych gości i opowiedział o sukcesach zakładu produkcyjnego pod swoim kierownictwem

Podziękowania za współpracę z rąk Janusza Zakręty, redaktora naczelnego Power Industry, odbiera Krzysztof Nowak, przedstawiciel Słodowni Soufflet

Stanisław Nosal pełni funkcję kierownika Zakładu Maszyn Spożywczych i Transportu Żywności Politechniki Poznańskiej. Przedstawił zebranym prężny ośrodek naukowy, zachęcając jednocześnie do współpracy

Aleksandra Rewolińska z Zakładu Maszyn Spożywczych i Transportu Żywności Politechniki Poznańskiej opowiedziała o konkretnych przykładach współpracy uczelni z przemysłem spożywczym

O kompleksowym audycie instalacji elektrycznej zakładu przemysłowego pod kątem bezpieczeństwa i niezawodności systemu zasilania mówił Arkadiusz Maciak z firmy Schneider Electric

Arkadiusz Nalikowski z firmy MARCOR podzielił się swoimi doświadczeniami z zakresu przyczyn powstawania i metod zapobiegania „białej rdzy” w skraplaczach natryskowo – wyparnych ocynkowanych

Krzysztof Weber, kierownik UR w Strauss Cafe podczas oprowadzania zebranych po palarni kawy

Karolina Perz z Politechniki Poznańskiej oceniała wydajność sprężonego powietrza na podstawie analizy pracy sprężarek

Artur Łazicki z KAPE S.A. podczas uroczystego odbioru podziękowań za współpracę

Konrad Ciebień z firmy ASE podzielił się doświadczeniami z zakresu technicznej realizacji wymogów bezpieczeństwa

Rafał Błaszyk (BASF) zaprezentował natryskowe systemy uszczelniające oraz powłoki poliuretanowo -betonowe

Uczestnicy obrad zwiedzili także nowoczesny browar Kompanii Piwowarskiej w Poznaniu

Marek Pawełoszek (Schneider Electric) Firma Eurowater, zajmująca się podjął temat efektywnego wykorzysta- kompleksowo systemami przygotowania energii nia wody, prezentowała na Kongresie swoją ofertę

Gorące dyskusje o technikach produkcji…

Dyskusje i rozmowy kuluarowe.

Inspirujących tematów jest aż nadto

e-w ydanie do pobrania na:

www.agro.apbiznes.pl

…i rzeczowe rozmowy o najlepszych technologiach

Uczestnicy obrad w zakładzie produkcyjnym Stauss Cafe. Wszyscy pod wrażeniem organizacji pracy i zarządzania produkcją

2/2014

21

browarnictwo

ęć

więcej zd j

w na w w.ap

relacja

Piwne dyskusje

zn bi

es.pl

fot. APB

w Ciechanowie

Martyna Zakręta AGRO industry

Trzech tenorów browarnictwa w Polsce: Marek Jakubiak (Browary Regionalne Jakubiak), Piotr Przybyło (Browar Amber) oraz Krzysztof Panek (Browar Fortuna)

Gorące dyskusje na temat browarów kontraktowych, kwestie prawa pracy oraz butelki zwrotnej zdominowały tegoroczne Forum Dyskusyjne Producentów Piwa, które odbyło się pod patronatem Browarów Regionalnych Jakubiak w Ciechanowie, na początku kwietnia br.

Spotkanie było prolongatą WarsztaW trakcie technicznej pogawędki: przedstawiciele Browaru Gościszewo oraz firmy JMR Europe

Co to znaczy piwo tradycyjne?

Tradycyjna technologia produkcji (technologia dostosowana do stylu piwa), stosowana na terytorium Polski przez okres nie krótszy niż 30 lat, niedopuszczalne używanie podczas produkcji preparatów enzymatycznych niepochodzących ze słodu, chmiel dodawany wyłącznie w postaci szyszek, granulatów oraz ekstraktów chmielowych. Pijmy tylko naturalne napoje, najlepiej tradycyjne – apelował Sebastian Wawszczak z Akademii Morskiej w Gdyni.

22

2/2014

tów Piwowarskich, jakie miały miejsce w 2013 r. w Raciborzu, pod mecenatem Browaru Zamkowego. Tegoroczną sesję otworzył Marek Jakubiak, prezes Browarów Regionalnych Jakubiak, honorowy gospodarz Forum. Wszyscy robimy coś dobrego dla piwowarstwa w Polsce – przekonywał – nasze piwa koncernowe bardzo dbają o jakość i zaczynają być nawet eksportowym hitem. Chociaż w dalszym ciągu jest Polska piwną pustynią – sprawy idą w coraz lepszym kierunku – podsumował Jakubiak.

Uczestnicy mieli okazję wysłuchać ciekawych referatów, m.in. Danuty Gut, dyrektor biura ZPPP Browary Polskie na temat zarządzania opakowaniami zwrotnymi lub wziąć udział w dyskusji na temat browarów kontraktowych czy piw tradycyjnych.

Praktycznym elementem forum był referat Adama Brzezińskiego, adwokata, który odpowiadał na pytania związane z zagadnieniami prawa pracy.

Nie zabrakło również prezentacji technicznych. Mętność jest parametrem odgrywającym coraz ważniejszą rolę

e-w ydanie do pobrania na:

www.agro.apbiznes.pl

Problemy z butelką zwrotną

Rafał Kowalczyk opowiedział zebranym o rodzajach konkursów piw oraz metodach oceny

Zebrani goście mieli okazję zwiedzić Browar Ciechan wieczorową porą O co chodzi z browarami kontraktowymi?

Kontraktowe browary posiadają swojego piwowara, który opracowuje recepturę, po czym samodzielnie przygotowuje ją w wynajętym browarze. Korzyścią płynącą z takich browarów jest otwarcie na nowe receptury, nowe metody warzenia, testowanie możliwości browaru, edukacja – jak wyeliminować lekceważone niekiedy wady piwa (np. zwiększenie dbałości o czystość instalacji, dłuższe gotowanie, modyfikacja temperatury i długości fermentacji)

obok pomiaru przewodności w procesie czyszczenia i rozdzielenia fazy. Pomiar mętności jest niezbędny gdy wymagana jest pełna kontrola zawartości cząsteczek stałych jak i również obecności zasad, kwasów i wody, lub gdy wymagamy kontroli zanieczyszczenia medium.

Używanie niezawodnego wyposażenia w instalacjach czyszczących zapewnia pełną kontrolę oraz oszczędza koszty – przekonywał Filip Kowalewski z firmy Anderson – Negele. O analizatorze piwa firmy Funke Gerber wypowiadał się Krzysztof Antosik, założyciel firmy Ekma.

e-w ydanie do pobrania na:

przerwach między kolejnymi wystąpieniami można było skosztować piw z aromatami firmy Tajga.

Po wykładach uczestnicy spotkania przyjrzeli się jak warzy się piwo w Browarze Ciechan. Zwieńczeniem obrad była biesiada połączona z degustacją piw, zorganizowana w gościnnych progach gospodarza forum.

Forum Dyskusyjne Producentów Piwa stało się doskonałą okazją do wymiany poglądów, ugruntowania wiedzy i spotkania w miłej atmosferze.

Dziękujemy wszystkim za udział i do zobaczenia za rok!

www.agro.apbiznes.pl

Polska jest w tej chwili w takiej sytuacji, ze jeśli nie osiągnie wskaźników odzysku i recyklingu – będzie płacić surowe kary.

Uczestnicy podkreślali, że polskie piwowarstwo ma wyjątkowo rozchwiany system zarządzania opakowaniami zwrotnymi a miliony butelek są wzajemnie tłuczone przez konkurentów. Przemawia przeze mnie głos rozpaczy – podsumował sytuację Marek Jakubiak. Czy nie warto zainspirować rozmów na ten temat pomiędzy wielkimi i małymi producentami? – pytał, bynajmniej nie retorycznie.

Zagrożeniem jest natomiast m.in. zdominowanie przez browar kontraktowy marek własnych browaru, jeśli nie w dystrybucji, to w świadomości konsumentów dzięki ciekawie prowadzonemu marketingowi. Całkowite pominięcie informacji przez browar kontraktowy o miejscu warzenia piwa sprowadza browar wynajmujący moce produkcyjne do anonimowej fabryki.

Obecnie taka informacja występuje na większości etykiet, jednak już na innych nośnikach zazwyczaj nie – argumentowała Agnieszka Wołczaska-Prasolik z Cerevisia.pl

Do Ciechanowa przyjechało ponad 50 gości z kraju i zagranicy

Danuta Gut (ZPPP) podzieliła się swoją szeroką wiedzą na temat opakowań do piwa i sytuacji na rynku opakowań zwrotnych

2/2014

23

reklama

patronat AGROindustry

S z k o ł a Te c h n o l o g i i – Kocierz 2014

ęć

więcej zd j

w na w w.ap

Siedemnasta edycja zobowiązuje: do Kocierzy przyjechała cała śmietanka europejskich naukowców zajmujących się stabilnością piwa, a poziom prezentowanych wykładów był wyjątkowo wysoki.

zn bi

es.pl

W

Po prostu lepsza wirówka: GEA Westfalia Separator direct stop directdrive + hydrostop Wszelkie możliwe, innowacyjne rozwiązania techniczne w końcu dostępne również w wirówkach dla piwowarstwa, sokownictwa, winiarstwa oraz innych napojów.

Kocierzy pojawili się m.in. Mogens L. Andersen (University od Copenhagen) z wykładem o związkach pomiędzy tiolami a stabilnością piwa, Gert de Rouck oraz Barbara Jaskulska-Goiris (Kaho Sint-Lieven) z referatami dotyczącymi zmian systemowych przedłużających

stabilność smaku oraz wpływu parametrów procesu na jakość i stabilność, Roland Pahl (VLB Berlin), podejmujący temat identyfikacji zmętnień, Anita van Landschoot (Ghent University), zajmująca się wpływem jonów metali na stabilność koloidalną oraz Anneleen

Maciej Sosnowski (Browar Sierpc), Mariusz Barwiński (GEA Westfalia), Paweł Zych (Browar Okocim), Tomasz Popik (Browar Perła) i Mirosław Bojanowski (Browar Sierpc) – w trakcie miłej pogawędki

Tegoroczna edycja zgromadziła kilkudziesięciu specjalistów zajmujących się stabilnością piwa z Polski i Europy

opinie Edyta Kordialik-Bogacka, Politechnika Łódzka

S

erdecznie gratuluję organizatorom zorganizowania konferencji na tak wysokim poziomie merytorycznym. Uważam, że tegoroczna SzTF była jedną z najciekawszych wśród dotychczas organizowanych. W wygłoszonych wykładach znaleźć można było wiele informacji praktycznych i rozwiązań problemów, które aktualnie napotykają w swojej pracy browarnicy. Bardzo dobrym posunięciem okazało się zwrócenie się z zaproszeniem do wygłoszenia referatów do przedstawicieli zagranicznych ośrodków naukowych. Dzięki temu zyskaliśmy dostęp do najnowszej wiedzy z zakresu technologii browarniczej. Jestem przekonana, że XVII SzTF spełniła oczekiwania wszystkich uczestników i będą oni z nadzieją oczekiwać na kolejną edycję.

GEA Westfalia Separator Polska Sp. z o.o.

Aleje Jerozolimskie 212, 02-486 Warszawa, Polska Telefon: +48 22 571 42 03, Fax: +48 22 571 42 10 mariusz.barwinski@gea.com, www.gea.com

engineering for a better world

e-w ydanie do pobrania na: hydrostop 105 x 297_Korr.indd 1

21.03.12 16:48

www.agro.apbiznes.pl

reklama

fot. APB

Fermentacji

Aleksander Poreda, prezes Stowarzyszenia Wspierania Inicjatyw Nauka-Przemysł uroczyście otworzył obrady XVII edycji „Szkoły”

Robert Najman (Ecolab) przedstawił ofertę firmy w zakresie zarządzania higieną w nowoczesnym browarze

Wieme (Ghent University), podejmująca temat kontroli jakości laboratoryjnej piwa.

Konferencja zyskała także kilkunastu sponsorów, w tym m.in. Grupę Żywiec. Komitet organizacyjny wydal przy okazji Szkoły monografię, zawie-

rającą szereg wykładów dotyczących stabilności piwa właśnie. Zainteresowanych tematem odsyłamy do tej specjalistycznej publikacji.

Wilbert Heijne oraz Joost van Run (DSM) przyjechali do Kocierzy wprost z Holandii

Tomasz Zajaczkowski (Malteurop) i Petr Basar (Diversey)

Więcej zdjęć do pobrania na stronie: www.agro.apbiznes.pl

J.Z.

opinie Agnieszka Salamon, Pracownia Piwa i Słodu ZO IBPRS

P

rogram XVII Szkoły Technologii Fermentacji, zorganizowanej po raz kolejny w malowniczo położonym ośrodku Kocierz, obejmował prezentacje referatów tematycznych w szeroko pojętym aspekcie stabilności piwa. Udział w obradach wzięli przedstawiciele świata nauki i techniki powiązani z branżą piwowarską i słodowniczą. Poza bogatym programem merytorycznym konferencji, nie zabrakło czasu na dyskusje kuluarowe o nowych rozwiązaniach i problemach nurtujących współczesne browarnictwo. Wieczorne spotkania towarzyskie umiliły wszystkim uczestnikom pobyt na Kocierzy. Rozmowy przy kuflu piwa stały się okazją do wymiany doświadczeń, nawiązywania współpracy i znajomości.

e-w ydanie do pobrania na:

www.agro.apbiznes.pl

browarnictwo

relacja W pięknych wnętrzach neorenesansowego pałacu Karola Scheiblera miała miejsce ceremonia nadania tytułów Piwo Roku 2013, Restauracyjne Piwo Roku 2013 oraz Piwowar Domowy Roku 2013, Towarzystwa Promocji Kultury Piwa Bractwo Piwne.

Laury Bractwa Piwnego Martyna Zakręta

Leszek Popiołek – główny piwowar Browaru Książęcego oraz Andrew Highcock – prezes zarządu Kompanii Piwowarskiej nagrodzonej za Książęce Ciemne Łagodne

W kategorii Piwo Roku 2013 zwyciężyło Książęce Ciemne Łagodne, produkowane przez Kompanię Piwowarską S.A. Cieszymy się bardzo

Tytułem PIWOWARA ROKU 2013 mianowany został Jacek Stachowski.

Tomasz Rzepnicki – właściciel browaru Piwna Gdańsk i Wojciech Piasecki-Wieliczko – piwowar, odbierający nagrodę za piwo pszeniczne z rąk Marka Suligi – wielkiego mistrza Bractwa Piwnego

Po części oficjalnej spotkania, zebrani goście zostali zaproszeni do degustacji zwycięskich piw w klimatycznych pomieszczeniach Muzeum Kinematografii

Jacek Stachowski – Domowy Piwowar Roku 2013

fot. APB

AGRO industry

i jesteśmy dumni, że medal przypadł piwu Książęcemu Ciemnemu Łagodnemu, jednemu z kilku wariantów piw Książęcych, powiedział nam Leszek Popiołek, główny piwowar Browaru Książęcego. Dodał jednocześnie, iż Piwa Książęce to piwa warzone ze szczególnym pietyzmem dla prawdziwych smakoszy i koneserów.

Z kolei Pszeniczne Browaru Piwna Gdańsk otrzymało wyróżnienie w kategorii Restauracyjne Piwo Roku 2013 Bractwa Piwnego.

Jedyny w Polsce profesjonalny konkurs piw

Golden Beer Poland www.goldenbeer.com.pl

26

2/2014

e-w ydanie do pobrania na:

www.agro.apbiznes.pl

da jako Woda składnik jako składnik produktu produktu

ocesowa Woda procesowa WodaWoda płucząca płucząca

da chłodnicza Woda chłodnicza WodaWoda kotłowa kotłowa

tna Woda pitna

wody Uzdatnianie w przemyśle wody w przemyśle m i napojowym spożywczym i napojowym

e uzdatnianie Bezpieczeństwo wody żywności. Właściwe uzdatnianie wody Unikalne rozwiązania.

Firma Unikalne EUROWATER rozwiązania. Firmaoferuje EUROWATER doradz­ oferuje doradz­ ywności przyczynia i tym samym się do bezpieczeństwa two żywności przy projektowaniu i tym samym two i doborze przy projektowaniu urządzeń, i doborze wyborze urządzeń, wyborze stanu zdrowia ludności. materiałów, sterowania,materiałów, dokumentacji sterowania,i dokumentacji umów serwiso­ i umów serwiso­ wych dostosowanych pod wych indywidualne dostosowanych pod wymagania indywidualne wymagania skie, producenci Mleczarnie, zakłady mięsne, drobiarskie, klientów. producenci klientów. przetwórstwa alkoholi i napojów oraz inne zakłady przetwórstwa esowej wysokiej spożywczego wymagają wody procesowej wysokiej Uzdatnianie wody od 1936 Uzdatnianie roku.wody Firma od 1936 EUROWATER roku. Firma EUROWATER cząca i para jakości. toWoda chłodnicza, woda posiada płuczącawiedzę, i para to doświadczenie posiada wiedzę, i technologie doświadczenie i technologie do zapro­ do zapro­ w tej gałęzi niektóre przemysłu, tylko przykłady wymagań jektowania w tej gałęzinajbardziej przemysłu, optymalnych jektowania najbardziej stacji optymalnych uzdatniania stacji uzdatniania zyszczanie gdziewody niezbędne w jest dodatkowe oczyszczanie wody w wody. wody. jednym lub wielu krokach.

15

Eurowater Sp. z o.o.

Oddział CentralaGdańsk Izabelin Oddział Wrocław Tel.: Tel.: +48 +48 22 509 722590 80 25071 Tel.: +48 71 345 01 15 info@eurowater.pl www.eurowater.pl

Oddział Gdańsk Tel.: +48 509 590 071

IV Międzynarodowe Forum Technologii Browarniczych 7-9 października 2014, Warka – Warszawa

www.apbiznes.pl