Openraam: Innoveren met materialen

+

Innoveren met materialen

Een initiatief van Universiteit Antwerpen, KU Leuven-MRC (Materials Research Centre), Sirris (Collectief Centrum van de Belgische Technologische Industrie) en VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) met steun van EFRO (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling) en de Vlaamse regering.

+ Innoveren met materialen: bedrijfscases Deze bedrijven getuigen over de stappen die ze hebben gezet op weg naar duurzaam materialenbeheer door te innoveren met materialen. Hun ervaringen kunnen je inspireren om in je eigen bedrijf innoverend aan de slag te gaan.

Meer informatie over materiaalinnovatie vindt u in het boek Innoveren met Materialen (uitgegeven door LannooCampus) en op de Openraam website: www.openraam.eu.

Dit document kwam tot stand binnen het project Openraam. OpenRaam heet voluit ‘Open raam op innovatieve materiaaltechnologie voor een duurzaam Vlaams productielandschap’. Het is een project van Sirris (collectief centrum van de Belgische technologische industrie), KU Leuven-MRC (Materials Research Center), VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) en Universiteit Antwerpen-IMDO (Instituut voor Milieu en Duurzame Ontwikkeling). Met dank aan alle Openraam projectleden en Ria Jacobs in het bijzonder voor het samenstellen van de bedrijfsgetuigenissen.

Met de steun van EFRO (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling) en de Vlaamse overheid ondersteunden we bedrijven met innovaties in duurzamer materiaalgebruik of duurzame verwerking van materialen.

Denk aan het milieu en print dit document niet onnodig af.

op plaatsen van tandimplantaten Identikit Bedrijf: 2INGIS uit Brussel Ontwikkelt: chirurgische planning en geleiding voor plaatsen van tandimplantaten

Boven: de geleider maakt het boren makkelijker en preciezer.

Onder: de ingreep is nagenoeg pijnloos voor de patiënt.

Innovatie: maakte de overstap naar additive manufacturing

www.2ingis.eu

Tandimplantaten perfect op maat Additive manufacturing (AM; additieve vormgeving) is een vormgevingstechniek die vertrekt van 3D-modeldata en waarbij het voorwerp laagsgewijs wordt opgebouwd. Deze innovatieve materiaaltechnologie opent ongekende mogelijkheden voor de maakindustrie. Dat ontging ook 2INGIS niet. Dit Brusselse bedrijf maakt chirurgische geleiders voor mondimplantaatoperaties. Het maakte de overstap naar additive manufacturing en sleepte hiervoor meteen de AM Award 2012 in de wacht!

Duurzaam door innovatieve materialen en processen

Voordelen voor mens, milieu en economie uitgelicht

2INGIS biedt tandartsen en mondchirurgen een product-dienst combinatie: het bedrijf plant in samenwerking met de tandarts of chirurg een volledige implantaatoperatie. De tandarts of chirurg ontvangt van 2INGIS een pakket dat bestaat uit software, een instrumentenset en een patiëntindividueel vervaardigde geleidingsstructuur.

Het vervaardigen van dergelijke geleiderstructuur vergde tot voor kort heel wat handwerk. De hele geleidingsstructuur werd op een gipsafdruk van het gebit van de patiënt gebouwd. Om voldoende precisie te verkrijgen was er heel wat aanpas- en controlewerk nodig. De patiënt moest dus vaak terugkomen.

De structuur zelf bestond uit een polymeerhars met inzetstukken van kunststof, die op hun beurt voorzien waren van titanium boorgeleidingen. Dat bracht heel wat grondstoffen en dus ook afval met zich mee.

Philippe De Moyer, CEO: “In 2010 schakelde 2INGIS over op SLM-technologie (selective laser melting) om de geleidingsstructuur uit titanium te produceren. Met behulp van speciaal daarvoor ontwikkelde software wordt de exacte locatie van de implantaten in het kaakbot bepaald. Op basis van dat model produceren we een geleidingsstructuur die perfect in de mond van de patiënt past.” Zo kunnen tandimplantaten op een veiligere en preciezere manier aangebracht worden.

Additive manufacturing draagt bij aan het verkleinen van de ecologische voetafdruk van producten, enerzijds door minder verbruik aan grondstoffen, anderzijds door minder productie van afvalstoffen. Ook voor de patiënt biedt de nieuwe technologie voordelen: hij hoeft in de voorbereidingsfase minder tijd vrij te maken voor verplaatsingen naar en pasmomenten bij de chirurg. De ingrepen gebeuren sneller en er worden minder instrumenten ingebracht waardoor de patiënt nauwelijks pijn ervaart.

Visie op duurzaam ondernemen Voor manueel vervaardigde geleiders zijn grote hoeveelheden grondstoffen nodig. Bovendien brengt het slijpen veel stof, afval, lawaai en mogelijk schadelijke emissies met zich mee. “We beseften dat de ecologische voetafdruk van onze productie zeer groot was. Door de overstap naar additive manufacturing verbeterden we niet enkel de kwaliteit van onze producten, maar ook van de productieomgeving”, aldus De Moyer.

Onderstaande tabellen vergelijken enkele duurzaamheidsaspecten van met AM geproduceerde geleidingsstructuren met deze van manueel vervaardigde geleiders.

Proces

People

Geluidshinder: het slijpen van de manueel vervaardigde geleiders genereerde veel lawaai.

Arbeidsuren: additive manufacturing vergt minder handwerk dan de klassieke productiemethode.

Opleidingen: het overschakelen naar een totaal nieuwe productiemethode vergt een doorgedreven interne opleiding van de medewerkers. De kwaliteit van het eindproduct is constant en gestandaardiseerd.

Toxische materialen: tijdens de polymerisatiestap bij de manuele vervaardiging kwamen ongezonde dampen vrij; deze stap is niet meer nodig bij AM. AM vergt nauwelijks nabewerking en bijgevolg minder stofoverlast.

Planet

Procesenergieverbruik: door de omschakeling naar AM werd het procesenergieverbruik met 90% verminderd.

Materiaalverwerking: additive manufacturing vereist nauwelijks bijkomende afwerkingen of correcties na het vervaardigen van de geleiderstructuur.

Materiaalbesparing: additive manufacturing vergt 90% minder grondstoffen dan de klassieke subtractieve vormgevingstechnieken (mal maken, slijpen, boren,…).

Afvalpreventie: de hoeveelheid productieafval werd met 90% verminderd. Er is bvb. niet langer nood aan een kunststof basis voor elk gebit.

Procesintensificatie: additive manufacturing is een efficiëntere productiewijze; het aantal productiestappen is minimaal.

Schadelijke stoffen en emissies: het manueel bewerken van de diverse kunststoffen genereerde mogelijk schadelijke emissies die dankzij AM niet langer nodig zijn.

Profit Integratie van productiestappen: additive manufacturing is een automatiseerbaar éénstapsproces in tegenstelling tot klassieke subtractieve bewerkingstechnieken. Enkel de minimale nabewerking gebeurt nog manueel.

De digitale planning van operaties en de productie van de geleiderstructuur maakt de optimalisatie van de workflow mogelijk. De kwaliteit van het eindproduct is constant en gestandaardiseerd.

Besparingen door materialen, energie, afval: de grondstoffenvoorraad en de afvalberg werden met respectievelijk 80% en 90% verminderd.

Investering technologie vs. opbrengst: de productiekosten daalden 25 tot 45% terwijl de productietijd met 70% afnam. Het “near net shape” proces minimaliseert dure en tijdrovende manuele nabewerkingen. De omzet voor deze unieke en gepatenteerde producten werd verdrievoudigd, o.a. door de betere exportmogelijkheden.

Product People

Veiligheid: het nieuwe product bestaat volledig uit een medical grade titaniumlegering die inert is in de mond van de patiënt. De geleiderstructuur is als geheel thermisch steriliseerbaar. Chemische sterilisatie is dus niet langer nodig.

De chirurgische ingreep gebeurt met totaal steriele geleiders waardoor in vergelijking met kunstof geleiders de sterilisatieketen ongeschonden blijft.

Gebruiksvriendelijkheid: meer dan 90% van de ingrepen gebeuren zonder het open maken van het tandvlees. De patiënt ervaart dus veel minder pijn of zwelling. De patiënt moet tijdens de voorbereiding en de nazorg veel minder vaak bij de tandarts en chirurg terugkomen.

Planet

Optimalisatie distributie: de scan van het gebit kan overal ter wereld gemaakt worden. Het digitale bestand wordt naar de Vlaamse productie-eenheid verstuurd. Er zijn niet langer gipsen modellen te versturen.

Optimalisatie productafdanking: het nieuwe product bestaat uit een monomateriaal dat hersmolten en herbruikt kan worden. De inzameling van afgedankte producten is in een later stadium voorzien. Het oude product was een composiet dat enkel verbrand of gestort kon worden.

Profit

Optimalisatie total cost – total value: De tijd voor het plaatsen van de dentaalimplantaten werd met 75% verminderd in vergelijking met manuele implantaties. Deze kortere ingreeptijd zorgt op zijn beurt voor een gunstigere prijs.

Kansenanalyse potentiële klanten: de exportmogelijkheden zijn sterk uitgebreid.

Dit uniek systeem laat toe implantaten te plaatsen waar andere methodes dit niet toelaten.

Product-dienst combinaties: 2INGIS biedt tandartsen en mondchirurgen een product-dienst combinatie: het bedrijf plant in samenwerking met de tandarts en chirurg een volledige implantaatoperatie.

Identikit

op chemievrije drukplaten Bedrijf: Agfa Graphics uit Mortsel (divisie van de Agfa-Gevaert Groep)

Boven: thermische beeldvorming (IR 830 nm) op latex gebaseerde coating Onder: niet belichte oppervlakken worden weggegomd

Ontwikkelt: geïntegreerde oplossingen voor de offset drukvoorbereiding (prepress) en voor digitale drukkers (inkjet-systemen) Innovatie: het :Azura TS-drukplaatsysteem met ThermoFusetechnologie

www.agfa.com

Chemievrije drukvoorbereiding dankzij Agfa Thermofuse-technologie Agfa Graphics (Agfa GS) heeft een leidinggevende positie uitgebouwd in de markten van de prepress. Meer nog, het is één van de drijvende krachten van de digitale revolutie in de drukwereld en van de nieuwe workflows die daardoor ontstaan. Deze workflows doen het gebruik van verschillende (chemiegebaseerde) gebruiksgoederen sterk verminderen, en dat komt de lca-footprint van zowel Agfa GS als zijn klanten alleen maar ten goede. “Met onze meest recente computer-to-plate-systemen (CtP) zoals :Azura TS en :Azura V gaan we nog een stap verder en investeren we volop in oplossingen zonder chemische ontwikkeling van de drukplaten (chem free - chemievrij)”, aldus Dr. Peter Verschave, Director Global SH&E. Duurzaam door innovatieve materialen en processen De thermische drukplaat :Azura TS maakt gebruik van Agfa’s gepatenteerde ThermoFuse-technologie. “ThermoFuse is een fysische beeldvormingstechniek, waarbij de te drukken informatie rechtstreeks met een IR-laser op de aluminium drukplaat ingeschreven wordt”, verduidelijkt Dr. Peter Verschave.

“Tijdens het inschrijven versmelten de polymere deeltjes op de plaat. Zo vormen ze de beeldzones die tijdens het drukken de drukinkt accepteren en afzetten op het papier. Niet-beeldzones worden na belichting uitgewassen met een watergebaseerde gom. Die wordt sowieso standaard gebruikt door de drukker om de drukplaat te beschermen tegen oxidatie van het aluminium substraat.”

De jongste aanwinst in de familie van de duurzame drukplaten is de :Azura V. Hier komt het digitale beeld via fotopolymerisatie-technologie tot stand. Net als bij het :Azura TS-drukplaatsysteem wordt er dus geen gebruik gemaakt van ontwikkelchemie en spoelwater.

Voordelen voor mens, milieu en economie uitgelicht Dankzij het minimale contact met chemische producten werken de prepress-operatoren niet alleen veiliger, ook hun opleiding wordt eenvoudiger. Door de beeldvorming op de plaat te vervangen door een fysisch proces in plaats van een chemisch proces, wordt voor de operator ook de opvolging van het prepress werk eenvoudiger.

Bovendien resulteert de overschakeling naar chemiearme systemen in een daling van het energieverbruik (vb. tot ¼ voor

:AzuraTS), zowel bij Agfa GS zelf als bij zijn prepress-klanten.

En minder energieverbruik zorgt uiteraard ook voor kostenbesparingen én een daling in emissies, zowel in de productie- als gebruiksfase. In een sector die steeds meer waarde hecht aan energie- en milieuaspecten neemt Agfa dus een sterke markten technologiepositie in.

Visie op duurzaam ondernemen “Rendabel zaken doen, in harmonie met de verwachtingen van de verschillende belanghebbenden en steunend op de principes van Responsible Care: daar streven we bij Agfa GS naar”, aldus Dr. Peter Verschave. “De sterke daling van onze eigen footprint én die van onze prepress-klanten is daarvan het beste bewijs.”

Door de interne bedrijfsprocessen continu aan te passen, nam het totale waterverbruik, de afvalwaterbelasting, de CO2-uitstoot en het afvalvolume gevoelig af. Bij de klanten zorgen de productverbeteringen van Agfa GS voor een doorgedreven digitalisatie van hun workflow.

Bij een eerste generatie duurzame digitale prepress-materialen (computer-to-film) werd het gebruik van films, hun ontwikkelchemie en spoelwater gereduceerd tot het aanmaken van één enkele masterfilm voor de drukplaatbelichting. Welnu, bij een CtP-systeem (van de tweede generatie) wordt het gebruik van grafische film en filmontwikkelchemie volledig overbodig.

De derde generatie CtP-systemen (zoals :Azura TS en :Azura V) doet nog beter en vermijdt ook het gebruik van plaatontwikkelchemie en waswater. Het resultaat? Een drukplaatsysteem met een absoluut minimale milieu-impact!

Onderstaande tabellen focussen op de vergelijking van het :Azura TS drukplaatsysteem met het ThermoStar-systeem.

Proces

People

Opleiding: inzet van goed opgeleide prepress-operatoren, waardoor de werkgelegenheid bewaard wordt.

Eenvoudigere opleiding prepress-operatoren door gebruik van chemiearme systemen + omschakeling van analoge naar digitale systemen.

Toxische materialen: minimaal contact met chemische producten.

Planet

Energieverbruik: daling van het energieverbruik bij Agfa GS en de prepress-klanten (tot ¼).

Grondstofsubstitutie: overschakeling naar chemiearme systemen.

Materiaalbesparing: aanzienlijk minder verbruik van grondstoffen, water en chemische producten bij Agfa GS en de prepress-klanten.

Schadelijke stoffen & emissies tijdens productie: minder emissies door overschakeling naar chemievrije systemen.

Profit Besparingen op het vlak van materialen/energie/afval: overeenkomstige kostenbesparingen mogelijk door grondstofsubstitutie en dalend energieverbruik (tot ¼) bij Agfa GS en de prepress-klanten.

Product People Veiligheid: minimaal contact met chemische producten.

Planet Optimalisatie productgebruik: daling van het energieverbruik bij Agfa GS en de prepress-klanten (tot ¼).

Optimalisatie productafdanking: aanzienlijke vermindering van hoeveelheid afval én van de impact voor verwerking ervan (tot 1/20).

Schadelijke stoffen & emissies tijdens de gebruiksfase: minder emissies door overschakeling naar chemievrije systemen.

Profit Optimalisatie total cost – total value: sterke markt- en technologiepositie in de prepress-markt.

Kansen- en risicoanalyse bestaande klanten: daling van de productiekosten in de prepress-afdeling van de gebruiker.

Kansenanalyse potentiële klanten: daling van de productiekosten in de prepress-afdeling van de gebruiker.

Groene marketing: energie- en milieuaspecten worden steeds meer als selectiecriterium gehanteerd in de drukwereld.

Identikit

op slijpcabines Boven: een nieuwe slijpcabine

Bedrijf: Allard Europe uit Turnhout Ontwikkelt: ijzer- en staalgietstukken voor jobbing werk, prototypes en stukken op maat in kleine series

Onder: het slijpen van een gietstuk

Innovatie: installatie van aparte slijpcabines op de ontbraamafdeling ter vervanging van de traditionele afzuiging

www.Allard-europe.com

Minder stof en geluidshinder dankzij slijpcabines Allard Europe is een toonaangevende speler op de markt van de ijzer- en staalgieterij. Met behulp van de nieuwste technologieën en geavanceerde machines worden elke dag opnieuw unieke gietstukken geproduceerd voor partners over de hele wereld. In 2002 werd het startschot gegeven voor enkele ambitieuze investeringsprogramma’s.

Alwin Mertens, Quality Manager: “We investeren niet alleen in extra smeltcapaciteit en nieuwe bewerkingsmachines, maar ook in kwaliteitscontrole en een veilige en gezonde werkplek.”

Duurzaam door innovatieve materialen en processen “Een gieterij is traditioneel een lawaaierige en stoffige omgeving. Vooral tijdens het ontbramen van de gegoten stukken komt er heel wat stof vrij. Dat stof bevat kleine deeltjes silica waarvan een gedeelte in kristallijne vorm voorkomt en dus schadelijk is voor de luchtwegen”, zegt Theo De Gendt, technical director. Om de stofconcentratie in de bramerij te beperken, werd aanvankelijk een groot afzuigsysteem geïnstalleerd. Dit systeem bleek echter onvoldoende efficiënt om aan de regelgeving te voldoen. Daarom deed Allard in 2000 een beroep op het Duitse bedrijf Kessler & Luch. Hun voorstel? Verschillende aparte slijpcabines installeren, aangesloten op een nieuw afzuigsysteem.

Op basis van een schaalmodel werden de optimale parameters en de luchtverplaatsing in de cabine bepaald. Vooral de verhouding van de hoeveelheid lucht die na filtering terug in de slijpcabines wordt geblazen t.o.v. de hoeveelheid die in de bramerij wordt geblazen, speelt daarbij een belangrijke rol.

Voordelen voor mens, milieu en economie uitgelicht De wanden van de slijpcabines absorberen midden- en hoogfrequente geluiden met als resultaat een verminderde geluidsoverlast in de slijpcabines én in de fabriekshal. Ook de geuren die vrijkomen tijdens het slijpen worden efficiënter verwijderd.

Minder stof betekent ook een betere zichtbaarheid, en dus meer veiligheid.

Het stof wordt immers opgezogen en afgescheiden na filtering van de lucht. Een doeltreffende methode die geleid heeft tot een reductie van de concentratie aan kristallijn silica.

De afzuiging kan per twee cabines in- of uitgeschakeld worden, voor een optimaal energieverbruik.

Niet verwonderlijk dus dat Nepsi (The European Network on Silica) het systeem van Allard als referentie beschouwt in zijn Good Practice Guide.

Visie op duurzaam ondernemen “Duurzaamheid betekent voor Allard Europe niet alleen verstandig omspringen met energie, maar ook met materialen”, weet Eric Smeets, Milieucoördinator. De energiefactuur wordt in de hand gehouden dankzij een maximale vulcapaciteit van de smeltovens (door een goede werkplanning), een grotere smeltoven die efficiënter smelt per ton, recuperatiebranders op de gasgestookte ovens en het gebruik van “afkoelingswarmte” om de fabriekshallen te verwarmen.

Ook het zand van de gietmallen wordt voor 80 % gerecycleerd.

Staalafval wordt aangekocht of intern gerecycleerd om het gebruik van primaire grondstoffen te beperken. Met behulp van CFD-software (Computational Fluid Dynamics) worden vullingsimulaties uitgevoerd zodat het materiaalverbruik minimaal is.

“Allard Europe focust op kwaliteitsvolle producten die gemaakt worden in geoptimaliseerde omstandigheden voor de arbeiders. We nemen immers niet voor niets deel aan de masterclass duurzaam ondernemen”, besluit Alwin Mertens.

Onderstaande tabellen evalueren de voordelen van aparte slijpcabines op de ontbraamafdeling ter vervanging van de traditionele afzuiging.

Proces

People

Geluidshinder: midden- en hoogfrequente geluiden worden door de wanden van de slijpcabines geabsorbeerd. De arbeider in de slijpcabine ervaart minder geluidsoverlast en ook in de fabriekshal daalt de geluidshinder.

Geurhinder: geuren die vrijkomen tijdens het slijpen – hoewel eerder beperkt – worden efficiënter afgezogen.

Veiligheid: minder stof geeft een betere zichtbaarheid, wat de veiligheid alleen maar ten goede komt.

Planet

Afvalpreventie: het afzuigingssysteem filtert de binnenlucht en vangt het stof op. Momenteel wordt dit stof nog gestort, maar verdere studies moeten uitwijzen hoe men de metallische bestanddelen kan recupereren.

Schadelijke/toxische emissies tijdens de productie: stof wordt opgezogen en afgescheiden na filtering van de lucht.

Sinds 2006 (situatie vóór de plaatsing van de slijpcabines met individueel aangestuurde afzuiging) werd er een reductie vastgesteld van de concentratie kristallijn silica.

Hergebruik van grondstoffen (inclusief water) tijdens het productieproces: het recycleren van de metaaldeeltjes uit het stofafval is een mogelijke onderzoekspiste die Allard Europe in de toekomst verder zal onderzoeken.

Profit

Besparingen door materialen, energie, afval: de afzuiging van de cabines werd modulair opgebouwd in vier verschillende afzuigstations die elk twee cabines bedienen. De afzuiging kan per twee cabines in- of uitgeschakeld worden, wat voor minder energieverbruik zorgt.

Investering in technologie vs. opbrengst: het opgezogen stof wordt momenteel gestort omdat de samenstelling te divers is voor recuperatie. Men gaat momenteel na of recuperatie van de metallische bestanddelen mogelijk is.

Product Profit

Groene marketing: het concept van de slijpcabines is opgenomen in een sensibiliseringscampagne van Nepsi (The European Network on Silica, www.nepsi.eu). Nepsi bracht een Good Practice Guide uit waarin het systeem van Allard als referentie beschreven wordt.

op met staalvezels versterkt beton Identikit Bedrijf: Bekaert met hoofdkwartier in Zwevegem Ontwikkelt: getrokken staaldraadproducten en -toepassingen

Boven: Dramix vezels Onder: met Dramix versterkt beton

Innovatie: Dramix®-staalvezels die als versterking van beton worden gebruikt

www.bekaert.com

Staalreus brengt groene bouwoplossing op de werf Traditioneel gewapend beton bevat een stalen wapeningsnet en –staven als inwendige versterking van bouwconstructies. Al in 1970 bracht staalproducent Bekaert een gebruiksvriendelijk alternatief voor deze tijdrovende bouwmethode op de markt: Dramix®, gegalvaniseerde staalvezels gemengd met beton. In 2007 zag met Dramix® Green een roestremmende, milieuvriendelijke variant het licht.

Duurzaam door innovatieve materialen en processen Innovatie is een van de speerpunten waaraan Bekaert zijn internationale succes dankt. De introductie in 1970 van Dramix®staalvezels, gemengd met beton, was dan ook revolutionair.

Een kant-en-klaar, gebruiksvriendelijk substituut voor het omslachtige wapenen van beton was een gat in de markt. “Zeker dankzij de vele toepassingen van het product”, zegt Frederic Bogaert, Communication Officer Building Products. “Van industriële vloeren over prefabelementen tot toepassingen in de tunnel- en mijnbouw, in residentiële bouwprojecten en in openbare werken.”

De voorbije decennia verbeterde de Zwevegemse staalreus de staalvezels continu om de hechting ervan verder te optimaliseren. Enkele jaren geleden kwam Dramix® Green op de markt.

“Een milieuvriendelijke roestremmer beschermt de staalvezels tegen ongewenste chemische reacties met het beton. Met een verlengde levensduur van de hele constructie tot gevolg.”

Voordelen voor mens, milieu en economie uitgelicht Doorgaans bevat Dramix® ongeveer 20% gerecycleerd staal.

Voor speciale producten, en op vraag van klanten, is er daarnaast een variant beschikbaar op basis van minimaal 80% gerecycleerd staal. “We leveren niet alleen inspanningen om ons product voortdurend te verbeteren”, gaat Frederic Bogaert verder. “Ook het productieproces namen we onder handen. Dat Dramix® effectief milieuvriendelijker is geworden, bewijst het ISO 14001-certificaat dat onze fabriek in Moen midden 2010 ontving.

Onze grootste drijfveer was het terugdringen van het energieverbruik. Dankzij interne energieaudits, een state-of-the-art verlichtingssysteem en energiebesparende koel- en ventilatiesystemen voor de machines boeken we mooie resultaten.”

Visie op duurzaam ondernemen Behalve toegevoegde waarde creëren, is duurzaam ondernemen een constante bekommernis voor Bekaert. Frederic Bogaert illustreert dat aan de hand van de nieuwe staalkoordfabriek in het Chinese Shenyang, die eind 2010 werd ingehuldigd. “Optimaal energieverbruik, een beperkte milieu-impact en een hoger comfort op de werkvloer gaan er hand in hand met de nieuwste technologie. Met de combinatie van hoge energie-efficiëntie, geoptimaliseerde warmtehuishouding en het gebruik van hernieuwbare energiebronnen behalen we mooie resultaten: 18% minder CO2-uitstoot, 35% minder verplaatsingshandelingen met ladingen, aanzienlijk minder afval en minder blootstelling van operatoren aan de geluidshinder van de machines.” Bekaert wist bovendien de hoeveelheid bouwmaterialen te beperken, onder meer door het gebruik van – jawel – Dramix®.

Onderstaande tabellen belichten enkele duurzaamheidsaspecten van de doorgevoerde Dramix®procesinnovaties. Ook worden enkele staalvezelbetonproducten qua duurzaamheid vergeleken met conventioneel versterkte betonproducten.

Proces Planet

Energieverbruik: het energieverbruik tijdens de productie van Dramix® daalde door interne energieaudits, een hypermodern verlichtingssysteem, energiebesparende koel- en ventilatiesystemen voor de machines en nieuwe motoren met hoog rendement.

Grondstofsubstitutie: het aandeel gerecycleerd staal in Dramix® ligt doorgaans op 20%. Uitzonderlijk wordt ook gebruikgemaakt van een variant die minimaal 80% gerecycleerd staal bevat. Dit is afhankelijk van de kwaliteit, prijs en beschikbaarheid van de walsdraad.

Afvalpreventie: er loopt een project om minder afvalwater te gebruiken.

Schadelijke stoffen en emissies bij productie: Dramix® Green bevat een effectieve en milieuvriendelijke corrosieremmer.

Profit Besparingen door materialen, energie, afval: energiebesparing was de drijfveer voor een reeks procesverbeteringen.

Product People

Veiligheid: de wettelijk verplichte CE-markering garandeert de kwaliteit en houdt rekening met veiligheids- en gezondheidsaspecten, conform de Europese Bouwproductenrichtlijn. Bekaert past voor Dramix® het hoogste niveau van conformiteitsattestering toe.

Gebruiksvriendelijkheid: Dramix®-beton is kant-en-klaar voor gebruik. Daardoor is het sneller, makkelijker en minder arbeidsintensief in gebruik dan traditionele oplossingen.

Planet

Optimalisatie distributie: door het gebruik van Dramix®-beton is er minder staal en beton nodig voor dezelfde toepassing, waardoor er minder transportbewegingen nodig zijn voor de aanvoer.

Optimalisatie productgebruik: Dramix® gebruikt minder staal per kubieke meter beton dan klassieke betonversterkingssystemen. Dat leidt tot een daling met 26% van het energieverbruik en de bijbehorende CO2-uitstoot. Voor industriële vloeren wordt bovendien minder beton gebruikt, goed voor 43% minder energie per vierkante meter.

Optimalisatie levensduur: Dramix® Green biedt een betere corrosiebescherming en heeft een langere levensduur.

Profit Optimalisatie total cost – total value: Dramix®-beton maakt minder gebruik van staal en beton en is toch even sterk als andere alternatieven. De gewichtsbesparing kan oplopen tot 60% staal per kubieke meter beton of tot 83% staal en 10% betondikte per vierkante meter vloerplaat. De hoge staalprijzen spelen in het voordeel van Dramix®.

Kansen en risicoanalyse potentiële en bestaande klanten: Dramix®-staalvezels leveren aannemers van bouwwerken een hogere productiviteit op.

Groene marketing: Bekaert communiceert uitvoerig over duurzame materiaalinnovaties, zoals de marktintroductie van Dramix® Green of het ISO 14001-certificaat voor de Dramix®-fabriek in Moen.

op duurzame kantoor- en 24-uur stoelen Identikit Bedrijf: BMA Ergonomics uit Roosdaal Ontwikkelt: gespecialiseerde ergonomische kantoor- en 24-uur stoelen

Boven: AXIA: design for disassembly Onder: AXIA FOCUS in gebruiksomgeving

Innovatie: de ergonomische stoelen van het merk Axia-met hun Design for Disassembly

www.bma-ergonomics.be

Doorgedreven design for disassembly in het ontwerp van onze ergonomische stoelen BMA Ergonomics ontwikkelt en assembleert ergonomische stoelen van het merk Axia en geeft bedrijven en instellingen ook praktische adviezen over ergonomie. Het bedrijf is ondertussen uitgegroeid tot een belangrijke speler op de markt, met gespecialiseerde producten die in heel Europa verkocht worden. Marc Timmermans, afgevaardigd bestuurder: “Met de bewakingsstoel Axia Focus 24/7 zijn we erin geslaagd om een uiterst comfortabele stoel te combineren met een recyclagegraad van 100 %.”

Duurzaam door innovatieve materialen en processen BMA tracht de materialen die in een Axia-stoel worden gebruikt in een gesloten kringloop te plaatsen. Hoe? “Door de Axia-stoelen op het einde van hun levensduur terug te kopen voor een gegarandeerd minimumbedrag van 100 euro. Dankzij het Design for Disassembly kunnen we de teruggenomen stoelen efficiënt demonteren”, aldus Harmen Leskens, productontwikkelaar.

Die demontage veroorzaakt drie materiaalstromen. Een eerste stroom bestaat uit de subsamenstellingen (zoals armleggers, onderstellen, …). Afhankelijk van de gebruiksduur van de teruggenomen stoel en de wensen van de toekomstige klant, worden deze volledig hergebruikt.

De tweede stroom zijn losse onderdelen die opnieuw gemonteerd kunnen worden: technische, niet-zichtbare onderdelen die niet aan slijtage onderhevig zijn (aluminium gietdelen, lassamenstellingen, maar ook plaatjes, schroefjes, bouten, …). Deze onderdelen variëren enorm naargelang de leeftijd van de stoel. De producten evolueren immers continu.

Een laatste stroom bestaat uit losse onderdelen waarvan de (zichtbare) kwaliteit niet meer gewaarborgd kan worden. Deze stroom vloeit terug naar de leveranciers voor hergebruik in nieuwe materialen.

Voor de klassieke kantoorstoelen bedraagt de recyclagegraad 98 %. Voor nieuwe exemplaren wordt er immers nog steeds een deel virgin material (nieuw materiaal) gebruikt. Dat is nodig om aan de kwaliteitseisen te voldoen.

In 2010 echter werden enkele aanpassingen doorgevoerd bij twee nieuwe modellen. Zo bedraagt de recyclagegraad van de Axia Visit en de Axia Focus 24/7 voortaan 100 %.

“Het grote voordeel van hergebruik van eigen materialen en onderdelen is dat we de kwaliteit ervan kennen. Het aandeel recyclaat in nieuwe stoelen kan zo hoger gehouden worden dan wanneer we onze oude stoelen niet zouden hergebruiken”, zegt Harmen Leskens. Zo bestaat elke nieuwe stoel nu reeds uit 75 % recyclaat.

Voordelen voor mens, milieu en economie uitgelicht Dankzij het Design for Disassembly gebeurt de demontage op een eenvoudige en gelijkaardige manier als de montage. Arbeiders moeten dus maar één keer worden opgeleid.

De Axia Focus 24/7 is dus een stoel met een minimale energie-inhoud en een maximale recyclingmogelijkheid, zelfs na intensief gebruik. Daarnaast is de stoel ook uiterst comfortabel.

Tevreden klanten krijgen bovendien een korting wanneer ze hun oude stoel inleveren bij de aankoop van een nieuw exemplaar.

Visie op duurzaam ondernemen BMA hanteert al vanaf de productontwikkeling twee strategieën om de impact van de producten tijdens hun volledige levenscyclus (productie-, gebruikers- en afdankingsfase) te minimaliseren: optimalisatie van materiaalgebruik en maximalisering van recycling.

“Ook onze algemene bedrijfsvoering streeft naar een milieuvriendelijke aanpak. Zo worden de stoelen efficiënt gestapeld tijdens het transport en worden er herbruikbare verpakkingen gebruikt die gestapeld of geplooid terug naar de leverancier gaan”, licht Harmen Leskens toe.

Deze tabellen bespreken enkele duurzaamheidsaspecten van de Axia Focus 24/7 stoel, die werd aangepast om een maximale recyclagegraad te bereiken

Proces People Arbeidsuren: demontage wordt eenvoudig dankzij het Design for Disassembly. Klikverbindingen bijvoorbeeld maken het losmaken van de zitting gemakkelijk.

Opleiding: de demontage van een stoel gebeurt op een gelijkaardige manier als de montage. Arbeiders moeten dus maar 1 keer worden opgeleid.

Planet Grondstofsubstitutie: onderdelen worden volledig hergebruikt of gaan terug naar de leverancier voor recyclage.

Enkel in nieuwe kantoorstoelen moet nog steeds een deel virgin material (nieuw materiaal) worden gebruikt om aan de kwaliteitseisen te voldoen.

Afvalpreventie: onderdelen worden in herbruikbare verpakkingen toegeleverd. De verpakking gaat gestapeld of geplooid terug naar de leverancier.

Profit Investering in technologie vs. opbrengst: het aandeel recyclaat in nieuwe stoelen kan gemaximaliseerd worden omdat de kwaliteit van de materialen/onderdelen van de teruggenomen stoel gekend is.

Tevreden klanten kopen een nieuwe stoel mét korting wanneer ze hun oude stoel inleveren.

Product Planet Optimalisatie distributie: vrachtwagens van BMA zijn voorzien van een dubbele laadvloer waardoor het transport zo efficiënt mogelijk wordt georganiseerd.

Optimalisatie productafdanking: de Axia Focus 24/7 wordt gedeeltelijk gemaakt uit recyclaat.

Enkel in nieuwe kantoorstoelen moet nog steeds een deel virgin material (nieuw materiaal) worden gebruikt om aan de kwaliteitseisen te voldoen.

Optimalisatie functievervulling: subonderdelen van een afgedankte stoel kunnen – indien de kwaliteit voldoende is – volledig hergebruikt worden in gerecycleerde stoelen.

Profit Product-/dienstcombinaties: bij de productafdanking wordt de stoel door BMA teruggenomen. Deze dienst wordt gekoppeld aan de aankoop van de stoel.

Groene marketing: indien een klant een nieuwe stoel koopt, krijgt hij 50 euro korting als hij een oude stoel laat ophalen.

Modulair karakter: de mechaniek voor de BMA Axia- stoelen is gelijk en kan dus hergebruikt worden in verschillende modellen.

De mechaniek wordt grondig gecontroleerd. Controle op oudere stoelen is strenger.

Identikit

op vilt uit gerecycleerde pet Bedrijf: Buzzispace uit Wilrijk Ontwikkelt: geluidsdempende producten, stoffen en behangpapier voor kantoorinrichting

De BuzziCube 3D designpoef dankt zijn revolutionaire vorm aan een hoogtechnologisch productieproces.

Innovatie: vilt op basis van gerecycleerde petvezels wordt gebruikt voor designtoepassingen

www.buzzispace.com

Duurzame kantoorinrichting om stil van te worden Materialen en systemen die geluid absorberen, worden vaak gebruikt om collega’s ongestoord te laten werken in eenzelfde ruimte. Met dat doel voor ogen ontwikkelt Buzzispace geluiddempende vilten producten op basis van gerecycleerde petvezels. En dat houdt het bedrijf niet stil. Met hun spraakmakende producten lopen ze internationaal in de kijker.

Duurzaam door innovatieve materialen en processen Geluidsdempende producten, stoffen en behangpapier voor kantoorinrichting zijn sinds jaar en dag het handelsmerk van Buzzispace. De jongste jaren zet het bedrijf uit Wilrijk vooral in op het verzoenen van design met duurzaamheid. Vilt speelt daar een sleutelrol in. “We upcyclen gerecycleerde petvezels tot uiteenlopende vilten designtoepassingen”, legt CEO Steve Symons uit. “De 3D-structuur zorgt voor een uitstekende absorptie van het geluid.”

Buzzispace creëert drie lijnen van vilten producten: Buzziscreen, Buzzizone en Buzziboard. “Buzziscreen is een flexibel en hoog kamerscherm met panelen die dankzij een ritssysteem eindeloos schakelbaar zijn. De halfhoge scheidingswand die we Buzzizone noemen is modulair en met klittenband te bevestigen. Handig voor binnenhuisinrichting, als werkplek, kinderhoek enzovoort. Buzziboard ten slotte is een magnetisch prikbord dat aan weerszijden van een glazen wand kan worden opgehangen.”

Voordelen voor mens, milieu en economie uitgelicht Het r-petportfolio van Buzzispace is meer dan louter een knappe productlijn, benadrukt Steve Symons. “Een voortdurende focus op duurzaamheid biedt drie keer winst: voor onze mensen, het milieu en de omzet. Zo is een investering gepland die het verlijmen van de vilten zal automatiseren. Werknemers komen daardoor niet meer in contact met lijmgeuren. Indien mogelijk schakelen we sociale werkplaatsen in om producten te verpakken.

Tegelijk illustreert het internationale succes van ons brede gamma dat duurzame productie rendabel kan zijn. Naast de Ecodesign Award van OVAM zijn we genomineerd voor de provinciale VOKA Excellent award en ontvingen we twee Henry Van de Velde labels.”

Visie op duurzaam ondernemen De aandacht voor het groene aspect van duurzaamheid blijkt onder meer uit de materiaalkeuze en –gebruik. Buzzispace kiest enkel voor gerecycleerde materialen en componenten.

Waar mogelijk krijgt productieafval een nieuwe bestemming.

“We focussen op het sluiten van materiaalkringlopen. Productieafval zoals polyethersnijresten van grote schuimblokken of 3D-producten vermalen we en hergebruiken we als vulling voor kussens of zitzakken. Ook polystyreenafval van de Philipsvestiging in Eindhoven krijgt bij ons een nieuw leven.”

Daarnaast is de logistieke keten van verpakking en transport slim en groen geconcipieerd. “Transportafstanden houden we zo klein mogelijk. Door producten vacuüm te verpakken vermijden we bovendien transport of opslag van lucht”, vervolgt Steve Symons. “Is het ecologisch niet interessant om secundair vullingmateriaal over een grote afstand te transporteren, dan bekijken we hoe we primair vullingmateriaal ter plaatse kunnen aankopen. Zo schakelen we een transportstap uit.”

Het devies van Buzzispace luidt dan ook: wie in de EU wil produceren, moet slim zijn. “Momenteel bekijken we of en hoe we producten die end-of-lifetime zijn kunnen ophalen en hergebruiken. Er zit dus nog veel toekomstmuziek in onze stille producten!”

Hierna wordt het 3D-vormgeven van vilt op basis van r-pet vergeleken met traditionele textieltegenhangers

Proces

People

Geurhinder: dankzij automatisering worden operatoren niet meer blootgesteld aan de geur van lijmproducten.

Planet Grondstofsubstitutie: gebruik van r-pet vermijdt de inzet van primaire grondstoffen.

Afvalpreventie: productieafval wordt maximaal opnieuw ingezet in andere producten.

Procesintensificatie: geplande investering om aanbrengen van vilt op dragermateriaal te automatiseren.

Schadelijke stoffen en emissies: geplande investering om aanbrengen van vilt op dragermateriaal te automatiseren stelt werknemers niet langer bloot aan lijmgeur.

Profit Besparingen door materialen, energie, afval: dankzij r-pet moeten geen primaire grondstoffen worden aangekocht. Hergebruik van (quasi) alle productieafval vermijdt afvalverwerkingskosten.

Investering technologie vs. opbrengst: het erg uitgebreide r-petgamma leidde tot explosieve groei en internationale faam.

Secundaire kosten: door het geautomatiseerd verlijmen zullen werknemers niet meer blootgesteld worden aan lijmgeur en secundaire gezondheidskosten afnemen.

Product

People

Gebruiksvriendelijkheid en multifunctionaliteit: Buzzispace-producten zijn licht, geluidsabsorberend, multifunctioneel en makkelijk te installeren.

Planet Optimalisatie distributie: vilten hoes en/of schuim kan vacuĂźm worden verpakt (flatpacked) en neemt weinig ruimte in beslag. Keuze voor aankoop primair vullingmateriaal wanneer secundair vullingmateriaal over lange afstand dient te worden getransporteerd.

Optimalisatie levensduur: de 3D-techniek van Buzzispace laat toe producten aan te bieden zonder stiknaad, zodat die niet kan loskomen.

Optimalisatie productafdanking: Buzzispace bereidt een terugnamesysteem voor tegen dat hun producten het einde van hun levensduur bereiken.

Verpakkingen: minimaal gebruik verpakkingen zonder kwaliteit in het gedrang te brengen.

Profit

Kansen en risicoanalyse bestaande klanten: vaak kan de flatpacked voorgevormde vilt opgestuurd worden naar de klant (afhankelijk van zijn locatie).

Kansenanalyse potentiĂŤle klanten: de 3D-techniek van Buzzispace biedt onbeperkte ontwerpmogelijkheden zonder stiknaad.

Groene marketing: Buzzispace benadrukt in zijn communicatie dat de vilten producten behalve zacht ook ecologisch zijn.

op herbruikbare verpakkingsoplossingen Identikit Bedrijf: conTeyor International NV uit Merelbeke Ontwikkelt: verpakkingsoplossingen voor componenten die gevoelig zijn voor beschadiging tijdens transport

Boven: verpakkingen op maat, gemaakt uit technisch textiel (Multibags® ). Hier: Hocus-in-Box. Onder: deze Multibags® worden in een stevige, stapelbare (ev. plooibare) box of rek gemonteerd.

Innovatie: herbruikbare en op maat vervaardigde verpakkingen uit textiel

www.conteyor.com

Herbruikbare verpakking op maat conTeyor, een Belgische kmo opgericht in 1995, ontwerpt en produceert innovatieve, herbruikbare verpakkingsoplossingen voor de Business-to-Business industrie binnen Europa. Deze verpakkingen beschermen de componenten tegen beschadiging tijdens het transport. De flexibiliteit van de conTeyor verpakking laat een hoge beladingsgraad toe in vrachtwagens.

Duurzaam door innovatieve materialen en processen conTeyor ontwerpt en produceert herbruikbare verpakkingsoplossingen voor de bescherming van gevoelige componenten tijdens material handling en transport. conTeyor’s verpakkingssysteem bestaat uit een combinatie van Multibags®. Dit zijn zakken uit technisch textiel die voorzien zijn van een vakverdeling. De Multibags® worden in een stevige, efficiënt stapelbare en eventueel plooibare box of rek bevestigd. conTeyor ontwerpt elke verpakking op maat van de toepassing.

Daarbij wordt rekening gehouden met het type component, het productieproces, de transportafstand, de transportrisico’s, de weersomstandigheden, het retour transport van lege verpakkingen en andere klantspecifieke omstandigheden.

“De nauwe samenwerking tussen onze R&D-afdeling, onze productontwikkelaars en innovatieve partners zoals DuPont en Centexbel resulteert in een verpakkingsoplossing die zo goed mogelijk is afgestemd op het gebruik in de klant-specifieke omstandigheden.” vertelt Hannelore Schotsaert, Marketing Communications Specialist. conTeyor streeft naar het gebruik van textiel dat vlot recycleerbaar is. Zo werd recent Tiger de Luxe aan het textielgamma toegevoegd. Dit materiaal bestaat uit drie lagen 100% polyester monomateriaal. Daarnaast zet conTeyor meer en meer polyethyleen (PE) en polypropyleen (PP) in, ten koste van PVC.

Voordelen voor mens, milieu en economie uitgelicht Heel wat toeleveranciers uit de automobielsector zijn klant van conTeyor. Maar ook bedrijven uit de ICT- of witgoedsector kiezen steeds vaker voor conTeyors duurzame en kostenefficiënte verpakkingsoplossingen. conTeyors verpakkingen maken de aankoop van wegwerpverpakkingsmaterialen overbodig. Deze materiaalbesparing en de daaruit volgende afvalpreventie zijn belangrijke maatschappe-

lijke troeven.

Door de hoge laadfactor van de modules en de vrachtwagens zijn er minder vrachtwagens nodig. Dat resulteert in een reductie van de CO2-uitstoot. “conTeyors value proposition “The savings are in the entire supply chain and not in the packaging” benadrukt de financiële voordelen voor de klant op lange termijn”, legt Jos van Bree, Sales and Marketing Director, uit. Het is vooral de besparing in transportkosten - door een hogere beladingsgraad - die bedrijven aanzet om te investeren in conTeyors verpakkingsoplossingen. Ook de lagere kost verbonden aan uitval (en dus afval) van beschadigde producten vormt een belangrijk voordeel.

Visie op duurzaam ondernemen conTeyor sleutelt als voorloper volop aan de toekomst van duurzame verpakking. Zo zette het bedrijf samen met een service provider voor een aantal toepassingen een nieuw business model op. Hannelore Schotsaert licht toe: “conTeyor verkoopt de verpakkingsoplossingen aan een service provider die deze op zijn beurt verhuurt aan toeleveranciers voor bvb. de ICT- en witgoedsector. Door het levenscyclusdenken te integreren, zijn er opportuniteiten om verder in de richting van een gebruiksgeoriënteerd product-dienstsysteem te evolueren.”

Samen met negen bedrijven gaat conTeyor in het LogPack project actief op zoek naar kostenbesparingen door slimmer, en dus duurzamer, om te gaan met verpakking en logistieke dragers. Zo kan het beter afstemmen van de verpakking op de rest van de logistieke keten voor een optimalisatie van de logistieke processen zorgen.

Onderstaande tabellen vergelijken enkele duurzaamheidsaspecten van conTeyor’s herbruikbare textielverpakkingen met verpakkingen voor eenmalig gebruik uit papier, karton, foam of plastic.

Proces

People

Informatie: het ontwikkelen van verpakkingen op maat vereist een doorgedreven communicatie tussen de lokale verkoopsmedewerkers, centrale projectingenieurs en de productieafdeling. Dankzij het gebruik van multimedia wordt het aantal reisbewegingen tussen de verschillende vestigingen onder controle gehouden.

Opleidingen: zowel de projectingenieurs als de verkoopsmedewerkers zijn hoog opgeleid gezien de ontwikkelingsprocessen.

Toxische materialen: de gebruikte textielsoorten voldoen aan de bepalingen van de REACH-verordening. Het verbinden van de verschillende lagen van het Tiger de Luxe textiel gebeurt door ultrasoon lassen i.p.v. lijmen of lamineren, dus zonder toevoeging van chemische producten.

Planet

Grondstofsubstitutie: conTeyor bepaalt samen met de klant het meest geschikte textiel voor elke toepassing op basis van de gewenste sterkte, beschermingsgraad en levensduur. conTeyor zet meer en meer PE, PP en meerlagig monomateriaal in met het oog op een vlottere recycleerbaarheid van het textiel en hergebruik in hoogwaardige toepassingen.

Materiaalverwerking: het verbinden van textiel kan gebeuren door ultrasoon lassen i.p.v. lijmen of lamineren, bvb. voor het Tiger de Luxe textiel.

Dit komt de vlotte recycleerbaarheid ten goede.

Materiaalbesparing en afvalpreventie: software bewaakt de snijverliezen en dus de hoeveelheid textielafval.

Hergebruik van grondstoffen tijdens productieproces: pre consumer textielafval wordt per type gesorteerd en door externe partners herwerkt.

Profit

Besparingen door materialen, energie of afval: software bewaakt de snijverliezen en dus de hoeveelheid textielafval.

Product People

Gebruiksvriendelijkheid: conTeyor verzekert het ergonomisch comfort van de operator in de assemblage. De verpakking is relatief licht en makkelijk hanteerbaar. De componenten worden makkelijk uit de verpakking genomen, zonder bvb. overtollig verpakkingsmateriaal te moeten verwijderen. Door de hogere belading van de conTeyor verpakking zijn er minder verplaatsingen nodig wat ook de veiligheid op de werkvloer bevordert.

Externe communicatie: het ontwerpen van een op maat gemaakte verpakkingsoplossing vereist een doorgedreven communicatie met de klanten. Daarbij is de samenwerking met de gebruiker, dit is de assemblageafdeling, cruciaal.

Planet

Optimalisatie distributie: in de ontwerpfase bestudeert conTeyor niet enkel het te verpakken voorwerp maar ook het assemblageproces en de transportstroom. conTeyors verpakkingsoplossingen benutten de beschikbare ruimte optimaal en beperken het aantal transportbewegingen.

De verpakkingen zijn flexibel en kunnen compact gevouwen worden. Vouwbare verpakkingen verminderen op hun beurt het aantal retourtransporten van lege verpakkingen in de kringloop.

Optimalisatie productgebruik: conTeyor bepaalt samen met de klant het meest geschikte textiel voor elke toepassing op basis van de gewenste sterkte, beschermingsgraad en levensduur.

Optimalisatie levensduur: textiel dat slijtage vertoont kan vervangen worden. Bevuild textiel kan eenvoudig gereinigd worden.

Optimalisatie productafdanking: de boxen of rekken kunnen hergebruikt worden om andere voorwerpen te verpakken.

Het textiel kan aangepast of vervangen worden. conTeyor zoekt actief naar partners om post consumer textielafval te recycleren. De overstap naar PE, PP en monomaterialen vormt daarin een belangrijke stap. Haken of ringen voor de ophanging van de Multibags® hinderen de recyclage.

Optimalisatie functievervulling: het textiel vormt een tweede huid die het krasgevoelige oppervlak van de component uitstekend beschermt tegen transportschade en daaruit resulterende uitval van componenten. conTeyors verpakkingsoplossingen maken het gebruik en afvoeren van opvulmaterialen zoals plastic zakken, karton of schuim overbodig.

Profit

Optimalisatie total cost/total value: conTeyor bestudeert elke business case en engageert zich enkel voor projecten waarvoor de return on investment minder is dan 12 maanden.

De financiële en operationele implicaties die een verandering van verpakkingskeuze met zich meebrengt zijn niet gering. Op financieel vlak vergt conTeyor’s verpakkingsconcept een investering, waar verpakking traditioneel als een kostenpost beschouwd wordt. Ontwerpstudies op basis van CAD/CAM data van de componenten laten een tijdige budgettering toe.

Ondanks de noodzaak om een transportkringloop op te zetten, slaagt conTeyor er in om het aantal transportbewegingen en dus de transportkosten te verminderen. De hoge laadfactor per module en per vrachtwagen zijn daarbij doorslaggevend.

Kansen en risicoanalyse potentiële en bestaande klanten: kosten en risico’s zijn o.a. verbonden aan het ontbreken van een goed doordacht en door de klanten ondersteund reverse logistics circuit voor end-of-life verpakkingen.

Product-dienst combinaties: conTeyor biedt, in samenwerking met een service provider, product-dienst combinaties aan.

Groene marketing: conTeyor communiceert actief over de duurzaamheidsaspecten van de verpakkingsoplossingen. “Green Solutions” is één van conTeyors unique selling propositions.

Modulair karakter: de verpakking past als een tweede huid rond de componenten. Dit maakt een hoge graad van samenpassing (nesting) tussen de componenten mogelijk waardoor het aantal componenten per volume-eenheid toeneemt. Maar ook op het niveau van de belading van vrachtwagens levert de modulariteit van de units voordelen op.

De modulaire en flexibele verpakking laat Just in Sequence (JIS)/Just in Time (JIT) processen toe. Het opslaan van verpakking of onnodige componenten behoort daarmee tot het verleden.

Identikit

op duurzame dakbedekking Het plaatsen van DERBIPURE dakbedekking.

Bedrijf: Derbigum uit Lot Ontwikkelt: energiebesparende dakbedekkingsmaterialen Innovatie: DERBIPURE®, het allereerste dakmembraan op basis van hernieuwbare grondstoffen

www.derbigum.be

Een ecologisch dak boven je hoofd Derbigum, dat gespecialiseerd is in energiebesparende dakbedekkingsmaterialen, investeert fors in de zoektocht naar vernieuwende producten voor duurzaam bouwen en energiebeheer. Het bedrijf neemt daarbij vooral de uitstoot van CO2 in het vizier. Met succes.

Duurzaam door innovatieve materialen en processen Derbigum zoekt intensief naar alternatieve samenstellingen voor zijn dakmembranen, met grondstoffen die minder CO2uitstoot veroorzaken dan traditionele, op aardolie gebaseerde producten. De voorkeur gaat naar 100% gerecycleerde materialen en/of plantaardige grondstoffen. Bovendien maakt Derbigum zijn dakmembraan zo dun mogelijk.

Een sterk voorbeeld is het in 2010 gelanceerde DERBIPURE®.

Stefan Theunis, Product Manager Europe, geeft een woordje uitleg: “DERBIPURE® is het allereerste dakmembraan op basis van natuurlijke, hernieuwbare grondstoffen, zoals plantaardige oliën en dennenharsen. Die vervangen het op aardolie gebaseerde bitumen, dat 40% van de samenstelling van een klassiek dakmembraan vertegenwoordigt.” Opvallend is dat DERBIPURE® een witte, hoogreflecterende acrylcoating mee kreeg.

DERBIPURE® ontving het Basic Cradle to Cradle®-certificaat.

Voordelen voor mens, milieu en economie uitgelicht Aangezien DERBIPURE® grotendeels uit plantaardige stoffen bestaat, veroorzaakt het product een lagere CO2-uitstoot dan klassieke dakbedekkingsoplossingen. DERBIPURE® bestaat in een 3 mm dikke uitvoering, terwijl klassieke dakdichtingsmembranen 4 mm dik zijn. Dit betekent een materiaalreductie van 25%, zonder dat DERBIPURE® inboet aan kwaliteit.

Stefan Theunis: “Dankzij de witte, hoogreflecterende acrylcoating werkt DERBIPURE© bovendien als een passief koelsysteem.

Het weerkaatst tot 81% van de zonnestralen, verlaagt zo de temperatuur onder het dak met 5°C, en vermindert dus de hoeveelheid energie nodig om het gebouw te koelen.”

Ook na gebruik biedt DERBIPURE® ecologische voordelen.

Net als alle andere Derbigum-membranen, is DERBIPURE® 100% recycleerbaar. In samenwerking met diverse partners optimaliseert Derbigum overigens de inzameling en verwerking van zijn productie-, snij- en sloopafval. Mooi is ook dat DERBIPURE® pH-neutraal is, dankzij zijn plantaardige basis.

Daardoor kan regenwater dat van het dak afstroomt, hergebruikt worden.

Visie op duurzaam ondernemen “Making Buildings Smart, onze baseline, vat de missie van Derbigum perfect”, aldus Stefan Theunis. “We bieden gebouweigenaars dakbedekkingsproducten aan waarmee ze besparen op energie en de CO2-voetafdruk van hun gebouw verkleinen.

Maar Derbigum biedt ook advies. Ons specialistenteam reikt oplossingen aan op het vlak van energie-audits, energiebesparing en de productie van hernieuwbare energie via het dak.”

En Derbigum kijkt ook in eigen boezem. Het bedrijf stuurt zijn productieprocessen actief bij. Zo werd onder meer werk gemaakt van de recuperatie van de restwarmte afkomstig van het smeltproces. Daarnaast trekt Derbigum volop de kaart van hernieuwbare energie. Zo wist het bedrijf in acht jaar tijd zijn CO2-uitstoot terug te dringen met maar liefst 70%.

Onderstaande tabellen belichten de ecologische voordelen van het DERBIPURE®-dakmembraan ten opzichte van een klassieke bitumen dakbedekking.

Proces

People

Groen aankopen: de grondstoffen van DERBIPURE® zijn grotendeels van plantaardige oorsprong. Bovendien worden ze zo lokaal mogelijk aangekocht en zo veel mogelijk per boot aangevoerd.

Opleidingen: de productiemedewerkers krijgen een opleiding over het nieuwe productieproces.

Informatie: de productiemedewerkers worden uitgebreid geïnformeerd over het nieuwe product.

Planet

Grondstofsubstitutie: ‘DERBIPURE® is het allereerste dakmembraan op basis van natuurlijke, hernieuwbare grondstoffen, zoals plantaardige oliën en dennenharsen. Die vervangen het op aardolie gebaseerde bitumen, dat 40% van de samenstelling van een klassiek dakmembraan vertegenwoordigt.’ Het dennenhars en de plantaardige oliën zijn reststromen uit de papierindustrie en andere industrieën.

De oliën zijn niet geschikt voor menselijke consumptie, waardoor ze niet bijdragen tot voedselschaarste.

Materiaalbesparing: DERBIPURE® bestaat in een 3 mm dikke uitvoering, terwijl klassieke dakdichtingsmembranen 4 mm dik zijn: goed voor materiaalreductie van 25%.

Profit Besparingen door materialen, energie, afval: op termijn zal DERBIPURE® waarschijnlijk goedkoper zijn dan bitumen, onder invloed van de stijgende aardolieprijzen.

Product People

Gebruiksvriendelijkheid: DERBIPURE® is net zo makkelijk te plaatsen als bitumineuze membranen.

Informatie: Derbigum biedt uitgebreide informatie over de technische en ecologische eigenschappen van DERBIPURE®. Dakwerkers worden opgeleid in het Derbigum trainingscentrum.

Multifunctionaliteit: Dankzij de witte dakbedekking werkt DERBIPURE® ook als passieve koeler en draagt het bij tot een lager energieverbruik.

Planet

Optimalisatie productafdanking: DERBIPURE® is afgewerkt met een witte, hoogreflecterende acrylcoating. Daardoor verenigt het materiaal de eigenschappen van een duurzame dakbedekking met die van een passief koelsysteem.

Profit Optimalisatie total cost – total value: Door in te spelen op de ecologische trend in de markt van de dakbedekkingsmaterialen, verzekert Derbigum zich van een first-moverpositie.

Kansenanalyse bestaande en potentiële klanten: Hoewel de prijs per m² DERBIPURE® momenteel hoger ligt dan die van de klassieke alternatieven, groeit de markt sterk dankzij de vele milieubewuste bouwheren en architecten.

Groene marketing: Derbigum communiceert actief over de ecologische troeven van DERBIPURE®.

Identikit

op herbruikbare tapijttegels Boven: “Tegels Refinity”

Bedrijf: Desso Ontwikkelt: tapijt, tapijttegels en kunstgras voor een veelheid aan toepassingen

Onder: “Collectie Patterns@ Play - tegel Visions of Lines 4411”

Innovatie: DESSO EcoBase®, een tapijttegelrug op basis van polyolefinen –kunststoffen die volledig herbruikbaar zijn

www.desso.com

Een tapijt van duurzame innovaties Als vooruitstrevende producent van tapijt, tapijttegels en kunstgras werkt Desso volgens het cradle-to-cradleprincipe (C2C): producten worden gemaakt van materialen die veilig zijn voor mens en milieu. Aan het einde van hun levensduur kunnen ze biologisch of technisch worden hergebruikt voor nieuwe producten met exact dezelfde eigenschappen en kwaliteit (true recycling). Verschillende innovaties illustreren dat die aanpak werkt.

Duurzaam door innovatieve materialen en processen Desso ontwikkelt prototypes voor tapijt en tapijttegels die opgebouwd zijn uit natuurlijke grondstoffen, zoals wol, PLA en hout. Binnen de biologische kringloop dienen ze na gebruik als natuurlijke voedingsstoffen.

Echter wordt op dit moment de focus gegeven aan ontwikkelingen binnen de technische cyclus: niet-organische grondstoffen, materialen en additieven die niet passen binnen de C2Cfilosofie worden geleidelijk vervangen. Zo introduceerde Desso een alternatief voor de traditionele, op bitumen gebaseerde tapijttegelrug. “Bitumen is een viskeuze vloeistof gewonnen uit ruwe aardolie. Wegens de wisselende samenstelling is het niet geschikt voor C2C-productieprocessen”, legt Director Sustainability Rudi Daelmans uit. “In samenwerking met het internationale onderzoeksinstituut Environmental Protection Encouragement Agency (EPEA) ontwikkelden we onze DESSO EcoBase®-oplossing, met polyolefinen als grondstof. De op olie gebaseerde, maar bekende bouwstenen voor dit materiaal zijn veilig herbruikbaar.”

Desso ontwierp zijn nieuwe tapijttegels zo dat de verschillende onderdelen makkelijk scheidbaar zijn voor recyclage. Dat scheiden gebeurt op basis van een innovatieve techniek die de naam Refinity® kreeg. Daarbij worden het garen en andere vezels van de tapijtrug gescheiden. De achterzijde dient opnieuw als rug, terwijl het garen met de andere vezels worden afgebroken tot de bouwstoffen van nieuw garen.

Voordelen voor mens, milieu en economie uitgelicht Polyolefinen stoten bij gebruik minder schadelijke stoffen uit dan bitumen.

Bovendien telt deze oplossing nog meer groene voordelen.

Rudi Daelmans: “Door de bitumen tapijttegelrug te vervangen door een recycleerbare polyolefinenrug, is een tapijttegel nu beter recycleerbaar. Om zo veel mogelijk oude tapijten te kunnen verwerken, motiveren we onze klanten om hun tapijten te laten recycleren. Met ons inzamelprogramma kan dat tegen een kostprijs die vergelijkbaar is met die voor de klassieke terugname.” Een externe partner verwerkt de opgehaalde tapijten, waarna ze deels worden herverwerkt tot garen en tapijtrug. Het deel dat onbruikbaar is, wordt gebruikt als secundaire brandstof in de cementindustrie. Het ingezamelde EcoBase®materiaal hergebruikt Desso uiteraard zelf.

“Met deze maatregelen beperken we het gebruik van primaire grondstoffen”, legt Rudi Daelmans uit. “Het scheiden van tapijttegels voor recyclage vraagt uiteraard energie, maar het verbruik ligt lager dan voor de productie van nieuwe grondstoffen.” Sinds 2005 is Desso’s primaire energiebehoefte per vierkante meter tapijt overigens verlaagd met 48%, dankzij de aankoop van groene stroom uit waterkracht.

Visie op duurzaam ondernemen “Ons doel is om in 2020 volledig volgens de C2C-filosofie te produceren, en het bijbehorende certificaat te behalen voor al onze tapijten”, vat Rudi Daelmans samen. Desso zal nog meer inzetten op terugname- en recyclagesystemen en C2C supply chain management. Door zo veel mogelijk energie zelf te produceren, wil het bedrijf in 2020 bovendien volledig op basis van duurzame energie werken.

Een op polyolefinen gebaseerde tegelrug, tegenover de op bitumen gebaseerde variant: de belangrijkste duurzaamheidverschillen

Proces Planet

Energieverbruik: het scheiden van oude tapijttegels vraagt minder energie dan de productie van nieuwe grondstoffen.

Grondstofsubstitutie: de bitumen tapijttegelrug werd vervangen door een recycleerbare polyolefinenrug. Door ingezameld EcoBase®materiaal opnieuw in te zetten, daalt het verbruik van primaire grondstoffen.

Materiaalverwerking: geoptimaliseerde scheidingstechnieken en een aangepast tapijttegelontwerp laten recyclage en hergebruik van alle grondstoffen toe.

Profit Besparingen door materialen, energie, afval: dankzij hergebruik worden minder primaire grondstoffen aangekocht.

Investeringen technologie vs. opbrengst: het bedrijf kende een heropleving na de introductie van de C2C-gedachte in de bedrijfsvoering.

Product

Planet

Optimalisatie productafdanking: Desso zamelt gebruikte tapijten in voor recyclage. Door de samenstelling op basis van oliegebaseerde, maar bekende grondstoffen is een tapijttegel nu voor 97% recycleerbaar (tegelrug en garen). Het ontwerp maakt een efficiënte scheiding van de verschillende tapijtonderdelen mogelijk op het einde van de levenscyclus.

Schadelijke stoffen en emissies bij gebruik: op meerdere emissies scoren polyolefinen beter dan bitumen.

Profit Optimalisatie total cost – total value: op termijn vermindert het inzamelsysteem de afvalverwerkingkosten voor de consument.

Kansenanalyse bestaande en potentiële klanten: er is meer en meer vraag naar ecologisch verantwoorde tapijtproducten. De gedane investeringen en het C2C®-label bewijzen dat Desso zich op dit vlak engageert.

Product-dienstcombinaties: klanten kunnen gebruikmaken van een inzamelprogramma voor gebruikte tapijten, met uitzondering van pvc-houdende tapijten. Ook tapijtproducten van concurrenten worden verwerkt.

Groene marketing: Desso communiceert actief over de behaalde C2C-productlabels en hun betekenis.

op groene meteorologische instrumenten Identikit Bedrijf: Dingens Barometers & Clocks uit Beverlo

De kwikloze barometer Innovacelli

Ontwikkelt: duurzame en accurate meteorologische instrumenten, voor professionele en particuliere klanten Innovatie: de Innovacelli, een barometer die geen kwik bevat

www.barometers.com

De Innovacelli: de barometer staat op duurzaamheid Mogen we u de Innovacelli voorstellen? Met dit paradepaardje introduceerde Dingens Barometers & Clocks een barometer die niet langer gebruikmaakt van schadelijk kwik. Zo zet het familiebedrijf duurzaamheid, design en accuraatheid succesvol in het zonnetje.

Duurzaam door innovatieve materialen en processen Dingens Barometers & Clocks ontwikkelde de Innovacelli in samenwerking met het Innovatiecentrum Limburg, het Agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie (IWT), Universiteit Hasselt en kennispartner Sirris. De barometer doet een beroep op technieken die hun betrouwbaarheid al bewezen in de luchtvaart. CEO Paul Dingens legt uit hoe de vork in de steel zit: “Hoogtemeters in vliegtuigen zijn opgebouwd uit luchtledige metalen cellen die zeer precies reageren op veranderingen in de luchtdruk. De Innovacelli is uitgerust met acht van die cellen. Een membraan brengt de kleinste vormwijziging van de cellen over op een vloeistof, die zich verplaatst en de nieuwe luchtdruk aangeeft. De combinatie van mechanische cellen met vloeistof is uniek en garandeert een wrijvingsloze overbrenging met een uiterst nauwkeurig resultaat.”

Voordelen voor mens, milieu en economie uitgelicht De Innovacelli bevat een vloeistof die veel ecologischer is dan kwik, een zwaar metaal dat ook in lage dosering toxisch kan zijn. “Niet toevallig voerde de Europese Unie in 2007 een verbod in op het gebruik van kwikbarometers”, zegt Paul Dingens.

“Die waren vroeger goed voor ruim 80% van onze omzet. Met de Innovacelli bieden we een milieuvriendelijk alternatief.”

De houten versies van de Innovacelli dragen het FSC-label, dat aangeeft dat het hout afkomstig is uit een verantwoord beheerd bos. Bovendien is de modulair opgebouwde barometer ook bijzonder sterk: de levensduur bedraagt minstens 30 jaar. Als de Innovacelli toch stukgaat, haal je hem makkelijk uit elkaar voor recyclage, aangezien de onderdelen niet verlijmd worden.

Ondertussen verliest Dingens Barometers & Clocks ook de klassieke kwikbarometers niet uit het oog. Het bedrijf zet momenteel een terugnamesysteem op touw.

Visie op duurzaam ondernemen Dingens Barometers & Clocks laat duurzaamheid zo veel mogelijk hand in hand gaan met kwaliteit en een knap design. “De Innovacelli is erg accuraat, en door de zichtbare celtechnologie oogt hij vrij hip. Met deze aanpak wisten we het wat oubollige barometerimago om te buigen. Niet toevallig zijn we technische partner van poolreizigers Dixie Dansercoer en Sam Deltour.”

Onderstaande tabellen vertellen u op welke vlakken de Innovacelli duurzamer is dan de klassieke kwikbarometers

Proces

People

Groen aankopen: de houten versies van de Innovacelli dragen het FSC-label (hout uit verantwoord beheerde bossen).

Informatie: de medewerkers werden geĂŻnformeerd over de ontwikkeling van de nieuwe technologie.

Opleidingen: de medewerkers hebben zich een volledig nieuwe technologie eigen gemaakt.

Toxische materialen: de Innovacelli is kwikvrij.

Planet

Grondstofsubstitutie: de barometer maakt gebruik van een vloeistof met een veel kleinere ecologische impact dan kwik.

Materiaalbesparing: de Innovacelli bevat een kleinere hoeveelheid vloeistof dan de kwikvariant.

Schadelijke stoffen & emissies tijdens productie: de Innovacelli is kwikvrij.

Profit

Besparingen t.g.v. materialen/ energie/afval: de Innovacelli is kwikvrij en bevat een kleinere hoeveelheid vloeistof (om technische redenen).

Investering technologie vs. opbrengst: door de afkondiging van het kwikverbod, was investeren in een nieuwe technologie de enige overlevingsstrategie voor Dingens Barometers & Clocks.

Product People

Veiligheid: de Innovacelli is kwikvrij.

Gebruiksvriendelijkheid: de barometer is makkelijker te ijken en in te stellen.

Informatie: er was uitgebreide persberichtgeving en communicatie over de innovatie van Dingens Barometers & Clocks.

Multifunctionaliteit: dankzij de accuraatheid is de Innovacelli geschikt voor gebruik door particulieren en professionelen.

Planet

Optimalisatie distributie: een compact design en laag transportrisico vergemakkelijken het vervoer.

Optimalisatie levensduur: de Innovacelli gaat minder makkelijk stuk.

Optimalisatie productafdanking: de barometer is niet verlijmd en dus makkelijk demonteerbaar.

Schadelijke stoffen & emissies bij gebruik: de Innovacelli is kwikvrij.

Verpakkingen: het transportrisico is beduidend lager.

Profit

Kansenanalyse bestaande en potentiĂŤle klanten: Dingens speelt in op nichemarkten met gepersonaliseerde barometers. Er zijn kansen binnen de Amerikaanse gezondheidszorg door de strenge wetgeving.

Modulair karakter: de barometer is modulair opgebouwd.

Groene marketing: Dingens Barometers & Clocks slaagt er in het oubollige imago van barometers om te buigen. De kwikvrije Innovacelli wordt nu geassocieerd met avontuur en expeditie.

op het Ecover Refill-systeem

Identikit

Boven: De Ecover refill unit BiB.

Bedrijf: Ecover uit Malle Ontwikkelt: ecologische was- en schoonmaakmiddelen voor huishoudelijk en professioneel gebruik en persoonlijke verzorgingsproducten

Onder: Het Ecover hervulsysteem is zeer gebruiksvriendelijk.

Innovatie: het nieuwe hervulsysteem Ecover Refill Bag-in-Box

www.ecover.be

Het Ecover Refill-systeem maakt hervullen gebruiksén milieuvriendelijk Ecover beschouwt het milieu als een onlosmakelijk deel van de economie. Het bedrijf uit Malle heeft vestigingen in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Zwitserland en verdeelt zijn ecologische was- en schoonmaakmiddelen in meer dan 20 landen. Peter Malaise, Concept Manager: “Het nieuwe Ecover Refill-systeem bevordert niet alleen het gebruiksgemak van de consument, het is nóg milieuvriendelijker!”

Duurzaam door innovatieve materialen en processen

Voordelen voor mens, milieu en economie uitgelicht

“Ecover ontwikkelt in eigen labo onderhoudsproducten op basis van plantaardige basisingrediënten die qua werking en gebruiksvriendelijkheid niet moeten onderdoen voor conventionele producten”, zegt Tom Domen, Innovation Manager.

Zo werd het chemische productieproces onlangs vervangen door een natuurlijk biochemisch proces. Met als resultaat het nieuwe Eco-surfactantsgamma. Die Eco-surfactants worden gemaakt uit 100% plantaardige grondstoffen. Het fermentatieproces vindt plaats bij lage temperatuur, levert een hoge productieopbrengst en een zeer beperkte hoeveelheid (composteerbaar) productieafval.

Daarnaast gebruikt Ecover zo weinig mogelijk verpakkingsmateriaal. Alle verpakkingen moeten eenvoudig te recycleren zijn en bij voorkeur ook herbruikbaar. Ecover verkiest kunstofflessen uit 100% biobased polyethyleen (PE) vanuit suikerriet en flesdoppen uit polyprolyleen (PP).

Een van de belangrijkste innovaties is evenwel Ecover Refill: het nieuwe hervulsysteem dat sinds 2009 het bestaande 25-liter bidonsysteem vervangt. Voortaan wordt er immers gebruik gemaakt van een Bag-in-Box-verpakking (BiB), waarbij een 15-liter plastic zak in een kartonnen doos geplaatst wordt.

Deze BiB-verpakking wordt in de winkel op een navulunit gemonteerd. De navulunit bestaat uit een metalen frame met een kraantje waarop de BiB past en wordt door de winkelier gereinigd en hergebruikt.

De BiB-zakken zijn gemaakt van recycleerbaar polyethyleen en verder onderzoekt Ecover de mogelijkheid om ook de zakken van het navulsysteem te hergebruiken.

De navulunit en BiB bevorderen het gebruiksgemak van zowel de consument als de winkelier én sparen bovendien het milieu.

Dankzij het aantrekkelijke ontwerp van de navulunit worden consumenten gestimuleerd om hun flessen te hergebruiken.

Daarnaast kunnen we spreken van een aanzienlijke materiaalbesparing. De BiB vraagt immers 5,3 g PE/liter en 37,7 g karton/ liter terwijl er voor de bidons van 25 liter 29,5 g PE/liter nodig was. Ook de transportkosten van de 15-liter BiB dalen met 30%. Tot slot wordt de BiB-verpakking – zowel de zak als het karton – na gebruik gerecycleerd.

Visie op duurzaam ondernemen “Ecover beschouwt het milieu als een onlosmakelijk deel van de economie. Daarom trachten we negatieve effecten op het milieu tot een minimum te herleiden”, aldus Peter Malaise. Zo garandeert Ecover dat zijn producten geproduceerd worden op basis van plantaardige ingrediënten en mineralen, met respect voor het waterleven en zonder ze te testen op dieren. Om die belofte waar te maken, investeert Ecover voortdurend in onderzoek naar nieuwe technologieën en grondstoffen. En dat werpt zijn vruchten af.

Ook in de gebouwen wordt de groene lijn doorgetrokken met een groendak en ISO-certificatie voor de vestigingen in Vlaanderen en Frankrijk en groene stroom voor alle Ecover-fabrieken.

Onderstaande tabellen vergelijken enkele duurzaamheidsaspecten van de Ecover Refill Bag-in-Box met het oude hervulsysteem met 25-liter bidon.

Proces

People

Groen aankopen: gebruik van 100% gerecycleerde kartonvezels voor de boxen.

Planet Materiaalbesparing: BiB gebruikt 5,3 g PE/liter en 37,7 g karton/liter, ten opzichte van 29,5 g PE/liter voor de 25-liter bidons. Bij de 25-liter bidons werd geen karton gebruikt.

Profit Investering in technologie vs. opbrengst: hervullen van de bags blijft economisch niet rendabel, maar werd onderzocht.

Transportkost daalt met 30%.

Product

People

Veiligheid: vandalisme is minder mogelijk met BiB. Gebruiksvriendelijkheid: navulunit biedt een aantrekkelijk product en is eenvoudig te plaatsen door de winkelier.

Planet

Optimalisatie distributie: het vervoer van de 15-liter BiB zorgt voor een dieselbesparing van 30% ten opzichte van de 25-liter bidon.

Optimalisatie productgebruik: door het gebruiksgemak gaat er minder product verloren tijdens het hervullen.

Optimalisatie levensduur: de BiB – zowel de zak als het karton – wordt na gebruik gerecycleerd. Hergebruik van de PE-zak wordt in de toekomst mogelijk.

Profit

Kansen- en risicoanalyse bestaande klanten: het concept van het hervulsysteem bestond al langer en werd enkel geoptimaliseerd, zodat het concept vertrouwd blijft voor bestaande klanten.

Kansenanalyse potentiële klanten: het nieuwe systeem kan ook aangeboden worden in traditionele supermarkten (het 25-liter bidonsysteem werd enkel in gespecialiseerde winkels aangeboden).

Groene marketing: de navulunit in de winkel is aantrekkelijk ontworpen zodat consumenten gestimuleerd worden om hun flessen te hergebruiken.

Secundaire kosten: de kosten voor het hervullen van de zakken werden onderzocht. Het bleek moeilijk dit economisch rendabel en praktisch haalbaar te maken. Tot op heden is dit nog niet mogelijk.

Identikit

op gerecycleerd aluminium Bedrijf: E-MAX uit Dilsen-Stokkem Ontwikkelt: extrusie van aluminiumprofielen, verwerking van aluminiumschroot tot billets

Boven: aluminiumafval wordt gerecycleerd Onder: aluminium profielen vervaardigd uit gerecycleerd aluminium

Innovatie: X-ECO, een unieke en hoogkwalitatieve set aluminiumlegeringen, grotendeels op basis van gerecycleerd aluminium, conform de Europese standaarden

www.e-max.be

E-MAX bouwt aan een duurzame planeet met groen aluminium X-ECO Aluminium is een van de recentst ontdekte metaalsoorten, maar het is er in korte tijd in geslaagd de wereld te veroveren. Lichter dan andere metalen, roestvrij en erg buigzaam is het de ideale grondstof voor onder andere huishoudmateriaal, speelgoed en transportmiddelen. De productie is echter energieverslindend. Om die hoge ecologische voetafdruk een halt toe te roepen recycleert de Vlaamse aluminiumproducent E-MAX intensief schroot.

Duurzaam door innovatieve materialen en processen De dagelijks wisselende koers van de grondstofprijzen is een voortdurende bron van bezorgdheid in de metaalsector. Als een van de grootste Vlaamse producenten van aluminiumprofielen ontsnapt ook E-MAX niet aan de grillen van de markt. Het bedrijf ging op zoek naar alternatieve manieren om de aanvoer van zijn basismateriaal te verzekeren. Door het smelten van gecontamineerd aluminium kan schroot worden verwerkt tot billets, die de grondstof vormen van de alumniumprofielen.

Het resultaat is een gepatenteerde samenstelling op basis van 85 tot 97% gerecycleerd materiaal, dat de naam X-ECO kreeg.

“De eigenschappen van X-ECO zijn immers evenwaardig aan die van legeringen op basis van primair aluminium en conform de Europese standaarden”, aldus Dimitri Fotij, CEO van E-MAX.

Voordelen voor mens, milieu en economie uitgelicht Bauxiet is het mineraal waaruit aluminium gewonnen wordt.

Omdat dit proces erg veel energie vergt, bevindt nagenoeg elke aluminiumfabriek zich in de buurt van een grote stroombron.

Dimitri Fotij: “E-MAX streeft er naar om de hoge ecologische voetafdruk te verminderen. Dat doen we door het primair materiaal in onze extrusielegeringen zo veel mogelijk te vervangen door gerecycleerd materiaal.” Het verwerken van schroot vergt namelijk slechts 5% van de energie nodig voor de productie van nieuw aluminium. De CO2-uitstoot vermindert hierdoor met maar liefst 90%.

Het herwerken van materiaal gaat niet ten koste van de kwaliteit van het eindproduct. “Door toevoeging van verschillende schroottypes worden de materiaaleigenschappen gecontroleerd”, vervolgt Dimitri Fotij. “Het unieke aan ons smeltproces is namelijk dat het geschikt is voor een brede waaier aan gecontamineerde aluminiumschroottypes. Bovendien blijven we voortdurend sleutelen aan de samenstelling en wordt er zo weinig mogelijk primair materiaal toegevoegd.” Dat E-MAX als leverancier werd gekozen voor de bouw van Masdar City, een hypermoderne, CO2-neutrale stad in Abu Dhabi, hoeft dus niet te verwonderen.

Visie op duurzaam ondernemen Al sinds zijn oprichting in 1996 gaat het bedrijf prat op scherpe prijzen. Niet evident in de schommelende metaalmarkt, weet Dimitri Fotij. “Een kringloopeconomie opzetten biedt een zekere onafhankelijkheid. Met het X-ECO-legeringengamma bewijst E-MAX dat duurzaam produceren niet ten koste hoeft te gaan van de prijs-kwaliteitverhouding. Onze baseline ‘sustainable aluminium’ vat dat mooi samen.”

Onderstaande tabellen vergelijken enkele duurzaamheidsaspecten van het X-ECO-smeltproces met het smeltproces van primair aluminium

Proces

People

Groen aankopen: aluminiumschroot wordt aangekocht bij lokale handelaren, binnen een straal van 500 km rond het bedrijf.

Opleidingen: gespecialiseerde know-how voor het controleren van de samenstelling van het schroot is lokaal beschikbaar.

Informatie: een nieuw logo en een nieuw merk, X-ECO, hebben een grote invloed gehad op het enthousiasme van de medewerkers.

Planet

Energieverbruik: het lage smeltpunt van aluminium en het hoge recyclaatgehalte levert een energieverbruik op van 0.75 megawattuur (MWh) per ton. Dit is een fractie van de 15 MWh per ton die nodig is voor de winning van primair aluminium uit bauxiet. Een deel van de energie bij het hersmelten komt uit de calorische waarde van de contaminanten (lakken, isolatiemateriaal ...) die op het schroot aanwezig zijn.

De CO2 die vrijkomt bij het recyclageproces bedraagt slechts 10% van de uitstoot bij het produceren van primair aluminium.

Grondstofsubstitutie: de hoge recyclagegraad (86 tot 97%) beperkt de impact van de productie van aluminium.

Profit

Besparingen door materialen, energie of afval: aluminiumschroot recycleren leidt tot minder gevoeligheid voor de koersschommelingen van de grondstof. Bovendien kost hersmelten slechts 5% van de energie nodig voor productie.

Investering technologie vs. opbrengst: door volop in te zetten op R&D voor het optimaliseren van de legeringen heeft E-MAX een unieke marktpositie verworven.

Product Planet

Optimalisatie distributie: zo lokaal mogelijk werken beperkt de transportkost en de belasting op het milieu tot een minimum. Zo is de afstand tussen de smeltoven en het extrusiebedrijf relatief kort en komt het primair aluminium vooral uit Rusland, Noorwegen en het Midden-Oosten.

Profit

Kansen en risicoanalyse bestaande en potentiĂŤle klanten: X-ECO is vooral aantrekkelijk voor grote profielafnemers die duurzaamheid hoog in het vaandel dragen. Kwaliteit en een goede prijs komen dan weer op de eerste plaats bij kleinere klanten. Wetgevende initiatieven doen de vraag naar duurzaamheid stijgen.

Optimalisatie total cost – total value: het geringe energieverbruik en de lage kostprijs van schroot zorgen voor een concurrentiÍle prijs.

Groene marketing: een nieuw logo met een groen accent zet de duurzaamheidsinspanningen van E-MAX extra in de verf.

Identikit

op ledverlichting Bedrijf: ETAP uit Malle Ontwikkelt: verlichtingsconcepten voor kantoren, fabrieken, scholen, ziekenhuizen, winkels en hotels

De Flare-downlights en -spots zijn energie-efficiënter dan de traditionele compacte fluorescentiedownlights.

Innovatie: Flare, een led verlichtingsarmatuur voor kantoren, winkels en openbare ruimten

www.etaplighting.com

Comfort en rendement met ledtechnologie ETAP ontwerpt, produceert en levert verlichtingsarmaturen. Het bedrijf geeft ook advies, voert verlichtingsstudies uit en staat in voor de nazorg. Luc Truyen, directeur Ontwikkeling Verlichting: “We ontwierpen een nieuw type ledverlichting, dat niet alleen energie-efficiënter is, maar ook langer meegaat. Het product past helemaal in onze visie op duurzame verlichting.”

Duurzaam door innovatieve materialen en processen

Visie op duurzaam ondernemen

ETAP trekt uitdrukkelijk de kaart van duurzame verlichting. Het bedrijf werkt niet alleen met duurzame materialen en constructiemethodes, maar ontwikkelt ook de meest energiezuinige verlichtingsoplossingen. “De nieuwe Flare-productfamilie van ETAP betekent een doorbraak voor het gebruik van ledverlichting in kantoren, winkels, ontvangst- en openbare ruimtes”, zegt Luc Truyen. “De Flare-downlights en -spots zijn even functioneel als de gangbare compacte fluorescentie- en halogeenoplossingen. Maar ze zijn energie-efficiënter en hebben een langere levensduur. Individuele leds met gepatenteerde lenzen vormen de kern van ons innovatief verlichtingsconcept.”

“De duurzaamheid van al onze activiteiten stond al bij de oprichting van ETAP centraal”, zegt Luc Truyen. “Geïnspireerd door de maatschappelijke relevantie, de vragen van klanten en werknemers, en rekening houdend met de publieke aandacht voor ‘duurzaam ondernemen’, hebben we dit inmiddels ook in een duurzaamheidsverslag gepubliceerd.

“In dit duurzaamheidsverslag worden niet alleen de economische, maar ook de maatschappelijke en ecologische prestaties van het bedrijf vermeld. ETAP wil met dit rapport zijn visie op duurzaam ondernemen delen en de ambities op het vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemen concreet integreren in de hele bedrijfsvoering.”

Voordelen voor mens, milieu en economie uitgelicht Dankzij deze gepatenteerde lenzen is bescherming van de ogen niet langer nodig om de leds te testen. Ook de warmtehuishouding is gepatenteerd op basis van het gesofisticeerde ontwerp van de koelplaat en het gebruik van een speciale thermisch geleidende folie voor warmteoverdracht. Hierdoor stijgt de levensduur tot ruim boven 50 000 uren, in vergelijking met de ongeveer 8000 uren voor de compacte fluorescentielamp.

De verlichtingsarmatuur, waarvan de behuizing grotendeels uit 100% gerecycleerd aluminium bestaat, kan bovendien eenvoudig worden geïnstalleerd en vergt maar weinig onderhoud.

Van overtollige verpakking is ook geen sprake meer, voor Flare wordt een mono-kartonverpakking ontwikkeld.

Enkele duurzaamheidsaspecten van het Flare-downlight armatuur uitgerust met LED verlichting versus het Luxial-downlight armatuur uitgerust met compacte fluorescentielampen

Proces

People

Opleiding: de werknemers assembleren de toegeleverde onderdelen die naar eigen specificaties zijn ontworpen. Het accent in de productie verschuift van metaal- naar electronica-assemblage. Dit betekent een gepaste werkomgeving en bewustwording van werknemers van bijvoorbeeld ESD (elektrostatische ontlading).

Veiligheid: in tegenstelling tot compacte fluorescentielampen, bevatten leds geen kwik.

Planet

Grondstofsubstitutie: een Flare-behuizing bevat een grotere fractie onderdelen uit 100 % gerecycleerd aluminium, waar behuizingen van compacte fluorescentielampen hoofdzakelijk uit polycarbonaat bestaan.

Materiaalbesparing: het armatuur heeft een lage inbouwhoogte, zodat er minder materiaal nodig is.

Veiligheid/milieu: in tegenstelling tot compacte fluorescentielampen, bevatten leds geen kwik.

Profit

Integratie van productiestappen: het slimme productdesign vereist slechts één enkel gereedschap voor assemblage en (de)montage.

Product People

Veiligheid: naakte leds hebben een sterke luminantie, wat voor verblinding zorgt. De gepatenteerde lenzen houden de verblinding binnen comfortabele grenzen. De luminantie bij directe inkijk wordt gereduceerd tot een niveau vergelijkbaar met een compacte fluorescentielamp.

Gebruiksvriendelijkheid: de lage inbouwhoogte van 70 mm (ten opzichte van 171 mm voor sommige van de Luxial compacte fluorescentiearmaturen) laat integratie in alle soorten architectuur toe. Flare is ontworpen met het oog op een eenvoudige installatie zonder gereedschap, en vergt slechts een beperkt onderhoud. De led in een Flare-armatuur bereikt onmiddellijk na aanschakelen zijn volledige lichtstroom. Ter vergelijking: een compacte fluorescentielamp bereikt 70 % van zijn volledige lichtstroom na 3 minuten.

Multifunctionaliteit: beide armatuurtypes zijn ontworpen voor integratie in diverse types van valse plafonds. Systemen voor lichtregeling, luchtbehandeling, geluidbeheersing en noodverlichting zijn integreerbaar.

Planet

Optimalisatie distributie: door het compacte productdesign vermindert ook het transportvolume.

Optimalisatie productgebruik: in vergelijking met de traditionele compacte fluorescentie-downlights is ledverlichting momenteel 10 % energie-efficiënter. Verwacht wordt dat dit de komende jaren nog toeneemt tot meer dan 50 % omwille van de evolutie van de ledlichtopbrengst. Voor nog meer energiebesparing kan — net zoals in Luxial-armaturen — een daglichtsensor geïntegreerd worden. Dit systeem dimt het kunstlicht in functie van de hoeveelheid daglicht, waardoor het energieverbruik gemiddeld daalt met 25 %, afhankelijk van de toepassing. Ook de warmtehuishouding van de armaturen is geoptimaliseerd, wat het energieverbruik van de Flare-leds nog verlaagt.

Optimalisatie levensduur: de gepatenteerde warmtehuishouding op basis van het gesofisticeerde ontwerp van de koelplaat en het gebruik van een speciale thermisch geleidende folie voor warmteoverdracht beperken de junctietemperatuur van de leds. Dit verhoogt de verwachte levensduur tot ruim boven 50 000 uren, in vergelijking met +/- 8000 uren voor de compacte fluorescentielamp. ETAP geeft daarom 6 jaar garantie op de Flare-downlight (4 jaar op de elektronische driver).

Optimalisatie productafdanking: de armaturen zijn vlot demonteerbaar, wat voordelig is bij vervanging en bij ontmanteling op het einde van de levensduur. Het materiaal van de Flare-behuizing is volledig recycleerbaar.

Optimalisatie functievervulling: Flare-downlights zijn breedstralend, waardoor minder armaturen nodig zijn voor een gelijkmatige verlichting van de ruimte.

Verpakkingen: voor Flare wordt een mono-kartonverpakking ontwikkeld.

Profit

Optimalisatie total cost – total value: de totale besparing door het gebruik van de technologie zal de komende jaren nog toenemen gezien de verwachte evolutie in de lichtopbrengst van ledlampen.

Kansenanalyse potentiële klanten: Flare spreekt klanten aan die veel belang hechten aan de milieuprestaties van hun verlichting.

Groene marketing: ETAP communiceert actief de duurzame voordelen van de Flare-collectie.

Modulair karakter: een defecte driver kan eenvoudig vervangen worden. Eén defecte led in een armatuur heeft geen negatieve invloed op de goede werking van de andere leds. Het led-PCB (printed circuit board) is eenvoudig uitschroefbaar.

Secundaire kosten: voor Flare is de laagste fotobiologische veiligheidsclassificatie van toepassing (geen risico).

op keramische antiaanbaklagen Identikit Bedrijf: GreenPan met hoofdkwartier in Drongen (Gent)

De GreenPan heeft een keramische antiaanbaklaag

Ontwikkelt: milieuvriendelijke potten en pannen Innovatie: Thermolon™-coating die als antiaanbaklaag voor potten en pannen wordt gebruikt

www.green-pan.com

Koken met de groene antikleefpan Milieubewust koken betekent meer dan het gebruiken van zorgvuldig geselecteerde bio-ingrediënten. Ook het kookproces en het kookgerei spelen een belangrijke rol. Dat weten ze bij GreenPan als geen ander. Het Gentse bedrijf zet voluit in op potten en pannen met een keramische coating als antiaanbaklaag. Die vormen een duurzaam alternatief voor de klassieke antikleefpan.

Duurzaam door innovatieve materialen en processen De introductie in 2007 van het milieuvriendelijke GreenPanassortiment ontketende een ware revolutie in de internationale potten- en pannenmarkt. “Innoveren stond altijd centraal”, zegt David Verhofstadt, Communications Manager. “Van in het begin was het onze ambitie om een nieuwe, gezonde en duurzame standaard in antikleefkookgerei te creëren.”

CEO Wim De Veirman ging daarvoor op zoek naar een veilige en minder milieubelastende antiaanbaklaag voor de traditionele antiaanbakpan. “Dat gebeurde samen met Thermolon, een Koreaans bedrijf dat werkt met minerale coatings”, vervolgt David Verhofstadt. “Het resultaat is een keramische coating die een volwaardig alternatief vormt voor de traditionele antikleeflaag.

Hij voldoet immers aan dezelfde producteisen: krasbestendig, met antikleefeigenschappen én nu ook hittebestendig.”

De Thermolon-groep was in staat om minerale, keramische coatings met die eigenschappen te ontwikkelen dankzij een doorbraak in de sol-geltechnologie. Een sol-gel is een techniek die het mogelijk maakt om anorganische stoffen te laten binden. Het wordt gebruikt bij de productie van onder meer (keramische) deklagen en partikels.

Voordelen voor mens, milieu en economie uitgelicht Kookgerei speelt een belangrijke rol bij milieubewust koken.

“De traditionele antikleefpan scoort op dat vlak niet zo goed,” gaat David Verhofstadt verder. “Die heeft immers zijn eigenschappen te danken aan een PTFE-laag.”

PTFE (polytetrafluorethyleen) is een materiaal met een erg lage wrijvingscoëfficiënt, maar het houdt een risico in: bij verhitting

boven 260 °C kunnen er giftige gassen vrijkomen. Bovendien wordt bij de productie van PTFE-pannen ook gebruikgemaakt van PFOA (perfluoroctaanzuur), een hulpstof die ook ecotoxisch is.

“Redenen genoeg voor GreenPan om voluit te gaan voor een duurzaam alternatief. Al onze producten zijn voorzien van de Thermolon™-coating op basis van de gepatenteerde antikleeftechnologie. Die laag bevat geen PTFE, gebruikt geen PFOA als grondstof, is volledig vrij van siliconenolie én hittebestendig tot 450 °C”, licht David Verhofstadt toe. “Het milieu- en gezondheidsrisico valt dus weg. De Thermolon™-technologie bespaart bovendien energie: ze is goed voor 60% minder CO2uitstoot.”

Visie op duurzaam ondernemen De focus ligt bij GreenPan op het verzoenen van industrieel design met ecologie. “Onze duurzaamheidsfilosofie blijkt onder meer uit de keuze van onze materialen. Al onze producten moeten recycleerbaar zijn. Vanuit die strategische designvisie besteden we ook ruim aandacht aan de ecologische aspecten van de verpakkingskeuze, de materialen van onze beursstand en de kleurenkeuze. Groen is voor ons de standaard, geen optie.”

Een beproefd recept dat internationale weerklank kreeg: bij de lancering kende het gamma meteen een enorm succes in de Verenigde Staten. Momenteel is GreenPan in 80 landen verkrijgbaar. “Het internationale succes van ons gamma is het beste bewijs dat duurzame productie rendabel kan zijn.”

Onderstaande tabellen vergelijken enkele duurzaamheidsaspecten van de GreenPan met die van een klassieke pan met een PTFE-antiaanbaklaag.

Proces

People

Groen aankopen: GreenPan gebruikt vooral gerecycleerd metaal.

Informatie: de Aziatische productiefaciliteiten ontvingen het ISO 14001-certificaat.

Veiligheid: de werknemers worden niet blootgesteld aan emissies van PFOA. Toxische materialen: de werknemers worden niet blootgesteld aan emissies van PFOA.

Planet Energieverbruik: Thermolon bespaart energie omdat de warmtebehandeling van de aangebrachte coating in één keer gebeurt voor de binnen- en buitenkant van de pan. Bovendien vindt die warmtebehandeling plaats bij lagere temperaturen en is de lijnsnelheid een factor 1,6 hoger dan voor het aanbrengen van PTFE. De totale CO2-uitstoot daalt daardoor met 60%.

Grondstofsubstitutie: 30 tot 40% van het aluminium is gerecycleerd. Voor het roestvrij staal van de handvaten is dat de helft. Het milieubelastende PFOA is niet meer nodig.

Materiaalbesparing: dankzij het slimme productdesign met de afgeplatte zijde winnen sommige pannen 18% aan bakoppervlak.

Procesintensificatie: in het sol-gelprocédé wordt de antikleeflaag in één enkele bewerking aangebracht op de pan. Fluorgebaseerde lagen worden in drie of vier stappen aangebracht.

Schadelijke stoffen en emissies bij productie: de hulpstof PFOA is niet meer nodig.

Profit Integratie van productiestappen: de antikleeflaag wordt in het sol-gelprocédé in één enkele bewerking aangebracht op de pan. PTFEantikleeflagen worden in drie of vier stappen aangebracht.

Besparingen door materialen, energie of afval: het sol-gelprocédé vraagt minder energie.

Product People

Veiligheid: de Thermolon™-laag geeft geen gevaarlijke emissies vrij bij (accidentele) oververhitting.

Informatie: GreenPan communiceert open over de vergelijking van PTFE- en Thermolon™-coatings en geeft daarbij ook technische informatie.

Multifunctionaliteit: de GreenPan-producten kunnen – mits de keuze van de juiste handgrepen – in de oven gebruikt worden.

Planet Optimalisatie distributie: GreenPan streeft naar een productie zo dicht mogelijk bij de afzetmarkt. Er wordt gekozen voor hoofdzakelijk maritiem transport vanuit Azië. Het bedrijf werkt samen met andere pannenfabrikanten voor de distributie.

Optimalisatie productgebruik: de betere warmtegeleiding van de GreenPan zorgt voor een efficiënter kookproces.

Optimalisatie levensduur: GreenPan waakt over het eenvoudige ontwerp van de producten. Ook de materiaalkeuze bevordert de ontmanteling en recyclage van de GreenPan bij het einde van de levensduur: de pan bevat geen hybride componenten.

Verpakkingen: GreenPan onderzoekt hoe de verpakking geminimaliseerd kan worden, met het oog op een optimale stapeling.

Schadelijke stoffen en emissies bij gebruik: pannen met een PTFE-antiaanbaklaag kunnen bij verhitting boven 260 °C giftige dampen vrijgeven. De GreenPan mag zonder problemen boven 260°C worden verhit.

Profit Optimalisatie total cost – total value: het prijsverschil tussen een klassieke antiaanbakpan en een GreenPan is minimaal of onbestaande.

Kansen en risicoanalyse potentiële en bestaande klanten: de consument hecht belang aan de milieuprestaties van de pan en de effecten op de gezondheid. Dat bepaalt in grote mate het succes van de GreenPan. Groene marketing: GreenPan communiceert uitvoerig over de milieuprestaties van zijn producten.

Identikit

op duurzaam warmtecomfort KNOCKONWOOD en STRADA: low-H2O technologie met supergeleidende en ultrasnelle warmtewisselaar.

Bedrijf: Jaga uit Diepenbeek Ontwikkelt: verwarmingssystemen Innovatie: het energiezuinige en duurzame Energy Savers-gamma

wwww.jaga.be

Duurzaam warmtecomfort met Jaga Energy Savers Jaga werd opgericht in de jaren 60 en is sindsdien een opvallende speler op de markt van de verwarmingssystemen.

In deze - vaak conservatieve - sector richt Jaga zich voornamelijk op milieubewuste consumenten en liefhebbers van designradiatoren. Mark Ruison, R&D Ingenieur Low-H2O-radiator, licht toe: “Vooral met het Energy Saversgamma gaat Jaga resoluut voor duurzaamheid: onze klanten besparen energie én winnen aan warmtecomfort.”

Duurzaam dankzij innovatieve materialen en processen Het Energy Savers-gamma trekt volop de kaart van duurzaamheid en energiezuinigheid. Deze radiatoren combineren immers de Low-H2O-technologie met het DBE-concept (Dynamic Boost Effect). “De lichtgewicht Low-H2O-warmtewisselaar bestaat uit koper en aluminium en is roestvrij. De radiatoren zelf bevatten tot 10 keer minder water dan de traditionele modellen. Hierdoor reageren ze veel sneller. Bovendien zijn ze zo ontworpen dat de lucht die er doorheen stroomt, zo weinig mogelijk weerstand ondervindt. Het resultaat is een ongeziene hoge warmteafgifte”, aldus Mark Ruison.

Het Dynamic Boost Effect is een gepatenteerd, elektronisch systeem dat radiatoren kleiner, krachtiger en aangenamer maakt. Dankzij de “boost”-functie warmt de ruimte sneller op (met dus een korte inlooptijd). Het gevolg? Energiebesparing én een lagere CO2-uitstoot!

Bovendien zijn niet alleen de radiatoren op zich energiezuinig, ook tijdens de productie en recyclage in de fabriek wordt er spaarzaam omgesprongen met energie.

Voordelen voor mens, milieu en economie uitgelicht Low-H2O-radiatoren zijn 10 % zuiniger dan de traditionele modellen. Concreet betekent dit dat een gemiddelde woning met DBE jaarlijks ongeveer 1 ton minder CO2 uitstoot. Tegelijkertijd wordt de verwarmingsbehoefte en –functie beter én sneller ingevuld (en gereguleerd).

Het spreekt dus voor zich dat Jaga met zijn Low-H2O-technologie consumenten aanspreekt die milieuvriendelijkheid hoog in het vaandel dragen. Bovendien biedt Jaga zijn klanten een garantie van 30 jaar op de Low-H2O-radiatoren. Het is in die tijdspanne dat de klant het milieuvoordeel realiseert.

Visie op duurzaam ondernemen “Sinds de oprichting in de jaren 60 gaat Jaga voortdurend op zoek naar alternatieven voor de traditionele plaatstalen radiatoren”, zegt Mark Ruison. En mét succes, want het bedrijf sleepte al verschillende designprijzen in de wacht en investeert continu in technologische vernieuwing. Duurzaamheid neemt daarbij een centrale plaats in. Dat blijkt ook uit de productontwikkeling. “Hoe Jaga streeft naar een duurzame aanpak? Met Cradle-to-cradle-principes (C2C), CO2-reductiemogelijkheden, een analyse van de levenscyclus van onze producten en aangepaste producten en processen.” Daarnaast werkt Jaga met 100 % groene stroom.

Maar ook de bewustmaking van de klant wordt niet uit het oog verloren. In het Experience Centre van Jaga kunnen klanten de nieuwe en duurzame verwarmingssnufjes echt ‘beleven’.

“Maar het beste bewijs van onze focus op duurzaamheid is het Energy Savers-gamma, waarbij onze klanten energie besparen én aan warmtecomfort winnen.”

Onderstaande tabellen vergelijken enkele duurzaamheidsaspecten van de Low H2O-radiator met een conventionele radiator

Proces Profit Besparingen op het vlak van materialen/energie/afval: het verminderde gebruik van grondstoffen leidde tot besparingen.

Product Planet Optimalisatie productgebruik: Low-H2O-radiatoren zijn 10 % energiezuiniger dan de traditionele modellen1. Een gemiddelde woning met DBE stoot jaarlijks gemiddeld uit 1 ton CO2 minder uit.

De Ecoscan-software (gebaseerd op de Eco-indicator ’99-methodologie) toont aan dat het milieuprofiel van de Linea Low-H2O-radiator bijna volledig (> 99 %) wordt beheerst door het aardgas- of mazoutverbruik gerelateerd aan de werking van de Low-H2O-radiator.

Het milieuvoordeel dat de producent kan boeken door andere materialen te gebruiken of andere productieprocessen te implementeren, is marginaal: amper 1 %. Dat komt omdat meer dan 99 % van de milieuschade die een radiator aanricht tijdens zijn levenscyclus wordt veroorzaakt door het energieverbruik bij de eindgebruiker. Deze studie was de inspiratiebron voor Jaga om te focussen op design en het gebruik van geschikte materialen die vernieuwende, energiezuinige systemen mogelijk maken.

Optimalisatie productafdanking: een radiatoromkasting die bestaat uit een pleistermateriaal dat zonder kwaliteitsverlies kan worden hergebruikt, komt in aanmerking voor een C2C-certificaat.

Optimalisatie functievervulling: de verwarmingsbehoefte en –functie wordt beter en sneller ingevuld (en gereguleerd).

Profit Kansenanalyse potentiĂŤle klanten: Jaga bereikt met de Low-H2O-technologie consumenten die milieuvriendelijkheid hoog in het vaandel dragen.

Groene marketing: Jaga geeft de klant een garantie van 30 jaar op de Low-H2O-radiatoren. In die tijdspanne realiseert de klant het milieuvoordeel.

De besparing ten opzichte van trage radiatoren is afhankelijk van de klimatologische omstandigheden en is groter in de tussenseizoenen, wanneer er meer variatie is in de warmtevraag.

Low-H2O-radiatoren zijn veel zuiniger omdat ze (door hun lage waterinhoud) veel sneller reageren wanneer warmte nodig is, maar ook wanneer er geen warmte meer nodig is.

1

Identikit

op visuele communicatiemedia Boven: De holle polypropyleen dragerstructuur.

Onder: POLYMAGPRO toegepast op een metalen achtergrond.

Bedrijf: Karakters uit Gent Ontwikkelt: reclamepanelen, grafische vormgeving en drukwerk Innovatie: duurzame reclamepanelen

www.karakters.be

Karakters geeft vorm aan duurzame reclamepanelen Visuele communicatiemiddelen spelen een belangrijke rol in de reclamewereld. Reclamepanelen vormen een veelgebruikt medium voor het promoten van producten. De meeste reclamepanelen zijn echter een kort leven beschoren. Ze belanden al snel op de afvalberg. Karakters gelooft dat het anders kan. Het jonge Gentse bedrijf ontwikkelde het innovatieve concept Polymagpro® met bijzondere aandacht voor materiaalkeuze, gebruiksvriendelijkheid en design-for-disassembly principes. En met succes!

Duurzaam door innovatieve materialen en processen Polymagpro® is het eerste product uit de ecosigned-lijn van Karakters. Het reclamepaneel vormt een alternatief voor klassieke PVC-schuimplaten (polyvinylchloride) die met behulp van een flatbed printer bedrukt worden.

Geschuimde PVC-materialen zijn licht, sterk, weersbestendig en eenvoudig te bewerken. Maar de UV-uithardbare inkt op basis van organische solventen die nodig is om dit materiaal te bedrukken, heeft een relatief grote milieu-impact en kan toxisch zijn. Zaakvoerder Ben De Troyer: “Bij Karakters zijn we er van overtuigd dat er een markt is voor meer ecologische alternatieven: reclamepanelen zijn immers letterlijk het uithangbord van de bedrijven.”

“We kozen voor een holle polypropyleen (PP) dragerstructuur”, vervolgt De Troyer. Een printer met latexinkt op waterbasis brengt de grootformaat print van de reclameboodschap over op een PP-folie. Deze folie wordt verlijmd op een zo dun mogelijke drager uit 100% PP, waarvan de kern bestaat uit een thermoplastisch gevormde bubbel- of honingraatstructuur. Een discreet en herbruikbaar magneetsysteem, speciaal ontworpen voor holle dragers, zorgt voor de bevestiging van het paneel op een metalen achtergrond.

Voordelen voor mens, milieu en economie uitgelicht Met Polymagpro® zag een nieuw concept voor reclamepanelen met een korte levensduur het daglicht.

Ben De Troyer legt uit welke voordelen voor mens, milieu en economie dit oplevert: “Het vervangen van solventgebaseerde inkt door (watergebaseerde) latexinkt levert alvast een direct voordeel op voor mens en milieu. Daarnaast verlenen de luchtkamers in de PP-structuur het paneel zijn sterkte terwijl er minder grondstof nodig is.”

Het door Karakters opgezette retoursysteem voor end-of-life reclamepanelen tenslotte, belet dat de panelen op de afvalberg belanden. Polymagpro® is zodanig ontworpen dat het aan het eind van zijn levensduur makkelijk uiteen te nemen is in twee onderdelen. Het paneel zelf bestaat hoofdzakelijk uit één enkele materiaalsoort, namelijk PP. Dat vereenvoudigt de recyclage. Het slim ontworpen magneetsysteem wordt eenvoudig verwijderd en hergebruikt. Dat bespaart dan weer de aankoop van nieuwe magneetvellen.

Visie op duurzaam ondernemen Duurzaamheid is een belangrijke strategische dimensie voor zaakvoerder Ben De Troyer. En dat vertaalt zich niet enkel in het betrekken van elektrische stroom uit hernieuwbare energiebronnen.

Ondanks het feit dat Karakters een relatief klein bedrijf is met beperkte capaciteit voor innovatie (mensen en middelen), zochten de gedreven zaakvoerder en zijn dynamisch team actief naar een ecologisch alternatief voor reclamepanelen en de ophanging ervan. “We verzamelen zo veel mogelijk informatie over materialen en trachten nieuwe ontwikkelingen te stimuleren”, aldus De Troyer. “Wellicht volgen er nog meer duurzame alternatieven voor de reclamesector.”

Onderstaande tabellen vergelijken enkele duurzaamheidsaspecten van Polymagpro® met klassieke reclamepanelen.

Proces

People

Geurhinder: latexinkten zijn gemaakt op waterbasis en zijn geurloos.

Groen aankopen: Karakters koopt holle PP-dragerstructuren en latexinkt aan.

Informatie: de werknemers worden actief betrokken bij de duurzame innovaties.

Toxische materialen: latexinkt heeft een lage emissie van vluchtige oplosmiddelen en vereist geen extra ventilatie van de printomgeving.

Planet

Energieverbruik: doordat geen speciaal ventilatiesysteem nodig is, wordt er minder energie verbruikt.

Latexinkt droogt ook sneller, en vereist geen UV-uithardingsstap.

Grondstofsubstitutie: het vervangen van de geschuimde PVC-drager door een holle PP-drager levert een beperkt milieuvoordeel op, wat wordt vergroot door de mogelijkheid om met watergebaseerde inkten te drukken.

Materiaalverwerking: de polypropyleenplaten zijn eenvoudig te snijden.

Materiaalbesparing: door de honingraatstructuur is er 78% minder polypropyleen nodig dan voor een volle plaat.

Het slim ontworpen magneetsysteem is herbruikbaar. Dit bespaart op de aankoop van magneetvellen.

Procesintensificatie: additive manufacturing is een efficiëntere productiewijze; het aantal productiestappen is minimaal.

Emissie van schadelijke stoffen: latexinkt is milieuvriendelijker dan solventgebaseerde inkt.

Profit

Integratie van productiestappen: latexinkt droogt snel, wat het productieproces versnelt.

Besparingen t.g.v. materialen: het hergebruik van het magneetsysteem levert Karakters een besparing op.

Bovendien is de PP-drager beduidend goedkoper dan de vergelijkbare geschuimde PVC-drager.

Product

People

Veiligheid: de met latexinkt bedrukte panelen zijn geurloos en dus geschikt voor binnentoepassingen waar een goede luchtkwaliteit belangrijk is.

Gebruiksvriendelijkheid: dankzij de magneetbevestiging is het paneel zeer makkelijk te (ver)plaatsen of weg te halen.

Externe communicatie: Karakters voorziet een communicatiecampagne ter gelegenheid van de lancering van Polymagpro®.

Planet Optimalisatie distributie: Karakters levert de reclamepanelen af bij één centraal depot van een winkelketen. De container met afgedankte producten wordt op hetzelfde moment bij de klant weer opgehaald.

De vlakke, lichtgewicht panelen zorgen voor een laag transportgewicht en -volume.

Optimalisatie productafdanking: reclamepanelen hebben een korte levensduur.

Het door Karakters opgezette retoursysteem belet dat de panelen op de afvalberg belanden.

Polymagpro® werd zodanig ontworpen dat het aan het eind van zijn levensduur makkelijk uiteen te nemen is in onderdelen die herbruikbaar of recycleerbaar zijn. Het bestaat hoofdzakelijk uit één enkele materiaalsoort wat de recyclage vereenvoudigt terwijl het magneetsysteem meteen hergebruikt wordt.

Optimalisatie functievervulling: door de holle PP-structuur is er minder materiaal nodig.

Schadelijke stoffen: latexinkt is milieuvriendelijker dan solventgedragen inkt.

Profit Optimalisatie total cost – total value: de gebruikskosten voor Polymagpro® zijn lager.

Kansen- en risicoanalyse bestaande/potentiële klanten: hoewel veel bedrijven “duurzaamheid” opnemen in hun communicatie, wordt dit vaak niet doorgetrokken naar de “drager” van hun communicatie, bvb. de posters op een beursstand.

Met Polymagpro® speelt Karakters in op de trend dat veel overheden en bedrijven bij voorkeur zaken doen met toeleveranciers die duurzame technologieën en/of producten inzetten.

Groene marketing: Karakters heeft aandacht voor de duurzaamheidsaspecten van deze materiaalinnovatie.

Identikit

op Rapid Manufacturing Boven: Titanium geprinte holle veer

Bedrijf: Layerwise uit Leuven Ontwikkelt: engineering- en productieoplossingen in de apparatenbouw en de medische sector

Onder: heupimplantaat met scaffolds

Innovatie: Additive Manufacturing van complexe vormen

www.layerwise.com

Complexe vormen mogelijk dankzij Additive Manufacturing Layerwise werd opgericht in 2008 als spin-off van de Katholieke Universiteit Leuven. Innovatie is hier een kernactiviteit, want het bedrijf is actief in de Additive Manufacturing (AM) van metaal. Tom De Bruyne, Account Manager: “AM is een digitale productiewijze waarbij voorwerpen met een complexe vorm gemaakt worden door ze driedimensionaal te ‘printen’ uit metaalpoeder, en dit rechtstreeks vanuit CAD-data. Het resultaat? Fikse energiebesparingen, zowel bij de productie als tijdens het gebruik.”

Duurzaam door innovatieve materialen en processen De grondstof wordt in poedervorm gebruikt. In de productiefase wordt dit metaalpoeder (roestvast staal, gereedschapstaal, biocompatibel titanium, superlegeringen, …) selectief en laag per laag gesmolten met behulp van een krachtige laser. Dit proces heet Selective Laser Melting (SLM). “Deze werkwijze opent de weg naar producten die over dezelfde mechanische eigenschappen beschikken als producten die met behulp van klassieke technieken vervaardigd werden. Met dit verschil dat matrijzen of verspanend gereedschap overbodig zijn. Bovendien worden complexe en onmaakbare vormen voortaan wél mogelijk”, zegt Tom De Bruyne.

Voor sommige producten ontworpen met AM geldt ook dat zowel bij de productie als tijdens het gebruik energie bespaard kan worden.

Voordelen voor mens, milieu en economie uitgelicht Niet alleen de productietijden worden verkort, één arbeider kan voortaan ook meerdere machines tegelijk bedienen.

Daarnaast kan het energieverbruik bij AM lager uitvallen dan bij klassieke technieken, als men de energie-inhoud van het uitgespaarde materiaal mee in rekening neemt. Wat op zijn beurt leidt tot een lagere CO2-uitstoot. AM is dan ook een techniek in ontwikkeling die het potentieel heeft om low carbon footprint manufacturing te bereiken.

AM digitaliseert immers verschillende processtappen die voordien specifieke machines en materiaal vereisten. Op die manier breekt AM met het traditionele multi-stage proces. Een doorbraak die resulteert in een verkorte changeover time en een gereduceerd aantal assemblagestappen.

Doordat AM soms toelaat om lichtere producten te maken, bespaart ook de klant energie, brandstof en plaats (bijvoorbeeld in de automotive sector). Maar ook andere bedrijven hebben baat bij AM. De techniek laat hen namelijk toe om snel nieuwe producten uit te testen, zonder matrijskosten. Daarnaast kan ook de kostprijs van het eindproduct aanzienlijk lager uitvallen, in het bijzonder voor complexe vormen.

Visie op duurzaam ondernemen De ontwikkelingen binnen Layerwise ontstaan in de eerste plaats vanuit een visie op technologische mogelijkheden. Het bedrijf opereert immers vanuit een onderzoeksperspectief en kan bogen op een ruime ervaring in AM. Daardoor kon het een ruime technologische voorsprong opbouwen.

Layerwise stelt zijn klanten in staat om materiaalbesparende ontwerpen te realiseren. Een ontwerp kan bestaan uit complexe vormen en ingebouwde mechanieken. Maar vooral: het wordt gemaakt uit één materiaal en in één productiestap.

“Onze innovaties leveren dus een positieve bijdrage op ecologisch en socio-economisch vlak”, licht Tom De Bruyne toe.

In onderstaande tabellen wordt het productieproces dat Layerwise aanbiedt vergeleken met subtractieve productietechnieken

Proces

People

Arbeidsuren: productietijden worden verkort. Bovendien kan één arbeider tegelijk meerdere machines bedienen.

Planet Energieverbruik: de laser gebruikt bij productie relatief veel energie (meer zelfs dan bij subtractieve technieken). Als men evenwel de energie-inhoud van het uitgespaarde materiaal (dat dus niet geproduceerd moet worden) mee in rekening neemt, kan het energieverbruik bij AM lager uitvallen dan bij klassieke technieken. Met bijgevolg ook een lagere CO2-uitstoot.

AM is een techniek in ontwikkeling die het potentieel heeft om low carbon footprint manufacturing te bereiken.

Materiaalverwerking: er zijn geen koelvloeistoffen noch smeermiddelen noodzakelijk bij productie met AM. Materiaalbesparing: aangezien de kwaliteit van het toegeleverde metaalpoeder van groot belang is, beheert Layerwise zelf de poedergranulometrie. Door het metaalpoeder te mengen, te malen en te zeven worden minderwaardige batches toch terug bruikbaar.

De ratio afval/product wordt bij klassieke productie geschat op 15:1 in de ruimtevaart en op 3:1 in de autosector. Bij AM is dit bijna 1 op 1.

De vorm van het gewenste product kan steunstructuren vereisen bij productie met AM. Deze steunstructuren kunnen meestal niet opnieuw gebruikt worden.

Profit Integratie van productiestappen: slechts 1 enkel gereedschap is noodzakelijk, daar waar bij klassieke technieken zowel matrijzen als beitels, … noodzakelijk zijn. Dit resulteert in een verkorte changeover time en een gereduceerd aantal assemblagestappen.

Besparingen op het vlak van materialen/energie/afval: bij de productie met AM ontstaat weinig afval en zijn geen koelvloeistoffen of smeermiddelen nodig.

Stockage- en transportkosten dalen door just in time-productie op locatie.

Product Planet

Optimalisatie productgebruik: bij de klanten van Layerwise gaat de gewichtsbesparing vaak gepaard met energie- (en dus brandstof-) besparing, plaatsbesparing en een langere levensduur.

AM laat soms toe om lichtere producten te maken dan met subtractieve technieken. Dankzij deze gewichtsbesparing kan ook het energieverbruik tijdens de gebruiksfase lager zijn, zoals in de automobielindustrie.

Optimalisatie productafdanking: voor AM-producten zijn vaak minder componenten en materialen nodig, waardoor ze in principe beter recycleerbaar zijn.

Profit Optimalisatie total cost – total value: dankzij AM kunnen bedrijven snel nieuwe producten uittesten, zonder matrijskosten.

Kansen- en risicoanalyse bestaande klanten en potentiële klanten: rekening houdend met een ontwerp dat aangepast is aan de productietechniek kan de kostprijs van het eindproduct aanzienlijk verminderen, in het bijzonder voor complexe vormen.

AM kan zeer complexe vormen maken die met subtractieve technieken moeilijk of zelfs onmogelijk waren.

op duurzame solventen

Identikit

Bedrijf: Nitto Europe uit Genk (dochter van Nitto Denko Corporation, Japan)

Boven: Nitto’s solvent recovery unit.

Onder: Nitto’s dubbelzijdige kleefband 5015ELE

Ontwikkelt: zowel industriële producten (dubbelzijdige kleefbanden, …) als elektronische (polariserende folies voor LCD, …) en functionele producten (medische kleefbanden, …)

Innovatie: vervanging van tolueen door ethylacetaat als solvent voor dubbelzijdige kleefbanden

www.nittoeurope.com

www.nitto.com

Solvent met ‘green value’ voor dubbelzijdige kleefband Nitto heeft een brede waaier aan technologieën in huis. Technologieën die het bedrijf flexibel inzet om producten te creëren die voldoen aan de noden van de klant. Eric Pass, Director Corporate Planning & Communications: “Klanten vragen steeds vaker naar tolueenvrije producten. Ons alternatief - dat gebruik maakt van ethylacetaat – beantwoordt perfect aan deze vraag naar ‘Green Value’.”

Duurzaam door innovatieve materialen en processen

Visie op duurzaam ondernemen

Bij nieuwe productontwikkelingen focust Nitto Europe zich op producten met ‘Green Value’.Dat wil zeggen producten met materiaaleigenschappen die mens en milieu beschermen en waarbij grondstoffen efficiënt worden gebruikt. Ook de bestaande producten worden dankzij deze materiaal- en/of technologische innovatie ‘groener’ gemaakt, i.e. met minstens dezelfde hoge performantie, maar een verminderde milieu-impact.

“Een van de meest recente innovaties die momenteel worden doorgevoerd, is de vervanging van tolueen door ethylacetaat als solvent in het productieproces van bepaalde soorten dubbelzijdige kleefbanden”, aldus Bart Forier, Manager R&D Tape.

“We hebben verschillende initiatieven uitgedacht om duurzaam ondernemen te promoten”, zegt Eric Pass. “We houden ons energieverbruik en onze afvalproductie nauwlettend in het oog.” Zo streeft Nitto Europe – samen met zijn transporteurs – naar een mobiliteitsbeleid met vrachtwagens met een beperkte CO2-uitstoot en worden de mogelijkheden van transport over het water verkend. Ook kiest de bedrijfsvoering uitsluitend voor groene energie voor zijn elektriciteitsconsumptie.

De invoering van REACH wordt gezien als een opportuniteit om te innoveren en om de lijn van de groene producten en technologieën door te trekken. Daarom evalueert Nitto Europe verschillende productietechnologieën aan de hand van een interne carbon footprint-methode om zo het gebruik van solventen te beperken. Tot midden 2011 werden vrijkomende solventen verbrand en de opgewekte warmte hergebruikt in de productieprocessen. Recent werd een nieuw solventregeneratie-systeem (investing van € 6 mio) in gebruik genomen, dat het mogelijk maakt om ook solventen te hergebruiken in het productieproces. Wat niet alleen een fikse besparing betekent op de aankoop van solventen, maar ook een aanzienlijke CO2-vermindering.

Daarnaast heeft het bedrijf een Environment, Health & Safetybeleid uitgestippeld en steunt het organisaties met een bijzondere maatschappelijke insteek.

Voordelen voor mens, milieu en economie uitgelicht Ethylacetaat heeft een andere geur dan tolueen en is dus aangenamer om mee te werken. Bovendien werd ethylacetaat als niet-carcinogeen geklasseerd.

Aangezien de dampspanning van ethylacetaat lager is dan die van tolueen, is er ook minder energie nodig om het solvent eruit te verdampen. Deze energiebesparing resulteert tevens in een lagere CO2-uitstoot en een kostenbesparing.

Ethylacetaat mag dan wel duurder zijn dan tolueen, deze kosten worden (op lange termijn) gecompenseerd, dankzij het systeem voor solventhergebruik dat recent bij Nitto Europe werd geinstalleerd. Tot slot is er op de markt een toenemende vraag naar tolueenvrije producten. Hier speelt Nitto graag op in met zijn ‘Green Value Products’ op basis van ethylacetaat.

Onderstaande tabellen vergelijken enkele duurzaamheidsaspecten van de vervanging van tolueen door ethylacetaat als solvent in het productieproces van bepaalde types dubbelzijdige kleefbanden

Proces

People

Geurhinder: ethylacetaat heeft een andere geur dan tolueen.

Toxische materialen: ethylacetaat is geklasseerd als niet-carcinogeen.

Planet

Energieverbruik: aangezien de dampspanning van ethylacetaat lager is dan die van tolueen, is er minder energie nodig om het solvent eruit te verdampen.

De omschakeling van tolueen naar ethylacetaat veroorzaakt ca.21 % minder CO2-uitstoot.

Hergebruik van grondstoffen (inclusief water) tijdens productieproces: dankzij de invoer van een hergebruiksysteem is het mogelijk om solventen te hergebruiken in de productieprocessen.

Profit

Besparingen op het vlak van materialen/energie/afval: aangezien er minder energie nodig is om ethylacetaat te vervluchtigen, resulteert de energiebesparing tevens in een kostenbesparing.

Investering in technologie vs. opbrengst: ethylacetaat is duurder dan tolueen, maar door het systeem voor solventhergebruik kunnen deze kosten (op lange termijn) worden teruggewonnen.

Product Profit Kansen- en risicoanalyse bestaande klanten: sommige klanten geven reeds aan dat ze in de nabije toekomst enkel nog tolueenvrije producten willen afnemen omwille van de mogelijk toxische eigenschappen van tolueen. Dit biedt ook mogelijkheden om nieuwe klanten aan te trekken (cfr. Groene Marketing).

Groene marketing: Nitto promoot zijn producten op basis van ethylacetaat als ‘Green Value Products’, mede omdat sommige klanten al aangeven dat ze in de nabije toekomst enkel nog tolueenvrije producten willen afnemen.

op kunststoffen voor immobilisatie Identikit Bedrijf: Orfit uit Wijnegem Ontwikkelt: kunststofmaterialen voor immobilisatie en fixatie in medische nichetoepassingen

Boven: Orfit maskers passen perfect Onder: Toepassing van een 3 punt masker in de radiotherapie

Innovatie: gebruik van thermoplastische kunststoffen en een laserlasprocédé

www.orfit.com

In beweging voor duurzame immobilisatie Duurzame producten voor de medische sector zijn het handelsmerk van Orfit Industries. Het Wijnegemse bedrijf gebruikt het innovatieve thermoplastische materiaal Raycast en voerde recent een nieuw laserlasprocedé in om kunststofonderdelen van immobilisatiemaskers te verbinden. Het comfort van de patiënt staat steeds centraal.

Duurzaam door innovatieve materialen en processen Het familiebedrijf Orfit Industries ontwikkelt en produceert kunststofmaterialen voor immobilisatie en fixatie in medische nichetoepassingen. “We gebruiken daarvoor thermoplastische kunststoffen”, zegt Steven Cuypers, Algemeen Directeur. “Die zijn een uitstekend alternatief voor thermohardende kunstgipsmaterialen en elastisch textiel in de fysische revalidatie.”

Recent voerde Orfit ook een vernieuwend laserlasprocedé in.

“Vroeger werden de onderdelen van onze immobilisatiemaskers verlijmd met snellijm. Bij de nieuwe generatie maskers verbinden we de verschillende kunststofmaterialen door ze te laserlassen”, vervolgt Steven Cuypers. “Momenteel evalueren we voor bepaalde producten een alternatieve voorbehandeling door middel van een plasma-activatie van de kunststoffen.”

De innovatieve materialen en technieken kennen uiteenlopende toepassingen. “Dat kan gaan over spalkmaterialen voor fysische revalidatie of over immobilisatiesystemen voor radiotherapie. Maar even goed kunststofkokers voor orthopedische protheses bij patiënten met amputaties.”

Voordelen voor mens, milieu en economie uitgelicht Orfit geeft de thermoplastische kunststoffen vorm door ze door een matrijs te persen en brengt daarna de plaatvormige halffabricaten op de markt. “Die platen worden in het ziekenhuis opgewarmd, waardoor het materiaal erg flexibel wordt. Zo neemt het gemakkelijk en precies de lichaams- of gelaatsvorm van de patiënt aan, wat voor meer comfort zorgt”, legt Steven Cuypers uit.

“We werken vaak met Raycast, een innovatief thermoplastisch materiaal dat ook heel wat voordelen biedt voor de milieu-impact van onze productie. Het Raycast-materiaal geeft tijdens het vormgeven van onze producten namelijk geen toxische gassen vrij. Dat is bij thermohardende kunststofgipsen wel het geval.”

De focus op milieuvriendelijke productie blijkt ook op andere domeinen. “Door plasma- en lasertechnologie in te voeren, daalt het gebruik van chemische bijproducten zoals snellijm.

Verder proberen we ook de hoeveelheid productieafval te beperken en zo veel mogelijk zelf te verwerken. Waar mogelijk krijgt het een nieuwe bestemming. Zo gebruiken we meer en meer productieafval voor nieuwe producten, bestemd voor de Chinese markt. Daar mag het product worden hergebruikt.”

Visie op duurzaam ondernemen Al bijna twintig jaar lang staan de activiteiten van Orfit Industries in het teken van duurzaam ondernemen. “Vanuit onze bedrijfsfilosofie geven we concreet vorm aan het duurzame aspect van onze activiteiten. We stellen onze producten en bedrijfsprocessen regelmatig in vraag en trachten ze voortdurend te optimaliseren. Daarbij laten we ons leiden door de vraag van de markt en door nieuwe technologie op vlak van materialen en productietechnieken. Duurzaamheid en het comfort van patiënten staan altijd centraal in onze zoektocht naar nieuwe toepassingen. Ook de betrokkenheid van onze medewerkers in dat continue innovatieproces is cruciaal.”

Onderstaande tabellen belichten enkele duurzaamheidsaspecten van Orfits Raycast-productie.

Proces

People

Opleidingen: naar aanleiding van proces- of productinnovaties worden medewerkers opgeleid. Daarbij wordt veel zorg besteed aan hun veiligheid en welzijn.

Toxische materialen: dankzij het laserlasprocedé worden werknemers niet blootgesteld aan schadelijke dampen door het gebruik van snellijm.

Planet

Grondstofsubstitutie: dankzij het gebruik van plasma- en lasertechnologie daalt het verbruik van chemische bijproducten zoals snellijm.

Schadelijke stoffen en emissies bij productie: bij de productie van Raycast komen nog maar zeer weinig gassen vrij. Dat is niet het geval bij de productie van thermohardende kunststoffen zoals polyesters, epoxy’s…

Profit Besparingen door materialen, energie of afval: zo veel mogelijk productieafval wordt hergebruikt in nieuwe producten voor de Chinese markt. Zo hoeft niet de volledige grondstofprijs te worden doorgerekend.

Product People

Gebruiksvriendelijkheid: de Orfit-producten verhogen het comfort van patiënten tijdens hun behandeling. De thermoplastische kunststoffen vereenvoudigen de activiteiten in het ziekenhuis: maskers passen zich aan aan de gelaats- of lichaamsvormen van patiënten.

Planet

Optimalisatie levensduur: productieafval wordt gebruikt voor nieuwe producten met een antibacteriële coating. Die zijn bestemd voor de Chinese markt, waar de producten vier tot vijf keer worden hergebruikt. Raycast-producten worden verwerkt met ziekenhuisafval en verbrand als gevaarlijk afval, terwijl alternatieve thermohardende materialen zoals (kunststof)gips niet afbreken op een stortplaats, onder meer omdat ze glasvezels bevatten. Bovendien kunnen bij verbranding van polyurethaan bevattend kunststofgips isocyanaatdampen en sporen van blauwzuur ontstaan.

Schadelijke stoffen en emissies bij gebruik: er komen geen schadelijke gassen vrij tijdens het vormgeven van Raycast. Een speciale afzuigkap boven de waterbak of de oven is dus niet nodig.

Profit Kansen en risicoanalyse potentiële en bestaande klanten: door milieu- en gebruiksvriendelijke producten te ontwikkelen versterkt Orfit zijn relaties met bestaande klanten. Tegelijk biedt het bedrijf nieuwe producten aan waarmee het zijn bestaande klantenbestand kan uitbreiden, bijvoorbeeld op de Chinese markt.

op duurzamer geëmailleerd plaatstaal Identikit Bedrijf: PolyVision te Genk

e3 environmental ceramicsteel vormt de basis voor het interactief eno whiteboard

Ontwikkelt: visuele communicatieproducten voor scholen en kantoren Innovatie: een milieuvriendelijkere variant van geëmailleerd plaatstaal

www.polyvision.com

Van staalplaat tot duurzaam whiteboard Als producent van geëmailleerd plaatstaal bant het Genkse PolyVision oxides van zware metalen uit zijn productieproces. Dat leverde in 2006 een cradle-to-cradlecertificaat (C2C) op voor het vernieuwende e3 environmental ceramicsteel. Dat product vormt de basis voor onder andere statische en interactieve schrijfborden.

Duurzaam door innovatieve materialen en processen

Voordelen voor mens, milieu en economie uitgelicht

Polyvision maakt visuele communicatieproducten voor scholen en kantoren. Het bedrijf is sinds 1971 bekend voor de productie van geëmailleerd plaatstaal. In 2006 lanceerde het e3 environmental ceramicsteel, een milieuvriendelijkere variant.

“Ons product vormt de basis voor statische borden zoals whiteboards, krijtborden, of interactieve borden, waaronder het revolutionaire ēno”, zegt Theo Vanheusden, site manager in Genk. “Door middel van zeefdruk kunnen we er keramische figuren of kleurlagen op aanbrengen. Dankzij de unieke producteigenschappen is ceramicsteel ook interessant voor decoratieve en vandalismebestendige wandpanelen in infrastructuurtoepassingen.”

De Steelcase-groep waartoe Polyvision behoort, neemt volop het voortouw in maatschappelijk verantwoord ondernemen.

“Tegen 2012 moet 50% van de verkoop uit duurzame, C2Cgecertificeerde producten komen”, legt Gunther Knevels, milieucoördinator en projectingenieur, uit. “Bovendien moet onze ecologische voetafdruk 25% dalen ten opzichte van 2006. Die ecologische voetafdruk omvat het waterverbruik en de afvalhoeveelheid, maar ook de uitstoot van CO2 en vluchtige organische componenten. Voor onder andere het zeefdrukprocedé schakelden we al over op groene elektriciteit. Dat was tussen 2006 en 2011 goed voor een daling van de CO2-uitstoot met meer dan 60%, ondanks het toegenomen productievolume!”

“Voor de productie van geëmailleerd plaatstaal of ceramicsteel wordt een plaatstalen kern van een slijt- en krasvaste emailcoating voorzien. Dat gebeurt volgens een geavanceerd coilcoatprocedé. Oxides van zware metalen worden gebannen, terwijl de functionele eigenschappen van het schrijfoppervlak behouden blijven.”

Het product kwam in 2006 op de markt en de materiaalinnovatie werd bekroond met het allereerste Europese cradle-tocradleproductcertificaat.

Innovaties op het vlak van duurzaamheid gaan vaak hand in hand met economische voordelen. “We houden de milieuprestaties van onze productiefaciliteiten nauwgezet in het oog en sturen ze ook bij waar nodig. Dat zorgde al voor een fikse besparing op onze energie- en waterfactuur.”

“Na een intensief ontwikkelingstraject stelden we in 2009 het ēno-interactieve whiteboard voor. Het ēno-schrijfoppervlak gebruikt een microscopische matrix aan puntjes, die op het oppervlak van het e3 environmental ceramicsteel is aangebracht.

Dankzij die keramische print is het mogelijk om met een digitale pen de penpositie draadloos door te sturen naar een computer. Het bord is eenvoudig in montage en gebruik, functioneert zonder verbindingskabels, is droog uitwisbaar en magneethoudend. Het heeft dus alle voordelen van een traditioneel whiteboard en is bovendien heel duurzaam.”

Visie op duurzaam ondernemen De ontwikkeling van duurzame producten is een van de speerpunten waaraan PolyVision zijn succes dankt. Gunther Knevels: “We optimaliseren onze processen en producten, zodat we nog efficiënter omspringen met schaarse grondstoffen. Daarvoor evalueren we continu alternatieve grondstoffen en procesverbeteringen, zowel voor bestaande als voor nieuwe producten. Dat ligt volledig in de lijn van de eVisionproductontwikkelingsrichtlijnen.”

Onderstaande tabellen vergelijken enkele duurzaamheidsaspecten van het ēno-interactieve bord op basis van e3 environmental ceramicsteel met dat op basis van het traditionele ceramicsteel.

Proces

People

Groen aankopen: voor elke grondstof die wordt verwerkt in e3 ceramicsteel moet de leverancier een conformiteitsattest voorleggen. Dat attest vermeldt dat het totale gehalte zware metalen (cadmium, kwik, hexavalent chroom en lood) minder dan 0,1% bedraagt en dat de grondstof geen antimoon en arseen bevat.

Informatie: het personeel wordt bevraagd en betrokken bij de innovaties.

Opleiding: door de bijsturing van het proces zijn nieuwe richtlijnen nodig voor de operatoren.

Toxische materialen: er zitten geen zware metalen meer in de poedervormige grondstoffen. Daardoor worden werknemers er niet aan blootgesteld tijdens de productie.

Planet Energieverbruik: door de snellere productielijn daalde het aardgasverbruik.

Grondstofsubstitutie: de grondstoffen voor e3 hebben een lagere milieubelasting, omdat zware metalen werden gebannen uit het productieproces.

Materiaalbesparing: door de productiemachines efficiënter te reinigen, daalde het waterverbruik met meer dan 30% tussen 2006 en 2011, ondanks het toegenomen productievolume.

Afvalpreventie: de afvalstromen zijn nauwkeurig in kaart gebracht. De hoeveelheid geproduceerd afval nam af met 9% tussen 2006 en 2011, ondanks het toegenomen productievolume.

Profit

Besparingen door materialen, energie of afval: proceswaterverbruik, energieverbruik, het storten van emailslib en het recycleren van staalafval werden teruggedrongen.

Investering in technologie tegenover opbrengst: de investering in de ontwikkeling van e3 en het behalen van het cradle-to-cradle certificaat werpen hun vruchten af.

Product People

Informatie: uitvoerige communicatie over de producteigenschappen via productfiches.

Multifunctionaliteit: het e3-oppervlak is beschrijfbaar en droog uitwisbaar. Het wordt ook gebruikt als projectiescherm, is magneethoudend en vormt de basis voor het ēno-interactief bord. Die combinatie zorgt ervoor dat het aantal verschillende schrijfoppervlakken beperkt kan blijven.

Planet Optimalisatie productafdanking: e3 environmental ceramicsteel is voor 99% recycleerbaar in hoogovens. Het staal en het email komen terecht in de respectievelijke staal- en slakfractie.

Optimalisatie functievervulling: e3 is bruikbaar als schrijf- en projectieoppervlak en als basis voor het interactieve whiteboard ēno.

Schadelijke stoffen en emissies bij gebruik: het totale gehalte zware metalen (cadmium, kwik, hexavalent chroom en lood) ligt lager dan 0,1%. Bovendien is e3 antimoon- en arseenvrij.

Profit Optimalisatie total cost – total value: de aankoopkosten verlagen, want het volstaat om één bord met verschillende functionaliteiten in huis te halen.

Kansen en risicoanalyse potentiële en bestaande klanten: klanten vragen naar het cradle-to-cradle certificaat.

Groene marketing: PolyVision communiceert uitvoerig over de duurzaamheidseigenschappen van e3 environmental ceramicsteel.

Identikit

op duurzame koffers De trendy Firelite is de nog lichtere uitvoering van de sterke Cosmolite reiskoffer.

Bedrijf: Samsonite uit Oudenaarde Ontwikkelt: reiskoffers, met bijzondere aandacht voor kwaliteit en duurzaamheid Innovatie: de Cosmolite-, Cubelite-, en Firelite-collecties, waardige opvolgers van de X’Lite-lijn

www.samsonite.com

Samsonite Cosmolite: licht voor mens én milieu Het Europese hoofdkwartier van het Amerikaanse Samsonite bevindt zich in Oudenaarde. Hier worden ook bijna alle nieuwe producten ontwikkeld die wereldwijd op de markt komen. De nieuwe Firelite-collectie is het summum van duurzaamheid bij Samsonite: een zo licht mogelijke koffer, gemaakt met zo weinig mogelijk energieverbruik, die zolang mogelijk meegaat.

Duurzaam door innovatieve materialen en processen Samsonite streeft voortdurend naar een lager gewicht voor zijn koffers. Hoe? Door het gebruik van nieuwe composietmaterialen en innovatieve productietechnologieën. In 2006 lanceerde Samsonite de eerste hardschalige lichtgewicht koffer in thermoplastisch CURV®-kunststofcomposietvezel. De moleculaire oriëntatie van de CURV®-polypropyleenvezels, in combinatie met een gepatenteerd proces om meerdere weefsellagen samen te persen, resulteert in een zelfversterkte, lichtgewicht kofferschelp. Met een wanddikte van slechts 1,2 tot 1,5 millimeter was deze koffer ongeveer tweemaal lichter dan andere hardcover koffers, maar toch stevig en slagvast.

Van de daaropvolgende Cosmolite-collectie liep eind 2011 het miljoenste exemplaar van de productieband. Maar Samsonite zit niet stil: begin 2012 werd de nieuwe Firelite-collectie voorgesteld. Samsonite slaagde erin om het gewicht van 3,4 kg nog verder terug te dringen tot 3 kg. En dat terwijl de koffer is uitgerust met een comfortabel, ergonomisch handvat en een luxueuzere binnenafwerking.

Voordelen voor mens, milieu en economie uitgelicht De wil om een lichte, sterke koffer te ontwikkelen drijft Samsonite tot duurzame materiaalinnovaties.

De gebruiker profiteert volop van de voordelen van deze lichtgewicht koffers.

Ook het milieu vaart goed bij de milieuvriendelijkere polypropyleengrondstof: er zijn minder schadelijke additieven en minder procesenergie nodig tijdens de productiefase. De materiaalbesparing levert op zijn beurt aanzienlijk minder afval in de end-of-life fase.

Intussen werd heel wat ervaring opgedaan in het productieproces. De nieuwe Firelite-collectie is klaar om het commercieel succes van de Cosmolite verder te zetten.

Visie op duurzaam ondernemen Uniek design in combinatie met technologie en bijzondere aandacht voor de kwaliteit en duurzaamheid van de producten: dat is waar Samsonite voor staat. Hoe Samsonite duurzaamheid integreert in de bedrijfsvoering? Door zo licht mogelijke koffers te maken met zo weinig mogelijk energieverbruik, en die zolang mogelijk meegaan. Daartoe investeert de Belgische vestiging in onderzoek naar nieuwe, lichtere materialen en een grondige kennis van de verwerkingstechnologie om de hoeveelheid grondstof en productieafval te reduceren. Bij de selectie van nieuwe grondstoffen wordt telkens de eco-efficiëntie van de materialen onderzocht. Samsonite heeft ook een reparatiedienst die gebroken onderdelen vervangt zodat de koffer weer vele jaren meegaat. Tot slot levert Samsonite ook inspanningen om een deel van zijn jaarlijkse energiebehoefte uit zonne-energie te halen.

Onderstaande tabellen focussen op enkele duurzaamheidsaspecten van Curv-polypropyleen (PP) koffers in vergelijking met polycarbonaat (PC) koffers.

Proces

People

Groen aankopen: ook outsourcing van activiteiten en leveranciers wordt beoordeeld op basis van duurzaamheidscriteria.

Veiligheid: lichtere koffers leveren een ergonomisch voordeel, zowel voor de gebruiker als de eigen werknemers.

Toxische materialen: vergeleken met polycarbonaat bevat polypropyleen minder schadelijke additieven (zoals o.a. Bisfenol A).

Planet Energieverbruik: het polymerisatieproces van polypropyleen verloopt eenvoudiger en is energie-efficiënter. Aangezien polypropyleen een lagere verwerkingstemperatuur heeft, moet er bovendien minder warmte/energie aan toegevoegd worden in de verdere verwerking.

Grondstofsubstitutie: lichtere koffers worden gerealiseerd door polycarbonaat als grondstof te vervangen door CURV-polypropyleenweefsels.

Materiaalbesparing: het materiaalverbruik voor de Firelite koffer werd met 50 % verminderd in vergelijking met een polycarbonaatkoffer.

Afvalpreventie: het Curv-productieafval wordt verwerkt tot geotextiel (i.e. downcycling).

Profit Investering in technologie vs. opbrengst: met X’Lite werd het Curv-materiaal op de markt gezet. De daaropvolgende Cosmolite-collectie is een groot commercieel succes dat Samsonite en zijn verdelers helpt om de economische crisis het hoofd te bieden. Samsonite bewijst hiermee dat de productie van sterke lichtgewicht koffers rendabel is.

Besparingen op het vlak van materialen/energie/afval: door materiaalreductie wordt ook bespaard op de grondstofkosten.

Product People

Gebruiksvriendelijkheid: lichtere koffers leveren een ergonomisch voordeel voor de gebruiker.

Externe communicatie: Samsonite communiceert uitvoering over de sterkte en het lage gewicht van de koffers.

Planet Optimalisatie distributie: het transportgewicht van de koffers is beduidend lager.

Optimalisatie productgebruik: door het lagere gewicht van de koffers dalen de brandstofkosten in de luchtvaart.

Optimalisatie productafdanking: het materiaalverbruik en dus ook het afvalvolume werd met 50 % gereduceerd. Polypropyleen is ook eenvoudiger te recycleren dan polycarbonaat.

Optimalisatie functievervulling: de sterkte van de koffer werd bewaard, ondanks een kleinere wanddikte. Een Curv-kofferschaal is sterker en slagvaster dan om het even welke andere kofferschaal.

Schadelijke stoffen en emissies: polypropyleenafval is minder vervuilend dan polycarbonaatafval en heeft minder impact op het milieu.

Bijgevolg is de end-of-life-impact van polypropyleen kleiner dan die van polycarbonaat.

Profit Optimalisatie total cost – total value: de gebruikskosten kunnen lager liggen doordat bagagetaksen kunnen verminderd worden.

Optimalisatie functievervulling: de sterkte van de koffer werd bewaard, ondanks een kleinere wanddikte. Een Curv-kofferschaal is sterker en slagvaster dan om het even welke andere kofferschaal.

Kansenanalyse potentiële/bestaande klanten: de verwachting is dat het commercieel succes van de Cosmolite-collectie wordt verdergezet met de verbeterde Firelite-collectie.

Groene marketing: Samsonite communiceert open over de hoge impactbestendigheid en de goede sterkte-eigenschappen die zorgen voor een lange levensduur van de lichte koffer.

op recyclage van herlaadbare batterijen Identikit Bedrijf: Umicore uit Olen Ontwikkelt: basismaterialen voor herlaadbare batterijen en recyclageprocessen voor afgedankte batterijen

Boven: herwonnen metaal: grondstof voor nieuwe batterijen Onder: milieuvriendlijke batterijrecyclage voor elektrische voertuigen

Innovatie: het Ultra Hoge Temperatuur-proces, dat stoffen uit aftandse batterijen recycleert en opnieuw voor productie vatbaar maakt

www.umicore.com

Umicore wekt afgedankte batterijen opnieuw tot leven Door de ontwikkeling van schone technologie tracht de multinationale materiaaltechnologiegroep Umicore grondstofgebruik te optimaliseren en de impact op het milieu te beperken. Een nieuw procedé op basis van Ultra Hoge Temperatuur (UHT) brengt de recyclage van afgedankte batterijen in een stroomversnelling.

Duurzaam door innovatieve materialen en processen

Voordelen voor mens, milieu en economie uitgelicht

Umicore produceert hoogzuivere metalen, legeringen, verbindingen of speciale producten op basis van kobalt, germanium of nikkel. Die basismaterialen worden gebruikt bij de productie van fotovoltaïsche panelen, voertuigkatalysatoren, brandstofcellen enzovoort. Ook herlaadbare batterijen zijn een eindproduct waar Umicore basismaterialen voor ontwikkelt. “We investeren momenteel in bijkomende productiecapaciteit omdat we verwachten dat de vraag naar herlaadbare lithium-ionbatterijen zal stijgen”, aldus Senior Manager Technology Scouting Marcel Meeus. “Metalen zijn oneindig recycleerbaar zonder noemenswaardig kwaliteitsverlies. Door afgedankte batterijen te recycleren, kunnen we het nikkel en kobalt hergebruiken. Zo putten we minder snel de natuurlijke bronnen van die metalen uit.”

Umicore ontwikkelde daarvoor tot dusver twee recyclageprocessen. “Ons gepatenteerde Val’eas-proces is heel efficiënt voor de recyclage van nikkel en kobalt”, vult Jan Tytgat, Senior Manager Government Affairs, aan. Een tweedegeneratieproces, met verbeterde energie- en CO2-performantie, is het UHTproces. Daarbij worden batterijen in een smelter gebracht die drie uitgaande stromen genereert. “Koper, nikkel en kobalt worden verder gezuiverd en dienen opnieuw als basismateriaal voor batterijen. De inerte, lithiumhoudende slakken worden verwerkt in bouwmaterialen en de schadelijke componenten in de gasvormige emissies ontbinden we met behulp van UHTnaverbranding.”

De voordelen van het UHT-proces zijn niet gering. Minder of geen geluids- en geurhinder, geen toxische stoffen die vrijkomen en geen blootstelling van operatoren aan stof of vluchtige organische componenten zijn duidelijke pluspunten voor de mens. “Maar ook economisch is er duurzame winst. Door besparingen van materialen, energie en afval bijvoorbeeld.

Marcel Meeus: “Het UHT-procedé beperkt verder sterk de milieu-impact dankzij efficiënt en economisch energieverbruik, minder gebruik van primaire grondstoffen en materialen, aanzienlijk minder schadelijke stoffen en emissies bij productie, nauwelijks afval …”

Visie op duurzaam ondernemen Schone technologie – een sleutelelement in de duurzame aanpak van Umicore – moet grondstoffengebruik beperken en processen minder milieubelastend maken. “UHT is een mooi voorbeeld van onze recyclagetechnologie van edelmetalen.

Maar we doen veel meer dan louter batterijrecyclage. We reiken talrijke, vaak onzichtbare bouwstenen aan voor efficiënte en milieuvriendelijke energieopwekking en -opslag. Katalysatoren verminderen dan weer de milieu-impact van chemische processen. Werk maken van duurzaam produceren behoort tot onze corebusiness.”

Onderstaande tabellen belichten de belangrijkste duurzaamheidsaspecten van het UHT-recyclageproces en de herinzet van het metaalproduct. Het herwinnen van kobalt en nikkel wordt vergeleken met de winning uit ertsen. Umicore beschikt over LCA-studies waarin beide pistes vergeleken worden

Proces People Geluidshinder: bij de behandeling van batterijen worden waar mogelijk geluiddempende materialen gebruikt.

Geurhinder: door de batterijen niet te breken, maar integraal in de oven te laden ontstaat er geen geurhinder.

Toxische materialen: de slakken zijn inert en schadelijke gassen worden naverbrand en ontbonden.

Planet Energieverbruik: recyclage is minstens 70% energiezuiniger per kilo hergebruikt metaal dan primaire productie. De belangrijkste energiebron voor de smeltactiviteit is de in de batterijen aanwezige energie (plastics en grafiet). Het proces is energie-efficiënt: restwarmte wordt benut voor verwarming.

Grondstofsubstitutie: ertsen voor de aanmaak van batterijen worden vervangen door gerecycleerde grondstoffen uit afgedankte batterijen.

Materiaalbesparing: met uitzondering van een beperkte hoeveelheid fluxmiddelen (zand of kalksteen) verbruikt het recyclageproces nauwelijks hulpstoffen. Water en minerale grondstoffen komen er niet aan te pas. Bovendien worden ook de fluxmiddelen opnieuw gebruikt voor constructie.

Afvalpreventie: het UHT-proces produceert nauwelijks afval, enkel stof van de rookgasverbranding.

Procesintensificatie: in tegenstelling tot primaire productie vormt het recyclageproces een metaallegering in één enkele stap.

Schadelijke stoffen en emissies bij productie: de CO2-uitstoot voor gerecycleerd metaal ligt ongeveer 80% lager dan die bij de ontginning of winning van primair metaal.

Profit Besparingen door materiaal, energie, afval: geen aankoop van primaire grondstoffen, lagere productiekost per kg gewonnen metaal en 70% minder energieverbruik bij het UHT-proces.

Investering technologie vs. opbrengst: kostprijs batterijen daalt door hergebruik waardevolle metalen, behoud van arbeidsplaatsen in onze regio dankzij het hoogtechnologische proces. Met een rendement tot 70% overtreft UHT ruimschoots de EU-batterijrichtlijn voor recyclageprocessen (50% van het gemiddeld gewicht van de batterijen).

Secundaire kosten: het gesloten recyclagesysteem vermijdt blootstelling aan stof, organische componenten en lawaai. Daardoor liggen de gezondheidskosten lager dan bij primaire productie.

Product Planet

Optimalisatie distributie: de omvorming van de kobalt- en nikkelproducten tot batterijproducten gebeurt zo dicht mogelijk bij de belangrijkste afnemers.

Optimalisatie productafdanking: de metaalfractie uit recyclage wordt hergebruikt in nieuwe batterijen en komt niet in het milieu terecht.

Schadelijke stoffen en emissies tijdens gebruik: het gecontroleerde recyclageproces beschermt werknemers en de omgeving tegen blootstelling aan o.a. metaaldampen.

Profit Kansen en risicoanalyse bestaande klanten: metaalrecyclage kent geen kwaliteitsverlies.

Kansenanalyse potentiële klanten: technologische evoluties en de verplichte recyclage door fabrikanten doen de markt groeien. Zo is de opkomst van hybride en elektrische wagens een opportuniteit.

Product-dienstcombinaties: Umicore sluit samen met batterijproducenten de waardeketting. Schommelingen in materiaalprijzen worden beter uitgevlakt.

Groene marketing: Umicore communiceert uitgebreid over het duurzame karakter van zijn activiteiten, waaronder het UHT-proces. (www.batteryrecycling.umicore.com)