Provincie Utrecht Magazine (november 2012) nr 16

Nummer 16 | November 2012

Jan Jacob Beelaerts van Blokland (Kamer van Koophandel):

‘Logisch dat de provincie partijen samenbrengt’ Interview | Provinciale Commissie Leefomgeving Achtergrond | Food Valley Profiel | Carla Dik-Faber

Mooier | Heuvelrug

Fotoreportage | Verbinden vanuit de lucht PS In Gesprek | Buddy-project

Uitgelicht | Verbindt

De provincie verbindt Utrecht staat bekend als knooppunt en kenniscentrum van Nederland. De centrale ligging en unieke koppeling van hoogwaardige kennis aan bedrijvigheid is wat dit gebied zo bijzonder maakt. Verbinden zit al eeuwen in onze genen. Bij de bouw van hun eerste nederzetting hadden onze founding fathers, de Romeinen, dat goed in de gaten.

Zij noemden Utrecht Traiectum, een oversteekbare plaats. Nieuwe verbindingen maken, is ook een opgave die goed past bij de positie van de provincie als modern middenbestuur. Wij willen niet alleen de bereikbaarheid verbeteren op de weg, maar ook partijen bij elkaar brengen.

De Strategische Agenda van de provincie Utrecht zet de komende jaren de koers uit voor tal van verbindende projecten. Zoals de Rijnbrug bij

2

Rhenen, een voorbeeld van een verkeersknelpunt dat vraagt om een bovenlokale aanpak. Maar ook binnen de muren van ons nieuwe ‘Huis voor de Provincie’ nodigen we partners als de Veiligheidsregio Utrecht uit om bij ons in te trekken. We willen immers

dat dit een huis is van ĂŠn voor onze inwoners en relaties.

Wilt u meer weten? Lees dan de vele voorbeelden in deze editie van Provincie Utrecht Magazine. Of ga direct voor ons verhaal naar www. provincie-utrecht.nl/vertelt

Inhoud 8 | Coverstory De Rijnbrug bij Rhenen verbindt niet alleen de oevers van Utrecht en Gelderland, maar ook partijen.

Hoe een verkeers­probleem gezamenlijk wordt opgepakt.

14 | Achtergrond De regio FoodValley wil zich ontwikkelen tot hét agrofood­centrum van Europa. Door ambities te verbinden, hebben de regio en de provincie elkaar gevonden.

16 | Achtergrond Provincie Utrecht Magazine Redactieadres: Provincie Utrecht Postbus 80300 3508 TH Utrecht

Met alleen uitbreiding van wegen is de bereikbaarheid van Utrecht nog niet gegarandeerd. We moeten op zoek naar slimme oplossingen, meent Henk Broeders van Capgemini.

Reacties: Provincie.utrecht.magazine@ provincie-utrecht.nl Hoofdredacteur:

20 | Onder één dak

Peter Leonhart Eindredacteur: Niels Lange Teksten: Ron van Dopperen Mireille van Kempen

Volgend jaar neemt de Veiligheidsregio Utrecht haar intrek in het nieuwe Huis voor de Provincie.

Zo krijgt het gebouw meer en meer een netwerkfunctie.

Foto’s: Yon Gloudemans, Rick Huisinga Jeannette Schols, Dick Termijn Ontwerp en vormgeving:

En verder:

Aangenaam Ontwerp visuele communicatie Drukwerkbegeleiding: MultiMedia­Centrum, Provincie Utrecht (MMC) Drukker: Roto Smeets, Grafiservices Utrecht

4 Mooier Heuvelrug 6 GS Kort 12 Fotoreportage Utrecht vanuit de lucht 18 Interview Provinciale Commissie Leefomgeving 22 PS Profiel Carla Dik-Faber 24 PS In Gesprek

3

Mooier | Heuvelrug

4

Foto: Yon Gloudemans

Vroeger moest je hier niet wezen.

Deze desolate rug vol podzolgronden en grafheuvels was woest en onontgonnen.

Maar wat is er niet begonnen met een spade en wat noeste arbeid, voor hen en door hen die het betalen konden - zij bepaalden dat het groen moest worden, een gezonde omgeving waar men het stadse leven even kon vergeten, kon doen alsof men eeuwig in een lustwarande was. Als bleke brekebeen die in alle rust van de last der verplichtingen genas, door regelmaat en schone buiten­ luchten.

Nu probeert men de benzine-as te overbruggen en kan men wat er leeft aan blauw bloed en oud geld onder de dagelijkse drukte horen zuchten, die gevaarlijk is en woest, bijna niet te ontginnen, alsof die hele rug intussen één grafheuvel was, waar met moeite van het leven is te winnen.

Ruben van Gogh Vanuit het zuidoosten loopt de Heuvelrug dwars door onze provincie, via Rhenen, Doorn, Zeist, Soest en Baarn verder naar het noorden. Na de Veluwe is dit het grootste bosgebied van Nederland. Maar wie verder kijkt, komt ook het prachtige paars van de heidevelden of het bijna desolate prairielandschap van de zandverstuivingen tegen. Zoals op de Plantage Willem III bij Elst. Op deze voormalige tabaksplantage leven nu gallowayrunderen, konikpaarden en tal van andere dieren.

De Heuvelrug is één van de zes kenmerkende landschappen in de provincie Utrecht. In het gratis boekje ‘Utrechtse landschappen’ staan ze alle zes beschreven en komen hun ontstaansgeschiedenis, functie en ontwikkel­ mogelijkheden uitgebreid aan bod.

Voor meer informatie: www.provincie-utrecht.nl/kwaliteitsgids

5

GS | Kort

Utrechtse gemeen­ten zijn 18

De colleges van 15 Utrechtse gemeenten maken duidelijk zichtbaar dat ze Utrecht als culturele hoofdstad in 2018 steunen: ze staan op de foto met het logo ‘Wij zijn 18’. Amersfoort, Baarn, Bunnik, Bunschoten (foto), De Ronde Venen, Houten, IJsselstein, Leusden, Oudewater, Renswoude, Rhenen, Stichtse Vecht, Veenendaal, Vianen en Wijk bij Duurstede hebben hun steun betuigd, andere gemeenten volgen dit voorbeeld de komende tijd.

Provincie en gemeente Utrecht werken samen om de titel culturele hoofdstad van Europa in 2018 te winnen. Deze titel betekent een jaar lang een bruisende stad, vernieuwende activiteiten in de hele regio en twee tot drie miljoen extra bezoekers uit binnen- en buitenland.

Daarmee is de titel niet alleen interessant voor de stad Utrecht, maar voor de hele provincie.

Daarom zijn we blij met de support van gemeenten: zij zien de meerwaarde van het zijn van culturele hoofdstad van Europa in 2018 en hun zichtbare bestuurlijke steun helpt bij het overtuigen van de internationale jury.

Een win-win situatie dus.

6

Utrecht kijkt vooruit met plannen voor culturele hoofdstad ’Trust the Future, Create your City’. Zo heet het bidbook waarin Utrecht de plannen voor de Culturele Hoofdstad van Europa 2018 ontvouwt. Op 30 oktober werden deze plannen voor stad en regio gepresenteerd in een bomvol NUtrecht aan de Cartesiusweg in Utrecht.

Tweeduizend Utrechters hebben meegedacht, waardoor het culturele programma van en voor iedereen is.

Rode draad in het bidbook is vertrouwen in de toekomst. In de kracht van cultuur als aanjager van stedelijke vernieuwing. Bovendien zitten thema’s als Europa en Cultuur diep verankerd in de stad én de provincie. Denk daarbij aan onze internationaal bekende film- en muziekfestivals. Maar ook aan ons culturele erfgoedschatten als de forten, de historische buitenplaatsen en Soesterberg. De titel ‘Culturele Hoofdstad van Europa’ past Utrecht als geen ander.

Naast Utrecht, strijden Eindhoven, Maastricht, Den Haag en Leeuwarden om de titel van Culturele Hoofdstad van Europa. Eind november beslist de jury welke steden door gaan naar de volgende ronde, in het najaar van 2013 valt de definitieve beslissing.

Voor meer informatie over alle programmaonderdelen en om het bidbook digitaal te bekijken, gaat u naar www.utrecht2018.eu. Steunt u de ambitie? ‘Like’ Utrecht2018 dan op Facebook en volg ze op Twitter: @Utrecht2018.

Commissaris van de Koningin niet beschikbaar voor tweede termijn Roel Robbertsen heeft in september aan Hare Majesteit de Koningin laten weten dat hij niet beschikbaar is voor een nieuwe ambtstermijn als commissaris van de Koningin in de provincie Utrecht. Zijn huidige termijn loopt af op 6 juni 2013.

Robbertsen: “Reden voor dit besluit is dat ik kort na het verstrijken van mijn ambtsperiode 65 jaar hoop te worden. Na 47 jaar werkzaam te zijn geweest, waarvan ruim 35 jaar in het openbaar bestuur, maak ik graag plaats voor jongere generaties. Ik zie met grote dankbaarheid terug op een boeiend bestuurlijk leven waarin ik de samenleving heb mogen dienen.

Tegelijkertijd kijk ik uit naar een periode in mijn leven waarin mijn agenda minder dwingend zal zijn.”

Robbertsen kondigt zijn besluit nu al aan zodat er voldoende tijd is om op zorgvuldige wijze in zijn opvolging te voorzien. “Tot juni blijf ik evenwel met heel veel plezier werken aan onze mooie provincie, voor onze inwoners, bedrijven en instellingen.”

7e Week van de Jeugdzorg

Van 19 t/m 25 november organiseert de provincie Utrecht samen met Utrechtse jeugdzorginstellingen en gemeenten voor de 7e keer de Utrechtse Week van de Jeugdzorg. In de Week van de Jeugdzorg worden activiteiten georganiseerd, om te laten zien wat jeugdzorg betekent voor jongeren, ouders en hulpverleners in de regio. Er wordt een korte film gemaakt - op 18 november uitgezonden op RTV Utrecht waarmee de makers aan een groot publiek laten zien wat jeugdzorg inhoudt. Ook wordt dit jaar de Jeugdzorg Award weer uitgereikt aan de beste of meest inspirerende persoon in de jeugdzorg in 2012. Vorig jaar wonnen twee pleegzorgmoeders, die hun prijs gebruiken voor het schrijven van een kinderboek over pleegzorg. Dit boek komt er speciaal voor kinderen in een pleeggezin die met veel vragen zitten over dit onderwerp. Net als vorig jaar is er ook de Scholentour (foto): Kinderen die zelf ervaring hebben met jeugdzorg, praten hierover in een veilige en vertrouwde sfeer met leeftijdsgenoten.

Meer weten over de Week van de Jeugdzorg?

Kijk dan op www.weekvandejeugdzorgutrecht.nl en volg @wvdjzutr op Twitter.

7

Coverstory | Rijnbrug

Rijnbrug verbindt niet alleen oevers, maar ook partijen

Regionale oplossing staat voorop

8

Tekst: Ron van Dopperen

De aantrekkingskracht van Utrecht wordt misschien wel nergens beter zichtbaar als ’s ochtends vroeg op de Rijnbrug bij Rhenen.

Dage­lijks pendelen meer dan 30.000 automobilisten de provincie in en uit. Die magneetwerking heeft ook een keerzijde, want de in 1950 omgebouwde spoorbrug is niet berekend op het snel toegenomen verkeer. Op zoek naar een regionale oplossing voor de langere termijn brengt de provincie Utrecht daarom alle belanghebbende partijen bij elkaar. Hieronder ook Jan Jacob Beelaerts van Blokland van de KvK Midden-Nederland.

Een typisch grensgeval, zo valt de Rijnbrug het beste te omschrijven. Gelegen tussen twee provincies verbindt de brug de Betuwe met de Gelderse Vallei en de Utrechtse Heuvelrug. Hoewel de brug van vitaal belang is voor de regionale economie aan weerszijden van de rivier werden de files alleen maar langer en bleef een gezamenlijke oplossing jarenlang uit. Totdat de provincie Utrecht begin 2011 een spreekwoordelijke steen in de Rijn gooide, met de toezegging om 10 miljoen euro te reserveren voor de verbetering van deze vastgelopen verkeersader. Ook Gelderland stelde dit bedrag in het vooruitzicht en deze zomer al werd bekend gemaakt dat de brug een extra rijstrook krijgt. Omdat de verkeersdruk groot is, verkennen partijen ook verdergaande maatregelen voor de periode na 2030. ▶

9

Coverstory | Rijnbrug

De snelheid waarmee het besluit over de Rijnbrug genomen werd, was niet alleen het resultaat van geld. Minstens zo belangrijk was de samenwerking tussen bestuurders, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties die nieuw leven werd ingeblazen. De provincie Utrecht zette daarvoor in de persoon van Jeannette Goudkamp een procesbegeleider in, die nieuwe contacten tussen de gemeenten aanknoopte. Bovendien werd de band met lokale ondernemersverenigingen aangetrokken, die elkaar sindsdien ontmoeten in een klankbordgroep. Jan Jacob Beelaerts van Blokland, coördinator bereikbaarheid bij de Kamer van Koophandel Midden-Nederland, werd voorzitter van deze klankbordgroep. Een blik op de wandkaart in zijn kamer laat zien dat het werkgebied van de Kamer van Koophandel Midden-Nederland zowel de provincie Utrecht als het Rivierengebied bestrijkt. Bovendien, zegt hij, is zijn organisatie ook in de

10

dagelijkse praktijk gewend om over grenzen en afzonderlijke belangen heen te kijken en mobiliteitsknelpunten op de publieke agenda te plaatsen. “We voeren geen lobby. Mijn rol is om het probleem zo objectief mogelijk op tafel te leggen, zodat de bestuurders daarmee hun voordeel doen.”

‘Provincie aan zet’

Behalve voor forenzen is de Rijnbrug ook een belangrijke verkeersader voor transportbedrijven aan weerszijden van de rivier. Beelaerts van Blokland: “Op het totaal is het aandeel vrachtverkeer misschien niet zoveel (circa 12%, red.), maar de bestemming is wel bijna altijd binnen de regio. Dat de provincie Utrecht dit samenwerkingsproject heeft vlot getrokken, is zo bekeken heel goed. Het gaat hier om een regionaal probleem en dat vraagt om een regionale oplossing. Het is daarom logisch dat de provincie aan zet is en

de partijen bij elkaar brengt. Ik merk in de klankbordgroep dat iedereen wil dat er een oplossing komt. Natuurlijk liggen de belangen soms verschillend. Maar de bereidheid is volop aanwezig om mee te denken en mee te doen.

Positief is dat iedereen tempo wil maken en dat niet alleen wordt gekeken naar korte termijn maatregelen. Bovendien zien ook ondernemers dat de definitieve oplossing duurzaam moet zijn. De gemeenschappelijke noemer - wat goed is voor de regio - dat moeten we vooral in het vizier houden. Dat is ook voortdurend mijn oproep aan alle partijen in de klankbordgroep.”

Zelfs een concrete maatregel als een extra rijstrook kan heel verschillende beelden oproepen, vertelt Beelaerts van Blokland. “Het is aangekondigd als korte termijn maatregel. Ondernemers verwachten dan al snel dat het asfalt er binnen een half jaar ligt. Terwijl dit begrip voor de overheid vaak een heel andere betekenis heeft. Daar moet je in de communicatie goed rekening mee houden. Ondernemers zijn die ellenlange procedures meer dan beu. Zij willen dat besluiten niet alleen worden genomen, maar ook zo snel mogelijk worden uitgevoerd. Deze maatregel voor de Rijnbrug is zo bekeken een belangrijk signaal. Overheden

laten hier zien dat wordt samengewerkt en dat problemen serieus worden genomen!”

Tijdsdruk op proces

Dat er tijdsdruk op het proces staat, is volgens Beelaerts van Blokland alleen maar goed. Regeren is nu eenmaal vooruitzien en het is goed dat ondernemers vanuit de klankbordgroep over de schouders van de stuurgroep meekijken. Het samenwerkingsverband studeert daarom ook op drie scenario’s voor de langere termijn, waarvan de uitkomsten eind 2012 bekend zijn: een doorgetrokken provinciale weg N781 die ten westen van Wageningen aansluit op de rijksweg A15, het verbreden van de provinciale weg N233 die direct aansluit op de Rijnbrug, en een mogelijke wegverbreding tussen de A12 en A15 aan de westkant van het zoekgebied. In twee van de drie varianten is sprake van een nieuwe oeververbinding. “Duidelijk is: we zijn er nog niet, want dit zijn natuurlijk ingrijpende maatregelen. Maar het is goed dat deze onderzoeken nu worden gedaan, zodat bekend is wat de effecten zijn voor verkeer en vervoer. Het besluit over de extra rijstrook op de brug doet daar niets aan af.

Integendeel. Het zorgt juist voor meer doorstroming van het verkeer.”

“Ontzettend blij met initiatief” Gemeentebestuurders aan de noord- en zuidkant van de rivier reageren positief op de regionale samenwerking rondom de Rijnbrug. “Ik ben ontzettend blij met dit initiatief van gedeputeerde Van Lunteren,” vertelt wethouder Breunis van de Weerd van de Gelderse gemeente Ede. Daardoor is een belangrijk proces op gang gekomen. Wat we in het verleden misten, was een inhoudelijke richting. Er was ook geen gemeenschappelijke agenda. De Rijnbrug bevindt zich precies op een grens. Onduidelijk was daardoor wie de ‘probleemeigenaar’ is. Ik merk dat nu het gevoel leeft dat we

dat met z’n allen zijn. De kunst is om te zoeken naar een gemengde oplossing. Die kan per definitie niet recht doen aan alle afzonderlijke belangen. Maar we moeten wel open met elkaar uitwisselen wat nodig is voor de bereikbaarheid van het gebied na het jaar 2030. Daarvoor zijn serieuze onderzoeken nodig.

Ook richting het Kabinet, willen we nieuwe investeringen rond krijgen. Hiertoe is een regionaal gedragen oplossing meer dan gewenst.”

Martin Schuurman, wethouder van de gemeente NederBetuwe, kan het belang van de Rijnbrug goed plaatsen. “De

N233 staat nu dagelijks vol.

Tuinders die hun producten naar het noorden willen brengen, staan te vaak vast in de file. Die wisselstrook is daarom hard nodig, maar we moeten het ook in een breder perspectief plaatsen. Oplossingen voor de langere termijn zijn complex en doen altijd wel ergens pijn. Toch moeten we wel dit voorwerk doen, ondanks alle haken en ogen, en deze studies tot een succes maken. De start van dit proces is in elk geval goed geweest. Het heeft een extra rijstrook op de Rijnbrug opgeleverd, die ook het verkeer vanaf deze kant van de Rijn weer lucht biedt.”

11

Fotoreportage | Verbinden vanuit de lucht

Draaischijf van Nederland

Vanuit de lucht zie je dingen die op de grond onzichtbaar blijven. Bijzondere patronen in het landschap. Wegverbindingen die de moeilijkste scheepsknopen doen verbleken.

De grens tussen stad en land. Vanuit de lucht neem je letterlijk en figuurlijk afstand van wat

12

er beneden gebeurt. Vlieg over Utrecht en zie met eigen ogen waarom deze provincie ook wel de ‘draaischijf van Nederland’ wordt genoemd. In deze fotoreportage gaat Provincie Utrecht Magazine op zoek naar de mooiste verbindingen in onze provincie.

Op de linkerpagina: knooppunt A12/A2 bij Papendorp.

Op deze pagina, met de klok mee, vanaf linksboven: A12 bij Bunnik, de rivier De Vecht, N198 bij Harmelen, N419 bij De Meern, Vinkeveense Plassen, AmsterdamRijnkanaal bij Breukelen, N401 bij Kockengen.

13

Achtergrond | Verbinden

Samen naar een sterke FoodValley Tekst: Niels Lange

De regio Foodvalley wil zich ontwikkelen tot hét agrofoodcentrum van Europa. Met een aantrekkelijk landschap, voldoende werkgelegenheid en een vermaarde universiteit, heeft de regio alle ingrediënten in huis om die ambitie te volmaken. Een goede samenwerking met gemeenten en provincies is daarbij essentieel. Toch duurde het even voordat Foodvalley en de provincie Utrecht elkaar vonden. Nu die brug is geslagen, ligt de weg vrij om samen de ambities waar te maken.

14

Johan Janssen is er eerlijk over: in de gesprekken die hij als secretaris-directeur van Regio FoodValley voerde met andere belanghebbenden, vroeg hij zich lange tijd af waar de provincie Utrecht bleef. “Wij hebben de ambitie om een internationale topregio voor kennis en innovaties op gebied van gezonde en duurzame voeding te worden. Een mooi doel, maar wat gaan we doen om dat te bereiken? Allereerst zul je goed moeten samenwerken met andere partijen. Het bedrijfsleven. De Wageningse Universiteit. Maar ook de andere overheden.

Onze regio, waar 330.000 mensen wonen, spreidt zich uit over acht gemeenten en twee provincies: Utrecht en Gelderland.”

Die laatste provincie zat redelijk snel aan tafel.

Janssen: “Gelderland wilde graag zaken doen met regio’s, omdat dit daar al langer traditie is.

Maar Utrecht werkt op een andere manier aan haar kerntaken en dat gaf ons aanvankelijk het gevoel dat we uit beeld waren. Gek eigenlijk, dachten we nog. Tot het contact er uiteindelijk wél kwam. Toen bleek dat onze Strategische Agenda en die van de provincie (zie kader, red.) op essentiële punten naadloos op elkaar aansluiten. Het begin van een prettige samen­werking.”

Ook Richard Andringa, directeur bij de provincie Utrecht, spreekt van een vruchtbare samenwerking. “Een sterke regio FoodValley is goed voor onze provincie als topregio. Het maakt - met alle gebundelde wetenschap op het gebied van agrofood - deel uit van onze kennisas, samen met bijvoorbeeld het Science Park Utrecht. Als middenbestuur kijken we erg naar de balans. Wat is goed voor Nederland?

Waar liggen de kernkwaliteiten van onze regio’s? Dat staat verankerd in onze Strategische Agenda, een document dat onze koers voor de komende jaren bepaalt. Dat vertelt waar de provincie aan gaat werken en hoe we dat gaan doen. ” Eerder dit jaar werden de strategische agenda’s van de provincie en Regio FoodValley naast elkaar gelegd. In een bijeenkomst met de provincie, de regio en de acht gemeenten in het gebied, werden gezamenlijke doelen gesteld en projecten benoemd.

Janssen: “Het was zo’n dag waarvan ik van begin tot eind kon zeggen: ‘blij dat ik erbij was’.

In het begin was ik bang dat de provincie heel erg in de rol van beleidsbepaler ging zitten: ‘wij vinden iets en dat hebben jullie ook te vinden’.

Maar dat viel mee: de provincie stelde zich heel gelijkwaardig op, gaf te kennen deze klus samen te willen klaren. Niet met een wagon­ lading geld, maar door intensief samen op te trekken. ”De samenwerking zal zich richten op economie, onderwijs, de arbeidsmarkt en

FoodValley De FoodValley is het gebied tussen de Utrechtse Heuvelrug en de Hoge Veluwe en omvat de gemeenten Ede, Wageningen, Rhenen, Veenendaal, Renswoude, Scherpenzeel, Nijkerk en Barneveld. Deze gemeenten werken samen in de Regio FoodValley met één regiobestuur waarin iedere deelnemende gemeente zitting heeft.

Regio FoodValley wil de nationale en internationale positie van het gebied versterken. Dat moet leiden tot economische

mobiliteit. Over één voorbeeld, een extra rijstrook voor de Rijnbrug in Rhenen, is in deze editie van Provincie Utrecht Magazine al meer te lezen.

Richard Andringa: “Je kunt bijvoorbeeld ook denken aan een nauwere samenwerking tussen de universiteiten van Utrecht en Wageningen. Of aan een regionale afstemming van bedrijventerreinen. Het creëren van werkgelegenheid, noem maar op. Het is een effectieve manier om onze doelen te bereiken.”

groei, werkgelegenheid, aantrekkingskracht op kenniswerkers en hoogwaardige voorzieningen voor wonen, werken en studeren. Ook werkt Regio FoodValley aan behoud en versterking van de leefomgeving. Naast natuur en landschap wordt het groene gebied van de regio gekenmerkt door landbouw en recreatie. Ook wordt gewerkt aan ‘de gezonde mens’: leven in een groene en gezonde leefomgeving, waarbij veel aandacht is voor gezonde voeding. Dit wil de Regio bereiken met behulp van 11 opgaven, die zijn gebundeld in hun

Strategische Agenda 2011-2015.

Voor meer informatie: www.regiofoodvalley.nl of volg @RegioFoodValley op Twitter.

Aan de slag met de Strategische Agenda Ook de provincie Utrecht heeft een Strategische Agenda. Hierin worden vragen beantwoord als: voor welke opgaven staat Utrecht? En wat betekenen de inspanningen van de provincie tot 2015? In de Strategische agenda staan vier inhoudelijke thema’s, waarop Utrecht zich wil

concentreren: ‘Utrecht topregio’, ‘Krachtige steden en dorpen’, ‘Vitaal landelijk gebied’ en ‘Bereikbaar Utrecht’.

De vier ontwikkelopgaven leveren elk een eigen essentiële bijdrage aan de ambitie om de positie van Utrecht als aantrekkelijke leefomgeving en economische sterke regio te behouden en te versterken. De Strategische agenda is niet zozeer een nieuwe visie, maar vormt vooral een verbinding tussen de langetermijnstrategie Utrecht 2040, het coalitieakkoord 2011-2015 en diverse visies in losse beleidsterreinen.

15

Achtergrond | Beter Benutten

Capgemini topman Henk Broeders over U15

‘Wij gaan hier een succes van maken’

Tekst: Ron van Dopperen

Met alleen uitbreiding van wegen is de bereikbaarheid van Utrecht nog niet gegarandeerd. Dat is de waarschuwing van corporate vice-president Henk Broeders van Capgemini, die namens het samenwerkingsverband van Utrechtse bedrijven U15 een warm pleidooi voert voor slimme oplossingen in de strijd tegen de dagelijkse files.

16

Inmiddels meer dan 15 toonaangevende Utrechtse bedrijven hebben de krachten gebundeld om samen met de provincie en Utrechtse gemeenten een breed pakket met maatregelen uit te voeren die de bereikbaarheid bevorderen. Broeders werd gevraagd om namens deze alliantie, de U15, als gangmaker en ambassadeur op te treden. Publiek/private samenwerking ziet de no-nonsense topman van Capgemini niet als een kwestie van mooie plannen maken. “Wij zijn geen praters, maar doeners. Als je hier op Papendorp om je heen kijkt, is duidelijk dat ons bedrijf en veel andere ICT-ondernemingen zijn neergestreken in Utrecht om één goede reden: de centrale ligging. Wij zijn een typisch Utrechts bedrijf en hoewel ik in het Gooi woon, voel ik me persoonlijk sterk verbonden met deze provincie.

Die centrale ligging was jarenlang een belangrijke reden om hier te wonen en te werken.

Maar het verkeer is intussen fors toegenomen en het openbaar vervoer is helaas nog niet op het niveau om die groei op te vangen.”

Multiplier

Onder die omstandigheden kan wat ooit een belangrijke vestigingsfactor was omslaan in een probleem waarvan niet alleen de overheid maar ook het Utrechts bedrijfsleven last krijgt.

Broeders benadrukt dat hij dit toekomstscenario voor wil zijn. Ondernemend Utrecht kan daarom zelf onder de vlag van U15 initiatieven ontplooien. De slagkracht van deze acties zal groter worden, naarmate meer ondernemingen aanhaken en met Utrechtse overheden projecten uitvoeren. Ook aan de financiële kant kunnen deze coproducties verrassende resultaten opleveren. Tegenover een investering van 1,3 miljoen van het rijk, staat in de opzet van U15 ruim 40 miljoen in reserve dat gefinancierd wordt door marktpartijen, een indrukwekkende multiplyer.

“Wij gaan hier een succes van maken. Ondernemers zien wel degelijk het belang in van slimme bereikbaarheidsmaatregelen, maar zij doen niet op de eerste plaats mee uit

Beter Benutten in Midden Nederland is in mei 2012 in samenwerking tussen het Rijk, de provincie Utrecht, gemeenten en bedrijfsleven tot stand gekomen. Het initiatief staat voor minder files, door de bestaande infrastructuur slimmer te gebruiken. Samenwerking tussen de Utrechtse overheden

onbaatzuchtigheid,” vertelt Broeders. “Je trekt hen over de streep als zij merken dat het concrete effect voor het bedrijf groter is wanneer wordt samengewerkt met de overheid. Een goed voorbeeld van zo’n typische win-win situatie is de Papendorp Express, een nieuwe (elektrische) busverbinding die klanten en medewerkers snel van en naar kantoor brengt.

Om die shuttle te realiseren, zorgt de overheid voor de vergunning. Connexxion krijgt extra klanten en wij zijn tevreden omdat de reistijd korter wordt. Vergeet ook niet: dit soort maatregelen motiveert ook de medewerkers. Het draagt bij aan een goede energiebalans, je voelt je gewoon prettiger in je werk en privé.”

Slimme deals

Op een vergelijkbare manier werkt U15 aan slimme deals voor de afname van de Utrecht Bereikbaar Pas, die wordt ingekocht door bedrijven om werknemers met het openbaar vervoer te laten rijden. Ook het rijden buiten de spits, stimuleren van autoleasediensten en de promotie van elektrische fietsen voor het woon-werkverkeer staan op de actielijst. Broeders verwacht het meest van maatregelen die direct inwerken op het dagelijks reisgedrag, bijvoorbeeld door een bonus in de arbeidsvoorwaarden in het vooruitzicht te stellen.

Algemene campagnes zijn meestal vluchtig van aard. Daarmee bereik je vaak niet de gewenste doelstelling. Ook de samenwerking met de provincie Utrecht krijgt inmiddels gestalte, doordat samen met U15 carpoolplaatsen worden uitgebreid.

De aangesloten bedrijven leveren meer gebruikers aan, de provincie zorgt voor verbetering van de voorzieningen voor de carpoolers. “De contacten met de provincie, zowel ambtelijk als bestuurlijk, zijn goed en leveren vruchtbare resultaten op. Door als bestuurlijk trio, samen met de gedeputeerde en de minister, dit programma met elkaar uit te dragen is er ook meer aandacht voor deze zaak bij de Utrechtse ondernemers.”

en ondernemingen onder de vlag van U15 is daarbij een belangrijke verbindende schakel.

Door met bedrijven coproducties af te sluiten, kan het programma ook slim gefinancierd worden. Elke geïnvesteerde euro levert na 10 jaar naar verwachting 2,30 euro op.

17

Interview | Bram van de Klundert

‘Af en toe een stukje hemel laten zien’ De Provinciale Commissie Leefomgeving adviseert Provinciale en Gedeputeerde Staten van de provincie Utrecht op allerlei onderwerpen die met de kwaliteit van onze leefomgeving te maken hebben. Ruimtelijke ordening, mobiliteit, milieu: beleidskwesties die vaak nauw met elkaar verbonden zijn, vertelt voorzitter Bram van de Klundert in een uitgebreid gesprek. “Wij willen het politieke debat verrijken.”

18

Zelf heeft hij het over een ‘clubje van deskundige mensen met verschillende achtergronden’.

Bram van de Klundert, in het dagelijks leven programmamanager Nederland bij het Wereld Natuur Fonds, is voorzitter van de Provinciale Commissie Leefomgeving (PCL). “Onze leden komen uit de natuurhoek, uit de recreatiesector, het bedrijfsleven, noem maar op. Dankzij die diversiteit kunnen we bij belangrijke beleidskwesties goed de ‘voors en tegens’ van een bepaalde oplossing in beeld brengen,” legt Van de Klundert uit. “Daarnaast kijken we, meer dan politici, naar de lange termijn. We nemen geen standpunt in, zijn geen lobbyclub. Statenleden en gedeputeerden opties aanreiken, daar gaat het om.”

het is een kwetsbare kwaliteit. Het is weg voordat je het weet!”

In 2009 is de PCL in het leven geroepen om de kwaliteit van de leefomgeving in de provincie Utrecht te helpen versterken. Door gevraagd en ongevraagd advies te leveren, denkt de PCL mee over hoe de provincie er in de toekomst idealiter uitziet. Of, zoals Van de Klundert het in één zin uitlegt: “Politici zijn vaak bezig de hel te vermijden, wij willen ze af en toe een stukje hemel laten zien.”

Hoe is de PCL georganiseerd?

“De negen leden komen eens in de zes weken bij elkaar. We vormen een gezonde mix van mensen uit de wetenschappelijke en maatschappelijke wereld. Eenieder brengt zijn eigen specialisme mee, onderverdeeld in verschillende ‘kringen’. Er zit iemand vanuit de Utrechtse gemeenten, het bedrijfsleven, waterbeheerders, landbouworganisaties, recreatie-organisaties, milieu- en natuurbeschermingsorganisaties, de universiteiten en ruimtelijke ordening, milieu en natuur. “We kijken naar het grotere geheel. Zoals ik al zei, in zo’n kleine provincie luistert het heel nauw: een ingreep op natuur heeft gevolgen voor milieu, voor economie, voor recreatie, voor landbouw. Daarom is het belangrijk om de verbinding te leggen, om vraagstukken integraal op te pakken. Wat ook belangrijk is, is dat we onze adviezen indienen in een vroeg stadium, voordat de besluitvorming plaats vindt. Zo kunnen de leden van PS en GS onze adviezen gebruiken bij het debat en het vormen van hun standpunt.”

Wat is de grootste uitdaging bij het waar­ borgen van de kwaliteit in onze omgeving?

Van de Klundert: “De provincie heeft met weinig geld een grote klus te klaren. We hebben het over een kleine provincie, waar de ruimte schaars is. Waar de balans makkelijk kan worden verstoord. Waar het publieke en het private belang snel kunnen botsen. Dat maakt het noodzakelijk om de juiste keuzes te maken en om nauw met alle betrokkenen samen te werken. Neem bijvoorbeeld de stadsrandzones.

Het groene gebied om de bebouwde kom heen, dat voor de inwoners van gemeente A een essentieel onderdeel van de kwaliteit van hun leefomgeving vormt, ligt op het grondgebied van gemeente B. Door nauwe samenwerking kun je voorkomen dat gemeente B die zone volbouwt. Daar ligt dan ook een schone taak voor de provincie. Het klinkt eenvoudig, maar

De PCL organiseert ook werkconferenties en discussiebijeenkomsten, wat is daar de meerwaarde van?

“Daarmee kunnen we nog beter informatie uit de praktijk ophalen, die we kunnen gebruiken in onze adviezen. Eind vorig jaar organiseerden we bijvoorbeeld een discussiebijeenkomst over ondernemerschap, een erg actueel onderwerp. Door de beperkte middelen van de overheid, moeten initiatieven voor het verbeteren van de leefomgeving steeds vaker bij particulieren vandaan komen. Maar hoe ziet in die situatie de ideale relatie tussen overheid en private sector eruit? Met wat we uit die discussie hebben opgehaald, hebben we eerder dit jaar een advies over ondernemerschap ingediend. Zo helpen wij de provincie bij het uitzetten van hun beleid, met ervaring uit de praktijk.”

Arthur Kocken, statenlid en voorzitter van de commissie Ruimte, Groen en Water: “Diverse wetten verplichten de provincie om een adviescommissie in te stellen. Het is positief dat advisering in één commissie plaats vindt; dat scheelt vergaderen. De PCL probeert met de verschillende achtergronden van haar leden integraal te adviseren. Uitein-

delijk zijn het echter Gedeputeerde Staten en/of Provinciale Staten die de diverse belangen integraal wegen. Zij bepalen immers wat in het algemeen belang is. De meerwaarde van de commissie wordt daarom niet door ieder statenlid beleefd. De bijeenkomsten over ondernemerschap konden evenwel op brede waardering in de Staten rekenen.”

Bart Krol, gedeputeerde Ruimtelijke Ontwikkeling en Landelijk Gebied: “De adviezen die de PCL sinds haar oprichting heeft gegeven, zijn voor het College en de Staten van grote meerwaarde. Zo hebben de verschillende adviezen voor de Provinciale Ruimtelijke Structuurvisie ons nieuwe inzichten gegeven in de dilemma’s en oplossingen rond onder meer de stadland-

Tekst: Niels Lange

zones en de landbouwsector.

De integraliteit die is ontstaan door het samengaan van de drie voormalige adviescommissies is een vooruitgang. De PCL kan ons nu nog beter scherp houden. ”

19

Vertelt | Adriaan Buitink

De provincie ve 20

erbindt

Onder één dak “Volgend jaar nemen we met ongeveer 185 medewerkers onze intrek in het Huis voor de Provincie. Ik heb er zin in. Het is een prachtig gebouw met een mooie, moderne uitstraling. Voor ons biedt het vele kansen om te netwerken en qua werkplek en omgeving is het een grote vooruitgang. Ook op inhoudelijk vlak is het absoluut een voordeel om met de provincie Utrecht onder één dak te zitten. We hebben veel raakvlakken met elkaar in ons takenpakket en bovendien hetzelfde verzorgingsgebied. Denk aan milieu, waarbij de brandweer adviseert over brandveiligheid bij risicovolle bedrijven, en ruimtelijke ordening en infrastructuur.

Bovendien werken we van oudsher goed samen met de commissaris van de Koningin waar het gaat om crisisbeheersing. Het is dus handig dat we straks nog makkelijker bij elkaar kunnen binnenlopen. Met ook een deel van de medewerkers van Rijkswaterstaat in huis lijkt het gebouw een echte netwerklocatie te worden. En dat is mooi, want we dienen toch allemaal hetzelfde doel, namelijk: de regio veilig houden.”

Adriaan Buitink, hoofd stafafdeling bestuurlijke -, juridische zaken, en communicatie VRU (www.vru.nl)

Provincie Utrecht verbindt, vernieuwt, versterkt

21

PS | Profiel

Carla Dik-Faber ziet politiek als een ambt, niet als een baan:

‘Het gaat niet om jezelf, je wordt geroepen om het land te dienen’ 22

Na haar studie kunstgeschiedenis kon Carla Dik-Faber niet zo makkelijk een baan vinden. Ze ging aan de slag bij de MO Groep (landelijke brancheorganisatie voor Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening) en kwam zo in aanraking met politiek Den Haag.

Dat boeide enorm.

Ze werd lid van de Reformatorische Politieke Federatie (RPF), en drie jaar later begon ze in Veenendaal als gemeenteraadslid voor de ChristenUnie (fusie van RPF en GPV). Het werd het begin van een bevlogen politiek leven. Met als volgende uitdaging de landelijke politiek: op 12 september werd Carla gekozen als Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie.

In 2007 wordt Carla ook statenlid bij de provincie Utrecht.

Als ze in 2010 fractievoorzitter van de ChristenUnie wordt, stopt ze bij de gemeente. “Ik vind het fijn om over de gemeentegrenzen heen te kunnen kijken. De provincie heeft veel invloed op wat er bij een gemeente gebeurt. Het is voor mij heel nuttig dat ik beide kanten heb meegemaakt.

Als we bij de provincie een besluit nemen, weet ik precies hoe er op gemeentelijk niveau wordt gereageerd. En straks in de Tweede Kamer neem ik zowel mijn gemeentelijke als provinciale ervaringen weer mee. Hoewel ze als een speer gaat, spreekt Carla zelf liever niet van een politieke carrière.

“Ik zie de politiek liever als een ambt, je wordt geroepen om het land te dienen. Daarbij komt dat je het niet kunt plannen, je bent afhankelijk van de kiezer. Zij moeten jou kiezen.”

Water en energie De ChristenUnie maakt zich in de provincie vooral sterk voor een duurzame ontwikkeling. Carla: ”De rode draad voor de ChristenUnie is altijd het milieu. We worden daarbij gedreven vanuit de zorg voor Gods schepping, daar moeten we zuinig op zijn. Daarbij vinden we dat de pijlers Mens, Markt en Milieu zich evenwichtig moeten ontwikkelen.

Schone energie bijvoorbeeld is goed voor het milieu, maar heeft ook een economische component.” Voor de ChristenUnie zijn water en energie zo essentieel dat zij het graag als vijfde thema opgenomen zien worden in de Strategische Agenda. “De Deltacommissie komt volgend jaar met een advies hoe we Nederland klimaatbestendig kunnen maken. Dat geeft wel aan dat er iets aan de hand is. De zomers worden warmer en in de steden levert dit meer hittestress op. Het regent

minder vaak maar wel heviger.

We moeten ons watersysteem hierop aanpassen. Denk bijvoorbeeld aan het inrichten van meer wateropslagpunten of het stimuleren van groene daken.” Een vijfde thema zat er niet in, maar de aandacht van de ChristenUnie verslapt er niet door. “We richten ons nu op de uitwerking ervan.”

Tekst: Mireille van Kempen

Politiek versus kunst Met haar achtergrond als kunsthistoricus blijft de kunst trekken. “Het mooie van de politiek is dat je je in de volle breedte voor de samenleving kan inzetten. Met kunst is dat anders, je bereikt er maar klein deel van de bevolking mee. Uiteraard blijft mijn liefde voor de kunst bestaan. Ik was laatst nog met mijn gezin in het Kröller Müller museum.

Prachtig! Binnenkort kan ik beide passies met elkaar combineren. Dan mag ik een studie gaan schrijven voor het Wetenschappelijke Instituut van de ChristenUnie. Het thema is hoe je vanuit de christelijke politiek naar kunst en de bezuinigingen daarop kijkt.

Eén jaar voor de gemeenteraadsverkiezingen biedt dat mooie handvatten voor de lokale verkiezingsprogramma’s.“

Curriculum Vitae Carla Dik-Faber

Cello en slow food

Woonplaats: Veenendaal Geboortedatum: 1971 Statenlid ChristenUnie sinds: 2007, fractievoorzitter sinds: 2010 Burgerlijke staat: gehuwd, één dochter

Als het even kan neemt Carla tijd voor haar twee hobby’s: cello spelen en koken. “Ik musiceer op incidentele basis, maar vind het wel verschrikkelijk leuk. Koken doe ik uiteraard vaker. Ik ben een fan van slow food. Dit houdt in dat je zoveel mogelijk gebruik maakt van - veelal - biologische producten van het seizoen. Die zijn eerlijk, lekker en gezond.

Eigenlijk heb ik niet genoeg tijd voor mijn hobby’s, maar het is even niet anders. Ik geef er de politiek niet voor op. Dat vind ik namelijk heel gaaf om te doen.”

2007 - heden Statenlid ChristenUnie (vanaf 2010 fractievoorzitter) 2002 - 2010 Gemeenteraadslid ChristenUnie Veenendaal 2002 - 2007 Freelance Kunsthistoricus 1998 - 2001 Junior beleidsmedewerker MO Groep 1991 - 1992 Projectmedewerker Instituut Collectie Nederland 1992 - 1998 Kunstgeschiedenis Universiteit Utrecht

23

PS | In gesprek

David Oude Wesselink en Han IJssennagger Als medewerker van de provincie werk je in een politieke omgeving. Dan is het handig als je iets weet van hoe Provinciale Staten functioneren. Andersom komt voor statenleden kennis van het ambtenarenapparaat soms goed van pas. Bij de provincie Utrecht zijn daarom in de loop van 2012 statenleden aan provinciemedewerkers gekoppeld: om kennis te maken én te delen. Provincie Utrecht Magazine zette statenlid Han IJssennagger en medewerker David Oude Wesselink nog eens bij elkaar en stelde hen de vraag: wat heeft dit ‘buddyproject’ jullie opgeleverd?

“Allereerst heb ik nu een beter inzicht in de relatie tussen Provinciale Staten en Gedeputeerde Staten,” begint David Oude Wesselink. “Ik werk nog niet lang bij de provincie Utrecht en de ontmoetingen met Han en collega-buddy Ingrid van Beuzekom helpen mij zeker bij het doorgronden van de politieke kant van deze organisatie.” Statenlid Han IJssennagger vult aan: “Zo’n ontmoe­ting heeft ook wat mij

betreft zeker een toegevoegde waarde. Je krijgt zo meer mee van de achterkant, van de gevolgen van een besluit dat door Provinciale Staten genomen wordt.”

Om meer van zijn dagelijkse werk te laten zien, nam David - die zich bezighoudt met verkeersmanagement en verkeersmodellering op de weg zijn ‘match’ mee naar de verkeerscentrale van Rijks­ waterstaat. Han: “Erg

interessant om te zien. Door middel van lussen in de weg en camera’s is ieder stukje snelweg in Midden-Nederland te zien. Zo kunnen opstoppingen, ongelukken of andere onregelmatigheden snel worden gelokaliseerd en kunnen de mensen in die centrale actie ondernemen via de matrixborden langs de weg. Een uniek beveiligingssysteem, zo heb ik me laten vertellen. Ik werd er erg enthousiast van. Zo’n kans

krijg je niet iedere dag.”

Andersom is David erg enthousiast over politiek. “Het trekt me wel, ja. Vooral de balans tussen politieke voorkeur en onafhankelijkheid. Als ambtenaar zal je soms beleid moeten uitvoeren waar je het misschien niet mee eens bent.” Han is, naast zijn werk als ondernemer, al sinds 1998 actief in de lokale en provinciale politiek. Eerst als wethouder, raadslid en weer wethouder, toen ook als statenlid. “In de jaren ’70 werkte ik op het Ministerie van Economische Zaken. Het was de tijd van Den Uyl, Van Agt en Wiegel. Als ambtenaar zat je daar ook middenin. Je moet mee met de politieke wind die op dat moment waait. Ik snap dus wel waar David het over heeft, vind het leuk om daar met hem over te discussiëren.”

Of deze match een vervolg krijgt? “Ik sta er zeker open voor,” zegt Han. David: “Wie weet. Ik zal - als de agenda mij aanspreekt - wellicht wat vaker bij een statenver­ gadering of commissievergadering aansluiten.”