Bijzondere bossen van

bijzondere eigenaars, Pierre Laumont van Domein Daalbroek in Lanaken

Aan de voet van het Kempens Plateau strekt zich een 100 ha groot bos- en natuurdomein uit dat erfgoed combineert met bijzondere natuurwaarden. De familie Laumont, met Pierre als grote gangmaker, beheert deze natte oase met veel inzicht, kennis en enthousiasme. Pierre woont in een voormalige boswachterswoning en gebruikt zijn eigen hout voor de restauratie, inrichting en verwarming van zijn huis.

Het is in dit huis midden in het bos, aan het einde van enkele prachtige dreven, dat we Pierre ontmoeten voor een gezellige babbel over zijn grote passie: bosbeheer. Hij verblijft hier zo’n vijf dagen per week met zijn vrouw. De rest van de tijd wonen ze in Luik. ”We hebben hier namelijk geen goede ontvangst op onze gsm en geen internet. Bovendien kozen we ervoor om hier geen televisie te hebben. Dat heeft als nadeel dat we niet altijd op de hoogte zijn van het nieuws. Zo ontdekten we pas na een week dat Jürgen Conings zich hier in de buurt schuilhield. Dat was wel even schrikken.“

Omdat er geen gasleidingen liggen en grote vrachtwagens zich niet in de smalle dreven wagen, kan Pierre zijn huis niet verwarmen met gas of mazout, maar ook dat ziet hij niet als een bezwaar. ”We hebben elektriciteit, een warmtepomp en een houtkachel. Het brandhout haal ik uit ons bos.“

Natte oase aan de rand van het Kempens Plateau

Het grootste gedeelte van Domein Daalbroek bestaat uit bossen en soortenrijke hooilanden. ”Het is een oud bos met veel loofbomen, wat je in deze streek niet veel ziet. Het Kempens Plateau ligt honderd meter verderop, je ziet een duidelijke drempel. Het is een zeer nat gebied. Het domein is bekend sinds de 15de eeuw en alle vroegere eigenaars zijn gekend.“

Pierre toont ons een boekje waarin zijn moeder in een keurig handschrift de geschiedenis van het domein en haar familie neerschreef, geïllustreerd met kunstige pentekeningen en zwart-witfoto’s van haar voorouders. ”In 1840 trouwde een van mijn voorouders met een dochter van de familie Lambrechts, die al sinds 1795 bekend is in deze streek. Zo kwam hij in het bezit van dit domein, dat toen 600 ha groot was. Pas in de 20ste eeuw geraakte de eigendom verdeeld door erfenissen. Mijn moeder kwam in de jaren 1960 in bezit van het domein. Momenteel bezit ik met mijn broer en twee zussen 100 ha, het aangrenzende goed is van een neef van mijn moeder. Samen goed voor 130 ha bos en 70 ha weiden en hooilanden.“

Pukkelpopstorm velt eiken

Op het domein staan een kasteeltje (een groot herenhuis) uit 1614, een boerderij uit 1714 en het huis waar Pierre woont, een voormalige boswachterswoning, waarvan de geschiedenis nog verder teruggaat. ”Waarschijnlijk was het ooit een soort wachttoren, uit de 15de of 16de eeuw. De boswachter die hier woonde, stierf in 2004 op 94-jarige leeftijd. Zijn familie beheerde dit domein 150 jaar lang, over verschillende generaties heen. Ik kocht dit huis van mijn ouders omdat ik midden in het bos wilde wonen.“

Hoewel Pierre in Luik opgroeide en er nog steeds deeltijds woont, kwam hij als tiener al heel graag in het familiebos in Lanaken, waar hij al op jonge leeftijd heel wat kennis opdeed over bos- en natuurbeheer. ”We deden veel zelf met niet al te grote middelen. Toen mijn ouders het goed erfden, kapten ze een deel van de bomen om daarmee de successierechten te betalen. Ze plantten heel wat nieuwe bomen, waaronder sparren om als kerstboom te verkopen en dennen voor de mijnen.“

Hoewel voor Pierres ouders de economische overwegingen overheersten, zoals gangbaar in die tijd, had hun aanpak ook grote voordelen voor de natuur, iets waar Pierre nu nog van geniet. ”Onze ouders lieten veel grote loofbomen staan, zodat we nu genieten van prachtige eiken, lindes, kastanjes en beuken. De oudste eiken hebben 180 à 200 jaar op de teller. Verder vind je nog enkele monumentale zwarte dennen die niet gekapt zijn. Tijdens de Pukkelpopstorm van 2011 sneuvelden helaas heel wat veteranen, vooral in de eikendreven.“

De letterzetter slaat toe

Nadat de generatie van Pierre het beheer van hun ouders overnam , voerden ze enkele veranderingen door. ”Vroeger was er veel vraag naar brandhout“ en het beheer van het bos bestond dan ook vooral uit hakhout onder hooghout (het zogenaamde “middelhoutprincipe”). Toen de vraag naar brandhout daalde, bleef alles gewoon groeien. Zo werd het bos te dicht, waardoor er veel dood hout in het bos ontstond. We zijn nu bezig om dat recht te trekken. Je vindt hier enkele prachtige dreven met Amerikaanse eik, maar daar hebben we enkele jaren geleden een deel van moeten kappen. We hebben er nu jonge bomen aangeplant.“

Helaas deed de letterzetter ook het Domein Daalbroek aan. ”Het sparrenbos dat mijn ouders in de jaren 1960 aanplantten, was ernstig aangetast. Vorig jaar hebben we, met hulp van Bosgroep Limburg, maar liefst 10 ha aangetaste sparren laten kappen. Die stukken zijn we nu aan het omvormen naar gemengde bossen. Gelukkig waren er, door een gebrek aan onderhoud, al eiken en andere bomen tussen de sparren aan het groeien. We verwijderden bovendien het sparrenstrooisel, zodat er hopelijk veel zaden van naburige bomen kunnen kiemen. Ik heb de jongere generatie van de familie mee ingeschakeld om zaden van mooie bomen te verzamelen en te planten. Een paar keer per jaar krijg ik de hele familie gemotiveerd om een dagje in het bos te werken. Dan zijn we met zo’n twintig mensen aan het werk en is het heel gezellig.“

Massief eikenhout

Bij hun beheerkeuzes, stellen Pierre, zijn broer en zijn zussen het ecologische belang voorop. De inkomsten dienen vooral om het beheer te financieren. ”Vroeger verkochten we elk jaar hout aan een man die een zagerij had in Boorsem. Tot zijn 98ste kwam hij nog met de fiets naar hier om te kijken wat we te koop hadden. We verkochten het hout aan hem aan de normale prijzen en haalden het zelf uit het bos. Ik velde enkel bomen wanneer het niet te vochtig was, want anders richt je een enorme schade aan. Ik ging ook vaak naar die zagerij, waar ik leerde hoe je hout zaagt. Die man miste een paar vingers en had een magnifieke, 19de-eeuwse, gietijzeren zaag op rails.“

Pierre gebruikte ook zelf hout uit het bos bij de verbouwingen aan het huis. ”Dat is vooral eikenhout. Mijn nicht is designer en heeft ook al meubels gemaakt van ons hout voor haar eigen huis en voor het familiekasteeltje van mijn zus hier op het domein, waaronder een grote tuintafel met een massief eikenhoutblad van zo’n 10 cm dik.“

Fijne samenwerking met de Bosgroep

Vroeger deed Pierre heel veel zelf en maakte daarvoor zelfs zijn eigen werkmateriaal, maar nu hij de zeventig is gepasseerd, doet hij het wat rustiger aan. De familie Laumont doet nu een beroep op een freelancebosbeheerder. De Bosgroep werkt met deze beheerder samen. Pierre is al jaren lid van de Bosgroep en maakt gebruik van hun bosploegen om onrendabele beheerwerken met een ecologische meerwaarde uit te voeren, zoals het maaien van de natte weilanden op het domein. Ze zoeken daarbij heel gericht naar passende oplossingen, rekening houdend met de weersomstandigheden en de smalle dreven in Pierres bos. ”De ploegbaas geeft altijd zijn advies en mening, wat ik fijn vind. Hij kent het terrein goed en weet wanneer hij best komt. Je kunt hier niet met grote machines komen, maar dat is voor hen geen probleem.“

Domein Daalbroek maakt deel uit van een gezamenlijk Uitgebreid Bosbeheerplan (UBP) waarin ook de bossen van de gemeente Lanaken opgenomen zijn, samen met enkele grote en veel kleine boseigenaars. De samenwerking tussen Pierre en de Bosgroepmedewerkers verloopt al vanaf het begin heel hartelijk. ”Het idee achter Bosgroep Limburg spreekt me enorm aan: dat kleine boseigenaars mee kunnen profiteren van de ervaring en het materiaal.“

De familie Laumont bezit ook akkers en graasweiden. Pierre wil deze graag deels omzetten naar bos, of minstens een brede bosrand aanleggen als overgang tussen velden en bos. ”Die akkers worden gedeeltelijk verpacht. Aangezien de boer er nu mee wil stoppen, zie ik dat als een mooie kans om bijkomend bos te creëren. De administratie om landbouwgrond in bos om te zetten, is echter nogal complex. Dat is de Bosgroep momenteel voor me aan het uitzoeken.“