Stormschade in je bos

Regelmatig richten stormen schade aan in onze Vlaamse bossen. De kans is dan ook groot dat je er vroeg of laat ook in jouw bos mee te maken krijgt. Wat moet je in zo’n geval doen?

Veiligheid is uiteraard het allerbelangrijkste. Ga je bos niet in zolang de storm niet volledig is gaan liggen. Zorg er ook voor dat bezoekers het bos niet betreden. Boswegen waar afgewaaide takken of gevelde bomen terechtkwamen, kun je eenvoudig afsluiten met een rood-witmarkeringslint. Voor afhangende takken of hangende bomen langs de openbare weg kun je de brandweer bellen. Bij noodweer wordt het nummer 1722 geactiveerd. Het noodnummer 112 dient uitsluitend voor mensen die in levensgevaar verkeren of wanneer er een groot risico is op een verkeersongeval op een drukke weg.

Foto’s voor de verzekering

Wanneer de storm is gaan liggen, inventariseer je de schade zo snel mogelijk. Maak veel foto’s om de schade goed in beeld te brengen. Beschik je over een bossenverzekering die stormschade dekt? Stuur de foto’s dan naar hen door. Bewaar de foto’s ook op je computer, want je kunt ze later gebruiken als bewijsvoering dat het stormschade betreft en geen niet-vergunde velling. De meeste verzekeringen spreken pas over stormschade als er 10 à 15 bomen geveld zijn. Schade aan gebouwen of voertuigen moet je eerst claimen via je familiale of burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering. Pas wanneer zij de schade niet uitkeren, kun je voor deze schadegevallen bij je bossenverzekering terecht, indien je je inschreef op de burgerlijke aansprakelijkheid.

Bomen vellen en kappingen melden

Ga niet meteen over tot de velling van bomen! Grijp enkel in waar bo- men een gevaar vormen voor de directe omgeving. Wees uitermate voorzichtig met bomen die nog onder spanning staan. Deze laat je best vellen door een professional.

Wanneer er acuut gevaar is voor de veiligheid van andere bomen, bezoekers of infrastructuur, kun je dode bomen, bomen met takbreuk na stormschade en bomen die half over wegen hangen, vellen zonder kapmachtiging.

Meld de kapping binnen 24 uur aan Natuur en Bos en voeg foto’s toe die aantonen dat er acuut gevaar was. Is er geen acuut gevaar? Meld de kapping dan minstens 14 dagen voor uitvoer schriftelijk aan Natuur en Bos en voeg ook hier foto’s toe. Binnen 6 maanden na de kapping moet je de nodige herstelmaatregelen voorleggen aan Natuur en Bos.

Je kunt Natuur en Bos Limburg bereiken via aves.lim@vlaanderen.be

Bosbeheer

Mozaïekbossen: afwisseling troef en futureproof

Weerbaar bos. Het is een begrip dat de laatste jaren vaak over de tongen gaat bij Vlaamse bosbeheerders. Bij de Franse collega’s van het Office National des Forêts (ONF) is dat niet anders. Zij ontwikkelden een nieuw concept: het mozaïekbos. Centraal hierbij staat de verscheidenheid voor wat de ecosystemen en beheersvormen betreffen, om zo een weerbaarder geheel te creëren.

Met ”weerbaar bos” bedoelen beheerders een bos dat na een verstoring zijn structuur, werking en functies weet te behouden. Een treffend voorbeeld van een niet-weerbaar bos is de monotone aanplanting van fijnspar. Deze bomen sterven de laatste jaren massaal af door klimaatverandering en plagen. Daardoor vallen de werking en functies van de getroffen bossen, waaronder het microklimaat, de houtopbrengst en de habitats voor bossoorten, voor een lange tijd en op grote schaal weg. Een gevarieerder bos is weerbaarder en blijft dus ecosysteemdiensten leveren, ook in moeilijke omstandigheden. Het ”mozaïekbos” is een instrument om een weerbaar bos te ontwikkelen en in de praktijk te brengen.

Bosarchitect van de diversiteit

Binnen een mozaïekbos is er overal en op elke schaal diversiteit, met veel verschillende soorten en een goede genetische variatie binnen die soorten. De bomen vervullen bovendien diverse functies. Er zijn verschillende ecosystemen, bijvoorbeeld door meerdere types bosbestanden te creëren en te variëren voor wat het beheer betreft, met dunningskap op de ene plek en groepenkap wat verderop.

De bosbeheerder vervult de rol van architect. Door te kappen en te verjongen, eventueel via aanplant, kan hij ingrijpen in het soortenareaal en de boomleeftijden. Zo kan hij de diversiteit van het bos stimuleren en de verjonging, groei en weerbaarheid van het bos verhogen.

Elke boomsoort heeft zijn specifieke kenmerken, waardoor deze bepaalde functies kan vervullen en aangepast is aan specifieke omstandigheden. Sommige boomsoorten verdragen een droge of net een natte bodem, hebben meer licht of schaduw nodig, of zijn beter bestand tegen wind, vuur of overstromingen. Elke boomsoort heeft zijn aanhangers: levende wezens die specifiek met deze soort samenleven, zoals schimmels, bacteriën, mossen, korstmossen, insecten en vogels. Al deze organismen dragen op hun beurt bij tot het functioneren van de boom in kwestie en het bosecosysteem als geheel.

Het bos als dienstverlener

Binnen mozaïekbossen staan de diensten die een bos aan de samenleving kan leveren centraal. Dit noemen we ecosysteemdiensten. We maken een onderscheid tussen drie grote groepen van diensten.

Productiediensten: het bos levert heel wat producten aan de maatschappij. We denken daarbij in de eerste plaats aan hout en biomassa, maar het kan ook gaan om voeding zoals eetbare paddenstoelen en planten.

Culturele diensten: het bos levert talloze immateriële diensten, als plek om te ontspannen, van het landschap te genieten of legendes en tradities te beleven die met het bos samenhangen.

Regulerende diensten: dit zijn diensten die indirect bijdragen aan het menselijk welzijn. Hierbij is het bos als klimaatregulerend systeem zeer actueel. Onze Belgische bossen slaan jaarlijks samen 480 miljoen ton koolstofdioxide op in bomen, strooisel, dood hout en bodem (captatie). Door het oogsten en gebruiken van hout wordt ook koolstof langdurig vastgelegd in houtproducten (stockage). Wat hout nog aantrekkelijker maakt binnen het CO2-verhaal, is dat het producten in de bouw zoals pvc, aluminium en beton vervangt (substitutie). Om deze producten te maken, is veel meer energie nodig en geeft dus meer CO2-uitstoot.

Meer weten?

Op foretmosaique.be vind je een duidelijke tekening die het concept van de mozaïekbossen heel bevattelijk maakt. Je kunt op de verschillende zones klikken om per zone een overzicht te krijgen van hoe deze bijdraagt aan de ecosysteemdiensten en welke specifieke uitdagingen deze beheersvorm met zich meebrengt. Als je op het gele en het groene tabblad rechts op de homepage klikt, krijg je meer algemene uitleg over het mozaïekbos.

Naar een artikel van Bosgroep Kempen Noord en de Koninklijke Belgische Bosbouwmaatschappij - volgens een Frans concept van de ONF-2020.