Proximus one q4 2017 nl by Proximus

#31

magazine over de digitale business december 2017

KANNIBALISATIE IS DE INNOVATIEKILLER Innoveer op strategisch niveau met het 3-lenzenmodel

DE SMARTPHONE Voor elke business het medium naar meer, sneller en beter

HET GEVECHT OM IoT IS VOLOP BEZIG Interview met Bastiaan Deblieck, TenForce

Ongeduldig, oppervlakkig en weinig ambitieus?

De millennials alles over de brave generatie

Beleef One magazine via augmented reality Online en offline groeien steeds dichter naar elkaar toe. Lees, kijk en luister. 1. Download de gratis app VEEEW in de App Store of Google Play. 2. Scan de paginaâ&#x20AC;&#x2122;s waar u het VEEEW-icoon ziet. 3. Ontdek meer video, audio en webcontent en maak van One een experience.

WELKOM _ 3

Millennials: een generatie apart? e millennials zijn de twintigers en dertigers die stap voor stap een nieuw geluid laten klinken in de bedrijfswereld. Ze zijn in een erg beschermde omgeving opgegroeid, omgeven door digitale technologie. Daardoor denken en communiceren ze anders dan de collega’s uit eerdere generaties. Tenminste, dat wil het cliché.

Natuurlijk hebben de millennials niet dezelfde denkbeelden als pakweg de babyboomers – en maar goed ook. Dat heeft echter niet onmiddellijk iets met technologie te maken, wel met het feit dat ze met een jonge blik naar de bedrijfswereld kijken en daarbij frisse ideeën aanleveren. Zo verplichten ze een bedrijf om zich in vraag te stellen. Bij Proximus zetten we heel bewust millennials in om onze interne werking en dienstverlening te vernieuwen en te verjongen. Tegelijk zijn millennials natuurlijk ook maar mensen. Oudere generaties kunnen even veel van hen opsteken als omgekeerd. U leest er alles over in dit magazine. Trouwens: het dossier over de millennials leek ons de perfecte aanleiding om met een compleet vernieuwd magazine voor de dag te komen. Vandaag is de digitale transformatie voor de business prioritair. Daarom gaan we nog dieper in op wat voor u en uw bedrijf belangrijk is: de doorbraak van het Internet of Things, het belang van strategische innovatie en nog veel meer. Ook One magazine innoveert. Zo kunt u voortaan One beleven via augmented reality. Download de gratis app VEEEW en scan de pagina’s met het VEEEWicoon. Ik ben ervan overtuigd dat u heel wat inspiratie zult vinden. Zo bent u ook morgen mee. Veel leesplezier

BART VAN DEN MEERSCHE

Chief Enterprise Market Offi cer Proximus

4 _ GESPOT _ JAMES WEBB-RUIMTETELESCOOP

Ruimtetelescoop met historische ambities

_ 5

Scan deze pagina en bekijk hoe duizenden ingenieurs en technici de grootste ruimtetelescoop ooit hebben gebouwd.

e James Webb-ruimtetelescoop (JWST of Webb) is een grote infraroodtelescoop die in de lente van 2019 met een Ariane 5-raket zal worden gelanceerd vanuit Frans-Guyana. Webb wordt de eerste observatietelescoop voor het volgende decennium en zal duizenden astronomen over de hele wereld informatie bieden. Hij zal elke fase in de geschiedenis van ons universum bestuderen: van de eerste lichtgloed na de oerknal over de vorming van zonnestelsels die leven mogelijk maken op planeten zoals de Aarde tot de evolutie van ons eigen zonnestelsel. Voor Webb werden verschillende innovatieve technologieën ontwikkeld. Een daarvan is een primaire spiegel van 6,5 meter die bestaat uit achttien afzonderlijke segmenten. De segmenten zullen na de lancering uitklappen en zich qua vorm aanpassen. De spiegels zijn gemaakt van ultralicht beryllium. De grootste voorziening van Webb is een vijf lagen tellend hitteschild ter grootte van een tennisveld, dat de warmte van de zon meer dan een miljoen keer verzacht. De vier instrumenten van de telescoop – camera’s en spectrometers – hebben sensoren die erg zwakke signalen kunnen detecteren. Een infraroodcamera heeft programmeerbare microsluiters die tot honderd voorwerpen tegelijk kunnen observeren. Ook beschikt Webb over een cryokoeling om de middel-infraroodsensoren van een ander instrument te koelen tot een erg koude -267°C zodat ze kunnen werken.

#31

Visie & inzicht One magazine experience dankzij AR Online en offl ine groeien steeds dichter naar elkaar toe. Lees, kijk en luister. Beleef One magazine via augmented reality. 1. Download de gratis app VEEEW in de App Store of Google Play. 2. Scan de pagina’s waar u het VEEEW-icoon ziet. 3. Ontdek meer video, audio en webcontent en maak van One een experience.

08 BIG DATA BANG!

De echte big data hebben we nog niet gezien, vertelt Felix Van de Maele, CEO Collibra en ICT Personality of the Year 2017.

12 HEEFT IoT ZONDER AI GEEN TOEKOMST?

Bastiaan Deblieck, Chief Commercial Officer TenForce, over de toekomst van IoT in B2B en B2C. Wat met blockchain, API’s en machine learning?

OP DE COVER

De millennials: ongeduldig, weinig ambitieus en oppervlakkig? Of noodzakelijk talent in uw bedrijf?

GEEN NETWERK, GEEN BUSINESS

SECURITY

25.000 km glasvezel, 99,99% uptime en 1 IP-toegang voor voice, data, tv en internet. Een sterk netwerk voor wie ook morgen mee wil zijn.

Voor Europa is 25 mei GDPR-Day. Belgische bedrijven zijn nog niet klaar voor de GDPR, een van de grootste uitdagingen in cybersecurity voor 2018.

Digitale business 15 TVH

In dialoog met uw machine

16 MULTI MONITORING

Katia Deboel over sensor MySense

17 IoT-TOEPASSINGEN BIJ PROXIMUS MySense voor Smart Art en HR

18 CYBERSECURITY ALS DIFFERENTIATOR Iedereen cyberguardian

20 THINK THINGS 2017

De hotspots en temperatuur op het event

22 STRATEGISCHE INNOVATIE EN MARKETING Hoe overwint u het innovatiedilemma?

26 ATS GROEP

Consequent redundant

28 INTERVIEW CLO WILLAERTS Millennials go with the flow

35 CO.STATION EN NWOW Smooth(ie) Community

37 INTERVIEW VINCENT HEBBELYNCK

Samen aan de koffie

47 DATA-ETERS OF -VRETERS?

INTERNET OF THINGS DRINGT OVERAL BINNEN

Het Internet of Things (IoT) raakt stilaan ingeburgerd. De prijzen voor sensoren en connectiviteit blijven dalen, wat IoT binnen handbereik van ieder bedrijf brengt. Met welke verwachtingen kijkt de bedrijfswereld vandaag naar IoT?

SMARTPHONE ALS BUSINESSTOOL

De smartphone is voor elke business het medium naar meer en betere resultaten. Voor mobiele data is daarbij een sleutelrol weggelegd.

Hoeveel data verbruiken uw apps?

48 BEDRIJFSBELEID PROXIMUS Smartphone first

50 EEN ANDERE KIJK

Jean-Marie en kleindochter Alix op stap met de zelfrijdende buggy

Uitgave van Proximus NV van publiek recht Jaargang 11 / nummer 31 / Q4 2017 Verantwoordelijke uitgever: Bart Van Den Meersche, Koning Albert II-laan 27, 1030 Brussel Samenstelling: Charline Briot, Erik Hendrix, Robbin Sacré en Jean-Marie Stas Medewerkers: Andrew Beavis, Creamdesign, Klaar De Groote, Jean-François Dinant, Robert Doran, Isabelle Latour, Frederic Petitjean, Dries Van Damme, Thomas Van den Bossche, Frank Van den Branden, Filip Van Loock, Koen Vervloesem en Clo Willaerts Concept en realisatie: www.propaganda.be Voor meer informatie, neem contact op met: Robbin Sacré, robbin.sacre@proximus.com Version française: mail à robbin.sacre@proximus.com afin d’obtenir un exemplaire de ce magazine en français. English version: email to robbin.sacre@proximus.com if you want a copy of this magazine in English. De technische specificaties gelden alleen ter inlichting. Proximus behoudt zich het recht voor om deze zonder voorafgaandelijke mededeling te wijzigen. De contactgegevens van uw Proximus-accountmanager niet bij de hand? Surf naar proximus.be/mycontacts

8 _ INTERVIEW _ ICT PERSONALITY OF THE YEAR 2017

Een explosieve complexiteit en het toenemende besef dat data op zich waardevol zijn. Daar gaat het om volgens big data-expert Felix Van de Maele, CEO Collibra en ICT Personality of the Year 2017.

Bang!

TOEKOMSTVISIE FELIX VAN DE MAELE

is geboren en getogen in Oostende. Kort nadat hij zijn studies Computerwetenschappen aan de VUB afgerond heeft, richt hij samen met enkele studievrienden Collibra op.

_ 9

oor mij gaat big data in de eerste plaats over een explosie qua complexiteit en over het toenemend besef dat data an sich waardevol zijn. Vroeger werden data louter als middel gebruikt om analyses te maken. Nu beschikken we ook over de middelen om dat beter te doen dan ooit én kunnen data als een product op zich verhandeld worden. Zo is er een fabrikant van landbouwtractoren in de VS die via sensoren kostbare informatie inwint over het gebruiksgemak en de veiligheid van zijn machines. De verkoop van die data levert hem een extra bron van inkomsten op.

Double trouble Er zijn twee tendensen die de waarde van data in gevaar kunnen brengen: 1. Toxic analytics De meeste bedrijven zijn intussen gestart met het capteren van een hele hoop data. Maar door de sterk toegenomen complexiteit van de data hebben ze het moeilijk om de data correct en volledig te analyseren. Zo kunnen twee analyses van dezelfde data tot twee verschillende stellingen leiden, toxic analytics dus. 2. Datachaos Steeds meer afdelingen in het bedrijf willen inspraak krijgen. Er raken dan te veel mensen bij het proces betrokken, er zijn te veel data en er zijn te veel tools. Dit alles leidt tot chaos, waardoor het moeilijk of zelfs onmogelijk wordt om de echte waarde uit de data te recupereren.

Data governance Data spelen een hoofdrol in de digitale transformatie die volop aan de gang is. Via data governance kunnen bedrijven ervoor zorgen dat ze over hoogwaardige data beschikken. Die data hebben analisten vandaag nodig om hun adviezen correct te kunnen opstellen. Logisch ook, want op basis van die adviezen worden belangrijke beleidsbeslissingen genomen om als bedrijf te kunnen groeien. Hooiberg x10 De data-hooiberg is tien keer groter geworden, maar de naald is nog altijd even klein. Dat probleem kan worden opgevangen door wat we de ‘Amazonification’ van data noemen. Hierbij wordt aan data governance gedaan volgens de principes die Amazon toepast om consumenten snel en eenvoudig producten te laten terugvinden op hun website. Denk aan een soort catalogus voor je data, waarmee je makkelijk de juiste data terugvindt. Anders hou je het equivalent over van een bibliotheek met 100.000 boeken waar geen titel op staat en die op geen enkele manier gerangschikt zijn. Begin er maar eens aan. Big data 2 We spreken over big data, maar eigenlijk hebben we nog steeds geen echte big data gezien. Al zit dat er nu wel aan te komen. Als we binnenkort data beginnen te verzamelen uit het Internet of Things, sensoren en wearables, ontstaan er datastromen met een nog veel grotere schaalgrootte dan wat we vandaag big data noemen. Privacy, het nieuwe groen Het wordt geen sinecure om de ongebreidelde kracht en mogelijkheden van big data op een elegante manier te koppelen aan een faire – wettelijke en morele – toepassing van de privacyregels. In dat opzicht kun je je afvragen

“DE HOOIBERG IS TIEN KEER GROTER GEWORDEN, MAAR DE NAALD IS NOG STEEDS EVEN KLEIN. DAT LOSSEN W E OP DOOR DE AMA ZON I FI C ATION VA N DATA .”

of het niet aan de individuele consument is om een keuze te maken om ofwel maximaal mee te profiteren van de voordelen van big data, of om zijn privacy maximaal te kunnen beschermen. Het privacyverhaal is een hot item, zoals groen zijn dat vandaag is. Bedrijven zullen zich meer en meer onderscheiden door de zekerheid omtrent privacy die ze hun klanten al dan niet kunnen bieden. In dat verband zijn veel bedrijven vandaag nog niet goed voorbereid op de vereisten uit de nieuwe Europese GDPR.

COLLIBRA

is een Belgisch data governance bedrijf, dat in 2008 opgericht werd als spin-off van de VUB. Vandaag telt het bedrijf – met kantoren in New York, België, Frankrijk, Polen en het Verenigd Koninkrijk – zo’n 250 werknemers. Onlangs wist Collibra nog 50 miljoen dollar aan extra kapitaal op te halen. Diensten Collibra gaat datachaos tegen om de waarde ervan te maximaliseren /// helpt bedrijven te voldoen aan de regels van de GDPR ...

10 _ I oT _ VA N K A N TO O R TOT H U ISK A M ER

_ 11

“ Tegen 2020 zal 80% van de uitgaven aan IoT naar B2B-applicaties en use cases gaan.” IDC “ De meerwaarde van IoT hangt af van de manier waarop bedrijven IoT combineren met artiﬁciële intelligentie en machine learning.” Fabio Bottacci, Industrial IoT expert

Internet of Things dringt overal binnen “ Bij TVH connecteren we 7.000 huurmachines met sensoren.” Kalman Tiboldi, Chief Business Innovation Officer TVH

“ De enige grens aan de mogelijkheden van IoT is de verbeelding van de programmeurs.” Katia Deboel, Lead Manager IoT Proximus

19-MINUTE READ

1 2 _ I N T E R V I E W _ E V O L U T I E VA N I oT

Het gevecht om IoT is volop bezig TOEKOMSTVISIE

en waar een directe respons aan is gekoppeld, bijvoorbeeld om de werking van een machine te optimaliseren of om preventief onderhoud te voorzien. In zo’n geval kan AI inderdaad voor een belangrijke meerwaarde zorgen.”

Rekenkracht in de edge Volgens Fabio Bottacci, expert in Industrial IoT (IIoT) bij het World Economic Forum, hangt de meerwaarde van IoT af van de manier waarop bedrijven IoT combineren met artificiële intelligentie (AI) en machine learning voor de analyse van data. Heeft IoT zonder AI dan geen toekomst? Bastiaan Deblieck: “Ik beschouw IoT in de eerste plaats als een uitbreiding van de zintuigen. Je kunt ermee luisteren, zien en voelen. In plaats van een medewerker naar een werf te sturen om een meting uit te voeren, krijg je via een sensor continu actuele meetgegevens. Zo kun je bijvoorbeeld de lawaaihinder op een bouwwerf in kaart brengen. We krijgen natuurlijk een heel ander verhaal in een context waar duizenden sensoren in gebruik zijn, zoals bij een machinepark. Daar gaat het al snel om gigantische datavolumes, waarop onmiddellijk analyse moet gebeuren

Bottacci stelt dat ook edge computing essentieel is voor Industrial IoT. Analyse in real time en geautomatiseerde actie zijn nodig om bedrijfskritische productielijnen te behoeden voor zware schade of problemen, stelt hij. Hoe ziet u dat? Bastiaan: “In de context van Industrial IoT zijn bandbreedte en latency bepalende factoren. Het gaat om data van duizenden sensoren die – vaak draadloos – samenkomen op een IoT-platform in de cloud. Daar vindt de analyse plaats, waarna het systeem acties terugkoppelt naar de machines. De grootte van de datavolumes en de af te leggen afstand kunnen daarbij de latency vergroten. Bij bepaalde processen – zoals bijvoorbeeld de veiligheid in een chemisch bedrijf – vormt die vertraging een probleem. De oplossing bestaat erin lokaal de nodige rekenkracht te voorzien, dicht bij de sensoren die de data oppikken. Zo’n klein, lokaal datacenter bevindt zich dan aan de rand van het

netwerk. Vandaar de naam: edge computing. Wanneer de analyse en respons echt in real time moeten gebeuren, biedt edge computing een antwoord.” Moeten bedrijven dan evolueren naar een nieuwe IT-architectuur waarbij de cloud niet noodzakelijk voor alle applicaties de beste oplossing levert? Bastiaan: “Klopt. IoT is een van de drijfveren achter de evolutie richting een nieuw niveau van hybride IT. Vandaag werken bedrijven vaak al met een combinatie van on premise en cloud. Daar komt edge computing als derde element bij. De grote uitdaging bestaat erin dat infrastructurele ecosysteem als één geheel te beheren.”

Wandelende IoT-oplossing IDC schat dat tegen 2020 tachtig procent van de uitgaven voor IoT naar B2B-applicaties gaat. Denkt u dat de markt voor consumententoepassingen daar snel verandering in zal brengen? Of het segment van IoT-oplossingen voor overheden en lokale besturen? Bastiaan: “Het lijkt me duidelijk dat IoT in alle markten doordringt. De technologie evolueert snel. Een sensor heeft nog hoog-

_ 13

“Als een IoT-toepassing automatisch een ﬁnanciële transactie genereert, kan blockchain er wellicht voor zorgen dat dat correct en veilig gebeurt.” BASTIAAN DEBLIECK Chief Commercial Offi cer bij TenForce

BASTIAAN DEBLIECK

studeerde linguïstiek aan de KU Leuven. In 2001 stond hij mee aan de wieg van TenForce. Hij werkte onder andere aan de semantische technologie van het bedrijf. Vandaag is hij Chief Commercial Offi cer.

14 _ I N T E R V I E W _ E V O L U T I E VA N I oT

TENFORCE

ontwikkelt software waarmee bedrijven complexe activiteiten beheren, van projectmanagement tot veiligheid, milieu en gezondheid. De oplossingen van TenForce maken onder meer gebruik van semantische technologie, machine learning en IoT. Het bedrijf is gevestigd in Leuven en telt zeventig medewerkers.

uit de grootte van een kroonkurk. Je kunt hem zo goed als overal op aanbrengen, tegen een prijs die voortdurend blijft dalen. Ik vermoed trouwens niet dat de burger problemen heeft met de opkomst van nieuwe IoT-toepassingen. Bijna iedereen heeft een smartphone op zak. Daarmee ben je als consument per definitie al een wandelende IoT-oplossing. Trouwens, het is geen toeval dat Microsoft vorige zomer een eigen slimme thermostaat lanceerde. Het gevecht om IoT in onze huizen en auto’s is volop bezig.” Application Programming Interfaces (API’s) zorgen ervoor dat verschillende losse elementen één groot en krachtig netwerk vormen. Zonder API’s zijn IoT-toestellen nutteloos. Akkoord? Bastiaan: “API’s zijn cruciaal voor het succes van IoT. Onlangs hebben we bij TenForce IoT-functionaliteit aan onze software toegevoegd. In nauwelijks twee uur waren we aangesloten op het LoRa-platform van Proximus. Kijk, had dat twee weken geduurd, dan hadden we het ook gedaan. Maar dat het zo snel werkt, zorgt er net voor dat je op korte tijd grote vooruitgang kunt boeken. Het belang van API’s is nauwelijks te overschatten. Dat zie je ook op de grote cloudplatformen. Wat je op Microsoft Azure aan componenten vindt, grenst aan het ongelofelijke. En ze zijn allemaal op API’s gebaseerd.”

Veilige transacties Welke uitdagingen ziet u op het vlak van security voor het IoT? Hoe moeten bedrijven hierop inspelen? Bastiaan: “Het gaat niet om security alleen, maar om de combinatie ervan met privacy. Als bedrijf moet je het hoofd koel houden, niet panikeren, je pragmatisch opstellen. Er zijn risico’s. Je moet ze in kaart brengen en vervolgens aanpakken. Security steunt altijd – ook in de context van IoT – op het samenspel tussen drie elementen: regelgeving, technologie en mensen. En ja, ook hier blijft de mens vaak het grootste risico. Bovenal gaat het bij security om de afweging die je als bedrijf maakt: de kosten van het potentiële risico tegenover de kosten van de bescherming tegen dat risico.” Kan de combinatie van blockchain en IoT daar iets in betekenen? Bastiaan: “Blockchain biedt een uitstekende manier om transacties en identiteit te beheren. Die twee elementen zijn essentieel in een geautomatiseerde wereld. On the Internet, nobody knows you’re a dog. Dus als je in de digitale wereld iets koopt, wil je zekerheid over de transactie en over de identiteit van de tegenpartij. Koppel daar IoT aan en je komt op het terrein van automatische transacties, getriggerd door sensoren. Een eenvoudig voorbeeld: je rijdt met je wagen door een tolpoort, waarbij er via IoT automatisch een transactie plaatsvindt. Om dat correct te laten verlopen, biedt blockchain mogelijk het passende antwoord.”

I oT I N D E P R A K T I J K _ T V H _ 1 5

REAL BUSINESS

TVH

In dialoog met uw machine Om het gebruik en het onderhoud van machines te verbeteren, capteert TVH data die het op een IoT-platform analyseert. Afhankelijk van de context bij de klant gebeurt de mobiele communicatie via narrowband, GPRS, RFID, wifi of Bluetooth.

is wereldwijd marktleider in wisselstukken en accessoires voor machines voor material handling, industrial equipment, nieuwe en tweedehands heftrucks, hoogwerkers en intern transportmaterieel. Het bedrijf heeft dochterondernemingen op alle continenten en telt 6.000 medewerkers. Het hoofdkwartier is gevestigd in Waregem.

actief in

170 LANDEN

600.000

“90% van onze offertes en 85% van onze bestellingen lopen over ons digitale platform. Vandaar gaat het naar het automatische magazijn. Alles is erop gericht de bestelling just in time te kunnen afleveren”, vertelt Chief Business Innovation Officer Kalman Tiboldi van TVH, de wereldwijde one-stop-shop met wisselstukken voor material handling, industriële voertuigen en landbouwvoertuigen. 7.000 geconnecteerde machines “Zowat 7.000 machines uit ons verhuuraanbod zijn uitgerust met sensoren”, zegt Kalman. “Die sensoren capteren relevante gegevens van de machine bij de klant. Ze sturen de data via GPRS door naar ons IoTplatform, waar de analyse ervan gebeurt. De uitdaging ligt enerzijds bij de analyse van de datastromen in real time, anderzijds bij de communicatie. “Afhankelijk van de situatie gaat het om narrowband en GPRS, maar evengoed om RFID, wifi en Bluetooth”, stelt Kalman.

4 doelen van data-analyse Dankzij de analyse van de gegevens verzameld door geconnecteerde machines kan TVH: 1. klanten advies geven “De verzamelde data vormen de brandstof voor een intelligent serviceplatform. De analyse ervan laat ons toe de klant tips te geven, onder meer over hoe hij de machine efficiënter kan gebruiken.”

verschillende onderdelen op voorraad

25 miljoen verschillende bestelbare onderdelen

contactcenter met native speakers in

34 TALEN

2. preventief onderhoud inplannen “Data-analyse in real time biedt de mogelijkheid om preventive maintenance te plannen, op basis van statistische modellen.” 3. ingrijpen voor problemen zich voordoen “We willen nog een stap verder gaan, naar predictive maintenance om bij een specifieke machine – in specifieke omstandigheden – op te treden nog voor het eigenlijke probleem zich manifesteert.” 4. het gebruik optimaliseren “Op termijn willen we dat ons platform een plaats krijgt in het ecosysteem van de machinebouwers. Het doel is tot een model te komen dat het gebruik van de machine optimaliseert, zodat de machine zo weinig mogelijk stilstaat.”

KALMAN TIBOLDI De roots van Kalman Tiboldi liggen in Hongarije, maar hij werd geboren in Roemenië. Hij is burgerlijk ingenieur en studeerde wiskunde en computerwetenschappen in Boekarest. In 1991 ging hij bij TVH aan de slag als softwareingenieur en groeide door tot CIO en Chief Business Innovation Officer.

1 6 _ I N T E R V I E W _ I oT-S E N S O R M Y S E N S E

KATIA DEBOEL

is Lead Manager M2M & IoT bij Proximus. Ze werkte ervoor o.a. als Innovation Manager bij Belgacom.

MySense, 1 sensor met 10 functionaliteiten De functionaliteiten kunnen voor tal van IoTtoepassingen gebruikt worden. Enkele voorbeelden:

Drukknop als alarmfunctie. Kort of lang duwen wijst op een andere boodschap.

Monitoring van temperatuur in restaurants voor voedselveiligheid.

Vibratie om beweging van schilderijen in musea te signaleren.

Oriëntatie om mobiele werkers op te volgen.

Immobilisatie voor tracking van voertuigen.

Proximus onderzocht waarom klanten sensoren inzetten bij IoT-applicaties. Daaruit bleek dat de sensoren met thermometer, bewegingsdetector en een drukknop in 54% van de toepassingen voor een oplossing zorgden. WHAT ' S I NSI DE

Inclinatie om te weten of een garagepoort open of dicht is.

Tellingen doen via een draaiwiel om te registreren hoe vaak een deur geopend wordt.

Schokdetectie als veiligheidsmaatregel om het omvallen van dranghekken te signaleren.

Om het gebruiksgemak voor onze klanten te verhogen, wilden we één sensor ontwikkelen die verschillende zaken kan detecteren. Het is een klein wit kastje geworden, dat de naam MySense kreeg. De sensor heeft meerdere functies en meet bv. temperatuur, schokken, bewegingen, draaibewegingen ... Hij ziet er nog een beetje goed uit ook, want soms zullen eindgebruikers hem zien of er rechtstreeks mee interageren. Op de MySense zit ook een drukknop. Die zou je bv. als noodknop kunnen programmeren, zodat er meteen een e-mail of sms’ je uitgestuurd wordt als je er op drukt. Een andere toepassing zijn surveys: vond een klant een bepaald product of winkelervaring leuk, dan kan hij er op duwen en dan wordt dat geregistreerd. De enige grens aan wat MySense allemaal kan, is de verbeelding van de programmeurs. Zo is er bijvoorbeeld een ziekenhuis dat hem installeert op bloedstalen, zodat gegarandeerd kan worden dat die bij de juiste temperatuur bewaard worden. Een pralinefabrikant legt hem voor dezelfde reden in de etalage van zijn winkels.

Bewegingsdetectie om gebruik van vergaderzalen op te volgen.

Meten van (in)activiteit van verhuurkranen om preventief onderhoud in te plannen.

LoRa-dekking in België We zijn al een tijdje bezig met de bouw van een speciaal draadloos netwerk (LoRa) waarover deze voorwerpen hun data kunnen verzenden. Dat LoRa-netwerk dekt nu bijna heel België. Er zijn nog een paar kleine stukjes in Wallonië waar we antennes moeten plaatsen. LoRa is specifiek een technologie die buiten gebruikt wordt. Als dus bijvoorbeeld een museum de technologie wil inzetten, moeten zij binnen hun gebouw een eigen antenne plaatsen. Die maakt dan contact met de antennes buiten.

I oT-TO E PA S S I N G E N _ M Y S EN S E @ P R OX I M U S H Q _ 1 7

Koukleum Warhol

I oT VO O R S M A R T A R T

De ruim 600 kunstfoto’s, schilderijen, sculpturen en installaties van de Proximus Art Collection zijn aangekocht om een creatieve werksfeer te creëren. De werknemers kunnen ze bewonderen in de gangen en kantoren van de Proximus-torens. “Daarom nemen we vooral foto’s in de collectie op. Ze zijn minder gevoelig aan schommelingen van de temperatuur en vochtigheidsgraad”, zegt kunstkenner Hans-Bart Van Impe, Coördinator van de Proximus Art Collection. “ In de jaren 90, toen we startten met de collectie, was er ook een nieuw procedé uitgewerkt waarmee je foto’s kon printen op grote tableaus door middel van lichtstralen. Zulke grote formaten zijn ideaal om kunstfoto’s tentoon te stellen.” De prints zijn gevoelig aan UV-licht. Bij een te lange blootstelling vervagen de kleuren. “Telkens opnieuw een print bestellen bij de kunstfotograaf kost tijd en geld. Daarom bouwden we een depot met led-verlichting en klimatisatie waar we onze stukken een tijdje in het donker kunnen opbergen”, legt Hans-Bart uit. Bij de foto’s zelf hangen IoTsensors met een lichtmeter die via het LoRanetwerk verbonden zijn met een centrale computer. “We weten nu perfect hoe lang en met welke intensiteit het kunst- en zonlicht op elke foto valt. De computer berekent dan wanneer een foto dreigt te verkleuren. Dan is het tijd om hem even in het depot te laten rusten.” Vanaf volgend jaar meet Proximus ook trillingen en de temperatuur bij de kunstwerken. “Zo weten we of we een stuk beter naar een veiligere plaats verhuizen en zal de airconditioning automatisch de temperatuur constant houden.” Hans-Bart ziet de IoT-toepassingen voor hun Art Collection als een test case: “Op 29 september organiseerden we de Smart Art Day, een colloquium over de slimme conservatie van kunstcollecties. Ik kan je verklappen dat er al heel wat musea geïnteresseerd zijn in onze oplossingen.”

I oT I N H R

Stairway to health Bij het project ‘ Stair way to Health’ werden in elk van de twee torens van het Brusselse hoofdkwartier van Proximus MySense-sensoren geïnstalleerd in de deuren van de trappenhallen. Wanneer de deur opengaat en een Proximus-medewerker dus de trap neemt in plaats van de lift, scoort hij een punt voor ‘zijn’ toren. Met dat idee wilde het HR-departement de medewerkers zoveel mogelijk stimuleren om er een gezonde levensstijl op na te houden. De resultaten van die ludieke battle werden ook bijgehouden in een app en geprojecteerd, zodat de teams die in de torens zitten, extra gemotiveerd waren.

18 _ C Y B E R S ECU R I T Y I N I oT _ V ER S T ER K U W O N LI N E WA A K H O N D

BE AWARE

Iedereen cyberguardian De controle over zelfrijdende auto’s overnemen, data van bewegingssensoren stelen ... Het IoT maakt cybersecurity relevanter dan ooit, een grote uitdaging maar ook een opportuniteit. Het verschil tussen u en uw concurrentie? Een betrouwbare cybersecuritystrategie.

Waarom nemen de beveiligingsrisico’s exponentieel toe? Het stijgend aantal geconnecteerde toestellen wereldwijd, van 20 miljard naar 30 miljard tegen 2020, genereert steeds meer data die waardevol zijn voor cybercriminelen. Ook het aantal endpoints (lees: de kwetsbare punten) binnen één bedrijfsnetwerk kan vandaag oplopen tot in de miljoenen. Met vaak verouderde toestellen waar weinig tot geen beveiliging op voorhanden is. Verder houdt de verantwoordelijkheid van het bedrijf niet op na de verkoop van een product, maar blijft die doorlopen tijdens de volledige levenscyclus. Vroeger eindigde het contact tussen een bedrijf en zijn klant of product na bv. een garantieperiode. Vandaag blijven bedrijven continu data van hun producten en diensten genereren en informatie verwerken. Bovendien zorgt de aard van geconnecteerde objecten ervoor dat incidenten niet alleen de privacy van klanten of bedrijven in gevaar brengen. Zelfs gezondheidsproblemen kunnen optreden door cyberaanvallen op bv. pacemakers. Lopen we achter de feiten aan? In veel bedrijven leeft – onterecht – de idee dat het nog te vroeg is om voorzorgen te nemen met betrekking tot de beveiligingsrisico’s van IoT. Bovendien is er vaak veel onduidelijkheid rond verantwoordelijkheden: als u een product verdeelt dat uw leverancier – vaak in een ander land – gefabriceerd heeft, bent u dan verantwoordelijk voor de cybersecurity of is hij dat? En als uw bedrijf verantwoordelijk is, welke afdeling dient zich hier dan over te ontfermen? Is het de IT-afdeling? Of de

FACTS Bedrijven die cloudtechnologie of IoT-oplossingen implementeren, halen meer rendement uit de manier waarop zij aan cyberbeveiliging doen.

Bij bedrijven die IoT-oplossingen implementeren, zorgt een sterke cyberbeveiliging voor 24% meer financiële voordelen en voor meer bedrijfsflexibiliteit.

‘Cyber Security: The Innovation Accelerator’, cybersecurityrapport van Vodafone

klantendienst? Of is het eerder iets voor sales? Cybersecurity in uw businessmodel IoT-functionaliteit is vandaag een onderscheidende factor op productniveau en beïnvloedt uw hele businessmodel. Dat zal in de nabije toekomst enkel nog als positief ervaren worden als ook de bijbehorende cybersecurityaspecten onder controle zijn. Enkele uitgangspunten om een volwaardige IoT-veiligheidsaanpak te kunnen uitbouwen: 1. Het is belangrijk om de relevantie van IoT-veiligheid correct in te schatten en om de belangrijkste risico’s vooraf te herkennen en te identificeren. Zo is het zinvol om de meest wa arschijnlijke aanvalsscenario’s in kaart te brengen. Deze informatie kan vervolgens als basis dienen om een verdere strategie uit te werken. Bedenk hierbij dat een onprofessionele reactie op een aanval vaak nog meer schade veroorzaakt dan de aanval zelf. Bedrijven die het slachtoffer worden van een IoT-veiligheidsprobleem doen er dan ook goed aan om hier snel, open en transparant over te communiceren.

_ 19

2. In gelijk welke bedrijfsafdeling is een minimaal IoT-veiligheidsniveau vanzelfsprekend. Maar duidelijke afspraken over de verantwoordelijkheden omtrent IoT-veiligheid doorheen de hele bevoorradingsketen of levenscyclus van producten en diensten zijn noodzakelijk. Zowel op het niveau van hard- en software, netwerkinfrastructuur

als a pplicaties (interfaces, toegang voor klanten) kunnen best strategische gesprekken georganiseerd worden met alle betrokken partijen, van leveranciers tot klanten. 3. Security begint bij de juiste cultuur en technische kennis. Securityspecialisten binnen een bedrijf moeten mee zijn met het werk van de productont-

wikkelaars, de productie zelf enz. Tegelijk moeten productiespecialisten notie hebben van security. Het is een kwestie van silo’s neerhalen en over de afdelingen heen uw strategie opzetten.

20 _ I oT E V E N T _ T H I N K T H I N G S 2017

Breng uw data tot leven Een evenement proactief en visueel aantrekkelijk voorstellen? Dat kan perfect met IoT. Dat technologische concept behoeft (bijna) geen introductie meer en kan op verscheidene vlakken tot verrassende resultaten leiden. Een overzicht.

2 3

1 4

1. Via sensor tracking kunnen de Proximus-ambassadeurs live getraceerd worden. 2. Wanneer de CO2-uitstoot in de zaal te snel stijgt, wordt er extra verlucht. 3. De heatmap geeft aan waar de deelnemers zich voornamelijk bevinden. 4. Op de partnerbooth definiëren we de staytime per zone.

JOKE TISAUN

Solution Manager bij Proximus

Denk multitechnologisch Van de inschrijving van deelnemers tot de debriefing na een evenement: technologie werpt zich in alle fasen op als een echte bondgenoot. “Think Things 2017 was voor ons de ideale gelegenheid om de Beacon-technologie, wifi (CMX-gegevens), onze IoT-sensoren (en het LoRa-netwerk), FNC-tags, mobiele gegevens en sms te combineren. Die mix maakt het onder meer mogelijk om de ervaring voor de deelnemers en onze partners naar een hoger niveau te tillen”, verduidelijkt Joke Tisaun, Solution Manager bij Proximus. … en de gegevens komen tot leven De voordelen van sms-meldingen, microgeolokalisatie van personen en het beheer van de luchtkwaliteit in een ruimte zullen binnenkort onder andere een must zijn voor de evenementensector. “En dat is nog niet alles: het zijn stuk voor stuk meerwaarden die rechtstreeks kunnen worden toegepast op de retailsector bijvoorbeeld. Wie komt vanwaar, wat kopen klanten en welk parcours leggen ze af in de winkel? Dat alles uiteraard in combinatie met een doorgedreven gegevensbescherming”, verduidelijkt Joke. Lees een uitgebreid verslag van het evenement op proximus.be/thinkthings of kom meer te weten over de mogelijkheden van IoT en surf naar proximus.be/iot

Proximus online

Discover meer blogcontent Volg het laatste nieuws in IT en business, lees de visie van bedrijfsleiders over actuele themaâ&#x20AC;&#x2122;s en ontdek hoe bedrijven inspelen op de digitalisering en andere vraagstukken. Zo bent u ook morgen mee.

proximus.be/one

Scan deze pagina met de VEEEW-app en lees meer over de digitale business.

2 2 _ V I S I E _ S T R AT EG IS CH E I N N OVAT I E EN M A R K E T I N G

Innovatie kun je niet outsourcen. Scan deze pagina en bekijk het volledige panelgesprek.

PANELGESPREK

Kannibalisatie is de innovatiekiller In een wereld die snel evolueert en steeds globaler en digitaler wordt, is succes weggelegd voor bedrijven die relevant blijven voor hun klanten. Om duurzame groei te bereiken, is innovatie op elk niveau van de businessvoering essentieel.

_ 23

Dit artikel is gebaseerd op een panelgesprek met: Marion Debruyne, Decaan van de Vlerick Business School Sandra Rothenberger, Professor Strategy, Governance, Marketing & Innovation aan de Solvay Brussels School of Economics & Management Jan Manssens, Director Strategy & Innovation bij Proximus Jan Paesen, Head of Marketing Enterprise Market bij Proximus

andaag maken veel bedrijven de fout zich te focussen op de innovatie van hun producten in plaats van innovatie op een strategisch niveau te bekijken. Een innovatiemodel dat bedrijven kan helpen een open blik te behouden, is dat van de 3 lenzen:

1. Via de eerste lens kijken bedrijven naar wat ze vandaag doen: wie zijn de huidige klanten, welke producten en diensten leveren ze, op welke manier gebeurt dat ...? Door op zoek te gaan naar ruimte voor verbetering, kunnen bedrijven kleine veranderingen doorvoeren en zo aan incremental innovation doen. 2. Door iets meer uit te zoomen via lens 2, maakt een bedrijf zich los van zijn producten en diensten. Het kijkt naar innovatie op het vlak van de geboden oplossing: wat doet een klant bv. 10 minuten voor en na gebruik van mijn dienst of product? Die hele customer

journey gedetailleerd in kaart brengen, kan voor een bedrijf nieuwe mogelijkheden blootleggen. 3. In een nog breder perspectief, lens 3, gaat een bedrijf op zoek naar een alternatief businessmodel voor wat het vandaag doet. Is dat bredere perspectief de moeilijkste opdracht? Niet noodzakelijk. Incremental innovation lijkt eenvoudig, maar wordt vaak onderschat. Innovatie is niet alleen gelinkt aan grote technologische revoluties als bv. de zelfrijdende auto. Volgens Jeff Bezos, CEO van Amazon, is 70% van de waarde van zijn bedrijf zelfs afkomstig van die dagelijkse, incrementele verbeteringen.

24 _ V I S I E _ S T R AT EG IS CH E I N N OVAT I E EN M A R K E T I N G

Welke KPI’s leveren in de praktijk inzicht in innovatie? Tevredenheid & engagement van klanten (uitgedrukt op sociale media)

Overgaan tot aankoop (conversie)

Herhaling van aankoop (loyauteit)

Winbacks

“HET ZIJN NIET DE GROTE DIE DE KLEINE VERSLAAN, WEL DE SNELLE DIE DE TRAGE

gende inzichten geven, kunnen ze de drempel voor innovatie verhogen. Een bedrijf kijkt namelijk enkel naar wat de persona’s vandaag willen, niet naar wat ze in de toekomst mogelijk nodig zullen hebben.

K LOPPEN.”

Het innovatiedilemma Innovatie vraagt bovenal een volgehouden inspanning. Wanneer de markt een moeilijk moment kent, hebben bedrijven de natuurlijke reflex zich terug te plooien op de dagelijkse business die onmiddellijk omzet en winst genereert. Toch is ook dan de focus op innovatie essentieel. Maar op korte termijn de verwachte resultaten halen en tegelijkertijd de juiste lijnen uittekenen voor succes op lange termijn, blijft in de praktijk moeilijk. Lange termijn vraagt inzicht De drive voor innovatie op lange termijn moet niet vanuit een bedrijf zelf komen maar gestuurd worden door inzichten in de behoeften en wensen van de klant. Om beter te begrijpen wie die klanten zijn, in welke context ze producten kopen of beroep doen op diensten, maken marketeers graag gebruik van persona’s, waarbij ze de klanten indelen volgens bepaalde archetypes. Hoewel persona’s dieperlig-

Die onderliggende behoeften, samen met het zicht op de disruptie in de markt, maken het makkelijker om nieuwe ideeën te omarmen. Het technologische aspect vormt enkel de toplaag. De digitalisering heeft de tools veranderd, niet de behoeften van de consument. De behoefte om gebeurtenissen vast te leggen op foto’s is bijvoorbeeld niet veranderd door de evolutie van de toestellen. De onderneming die haar marketing en innovatie via een human-to-human-aanpak benadert, onderstreept daarmee haar authenticiteit en eerlijkheid ten opzichte van de klant. Vals gevoel van vertrouwen Dat bedrijven moeten innoveren op basis van customer insights beseft iedereen. Toch blijkt dat in de praktijk een stuk moeilijker. Feedback van klanten is vaak ambigu terwijl de inzichten die vanuit het bedrijf zelf komen, veel duidelijker zijn. Naast market research tools kunnen kwalitatieve data de menselijke context beter kaderen. Data worden pas kennis door de juiste balans tussen kwantiteit en kwaliteit, big en thick data dus. Toch zullen bedrijven altijd geconfronteerd blijven met ruis op data. Het is kwestie van een culturele omslag te maken en mislukkingen te aanvaarden. Smart failure zorgt vaak voor nieuwe opportuniteiten, dat is de sleutel tot succes.

Gedeelde verantwoordelijkheid Innovatie is een gedeelde verantwoordelijkheid, en niet alleen op managementniveau. Nieuwe modellen van innovatie – zoals design thinking, co-creatie en hackathons – verhogen de invloed van externe partners, klanten, leveranciers ... en daardoor de complexiteit van het proces. Ze leveren echter ook een duidelijke toegevoegde waarde. Het is belangrijk voor een bedrijf te begrijpen dat het niet alles in één keer kan doen. Nieuwe ecosystemen van klanten, partners, leveranciers die nauw verbonden zijn en samenwerken, komen er hoe dan ook. Het is kwestie van kiezen: er deel van uitmaken of niet. Een eenvoudige beslissing is dat niet. Want bij dat vraagstuk valt de term die de marketeer het meest vreest: kannibalisatie. Geen enkele onderneming is er immers op uit zichzelf buitenspel te zetten.

Richt innovatie zich alleen op millennials? Hoewel millennials innovatieve producten en diensten misschien als eerste oppikken, mag een onderneming niet vergeten dat de silver generation over de grootste koopkracht beschikt. Tegelijkertijd staat Generation Z voor de deur. Toch blijft het een evenwichtsoefening. Millennials blijken vandaag al belangrijke influencers.

_ 25

TOP OF MIND

Zijn millennials beter in innoveren dan andere generaties? MUST READ

WIM RAVIJTS

Head of Planning & Delivery, AXA Bank Professor, EHSAL Management School

e steeds groter wordende versnelling van onze wereld en maatschappij zijn aanvaard gedachtengoed, een cliché haast … Innovatie en technologie zijn hierbij sleutelwoorden. Dit fenomeen is een restant van vroegere generaties. Steeds meer en beter opgeleide mensen konden hun drang naar ontdekking en ‘nieuw’ kwijt in hun professionele bezigheden. Gestuwd door een groeiende economie en welvaart gingen innovatie en consumptie gaandeweg hand in hand. Wie wilde verkopen, moest innoveren. Het werd een maatschappelijk gegeven, met nieuwe gedragspatronen als gevolg. Voor de generaties na de pioniers zijn deze gedragspatronen met de paplepel ingegeven. Je kan dus stellen dat de millennials een cultureel voordeel hebben tegenover vroegere generaties wanneer het aankomt op vernieuwing. Hun drang naar ‘steeds beter, steeds hoger, steeds verder, steeds sneller en steeds anders’ zit in hun DNA. Meestal is significante en succesvolle innovatie een resultaat van vele kleinere en grotere successen en tegenslagen. Om dit pad tot het einde te volgen, is er naast de drang naar nieuw en beter ook heel wat doorzettingsvermogen en veerkracht nodig. Een gegeven dat, volgens mij, meer eigen was aan de oudere generaties. Daarom geloof ik zeer sterk in een generatiemix. De kruisbestuiving creëert meerwaarde. Meestal, want het blijven de individuen, ongeacht tot welke generatie ze behoren, die het uiteindelijke resultaat neerzetten. Bij AXA Bank hebben we daarop ingezet: zorgvuldig gerekruteerde, hooggeschoolde, high potential millennials werken er samen met de mensen die ons gebracht hebben waar we nu staan. De mix werkt, voor alle partijen.

Lees op pag. 36 het antwoord op deze vraag van Sandra Schuerewegen, CEO Brunel.

De 3 C’s uit ‘Customer Innovation’ Marion Debruyne, decaan van de Vlerick Business School, stelt in haar boek de methodologie Connect – Convert – Collaborate voor en de juiste manieren om deze te implementeren. Zo kunnen ondernemingen slagkrachtig innoveren én een marktgerichte strategie opbouwen. Connect, Convert en Collaborate “Connect staat voor contact maken met de markt en zo veel mogelijk je voelsprieten uitsteken. Convert wil zeggen dat je er ook iets mee gaat doen: je bent je bewust van wat er leeft, nu ga je actief innoveren en nieuwe zakenmodellen opstellen. Collaborate, ten slotte, staat voor intern en extern samenwerken. Niemand heeft alle competentie zelf in huis, zelfs IBM of Apple niet. Zoveel mogelijk bronnen betrekken bij je ideeën en innovatie is dus echt een goed idee.”

26 _ I N D E P R A K T I J K _ AT S G R O EP

REAL BUSINESS

Consequent

redundant De IT-aanpak van ATS Groep ondersteunt de prioriteit van de onderneming: bedrijfscontinuïteit. Alle vestigingen hangen af van de centraal beheerde IT-omgeving. Daarom heeft ATS Groep alles redundant uitgebouwd: de datacenters, de verbinding met Proximus Explore en de beveiliging van het geheel. Korstiaan Schipper IT-manager, geeft uitleg. ATS GROEP

Netwerk Vandaag telt ATS Groep 13 vestigingen, verspreid over het land. Voor Proximus Explore is daarbij een centrale rol weggelegd. “We hebben overal glasvezel”, zegt IT-manager Korstiaan Schipper. “Dat biedt ons bandbreedte en stabiliteit.” Via het netwerk maken de vestigingen gebruik van de centraal beheerde IT-omgeving. Van ERP en telefonie, tot internettoegang en beveiliging: alles draait in het hoofdkwartier van ATS Groep in Merelbeke. In de filialen heeft ATS Groep geen lokale aansluitingen en gateways meer nodig. “Ook het beheer is nu veel eenvoudiger. Bij de overname van een bedrijf, kunnen we het makkelijk op ons netwerk aansluiten.”

De multidisciplinaire technologiegroep specialiseert zich in het creëren van productie- en werkomgevingen via projecten in elektro, mechanica en distributie.

13 vestigingen, hoofdzetel in Merelbeke

650 gespecialiseerde ingenieurs en technici

118 miljoen euro omzet in 2016

Telefonie “Telefonie is bijzonder bedrijfskritisch in onze sector”, zegt Korstiaan. “Onze wachtdiensten moeten altijd bereikbaar zijn. Hetzelfde geldt voor onze verkopers. Krijgt de klant niemand aan de lijn, dan plaatst hij zijn bestelling bij de concurrentie.” Daarom werkt ATS Groep op basis van business trunking. Die zorgt ervoor dat alle telefonie van en naar de vestigingen – over Explore – via het hoofdkwartier van ATS Groep verloopt. “Niet alleen hebben we daardoor nu overal stabiele en kwalitatief hoogstaande verbindingen, we hebben ook een kostenbesparing gerealiseerd.” De overgang naar business trunking verliep trouwens zonder onderbreking. “We hebben eerst een pilootproject uitgevoerd. Toen dat een succes bleek, volgden de andere vestigingen één na één. We wilden absoluut geen big bang, net omdat telefonie voor ons zo belangrijk is.” Security “Een tijdje geleden was er een incident met ransomware”, vertelt Korstiaan. “Gelukkig bleef de be-

smetting beperkt tot één toestel en beschikten we over een goede back-up.” Het zette ATS Groep er wel toe aan om de beveiliging van het netwerk te herbekijken. Het bedrijf besliste om te investeren in de technologie van Palo Alto, die zowel een next-generation firewall als een sterke webfilter biedt. “Zo sluiten we met één oplossing zoveel mogelijk risico uit”, zegt Korstiaan.

Datacenter ATS Groep kiest voluit voor redundantie. Het bedrijf beheert twee datacenters – in twee aparte gebouwen – elk voorzien van een aparte glasvezelaansluiting en een Palo Alto appliance. “De medewerkers vormen de eerste defensielijn”, legt Korstiaan uit. “Wie iets ongewoons opmerkt, meldt dat best meteen. Maar als de mensen falen, moet je goede systemen hebben om de veiligheidsrisico’s op te vangen.”

Proximus online

White paper Smart Collaboration Moderne communicatiemiddelen ondersteunen intelligente, meer efficiënte samenwerking. Lees hoe ook u dat kunt. Zo bent u ook morgen mee.

proximus.be/futureoftelephony

Scan deze pagina en download uw exemplaar.

M I LL E N N I A L S _ D E B R AV E G EN ER AT I E _ 2 7

16-MINUTE READ

1 kans op 3 dat een openstaande vacature in 2020 door een millennial ingevuld wordt. Verwend, eigenwijs en lui? Of ongekend talent en broodnodig in uw bedrijf?

De opkomst

van de

millennials

2 8 _ V I S I E _ B R A A F, T E G E N FA K E E N O P ZO E K N A A R I N S TA N T G R AT I F I C AT I O N

INTERVIEW

Millennials: de brave generatie

Go with the

flow

Over de millennials doen veel verhalen de ronde. Dat ze ongeduldig zijn, onder andere, maar ook oppervlakkig en weinig ambitieus. One magazine schotelde Clo Willaerts enkele statements van Simon Sinek voor.

SIMON SINEK

is een visionair en auteur van o.a. de bestseller ‘Start With Why: How Great Leaders Inspire Everyone to Take Action’. Hij deelt zijn onconventionele blik op business en leiderschap via keynotes en via zijn pen in The New York Times, Forbes, Inc. Magazine enz. of op startwithwhy.com

Clo Willaerts: “Over de millennials zijn er nogal wat uiteenlopende definities in omloop, vaak gebaseerd op het geboortejaar. Millennials zijn dan geboren tussen pakweg 1984 en 2000. Alleen zien we dat dat gedrag niet altijd te koppelen is aan een bepaalde leeftijd. Algemeen kunnen we de millennials als een verontrustend brave generatie omschrijven. Van een nieuwe generatie verwacht je dat ze zich afzet tegen de vorige. Bij de millennials is dat niet het geval. Ze rebelleren niet. Ze blijven lang thuis wonen, nemen de dingen zoals ze komen. Go with the flow is het motto. Tegelijk hechten ze veel waarde aan authenticiteit. Ze liggen niet wakker van een prestigieuze job en een grote bedrijfswagen. Ze zijn wel heel erg gekant tegen alles wat ze als fake ervaren.”

Simon Sinek: Millennials hebben een gebrek aan diepgaande vriendschappen. Hun contacten zijn eerder oppervlakkig. Ze hebben onvoldoende geleerd om te gaan met emoties, stress, liefde. In plaats van daarbij terug te vallen op vrienden, grijpen ze naar de smartphone. Clo: “Als je aan een millennial zegt dat virtueel contact minderwaardig is, mag je je aan een heftige reactie verwachten. Het klopt dat ze voortdurend berichtjes uitwisselen via Facebook Messenger, WhatsApp, Snapchat en andere sociale media. Voor de oudere generaties lijkt dat heel oppervlakkig, maar voor de millennials zelf gaat het om heel waardevolle, sociale signalen. Via die weg houden ze immers contact met een heleboel mensen.”

M I LL E N N I A L S _ D E B R AV E G EN ER AT I E _ 2 9

Scan deze pagina en beluister een fragment uit het interview met Clo Willaerts.

CLO WILLAERTS

is een digitale-marketingspecialiste, blogster en Managing Director bij Dentsu Consulting. Het internet is haar tweede thuis. Met meer dan 30.000 volgers op Twitter, duizenden Facebookvrienden en een blog over digitale technologie, is Clo – en haar alter ego @bnox – wel bekend binnen de digitale wereld. Internettechnologie vindt zichzelf

om de zes maanden opnieuw uit. Sommige mensen worden daar zenuwachtig van. Maar voor Clo blijft het daarom juist zo fascinerend. Digitaal en analoog zijn voor Clo allang met elkaar vervlochten. Ze laat de hypes en buzzwords van de dag voor wat ze zijn en durft ongemakkelijke vragen stellen (en beantwoorden) over online veiligheid, privacy en identiteit.

Simon Sinek: Millennials zijn ongeduldig. De vorige generaties hebben net vaak geduld moeten oefenen, om een relatie op te bouwen, om promotie te maken op het werk, enzovoort. Het lijkt erop dat millennials daar niet de tijd voor willen nemen. Clo: “Millennials zijn niet zozeer ongeduldig, ze zijn uit op instant gratification: de onmiddellijke bevrediging van een behoefte. Als ze iets online bestellen, willen ze het meteen, liefst nog de dag zelf. Millennials stellen een aankoop niet uit tot het weekend, om dan – fysiek – naar de winkel te gaan. Na verloop van tijd krijgt die hele online-wereld zo wel iets magisch. Een klik levert onmiddellijk resultaat op, maar tegelijk hebben de millennials geen idee van de hele logistieke machine die achter een online-aankoop schuilt.”

VISIE

Simon Sinek: Millennials hebben nooit hard moeten werken om iets te bereiken. Meer nog, vandaag zijn het de bedrijven die zich aan de millennials aanpassen, in plaats van omgekeerd. Clo: “Bedrijven zijn heel vaak in klassieke pijlers georganiseerd: boekhouding, marketing, IT, enzovoort. Dat staat de flexibiliteit in de weg die de millennials net zoeken. Millennials zijn inderdaad niet zo hard bezig met hun carrière als de vorige generatie. Maar wanneer ze geld nodig hebben, dan zijn ze heus wel bereid om hard te werken. Desnoods gaan ze ergens een tijdje als barista aan de slag, tot de ergste financiële nood gelenigd is. Millennials beschouwen hun job als een relatie: het gaat om een sterk engagement, maar blijft ze eeuwig duren? Dat kun je vooraf niet weten. En wanneer de relatie niet meer goed aanvoelt, dan is dat geen drama. Go with the flow. Millennials kunnen zich die houding veroorloven omdat ze een vangnet hebben. In het slechtste geval kunnen ze altijd weer een tijdje bij ma en pa gaan wonen.”

3 0 _ M I LL E N N I A L S _ D E B R AV E G EN ER AT I E

M ILLENNIALS VS. CXO’S

Zijn millennials echt zo anders dan de voorgaande generaties? Zelf vinden ze dat niet. De eigenschappen die de millennials typeren, gelden algemeen voor jonge mensen. “Uiteindelijk gaat het gewoon om relaties tussen jeugd en ervaring.” One legde drie stellingen voor aan een panel jonge en net iets minder jonge ervaringsdeskundigen.

of the

generations

_ 31

DE MILLENNIALS

maken deel uit van de demograďŹ sche generatie geboren tussen circa 1984 en 2000. Ze groeiden op in een maatschappij met welvaart en veel vooruitgang. Ze communiceren en leven online.

DE CXOâ&#x20AC;&#x2122;S

behoren voornamelijk tot Generatie X, de generatie tussen de babyboomers en de millennials, geboren tussen 1961 en 1981. Ze zijn opgegroeid met economisch verval en zonder internet. Ze zijn nuchter, zelfredzaam en maken zich de nieuwe media eigen.

32 _ M I LL E N N I A L S _ D E B R AV E G EN ER AT I E

62%

millennials vertrouwt erop binnen de 3 maanden een beter betaalde of gelijkwaardige job te vinden als de huidige job wegvalt.

TOP 5

prioriteit bij jobkeuze Geld 92% Zekerheid 87% Vakantie of vrije tijd 86% Fijne collegaâ&#x20AC;&#x2122;s 80% Flexibel werken 79%

> 50%

verwacht nog te werken na zijn 65ste, 27% tot circa 70 jaar en 12% zijn hele leven lang.

62%

millennials wereldwijd heeft twee of meer betaalde jobs tegelijkertijd.

The Battle Who's who? Nils Roelandt, Gent Village Director Co.Station Marieke Van Lanschoot, Program Manager Medium Enterprise Transformation Proximus EloĂŻse Cromphaut, Management Trainee Enterprise Business Proximus Wannes Vandael, Executive Advisor van de CTO Proximus Charlotte De Wilde, Senior HR Matchmaker Clearsource

_ 33

Who's who? Wouter Remaut, CEO Co.Station Eusebio Nickmans, Director New Business Development Proximus Erik Hendrix Marketing Manager Proximus Robert De Maere, Telecom Manager Port of Antwerp Robert Decant, CEO ESAS

Stelling 1 Millennials zijn de uiterst digitaal geconnecteerde generatie.

Millennials zijn onlosmakelijk met hun smartphone verbonden, zo wil het cliché. Via sociale media en andere apps communiceren ze vooral asynchroon. Millennials lijken er niet snel aan te denken iemand op te bellen om een vraag te stellen. Omgekeerd begrijpen oudere collega’s niet waarom een millennial niet reageert op voicemail. “Dat is gewoon geen efficiënt medium”, zegt Wannes Vandael. “Vaak krijg je niet goed mee wat er moet gebeuren en moet je nog een tweede keer luisteren. Het is makkelijker om de persoon terug te bellen.” Millennials

zijn gefocust op convenience. In plaats van een voicemail in te spreken, zullen ze ervoor kiezen de essentie van de boodschap in een bericht te sturen. Vandaag beschikken we over een hele waaier aan communicatiekanalen, van telefoon, sms en e-mail, tot allerhande messagingdiensten en samenwerkingsplatformen. Om een afspraak te maken, hoef je niet te bellen, dat kan evengoed via een berichtje. Maar toch liever niet via e-mail. Daar zijn de millennials geen fan van. “We stellen vast dat start-ups veel minder e-mail gebruiken”, zegt Nils Roelandt. “Het is veel makkelijker om in een app als Trello op een takenlijst te werken en daarrond met berichten te communiceren.” De veelheid aan tools die in omloop zijn, lijkt de millennials niet te deren. Ze zijn het gewoon om te werken in een omgeving met veel ruis. Het heeft hen getraind om enkel naar de relevante dingen te kijken. Maar ook al zijn ze altijd online en kunnen ze perfect vanop afstand werken, toch komen ze graag naar kantoor. “Ik vind het sociale contact met collega’s belangrijk”, zegt Eloïse Cromphaut. “Ik geef ook de voorkeur aan face-to-face vergaderen, al kan een videoconferentie natuurlijk wel handig zijn.”

3 4 _ M I LL E N N I A L S _ D E B R AV E G EN ER AT I E

Stelling 2 Bedrijven gebruiken te weinig onderzoeksresultaten om de jongste generatie medewerkers beter te begrijpen.

Millennials

CxO’s

M EER LOON OF M EER FLEXIBILITEIT?

LOON

FLEXIBILITEIT

VASTE, LANGE LOOPBAAN OF PROJECTM ATIG WERKEN?

PROJECTMATIG

BELMINUTEN OF MEGABYTES?

MEGABYTES

BELMINUTEN

M ULTISCREEN OF FULL SCREEN?

MULTISCREEN

FULL SCREEN

E-SHOP OF BRICK AND MORTAR SHOP?

E-SHOP

BRICK AND MORTAR SHOP

FACE-TO-FACE-M EETING OF VIDEOCALL?

FACE-TO-FACE

“Heel vaak is die informatie wel aanwezig”, zegt Eusebio Nickmans. “De vraag blijft hoe je daarop inspeelt met je managementstijl. Het bedrijf moet leren aanvoelen hoe de millennials leven en zijn organisatie daarvoor openzetten.” Is het typisch voor millennials dat ze daarbij respect en empowerment willen? Natuurlijk niet. “Ik verlang het niet om anders te worden behandeld”, zegt Charlotte De Wilde. “Ik heb zeker ook niet het gevoel dat collega’s van andere generaties mij niet zouden begrijpen.” Uiteindelijk gaat het toch vooral om de tijdgeest die verandert. Vroeger deelde de baas de taken uit, nu krijgen medewerkers meer verantwoordelijkheid.

FACE-TO-FACE

“Alle generaties inspireren elkaar”, zegt Robert Decant. “Eigenlijk spreken we beter niet over Generatie X, Y of Z. Dan denken we te veel in hokjes. Iemands ingesteldheid is veel belangrijker dan zijn leeftijd.” Oudere medewerkers beschikken over ervaring, terwijl de jongste generatie doorgaans meer weet over nieuwe tools en manieren van samenwerking. “Duaal mentorschap is wat dan nodig is”, vervolgt Robert Decant. “Jong en oud leren zo van elkaar.” In de praktijk is er soms wat overtuigingskracht nodig om de meer ervaren generatie naar nieuwe tools te loodsen. “Klopt”, zegt Wouter Remaut, “maar de resultaten volgen snel wanneer je jonge en oudere collega’s samen aan het werk zet.”

B O O K R E V I E W _ D A V I D R O T H K O P F_ 3 5

MUST READ

‘The Great Questions of Tomorrow’ NWOW

Smooth(ie) Community Co.Station wil de technologiesector in België naar een hoger niveau tillen door gevestigde bedrijven, start-ups, scaleups en experts samen te brengen in een community waar ze elkaar stimuleren. Ondernemers van alle generaties ontmoeten elkaar tijdens een van de events of op een vaste of flexibele werkplek in de Co.Station-kantoren van Gent of Brussel.

“NWOW betekent voor Co.Station dat we mensen actief met elkaar in contact brengen”, vertelt Hans Chys, manager van Co.Station Brussel. “Flexibiliteit is daarbij heel belangrijk. Flexibele werkplekken zijn altijd toegankelijk en onze vaste kantoorruimtes zijn te huur voor een korte termijn, zodat start-ups geen risico’s hoeven te nemen. Bedrijven kunnen onze ruimtes of auditoria ook gebruiken voor events of vergaderingen. Daarnaast zijn het restaurant en de koffi emachine de plaatsen bij uitstek voor spontane ontmoetingen en gesprekken”, zegt Hans. Het Nieuwe Werken in de praktijk Het sociale aspect is volgens Co.Station niet te onderschatten, maar het een sluit het ander TWEE LOCATIES op 300 meter van het station

CO.STATION BRUSSEL

4.000 m2 kantoorruimte 300 gebruikers per dag 50 bedrijven

CO.STATION GENT

2.600 m2 kantoorruimte 120 gebruikers per dag 30 bedrijven

niet uit. Zo zijn de klanten van Co.Station zulke intensieve Skype-gebruikers dat de capaciteit van het netwerk moest verdubbelen. Wouter Remaut, CEO Co.Station: “De trend van virtueel vergaderen en thuiswerken is sowieso onomkeerbaar. Dankzij de cloud kunnen bedrijven hun eigen kantoorruimte effi ciënter benutten en zijn hun medewerkers altijd en overal productief, of ze nu op het hoofdkantoor zitten, in Starbucks of een co-working space.” Ook daar zit weer die flexibiliteit: niemand hoeft meer gebonden te zijn aan vaste werkplekken en -uren. Niet toevallig koos Co.Station voor twee locaties dicht bij het station: makkelijk bereikbaar met de fiets of het openbaar vervoer. Vastzitten in de file, is niet aan de orde. “Ons concept slaat zeker aan bij de generatie van millennials”, zegt Wouter. “Maar ook de oudere generatie voelt zich hier thuis. Het gaat om een gedeelde interesse in technologie en innovatie. Het grootste verschil? De millennials drinken meer smoothies.” Op 4 oktober 2017 kreeg Co.Station van de Belgian Workspace Association de Award voor ‘Beste Community’.

www.co-station.com

“Vergeet terrorisme, hackers of migratiestromen. De échte gevaren voor de mensheid zijn een ordegrootte straffer, fundamenteler en ingrijpender. Nu iedere aardbewoner geconnecteerd is, staan onze identiteit, onze economie, onze rechtsleer en zelfs de manier waarop we oorlog voeren op de helling”, zegt David Rothkopf. – Onze identiteit wordt niet meer geograﬁsch bepaald: waar je ook vandaan komt, gelijkgestemde zielen zijn overal te vinden. – Ons bestuur: zullen we ons nog organiseren in ‘landen’? Zijn regeringen niet overbodig en kunnen ze niet vervangen worden door artiﬁciële intelligentie? – Onze economie: begrippen als ‘geld’ en ‘arbeid’ zullen de komende decennia een compleet andere invulling krijgen. – Hoe we oorlogen voeren: we gaan van een koude naar koele oorlog, met een voortdurende dreiging van cyberaanvallen. Het boek gaat veel verder dan een zakelijke of economische insteek. Rothkopf beschrijft een tijdperk waarin elk fundament van onze maatschappij zal veranderen: algoritmes, big data en artificiële intelligentie zetten onze wereld op z’n kop. David Rothkopf was Deputy Secretary of Commerce in de Clinton-regering, hij werk te bij K issinger A ssociates en had ook een tijdje zijn eigen consultancykantoor. Momenteel is hij CEO van de FP Group, de uitgever van het blad Foreign Policy en visiting professor van Columbia University.

3 6 _ M I LL E N N I A L S _ D E B R AV E G EN ER AT I E

Stelling 3 Millennials willen in real time communiceren met het management. Hierin schuilt duidelijk een verschil met de vorige generaties. Millennials communiceren anders, sneller vooral. “Dat is zo”, zegt Robert De Maere, “maar uiteindelijk is snelheid iets wat iedereen apprecieert: direct weten waar je aan toe bent, ook – en misschien nog het meest van al – wanneer het antwoord negatief is.” Typerend voor de millennials is dat ze sociale media als snel communicatiekanaal gebruiken. En omdat het altijd snel moet gaan, dus ook voor privéberichten tijdens de werkuren. “Niemand houdt van inefficiëntie”, zegt Marieke Van Lanschoot. “Daarom stuur je soms privéberichtjes op het werk, net zoals je ook een stuk van je werk tijdens je privétijd doet.” De strikte indeling van werk en vrije tijd zal volgens de millennials trouwens alleen maar verder afnemen. “We evolueren naar een hustle economy”, zegt Nils Roelandt, “waarbij mensen verschillende jobs combineren.” Automatisering vervangt daarbij de repetitieve, vaak puur administratieve taken. Daardoor komt er meer focus op de menselijke relaties. “Sociale en emotionele intelligentie kun je niet zomaar vervangen”, zegt Charlotte De Wilde. “Maar de jobs waarbij de mens niet voor toegevoegde waarde zorgt, die gaan er onherroepelijk uit.”

Conclusie

Verschillen de millennials van Generatie X? Jazeker, net zoals Generatie X verschilt van de babyboomers. De millennials zelf linken hun manier van denken, werken en leven niet zozeer aan hun generatie, maar eerder aan jongeren in het algemeen. Alle generaties kunnen van elkaar leren. En dat heeft niet met leeftijd, maar alles met wederzijds respect en duaal mentorschap te maken.

TOP OF MIND

Zijn millennials beter in innoveren dan andere generaties?

SANDRA SCHUEREWEGEN

CEO Brunel

illennials, vaak ook wel omschreven als de digital natives, zijn opgegroeid in een tijd waarin IT-technologieën enorm booming waren. Vandaag verwachten ze steeds meer flexibiliteit in hun job en van hun werkomgeving. In tegenstelling daarmee verwachten de voorgaande generaties meestal nog een strakke planning die wordt nageleefd in de organisatie. Daarnaast vinden millennials het belangrijk om een eigen inbreng te hebben in projecten en beslissingen. Dit uit zich in hun ideeën over technologieën en innovatie. Jongere werknemers hebben uitgebreide en vaak betere inzichten in de hedendaagse digitale ontwikkelingen, wat zich vertaalt in unieke ideeën. Uiteraard zorgt een gezonde mix van verschillende leeftijden en ervaring voor een goede balans. Medewerkers van voor Generation Y begeleiden ze met hun kennis en ervaring, en zorgen ervoor dat ze niet onrealistisch gaan dromen. Het is belangrijk om de meningen en sterktes van zowel de oudere generaties als die van de millennials te combineren en samen te brengen. Met andere woorden, best of all worlds.

Lees op pag. 25 het antwoord op deze vraag van Wim Ravijts, Head of Planning & Delivery bij AXA Bank en Professor aan de EHSAL Management School.

K R U I S B E S T U I V I N G _ G E V E S T I G D E W A A R D E N E N S TA R T- U P S _ 3 7

Samenwerking loont De gevestigde bedrijven beschouwen start-ups stilaan als hun belangrijkste concurrenten. En terecht. Een start-up speelt heel snel in op de veranderingen in de markt. Grotere ondernemingen dragen al wat meer ballast mee, zijn minder wendbaar. We kennen intussen allemaal de voorbeelden van bedrijven als Airbnb en Uber, die een complete branche ingrijpend hebben veranderd. “Grote bedrijven zijn daar inderdaad bang voor, maar die angst helpt hen niet vooruit. Veel beter is het om met die start-ups samen te werken.”

VINCENT HEBBELYNCK

studeerde aan de ULB en behaalde daar het diploma van ingenieur telecommunicatie. In 2000 kwam hij aan boord bij Proximus, waar hij vandaag aan het hoofd staat van Technology Incubation & Innovation Funding. Vincent zetelt ook in de board van Co.Station, de bedrijfscampus voor start-ups en scale-ups.

Samen aan de koffie Wie twintig jaar geleden afstudeerde, deed er alles aan om bij een groot bedrijf te mogen starten. Zelf een onderneming uit de grond stampen? Dat was hooguit een noodplan. Vandaag is het net andersom. Een eigen bedrijf is waar de millennial van droomt – en meteen ook werk van maakt. Wellicht vinden die Belgische starters inspiratie in wat er de voorbije jaren in Silicon Valley gebeurde, waar jonge ondernemers op korte tijd uitgroeiden tot boegbeelden van de nieuwe generatie. “Het is ook de technologie zelf die de trend versterkt”, zegt Vincent Hebbelynck. “Toegang tot nieuwe technologieën, zoals Internet of Things, artificiële intelligentie of blockchain is veel eenvoudiger geworden. Vroeger duurde het lang om in de IT-wereld zelf iets te starten, het was complex en kostte veel geld. Vandaag gaat dat allemaal een stuk sneller.”

“Na een eerste groeispurt valt een startup nogal dikwijls in een zwart gat”, zegt Vincent. “De motor sputtert, net op het moment dat het bedrijf een versnelling hoger moet schakelen.” In die fase treedt Proximus graag als adviseur op, met kennis en ervaring rond heel uiteenlopende thema’s, en uiteraard ook met technologie. “Soms is Proximus ook klant van zo’n jong bedrijfje. Die referentie bezorgt het vaak meer geloofwaardigheid in de markt.” Uitvoering is belangrijker dan idee Omgekeerd kan een bedrijf als Proximus ook veel leren van de jonge starters. “Van de manier waarop een start-up heel lean en klantgericht werkt, bijvoorbeeld. Een start-up bedenkt een compacte oplossing en stapt er meteen mee naar de klant.” Die werkwijze staat haaks op wat grote bedrijven in het verleden altijd deden: brede programma’s uitdokteren, die helemaal in detail uitwerken, alles strikt geheim houden en pas als alles klaar is naar de klant trekken. “We zien dat start-ups daar heel anders mee omgaan”, zegt Vincent. “Ze houden hun ideeën niet geheim, maar delen alles. Het uitgangspunt is duidelijk: de feedback op het idee is vaak meer waard dan het idee zelf. De uiteindelijke meerwaarde schuilt in de uitvoering. Het is een nieuwe mindset waar ook grote bedrijven veel voordeel uit kunnen halen.”

Proximus online

Met video weet u meer Klantenverhalen, tutorials, events of trends. Via de business-to-business-videoâ&#x20AC;&#x2122;s voor bedrijven en overheden ziet u zelf wat er leeft. Zo bent u ook morgen mee.

youtube.com/proximus

Scan deze pagina en ga naar het YouTube-kanaal van Proximus.

Geen netwerk, geen business

Met Proximus krijgt u toegang tot meer dan 25.000 kilometer glasvezel, de juiste expertise en een geconvergeerd IP-dienstenplatform. Zo investeert u in een infrastructuur die helemaal klaar is voor de digitale toekomst.

Digitale transformatie is niet langer een optie, maar een vereiste voor elk toekomstgericht bedrijf. Social selling, mobile, apps, IoT â&#x20AC;Ś het leeft nu. Deze verschillende vormen van technologie steunen op eenzelfde basis: een krachtig netwerk. Wie dat vandaag niet bouwt, riskeert morgen te imploderen.

De toekomst kleurt digitaal. Maar is uw netwerk klaar voor de digitale economie?

INFOGRAPHIC

Het sterkste netwerk van BelgiĂŤ

Gemeente Wevelgem Wevelgem beschikt centraal over glasvezelverbinding met een capaciteit van 50 Mbps up en down, maar ook over VDSL voor de buitenlocaties en een veilige toegang via PubliLink Explore tot alle toepassingen van de overheid. Tegelijkertijd liggen de kosten lager. Netwerktoegang is vandaag een vanzelfsprekendheid voor medewerkers én burgers.

NAVO NCI Agency Binnen de NAVO communiceren 29 landen met elkaar via videoconferenties, vaak niet in hun moedertaal. Non-verbale communicatie is daardoor erg belangrijk, en dus moet de beeldkwaliteit perfect zijn. Zeker bij cruciaal overleg met operationele eenheden moet de technologie feilloos werken, want dan staan mensenlevens op het spel. Proximus heeft 60 vergaderzalen uitgerust met videoconferentieinstallaties, evenals desktops en laptops. Een investering die zich in amper 36 maanden terugbetaalde.

29 landen communiceren via videoconferentie, de installatie werd in 36 maanden terugbetaald

ROI 36mnd.

VEILIGHEID

Carrefour Dankzij nauw overleg en een gedetailleerde planning sloot Proximus niet alleen de hoofdzetel van Carrefour aan op het glasvezelnetwerk, maar ook 60 Carrefour hypermarkten en magazijnen per week, en dat tot het volledige netwerk was aangesloten, met een koperverbinding als back-up. Zo geniet Carrefour nu van een gegarandeerde, stabiele en betrouwbare bandbreedte. Alles loopt er voortaan over het netwerk: kassagegevens, e-mail, prijsinformatie, bestellingen, videobewaking enz.

Carrefour hypermarkten en magazijnen per week aangesloten op glasvezelnetwerk

virtuele machines draaien op 40 bladeservers

Informatica Van Breda Samen met Proximus rolde Informatica Van Breda een nieuwe serveromgeving uit met 40 Cisco bladeservers. Alles samen draaien er zowat 900 virtuele machines op. Het nieuwe netwerk biedt een hogere bandbreedte van 10 Gbit. Bovendien zijn de drie klanten (Bank J.Van Breda & C°, Vanbreda Risk & Benefits en Cigna) voortaan tot op server- en netwerkniveau gescheiden. Alleen de hardware is nog gedeeld. De drie bedrijven beschikken zo elk over hun eigen private cloud.

R ETA I L

900

FINANCIËN

HORECA

Quality Guard Licht, vochtigheid of openstaande deuren kunnen de temperatuur in koelkasten verhogen waardoor bacteriën de voedselketen binnendringen. De sensoren van de Quality Guard-app meet deze factoren continu en stuurt de gegevens via het LoRa-netwerk door. De IoT-oplossing kondigt elke afwijking aan met een alarm, waardoor de bedrijfseigenaar in staat is problemen op te lossen voor ze schade aanrichten. Zo oefent de app van Quality Guard een revolutionaire invloed uit op 50.000 spelers in de Belgische voedingsindustrie, met steun van het LoRa-netwerk.

sensoren bij 800 klanten uit de Belgische voedingsindustrie lopen over het LoRa-netwerk

4.000

Meer dan 25.000 km glasvezelkabel /// 96% outdoor 4G-dekking /// Nr. 1 in IoT met LoRa-netwerk /// 99,99% uptime Meer dan 91% klantentevredenheid /// ISO 9001 en ISO 27001 certiﬁcaten /// 24/7 helpdesk

Accenture Nu medewerkers hun smartphones vaker professioneel gebruiken, wou Accenture een geschikter netwerk met een dynamische formule voor mobiel bel- en dataverbruik. Het bedrijf koos voor een tariefbundel op maat: 1.200 individuele abonnementen veranderden in corporate bundels voor voice, data, nationaal, internationaal en roaming. Dat leverde het bedrijf een aanzienlijke besparing op. En ook de medewerkers genoten mee, want zij kunnen de kortingen van Accenture ook privé gebruiken.

up- en downloadsnelheid dankzij glasvezelnetwerk

50 Mbps

1.200

individuele mobiele abonnementen vervangen door corporate bundels

OVERHEID

CO N S U LT I N G

5 troeven voor een digitale boost

Responstijd is cruciaal voor een goede klantenervaring, interne communicatie via videoconferenties enz.

5. Zonder vertraging

Snellere up- en downstreams, video en tv in HD, data & communicatie gaan realtime.

4. Hogere snelheid

Diensten worden meer en meer digitaal en eisen meer bandbreedte (bv. multiapplicaties, virtualisatie ...).

3. Grotere capaciteit

Zowel de kost van oude technologie als het risico op rampen en het gebrek aan competitiviteit verdwijnen.

2. Toekomstbestendige infrastructuur

Slechts 1 IP-toegang voor zowel koper, glasvezel als het mobiel netwerk of tv, internet, voice en data.

1. Verregaande vereenvoudiging

EVENT _ PROXIMUS CYBER SECURITY CONVENTION _ 43

Cyberaanval online te koop 100% veiligheid bestaat niet. IT-beveiliging is vooral risicobeheer. Maar hoe slaagt een bedrijf erin het risico zo klein mogelijk te maken? Het is een oefening die begint met introspectie. Inzicht in de eigen sterktes en zwaktes vormt het startpunt van een efficiënt securitybeleid. Het zwaartepunt van de inspanningen verschuift daarbij van preventie naar concrete detectie.

e ruime opkomst bij de jaarlijkse Proximus Cyber Security Convention toont aan dat de bedrijfswereld alert blijft. Dat moet ook. Het voorbije jaar kwam cybercriminaliteit regelmatig in het nieuws, onder meer met Belgische slachtoffers van ransomware. Tegelijk nadert het moment waarop de GDPR in werking treedt. “Een bedrijf dat bewust met IT-beveiliging bezig is, werkt in de eerste plaats rond visibiliteit”, stelt Christophe Crous, hoofd Security Solutions bij Proximus. “Het bedrijf moet weten wat er op zijn infrastructuur gebeurt, waar de data zich bevinden, wie toegang krijgt tot welke applicaties, enzovoort.” Pas wanneer ze de eigen realiteit in kaart heeft gebracht, kan een onderneming haar IT-beveiliging op de juiste manier organiseren. “Het inzicht in de eigen kwetsbaarheid vormt daarbij het juiste startpunt”, zegt Fabrice Clément, CISO bij Proximus. Die beveiliging blijft trouwens hard nodig. Het voorbije jaar waren er opnieuw meer besmettingen met ransomware en cyberaanvallen. Nieuwe technologie – zoals machine lear-

ning – helpt niet alleen bedrijven, maar ook cybercriminelen vooruit. Bovendien is heel wat malware intussen geëvolueerd tot een loutere commodity en is een cyberaanval as a service via het internet te koop. “Uiteraard moet je in de eerste plaats zelf waakzaam blijven”, zegt Dries Watteyne, hoofd Customer Security Intelligence bij SWIFT, het bedrijf dat de uitwisseling van informatie tussen financiële instellingen ondersteunt. “We houden de netwerken nauwgezet in de gaten, zijn voortdurend op zoek naar mogelijke risico’s. Maar het is even belangrijk om met andere bedrijven een community te vormen en daarin – samen met securityleveranciers en overheidsdiensten – informatie over cybercriminaliteit te delen.”

Van protectie naar detectie Een opvallende evolutie is dat bedrijven meer inzetten op de detectie van aanvallen, in plaats van zich te beperken tot de invoering van maatregelen die cybercriminelen buiten moeten houden. “Die oefening is niet altijd makkelijk te verantwoorden”, zegt Laurent Bounameau, CISO bij de Federale Politie. “Toch is ze absoluut noodzakelijk. Tegelijk kun je niet alles even sterk bewaken en moet je keuzes maken op het vlak van toegangs- en andere beveiligingscontroles van dataclassificatie. We zijn daar heel pragmatisch in.” Na de overname door Lufthansa moet Brussels Airlines zich in een nieuwe, ruimere context inpassen. “Vroeger stonden bedrijven

Lees meer over de Cyber Security Convention op proximus.be/ cybersecurityconvention

eerder negatief tegenover het bijhouden van logs, omdat het de systemen te zwaar belastte”, zegt Jean-François Simons, CISO bij Brussels Airlines. “Vandaag is er juist meer vraag naar logs. Als dat het bedrijf helpt om gericht te rapporteren aan het topmanagement, dan is die investering uiteraard wel te verantwoorden.” Daarmee slaat JeanFrançois Simons de spijker op de kop. Bij de uitwerking van een securitybeleid gaat het er vooral om met de juiste informatie te werken. “Alleen zo kun je de juiste beslissingen nemen”, zegt Bob Ruts, CTO bij Davinsi Labs, de Belgische specialist rond cybersecurity die sinds april tot de Proximus Groep behoort. “Security intelligence zorgt ervoor dat je de risico’s gericht kunt verlagen. Zonder inzicht sta je nergens. Tegelijk moet je security als een programma aanpakken en niet als een vastomlijnd project. Security is een traject zonder eindpunt.”

44 _ VISIE _ CYBERSECURITY

TOP OF MIND

Security-specialisten geven hun visie

Proximus online

Wat is de grootste uitdaging voor 2018? DIRK DE CRAEMERE

Cyber Security Consultant bij Symantec

Volgens onze recentste gegevens steeg het aantal ‘bots’ in 2016 met 6,7 miljoen. Samen vormen deze geconnecteerde toestellen krachtige botnetwerken (botnets) die malware kunnen verspreiden, spam kunnen genereren en andere types van online misdaad en fraude kunnen begaan. Ik ben ervan overtuigd dat gebruikers op lange termijn een cruciale rol zullen spelen in het sneller detecteren van complexe aanvallen. Technologie alleen zal niet volstaan om bepaalde aanvallen te bestrijden die we vandaag wereldwijd al zien. Er zal een combinatie van technologieën zoals AI en machine learning nodig zijn en gebruikers zullen ons helpen om oplossingen te vinden voor deze uitdagingen.

LINDA VAN DE WEERD

Security Lead BeLux bij Cisco

Cisco verwacht dat beveiligingssoftware het alsmaar moeilijker zal krijgen naarmate het Internet of Things (IoT) groeit. Zoals besproken in Cisco’s halfjaarlijkse verslag over cyberbeveiliging 2017 zijn er tekenen dat er nieuwe types van aanvallen – nog schadelijker en destructiever dan in het verleden – worden ontwikkeld. Vijanden gebruiken goed geplande aanvallen met zware impact, die worden ontwikkeld om de werking van elke organisatie, groot of klein, te verhinderen. Daarom is het belangrijker dan ooit dat organisaties cyberbeveiliging tot een topprioriteit maken. Ze moeten investeren in geautomatiseerde instrumenten die beveiligingsteams helpen om waarschuwingen te controleren, zicht te krijgen op hun dynamische netwerken en deze te beheren en echte dreigingen snel te herkennen en te beantwoorden.

White paper Security Cyberterroristen, hacktivisten, script kiddies: cybercriminelen zoeken naar uw data. Lees hoe u uw digitale assets kunt beveiligen. Zo bent u ook morgen mee.

proximus.be/security

Lees op pag. 49 het antwoord op deze vraag van Koen Vanderpoorten, Systems Engineer bij F5 Networks, Christof Jacques, Security Engineer bij Check Point en Christophe Crous, Head of Security Solutions bij Proximus.

Scan deze pagina en download uw exemplaar.

GDPR _ TIME IS TICKING_ 45

Ondersteuning nodig bij de voorbereiding om uw bedrijf klaar te stomen voor de GDPR? Scan deze pagina en bekijk de video. Of surf naar proximus.be/GDPR of proximus.be/security

25 MEI 2018

GDPR - DAY The eyes of Europe are on you ... Alle bedrijven en organisaties die omgaan met klantengegevens van Europese burgers moeten tegen 25 mei 2018 voldoen aan de GDPR. Wie de wet overtreedt, riskeert boetes die kunnen oplopen tot 4% van de globale jaarlijkse omzet of 20 miljoen euro.

Hoewel de GDPR hoog op de prioriteitenlijst staat van Belgische bedrijven (met meer dan 50 medewerkers), heeft 32% van de Belgische IT-professionals geen zicht op de inhoud van de nieuwe wetgeving. 18% zegt dat hun bedrijf weinig tot geen maatregelen heeft genomen voor de implementatie terwijl 19% niet zeker weet of zijn bedrijf al met de voorbereiding bezig is. 16% zegt zelfs nog nooit van de GDPR te hebben gehoord.

Hoeveel IT-managers hebben een goede kennis van de GDPR? In vergelijking met andere bedrijven uit Europese landen hinken de Belgische bedrijven achterop. 49% Verenigd Koninkrijk 49% ItaliĂŤ 47% Frankrijk 46% Duitsland 39% Nederland 18% BelgiĂŤ Bron: Kaspersky GDPR Report, 18/05/17

4 6 _ WAY O F WO R K I N G _ SM A RT P H O N E A L S B USI N E SS TOO L

Het voorbije jaar groeide het gebruik van mobiele data met liefst zeventig procent. Van gemiddeld 2,1 GB dataverkeer per smartphone in 2016, gaan we volgens voorspellingen van Ericsson naar 12 GB in 2022 1 . De smartphone is voor elke business het medium naar meer en betere resultaten. Voor mobiele data is daarbij een sleutelrol weggelegd.

Megabytes verleggen businessgrenzen BUSINESSTOOL

Smartphone in de war for consumers Nieuwe technologische moge lijkheden scheppen nieuwe verwachtingen. De consument is vooral gebrand op convenience. Hoe meer er via één toestel kan, hoe beter. Dat toestel is de smartphone. De consument beslist waar, wanneer en hoe hij via de smartphone contact opneemt met een bedrijf: via een app, e-mail, chat, sociale media of een telefoongesprek. Die ‘culture of immediacy’ zorgt voor almaar hogere verwachtingen, zowel privé als professioneel. Eenvoudig gesteld: de klant wil dat een bedrijf de gestelde vragen in real time beantwoordt. Smartphones met mobiele databundels zijn essentieel om de klant een superieure klantenervaring te kunnen aanbieden. Zo is het bedrijf permanent bereikbaar via alle mogelijke kanalen, ook via sociale media. De medewerkers hebben altijd en overal toegang tot bedrijfstoepassingen en data, wat hen toelaat de vragen van klanten snel en correct te behandelen. Een superieure klantenervaring vraagt meer dan permanente bereiken beschikbaarheid. Het gebruik van de smartphone genereert ook nieuwe businessmodellen. Bedrijven laten hun medewerkers experimenteren met de smartphone. Er komen ideeën

Data-eters of -vreters? Videoconferenties zorgen voor een vermindering van reis- en transportkosten voor vergaderingen. Ze geven medewerkers een grotere flexibiliteit om vanop afstand te werken: thuis, onderweg of bij de klant. Via een mobiele dataverbinding hebben medewerkers altijd en overal toegang tot applicaties en documenten, in binnen- en buitenland.

uit voort, die trends op gang trekken en – met gebruik van nieuwe digitale technologieën – uitmonden in nieuwe modellen. Klanten verwachten die nieuwe ervaring ook van traditionele bedrijven. Om hierop te kunnen inspelen, investeren bedrijven in digitale transformatie en de intensieve automatisering van hun businessprocessen. Nieuwe inkomsten via een nieuw verkoopkanaal als m-commerce vormen dan een logische volgende stap. Maar opnieuw: het is daarbij essentieel dat de medewerkers actief deelnemen aan die nieuwe manier van werken. Via de smartphone en het gebruik van mobiele data kunnen ze sneller inspelen op de wensen van de klant – en zo nieuwe omzet genereren. Smartphone in de war for talent Video is de belangrijkste oorzaak van het toenemende gebruik van mobiele data. Zowel privé als professioneel neemt het belang van video snel toe. Tutorials leveren snel een antwoord op concrete vragen, terwijl videoconferenties meer en meer face-to-face-vergaderingen vervangen. In de medische sector volgen specialisten operaties via video, terwijl in HR de eerste projecten rond videosollicitaties lopen.

Die snelle toegang tot informatie maakt medewerkers flexibeler en productiever. De smartphone geeft een boost aan de productiviteit (16%), creativiteit (18%), tevredenheid (23%) en loyauteit (21%) van de medewerkers. Concreet: een productiviteitsstijging van 16% betekent dat de medewerker per week 6,4 uur tijd kan besteden aan andere taken. Omgerekend is dat een tijdwinst van 41 werkdagen per jaar 2. Medewerkers voelen zich niet alleen meer geëngageerd in hun werk door de flexibiliteit van de smartphone. Ze voelen zich ook meer gewaardeerd als ze over het juiste materiaal beschikken. Nieuwe, krachtige smartphones met de bijbehorende mobiele data zijn dan ook essentieel om talent aan boord te halen en te houden.

¹ Ericsson Mobility Report, 2017 ² Mobility, performance and engagement. How CIOs can contribute to business performance by shaping the employee experience. Economist Intelligence Unit (EIU), 2016

Roaming abroad Bent u op reis of businesstrip buiten de Europese Unie? Dan kunt u het best surfen op uw laptop of tablet via een persoonlijke hotspot (tethering) op uw smartphone, met de juiste databundel.

Alle gegevens zijn gemiddelden en hangen sterk af van het persoonlijk gebruik van de apps, het toestel, de kwaliteit van beeld- en geluidsmateriaal enz.

VERKEERSAPPS (1 uur navigeren in normaal verkeer) Waze 5 MB – 8,5 MB Apple Maps 20 MB – 25 MB Google Maps 13 MB – 17 MB TomTom Go mobile 7 MB – 14 MB

SOCIALE MEDIA (verbruik per actie) WhatsApp - bellen 400 KB per minuut - ontvangen of versturen 0,01 MB Facebook - bericht plaatsen 0,5 MB - afbeelding bekijken 0,4 MB Twitter Tweet versturen 0,04 MB Instagram 1,6 MB per minuut VIDEOBELLEN (verbruik per minuut) Skype 3 MB FaceTime, Apple 3,2 MB Duo, Google 9,7 MB WhatsApp 3 MB STREAMING-APPS (verbruik per minuut) YouTube - video bekijken 2,5 MB - HD-video bekijken 5,5 MB Spotify 1,25 MB FILE SHARING E-mail - bekijken of versturen (zonder bijlage) 0,06 MB - bekijken of versturen (met bijlage) 0,5 MB – 2 MB Foto - downloaden of uploaden 3 MB

Volstaat uw huidige bundel? Bereken het juiste tariefplan. Surf naar proximus.be/bestmobilebundle en kom te weten via welke bundel u altijd en overal kunt surfen en werken.

4 8 _ V I S I E _ I M PAC T VA N SM A RT P H O N E S O P CO R P O R AT E P O LI CI E S

Smartphone

ﬁrst

Bij Proximus krijgen medewerkers toegang tot de beste mobiele toestellen. Het bedrijfsbeleid definieert duidelijk wat de medewerkers met hun toestel mogen en kunnen doen.

CORPOR ATE POLI C Y

Proximus geeft al zijn medewerkers sinds 2009 de kans om een smartphone te kopen binnen een bepaald budget in een ‘ambassador plan’. “De bedoeling van dat plan is om onze medewerkers toegang te geven tot de beste mobiele toestellen”, zegt Gregory Jacobs, Compensation & Benefits Manager bij Proximus. Meer dan 95% van zijn medewerkers maken al gebruik van het ambassador plan. Daarnaast hebben medewerkers die mobiel moeten zijn, zoals accountmanagers, vaak ook een tablet van het bedrijf voor professioneel gebruik.

“We geven onze medewerkers alle tools die ze nodig kunnen hebben”, beklemtoont David Lytton, Change Manager voor het Digital Workplace Program bij Proximus, “maar het is aan hen om te beslissen hoe die tools te gebruiken. Zo verplichten we niemand om zijn werkmail op zijn gsm te lezen.” Bij Proximus gebruiken 4.000 medewerkers push e-mail van het bedrijf op hun mobiel toestel. Uiteraard zijn er in sommige omstandigheden verplichtingen, vult Gregory aan: “Als iemand wil thuiswerken, vragen we dat het gsm-nummer beschikbaar is voor collega’s en dat de agenda openstaat voor collega’s.” Proximus heeft een uitgebreid bedrijfsbeleid over smartphones. “Hoe bestel je een smartphone? Wat gebeurt er wanneer een toestel gestolen wordt of defect raakt? Wat doe je wanneer de medewerker het bedrijf verlaat? Alles staat in dit bedrijfsbeleid”, legt Gregory uit. Privé en professioneel Gregory beklemtoont dat het belangrijk is om in zo’n bedrijfsbeleid te definiëren wat de medewerker met zijn toestel kan en moet doen: “Leg duidelijk vanaf het begin uit of het toestel voor professioneel gebruik, privégebruik

Proximus pionier in mobiele netwerken Eerste 3G-netwerk

Uitrol 4G+ in de grote steden

max. 42 Mbps

1994

2004

Lancering 1e mobiele netwerk Nog geen data mogelijk, enkel sms

max. 225 Mbps

2012

2015

Uitrol van 4G max. 150 Mbps

5 exabytes per maand

2016 Eerste tests met 5G-technologie

3 exabytes per maand

max. 70 Gbps

8,8 exabytes per maand

VISIE _ CYBERSECURIT Y _ 49

TOP OF MIND

Security-specialisten geven hun visie

Wat is de grootste uitdaging voor 2018?

of beide is. Maar leg ook uit welke beveiligingsmaatregelen de medewerker dient te nemen, zoals het afschermen van de werkmail met een sterke pincode.” David voegt daaraan toe dat er nog veel misverstanden bestaan over wat het bedrijf van de gegevens van de medewerker ziet. “Wanneer we mobile device management (MDM) introduceren, zijn medewerkers vaak bang dat we daarmee hun privé e-mails, foto’s en contactpersonen kunnen zien. Dat kunnen we niet. En als we het toestel bij diefstal wipen, gebeurt dat alleen voor de bedrijfsgegevens: aan hun persoonlijke gegevens raken we nooit.” Automatiseren en uitbesteden Levert het beheer van mobiele toestellen veel werk op? Volgens Audrey Tyzo, Compensation & Benefits Specialist bij Proximus, hoeft dat niet. “We hebben zoveel mogelijk taken geautomatiseerd en uitbesteed. Als een medewerker bijvoorbeeld een smartphone bestelt, wordt die niet naar het departement van de medewerker gestuurd, maar naar een UPS-punt. Als we dit door de departementen of HR hadden laten afhandelen, was het inderdaad veel extra werk.”

Uitrol van 4,5G-netwerk in delen van 7 Belgische steden max. 450 Mbps

2017

9 exabytes per maand

2022 Gemiddeld dataverkeer 71 exabytes per maand

KOEN VANDERPOORTEN

Systems Engineer bij F5 Networks

Het boarderless network. Bedrijven weten niet meer waar de rand van hun netwerk zich bevindt. Vroeger had je een firewall waar alles achter die firewall vertrouwd en gekend was. Met de mogelijkheden die er nu zijn, moeten bedrijven hun manier van beveiligen veranderen en voornamelijk security inzetten op applicaties.

CHRISTOF JACQUES

Security Engineer bij Check Point

De grootste uitdaging die we vandaag bij klanten zien, is enerzijds visibiliteit. Alle info omtrent malware en threats is fijn, maar je moet het ook kunnen laten zien opdat je er nuttige info kunt uithalen. Anderzijds zijn de processen van de GDPR belangrijk.

CHRISTOPHE CROUS

Head of Security Solutions bij Proximus

Meer en meer evolueren bedrijven van reactieve naar een proactieve security. Op basis van andere incidenten in de wereld, gekende zwakheden en de architectuur waarmee je werkt, is het mogelijk om te voorspellen hoe een hacker waarschijnlijk te werk zal gaan. Als je dat weet, kan je de beveiliging op die plekken gericht verbeteren. Wel is de grote uitdaging binnen de IT-security wereldwijd, het vinden van geknipte mensen.

50 _ EEN ANDERE KIJK

De zelfrijdende A

ls grootvader heb ik het geluk met mijn kleindochter van 1 jaar op stap te mogen gaan. Toen ze pas geboren was, zat ze nog in de kinderkoets. Nu kunnen we met de buggy de deur uit. Een buggy die we 25 jaar geleden kregen van mijn schoonzus, die het ding dan weer van haar schoonzus gekregen had. Een buggy die ondertussen de vierde generatie kinderen transporteert. Eéntje van het merk Maclaren. Maar dan minder snel. Om niet te zeggen dat alleen zijn naam klinkt als die van de F1-wereld. De wielen zijn zo versleten dat ze scheef staan. De buggy is zo oud dat de wielen zelfs niet op scharnieren staan. Als je een bocht wil nemen, moet je het hele ding scheef houden zodat het alleen maar op de voorste of achterste ‘poten’ rust. Onze dochter – en moeder van het kleinkind – vindt het maar niets dat we haar Alix in zo een gammele, verouderde en verkleurde buggy meesleuren. Zij heeft een nieuwe, grotere en betere. En natuurlijk één die veel beter rijdt. Als er ooit een zelfrijdende buggy komt, zal het nog eenvoudiger zijn. Is dat dan belangrijk? Nee. Mensen blijven emotionele wezens. Dat onderscheidt ons van dingen en computers. De band die je met elkaar hebt, het contact, dat telt. Een glimlach. Een hand. Een vriendelijk woord. Daar verandert technologie niets aan. Een buggy voor mijn kleindochter die automatisch rijdt? Nee bedankt, ik duw haar veel liever zelf vooruit. JEAN-MARIE,

Marketing Expert bij Proximus en opa van Alix

Do bigger things Galaxy S6 edge SM-G925F

549,99€

Samsung adviesprijs. Meer info bij uw verko Prix conseillé par Samsung. Plus d’info auprès votre vend

3D Curved glas

Combinatie van gebogen Gorilla Glass® en metaal

Verre incurvé 3D

Combinaison de Gorilla Glass® incurvé et métal

Ultrascherpe foto's (F1.9) 16 MP + 5 MP front camera 16 MP + 5 MP

Photos ultra nettes (F1.9) 16 MP + 5 MP caméra avant

Fast charging

4 u. autonomie na 10 min. herlaadtijd

Chargement rapide

Stuur vast, smartphone los.

10 min. pour 4 h. d'autonomie

Nog sneller multitasken

3 GB RAM & 2.1 SD GHz/1.5 GHz Octa Core processor

Multitâche encore plus rapide

3 GB RAM & 2.1 GHz / 1.5 GHz Octa Core S Pen SAR : 0.173 W/kg (Cat. A)

12 MP Dual lens camera

Geheugen Water- en 64 GB + 6 GB RAM + micro stofbestendig SD5.1” slot totSuper 256 GB QHD AMOLED screen ı(IP68) 2.1 GHz x 4 + 1.5 GHz x 4 Octa Core processor ı

16 MP + 5 MP front ı 2600 mAh Battery ı 32 GB / 64 GB / 128 GB memory + 3 GB RA Android ı SAR : 0.473 w/Kg (Cat. B) ı

Als machines echt meedenken, gaan we sneller vooruit, toch?

Innovatief automatiseren Het Internet of Things heeft een revolutionaire impact. Met onze end-to-end oplossingen en expertadvies start de optimalisatie van uw bedrijfsprocessen vandaag.

Met Internet of Things bent u ook morgen mee.

Ondernemen in de digitale wereld start op

proximus.be/ookmorgenmee