Proximus One Q1 2019 NL

#34 magazine over de digitale business maart 2019

BELANG AI DRINGT DOOR Onderzoek naar gebruik in Europese en Belgische markten

BUSINESSES IN BELGIUM Ardo & Easyfairs, Ondernemingen van het Jaar over hun succes

TECHNOLOGIE VERSTERKT NOTARISSEN IT als speerpunt van dienstverlening voor het notariaat

Smart 2.0 buildings Meer dan kostenbesparend

Beleef One magazine via augmented reality Online en offline groeien steeds dichter naar elkaar toe.

Lees, kijk en luister.

1. Download de gratis app VEEEW in de App Store of Google Play.

2. Scan de pagina’s waar u het VEEEW-icoon ziet.

3. Ontdek meer video, audio en webcontent en maak van One een experience.

WELKOM _ 3

Meer dan technologie alleen

Scan deze pagina en laat Bart Van Den Meersche u welkom heten in One.

et nieuwe technologie verbeteren we de omgeving waarin we wonen en werken, kortom waarin we leven. Tegelijk volstaat een stuk technologie niet om een doorsnee gebouw in een smart building te veranderen. Een partner die je kan begeleiden door de verschillende stappen van dergelijke transformatie is hierbij een ‘key success factor’.

M

In deze editie van One magazine nemen we u mee achter de schermen van enkele toonaangevende realisaties van smart buildings, zoals het nieuwe hoofdkwartier van AXA in Brussel en het nieuwe gebouw van Deloitte op Brussels Airport. Ook bij Proximus passen we het concept van de smart building toe. Stap voor stap pakken we de Proximus-torens in Brussel aan.

Uit elk van de cases blijkt dat een smart building veel meer is dan een energie-efficiënt gebouw. Hierbij heeft IoT – waaronder smart collaboration tools en ­sensoren – een cruciale rol in het creëren van een inspirerende, aangename omgeving, die tegelijk ook een productieve werkplek vormt.

De realisatie van een smart building steunt op een ecosysteem. Niemand beheert de complete keten. De beste oplossingen bereik je door samen na te denken, samen te ontwikkelen en samen te werken.

Zoals u intussen van ons gewoon bent, delen we de opgebouwde expertise graag met onze klanten. Met dit magazine bieden we u rond het thema smart buildings graag de nodige inspiratie.

Veel leesplezier.

BART VAN DEN MEERSCHE

Chief Enterprise Market Officer Proximus

4 _ GESPOT _ COMPUTER VAN DE TOEKOMST

_ 5

Scan deze pagina met de VEEEW-app en ontdek in de video alles over de IBM Quantum Computer.

BM Q System One is ’s werelds eerste geïntegreerde k wantumcomputersysteem voor wetenschappelijk en commercieel gebruik. De computer is een volledig geïntegreerde constructie van supergeleidende circuits, hypermoderne qubit transistor chips en een cryogene koelruimte die de chips bij een temperatuur van -270°C moet bewaren.

Het eigenaardige design met zijn zwart gepolijste omhulsel, omsloten door een glazen container van 27m 3 , lijkt sterk op iets dat je in een sci-fi-film zou tegenkomen. Het design werd bedacht door hetzelfde bedrijf dat instaat voor de uitstalkast van de Mona Lisa.

I

IBM Q System One

In tegenstelling tot een gewone computer, werkt een kwantumcomputer niet volgens een binaire code van 1 en 0, maar volgens een spectrum dat continu alles tussen 1 en 0 kan omvatten. De transistor van een kwantumcomputer kan zich met andere woorden in twee inputs tegelijkertijd bevinden. Deze status heet ‘superpositie’. Als een gewone computer munt of kop moet voorspellen, dan kan hij enkel gokken tussen munt of kop.

Een kwantumcomputer daarentegen kan alle mogelijke antwoorden tegelijkertijd geven waardoor het altijd juist zal zijn.

Dit zorgt voor een enorme simplificatie van het rekenvermogen. Een kwantumcomputer van 100 qubits kan theoretisch gezien het werk doen van alle supercomputers in de wereld in slechts enkele milliseconden. IBM Q System One is met zijn 20 qubits slechts een eerste stap in die richting. Maar de beloftevolle toepassingen, zoals chirurgie op afstand en bewuste AI, doen alvast dromen.

#34

Visie & inzicht 16 SMART BUILDINGS

Smart buildings zijn twee keer slim: fysiek & digitaal. Een dubbelinterview met Siemens.

08 STORMLOOP AI-OPLEIDING BLIJFT DUREN

De werkkracht van morgen toont meer dan ooit interesse in AI. Professor Daniel De Schreye van de KU Leuven verklaart.

One magazine Experience dankzij AR Online en offline groeien steeds dichter naar elkaar toe.

Lees, kijk en luister.

Beleef One magazine via augmented reality.

1. D ownload de gratis app VEEEW in de App Store of Google Play.

2. Scan de pagina’s waar u het VEEEW-icoon ziet.

3. O ntdek meer video, audio en webcontent en maak van One een experience.

28 NIEUW GEBOUW, NIEUWE WERKCULTUUR

Het nieuwe hoofdkantoor van AXA Belgium in hartje Brussel zorgt voor een nieuwe manier van werken.

Digitale business 10 AI IN BEDRIJVEN: DE HUIDIGE SITUATIE

Microsoft en EY onderzoeken AI-gebruik bij Europese en Belgische bedrijven

12 ANALYSE VAN 3 MILJOEN BEZOEKERS

JCDecaux adverteert via 170 digitale reclameschermen

13 CHÂTEAUFORM’ Glasvezel in kastelen

19 PROXIMUS HERTEKENT DE TORENS Slimme werkplekken in slimme gebouwen

22 EEN SMART MATCH

BESIX en Proximus, een ideaal partnerschap

27 ZELFS KUNSTWERKEN VERZAMELEN DATA

Smartcare meet luchtvochtigheid, temperatuur en lichtinval

32 DE ‘GATEWAY’ VAN DELOITTE

38 ONDERNEMING VAN HET JAAR 2018

Hoe het West-Vlaamse Ardo uitgroeide tot een wereldspeler in de markt van diepgevroren groenten, fruit en kruiden.

44

Hoe een nieuwbouw de visie van het bedrijf rond mobiliteit en duurzame samenleving vertaalt

34 DE TRANSFORMATIE VAN BELGISCHE ONDERNEMINGEN

Nokia, H.Essers, KPMG ... debatteren over de digitale werkplek

36 TRENDS IN DE IT-INDUSTRIE

Wat verandert er de komende vijf jaar?

42 DIGITALISERING VOOR BEURZEN Easyfairs verdubbelt omzet in vijf jaar tijd

43 HOE EEN ORGANISATIE OPNIEUW UITVINDEN?

MAANDELIJKS EEN NIEUW PRODUCT

Must read: Aaron Dignan – Brave New Work

Françoise Chombar en Veerle Lozie, de sterke vrouwen achter Melexis: “Diversiteit zit in ons DNA, innovatie is de driver.”

Notariaten doen beroep op BNN-platform van Fednot

48 HET NOTARIAAT DIGITAAL ONTLEED

53 SMART CITY OTTIGNIES-LOUVAIN-LA-NEUVE Burgers en inwoners op elk moment centraal stellen

54 EEN ANDERE KIJK

Millennials en IoT: de perfecte match?

Uitgave van Proximus NV van publiek recht Jaargang 13/ nummer 34/ Q1 2019 Verantwoordelijke uitgever: Bart Van Den Meersche, Koning Albert II-laan 27, 1030 Brussel Samenstelling: Charline Briot, Robbin Sacré en Patrick De Saeger Medewerkers: Andrew Beavis, Wes L Cockx, Jean-François Dinant, Robert Doran, Isabelle Latour, Veerle De Graeve, Dries Van Damme, Frank Van den Branden, Michel Verpoorten en Filip Van Loock.

Concept en realisatie: www.propaganda.be Voor een versie in een andere taal: Version française: afin d'obtenir un exemplaire de ce magazine en français, surfez sur enterprises.proximus.com/preference_centre_fr. English version: if you want to receive a copy of this magazine in English, surf to enterprises. proximus.com/preference_centre_en. De technische specificaties gelden alleen ter inlichting. Proximus behoudt zich het recht voor om deze zonder voorafgaandelijke mededeling te wijzigen.

Voor meer informatie, neem contact op met: Robbin Sacré, robbin.sacre@proximus.com De contactgegevens van uw Proximus-accountmanager niet bij de hand?

Surf naar proximus.be/mycontacts

8 _ B IG DATA _ HET BEL ANG VAN AI DRINGT DOOR

STORMLOOP OP OPLEIDINGEN ROND ARTIFICIËLE INTELLIGENTIE

De Vlaamse universiteitsopleidingen voor artificiële intelligentie zitten eivol.

Aan de KU Leuven bijvoorbeeld telt de aanvullende master AI 259 studenten, de helft meer dan vorig jaar.

_ 9

“ Wij geven hen academische bagage mee, daarna kunnen ze in bedrijven ervaring opdoen. Het is daar dat ze in het water zullen moeten springen.”

Professor Daniel De Schreye, coördinator van het masterprogramma AI bij KU Leuven.

Hoe komt het dat er zoveel interesse is voor AIopleidingen?

Daniel De Schreye: “Eén aspect is dat AI al drie, vier jaar in de actualiteit staat en veel mediabelangstelling krijgt. Tegelijk beseffen meer en meer bedrijven, zeker de wat grotere, dat ze op een berg data zitten die er om smeekt om er iets mee te doen: analyse, beeldverwerking, marketingprognoses … noem maar op. Veel studenten komen daarom ook uit de bedrijfswereld.

Niet-werkende studenten zien dit dan weer als een goede investering in zichzelf: wie afstudeert, is bijna zeker van een job.”

uit psychologie, neurowetenschappen en tegenwoordig zelfs rechten zitten in de opleiding.”

PROFESSOR DANIEL DE SCHREYE was 16 jaar coördinator van het masterprogramma AI aan de KU Leuven.

Hij is verbonden aan het departement Computerwetenschappen en hoogleraar aan de faculteit Ingenieurswetenschappen.

Hij heeft talloze publicaties op zijn naam staan over artificiële intelligentie, machine learning en data-analyse.

Werken jullie veel samen met de industrie?

Daniel: “Een derde van onze studenten werkt, dus de voeling met de noden van de bedrijven, is er zeker. Onze docenten, een dertigtal, zetten ook voortdurend projecten op met industriële partners, we hebben dus sowieso veel contact met ondernemingen. Meer zelfs: we worden overstelpt met vragen vanuit de industrie, maar we kunnen niet op alles ingaan, we moeten daar selectief in zijn.”

Komt het initiatief voor deze opleiding uit de bedrijfswereld of uit de academische wereld?

Daniel: “De academische wereld. Deze opleiding bestaat al ruim dertig jaar, maar draaide vroeger bijna puur rond onderzoek. We hebben echter wel een capaciteitsprobleem. Omdat het maatschappelijk belang van AI almaar toeneemt, bieden we de opleiding aan steeds meer mensen aan, maar nu zitten we echt aan ons plafond.”

Is het belang van AI al genoeg doorgedrongen bij Belgische bedrijven?

Daniel: “Mijn buikgevoel zegt toch van wel. Als je bijvoorbeeld ziet hoe banken erop gesprongen zijn: sommige Belgische banken hebben al zes, zeven jaar afdelingen om data-analyse te doen: voor analytics, het meten van marketingimpact, het opstellen van beleggingsprofielen, beleggingsvoorspellingen … Zeker bij grotere bedrijven is er het besef dat ze AI moeten gebruiken.”

Welke achtergrond hebben de studenten?

Daniel: “Zeer divers omdat de toepassingsgebieden van AI ook verscheiden zijn. Er zijn mensen uit de financiële wereld, economisten en actuarissen bijvoorbeeld die AI willen inzetten voor data-analyse en datamining. Ook linguïsten zijn goed vertegenwoordigd. Werktuigkunde ook, mensen die aan vision-systemen voor robots werken. Ook mensen

Spelen regulering en ethische kwesties een vertragende rol bij Belgische bedrijven ten opzichte van Amerikaanse of Chinese concurrenten?

Daniel: “Het klopt dat er nog weinig rond de ethiek van AI geregeld is, maar dat houdt de ontwikkeling duidelijk niet tegen. Ik denk dat vooral de veel grotere hoeveelheid geld die China en de VS in onderzoek pompen meer

Ook in Franstalig België slaat de AI-koorts aan. Aan de Universiteit van Bergen, l’UMONS, werd in september vorig jaar een cursus ‘Hands on AI’ geïntroduceerd.

Bedoeld voor master- en doctoraatstudenten in de Computerwetenschappen enerzijds en werkende ingenieurs en computerwetenschappers anderzijds. De universiteit werkt hiervoor samen met onderzoeksinstituten Numediart en InforTech.

impact heeft dan een eventuele bezorgdheid rond AI. Vlaams minister van Innovatie, Philippe Muyters, heeft onlangs aangekondigd dat we hier ook 40 tot 50 miljoen euro opzij gaan zetten. Dat is zeker een goede zaak.”

Merkt u ook een grotere interesse op in buitenlandse initiatieven bij uw studenten, of moeten Belgische bedrijven niet vrezen voor een uitstroom van al dat talent?

Daniel: “Ongeveer een derde van de studenten zijn buitenlanders en die komen echt uit alle delen van de wereld. Wij bieden ook een van de weinige complete AI-programma’s in de wereld aan. Er zijn er een stuk of tien, vijftien en de onze staat op de eerste plaats. Een groot deel van de studenten trekt daarna terug naar het thuisland om te werken. Vlamingen die naar het buitenland gaan, die zijn er, maar dat zijn de echte toppers. Zij gaan bijvoorbeeld bij Google aan de slag.”

Welk advies zou u afgestudeerden van de opleiding artificiële intelligentie geven voor ze bij hun werkgever aankomen?

Daniel: “Ik hoef hen geen advies meer te geven. De studenten zijn heel breed en diep opgeleid en hebben de skills om met apps aan de slag te gaan. Dit is ook geen beroepsopleiding, maar een academische opleiding. Wij geven hen academische bagage mee, daarna kunnen ze in bedrijven ervaring opdoen. Het is daar dat ze in het water zullen moeten springen.”

10 _ B IG DATA _ HET BEL ANG VAN AI DRINGT DOOR

AI in bedrijven: de huidige situatie Kunstmatige intelligentie (artificiële intelligentie of AI) bestaat al decennia, maar de toename in computerkracht biedt volledig nieuwe manieren om AI te gebruiken. De hype is dan ook overal aanwezig in de zakenwereld. Early adoptors verspreiden AI van waardeketen tot waardeketen in alle sectoren. Maar waarin investeren die bedrijven precies en hoe slagen ze in die complexe transformatie? Microsoft en EY hebben de huidige toestand van AI onderzocht bij Europese en Belgische bedrijven.

EEN ONDERZOEK NAAR HET GEBRUIK

VAN AI

IN EUROPESE EN BELGISCHE MARKTEN

1. De huidige rol van AI in het bedrijfsleven

Hoe belangrijk is AI? Volgens het rapport van Microsoft zegt 90% van de respondenten in België en Luxemburg dat AI beschouwd wordt als een belangrijk onderwerp bij leidinggevenden, maar slechts 43% bij managers en amper 19% bij werknemers. De reden is misschien dat werknemers AI nog altijd als een bedreiging zien en dat AI nog steeds een heel abstract concept is voor hen. Het hoeft niet te verbazen dat AI hoog maar niet bovenaan de lijst van digitale prioriteiten staat. De hoogste prioriteit gaat naar het verzamelen, opslaan en begrijpen van data. Nochtans heeft 76% van de Belgische bedrijven succesvolle AI-proefprojecten geïnitialiseerd of zijn ze AI-applicaties beginnen te gebruiken in hun dagelijkse werking.

Scan deze pagina met de VEEEW-app om het volledige AI-rapport van Microsoft te lezen en krijg inzichten uit tal van statistieken.

kan bijvoorbeeld proactief en nauwkeurig voorspellen welke klanten eventueel zullen vertrekken. Ten tweede wordt AI toegepast in slimme automatisering (62%), wat hoofdzakelijk gebruikt wordt om logistieke activiteiten te automatiseren. Het derde belangrijkste gebruik van AI is momenteel inzichten genereren, wat in België op dezelfde plaats staat als automatisering, met 62%. AI levert bijvoorbeeld een belangrijke bijdrage aan de voorspelling van de vraag naar producten. Ten slotte wordt AI voor 38% gebruikt om de gebruikerservaring te personaliseren of om chatbots te introduceren bij de klantenservice.

2. Problemen en advies van koplopers

Het belangrijkste probleem dat alle bedrijven delen, is een groot gebrek aan bekwame werknemers met de expertise van AI. Daarom nemen vele ondernemingen een afwachtende houding aan of zoeken ze externe partners.

Maar pioniers raden aan om niet op externe partners te vertrouwen zonder dat je over enkele interne mensen Waar wordt AI momenteel ingezet? beschikt die hun data correct kunnen evalueren. Een afIn België wordt AI het vaakst ingezet in IT (52%) wachtende strategie kan dan weer riskant zijn: hoe lanof R&D (43%). Werknemers bij R&D zijn vaak ger je wacht, hoe moeilijker het is om de juiste mensen te ingenieurs met een degelijk inzicht en interesse vinden. Als je toch kiest om op voorhand een samenwerin AI. AI wordt in heel beperkte king aan te gaan, probeer dan academische mate ook ingezet bij klantgerichte partnerschappen te kiezen. Die bieden inen commerciële functies, zoals novatieve en betrouwbare ecosystemen Artificial marketing, sales en klantensermet heel wat jong potentieel.

Intelligence vice. De verwachting is echter dat in Europe die afdelingen in de nabije toeProbleem met databeheer Belgium & Luxembourg komst veel meer gebruik zullen Een ander groot probleem dat bedrijven ervaren, is het beheer van data – meer maken van AI. bepaald wie de data bezit, hoe ze worden opgeslagen, hoe je er toegang toe krijgt Hoe wordt AI gebruikt? en wie er toegang toe heeft. Dat omvat Ten eerste geeft 76% van de externe obstakels zoals privacywetgerespondenten aan dat het hoofdgebruik van AI ‘voorspellen’ is. AI ving (AVG) en AI-voorschriften, maar ook Outlook for 2019 and Beyond

How 277 Major Companies Benefit from AI R E P O R T CO M M I S S I O N E D BY M I C R O S O F T A N D CO N D U C T E D BY E Y

_ 11

Proximus online

DE AANGEGEVEN VOORDELEN VAN AI

DE AANGEGEVEN RISICO’S VAN AI

86% van de bedrijven verwacht dat AI hun werking zal optimaliseren.

52% van de ondervraagde ondernemingen is bang voor de impact van AI op het personeel.

71% gelooft dat AI hun

producten en diensten zal transformeren.

71% is ervan overtuigd dat

AI zal helpen bij het betrekken van klanten.

62% antwoordt dat AI

werknemers zal bijstaan in hun dagtaak.

43% ziet een groot risico

in het gebrek aan duidelijke richtlijnen en voorschriften rond AI.

43% van de AI-

leidinggevenden vreest dat ze de controle over AI, en alles dat erbij komt kijken, zal verliezen.

interne obstakels zoals ‘silodenken’ binnen de organisatie. De koplopers raden leidinggevenden aan om samenwerking te ondersteunen door middel van projecten. Bouw gedecentraliseerde dataopslag af en introduceer een gecentraliseerd systeem waar data voorhanden zijn. Cloudoplossingen kunnen daarbij van pas komen. Tegelijk moeten de kaderleden zich toeleggen op het bepalen van databeheer en -strategie zodat de onderneming niet wordt belemmerd door onduidelijkheid. Bouw ten slotte je datastructuur op om ongestructureerde data te incorporeren, zelfs uit externe bronnen.

Onvoldoende flexibele AI-leiding Het derde grootste probleem is een gebrek aan AI-leiding bij de kaderleden. Leidinggevenden moeten begrijpen wat voor impact AI heeft en moet hebben op het bedrijfsleven. Veranderingsmanagement moet van beneden af komen. ­ Leidinggevenden kunnen dat proces ondersteunen door een heldere visie te verwoorden, doelstellingen te bepalen en een brede inzet binnen de organisatie te verzekeren. Over het algemeen moet de methode van het bedrijf flexibel zijn. Breek de silo’s dus af en aanvaard dat leidinggevenden minder controle zullen hebben. Motiveer verkenning door experimentele proefprojecten en gebruikssituaties met onzekere resultaten op te zetten. Zo kun je leren waar de waarde zit om de onderneming bij te sturen waar nodig. De transformatie gebeurt niet onmiddellijk, het is een voortdurend proces.

Bron: © Ernst & Young LLP in samenspraak met Microsoft, 2018

Discover meer blogcontent Voor het laatste nieuws in IT en business, lees de visie van bedrijfsleiders over actuele thema’s en ontdek hoe bedrijven inspelen op de digitalisering en andere vraagstukken.

Zo bent u ook morgen mee.

Scan deze pagina met de VEEEW-app en lees meer over de digitale business op de Proximus blog.

proximus.be/bedrijvennieuws

1 2 _ B I G DATA _ J C D E C A U X A N A LY S E E R T D E B E ZO E K E R S VA N W I N K E LC E N T R A

Wie heeft mijn 170 reclamepanelen gezien?

REAL BUSINESS

Elke week lokken de Belgische winkelcentra drie miljoen bezoekers. Zij brengen er gemiddeld 75 minuten door. Een fantastisch speelterrein voor adverteerders en een uitdaging voor JCDecaux en zijn meer dan 170 digitale reclameschermen.

De nood om zichzelf opnieuw uit te vinden In België beheert JCDecaux onder meer 170 digitale reclameschermen, verdeeld over dertig winkelcentra. JCDecaux, dat de groei in out-of-home-reclame pusht door haar toenemende investeringen in digitale toepassingen, versterkt haar digitale aanbod dankzij het ecosysteem van Proximus. Het doel is duidelijk: het profiel van de bezoekers analyseren om de ervaring van consumenten en het commerciële beleid te optimaliseren.

VEERLE COLIN begon haar professionele carrière bij de Vlaamse Media Maatschappij (MEDIALAAN).

Hier werkte ze haar weg omhoog van accountmanager tot Marketing Manager.

Nadien werkte ze zeven jaar voor Viacom om tot slot als Marketing Director bij JCDecaux aan de slag te gaan.

JCDECAUX is een Frans familiebedrijf gespecialiseerd in out-of-home-communicatie (stadsmeubilair, grote affiches, openbaar vervoer, luchthavens, shopping malls en retail-omgevingen, alsook publieke deelfietsen). JCDecaux stelt 250 mensen tewerk in de Belux.

Data om het aanbod te optimaliseren Winkelcentra vormen een rijke bron van allerhande gegevens.

Het grote aantal bezoekers en hun mobiele telefoons laten toe hun gedrag in detail te analyseren. “Voor ons aanbod digitale reclame willen we adverteerders garanderen dat ze het juiste publiek bereiken, alsook het beloofde aantal contacten op het gewenste moment en dit voor de juiste prijs. Om dit te doen hebben we nood aan detailgegevens over contactvolumes en bezoekersprofielen”, verduidelijkt Veerle Colin, Marketing Director bij JCDecaux.

De verschillende gegevensbronnen samenbrengen Voor JCDecaux bestaat de oplossing uit een model dat verschillende databronnen combineert: gegevens afkomstig van wifisensoren die het aantal voorbijgangers langs elk scherm tellen, in combinatie met globale

“ De beschikbare gegevens zullen ons toelaten onze adverteerders meer inzicht te bieden in het bereikte publiek.”

Veerle Colin, Marketing Director bij JCDecaux

tellingen van aanwezige mobiele telefoons. Door deze laatste te kruisen met het anonieme socio-demografische profiel van de gebruikers komen er onmiddellijk interessante resultaten naar boven. “Onze doelstelling is alle ingrediënten te verzamelen om te evolueren naar een intelligente manier om digitale reclameschermen te commercialiseren. De beschikbare gegevens zullen ons toelaten onze adverteerders meer inzicht te bieden in het bereikte publiek en offertes te maken in functie van het bereikte aantal contacten”, bevestigt Veerle.

I N D E P R A K T I J K _ C H ÂT E A U F O R M ’_ 1 3

Glasvezel in historische gebouwen Mooie kastelen. Wie een referentie wil worden, kan maar beter groots uitpakken.

Châteauform’, een Franse groep die seminaries en bedrijfsevenementen organiseert, geeft haar connectiviteit een boost in het Kasteel van Val Saint Lambert te Seraing.

CHÂTEAUFORM’ dat in 1996 werd opgericht, is de Europese marktleider voor de organisatie van B2Bseminaries. In België hebben ze twee eigen vestigingen, 42 vergaderzalen, 65 talenten en 25.000 deelnemers per jaar.

REAL BUSINESS

De evenementen­wereld steunt op connectiviteit: schermen, audio- en videosystemen, domotica, verlichting … Jan Kleingeld, Country Manager bij Châteauform’ in België verwijst ook naar een actuele trend: “Smartphones, tablets en laptops, het aantal mobiele toestellen per deelnemer is verdriedubbeld. Compromissen zijn dus uitgesloten en wij beantwoorden die vraag naar simultane breedbandverbindingen bij al onze evenementen. Dankzij glasvezel kunnen we deze algemene interconnectiviteit mogelijk maken.”

JAN KLEINGELD Het hotelwezen heeft geen geheimen voor Jan Kleingeld, Country Manager bij Châteauform’. Hij genoot zijn opleiding in Maastricht en maakte carrière in alle hoeken van Europa.

Succes door interactie De ‘hospitality business’ is ook een zaak van samenwerking.

Châteauform’ biedt uiteraard vergaderzalen aan, maar ook en vooral instrumenten om samen te werken. “We begeleiden de klant van bij de start van de uitwerking van zijn evenement. Het doel bestaat erin om techno­l ogische instrumenten aan te bieden die de seminaries, de organisatoren en de trainers ondersteunen. Ook hier kan alleen een maximale connectiviteit de interactie tussen deelnemers verzekeren”, vult Jan aan.

Een buitengewone dekking Voor Jan is glasvezel een must.

“Voor dit project zijn we vertrokken vanuit de behoeften van onze klanten en zochten we een enkele nabijheidspartner voor de internetdekking, de audiovisuele uitrusting en de technische ondersteuning van de grote gebouwen die Châteauform typeren. Dat was ook nodig gezien de erg korte

Ontdek of glasvezel tot in uw bedrijf komt

installatietermijnen voor de opening van de site in Seraing. We willen graag een bezettingsgraad van 76 procent voor al onze zalen kunnen realiseren.

Digitalisering vs. menselijk contact Tussen een bedrijfscultuur die de mens centraal stelt en de onstuitbare digitalisering heeft Jan zijn weg gevonden. “Onze locaties zijn volledig gewijd aan seminaries, waar werk en ontspanning harmonieus samengaan en waar mensen de tijd kunnen nemen om na te denken. De digitalisering maakt onze belofte waar om de deelnemers het nodige (digitale) comfort te bieden, alsook de nieuwigheden die het verschil maken.

Van de interactieve flipover tot de reuzenschermen en het ClickShare-systeem: alles is aanwezig. En toch leggen we vooral de nadruk op menselijk contact.”

Proximus online

Bent u benieuwd of u beroep kunt doen op supersnelle verbinding?

Surf dan naar proximus.be/glasvezel Zo bent u ook morgen mee.

Scan deze pagina met de VEEEWapp en lees alles over glasvezel.

14 _ SMART BUILDINGS _ WA AR GEBRUIKERS EEN CENTRALE ROL KRIJGEN

_ 15

16 _ Hoe vorm je een gebouw om naar een smart building?

Jochen Verboven & Emanuel Marreel van Siemens geven uitleg

19 _ “IoT vormt de basis waarmee we ons comfort en welzijn op kantoor verbeteren.”

Proximus hertekent haar torens

22 _ BESIX & Proximus bundelen krachten om smart buildings te realiseren.

27 _ Smartcare: via data

kunstwerken gericht restaureren.

28 _ “De data-analyse verschaft

60% niet-residentiële gebouwen in België zijn ouder dan veertig jaar.

Hoog tijd dus voor een renovatie.

Technologie speelt hier een essentiële rol in. Slimme gebouwen zijn meer dan enkel kostenbesparend of energie-efficiënt. Ze verhogen het gebruiksgemak en zorgen voor een betere gezondheid en veiligheid van de gebruikers.

ons inzicht in de manier waarop de medewerkers de beschikbare infrastructuur gebruiken.”

AXA Belgium is pionier in smart buildings

32 _ “Het nieuwe gebouw

verbetert de samenwerking tussen medewerkers en klanten.”

Karl Fabry, CTO bij Deloitte Belgium

SMART BUILDINGS

36-MINUTE READ

Comfortabel, duurzaam & efficiënt

16 _ SM A R T B U I LD I N GS _ T W EE K EER SLI M: F YSI EK EN D I G I TA A L

Digital twin

stuurt smart building aan

DUBBELINTERVIEW VIA HET GEBRUIK VAN GE AVANCEERDE, M U LT I D I M E N S I O N A L E T E K EN PROG R A M M A’ S, IS HET CONCEPT VAN DE D I G ITALE TWIN AL LANGER INGEBURGERD IN DE BOUWSECTOR. I OT-TO E PA S S I N G E N SLAAN NU DE BRUG NAAR HET OPER ATION ELE LU I K.

_ 17 SIEMENS is een mondiale Duitse groep met activiteiten in elektronica en elektrotechniek. Het bedrijf werkt vooral in de industrie, de energiesector en de gezondheidszorg.

Wanneer kunnen we spreken van een intelligent gebouw?

Emanuel Marreel, Business Development & Innovation Manager bij Siemens: “Bij een smart building denkt het grote publiek in de eerste plaats aan een gebouw dat op een slimme manier het energieverbruik opvolgt en onder controle houdt.

Maar het concept is veel breder. Een slim gebouw heeft ook voordelen op het vlak van onder meer comfort, gezondheid en veiligheid.”

Hoe vorm je een gebouw om naar een smart building?

Hoe begin je eraan?

Emanuel: “Voor een intelligent gebouw heb je intelligente technologie nodig. Die moet echt dummy-proof zijn en de gebruikerservaring centraal stellen. Is dat niet het geval, dan is de kans groot dat niemand de oplossing gebruikt. Bovenal steunt een slim gebouw op connectiviteit.

De kern van het verhaal bestaat uit geconnecteerde, veilige applicaties waarmee de gebruiker in real time interageert.”

Waar kwam het concept van smart building voor het eerst tot zijn recht?

Emanuel: “Toepassingen rond energieverbruik vormen vaak de opstap. Gebouwen zijn verantwoordelijk voor een derde van alle energieverbruik. Dat zorgt voor een toepassingsdomein waar je meteen duidelijke resultaten kunt behalen, zeker in ons land, waar zestig procent van de niet-residentiële gebouwen meer dan veertig jaar oud zijn. Twintig procent dateert zelfs van voor 1945. In de renovatiemarkt krijgen IoT-toepassingen vaak de opdracht om het energieverbruik in kaart te brengen, waarna het mogelijk is gericht te investeren in de reductie van het verbruik.”.”

Optimaal gebruik

JOCHEN VERBOVEN behaalde zijn diploma van ingenieur aan de KU Leuven.

Hij werkt al elf jaar bij Siemens, waarvan de voorbije drie jaar als Digitalization Manager Building Technologies.

EMANUEL MARREEL behaalde zijn diploma van ingenieur aan de KU Leuven.

Hij werkt al zeventien jaar bij Siemens. In zijn huidige rol is hij Business Development & Innovation Manager rond de digitalisering van steden, gebouwen, bedrijven, mobiliteit en energie.

Wat is meestal de volgende stap?

Jochen Verboven, Digitalization Manager Building Technologies bij Siemens: “Doorgaans is dat een oefening die zich richt op de verhoging van het efficiënte gebruik van het gebouw.

Via slimme toepassingen kun je het gebruik van vergaderzalen opvolgen, de beschikbaarheid van operatiezalen, van machines, enzovoort. Ook indoor-navigatie past in dat rijtje, waarbij een interactieve toepassing de bezoeker begeleidt naar een gereserveerde parkeerplaats of naar een vergaderzaal.”

Welke technologieën komen daarbij kijken?

Jochen: “IoT vormt de hoofdmoot. Daarnaast gaat het voornamelijk om mobiele toepassingen die de gebruiker toelaten om met het gebouw te praten.

Veel van de oplossingen zijn gebaseerd op locatiedata. Het gaat er vaak om te weten waar iemand zich bevindt, bij aankomst – bijvoorbeeld op de parking – of in het gebouw, en de persoon dan de juiste informatie aan te bieden.”

Hoe kun je van een nieuwbouwproject meteen ook een slim project maken?

Emanuel: “Het is essentieel dat alle stakeholders van bij de start bij het project betrokken zijn: de opdrachtgever aan de ene kant, de uitvoerende partijen aan de andere kant, waaronder architect, studiebureau en aannemers. Belangrijk is dat zowel de doelstelling als de beveiliging van het intelligente luik van bij de designfase mee in het traject zijn opgenomen.”

Aandacht voor gebruikerservaring Tegelijk moet je de gebruikerservaring in de gaten houden. Je wil geen technologie die alleen maar voor meer complexiteit zorgt.

Jochen: “Klopt. Vandaag is dat zeker een belangrijk aandachtspunt. Ik durf te stellen dat bij de ontwikkeling en realisatie van bouwprojecten, de gebruikerservaring vandaag niet structureel op de agenda staat. Voor de architect is dat zeker een aandachtspunt.”

Een studie van securitybedrijf Kaspersky toonde aan dat het aantal cyberaanvallen op geconnecteerde toestellen uit IoT-oplossingen sterk toeneemt. Krijgt cybersecurity bij de ontwikkeling van smart buildings voldoende aandacht?

Jochen: “In de Duitse industrie is er in dat verband een Charter of Trust afgesloten, dat ook Siemens heeft ondertekend. Het charter omvat een ethische standaard rond cybersecurity. Maar, dat is natuurlijk het standpunt van de leverancier die ook zelf niet in moeilijkheden wil komen.

In de praktijk is het vaak een stuk

18 _ SM A R T B U I LD I N GS _ T W EE K EER SLI M: F YSI EK EN D I G I TA A L

complexer. Wat als je een gebouw verkoopt of verhuurt?

Dat roept meteen heel wat vragen op rond het bezit van bepaalde data en de verantwoordelijkheid over die data.

Vandaag is er wel aandacht voor die problematiek, maar doorgaans pas later in het traject – en dus zeker niet vanaf de designfase.”

“ In een smart building staat de gebruikerservaring centraal. En toch staat bij de ontwikkeling van bouwprojecten de gebruikerservaring vandaag heel vaak niet formeel op de agenda.”

Jochen Verboven, Digitalization Manager Building Technologies bij Siemens

Een intelligent gebouw consumeert minder energie, maar aan het intelligente luik is ook een belangrijke investering verbonden. Hoe zit het dan met de ROI? Emanuel: “Het is inderdaad soms een lastige oefening om de return te berekenen. Het is alvast belangrijk dat we daarbij het hele plaatje bekijken. Dus niet alleen de bouwkosten, maar ook het onderhoud.”

Digitale tweeling In de praktijk stemmen het oorspronkelijke bouwplan en het opgeleverde gebouw niet altijd helemaal overeen, met lagere prestatieniveaus tot gevolg. Kan de beschikbare nieuwe technologie daar een oplossing voor bieden?

Jochen: “Building Information Management (BIM) is hier de grote game changer. Zo’n BIM omvat een 3D-model van het project. Het komt erop aan om de uitvoering van het plan tegelijk twee keer te laten verlopen. Dat levert een gebouw op in de fysieke wereld en een identieke, digitale tweeling in het BIM.” Emanuel: “Die digitale tweeling is trouwens meer dan een 3D-model. Het gaat er ook om in het fysieke gebouw sensoren te voorzien die data capteren en het digitale model voeden. De analyse van de data over het klimaat in het gebouw – zoals temperatuur en luchtvochtigheid – laat dan onder meer toe de verwarming en ventilatie perfect af te stemmen op de behoeften van de gebruikers, in functie van onder meer het weer en de beschikbaarheid van de eigen energie-opwekking, bijvoorbeeld via zonnepanelen. Hier komt trouwens het vraagstuk rond cloud en edge computing naar voren. Is het oké om die data in de cloud te verwerken? Of gebeurt dat toch beter en efficiënter op een stuk eigen infrastructuur? Naarmate de technologie van digital twinning aan maturiteit wint, zullen we de antwoorden op die vragen krijgen.”

Hetzelfde geldt voor het huidige gebrek aan algemene standaarden. Hoe ziet u op dat vlak de toekomst tegemoet?

Emanuel: “Dat zal de markt zelf uitwijzen. We zien nu de eerste partnerschappen ontstaan, zoals tussen BESIX en Proximus.”

Jochen: “Zo zullen er relatief snel de facto-standaarden ontstaan die de industrie aanvaardt, net omdat ze een goede manier van samenwerken ondersteunen.”

“ De digitale tweeling is meer dan een 3D-model.

Sensoren in het fysieke gebouw capteren data die het digitale model voeden.”

Emanuel Marreel, Business Development & Innovation Manager bij Siemens

SMART BUILDINGS _ PROXIMUS HERTEKENT DE TORENS _ 19

Slimme werkplekken in slimme gebouwen De torens van Proximus bepalen al vijfentwintig jaar de skyline van Brussel. De voorbije twee jaar ondergingen deze kantoren een complete makeover, een uitrol die tegen april 2019 volledig beĂŤindigd wordt. Proximus kiest hier voor slimme werkplekken in slimme gebouwen.

IN DE PRAKTIJK

20 _ SMART BUILDINGS _ PROXIMUS HERTEKENT DE TORENS

land geïnstalleerd, in al onze kantoorgebouwen en in de belangrijkste technische gebouwen. Vanuit de torens kunnen we dit centraal aansturen.” Met behulp van IoT-toepassingen breidt Proximus stilaan dat basisbeheer uit, om zo te evolueren naar smart workplaces in echte smart buildings. it nieuwe hoofdstuk in het verhaal van de torens brengt verschillende evoluties samen.

“Het nieuwe werken is een belangrijke drijfveer”, zegt Jan Joos, D ­ irector Group Internal Services bij Proximus. “Mensen krijgen onder meer al een tijdje de mogelijkheid om thuis te werken. Lang niet alle medewerkers zijn daardoor op hetzelfde moment in de torens aanwezig. Dat zorgt voor minder nood aan kantooroppervlakte – en dus voor een kostenbesparing. Tegelijk bieden we onze medewerkers telkens een andere, meer aangepaste werkplek aan in functie van de taken waar ze zelfstandig of als team mee bezig zijn.”

D

Activity-Based Working In functie van het werk van de diverse teams richt Proximus de werkomgeving dus anders in. “Zo hebben we op vele verdiepingen shared desks (flexdesks) voor iedereen uitgerold, inclusief stille ruimtes voor taken die extra concentratie vereisen. Deze werkplekken worden gegroepeerd in ‘ankerzones’ voor teams waar nauw overleg en samenwerking belangrijk is. Veelal tussen dezelfde collega’s. Het meest doorgedreven type van de ‘collaborative workplace’ zijn verdiepingen specifiek ontworpen met plekken om te telefoneren, om te brainstormen, vergaderzalen voor videoconferenties, enzovoort. Ideaal ter stimulatie van een doorgedreven transversale samenwerking in projectverband met collega’s uit verschillende divisies. Uiteraard werd er ook een speciaal concept uitgewerkt voor die diensten waarbij samenwerken moeilijker of minder efficiënt is, zoals bij callcenters”, legt Jan uit.

Bouwen op IoT De torens zijn reeds uitgerust met een Building Management System (BMS) dat onder meer de temperatuur, luchtvochtigheid en ventilatie regelt in functie van het gebruik van de ruimtes. Het systeem bewaakt ook het interne elektriciteitsnetwerk en het energieverbruik. “Het BMS-concept is in het hele

“ IoT vormt de basis waarmee we ons comfort en welzijn op kantoor verbeteren.”

Jan Joos, Director Group Internal Services bij Proximus

JAN JOOS studeerde IT aan de VUB. Sinds 1996 werkt hij bij Proximus, waarvan de laatste tien jaar als Director Group Internal Services.

Sensoren vertellen “IoT vormt de basis waarmee we ons comfort en welzijn op kantoor verbeteren”, vertelt Jan. “Testen zijn opgestart met sensoren die het aantal aanwezige personen tellen in vergaderzalen. De idee is dat als er maar vier deelnemers in een zaal voor twintig personen aanwezig zijn, het systeem vervolgens kan adviseren de meeting naar een kleinere vergaderzaal te verplaatsen waardoor er een meetingroom vrijkomt voor mensen in grotere groep.” Ook berekenen eerstdaags sensoren het aantal aanwezige personen per verdieping, uiteraard altijd anoniem. Wordt het maximale aantal toegelaten personen overschreden, bv. om veiligheidsredenen, dan stuurt het systeem een waarschuwing uit naar de verantwoordelijken.

Uithangbord Ook de belangrijkste kunstwerken die in de torens de gangen sieren, krijgen een sensor. “Zo kunnen we luchtvochtigheid en de aanwezigheid van infraroodlicht in de gaten houden”, zegt Jan. “De sensor kan ook een alarm uitsturen wanneer iemand het kunstwerk verplaatst.” Daarnaast denkt Proximus ook aan een meer geautomatiseerde toepassing die de aankomst van bezoekers in het gebouw moet ondersteunen. Een volgende evolutie die op stapel staat is extra automatisatie rondom de kassa’s in de restaurants. “Bij de keuze voor smart building-oplossingen kiezen we steeds voor technologie die al een bepaalde maturiteit heeft. We maken gebruik van de oplossingen die we als IT-partner ook aan onze klanten aanbieden.”

_ 21

Ecosysteem met IoT-partners

Scan deze pagina met de VEEEW-app en ontdek hoe IoT-toepassingen bijdragen aan een aangename en efficiëntere werkomgeving.

Simuleren met digital twins “We geloven sterk in het verder inzetten van IT voor gebouwen”, stelt Jan Sonck, Head of Enterprise Innovation bij Proximus. “IoT zal JAN SONCK daar een belangrijke rol bij is reeds 30 jaar actief op de markt van informatica en spelen, onder meer in het ka- telecommunicatie. Sinds 2014 is der van het nieuwe werken. hij Head of Enterprise Innovation bij Proximus.

We zien daarbij de klassieke grenzen tussen de fysieke en de digitale wereld vervagen.” Het resultaat zal bestaan uit gebouwen die smart zijn by design: niet alleen voor de organisatie van de werkplekken (vergaderzaal reserveren) en de ontvangst van gasten (parking reserveren), maar ook voor beveiliging (toegangscontrole), het meten van gebruik en verbruik (met name van energie) en om te kijken welke meetingrooms er beschikbaar zijn. “Wellicht zullen bedrijven in de toekomst minder zelf het initiatief nemen om te bouwen en zullen onafhankelijke, gespecialiseerde aanbieders van slimme kantoren zich sterker profileren in de markt.”

Door de data die afkomstig zijn van meetpunten in het gebouw, nauwkeurig te gaan analyseren, ontstaan er nieuwe inzichten. De beheerder beschikt zo over een digital twin van het gebouw: een digitale versie die niet alleen het beheer ondersteunt, maar die ook toelaat de impact van bepaalde ingrepen te simuleren. Een onderneming kan een aantal scenario’s tegen het licht houden en finetunen, alvorens een bepaalde ingreep ook in de realiteit toe te passen.

Nu artificiële intelligentie en machine learning hun intrede doen, komen er heel wat nieuwe mogelijkheden bij. Alex Lorette, Director Enterprise Solutions bij Proximus: “De sensoren zorgen voor data.

ALEX LORETTE Met nieuwe technologie ontdekstudeerde ken we daar patronen in. Dat laat handelsingenieur in onder andere een meer proactieve Louvain-la-Neuve. Hij werkt al bijna twintig ingesteldheid toe. Met IoT en smart jaar bij Proximus, sinds buildings staan we echt nog maar 2013 als Director Enterprise Solutions. aan het begin.” Samenwerking en co-creatie zijn essentieel om snel tot nieuwe toepassingen te komen.

“Verschillende partijen brengen hun expertise bij elkaar in een ecosysteem en kunnen zo veel sneller vooruitgang boeken. We werken op open platformen, waar we samen met partners en klanten diensten op uitbouwen.

Op die manier is ook design thinking een onmisbaar element in de toekomst van het slimme gebouw.”

22 _ SMART BUILDINGS _ PROXIMUS EN BESIX BUNDELEN KRACHTEN

DUBBELINTERVIEW

In hun domein zijn ze elk de grootste speler van het land: BESIX als bouwgroep, Proximus als IT-dienstverlener en telecomoperator. De twee bedrijven bundelen de krachten om smart buildings te realiseren, met co-creatie en open innovatie als sleuteltermen.

Smart building

steunt op ecosysteem van partners

RIK VANDENBERGHE studeerde handelsingenieur in Leuven. Hij maakte carrière in de banksector en groeide door tot CEO van ING Belgium. Sinds 2017 is hij de CEO van BESIX.

_ 23

orige zomer sloten Proximus en BESIX een strategisch partnerschap. De bedrijven sloegen de handen in elkaar om samen een innovatieve oplossing te bieden rond smart buildings. De optimale gebruikerservaring staat centraal in de vier domeinen die Proximus en BESIX specifiek voor ogen houden: hospitality, workplace, efficiëntie in beheer en energie, en veiligheid. De samenwerking steunt op het complementaire karakter van de twee bedrijven. BESIX heeft ervaring met de uitvoering en het beheer van complexe bouwprojecten. Proximus van haar kant steunt op een brede expertise rond de innovatieve technologie die bij smart buildings komt kijken, zoals IoT-toepassingen, de digitale werkplek, oplossingen voor beveiliging, enzovoort. Het doel van het partnerschap bestaat eruit de krachten van BESIX en Proximus te bundelen voor de implementatie van smart building-oplossingen in concrete projecten.

V

DOMINIQUE LEROY studeerde handelsingenieur aan Solvay Business School.

Ze werkte twintig jaar bij Unilever Belgium, waarvan vier jaar als managing director. In 2012 zette ze de stap naar Proximus. Sinds 2014 bekleedt ze de rol van CEO.

Hoe kwam het partnerschap tot stand?

Dominique Leroy, CEO bij Proximus: “We hebben intussen al heel wat ervaring met oplossingen voor smart buildings. Om het potentieel van de smart building volledig te benutten, houd je er idealiter al van bij de start van een bouwproject rekening mee, nog voor de eerste plannen op tafel komen.

We zochten een partner met wie we die visie konden delen, en waarbij we tegelijk ook onze expertise naar voren konden schuiven. Op het gebied van smart buildings kapitaliseren we sterk op onze eigen ervaringen als vastgoedeigenaar en proberen we relevante innovaties te commercialiseren. Hierbij is BESIX een ideale partner die door haar jarenlange ervaring in de bouwsector een uitstekend inzicht in de noden van de klant heeft.”

Rik Vandenberghe, CEO bij Besix: “We speelden al langer met het idee om meer te gaan doen rond smart buildings. Zo kwamen we bij Proximus terecht. Kijk, we zijn twee sterke, Belgisch verankerde bedrijven. Het is absoluut een goed idee om rond het thema van smart buildings een samenwerkingsverband op te zetten. Zowel Proximus als wijzelf zetten sterk in op innovatie. We hechten daarbij – net zoals Proximus – veel belang aan open innovatie. Die ingesteldheid zorgde ervoor dat we vrij snel tot een partnerschap zijn gekomen.”

24 _ SMART BUILDINGS _ PROXIM US EN BESIX BUNDELEN KRACHTEN

Hoe ziet u het concept van de smart building verder evolueren?

Rik: “Ook al gaat het om een vrij recent concept, de trend is intussen wel duidelijk.

Eigenlijk is het idee vrij eenvoudig: je voegt intelligentie toe aan een gebouw. Het heeft alles te maken met de algemene evolutie in het gebruik van technologie. Iedereen is intussen vertrouwd met de voordelen en het gebruiksgemak van technologie. Dat is wat de gebruikers vandaag ook verwachten van een gebouw. Tegelijk is er het vraagstuk dat met de ecologische voetafdruk van een gebouw te maken heeft. Een gebouw veroorzaakt een belangrijke CO2-uitstoot. Dankzij het gebruik van nieuwe technologie kunnen we die uitstoot verlagen. Ook dat is een belangrijk stuk van het verhaal.”

Dominique: “We zien een groeiende complexiteit in de noden en vragen van vastgoedinvesteerders, -exploitanten en gebruikers die dagelijks in gebouwen functioneren. We geloven dat technologie een belangrijke enabler kan zijn om aan die noden tegemoet te komen. Om écht waarde te creëren voor de klant, is het cruciaal om een digitaal ecosysteem op te bouwen waarin verschillende partners samenwerken en geïntegreerde oplossingen aanbieden. Het partnership met BESIX is een mooi voorbeeld.”

Flagship building Hoe gaan Proximus en Besix samen op die verwachtingen inspelen?

Dominique: “Het eerste project van onze samenwerking is de bouw van het nieuwe hoofdkwartier van BESIX Nederland in Dordrecht. Daar laten we zien hoe we het concept van de smart building vanaf de designfase in de plannen meenemen en hoe de

BESIX is de grootste bouwgroep van België. Het bedrijf bestaat meer dan honderd jaar en is uitgegroeid tot een wereldspeler. Tot de referenties van BESIX behoren onder meer het Europees Parlement in Brussel, Burj Khalifa in Dubai (de hoogste toren van de wereld) en het Al Wakrah Stadium voor het WK Voetbal 2022 in Qatar. BESIX telt 15.000 medewerkers.

medewerkers en bezoekers van BESIX daar voordeel uit zullen halen.”

Rik: “Het lag voor de hand om een proof of concept uit te werken bij een gebouw dat we zelf zullen gebruiken. We maken er echt een flagship building van. Het gebouw zal als Europese referentie fungeren voor wat wij samen met Proximus kunnen realiseren op het vlak van duurzaamheid, energie-efficiëntie en veiligheid.”

Is het makkelijker om een smart building te realiseren via nieuwbouw of kan het ook bij renovatie?

Rik: “Als je het concept van bij de start mee kunt nemen in het design, werkt dat uiteraard een flink stuk efficiënter. Maar evengoed kun je een gebouw omvormen tot een smart building via een grondige renovatie. Zelfs bij een kleine renovatie kun je vaak al heel wat mooie resultaten bereiken.”

Complementaire expertise Hoe ziet jullie concrete projectaanpak eruit? Wie doet wat?

Dominique: “Connectiviteit is onze grootste sterkte. We zorgen voor glasvezel, niet alleen tot aan het gebouw, maar ook in het gebouw.

We zien erop toe dat er overal in het gebouw netwerkverbinding is. Een modern gebouw zit vol staal, beton en isolatie. Toch moeten we ervoor zorgen dat er overal bereik is, zowel 4G als wifi. In een tweede stap tekenen we het hele IoT-verhaal uit. We voorzien sensoren in het gebouw. Die leveren de data die als grondstof dienen voor de eigenlijke smart building-toepassingen. We bieden verder ook oplossingen rond toegangscontrole en de beveiliging van medewerkers en bezoekers, toepassingen voor de opvolging en de aansturing van het energieverbruik, enzovoort.”

Rik: “Zo komt het complementaire karakter van onze samenwerking duidelijk naar voren.

Via onze projecten willen we bijdragen aan een betere wereld, met gebouwen die onder meer functionaliteit, comfort en energie-efficiëntie bieden. De oplossingen die Proximus aanreikt, helpen ons om die doelstellingen te realiseren. Wij streven actief naar gebouwen met minder energieconsumptie, klanten vragen om hen te begeleiden in de transitie naar hernieuwbare energie, om meer flexibiliteit te krijgen in de eigen energieproductie, enz.

_ 25

Voor de bouwsector is dat een uitdagende evolutie. We zijn ervan overtuigd dat we hiervoor best de krachten kunnen bundelen, om de vraagstukken zo end-to-end aan te pakken.”

Nieuwe concepten

“ E E N S M A R T B U I L D I N G I S M E E R D A N B R I CK S EN BY TES. H ET GA AT OOK

Op welke manier beïnvloedt nieuwe technologie de smart building?

Rik: “Het gaat om meer dan de bricks en de bytes alleen. Ook de gebruiker heeft een belangrijke impact op het succes van de smart building.”

Dominique: “Klopt. Een smart building is maar echt een succes wanneer er ook toegevoegde waarde is voor de mensen die er wonen of de bedrijven die er gevestigd zijn.

Nieuwe technologie – denk maar aan artificiële intelligentie en machine learning – zal daarbij duidelijk het verschil helpen maken.

Neem nu de elektrische wagens waarmee de medewerkers naar kantoor komen. Slimme technologie zal bepalen wat het beste moment is om de batterij op te laden. Maar evengoed vormen die auto’s een extra energiebron en kan het gebouw op een bepaald ogenblik energie uit die batterijen halen.

Slimme toepassingen zullen zo het energieverbruik van het gebouw voortdurend in balans houden.”

Rik: “In het nieuwe hoofdkwartier van BESIX Nederland voorzien we alvast een oplossing met batterijen om overtollige energie in op te slaan en daarna op het juiste moment via het net te ontsluiten. Het eindresultaat bestaat uit een gebouw met een zo laag mogelijke energieconsumptie, waarbij een toepassing op basis van artificiële intelligentie nauw toekijkt op het evenwicht tussen productie, verbruik en opslag van energie.”

Het voorbeeld geeft goed aan hoe de smart building steunt op het verzamelen en analyseren van data, om daar dan de juiste acties aan te koppelen.

Dominique: “Inderdaad. Het toont ook aan dat we in de context van de smart building heel zorgvuldig met die data moeten omgaan. Op dat vlak delen we met BESIX dezelfde waarden. Wanneer we in het kader van smart building-toepassingen data capteren, doen we dat altijd anoniem, gebruiken we encryptie, enzovoort.”

OM B EHAVIOUR EN BUSINESS: EEN VER ANDERI NG I N H ET GEDR AG VAN WI E ER WOONT EN W ER K T.” Rik Vandenberghe, CEO van BESIX

26 _ SMART BUILDINGS _ PROXIMUS EN BESIX BUNDELEN KRACHTEN

“ D E T E C H N O L O G I E E V O L U E E R T H E E L SNEL, OOK ROND DE SMART BUILDING. VIA EEN ECOSYSTEEM VAN PARTN ERS SLAGEN WE ERIN DE JUISTE EXPERTISE B I J ELK A A R T E B R ENG EN.” Dominique Leroy, CEO van Proximus

Het goede voorbeeld Verwachten jullie dat er op dat vlak wellicht extra regulering zal ontstaan?

Rik: “We willen in de eerste plaats vooroplopen, toonaangevend blijven op het vlak van open innovatie. Komen er straks nieuwe normen, dan zijn we daar al op voorbereid. Door voorop te lopen geven we tegelijk ook mee vorm aan de dingen. We maken de toekomst.”

Dominique: “Net als BESIX schuiven we vanuit Proximus een aantal best practices mee naar voren. Het is een aanpak die toelaat heel dicht op de realiteit aan te sluiten, maar tegelijk ook voldoende dynamisch te blijven. Een wetgevend kader is toch eerder statisch van aard en kan daardoor soms een remmende factor zijn. Door zelf de goede voorbeelden aan te reiken, kunnen we vanuit Proximus zonder twijfel voor een hefboomeffect zorgen.”

S M A R TC A R E _ M EE T LU CH T VO CH T I G H EI D, T EM P ER AT U U R EN LI CH T I N VA L_ 2 7

TECHNOLOGIE

TOP OF MIND

Zelfs kunstwerken genereren data IoT-toepassingen zijn een must voor bedrijven die efficiënter willen werken en sneller willen groeien. Smartcare is een innovatieve IoT-oplossing die omgevingsfactoren nauwkeurig monitort en continue data ter beschikking stelt. De organisatie IPARC (International Platform for Art Research and Conservation) maakt al veelvuldig gebruik van de oplossing om aan professionele kunstconservatie te doen.

Time to market versnellen De sensoren van het apparaat zijn verbonden met het LoRa-netwerk van Proximus, waardoor de uitwisseling van informatie met weinig stroomgebruik gebeurt en er een driedubbele encryptie aanwezig is. Dat maakt dat Smartcare een gemakkelijke en veilige

De gloednieuwe smart building van de politiezone VLAS (Kortrijk, Kuurne, Lendelede) creëert een aangename werkomgeving.

WAT IS SMARTCARE?

FRANK MAES

- IoT-oplossing m.b.v. sensoren die parameters monitort - Meet luchtvochtigheid, verlichtingssterkte, temperatuur en beweging - Data zijn beschikbaar in een gepersonaliseerde applicatie

Projectcoördinator PC3H (politiecommissariaat Drie Hofsteden)

Voor meer uitleg rond Smartcare, scan deze pagina met de VEEEW-app en bekijk de video testimonial van IPARC.

Smartcare is een IoT-oplossing op basis van sensoren die een verscheidenheid aan parameters kan monitoren en daaruit relevante data kan filteren.

IPARC maakt bijvoorbeeld gebruik van de applicatie om 24/24 toezicht te houden op kunstwerken en roerend erfgoed. De toepassing meet luchtvochtigheid, temperatuur, lichtinval en de nabijheid van bezoekers bij kunstwerken. Deze data zijn gebruiksvriendelijk en beschikbaar via een handige en gepersonaliseerde webpagina. Op basis van deze input kunnen de restauratoren gericht reageren en waar nodig in overleg met de collectie-eigenaar ingrijpen.

Automatische temperatuurregeling in 3 fases

oplossing is. Naast kunstconservatie, kent Smartcare toepassingsmogelijkheden in alle sectoren. Zo kan deze technologie bijvoorbeeld dienen voor het monitoren van gewassen in de landbouwindustrie, maar ook om van kantoren een perfecte werkomgeving te maken, of om toezicht te houden op goederen bij het transport.

IPARC, KMO van het Jaar Het International Platform for Art Research and Conservation (IPARC) is een multidisciplinaire kennisstructuur die diensten aanbiedt op het vlak van restauratie en conservatie voor zowel publieke als private collecties. Met de afdeling preventieve conservatie bieden ze een dienstenpalet voor collecties aan, met naast Smartcare ook geklimatiseerde kunstopslag.

De politiezone Vlas verhuisde begin december 2018 officieel naar haar nieuwbouw in de Minister De Taeyelaan in Kortrijk. De drie afzonderlijke kantoren in Kortrijk, Kuurne en Lendelede, werden ondergebracht in een smart building.

Frank Maes, projectcoördinator: “De temperatuurregeling gebeurt automatisch en in 3 fases. Wanneer er niemand op kantoor is schakelen we over op nachttemperatuur, ’s ochtends wanneer de eerste persoon aankomt gaan we naar standbytemperatuur en na een half uur aanlooptijd gaan we over tot comforttemperatuur. Hiervoor doen we beroep op sensoren. Als er in een bepaald kantoor geen bewegingsdetectie is, zal de comforttemperatuur niet aan staan.”

Extra zuurstof of niet?

“Op deze manier werken we ook met een automatisch ventilatiesysteem.

Als er in een bepaalde vergaderzaal te veel CO2 wordt opgemerkt, omdat er veel personen aanwezig zijn, dan voorziet ons ventilatiesysteem extra zuurstof. Dit systeem werkt met klimaatplafonds, in de winter met warme leidingen, in de zomer met koude.”

28 _ S M A R T B U I LD I N G S _ A X A K I E S T VO O R H E T S TA DS CEN T R U M

IN DE PRAKTIJK

ot 2017 huurde AXA Belgium een gebouw in Watermaal-Bosvoorde, in de Brusselse rand. Aan de verhuizing naar het centrum van Brussel ging een grondig denkproces vooraf. “Al in 2012 ontstond het idee voor een andere benadering”, zegt Raf Boterdaele, Head of Building & Facilities Management bij AXA. “We zochten een oplossing die op lange termijn de mobiliteit van de medewerkers ten goede zou komen.” De keuze viel op de voormalige hoofdzetel van Engie Electrabel aan het Troonplein. Het historische gedeelte van het gebouw – dat ooit als hotel dienstdeed – bleef behouden, de tweede vleugel kreeg een grondige renovatie en een derde luik bestond uit nieuwbouw, waarbij voor een horizontale bouwstructuur is gekozen in plaats van een verticale. Hierdoor is er meer interactie tussen de medewerkers onderling.

T

Het resultaat is een geheel met een grote horizontale oppervlakte: samen liefst 50.000 vierkante meter, waarvan 35.000 voor de kantoren en het centrale forum met het bedrijfsrestaurant. “Het is een modern kantoorgebouw, maar met karakter, met een verhaal”, vertelt Raf. “En vooral: de ligging biedt een enorme meerwaarde op het vlak van mobiliteit. Het uitgangspunt is niet langer de bereikbaarheid per auto, wel de vlotte bereikbaarheid met het openbaar vervoer. Het Centraal Station bevindt zich op wandelafstand. Metro en bus stoppen letterlijk voor de deur. Daarnaast hebben we voor een grote fietsenstalling gezorgd, inclusief de nodige voorzieningen om na de rit een douche te kunnen nemen.”

Voor iedere job een aangepaste ruimte In 2014 was AXA Belgium al overgestapt op het nieuwe werken, waarbij de medewerkers de mogelijkheid kregen om ook thuis te werken. “Die lijn hebben we in het nieuwe gebouw resoluut doorgetrokken”, verduidelijkt Raf. “Voor de concrete inrichting van de kantoren hebben we het principe van de activity-based workplace gehanteerd.” Het betekent dat de diverse ruimtes zijn afgestemd op het type werk. Zo zijn er vergaderzalen in diverse formaten, plekken voor werk dat extra concentratie vraagt, voorzieningen voor informele ontmoetingen, telefoongesprekken, brainstormsessies, diverse bubbles – dit zijn ruimtes met telkens drie stoelen en een tafeltje –, dynamic en smart rooms, enzovoort.

_ 29

AXA

Intelligent

is een internationale verzekeraar en vermogensbeheerder met honderd miljoen klanten en 160.000 medewerkers in 62 landen. In BelgiĂŤ telt AXA Belgium 2,9 miljoen klanten, 3.500 medewerkers en 3.200 makelaars. In 2017 behaalde AXA Belgium een bedrijfsresultaat van 357 miljoen euro.

Bij AXA Belgium is een intelligent bedrijfsgebouw een schakel in een groter geheel.

gebouw

In het nieuwe hoofdkwartier in het centrum van Brussel brengt de verzekeraar alles samen:

voor

een nieuwe manier van werken,

nieuwe ondersteund door slimme technologie in een slim en vlot bereikbaar gebouw.

werkcultuur

Met dit project werd AXA Belgium genomineerd voor het IFMA Facility Project of the Year.

30 _ S M A R T B U I LD I N G S _ A X A K I E S T VO O R H E T S TA DS CEN T R U M

Bovenal ging AXA Belgium op zoek naar een oplossing die aanslaat. Op de eerste NWOW-locatie (New Way of Working) in het Marnixgebouw had het bedrijf zeven werkplekken per tien medewerkers, nu nog zes. Voor de ongeveer 2.600 medewerkers die in Brussel naar kantoor komen, zijn er 1.540 werkplekken voorzien.

“De ratio van zes op tien zorgt meteen voor een verschil van een paar duizend vierkante meter kantooroppervlakte”, zegt Raf. “De impact op het budget is enorm.

Maar het moet natuurlijk werkbaar blijven.” Daarom voorzag AXA Belgium in het gebouw een IoT-oplossing om het gebruik van de kantoren, werkplekken en vergaderzalen van nabij op te volgen.

Spacewell (voorheen MCS Solutions) tekende een oplossing uit op basis van het LoRa-netwerk van Proximus. Zo blijven de IoT-toepassingen volledig gescheiden van de IT-omgeving van AXA Belgium en is er geen impact mogelijk op het vlak van veiligheid.

Nieuw inzicht Concreet zijn in het gebouw 1.850 sensoren geïnstalleerd die de bezetting van werkplekken en vergaderruimten registreren. Iedere zes minuten sturen ze via het LoRa-netwerk een melding naar het IoTplatform. “De analyse van die data verschaft ons inzicht in de manier waarop de medewerkers de beschikbare infrastructuur gebruiken”, zegt Raf. “Dat laat ons toe de werking van het gebouw verder te optimaliseren.” Daarnaast zijn er ook een vijftigtal zogenaamde comfortsensoren.

Zij meten onder meer de temperatuur, de luchtvochtigheid en de hoeveelheid CO2.

“De comfortsensoren verzamelen data die de IoT-oplossing meteen online openstelt”, zegt Sven Toelen, Global Marketing Director bij Spacewell. “De toepassing biedt zo een vorm van kwaliteitscontrole op de technische installatie in het gebouw. In de rapporten is immers meteen te zien of de installatie voor verwarming en ventilatie naar behoren werkt.” Een derde luik van het IoT-traject zal het gebruik van de sanitaire ruimtes in kaart brengen, zodat AXA Belgium onder meer de schoonmaak ervan beter kan afstemmen op de concrete behoeften van de medewerkers.

RAF BOTERDAELE behaalde een bioingenieursdiploma aan de Universiteit Gent. Na dertien jaar als manager Buildings & Facilities bij Mercedes-Benz Belux zette hij de stap naar de rol van Head of Building & Facilities Management bij AXA Belgium.

SVEN TOELEN heeft een diploma handelsingenieur van de Universiteit Antwerpen. Hij werkt als Global Marketing Director bij Spacewell.

“ We stemmen het gebouw op de medewerkers af.

Via IoT meten we het gebruik van de werkplekken en vergaderruimten.”

Raf Boterdaele, Head of Building & Facilities Management bij AXA Belgium

_ 31

HOE HET WERKT

De combinatie van renovatie en nieuwbouw liet AXA Belgium toe om de digitale component al van bij de start van het project in te bouwen. “Alles is digitaal uitgerust”, zegt Raf. “Er is overal ledverlichting voorzien, er is bewegingsdetectie en we behaalden het internationaal aanvaarde BREEAM-certificaat op het vlak van duurzaamheid.” De reductie van de benodigde oppervlakte vormt de grootste milieuparameter. Minder kantoren betekent automatisch minder verbruik. “Het project blijft voortdurend evolueren. Stap voor stap verzamelen we meer data, waardoor we betere analyses kunnen doen om processen te optimaliseren.”

1. G egevens worden anoniem verzameld via draadloze sensoren.

2. D e data worden over het LoRa-netwerk verstuurd naar gateways. Het LoRa-netwerk heeft zijn eigen open frequentie die volledig losstaat van het bedrijfsnetwerk.

3. D e onbewerkte sensorgegevens worden verzameld in sensorhubs vanwaar ze naar de cloud worden verstuurd.

4. D e cloud verzamelt de gegevens op een gestructureerde manier (voorverwerking) voor ze naar het COBUNDUplatform worden verstuurd.

Culturele verandering Rapportering blijft het belangrijkste criterium. “Uit de data die we samenbrengen en analyseren, willen we zoveel mogelijk bruikbare informatie halen, die op zijn beurt de input vormt voor nieuwe acties.” AXA Belgium denkt eraan een app te ontwikkelen die alles bundelt voor de medewerkers: een vergaderzaal boeken, het menu van het restaurant raadplegen, een technisch mankement signaleren, enzovoort. “Voor de medewerkers was het best een grote omschakeling”, vervolgt Raf. “Ze werken nu volledig digitaal, maar ook autonoom. Resultaat en vertrouwen zijn belangrijker dan het aantal gepresteerde uren. Het nieuwe gebouw ondersteunt op die manier ook een belangrijke culturele verandering.”

5. H et COBUNDU-platform verwerkt deze gegevens en combineert ze met andere gegevensbronnen. Daarnaast bewaakt het platform de conditie van de sensoren (batterij- en signaalsterkte).

6. O verzichtelijke dashboards bieden de inzichten die nodig zijn voor een weloverwogen besluitvorming.

Gebouwgebruikers krijgen begeleiding op de werkplek via verschillende touchpoints (app, kiosk, Outlook, touchscreen), waarbij realtime visualisatie van de bezettingsgegevens wordt gecombineerd met reserveringsmogelijkheden.

Welk netwerk past bij uw IoT-project?

Proximus online

We connecteren steeds meer apparaten en vinden nieuwe toepassingen voor Internet of Things die onze samenleving en onze bedrijfsprocessen verbeteren.

Kom alles te weten op proximus.be/iot Zo bent u ook morgen mee.

Scan deze pagina met de VEEEW-app en bekijk de video van AXA Belgium.

32 _ SMART BUILDINGS _ GEBOUW DELOIT TE STRIJK T NEER OP LUCHTHAVEN

3-in-1 flexibiliteit, mobiliteit en duurzaamheid

Twee jaar geleden verhuisde Deloitte Belgium naar het gloednieuwe Gateway-gebouw op Brussels Airport.

Gateway vertaalt de visie van het bedrijf rond mobiliteit en een duurzame samenleving.

Het nieuwe gebouw heeft extra aandacht voor het welzijn van de medewerkers. Dat blijkt uit voorzieningen als het bedrijfsrestaurant, het Tarmac Café en de fitnessruimte, maar ook uit het gebruik van ergonomisch meubilair. “We bieden een inspirerend kader voor onze medewerkers, klanten en bezoekers”, legt Karl Fabry, CTO bij Deloitte Belgium uit. “Dat is ook wat we in het centrale atrium met het kunstwerk ‘Stilthouse’ van Arne Quinze voor ogen hadden. We herkennen ons in de thema’s waar Quinze rond werkt: dialoog, duurzaamheid en diversiteit.” Concreet verbetert het gebouw de dynamiek Benieuwd naar de site van van de samenwerking tussen Deloitte? Scan deze pagina met de VEEEW-app en medewerkers en klanten. Er zijn ontdek er alles over in de video. allerhande types ruimtes be-

DELOITTE is een wereldwijde groep van dienstverleners rond accountancy, audit, consulting en financieel advies. In 2018 realiseerde Deloitte met zowat 286.000 medewerkers wereldwijd een omzet van 43,2 miljard dollar.

KARL FABRY studeerde elektromechanica en heeft een MBA-diploma.

Hij werkte in verschillende rollen voor Deloitte, zowel in Europa als wereldwijd.

Sinds 2018 is hij CTO van de Belgische tak van Deloitte.

schikbaar: van een kleine kamer voor een persoonlijk gesprek tot een auditorium voor een publiek van 199 personen.

Inspirerend kader Uiteraard speelt ook technologie een belangrijke rol bij de ondersteuning van een betere samenwerking. Zo is er bij de receptie, in het atrium en op iedere verdieping digital signage voorzien.

Deloitte afficheert in het atrium onder meer een welkomstboodschap voor klanten die op bezoek komen. Ook voor pendelaars is de dienstregeling van de treinen zichtbaar. Dankzij follow-me

_ 33

“ We hebben een ruimte waar medewerkers hun klanten uitnodigen om digitale toepassingen te testen. In onze rol van consultant willen we ook op die manier bijdragen aan duurzame ontwikkeling en betere mobiliteit.”

Karl Fabry, CTO bij Deloitte Belgium

printing kunnen de medewerkers in het gebouw makkelijk gebruikmaken van de printer die zich het dichtst in de buurt bevindt. Karl: “Verder is er nog ‘The Greenhouse’, een ruimte waar we medewerkers en klanten uitnodigen om nieuwe, innovatieve digitale toepassingen te testen.

In onze rol van consultant willen we ook op die manier bijdragen aan duurzame ontwikkeling en betere mobiliteit.”

Veel meer dan draadloze connectie Bij de bouw van Gateway opteerde Deloitte voor een innovatieve full managed wifi-oplossing. “Het gaat om veel meer dan alleen maar een draadloze connectie met het bedrijfsnetwerk”, zegt Karl. “We maken ook op andere manieren gebruik van het wifinetwerk. Via een sensor meten we de bezettingsgraad van een ruimte, bijvoorbeeld van het restaurant of van een verdieping.”

De installatie is gebaseerd op een centrale wireless controller en 450 access points die met elkaar praten. “De access points wisselen informatie uit over onder andere de kwaliteit van de signaaldekking en het aantal connecties. Zo optimaliseren ze de connectie, wat dan weer goed is voor de roaming van toestellen doorheen het hele netwerk.”

Het gebruik van nieuwe technologie onderstreept andermaal het belang van data. “Elke nieuwe app waarmee we aan de slag willen gaan, lichten we door om mogelijke risico’s in kaart te brengen. Wanneer er vertrouwelijke klantendata bij komt kijken, dan passen we sowieso een reeks securitycontroles toe, zoals data-encryptie, multifactorauthenticatie en penetratietesten.”

IN ALLE OPZICHTEN VERNIEUWEND Zowel de ligging op de luchthaven als het ontwerp springen in het oog. En dat is niet alles. “Gateway is een statement. Het gebouw toont aan hoe we onze ecologische voetafdruk verkleinen en hoe we inzetten op mobiliteit”, aldus Karl Fabry, CTO bij Deloitte Belgium. Met Gateway vervangt Deloitte vier oude kantoorgebouwen. Het bedrijf slaagde erin de CO2-uitstoot van haar kantoren in een klap met veertig procent te verlagen.

Dat is onder meer het gevolg van het gebruik van free chilling, een techniek die buitenlucht inzet voor de koeling van de binnenruimten.

Zo bespaart Deloitte een flink stuk op het gebruik van mechanische koeling.

BEREIKBAARHEID IS TOP

Technologie maakt het leven makkelijker. De medewerkers van Deloitte gebruiken dezelfde applicaties op laptop, tablet en smartphone, wat hen extra flexibiliteit biedt, onder meer om ook van op afstand te werken.

Komen ze naar kantoor, dan toont de app Get To Work het efficiëntste traject. De app helpt de medewerker niet alleen met navigatie, maar ook met de keuze van het meest aangewezen vervoermiddel (eigen wagen, openbaar vervoer, fiets) en met informatie over de beschikbaarheid van parkeerplaatsen.

Gateway is optimaal ontsloten via trein en bus. “We werken ook almaar vaker op buitenlandse projecten. Ook dat is nu een stuk eenvoudiger. Vanuit ons kantoor sta je op een paar minuten in de vertrekhal van de luchthaven.” In het gebouw is verder een fietsparking voorzien, naast ruimtes voor poolwagens en laadstations voor elektrische wagens. “Tegelijk hoeft niet iedereen naar Zaventem te komen”, zegt Karl. “Verspreid over het land hebben we twaalf regionale kantoren. Dat laat de medewerkers toe hun verplaatsingen optimaal te plannen. Heel wat medewerkers werken ook op locatie bij klanten.”

Een tweede luik van de aanpak heeft betrekking op privacy en confidentialiteit. Daarbij volgt Deloitte uiteraard de GDPR-wetgeving. Alleen wanneer een app over de hele lijn groen licht krijgt, neemt het bedrijf die in gebruik.

De technologie voorbij “Belangrijk is dat we veel aandacht besteden aan de gebruikerservaring”, zegt Karl. “Proximus helpt ons om verder te kijken dan de technologie alleen.”

Wanneer een onderneming de gebruikerservaring adequaat wil ondersteunen, moet ze het hele technologische verhaal van begin tot eind bekijken, inclusief alle systemen en toepassingen die van elkaar afhankelijk zijn.

“Het is met die visie voor ogen dat we blijven investeren in de verbetering van de werkomgeving en werkervaring van onze medewerkers”, besluit Karl.

“Vandaag – en in de toekomst – speelt technologie daarin meer dan ooit een cruciale rol.”

34 _ DIGITALE TR ANSFORMATI E _ HR-PROFESSIONALS OV ER DX

RONDETAFEL

De omgeving waarin we werken verandert.

Dat heeft te maken met verandering in de markt, zoals de veranderende behoeften van de klanten, maar ook met bredere trends als globalisering en digitalisering. De impact daarvan is niet min. De medewerker moet andere, nieuwe vaardigheden ontwikkelen, terwijl de manager zich een aangepaste leiderschapsstijl eigen moet maken. In die context hoort ook de digitale werkplek thuis.

De uitdaging is echter niet alleen de juiste technologie aan te bieden, wel ervoor te zorgen dat de medewerkers de tools gebruiken en er voordeel uit halen. Daarbij is een nauwe samenwerking tussen IT en HR onmisbaar.

Segmentatie op basis van persona’s – een techniek uit de marketing – kan daarbij een goed startpunt vormen om elke rol binnen het bedrijf met passende tools te ondersteunen en iedereen zo een slimme, veilige en flexibele werkplek aan te bieden. De digitale werkplek vraagt niet enkel om een nieuwe manier van werken, maar ook om anders te denken. Het gaat erom de strategie, visie en cultuur van het bedrijf – waaronder het HRbeleid – aan te passen aan de nieuwe noden.

“ Technologie mag nooit zomaar spielerei zijn, het speelt immers een cruciale rol in het succes van de organisatie en de medewerkers, om de klanten beter te kunnen bedienen.”

Jan Van Acoleyen, Chief HR Officer bij Proximus

Scan deze pagina met de VEEEW-app en lees het volledige verslag van het rondetafelgesprek en ontdek hoe HR-professionals de digitale werkplek ondersteunen.

Belgische bedrijven over de digitale werkplek

Voor ieder profiel een passende oplossing

_ 35

KARL BOLLE Head of HR Belux bij Securitas

KARINE VANDENBERGHE Corporate HR Director bij KPMG Belgium

JOERI VELDEMAN Head of HR Benelux, Oostenrijk en Zwitserland bij Nokia

LAURENS DE MEYERE Service Delivery Expert IT-End User Experience bij Novartis Pharma

“ B ekijk ons intern sociaal platform als als een soort interne Facebook, waar medewerkers hun ervaringen delen. Zo ontstaat ook een extra band tussen de medewerkers.”

“ Het is één van de uitdagingen in de context van de war for talent. Er is niet alleen het gebruik van nieuwe tools, maar ook de jobinhoud verandert snel.”

“ B ij ons kan iedereen thuis werken, maar regelmatig contact met de collega’s op kantoor blijft belangrijk.”

“ We maken de afweging tussen wat we digitaliseren en wat we met persoonlijk contact ondersteunen.”

SACHA DENYS Regional Head of HR & Corporate Communications bij PSA

MIKE DAUTZENBERG HR Director bij H.Essers

JEROEN MINOODT Global HR Shared Service Director bij Esko

ALAIN DE DAUW VP HR Airtec Division bij Atlas Copco Airpower

“ Het is belangrijk, maar niet altijd vanzelfsprekend dat men technologie en innovatie goed genoeg begrijpt om alle potentiële opportuniteiten te zien. Vaak hebben topexecutives onvoldoende inzicht in technologieën om hun organisatie te leiden doorheen innovatie en automatisering.”

“ Zo beschikken onze chauffeurs over een boordcomputer en allerlei andere tools, maar dat kan ook afstand creëren.

We moeten voor de juiste ondersteuning zorgen, zodat ze zich betrokken blijven voelen.”

“ Je moet inderdaad over de departementen heen de goede combinatie vinden. En dan moet je het concrete gebruik van digitale technologie nog eens in de praktijk zien te brengen ook.”

“ Thuiswerk is daardoor niet het exclusieve terrein van de bedienden. Ook sommige arbeiders krijgen toelating – in functie van hun job – om thuis te werken. Je moet een duidelijk beleid uitstippelen en geloven in de mensen – tot je hen kunt vertrouwen.”

3 6 _ T R E N D S I N D E I T- I N D U S T R I E _ B EL A N G R I J K E VO O R S P EL L I N G EN

Wat zal er de komende vijf jaar veranderen?

ONDERNEMINGEN ZULLEN EEN RADICALE VERANDERING TEWEEGBRENGEN IN APPS EN VICE VERSA In 2022 zal ongeveer 90 procent van de apps steunen op microservices. Die services verbeteren het vermogen om te ontwerpen, te debuggen, te updaten en codes van derden te integreren, waardoor ze heel wat complexer zullen worden. Op hun beurt zullen deze apps ondernemingen in staat stellen om hun technologieën te laten evolueren, waardoor ze een nog betere IT-infrastructuur kunnen implementeren. En dan zeggen we nog niet dat 35 procent van alle productie-apps cloud native zal zijn, waardoor het productietempo een stuk hoger komt te liggen.

DIGITALE INNOVATIE ZAL IN EEN ONMEETBAAR TEMPO VERSNELLEN In de periode 2019-2023 zullen er ongeveer 500 miljoen nieuwe logische apps worden gecreëerd. Dat zijn er evenveel als in de voorbije veertig jaar.

VERSE INSTROOM VAN PROFESSIONELE ONTWIKKELAARS MET NIEUWE VAARDIGHEDEN EEN NIEUWE DEFINITIE VAN BEVEILIGING Tegen 2022 zal 50 procent van de servers gegevens coderen, zowel wat inactieve gegevens (opgeslagen op om het even welk toestel) als actieve gegevens (in transit) betreft. Meer dan 50 procent van de beveiligingsalarmen zal automatisch worden opgelost door AI en niet minder dan 150 miljoen mensen zullen een digitale identiteit hebben die zit vervat in een systeem op basis van blockchain-technologie.

IDC (International Data Corporation) publiceert haar top tien van voorspellingen over de evolutie die de wereldwijde IT-sector de komende vijf jaar zal ondergaan. Wat is er nieuw en wat zal er veranderen? We geven een overzicht van de vijf belangrijkste trends.

Tegen 2024 zal een nieuwe klasse van professionele ontwikkelaars het huidige aantal ontwikkelaars met 30 procent doen stijgen. Zij zullen kunnen produceren zonder klassieke scripts, wat de digitale transformatie van elke onderneming aanzienlijk zal versnellen.

AI WORDT DE NIEUWE UI 2024 wordt het jaar waarin een derde van de huidige schermgebaseerde apps volledig geautomatiseerd zal zijn en met AI zal werken. De gebruikersinterface (UI) zal werken met artificiële intelligentie en reeds vanaf 2022 zal 30 procent van de ondernemingen met hun klanten communiceren via spraaktechnologie.

BU SI NES SES in Belgium BUSINESSES IN BELGIUM _ HOE HET MOET _ 37

DE VOORTREKKERS

Wie de wereldeconomie volgt zou het in deze woelige tijden niet verwachten, maar ook vandaag zijn er in België bedrijven die zich onderscheiden. Ze passen hun manier van werken aan door gebruik te maken van de nieuwste technologieën. Of het nu gaat om drones, sensoren of smart badges, Ardo, Easyfairs en Melexis zijn niet voor niets ondernemingen die België op de kaart zetten.

38 _ BUSINESSES IN BELGIUM _ ARDO, ONDERNEM ING VAN HET JA AR 2018

Lengte supply chain is de uitdaging

VISIE

Gezond boerenverstand. Dat is wat Ardo tot een wereldspeler heeft gemaakt. Het WestVlaamse bedrijf – bekroond tot ‘Onderneming van het Jaar 2018’ – combineert die ingesteldheid met ondernemerschap, innovatie en zin voor duurzaamheid.

_ 39

“ W E Z E T T E N I N O P DUURZAAMHEID. GEZUIVERD AF VALWATER VLOEIT TERUG NAAR DE LANDBOUWERS EN GROENTE AF VAL LEVERT GROEN E

ok al is Ardo een wereldspeler, het blijft tegelijk een echt West-Vlaams bedrijf. Dat merken we aan de hartelijke ontvangst door CEO Rik Jacob. Uit alles spreekt zijn fierheid over het bedrijf, zijn respect voor het product en voor het harde werk van de mensen. Jacob is het type bedrijfsleider dat ‘gewoon doen’ naar ­waarde schat.

O

Met behulp van investeringsprogramma’s

Hoe kijkt u terug op uw verkiezing tot ‘Onderneming van het Jaar’?

Rik Jacob, CEO bij Ardo: “Met veel plezier. We genieten een jaar lang van de titel. Het bezorgt ons alvast heel wat extra zichtbaarheid.”

Vandaag heeft Ardo in zijn segment een marktaandeel van 20 procent. Zowat 40 procent van de productie is uit België afkomstig.

Is er in ons land nog ruimte voor groei in de productiecapaciteit van Ardo?

Rik: “De toekomstige groei zit niet in de toename van de capaciteit, wel in de verhoging van productiviteit en rendement. We blijven investeren in betere diepvrieslijnen en meer opslagruimte.

We doen dat trouwens niet alleen in eigen land. Er lopen ook investeringsprogramma’s in onder meer Frankrijk en Spanje.”

Waar heeft u de titel aan te danken, denkt u?

Rik: “Ik zie het als een blijk van waardering voor het traject dat we de voorbije jaren hebben afgelegd. In 2015 was er de fusie van Ardo en Dujardin Foods (de twee diepvriesbedrijven van de zeven neven Haspeslagh), we deden met VLM Foods een belangrijke acquisitie in Canada, we zetten sterk in op duurzaamheid en innovatie, en tegelijk blijven we groei realiseren, zowel in omzet als in resultaat.”

Ardooie bevindt zich pal in het centrum van de WestVlaamse groenteteelt. Hoe belangrijk zijn die roots voor het succes van het bedrijf?

Rik: “West-Vlaanderen beschikt over verschillende troeven die in onze sector noodzakelijk zijn. We hebben een lange traditie van groenteteelt, ideale landbouwgrond, goed gestructureerde landbouwbedrijven, een gematigd zeeklimaat en harde, flexibele werkers. Met Ardo hebben we ons vrij snel op export gericht.

S T R O O M O P.” Rik Jacob, CEO bij Ardo

En ook daar waren alle elementen voor aanwezig, met onder meer de gunstige logistieke ligging van Vlaanderen. Ook de nabijheid van gespecialiseerde toeleveranciers op het vlak van diepvriestechnologie en automatisering is een meerwaarde.”

ARDO is een familiebedrijf uit het West-Vlaamse Ardooie dat uitgroeide tot een wereldspeler in de markt van de diepgevroren groenten, fruit en kruiden. De groep telt 21 vestigingen in negen landen. De meeste activiteiten vinden plaats in Europa, maar Ardo heeft ook een vestiging voor de verwerking van ananas in Costa Rica en runt een verkoopkantoor in Canada. Jaarlijks verkoopt de groep 860.000 ton groenten, fruit en kruiden, goed voor een omzet van ongeveer een miljard euro. Ardo heeft in Europa een marktaandeel van 20 procent en is daarmee de grootste speler in zijn segment. De klanten van Ardo zijn onder meer de retail (onder eigen naam en private label), de foodservicesector en de foodindustrie.

Het is geen geheim dat Ardo intussen ook naar de NoordAmerikaanse markt kijkt.

Welke plannen hebt u daar?

Rik: “We zien er hetzelfde potentieel als in Europa. We hebben de intentie om er sterk te groeien.

Onze acquisitie in Canada past binnen die optiek, omdat we op die manier een opening creëren naar de Amerikaanse markt.

Via de overname beschikken we over een degelijk commercieel netwerk en over de benodigde expertise rond bijvoorbeeld de complexe douane- en warenwetgeving. Tegelijk begrijpen we dat de marktsegmenten in de VS heel anders zijn dan in Europa.

Onder andere de foodservicemarkt is er heel belangrijk. Daarnaast moeten we ook de logistiek anders aanpakken. De afstanden zijn groter, waardoor er meer behoefte bestaat aan transport en tussentijdse opslag.”

40 _ BUSINESSES IN BELGIUM _ ARDO, ONDERNEM ING VAN HET JA AR 2018

DRONES HOUDEN OOGJE IN HET ZEIL Ardo is Onderneming van het Jaar 2018 en combineert ondernemerschap met innovatie en duurzaamheid. Zo zet het West-Vlaamse bedrijf drones in om percelen vanuit de lucht op te volgen. Via de beelden kunnen ze de landbouwgronden evalueren. Met deze gegevens bepaalt Ardo waar er nood is aan extra irrigatie of gewasbeschermingsmiddelen. Meer nog, de info die van de drones afkomstig is, stuurt de gps van de tractor aan. Op deze manier krijgen de landbouwers richtlijnen omtrent het zaaien of sproeien.

Wat beschouwt u als de grootste uitdaging voor uw markt?

Rik: “De sector evolueert snel.

We werken vandaag met centraal aangestuurde, geïntegreerde en geconnecteerde productielijnen.

De grote uitdaging schuilt in de lengte – in tijdsduur uitgedrukt – van de supply chain. In december onderhandelen we met de landbouwbedrijven over volumes en prijzen, waarna ze pas vanaf het voorjaar de groenten leveren.

Onze klanten nemen echter het hele jaar door groenten van ons af. Dat zorgt voor een complex proces van planning en forecasting. Erwten, bijvoorbeeld, kun je maar acht weken per jaar oogsten. Maar wij moeten er daarna wel voor zorgen dat we een voorraad hebben waarmee we onze klanten tot aan de volgende oogst kunnen bedienen.”

Drones en satellietbeelden Is daarbij een rol weggelegd voor nieuwe technologieën?

Heidi Goovaerts, Group Marketing & Communications Director: “Jazeker. We staan in nauw contact met de landbouwbedrijven. We begeleiden hen bij de keuze van het zaad, we geven richtlijnen in verband met het zaaien en we volgen de teelt op tot aan de oogst. Nieuwe technologie helpt ons daarbij. Zo zetten we drones in om percelen

RIK JACOB is CEO bij Ardo. Voorheen was hij CEO bij Dujardin Foods, het diepvriesgroentebedrijf dat in 2015 fuseerde met Ardo.

HEIDI GOOVAERTS studeerde economie en behaalde een MBA aan de Universiteit Antwerpen.

Ze staat sinds 2001 aan het hoofd van de marketingafdeling van Ardo.

“ Twee keer per week leiden we groepen van een dertigtal bezoekers rond.

We zien het als een deel van onze employer branding, want het is niet altijd makkelijk om nieuwe technische profielen aan te trekken.”

Heidi Goovaerts, Group Marketing & Communications Director

vanuit de lucht op te volgen. De beelden helpen ons te bepalen waar er nood is aan extra irrigatie of gewasbeschermingsmiddelen. Meer nog, de info die van de drones afkomstig is, stuurt de gps van de tractor aan, zodat de landbouwer heel precies weet op welke plaatsen hij moet ingrijpen.

Op een vergelijkbare manier zetten we ook satellietbeelden in.”

Hoe gebruikt Ardo technologie op kantoor?

Rik: “We starten in het voorjaar met de bouw van een nieuw kantoor. We hebben ervoor gekozen dat in Ardooie te doen, om dicht bij de productie te blijven. In het nieuwe kantoorgebouw is voor diverse technologieën een belangrijke rol weggelegd. Het wordt een energieneutrale constructie die warmte en koeling gebruikt die uit de productie afkomstig is.”

Heidi: “Er komt een landschapskantoor voor tweehonderd bedienden, met daarnaast diverse ruimten die zijn aangepast aan specifieke activiteiten, zoals vergaderen, telefoneren of studiewerk. Twee keer per week leiden we groepen van dertig à veertig bezoekers rond in de fabriek. Daarom voorzien we in het nieuwe gebouw ook een mooie belevingsruimte. We zien het als een deel van onze employer branding, want het is niet altijd makkelijk om nieuwe technische profielen aan te trekken.”

BUSINESSES IN BELGIUM _ DE OPMARS VAN DRONES _ 41

LANDBOUWERS KRIJGEN GEZUIVERD AFVALWATER Met Europese steun en i.s.m. Interreg bouwde Ardo een bekken voor 150.000 kubieke meter water. Het gaat om gezuiverd proceswater uit de fabriek in Ardooie. Via een netwerk van 32 kilometer ondergrondse leidingen, stelt Ardo het water ter beschikking van de landbouwers in de streek. Zij gebruiken het water om in totaal zowat 500 hectare landbouwgrond te irrigeren.

Landbouwers begeleiden Hoe draagt Ardo bij aan een duurzame en groenere landbouw?

Rik: “We blijven met onze producten ver onder de maximale residulimieten van gewasbeschermingsmiddelen die Europa oplegt. Maar we willen nog beter doen. We begeleiden de landbouwers daarbij. Door groenten bijvoorbeeld te dicht bij elkaar te zaaien, kunnen ziektes ontstaan.

Een perfecte zaai-intensiteit vermijdt die problemen en verlaagt zo het gebruik van beschermingsmiddelen. Zo zijn we er al in geslaagd om 70 procent van onze erwten volledig residuvrij te krijgen. Daarnaast hebben we diverse trajecten rond energie en water. De helft van de elektriciteit die we verbruiken, is afkomstig uit een installatie voor biomethanisatie die we voeden met plantaardige nevenstromen zoals schillen, snijafval, …. Diepvriesgroenten en -fruit dragen op die manier bij aan duurzaamheid.

Het afval blijft bij ons – en gaat niet mee op transport tot bij de consument – en levert groene stroom op.”

Drones ter ondersteuning van hulpdiensten In sommige omstandigheden kunnen enkel drones ingezet worden wegens te gevaarlijk voor helikopters. “Ze zijn snel inzetbaar, een stuk goedkoper en bovendien milieuvriendelijker.

Wijzelf zijn voornamelijk een opleidingscentrum.

In België ben je verplicht om een opleiding te volgen en wij geven die opleidingen, om mensen te leren vliegen met een drone, een beetje zoals een rijschool”, aldus Elwin Van Herck, CEO bij Noordzee Drones.

“Wij zorgen ervoor dat de mensen die het commando voeren in real time de camerabeelden van de drone ter plaatse ontvangen. Zo kunnen zij altijd een accurate beslissing nemen op basis van de realtime gegevens. Daarom is een goed mobiel netwerk heel belangrijk”, zegt Tom De Jaeger, CEO bij Tersec.

Tersec ontwikkelt en integreert systemen voor politie- en hulpdiensten. Ze maken de camerabeelden en gps-coördinaten van de drones in realtime beschikbaar. Zo kunnen onze hulpdiensten moeilijke situaties meteen opvolgen, van om het even waar.

Scan deze pagina met de VEEEW-app en ontdek in de video hoe drones een verlengstuk voor helikopters kunnen zijn.

4 2 _ B U S I N E S S E S I N B E L G I U M _ E A S Y FA I R S V E R D U B B E LT O M Z E T I N V I J F J A A R T I J D

Digitalisering is geen doodsteek voor beurzen Wat is het geheim achter het succes van de ‘Entreprise de l’Année’ 2018? Is het haar visie op de technologie, zijn het haar werknemers of misschien beide? Marleen Vanhee, Group CMO van Easyfairs, legt uit.

Een winnende combinatie Een goed verhaal verdient onderscheiding en dat is precies waarom Easyfairs aan Franstalige zijde van het land bekroond werd met de hoofdprijs voor Onderneming van het Jaar 2018. Een prachtig staaltje ondernemerschap dat zijn wortels kent in het studentenleven. “Het avontuur begon meer dan dertig jaar geleden op het studentenkot van onze Group CEO Eric Everard in Louvain-la-Neuve. Vandaag zijn we een internationale onderneming, actief in 17 landen die haar omzet in vijf jaar tijd heeft verdubbeld”, verduidelijkt Marleen Vanhee, Group CMO van Easyfairs.

Sindsdien combineert het bedrijf goed bestuur, innovatie en talent met indrukwekkende financiële resultaten en nieuwe expansiemogelijkheden, elk jaar opnieuw.

80% van de winst herinvesteren Met haar winst maakt Easyfairs strategische keuzes gericht op de toekomst. De focus ligt volledig op de lange termijn en daarom gaat het merendeel van de winst naar het optimaliseren

EASYFAIRS IN CIJFERS: • 18de in de wereldwijde top 20 van beursorganisatoren • 1.198.000 bezoekers per jaar • 28.455 actieve exposanten • 700 evenementen • 160 miljoen euro omzet • Aanwezig in 17 landen • 752 werknemers

MARLEEN VANHEE Op haar cv wordt Easyfairs voorafgegaan door Roularta Media Group. In 2018 gaf Marleen Vanhee haar functie bij Easyfairs een internationale impuls door Group CMO van Easyfairs te worden.

van operationele efficiëntie, naar expansie en naar digitale technologie en talent. “Om vooruit te komen moet je innoveren en dus durven te investeren. Onze strategie bestaat erin om 80 procent van onze winst opnieuw te investeren. Behalve de strategische overnames en lanceringen in binnen- en buitenland en de digitalisering van onze producten, mikken we vooral op de automatisering van onze processen op internationaal niveau.”

De ontwikkeling van talent Zoals het toekomstgerichte bedrijven betaamt, kiest Easyfairs voor voortdurende ontwikkeling van haar talent. Hiervoor kunnen de 750 medewerkers van het bedrijf rekenen op de door UFI (de internationale federatie voor de eventindustrie) bekroonde ‘Easyfairs Academy’. “Easyfairs Academy is een programma voor talentontwikkeling waar we een combinatie van F2F learning en een online platform aanbieden.

De bedoeling is om onze medewerkers de kans te geven zich continu optimaal te ontplooien.

Dat draagt bij tot grotere motivatie”, legt Marleen uit. “Door het uitwisselen van best practices, steken ze op van hun internationale collega’s.”

Tussen het digitale en het menselijke Ook de ontwikkeling van digitale producten is heel belangrijk voor Easyfairs. “Een mooi voorbeeld

_ 43

MUST READ

Art Brussels, één van de culturele topevents in Europa.

is EasyGo, een digitaal dienstenpakket voor exposanten, nu al goed voor 3% van onze inkomsten maar verwacht wordt dat dit oploopt tot 10% in 2021. Exposanten krijgen de mogelijkheid om op een gepersonaliseerde manier meer uit hun beursdeelname te halen. Zo kunnen ze bijvoorbeeld kiezen om de focus te leggen op visibiliteit dan wel op lead generation en ook hier optimaliseren we de gebruiksvriendelijkheid door middel van een digitaal platform voor exposanten: My Easyfairs.”

Deze technologieën stemt het bedrijf zo goed mogelijk af op de bezoekers zodat zij de gang van zaken niet hinderen maar ondersteunen.

Dit bijvoorbeeld door het gebruik van smart badges met NFC-chips. “Bezoekers krijgen een badge met NFC-chip die contact maakt met een reader bij de exposant. Op het einde van hun bezoek krijgen ze een mail met info over alle door hen geselecteerde exposanten en de exposanten ontvangen de gegevens van de bezoekers die interesse toonden. Digitalisering is geen doodsteek voor beurzen, ze stimuleert de behoefte aan persoonlijke ontmoetingen. Ook onze ecologische voetafdruk is geoptimaliseerd omdat er minder folders en brochures op de beursvloer in omloop zijn. Dat is en blijft uiteraard ook één van onze betrachtingen.”

Big data en big evolution Beurzen zijn de bron van een overvloed aan gegevens. Te veel? “Ik denk niet dat we te veel data kunnen verzamelen. Zolang we ze op een relevante manier gebruiken om onze communities te dienen. Het is ook niet omdat big data nu een hot topic is, dat we in het verleden al niet zeer data-driven waren. Maar vandaag stellen de technologie en de data sciencetechnieken ons in staat hier veel verder op in te gaan. Steeds met respect voor de huidige wetgeving natuurlijk en met focus op relevantie voor onze klanten”, preciseert de CMO.

Hoe een organisatie opnieuw uitvinden?

Heb lef, werk anders Met zijn gloednieuwe boek ‘Brave New Work’ geeft Aaron Dignan verregaand advies over hoe ondernemingen kunnen breken met jarenlange tradities en bureaucratie om tot flexibeler en menselijker werk te komen. Met een titel die op speelse wijze verwijst naar ‘Brave New World’ van Aldous Huxley, legt het boek uit hoe men teams, afdelingen en ondernemingen van binnen naar buiten toe kan transformeren in een wereld van enorme wetenschappelijke ontwikkelingen. Het biedt tips en tactieken om het ‘besturingssysteem’ van een onderneming te moderniseren en geeft de inzichten die directieleden nodig hebben om de technologische doorbraken met durf en een open geest het hoofd te bieden.

Pragmatische benadering van problemen Met reële cases van toona angevende ondernemingen op het vlak van organisationele transformatie beschrijft het 304 pagina’s tellende boek onomwonden hoe u uw eigen onderneming(en) opnieuw kunt uitvinden. Het boek getuigt van de helderheid die Aaron ook aan de dag legt bij zijn speeches op conferenties. Bovendien geeft Aaron elke onderneming onschatbaar, oprecht en duidelijk advies zonder zich te verliezen in theoretische argumenten.

AARON DIGNAN is een Amerikaans zakenman en schrijver. Hij was CEO van Undercurrent van 2007 tot 2015. Hij is ook de oprichter van The Ready, een in New York gevestigde onderneming die zich specialiseert in het transformeren van ondernemingen door professioneel advies en workshops aan te bieden. Hij is de auteur van ‘Game Frame: Using Games as a Strategy for Success’ (2011), een boek dat uitlegt hoe spelletjes een krachtige manier vormen om gedrag in om het even welke omgeving te beïnvloeden en te veranderen en om het volledige potentieel van een onderneming te helpen realiseren.

44 _ BUSINESSES IN BELGIUM _ BIJ MELEXIS MA AKT DIVERSITEIT TECHNOLOGIE

Elke maand een nieuw product DUBBELINTERVIEW

Françoise Chombar en Veerle Lozie: de één is ICT Personality of the Year 2018, de ander CIO of the Year 2014. Beide vrouwen oefenen een topfunctie uit bij halfgeleiderproducent Melexis. “Diversiteit zit in het DNA van onze organisatie en is de driver van onze innovatie.”

MELEXIS is een wereldleider op het gebied van halfgeleidersensoren voor de automobielindustrie en heeft vanuit zijn kerncompetentie – het maken van microchips – zijn portfolio van sensor- en driver-componenten verder uitgebreid voor integratie in slimme apparaten, domotica en industriële en medische toepassingen. Ze worden ingebouwd in de volgende generatie producten en systemen die de veiligheid en duurzaamheid verbeteren en efficiëntie en comfort verhogen. Melexis telt zo’n 1.600 werknemers in 19 locaties verspreid over 3 continenten.

_ 45

46 _ BUSINESSES IN BELGIUM _ BIJ MELEXIS MA AKT DIVERSITEIT TECHNOLOGIE

wat blijkt: ons donkerste scenario, waarin een groeiend nationalisme en protectionisme de economische groei vertragen, wordt nu werkelijkheid. Het is een lastige periode waar we doorheen zullen moeten, maar ook moeilijke tijden kunnen vruchtbaar zijn.”

Wanneer een prijs als de ICT Personality naar een vrouw gaat, is dat feit op zich vaak al nieuws. Terecht, volgens u?

Françoise Chombar, CEO: “Eigenlijk vind ik een vrouw met een topfunctie in een technologiebedrijf heel normaal: vier van de tien executives bij Melexis zijn vrouwen – waaronder Veerle – en in de board is de verhouding zelfs drie op vijf. Onderzoekers van UHasselt stelden ooit verwonderd vast dat ons bedrijf als een van de weinige genderneutraal is.”

Wat doen jullie om die genderneutraliteit te bereiken?

Veerle Lozie, CIO: “Niks bijzonders eigenlijk. We hebben geen speciale incentives of programma’s voor vrouwen. Blijkbaar zit het streven naar genderneutraliteit onbewust in onze bedrijfscultuur.” Maar aan de grondslag ligt wel een sterke overtuiging, zegt Françoise. “De drie oprichters van Melexis geloven dat diversiteit echt werkt. Technische en niettechnische medewerkers, meer dan vijftig nationaliteiten en hier en daar een maverick die onze blik verruimt: die mix is de driver van onze innovatiekracht.”

Ook moeilijke tijden vruchtbaar Die innovatie is nodig, want we zitten in een snelstroom van verandering.

Wat betekent dat voor een bedrijf als Melexis?

Françoise: “Onze belangrijkste markt, de automobielindustrie, zal de komende vijf jaren meer veranderen dan de laatste twintig jaar.

De sector wordt gedwongen tot versnelde elektrificatie door de toenemende roep om zuivere lucht, in Europa, maar zeker ook in China. Mobiliteit wordt bovendien meer autonoom, meer gedeeld en meer gepersonaliseerd. Daardoor ontstaan er een heleboel nieuwe toepassingen en groeit de vraag naar onze producten. Ook in andere sectoren ontwikkelen zich oplossingen – zoals slimme gebouwen – waar wij graag aan meewerken.

Anderzijds hebben de geopolitieke spanningen van de laatste maanden een impact. Eind 2017 hadden wij vier scenario’s op tafel liggen voor hoe mobiliteit eruit zou zien in 2030. En

FRANÇOISE CHOMBAR • Medeoprichter en CEO van Melexis • Lid van de raad van bestuur van Umicore • Voorzitter van het STEMplatform • Winnaar van de Vlerick Award (2016) en de Global Prize for Women Entrepreneurs (2018) • Verkozen tot ICT Persoonlijkheid van het Jaar (2018) • Benoemd tot Science Fellow bij de VUB (2018)

Jullie lanceren gemiddeld iedere maand een product, en meestal is dat het resultaat van een innovatie. Een geweldige statistiek. Hoe slagen jullie daarin?

Françoise: “Innovatie is onze essentie. Daarom werken we met complementaire teams, want dat verhoogt de creativiteit. Mensen mogen ook falen, want uit je fouten leer je het snelst. En we luisteren ook heel goed naar de markt om oplossingen te bieden die echt gewild zijn.”

Data zijn het nieuwe goud, wordt gezegd. Wat is jullie digitale strategie?

Veerle: “Wij hebben geen digitale strategie: digitaal is gewoon een evidente component

“ Innovatie is onze essentie. Daarom werken we met complementaire teams, want dat verhoogt de creativiteit. Mensen mogen ook falen, daar leer je uit.”

_ 47

“ Het is natuurlijk fantastisch dat onze medewerkers steeds meer zelf vragende partij zijn voor digitale veranderingen naarmate ze meer voeling krijgen met technologie.”

Hoe strijden jullie in de war for talent, die in de hightech-sector hard gespeeld wordt?

Françoise: “Ik hou niet van dat woord ‘war’.

Wij voeren geen oorlog tegen andere bedrijven, noch met onze medewerkers. Met wat meer geduld dan vroeger vinden wij nog altijd de juiste mensen en de juiste mensen vinden ons. Het DNA dat bij ons past is dat van mensen met een open kijk op de wereld en een passie voor innovatie en duurzaamheid.

Eenmaal ze bij ons zijn, blijven ze vaak heel lang omdat onze cultuur hen bevalt. Wij zijn van mening dat autonomie, competentie en betrokkenheid tot intrinsieke motivatie leiden waardoor je geen command & control nodig hebt en je vanzelf uitkomt bij een omgeving die zeer resultaat- maar tegelijk ook zeer mensgericht is.”

voor de uitbouw van onze toekomst en in die zin een logisch onderdeel van onze corporate strategie. Door de uitvoerige tests die we doen op al onze componenten zit Melexis op een berg data en we zijn ons er al veel langer dan vandaag van bewust hoe belangrijk die zijn. We focussen nu op het steeds slimmer inzetten van data ten voordele van onszelf en van onze klanten.”

VEERLE LOZIE • VP Operations & IT van Melexis • Lid van de raad van bestuur van Bestbend en de raad van advies van Delta Light • Verkozen tot CIO of the Year (2014) • Ondervoorzitter van het CIOforum in België

Innovatie en duurzaamheid Hoe zien jullie in die context de rol van IT binnen Melexis?

Veerle: “IT is bij ons niet de klassieke afdeling in haar ivoren toren; ze maakt echt deel uit van de business en samen ontwikkelen we mooie oplossingen. Het is natuurlijk fantastisch dat onze medewerkers steeds meer zelf vragende partij zijn voor digitale veranderingen naarmate ze meer voeling krijgen met technologie. We laten hen dan ook graag zelf experimenteren om oplossingen te vinden, in een veilige omgeving en volgens bepaalde guidelines weliswaar. Daarnaast is IT vaak de voorloper van zaken die later bedrijfsbreed worden uitgerold, zoals project management offices en virtueel werken via Google Hang-outs.”

Het STEM-platform is een onafhankelijke groep experten die de Vlaamse regering adviseert over het STEM-actieplan en prioriteiten voorstelt. De Vlaamse regering stelt de leden aan. Zij zetten hun kennis, ervaring en netwerk in om via het STEM-platform de beoogde doelstellingen uit het actieplan te bereiken.

Françoise, u bent voorzitter van het STEM-platform. Vanwaar dat engagement?

Françoise: “Het is iets wat mij persoonlijk nauw aan het hart ligt en ook in ons bedrijf leeft. Toen enkele jaren geleden in onze organisatie initiatieven opborrelden met een STEM-component, besloten we om er ons corporate social responsibility-thema van te maken en met onze kennis en innovatievermogen positief bij te dragen aan meer STEM in de wereld. Heel wat Melexis-medewerkers zijn bijvoorbeeld tijdens de werkuren coach aan STEM-academies. Persoonlijk wil ik meer diversiteit krijgen in STEM. Vrouwen zijn daar helaas nog steeds schromelijk ondervertegenwoordigd. We kunnen meisjes warm maken voor STEM als ze de maatschappelijke relevantie inzien, bijvoorbeeld om klimaatoplossingen te ontwikkelen. Zo kunnen we het tekort aan STEM-profielen dichten, maar ook en vooral technologie beter en breder inzetbaar maken. Want als technologie ook meer de invalshoek van vrouwen integreert, krijg je betere producten en diensten en kan de wereldwijde economische genderkloof sneller gedicht worden. Misschien zelfs in één generatie, wie weet.”

4 8 _ F E D N OT _ N I EU W E D I R EC T EU R-G EN ER A A L OV ER D I G I TA LE P L AT FO R M EN

FEDNOT ondersteunt de notariskantoren met juridisch advies, IT-oplossingen, kantoorbeheer, opleiding en informatie voor het grote publiek.

als speerpunt van dienstverlening VISIE

Ook in de digitale samenleving blijft er voor de notaris een rol weggelegd. Nieuwe technologie versterkt het dienstenaanbod van de notaris, die tegelijk meer ruimte krijgt om het verschil te maken met advies, empathie en discretie.

HET BNN Het Beveiligd Notarieel Netwerk (BNN) is een initiatief van Fednot en Proximus. Het gaat om een beveiligd, netwerk dat volledig gescheiden blijft van het reguliere internet. Via het BNN hebben notariskantoren op een veilige manier contact met elkaar en met Fednot. Het BNN vormt de basis voor een hele waaier aan digitale toepassingen waarmee de kantoren hun dienstverlening aan cliĂŤnten uitbreiden en verbeteren.

_ 49

JAN SAP studeerde rechten in Leuven en Louvain-laNeuve. Hij werkte meer dan twintig jaar voor Unizo, waarvan bijna tien jaar als secretarisgeneraal van de Federatie Vrije Beroepen.

Sinds eind 2018 is hij de nieuwe directeurgeneraal van Fednot.

ednot is de federatie van het notariaat. Ze verstrekt j u r i d i s c h a d v i es aan de notariskantoren in ons land. Daarnaast biedt Fednot een aantal ondersteunende diensten, onder meer rond IT en kantoorbeheer. “We mogen IT gerust omschrijven als de speerpunt van onze dienstverlening”, zegt Jan Sap. De kersverse directeurgeneraal van Fednot leerde de wereld van het notariaat van nabij kennen tijdens zijn lange carrière bij Unizo. Een kleine tien jaar was hij er actief als secretarisgeneraal van de Federatie Vrije Beroepen, waar ook de notarissen toe behoren. Eind 2018 zette hij de stap naar Fednot. “Van de tweehonderd medewerkers bij Fednot zitten er honderd in de ITafdeling”, zegt hij. “Fednot vormt zo het IT shared service center voor de hele sector. We bieden onder meer een portaal aan met een vijftigtal IT-toepassingen.”

F

Digitaal notariaat Voor een buitenstaander is dat wellicht een onvermoede vaststelling, in schril contrast met het klassieke imago van de notaris die zweert bij pen en papier. Jan nuanceert. “De notaris is bovenal een sterk merk”, zegt hij. “Altijd geweest, trouwens. Uit bevragingen komt telkens weer naar voren dat de burger het

werk van de notaris waardeert en vertrouwt. De notaris staat voor kwaliteit.

Vooral het vertrouwen is belangrijk. In de digitale economie groeit vertrouwen uit tot de belangrijkste munteenheid.” Los daarvan is het notariaat al lang niet meer de papierwinkel van weleer. Bijna twintig jaar geleden vond de lancering van het eNotariaat plaats, een afgesloten en beveiligd platform voor de notarissen, met heel wat gedeelde toepassingen.

Uiteraard gebruiken de notarissen ook toepassingen die de diverse overheidsdiensten aanbieden, zoals eDepot, waarmee de notaris elektronisch een onderneming kan creëren en ondernemingsgegevens aanpast in de databanken van de overheid, en eRegistration, voor de online registratie van notariële akten bij de FOD Financiën. “Vandaag

50 _ F E D N OT _ N I EU W E D I R EC T EU R-G EN ER A A L OV ER D I G I TA LE P L AT FO R M EN

HET NOTARIAAT IN CIJFERS • 1.150 kantoren, met samen 1.550 notarissen en 8.000 medewerkers • Jaarlijks gaan ruim 2,5 miljoen mensen langs bij hun notaris • 900.000 akten per jaar

“ W E Z I E N TECHNOLOGIE NIET ALS EEN BEDREIGING, MAAR ALS EEN OPPORTUNITEIT OM DE ROL VAN DE NOTAR I S ALS ADVISEUR VERDER T E V ERST ER K EN.” Jan Sap, directeur-generaal bij Fednot

neemt de digitalisering verder uitbreiding in de richting van het grote publiek”, zegt Jan. “Ik denk dan aan toepassingen als Biddit en MyBox.” Het online platform Biddit vormt de digitale tegenhanger van de traditionele openbare verkoop. Het laat de burger toe om online vastgoed te kopen onder begeleiding van de notaris, zonder de verplaatsing naar een openbare zitting. MyBox is dan weer een tool die informatie biedt rond huwelijks- en samenlevingscontracten.

Confidentiële informatie De initiatieven geven duidelijk aan dat ook bij Fednot het belang van digitale dienstverlening hoog op de agenda staat. “De notaris speelt in op evoluties binnen de samenleving”, stelt Jan. “Het digitale kanaal biedt heel wat mogelijkheden om de burger efficiënter en sneller te bedienen. Dat is zeker een stap vooruit. Tegelijk blijft veiligheid een belangrijk aandachtspunt.” De notaris beheert heel wat gevoelige, confidentiële informatie. Dat maakt van het notariaat een interessant doelwit voor cybercriminelen. Fednot anticipeerde daarop met de ontwikkeling van het Beveiligd Notarieel Netwerk (BNN), in samenwerking met Proximus (zie p. 48). Dat netwerk zorgt in alle veiligheid voor de nodige connectiviteit tussen de kantoren en de federatie.

Technologie biedt opportuniteit Ziet de notaris in de digitale evolutie dan geen mogelijke bedreiging voor zijn ambt? Een technologie als blockchain, bijvoorbeeld, zou perfect kunnen optreden als een nieuwe vorm van het vastleggen van een hypotheek, een contract of een andere akte. “Zo bekijken we de dingen niet”, zegt Jan. “De burger doet vandaag zo goed als alles met zijn smartphone. Het is belangrijk dat het notariaat daar in meegaat en ook nieuwe, digitale diensten aanbiedt. Zo maken we het mogelijk om via videoconferentie een akte af te sluiten.” Ondermijnt de notaris zo zijn eigen business? “Toch niet. We zien het als een opportuniteit.

Idem voor blockchain. De technologie is er. Waarom zouden we die willen tegenhouden?

Integendeel, we doen er goed aan de technologie zoals steeds te omarmen en onze rol te versterken door daar net extra advies rond aan te bieden.” Fednot richtte in dat verband trouwens een lab op, dat de ontwikkelingen rond blockchain op de voet volgt.

“We hebben ook meegewerkt aan een boek om blockchain en zogenaamde smart contracts te kaderen, zowel bij de notaris als bij het brede publiek.”

Jan verwijst naar ‘21 lessen voor de 21ste eeuw’ van Yuval Noah Harari. “Een heel interessant boek”, zegt hij, “zeker ook vanuit het standpunt van de notaris.”

Harari beschrijft hoe het bezit van grond ooit de maatstaf van alles was, later dat van de productiemiddelen. Volgens Harari zullen de oorlogen van de toekomst om data draaien. “Het notariaat beschikt over een schat aan data: over hoe families functioneren, over vastgoed, testamenten, bedrijven, noem maar op. We onderzoeken onder meer hoe we met nieuwe technologie – bijvoorbeeld met artificiële intelligentie – die data kunnen aanwenden om nieuwe inzichten te creëren, om informatie te ontsluiten en voorspellingen te formuleren.”

Discretie Het is een voorbeeld van de manier waarop de technologie de notaris vooruit helpt. “Maar de

BNN IN DE PRAKTIJK _ 51

Notariskantoor van François Kumps gaat digitaal dankzij het Beveiligd Notarieel Netwerk

Authentieke akten vanop afstand Voor François Kumps is de digitalisering van zijn notariskantoor in Terhulpen een langverwachte evolutie. Het belangrijkste aspect van die digitale transformatie? Het Beveiligd Notarieel Netwerk, aangeboden door Fednot en Proximus. Tevreden cliënten gegarandeerd.

kern blijft toch altijd de wijsheid en ervaring van de notaris zelf”, vervolgt Jan. “Een dossier los je niet op met een chatbot of een algoritme.

De technologie kan de informatie aanreiken, maar het is uiteindelijk de empathie van de notaris en het vertrouwen van de cliënt die voor het eindresultaat zorgen.” Dat blijft de belangrijkste reden waarom de cliënt naar de notaris komt. “Tegelijk is ook discretie een sleutelbegrip”, vult Jan nog aan. “Tijdens een onderhoud met de notaris komt er vaak ook veel informatie over de bredere context op tafel.” Dat blijft tot nader order iets waar geen enkele technologie mee uit de voeten kan. Fednot neemt haar taak binnen de huidige brede, technologische evolutie bijzonder ernstig. “Jazeker, we bevinden ons momenteel volop in een strategische oefening”, zegt Jan. “We houden de vinger aan de pols en willen bekijken in welke richting het notariaat verder evolueert. We doen dat trouwens niet alleen met de notarissen zelf, maar ook met externe experten.”

Wat zijn uw indrukken over het BNN-platform?

François: “Dit systeem is een fantastische nieuwigheid. Het vergt natuurlijk een zekere informaticauitrusting en een opleiding voor onze werknemers maar de toegevoegde waarde is erg hoog, zowel voor mijn kantoor als voor mijn cliënten.”

Waarom bent u het BNNplatform gaan gebruiken?

François: “Als notaris ben ik er altijd al van overtuigd geweest dat de digitalisering een troef zou zijn voor onze sector. Het Beveiligd Notarieel Netwerk biedt me onder meer een privénetwerk, een beveiliging van de gegevens en de mogelijkheid om videoconferenties te houden. Belangrijke problemen kunnen veel gemakkelijker worden opgelost wanneer je elkaar ziet.”

In welk opzicht vergemakkelijkt het BNNplatform uw dagelijks werk?

François: “De notariële gebruiken maken dat elke partij het recht heeft om een eigen notaris aan te stellen voor een transactie. In bepaalde gevallen kan dat aanzienlijke verplaatsingen met zich meebrengen voor de notaris en de cliënt. Voor oudere cliënten vormen die verplaatsingen vaak een bron van stress en voor de notaris brengen ze dikwijls heel wat tijdverlies met zich mee. Het feit dat beide partijen vanop afstand met elkaar kunnen praten terwijl ze elkaar zien, maakt deze oplossing dan ook erg interessant.”

Welk type van ondersteuning mag u van Fednot verwachten?

François: “Van de installatie tot de implementatie heb ik altijd kunnen rekenen op een snelle en efficiënte service. Het systeem werd opgestart in aanwezigheid van Fednot, Proximus en mijn informaticapartner. Het was een foutloos parcours.”

Brengt de digitale transformatie voor een notaris moeilijkheden met zich mee?

François: “Neen, totaal niet. In eerste instantie hebben we de inkomende documenten en dossiers gedigitaliseerd. Zo kunnen we de informatie centraliseren en snel terugvinden volgens de logica die eigen is aan het kantoor. Dat alles komt ook de cliënten en de openbare dienstverlening in het algemeen ten goede.”

“ In eerste instantie hebben we de inkomende documenten en dossiers gedigitaliseerd.

Zo kunnen we de informatie centraliseren en snel terugvinden volgens de logica die eigen is aan het kantoor.”

François Kumps, notaris in Terhulpen

52 _ BNN IN DE PRAKTIJK

Notaris Georges Hougaerts, een van de eersten om het BNN-platform te gebruiken

Kilometers en tijd bespaard Meester Georges Hougaerts uit Tongeren was een van de eerste notarissen in ons land die het Beveiligd Notarieel Netwerk in huis haalde. Vooral de videoconferencingmogelijkheden bevallen hem enorm.

Wat vindt u van het BNNplatform?

Georges: “Ik vind het zeer goed.

Het is een baanbrekende innovatie die ons beroep weer een stevige stap in de richting van het digitale zet. Je moet natuurlijk al redelijk goed uitgerust zijn en een beetje kennis van IT hebben, maar als je, zoals ik, de digitale revolutie een beetje volgt, besef je dat dit de juiste weg is.”

In welk opzicht biedt Fednot steun?

Georges: “Bij het installeren hebben zij bijvoorbeeld geholpen om de videoconferencing op poten te zetten. Ze houden me ook regelmatig op de hoogte van nieuwe mogelijkheden op het systeem via mail. En ze bieden ook support natuurlijk, maar die heb ik gelukkig nog niet veel nodig gehad. ”

Waarom bent u BNNgebruiker geworden?

Georges: “Ik heb voor het eerst met het systeem kennisgemaakt op een congres en ik wou graag als een van de eersten mee op de trein springen. Vooral de videoconferencing gebruik ik heel regelmatig. Ik woon een beetje in een uithoek van het land en als ik vroeger naar een confrater in bijvoorbeeld Brussel of Antwerpen moest rijden, was ik daar een halve dag mee kwijt. Nu doen we alles via videoconferencing.”

Hoe moeilijk is het als notaris om naar zo’n digitale werkomgeving over te schakelen?

Georges: “Je moet een klein beetje in IT geïnteresseerd zijn en ook wel de juiste infrastructuur hebben, ook qua bekabeling bijvoorbeeld. Maar vanaf dan wijst het zichzelf uit. De meeste notarissen hebben natuurlijk ook al stevige stappen richting digitalisatie gezet, dus wat dat betreft, hebben we ervaring.”

Op welke manier vergemakkelijkt BNN uw werk?

Georges: “Het voornaamste voordeel voor mij zijn de tijd en de kilometers die ik er mee uitspaar.

Bovendien ben ik nu honderd procent zeker dat mijn studie optimaal beveiligd is op het vlak van IT, in die mate zelfs dat ik aan het overwegen ben om de beveiliging die ik zelf had geïnstalleerd wat af te bouwen. Alleen mijn telefonie loopt nu nog over de lijn van mijn vorige operator, waarschijnlijk ga ik dat in een dubbel systeem behouden.”

GEORGES HOUGAERTS is al 12 jaar notaris. Sinds augustus 2018 maakt hij gebruik van het BNNplatform.

Smart City: ONDERZOEK

V.l.n.r.: Benoît Van Calbergh, Pierre Richard, Véronique Davaux, Philippe Delvaux.

Het pilootproject Smart City Live Lab draait in Ottignies-Louvain-la-Neuve op volle toeren. De eerste resultaten zijn gepubliceerd en het ecosysteem wordt geconsolideerd. Een stand van zaken met vier uiterst enthousiaste actoren van het project.

l maandenlang zijn de voornaamste stakeholders van het project geïdentificeerd en staat het pilootproject Smart City Live Lab in het teken van drie thema’s: veiligheid & preventie, mobiliteit en energie.

“De gegevensverzameling is al achter de rug.

Nu plukken we de vruchten van de talloze analyse- en interfacemogelijkheden tussen de instrumenten van het ecosysteem en de onze. Dat is een ongeziene situatie”, verduidelijkt Benoît Van Calbergh, verantwoordelijke van de dienst Cartografie van de stad.

A

Geluidsoverlast: een kwestie van normen Voor de thema’s veiligheid & preventie en mobiliteit wekte de kruising van nieuwe gegevens met die van de 800 telefonische meldingen van geluidsoverlast per jaar de aandacht van Véronique Davaux, verantwoordelijke voor de dienst Strategische Analyse van de politiezone Ottignies-Lou-

SMART CIT Y _ OT TIGNIES-LOUVAIN-L A-NEUVE K AN VERGELIJKEN EN A ANPASSEN _ 53

nooit zonder de burger vain-la-Neuve: “In een breder kader hebben we het concept ‘Louvain-la-Nuit’ uitgewerkt.

Met het ecosysteem van Proximus kunnen we onze gegevens kruisen met de objectieve gegevens gemeten door sonometers.”

Schepen Philippe Delvaux vult aan: “We streven niet naar nultolerantie. We willen een levende stad maar wel met respect voor de geldende normen.”

Van 1 naar 5 sonometers De eerste sonometer heeft gegevens verzameld in een wijk van Ottignies. “Heel snel hebben we gegevens van de histogrammen kunnen kruisen met het moment van de oproepen. We hebben daarbij slechts een doel: het welzijn van de inwoners verzekeren”, legt Véronique uit. Er zullen nog vier bijkomende sonometers worden geïnstalleerd op de plaatsen vanwaar de meeste oproepen voor geluidsoverlast komen. “We kijken ernaar uit om het decibelniveau in de wijken te controleren en na te gaan of de geldende normen worden gerespecteerd. De uitstekende samenwerking met de UCLouvain is cruciaal om dit project tot een goed einde te brengen”, benadrukt de strategische analist van de politiezone.

Het mobiliteitsbeleid bijsturen Mobiliteitsadviseur Benoît is fan van het instrument FLOWcheck, dat werd ontwikkeld door Be-

OTTIGNIESLOUVAIN-LA-NEUVE • Oppervlakte: 33 km2 • 31.550 inwoners • Meer dan 2.740 zelfstandigen • De grootste ondergrondse parking van de Benelux (3.300 plaatsen, waarvan 2.500 voor pendelaars en 800 voor bewoners) • Het grootste sportcentrum van Wallonië (Blocry)

“ Digitaliseren mag niet resulteren in een grotere digitale kloof. Als u een traject voor een intelligente stad wilt opstarten, dient u overleg met de inwoners te voorzien en de burger op elk moment centraal te stellen.”

Pierre Richard, verantwoordelijke informaticadienst

Mobile, een filiaal uit het ecosysteem van Proximus. “We weten in welke zones van ons grondgebied de meeste ongevallen gebeuren maar konden nooit eerder de effectieve snelheid van de auto’s analyseren. Met dit project hebben we kunnen verifiëren welke impact de installatie van een mobiele flitscamera heeft op de snelheid van de wagens.

De resultaten spraken boekdelen en helpen ons om ons mobiliteitsbeleid met kennis van zaken bij te sturen.”

Overzicht minuut per minuut Wanneer mobiliteit rijmt op immobiliteit wordt het nuttig om de verkeersdrukte in real time te kunnen berekenen. “We hebben nu een dynamische weergave en objectieve kaartgegevens. Het Smart City Live Lab versnelt ons denkproces terwijl de instrumenten de ingezamelde informatie heel snel consolideren. Die gegevens worden vervolgens overgemaakt aan de politiek om de besluitvorming te bevorderen. Minstens even indrukwekkend als de hoeveelheid gegevens is de eenvoud waarmee we ze kunnen interpreteren”, verduidelijkt Benoît.

17 procent minder energieverbruik Het derde geïdentificeerde thema is energie. Op dit vlak was de stad haar tijd al ver vooruit.

Toch blijken er nog besparingen mogelijk. “De bestaande ingrepen worden nog efficiënter door

de aanwezigheid van sensoren.

Daardoor konden we onze ambities ten opzichte van het Burgemeestersconvenant voor klimaat en energie in Europa scherpstellen. Dat resulteerde niet alleen in een gecentraliseerd beheer maar reduceerde ook het energieverbruik van onze openbare gebouwen met 17 procent”, aldus Philippe.

Advies voor beginners De stad Ottignies-Louvain-laNeuve heeft onder meer de ambitie om andere steden in ons land te inspireren. Het delen van kennis zit trouwens diep geworteld in het DNA van de stad.

Pierre, die de informaticadienst leidt, geeft ons enkele tips: “Als u een traject voor een intelligente stad wilt opstarten, dient u overleg met de inwoners te voorzien en de burger op elk moment centraal te stellen. De technologie moet een middel zijn, geen doel op zich. Omring u van bij het begin met de juiste partners, die kunnen aantonen dat digitalisering niet noodzakelijk samengaat met een grotere digitale kloof. En kies tot slot voor meetbare doelstellingen om concrete resultaten te kunnen bereiken.”

54 _ EEN ANDERE KIJK

JASON SAMPERS Segment Marketing Analyst bij Proximus

Millennials en IoT:

de perfecte match?

e millennials: de generatie die net oud genoeg is om zich de jaren zonder het internet nog te herinneren, met walkmans, muziekcassettes en Windows 95. Daarnaast ook de generatie die jong genoeg is om van kindsbeen af mee te zijn met de digitale golf. De zogenaamde millennials ... Ik ben er eentje van. Een ‘late’ weliswaar. Vooraan in de twintig, sinds kort op de arbeidsmarkt en een digital native. Maar hoe gaan wij, millennials, om met de digitale realiteit? Omarmen wij het Internet of Things zomaar?

D

Ik alvast wel. De idee dat alles altijd en overal met elkaar verbonden is schrikt me niet af. Integendeel zelfs, ik geniet ten volle van het gemak dat IoT met zich meebrengt. Het stopt niet meer bij de smartphone.

Ook een draadloze hoofdtelefoon, een Apple TV en Chromecast, smart speakers, slimme lampen, sloten en deurbellen ... Een voor een maken ze deel uit van mijn dagelijkse leven. En als ik in ruil voor al dat gebruiksgemak wat van mijn privacy moet opgeven, dan is dat maar zo.

Klein voorbeeld: onlangs zat ik op de tram in het centrum van Gent toen ik plots een melding kreeg op mijn smartphone. ‘Spring gerust eens binnen’, klonk het. ‘We zitten om de hoek.’ Afzender: Nespresso.

Ik wist meteen waar ik mijn favoriete koffiemerk kon vinden. En toen ik daadwerkelijk de winkel binnenging, werd mij spontaan een gratis koffie aangeboden. Marketingtrucs? Zeker! Maar vrolijk maakte het me wel. En zonder mijn smartphone was ik wellicht gewoon naar mijn vaste koffiebar gelopen. Ook vlakbij, maar de koffie is er niet gratis.

Altijd verbonden, het heeft zo zijn voordelen.

Wanneer ik echter vergelijk met leeftijdsgenoten, merk ik dat IoT niet bij iedereen zo warm onthaald wordt. Velen willen geen geld geven aan dure overbodige snufjes. Neem nu de smartwatch: duurder dan het gemiddelde horloge, maar welke meerwaarde heeft het eigenlijk? Dan liever het geld houden om uit eten te gaan, of op reis –

want millennials gaan doorgaans veel vaker op reis dan hun ouders ooit hebben gedaan.

Anderen hebben dan weer hun bedenkingen bij de invloed van IoT op onze privacy. IoT-toepassingen hebben onze gegevens nodig, en net dat geeft men niet graag prijs. En als het echt niet anders kan, dan wil men ten minste dat gedeelde data veilig staan. Security services zullen dus zeker en vast een rol spelen bij de verdere uitbouw van IoT-toepassingen.

Of we het nu willen of niet, Internet of Things zal in de toekomst nog meer zijn nut bewijzen. Vandaag vooral in de privésfeer, maar binnenkort ook – en vooral – op openbare plaatsen en in de bedrijfswereld. Niet meer eindeloos rondrijden tot je op een parkeerplaats botst, maar via een app meteen een beschikbare plek vinden. Niet meer de hele nacht alle straten verlichten, maar lampen enkel aansteken als iemand voorbijkomt.

Handig toch? Kijk maar naar de smartphone: tien jaar geleden had bijna niemand er een.

‘Niet nodig’, klonk het. Nu kan haast niemand nog zonder. Voor IoT zal het wellicht niet anders zijn.

Ons klantenbestand?

Dat is samen met mijn werknemers op stap, zeker?

Bedrijfsgegevens beveiligen Elk onbeveiligd mobiel toestel verhoogt het risico op gegevensdiefstal. Met onze security- en management-tools is uw vertrouwelijke informatie altijd en overal beveiligd.

Met Secure Workplace van Proximus bent u ook morgen mee

Ondernemen in de digitale wereld start op

proximus.be/ookmorgenmee