Proximus One Q4 2019 NL #35

#35 magazine over de digitale business november 2019

THINK POSSIBLE

Voor wie meesurft op de digitale golf, liggen de opportuniteiten van nieuwe technologieĂŤn voor het rapen.

HYPERCONNECTED INFRASTRUCTURE

Kan uw IT-infrastructuur de explosie van data aan?

SECURITY INTELLIGENCE

De kracht van uw IT-beveiliging bepaalt de sterkte van klantentrouw en partnerships.

RETAIL 4.0

De winkel van morgen is data-driven en maakt gebruik van IoT.

Proximus online

Boek een digitale check-up van uw bedrijf met een Proximus-expert De digitale transformatie gaat razendsnel. Ze empowert medewerkers en biedt klanten een sterkere customer experience.

Blijf daarom niet achter en boek uw gratis digitale check-up.

Think possible

Scan deze pagina en boek een gratis digitale check-up van uw bedrijf.

proximus.be/digitaleconditie

WELKOM _ 3

Scan deze pagina en laat Bart Van Den Meersche u welkom heten in One.

Think possible D

e digitalisering versnelt. We zien dat in de manier waarop we werken, inkopen doen en onze vrije tijd indelen, maar ook in onze veranderende verwachtingen van bedrijven.

Voor de bedrijven is het van cruciaal belang om op de digitale golf mee te surfen. Voor wie dat niet doet, dreigt disruptie. Voor wie dat wel doet, liggen een heleboel opportuniteiten voor het rapen. Alleen is die continue digitalisering lang niet vanzelfsprekend. Meedraaien in de digitale wereld vraagt niet alleen nieuwe v ­ aardigheden, maar ook een andere bedrijfscultuur, die verandering ­verwelkomt en openstaat voor sterke samenwerking binnen en buiten de organisatie.

Proximus gelooft sterk in de digitale revolutie. We helpen onze klanten om de opportuniteiten van het digitale verhaal optimaal te benutten, onder meer door sterk te blijven investeren in de connectiviteit die aan de basis ligt van het digitale verhaal. Met fiber en 5G brengen we de kansen van een digitaal België binnen handbereik van iedereen.

We hebben daarom ook hard gewerkt aan de uitbouw van Proximus Accelerators, een samenwerkingsverband tussen end-to-end IT-experten. Het is een groep van ­digitale doeners die de handen in elkaar hebben ­geslagen om klanten te ondersteunen bij de t­ ransformatie van hun business, aangedreven door t­ echnologie. Elk lid is een expert die de andere experts aanvult. Daardoor is Proximus Accelerators in staat om end-to-end IT-uitdagingen op te lossen: van API-ontwikkeling, ­g eïntegreerde IT-oplossingen, vraagstukken rond dataprivacy en dataveiligheid, tot slimme o ­ plossingen voor mobiliteit.

Hoe we dat exact doen, ­lichten we u ­ itgebreid toe in deze editie van One magazine.

Veel leesplezier!

BART VAN DEN MEERSCHE

Chief Enterprise Market Officer Proximus

4 _ G E S P OT _ A LG EN A L S A N T WO O R D O P D E K LI M A AT V ER A N D ER I N G

1 bioreactor 400 x doeltreffender dan 1 hectare aan bomen

_ 5

omen werden lange tijd geprezen als een krachtig instrument om koolstof af te breken. De recente richtlijn om ‘meer bomen te planten’ werd het meest zichtbare antwoord om onze klimaatdoelstellingen te halen. Die oplossing brengt echter ook een niet te verwaarlozen ­economische en sociale kostprijs met zich mee en de tijd die dat proces n ­ odig heeft, kan wel eens te lang zijn om de crisis te stoppen.

Naast meer bomen planten is er echter nog een andere – verrassende – ­oplossing: algen. Algen zijn één- of meercellige organismen in staat tot fotosynthese. Ze groeien zowel in zoet als zout water en breken koolstof sneller af dan bomen. Ze nemen bovendien veel minder ruimte in beslag. Producten zoals bioreactoren op artificiële ­intelligentie ­zullen algen helpen om koolstof in een ­optimaal tempo en binnen de nodige tijd af te b ­ reken. En dat is nog maar een klein facet van de ‘algaenomics’-­ beweging, die zich toelegt op nieuwe en i­nnovatieve manieren om algen te gebruiken.

B

Hoe werkt de bioreactor met algen?

KENMERKEN VAN ARTIFICIËLE & MACHINALE INTELLIGENTIE: 1. Lichtbeheer 2. Temperatuur­ regeling 3. pH-regeling 4. Automatische oogst van biobrandstof 5. Gegevens­ verzameling 6. Maximalisering van CO2-afbraak

1_Luchtinlaat Deze kan in openlucht of op de uitlaat van een gebouw worden geplaatst. De lucht wordt dan in de vorm van bubbels verspreid in de tank met water en algen.

2_De algen laten groeien Algen hebben alleen CO2 en licht nodig. Dat licht mag bovendien kunstlicht zijn. De algen en het water worden door een reeks van buizen gepompt om hun blootstelling aan het licht te maximaliseren.

3_Aangroei van biomassa Naarmate algen CO2 verbruiken, produceren ze biomassa die men kan oogsten en verwerken tot b ­ randstoffen, olie, p ­ roteïnerijke voedingsmiddelen met hoge voedings­waarde, meststoffen, plastics, ­cosmetica en nog veel meer.

4_Oogst & scheiding Dit wordt volledig ­a angestuurd door artificiële intelligentie om de perfecte hoeveelheid algen te bekomen en ­zoveel mogelijk CO2 af te breken.

5_Schone uitlaat Nadat de algen 60 tot 90 ­p rocent van de CO2 en andere vervuilende ­s toffen in de inlaatlucht hebben verbruikt als vitale voedingsstoffen, wordt er schone, ­zuurstofrijke lucht afgegeven.

6_Volledig AI-gedreven proces De ­a rtificiële intelligentie optimaliseert de algengroei en de CO2-consumptie en oogst de algen z­ onder ­menselijke interventie.

Scan deze pagina en ontdek in de video alles over de bioreactor.

#35

Visie & inzicht

12 BLIJF VOOROP MET DE PROXIMUS ACCELERATORS

Renmans, spmt arista, haven van Zeebrugge en FOD Financiën & FOD Justitie kregen hulp van digitale doeners bij hun digitale transformatie.

26 NATIONALE LOTERIJ

Waar het ooit over die klassieke trommel met balletjes ging, is de Nationale Loterij uitgegroeid tot marktleider dankzij creativiteit, innovatie en big data.

One magazine experience dankzij AR Online en offline groeien steeds ­dichter naar elkaar toe. Lees, kijk en luister. Beleef One magazine via augmented reality.

1. D ownload de gratis app VEEEW in de App Store of Google Play.

2. Scan de pagina’s waar u het VEEEW-icoon ziet.

3. O ntdek meer video, audio en webcontent en maak van One een experience.

33 TECHNOLOGIE BRENGT DIGITALISERING IN DE PRAKTIJK

Nieuwe netwerktechnologieën zoals 5G vormen de infrastructuur waarop een hele digitale transformatie vorm krijgt.

Digitale business 08 BEDRIJVEN MOETEN DIGITAL FIRST

Uitdagingen en opportuniteiten in de digitale wereld

18 HYPERCONNECTED INFRASTRUCTURE

Maak uw IT-infrastructuur klaar voor de explosie aan data

22 VERZEKERAAR P&V GROEP

Elke gebruiker krijgt een gepast profiel

24 HET NIEUWE NETWERK SDx

De structuur van uw netwerk moet zich aanpassen aan de gebruiker, niet omgekeerd

32 DRONE-ECONOMIE IN BELGIË

Interview met Yves Schellekens van Agoria

36 NOODHULP VIA HET INTERNET OF FLYING THINGS Interview met Tom De Jaeger, oprichter van Tersec

40 ZONDER STERKE IT-BEVEILIGING GEEN PARTNERS

45

Interview met Christophe Crous van Proximus

GERICHT INVESTEREN IN SECURITY

Interview met Valéry Vander Geeten van het Centre for Cyber Security Belgium

Nieuwe, sluitende en vooral meetbare aanpak van IT-beveiliging met security intelligence.

58 DE DIGITALE REVOLUTIE ‘MADE BY CARREFOUR’

De smartphone moet een partner worden voor werknemers om de winkelervaring van klanten te verbeteren.

43 DE ONDOORDRINGBARE MISSIE VAN NIS 44 PATIËNTEN IN GEVAAR BIJ HACKING Interview met Stefaan Vansteenkiste van Heilig-Hartziekenhuis Lier

49 HOUDBAARHEIDSDATUM OMNICHANNEL VERLOPEN

Interview met retailspecialist Gino Van Ossel

51 NIEUWE TECHNOLOGIE STUURT TOEKOMST RETAIL Van IoT en location analytics, tot electronic shelf labeling en blockchain

62 EEN ANDERE KIJK

Is het (digitale) leven de moeite waard om geleefd te worden?

Uitgave van Proximus NV van publiek recht Jaargang 13/ nummer 35/ Q4 2019 Verantwoordelijke uitgever: Bart Van Den Meersche, Koning Albert II-laan 27, 1030 Brussel Samenstelling: Charline Briot, Patrick De Saeger, Nancy Janssens, Robbin Sacré Medewerkers: Andrew Beavis, Robert Doran, Frank Van den Branden, Isabelle Latour, Dries Van Damme, Michaël Dehaspe, Michaël Vandamme, Birgit van de Wijer, Frederic Petitjean, Koen Bruelemans, Kurt Deman en Filip Van Loock.

Concept en realisatie: www.propaganda.be Voor een versie in een andere taal: Version française: afin d'obtenir un exemplaire de ce magazine en français, surfez sur enterprises.proximus.com/preference_centre_fr. English version: if you want to receive a copy of this magazine in English, surf to enterprises. proximus.com/preference_centre_en. De technische specificaties gelden alleen ter inlichting. Proximus behoudt zich het recht voor om deze zonder voorafgaandelijke mededeling te wijzigen.

Voor meer informatie, neem contact op met: Patrick De Saeger, patrick.de.saeger@proximus.com De contactgegevens van uw Proximus-accountmanager niet bij de hand?

Surf naar proximus.be/mycontacts

8 _ T H I N K P OSS I B L E _ B ED R I J V EN O P W EG N A A R D I G I TA A L LEI D ER S CH A P

BART VAN DEN MEERSCHE is Chief Enterprise Market Officer bij Proximus. Hij studeerde wiskunde aan de KU Leuven. Na 28 jaar bij IBM – waaronder acht jaar als Country Manager Belux – stapte hij in 2011 over naar Proximus.

STR ATEG I E

Think possible De digitale revolutie wint alleen maar aan snelheid.

Het plaatst de bedrijven voor een belangrijk vraagstuk.

Hoe veranderen de verwachtingen van de klanten in dat digitale verhaal en wat moeten de bedrijven doen om die verwachtingen in te lossen? Proximus benoemt de uitdagingen die daarmee gepaard gaan, maar wijst vooral ook op de kansen die de digitale wereld met zich meebrengt.

Alles wordt digitaal. Hoe ziet Proximus de wereld veranderen?

Bart Van Den Meersche, Chief Enterprise Market Officer bij Proximus: “De digitale revolutie is begonnen bij de consument. De cijfers spreken boekdelen: 42% van de Belgische consumenten koopt online via de smartphone, de fiscus ontving dit jaar ruim 2,3 miljoen belastingaangiften via Tax-on-Web, we beluisteren muziek en bekijken series op de smartphone, enzovoort. We gaan niet langer online, we leven online.

De consument kiest ­duidelijk voor digital first en neemt ­d iezelfde ­ervaringen en verwachtingen mee naar het werk. De ­bedrijfswereld moet daar in mee.”

De digitale revolutie verloopt snel. Wat moet een bedrijf doen om de boot niet te missen?

“Het lijkt misschien ironisch, maar de bron van de nieuwe marktvragen – en van de pijnpunten die eruit voortvloeien – vormt ook de oplossing. Bedrijven kunnen de digitale transformatie als een bedreiging zien, maar ook als een opportuniteit. Bedrijven die ervoor kiezen om de digitalisering te omarmen, doen dat om een betere klantenervaring aan te bieden. Digitalisering biedt ook een hefboom voor operationele uitmuntendheid, bijvoorbeeld door bedrijfsprocessen te ver-

_ 9

Bedrijven moeten digital first snellen met automatisering, en zorgt voor meer mobiliteit en flexibiliteit bij de medewerkers.

Bovenal leidt digitale transformatie tot een complete hertekening van producten en diensten.

Zo ontstaan er nieuwe ecosystemen en partnerschappen waarmee bedrijven de disruptie te snel af zijn. Dat is belangrijk.

Als bedrijf mag je niet denken dat de digitalisering je niet kan raken. Wil je morgen overleven, dan moet je je wapenen tegen mogelijke disruptie en daarbij tegelijk de opportuniteiten van nieuwe technologieën maximaal benutten.”

KIEZEN VOOR PARTNERS

Wat zijn de uitdagingen waar de Belgische bedrijven vandaag het meest mee worstelen wanneer het om de digitale revolutie gaat?

“We zien dat bedrijven in de ­e erste plaats op zoek zijn naar inzicht en begeleiding. Ze willen weten hoe nieuwe ­technologieën hun bedrijfsmodellen in de ­toekomst mogelijk ­ontwrichten.

Belangrijker is dat ze begeleiding zoeken bij de manier ­waarop ze die technologieën zelf n ­ uttig ­k unnen toepassen, ter ondersteuning van duurzame groei.

Ze zijn vaak ook op zoek naar ver trouwen, willen de weg

­ inden naar de juiste partners. v ­Aansluitend komt het er ­uiteraard op aan de gekozen ­oplossingen te ­implementeren. De ­verschuiving van het bedrijfsmodel en van de ­b edrijfsprocessen naar een meer digitale wereld vereist ­daarbij medewerkers met a ­ ndere, ­n ieuwe competentieprofielen.

Het is lang niet evident om die expertise allemaal in eigen huis te ontwikkelen. Vandaar de nood aan partnerschappen.”

Hoe gaat Proximus concreet met die uitdaging om?

“We schatten het belang van cocreatie hoog in. Ik denk d ­ aarbij onder meer aan het partnerschap met bouwgroep Besix, waarbij Proximus bij bouw­ projecten optreedt als de ­partner voor alles wat met connectiviteit en het gebruik van tools voor gebouwenbeheer te maken heeft. Ook itsme® is een goed voorbeeld: een digitale tool voor ­veilige authentificatie, ontstaan uit de samenwerking tussen vier grootbanken en drie ­B elgische telecomoperatoren.”

SLEUTEL TOT SUCCES

Hoe kunnen bedrijven best omgaan met de nieuwe vragen van de markt en de eigen pijnpunten die ze daarbij ervaren?

“We mogen de digitale revolutie niet enkel als een technologisch verhaal bekijken. Het gaat in de eerste plaats om een ingrijpende culturele verandering. ­Tegelijk moeten we het niet al s een ­bedreiging, maar als een opportuniteit zien. Net daarom zeggen wij aan onze klanten: think possible.

België hoort binnen de EU bij de ‘sterke innovatoren’. Belgische bedrijven scoren uitstekend rond de integratie van FEIT technologie. Alleen Ierland en Nederland doen het beter. Verder behoort België bij de zeven Europese landen die het meest actief zijn rond AI. Maar we kunnen het nog veel beter doen op het vlak van security, digitaal werken en hyperconnectiviteit.

We tonen welke ­mogelijkheden er zijn om de kansen van de d ­ igitale wereld te grijpen en we ondersteunen hen om die zo goed m ­ ogelijk te implementeren. ­Concreet ­zeggen we aan onze klanten: bepaal je ­s uccesfactoren voor morgen op alle ­dimensies van de trans­formatie (voor k­ lanten, ­medewerkers, processen en businessmodellen). ­Identificeer daarbij de ­hindernissen die je vandaag ondervindt, zowel op digitaal als niet-digitaal vlak.

Dat is de succes­formule voor een ­geslaagde digitale transformatie.”

Doen de Belgische bedrijven dat ook voldoende? Hoe scoren we daar in vergelijking met de rest van Europa?

10 _ T H I N K P OSS I B L E _ B ED R I J V EN O P W EG N A A R D I G I TA A L LEI D ER S CH A P

“ W E G E L O V E N I N H E T P A R T N E R M O D E L .

I N H ET D I G ITALE TI J DPER K MA K EN SAM ENW ER K I NG EN COCR E ATI E H ET V ERSCH I L .”

“België staat op de negende plaats in de digitale ranking van Europa. Het betekent dat de Belgische bedrijven ­moeten ­inves te re n i n o p los si n g e n , ­w illen we de digitale e ­ conomie omarmen met ons land en in de ranking stijgen om zo een ­toonaangevende rol te spelen.”

MEER EN SNELLERE CONNECTIVITEIT

Wat doet Proximus om de Belgische bedrijven hierbij te ondersteunen?

“We geloven sterk in de uitbouw van een betere samenleving door iedereen te helpen de opportuniteiten van de digitale wereld ten volle te benutten. We investeren in de connectiviteitsinfrastructuur, zodat we de kansen van het digitale verhaal voor iedereen bereikbaar maken. Centraal staat daarbij de investering van drie miljard euro in fiber. We bouwen het snelste netwerk, als fundament van een digitaal België. Daarnaast hebben we vandaag 99,9% outdoor en 99,5% indoor mobiel netwerkbereik met 4G. We breiden verder uit naar 4,5G en zijn straks klaar voor 5G. De komst van 5G – daar zijn we van overtuigd – zal een doorbraak betekenen voor de

De helft van alle bedrijventerreinen in België is al aangesloten op fiber.

- Iedere 5 minuten rolt FEIT Proximus fiber uit bij een professionele klant zodat een aansluiting mogelijk wordt.

- Iedere 15 minuten sluit Proximus een nieuwe klant op fiber aan.

digitale ­revolutie van de bedrijfswereld en de overheid. Daarnaast investeren we in onze rol als partner. Om een relevante rol te spelen voor onze klanten, is het ­b elangrijk dat we de noden van die klanten begrijpen. We m ­ oeten een sterk inzicht hebben in de uitdagingen en o ­ pportuniteiten van hun s­ pecifieke s­ ectoren.

Daarom v­ oeren we een diepgaande klanten­s egmentering door in de manier waarop we ons organiseren: van verkoop, over productont­wikkeling, tot service.

Die aanpak komt goed tot uiting in onze advisory services, waarmee we klanten heel gericht en op maat begeleiden en a ­ dvies verstrekken rond hun ­digitale traject, van i­nspiratie tot implementatie.”

5G biedt niet alleen meer bandbreedte dan 4G. Het belangrijkste voordeel is de mogelijkheid om ‘network FEIT slicing’ toe te passen: het netwerk onderverdelen in verschillende virtuele netwerken.

U vermeldde de komst van 5G. Hoe zal die technologie de Belgische bedrijven concreet ondersteunen?

“De stijging van het dataverkeer door de d ­ igitalisering van onze economie verhoogt de nood aan nog sterkere mobiele netwerken. Met 5G gaat de capaciteit flink omhoog, net als de snelheid voor individuele gebruikers en de hoeveelheid data die zij kunnen

BELGIË STAAT OP DE 9DE PLAATS IN DE EUROPESE DIGITALE RANKING. 1. Finland 2. Zweden 3. Nederland 4. Denemarken 5. Verenigd Koninkrijk 6. Luxemburg 7. Ierland 8. Estland 9. België 10. Malta 11. Spanje 12. Duitsland 13. Oostenrijk 14. Europese Unie (gemiddelde alle EU-landen) 15. Litouwen 16. Frankrijk 17. Slovenië 18. Letland 19. Tsjechië 20. Portugal De ranglijst is onder meer gebaseerd op de beschikbaarheid van connectiviteit en publieke digitale diensten, het gebruik van internetdiensten en de integratie van digitale technologie.

Bron: EU Digital Economy & Society Index

_ 11

“ W I E K I E S T V O O R E E N D I G I T A A L TR ANSFORMATI EPROCES MA A K T UITEINDELIJK MEER KANS OM T E G RO E I EN.”

versturen en ontvangen. Dat opent heel wat mogelijkheden, bijvoorbeeld om met IoT digitaal te transformeren, om veilig zelfrijdende auto’s te gebruiken, om in real time logistieke processen aan te sturen, enzovoort.”

BUNDELI NG VAN EXPERTISE

Is Proximus op zijn eentje in staat om bedrijven te helpen om digitale leiders te worden?

“De complexiteit van IT neemt voortdurend toe. Daarom geloven we in de sterkte van een model met partners die elkaar ­a anvullen om samen best in class te blijven.

We hebben hard gewerkt aan de uitbouw van ­Proximus A ­ ccelerators, een samenwerkingsverband tussen filialen van onze groep die end-to-end IT-experten zijn. Het is een groep van ­digitale doeners die de handen in elkaar hebben geslagen om klanten te ondersteunen bij de transformatie van hun business, aangedreven door technologie. Elk filiaal is een expert die de andere experts aanvult. ­Daardoor is P ­ roximus Accelerators in staat om end-to-end IT-uitdagingen op te lossen: van API-ontwikkeling, geïntegreerde IT-oplossingen, vraagstukken rond data privacy en dataveiligheid, tot slimme oplossingen voor mobiliteit.”

MA AT SCHAPPELI J K E ROL

Hoe ziet u de bredere, maatschappelijke rol die Proximus kan spelen bij de ontwikkeling van een digitaal België?

“We nemen die rol ernstig. Zo hebben we een nieuwe samenwerking opgezet met ‘MolenGeek’. Dat is een organisatie die werkzoekende jongeren uit Molenbeek gratis ­digitale training aanbiedt, die infrastructuur voor start-ups aanbiedt, die de cocreatie van apps stimuleert, enzovoort. Vanuit Proximus ­reiken we ‘MolenGeek’ tools aan en bieden we onder meer toegang tot API’s en IoT-oplossingen.

Verder zijn we ook een van de ­o prichters van ‘19’: de eerste Belgische school waar je kan ­leren coderen, met de steun van ‘42’,

Proximus is een van de oprichters van ‘19’: de eerste Belgische school waar je kan leren coderen, met de steun van ‘42’, wereldwijd zowat de bekendste coding school.

FEIT

­ ereldwijd zowat de bekendste coding w school. Het is een heel innovatief concept. De ­opleiding is ­gratis. Maar het is wel een aparte school: er zijn geen leerkrachten en je krijgt geen ­d iploma. In het eerste jaar meldden zich tweeduizend kandidaten aan. Daarvan werden er 157 tot de school ­toegelaten. Met het initiatief ‘She loves to code’ wil ‘19’ heel gericht ook meer ­vrouwen enthousiast maken voor de ontwikkeling van applicaties.”

1 2 _ PROX I MUS ACCELER ATORS _ ADV IES VAN E XPERTS IN DX

1

Vindt u uw weg niet in de digitale jungle?

Blijf voorop met de Proximus Accelerators Vraagt u zich ook af hoe u concurrentieel kan blijven in de voortdurend evoluerende digitale economie? Bent u op zoek naar digitale doeners om IoT, blockchain, security e.d. te integreren in uw IT- en businesstransformatiepuzzel? Maak kennis met de 9 Proximus Accelerators.

Scan deze pagina en ontdek op de website meer informatie over alle Proximus Accelerators.

Het is een hele klus om een b ­ etrouwbare IT-partner te vinden om u te b ­ egeleiden bij uw transformatie­traject. We zijn uw one-stop-shop voor een ruim ­a ssortiment skills en e ­ xpertisedomeinen. ­We beschikken over wendbare teams afgestemd op uw behoeften en samen­ gesteld uit experts van onze verschillende accelerators. We ­sluiten aan bij uw doel, of u nu een ambitieuze kmo of grote ­onderneming bent.

2

Schakel een versnelling hoger

We versnellen innovatie en helpen u als onderneming het heft in h ­ anden te ­nemen, in welke fase van het transformatie­traject u ook zit. We bieden strategische en praktische oplossingen die verder gaan dan gewoon wat inspirerende PowerPoints. We willen u niet enkel adviseren, maar ook uw onderneming helpen haar volle potentieel te bereiken.

We leveren tastbare resultaten.

3

Dicht bij de klant, goeie service

Elke Accelerator is een sleutelspeler in zijn eigen domein. Door deze vaardig­ heden te combineren, kunnen we u ­geïntegreerde 360° IT-oplossingen bieden die t­ alloze aspecten van de ­transformatiepuzzel coveren, zoals ­security, IoT en ­application integration.

Met de krachtige o ­ ndersteuning van Proximus creëren onze Accelerators oplossingen aangepast aan uw tempo.

DE PROXIMUS ACCELERATORS We hebben onze krachten gebundeld zodat u uw voorsprong kan behouden.

Onze experts zijn actief in elk domein: van security tot innovatie, tot onze Advisory Services-consultants die u op de weg naar morgen begeleiden.

Wij spreken uw taal, van inspiratie tot implementatie. Samen d ­ efiniëren, plannen en realiseren we uw digitale transformatie.

_ 13

Geavanceerde oplossingen die gebruikmaken van synergieën met andere mobiliteitsmodellen zoals elektronische tolheffing, verkeersmanagement, smart parking, fleetmanagement en intelligente transportsystemen. www.be-mobile.com

Toonaangevende oplossingen die steunen op integratie met Azure om uw business met klanten, medewerkers, leveranciers, partners en volgers te ondersteunen. www.codit.eu

Cloudoplossingen, -diensten en -producten ­afgestemd op de (S)ME-markt. www.clearmedia.be

Security intelligence met een focus op vulnerability management, security information, event management en user activity monitoring. www.davinsilabs.com

Proximus Enterprise biedt oplossingen voor de professionele markt en de publieke sector. Onze ambitie: elke klant te begeleiden in hun digitale transformatie dankzij toonaangevende oplossingen in connectiviteit en expertise in cloud, IoT, Big Data en Security. www.proximus.be/nl/id_companies-andpublic-sector/bedrijven-en-overheden.html

Middelgrote IT-integrator voor middelgrote ­ondernemingen. www.proximus-spearit.be

Autonome specialist op het vlak van slimme en veilige IT-platformen. www.telindus.nl of www.telindus.lu

De IT-silo’s omvormen tot een goed geïntegreerde businessfunctie die waarde cocreëert, gebaseerd op open standaarden in het kader van een ‘trusted third party’-ecosysteem. www.umbrio.com

Snelgroeiende ontwikkelaar van innovatieve full-service webapps die gericht zijn op digitale transformatie. www.unbrace.be

14 _ P R OX I M U S ACC E L E R ATO R S _ S T R AT EG IS CH A DV I E S VO O R R EN M A NS

Hoe strijdt slagerij Renmans tegen disruptie?

Zelfs bij traditionele beroepen als slagers woedt de digitale disruptie volop. Slagerij Renmans deed beroep op Proximus Advisory Services om de uitdagingen in kaart te brengen en de beste manieren te zoeken om zich aan de nieuwe omstandigheden aan te passen.

ADVISORY SERVICES : WAT IS HET? Samen een digitaal transformatie­ project uitwerken dat uw grootste doelstellingen en hindernissen identificeert. Onze consultants begeleiden u op de weg naar morgen, van inspiratie tot implementatie, en dit op maat van de middelgrote tot grote ondernemingen. Bovenop concrete ICT consulting adviseren we u in het transformeren van uw business en organisatie.

Waarom het voor een vleesverwerkend bedrijf als Renmans nodig was om mee te stappen in een digitaal verhaal is snel uitgelegd, zegt Head of Facility & IT bij Brabhold, Thomas Bovy. “We merkten reeds enkele jaren geleden dat onze markt volop aan het veranderen was. Consumenten verwachtten steeds vaker hun bestellingen online te kunnen doen en die bestellingen in de winkels te kunnen afhalen of aan huis te kunnen laten leveren. In 2016 zijn we al intern begonnen met daarover roadmaps op te stellen.”

Verschillende workshops Al snel werd duidelijk dat de grote transformatie-oefening de inbreng van externe kennis nodig maakte. “Renmans heeft kwaliteit altijd hoog in het vaandel gedragen en werkt daarom eigenlijk nog op een artisanale manier”, legt Thomas uit. “Een externe partner met kritische blik op onze plannen, moest ons helpen met het optimaliseren en structureren van onze processen. We namen alle aspecten van de digitale transformatie mee: business, mensen en technologie, en we organiseerden verschillende workshops waarin we een visie opzetten en klantenprofielen identificeerden. Let wel: we zijn geen webshop of post­orderbedrijf,

RENMANS werd opgericht in 1978 en baat ondertussen zowat 400 slagerijen uit, waarvan de meeste in Aldi-winkels. In België zijn er ongeveer 300 vestigingen, in Frankrijk 95 en in Luxemburg 12. Het bedrijf heeft bijna 4.000 medewerkers op de loonlijst staan.

THOMAS BOVY is Head of Facility & IT bij Brabhold, dat de ondersteunende diensten verzorgt voor de Renmans-winkels.

Hij ging er aan de slag in 2000, na een informaticaopleiding. Hij begon in de distributieafdeling omdat er destijds nog geen eigen IT-departement was. In zijn vrije tijd houdt hij van boksen en fietsen.

maar nog ­a ltijd een slager.

Al die inzichten zijn ook gepresenteerd aan de directie, die uiteindelijk groen licht gaf.”

Uitwerking in drie fases De concrete uitwerking van de workshops resulteerde in drie grote blokken, vertelt Thomas. “Een eerste stap was het compleet herzien van onze corporate website. Wie is Renmans eigenlijk? Daar moest die site antwoord op geven, want veel mensen bleken bijvoorbeeld niet te weten dat wij een 100% Belgisch, familiebedrijf zijn. De tweede fase was het ­h erwerken van onze marketing- en media­ strategie, met een nieuw ­reclamebureau en veel meer aandacht voor sociale ­media.

De derde fase ten slotte, loopt nog: daarin zijn we onze ­s ystemen aan het aanpassen om online-­b estellingen en ­t huisleveringen ­m ogelijk te m ­ aken. We voeren dat ­gradueel in, in de drie landen waar we actief zijn: België, Frankrijk en Luxemburg.”

Professionele begeleiding D o o r h e e n h e t co m p l e t e ­p roces kon Renmans beroep doen op de adviserende rol van P ­ roximus via de Advisory Services. “Zij hebben delen van het ­p roces begeleid en ­o nderbouwd”, zegt Thomas.

“Wij hadden natuurlijk vaak wel een buikgevoel over waar het naartoe moest gaan, maar het was zeer waardevol om dat ­gevoel ook te k­ unnen a ­ ftoetsen.

Een van de p ­ unten waar zij ons bijvoorbeeld op wezen was dat we onze dienstverlening breed genoeg moesten maken en dat we z­ eker ook voldoende middelen en mensen ­moesten voorzien om dit allema al waar te maken. Op die manier ­versterkten we onze ploegen.”

PROX I MUS ACCELER ATORS _ M OBILITEITSOPLOSSING VOOR ZEEBRUGGE _ 15

GERD NEES

FLUX Trucking: snel en veilig naar de haven van Zeebrugge In april lanceerde Be-Mobile ‘FLUX Trucking’, een smartphone-app die vrachtwagenchauffeurs helpt om snel, maar ook in alle veiligheid hun weg te vinden in en rond een havengebied.

Gigantische goederenhaven De haven van Zeebrugge is met een totale jaarlijkse goederenoverslag van ruim 40 miljoen ton een v ­ oorname roll-on/roll-off- en diepzee­ containerhaven. Met jaarlijks 2,8 miljoen wagens die via Zeebrugge vervoerd worden, is het zelfs een van de ­grootste autohavens ter wereld. Het verdere transport van al die goederen met vrachtwagens brengt uiteraard heel wat verkeersstromen met zich mee.

Om die stromen zo snel en zo efficiënt mogelijk, maar ook zo veilig mogelijk te verwerken, investeerde het haven­ bestuur in het gebruik van de Be-Mobile-app FLUX Trucking door o.a. dataplatformen ter beschikking te stellen.

Efficiënter werken “In ons kleine land is er geen maatschappelijk draagvlak om nog grote, bijkomende infrastructuur te bouwen”, zegt gedelegeerd bestuurder Joachim Coens van de haven van Zeebrugge. “We moeten dus efficiënter ­w erken met de i­nfrastructuur die we al hebben. Een digitale app kan daarbij helpen. Het verge­ makkelijkt en optimaliseert ook heel de logistieke o ­ peratie.

Een truck die v ­ erloren rijdt in een klein dorpje bij de haven … dat zijn zaken die we willen vermijden.”

“FLUX zorgt voor een vlottere, veiligere en meer comfortabele rit voor de bestuurder, een efficiënter logistiek proces en minder overlast voor de omwonenden”, zegt Gerd Nees, Director Logistics & Tolling bij Be-Mobile.

Scan deze pagina en bekijk in de video hoe de app vrachtwagenchauffeurs helpt, in en rond het havengebied.

©BELGA

6 VOORDELEN VAN FLUX TRUCKING 1. Navigatie naar de terminal 2. Vrachtwagenparameters 3. Communicatie met de dispatcher 4. Realtimeverkeersinformatie 5. Verhoogde veiligheid en meer comfort voor de bestuurder 6. Beschikbaar in verschillende talen: Nederlands, Engels, Frans, Duits, Russisch, Bulgaars, Pools en Hongaars

BE-MOBILE Geavanceerde oplossingen die gebruikmaken van synergieën met andere mobiliteitsmodellen zoals elektronische tolheffing, verkeersmanagement, smart parking, fleetmanagement en intelligente transport­ systemen. www.be-mobile.com

Beste, actuele routes Met de FLUX-app krijgen vrachtwagenchauffeurs een compleet zicht op de haven en hoe ze deze zo goed mogelijk kunnen bereiken. Elke terminal is in kaart gebracht waardoor de bestuurders gemakkelijk de weg vinden naar hun bestemming. De app stelt de beste routes voor, gebaseerd op actuele verkeersinformatie en voorziet de chauffeur van cruciale informatie, bijvoorbeeld over bruggen die open of gesloten zijn.

Ook vertragingen, ongevallen, snelheidscontroles en files worden via de app meegegeven, net als de beperkingen op sommige wegen inzake hoogte of gewicht.

Daarnaast kunnen de dispatchers via FLUX sms’en, waarschuwingen en zelfs routeringsadvies naar de vrachtwagens sturen, en dit in meerdere talen. Tot slot krijgen ook de terminals de geschatte aankomsttijd van de vrachtwagens door, voor de havens en ­bedrijven één van de belangrijkste features. Zijn ze te vroeg of te laat en is er geen slot beschikbaar, dan worden ze automatisch naar een wachtparking geleid.

16 _ P R OX I M U S ACC E L E R ATO R S _ SP M T A R IS TA R O EP T E X T ER N E E X P ERT ISE I N

Spmt arista in een nieuw kleedje In 2020 wordt ‘innovatie’ het sleutelwoord bij spmt arista: verhuizing naar de gerenoveerde kantoren, naamswijziging in Cohezio en uitwerking van een digitale strategie.

Spmt arista – binnenkort omgedoopt tot ‘Cohezio’ – werkt al verscheidene jaren aan zijn digitale transformatie. Veel keuze heeft de onderneming trouwens niet, gezien de toenemende digitalisering van de gezondheidssector. Maar daar mag de mens niet onder lijden.

“Voor ons heeft technologie pas zin wanneer ze ten dienste staat van de werknemers en hun leven vereenvoudigt”, aldus Olivier Legrand, gedelegeerd bestuurder van spmt arista. “Bij onze digitale transformatie besteden we dan ook bijzondere aandacht aan de fasering van de werken en de opleiding van ons personeel.”

SPMT ARISTA staat in de top drie van externe diensten voor preventie en bescherming op het werk en domineert de Franstalige markt in België. Met 500 medewerkers verzekert de onderneming de medische opvolging van meer dan 500.000 werknemers in 25.000 ondernemingen uit alle sectoren.

Realisaties Onlangs werden er twee personen opgeleid om de digitalisering te bewerkstelligen.

Informatisering van medische dossiers, contacten tussen medewerkers via scherm of smartphone en geconnecteerde medische toestellen (audiometer, visiometer) zijn vandaag reeds realiteit. Dat geldt ook voor het IoT met sensoren in de koelkasten om vaccins op een constante temperatuur te houden. “Ons ‘Safetify’-systeem stelt ons bovendien in staat om werkplaatsbezoeken onmiddellijk en op geconnecteerde wijze uit te voeren”, vervolgt ­O livier. “De vaststellingen die we ­tijdens deze bezoeken doen, worden rechtstreeks ingevoerd, verwerkt en verstuurd vanaf een ­smartphone.

Papieren bezoekverslagen behoren definitief tot het ­verleden.”

THINK POSSIBLE MEETING, WAT IS HET? Een inspirerende en confronterende managementworkshop over de vier pijlers van digitale transformatie en het nut van een transformatieplan.

4 pijlers: 1. Klanten 2. Medewerkers 3. Producten 4. Processen Surf naar proximus.be/thinkpossible voor meer info.

OLIVIER LEGRAND is licentiaat economische wetenschappen aan de ULB. Sinds 2000 is hij actief bij spmt arista, eerst als salesmanager en commercieel en strategisch directeur en sinds 2018 als gedelegeerd bestuurder.

Externe visie Spmt arista moest heel wat uitdagingen overwinnen: de juiste informatiebronnen vinden, managers op het terrein ­aanzetten om de nieuwe middelen te gebruiken en bovenal duidelijke instructies geven, ­zodat ook het personeel volgt. “Dankzij Proximus staan we dicht bij de realiteit. Aangezien de digitale wereld niet onze kernactiviteit is, zou het een grote fout zijn om zonder partner te werken.” En aangezien Proximus deze tools al g ­ ebruikt, was de stap snel gezet. “Eind 2018 ­hebben we een ‘Think Possible Meeting’ g ­ ehouden, een strate­ gisch werkoverleg met ­P roximus. Het­ ­resultaat van die audit zal als basis dienen voor onze strategie en het vijfjarenplan voor onze ­transformatie. In november is er een transformation ­a ssessment voorzien om een balans op te stellen ten opzichte van onze doelstellingen”, vervolgt Olivier.

“Daar zullen we de volgende stappen ­bepalen om die doelstellingen te halen.”

Alleen maar nieuwigheden In januari 2020 volgt er een naamsverandering en een verhuis naar een intelligent gebouw. “We hebben een beroep gedaan op domoticaspecialisten om onze ­behoeften te vervullen”, legt Olivier uit. “Het doel bestond erin om de hoogtechnologische medische praktijken van morgen te creëren. Daarbij moeten zoveel mogelijk administratieve aspecten van het werk gedigitaliseerd worden om meer tijd over te laten voor de interactie met de professionals op het gebied van welzijn op het werk.”

Betrokkenheid Door de decentralisering van hun ­k antoren steunt de betrokkenheid van de ­werknemers in dit digitale avontuur vooral op de tussenkomst van ambassadeurs, ­m ensen op het terrein die ­informatie over de tools doorgeven aan hun collega’s. “Bij ons blijft de mens de enige b ­ eoordelaar van het nut en de ­meerwaarde van technologische ondersteuning”, besluit hij. “Er lopen meerdere projecten maar we streven ernaar om onze doelstellingen tegen 2022-2023 volledig te behalen.”

P R OX I M U S ACC E L E R ATO R S _ SECU R I T Y E X P ERT S S TA A N OV ER H EI D B I J _ 17

Hoe onze overheidsdiensten zich beveiligen Eendracht maakt macht, zo luidt de officiële wapenspreuk van België.

De FOD Financiën en de FOD Justitie denken er precies zo over. Voor de beveiliging van hun IT-infrastructuur bundelen ze de krachten.

DE FEDERALE OVERHEIDSDIENST FINANCIËN

In 2017 ontwikkelden de FOD Financiën en de FOD Justitie samen een lastenboek voor de vernieuwing van de beveiliging van hun netwerkinfrastructuur.

“Uiteraard waren er al contracten met leveranciers van hardware, software en diensten”, zegt Marc Vandersmissen, IT-manager bij de FOD Financiën. “Maar in de praktijk blijkt de wereld vaak sneller te evolueren dan de levenscyclus van de gebruikte oplossingen.” De FOD Justitie kwam tot dezelfde vaststelling.

Mindshift Het lastenboek omvatte niet alleen de eigenlijke IT-beveiliging, maar ook de volledige juridische ­omkadering en de afspraken rond controle en opvolging. “We hebben daarbij een echte mindshift ­moeten ­maken”, vervolgt Ivan Verborgh, IT-manager bij de FOD Justitie. Het lastenboek omschrijft het gewenste resultaat. Het gaat niet uit van hardware en software, maar vraagt Security-as-a-Service. “Het contract dat uit het lastenboek is voortgekomen (met Proximus als hoofdaannemer) bepaalt bovendien dat de partner ook de toekomstige risico’s moet afdekken”, legt Marc uit. Het contract definieert met andere woorden een nieuwe aanpak van de IT-beveiliging.

Verhoogde efficiëntie, beter resultaat Binnen de federale overheid bestaat er op het vlak van IT al een goede samenwerking tussen verschillende organisaties. G-Cloud, de community cloud van de overheid, is er een goed voorbeeld van. Het project rond Security-as-a-Service bouwt daarop voort. “Ook andere overheidsdiensten stuiten op vergelijkbare

De IT-afdeling van de FOD beheert twee datacenters, die ze deelt met andere partijen, waaronder de FOD Justitie.

De bekendste applicaties van de FOD zijn MyMinFin en Tax-on-web. De FOD Financiën beheert ongeveer 5 petabyte aan data.

DE FEDERALE OVERHEIDSDIENST JUSTITIE De IT-afdeling van de FOD ondersteunt de rechterlijke macht en het gevangeniswezen (elk 10.000 gebruikers). De IT-ondersteuning strekt zich uit over de centrale administratie, alle gerechtsgebouwen en gevangenissen. De FOD Justitie beheert 91 miljoen dossiers.

MARC VANDERSMISSEN is IT-manager bij de FOD Financiën.

IVAN VERBORGH is IT-manager bij de FOD Justitie (officieel directeur van de Stafdienst IT)

DAVINSI LABS Als Proximus Accelerator zette Davinsi Labs de schouders mee onder dit project als specialist in security intelligence, met proactive vulnerability management en reactive security analytics.

IT-vraagstukken”, zegt Ivan.

“Mogelijk stappen er op termijn nog andere overheidsdiensten in dit contract.” Het is een aanpak die alleen maar voordelen biedt. In de eerste plaats gaat het om gewonnen efficiëntie. Er was maar één lastenboek, met één bijbehorende evaluatie. “Bovendien hebben we onze expertise en ervaring gebundeld”, vult Marc aan. “Die combinatie van kennis was zonder meer verrijkend.”

Datalek groot probleem Het spreekt voor zich dat de overheid niet bepaald over één nacht ijs gaat ­wanneer het over IT-beveiliging gaat. De FOD ­F inanciën beheert grote hoeveelheden confidentiële data van burgers en ­bedrijven. “Uiteraard wil niemand dat die data op straat belanden”, zegt Marc. “Een datalek zou een groot probleem zijn. Hetzelfde geldt voor hacking, waarbij iemand zich toegang zou verschaffen tot onze databanken om daar data te wijzigen of te verwijderen.” Daar komt onvermijdelijk bij dat de FOD Financiën en de FOD Justitie – net zoals heel wat andere overheids­ instellingen – populaire doelwitten zijn bij hackers. “De gezagsdepartementen liggen traditioneel het meest onder vuur”, zegt Ivan. “Hackers zijn erop uit de reputatie van onze diensten te beschadigen en zo het vertrouwen van de burger te ondergraven.”

Liever regisseur dan operator “Het blijft een zwaar parcours”, vindt Ivan.

“Omdat we grote volumes combineren, moeten we een grotere hindernis nemen dan wanneer we de oefening op eigen houtje zouden ondernemen. Maar – en daar draait het uiteindelijk om – het eindresultaat is wel beter dan wanneer je de oefening op je eentje zou doen.” Het grootste verschil met vroeger zit echter vooral in de andere benadering van security. “We zijn niet langer zelf de operator”, besluit Marc, “maar treden op als de regisseur van het geheel.”

Scan deze pagina en bekijk in de video hoe FOD Financiën en FOD Justitie zich beveiligen tegen hackers.

1 8 _ H Y P E R C O N N E C T E D I N F R A S T R U C T U R E _ I T- I N F R A S T R U C T U U R M E T A N T W O O R D O P D A T A - E X P L O S I E

17 MINUTE READ

De voortdurende connectie tussen applicaties, toestellen en gebruikers zorgt voor een explosie aan data met impact op uw IT-infrastructuur.

Een dynamische en beveiligde omgeving met end-to-endconnectiviteit aan hoge snelheid en een multicloudstrategie is onontbeerlijk.

Hyperconnected Infrastructure

_ 19

20 _ Wat is een Hyperconnected Infrastructure?

21 _ Hoe beïnvloedt de cloud uw IT-infrastructuur? 4 trends.

22 _ P&V Groep focust op minder

werkplekken en meer telewerk.

Een nieuw netwerk ondersteunt elk gebruikersprofiel.

24 _ De opkomst van Software

Defined Networking is gekoppeld aan de nieuwe rol van de CIO. Experts Tania Defraine en Gaëtan Willems over centraal beheer van het netwerk.

26 _ Nationale Loterij

CTIO Piet Van Petegem vertelt over de digitale tocht die de groep heeft afgelegd.

29 _ ManpowerGroup over het belang van snelheid en flexibiliteit van de netwerkinfrastructuur.

20 _ H Y P E R CO N N EC T E D I N FR A S T R U C T U R E _ WAT IS H E T ?

4 BOUWSTENEN VORMEN HET DNA VAN EEN HYPERCONNECTED INFRASTRUCTURE: 1. D E MULTICLOUD Uw medewerkers genieten van meer mobiliteit wanneer ze altijd en overal toegang hebben tot data en applicaties, met ieder toestel. Een goede cloudstrategie zorgt voor meer flexibiliteit aangezien een cloudoplossing makkelijk schaalbaar is. Of u kiest voor een private of public cloud, of een hybride oplossing hangt af van uw applicatie- en servicebehoeften.

2. C ONNECTIVITEIT Het toenemende dataverkeer maakt connectiviteit, zowel intern als extern, mission critical. Een extern netwerk met fiber kan op het vlak van snelheid en capaciteit die explosie van data aan. Bovendien kan u uw netwerk centraal en slim aansturen om bijvoorbeeld bedrijfskritische gegevens de prioriteit te geven die ze nodig hebben. Daarnaast is de integratie van externe (4G/5G) en interne (wifi) mobiele netwerken essentieel voor de continuïteit van uw business.

O

p welke manier bedrijven ook digitaliseren: de gebruikservaring van klanten én medewerkers krijgt terecht de hoogste prioriteit. Digitale transformatie eist van uw infrastructuur een betrouwbare basis om bijvoorbeeld klanten via een app makkelijk een parkeerplaats te laten vinden, uw medewerkers een vrije vergaderruimte aan te wijzen, documenten altijd en overal te kunnen opslaan en raadplegen in de cloud …

Snelheid en end-to-endconnectiviteit gevraagd Alleen: dat leidt tot enorm veel data en stelt hoge eisen aan uw IT-infrastructuur. Daarom zijn snelheid en end-to-endconnectiviteit nodig. En dat op een beveiligd netwerk dat gebruikers, toestellen en applicaties continu met elkaar laat communiceren.

3. INTERNET OF THINGS Om objecten, machines, applicaties met elkaar te laten communiceren en gegevens uit te wisselen, is een breed scala aan IoT-netwerken beschikbaar: mobiele netwerken, wifi, NB-IoT en LoRaWAN™.

4. SECURITY Hoe meer gebruikers, toestellen, objecten en applicaties met elkaar verbonden zijn, hoe groter het aantal punten die risico lopen op een beveiligingsinbreuk.

Beveiliging van uw volledige IT-infrastructuur op alle niveaus is een must: van uw netwerk en toestellen tot applicaties en cloudoplossingen.

Wat is een Hyperconnected Infrastructure?

Een Hyperconnected Infrastructure is een ecosysteem waarin alle dingen die via een netwerk kunnen of moeten communiceren op elkaar inwerken: machine-to-person, person-to-machine, machine-to-machine.

In een Hyperconnected Infrastructure werken alle onderdelen meer en meer samen: langs de ene kant de gebruikers, toestellen en objecten; langs de andere kant de toepassingen en data; met uw netwerk als motor.

Een betere klantenservice: dat beschouwde 68% van de IT-beslissingsnemers als het grootste voordeel van cloud managed services.

IBM, onderzoek ‘Enterprise applications and managed cloud services’

_ 21

Meer dan 80% van de cloudbedrijfs­ strategieën gaan voor multicloud.

4 IT-infrastructuurtrends In 2019 wordt 60% van alle zakelijke workload in de cloud afgehandeld, zo berekende het onderzoeksbureau 451 Research. Tegen 2021 zou dat aandeel stijgen naar maar liefst 94%, volgens de Cisco Cloud Global Index. Voor de infrastructuur van bedrijven brengt dit natuurlijk heel wat veranderingen mee: 4 infrastructuur-trends.

1. Serverless computing Door de opkomst van serverless computing kunnen ontwikkelaars zich focussen op het bouwen van webapplicaties en moeten ze zich veel minder bezighouden met het beheren van IT-resources. Deze komen namelijk uit de cloud.

2. AI-as-a-Service Clouddiensten maken ook AI-as-a-Service mogelijk, artificiële intelligentie die als een dienst wordt afgenomen. Op die manier zal AI snel een belangrijk bedrijfsonderdeel worden.

Zeker omdat het IT-departementen helpt om sneller diensten uit te rollen door standaardtaken te automatiseren, met minder fouten en meer mensen die ingezet kunnen worden voor zaken als strategie en innovatie.

3. Edge computing Bij een afweging om met data naar de cloud te gaan of niet, moeten bedrijven rekening houden met latency. Als het gaat om processen die in (quasi) real time moeten worden afgehandeld, komt edge computing in zicht. Edge computing haalt resources, data en processorkracht uit de cloud en brengt ze dichter naar de eindgebruiker, precies om die vertraging zo klein mogelijk te houden. Denk bijvoorbeeld aan een supermarktketen die in elke vestiging edge computing voorziet, inclusief een eigen datacenter. Zelfs als het centrale systeem plat gaat, kan elke winkel verderwerken.

4. Software-as-a-Service Een aspect van cloud computing dat een heleboel bedrijven charmeert, is zonder twijfel SaaS (Software-as-a-Service), een formule die nog meer commercieel succes heeft dan Infrastructure-as-a-Service (IaaS) of Platform-as-a-Service (PaaS). Het probleem is echter dat veel IT-departementen het lastig hebben om al die snelgroeiende diensten te beheren.

En snel groeien doen ze: een gemiddeld bedrijf doet nu beroep op 12 tot 15 SaaS-platformen, berekende het marktonderzoeksbureau Gartner. Het maakt de uitdaging rond cybersecurity, compliance, licenties en performantie voor de IT alleen maar groter.

2 2 _ H Y P E R C O N N E C T E D I N F R A S T R U C T U R E _ V E R Z E K E R A A R P &V V E R S T E R K T T H U I S W E R K M E T N E T W E R K

Elke gebruiker krijgt een gepast profiel

REAL BUSINESS

Van 3 vestigingen naar 2? Dat betekent minder werkplekken en meer thuiswerk. En dus meer toestellen, meer gebruikers en meer gebruikersprofielen beheren. Verzekeraar P&V Groep stapte in Brussel over op een Hyperconnected Infrastructure om dat mogelijk te maken.

P&V GROEP is een Belgische verzekeraar met 1.650 medewerkers en hoofdvestigingen in Brussel, Antwerpen en Namen. De Groep richt zich uitsluitend op de Belgische markt en biedt haar verzekeringen aan via 3 merken: P&V Groep, VIVIUM en ARCES. Daarmee nestelde ze zich stevig in de top 5 van verzekeraars in België. U kunt bij hen alle mogelijke life- en non-life-verzekeringen afsluiten.

_ 23

Christoph Cauwe, Team ­Leader Infra Engineering bij P&V Groep: “Door onze activiteiten in Brussel van 3 naar 2 gebouwen te concentreren, moest het aantal mensen op de werkvloer drastisch verminderen.

Telewerk was de oplossing. Daarom is ­iedere P&V Groep-medewerker nu ­mobiel met een laptop en hoofdtelefoon. Het aantal ­verplaatsingen ­tussen onze v­ estigingen in ­Brussel, ­A n t w e r p e n e n N a m e n (m e t ­bijkantoren in Gent, Bergen en Luik) verminderden we door videoconferencing te installeren. Een stabiele breedband­i nternetverbinding via fiber maakt dat ­mogelijk. En dankzij een nieuw, stabiel wifinetwerk is ook in het gebouw iedereen constant ­verbonden.”

Grootste uitdagingen: videoconferencing en flexwerken “Bij P&V Groep was het de gewoonte om altijd persoonlijk met elkaar af te spreken. Maar omdat onze mensen veel tussen ­B russel en Antwerpen reisden, ging er veel tijd verloren. Daarom hebben we volop ingezet op ­videoconferencing. Ook de thuiswerkers moeten constant bereikbaar zijn en aan videomeetings kunnen deelnemen.”

Nieuwe infrastructuur “Om dat mogelijk te maken, hebben we al onze netwerk­ apparatuur vernieuwd. In onze vergaderzalen zijn nu alle functionaliteiten aanwezig zoals grote tv-schermen, camera’s en spiders. En natuurlijk was ook het fibernetwerk onontbeerlijk om bijvoorbeeld vertraging tijdens videocalls te vermijden.”

Flexwerk stimuleren “Om flexwerk en mobiel werk te stimuleren, gaven we iedere werknemer een laptop met een hoofdtelefoon om van thuis uit te kunnen inbellen. Iedereen kreeg ook een extra scherm om thuis niet continu op een klein laptopscherm te moeten werken. Met dat flexwerken hebben we nu allerlei businessgebruikers en moeten we

veel meer mensen tegelijkertijd vlot laten samenwerken. Daarom ook de keuze voor breedband­ internetverbinding die een stuk sterker is dan de vorige.”

CHRISTOPH CAUWE begon zijn carrière als programmeur aan de Vrije Universiteit Brussel. Na 15 jaar voor Proximus gewerkt te hebben, stapte hij over naar P&V Groep waar hij al 9 jaar alle IT-infrastructuur beheert, uitgezonderd het mainframe.

Scan deze pagina en ontdek in de video hoe P&V Groep overstapte naar een Hyperconnected Infrastructure.

JO LONNEUX is industrieel ingenieur en werkt al sinds 1995 voor Proximus. Van datacommunicatie en internet stapte hij over naar fiber. Sinds 2017 is hij manager van het Proximus Local Fiber Team Antwerpen, VlaamsBrabant en Limburg.

Beveiliging “Het nieuwe werken houdt ook risico’s in. Daarom installeerden we de nodige beveiligingstools.

Alle verkeer wordt in een tunnel versleuteld. Zo wordt er niets in clear text over internet verstuurd.

Ook de informatie op elke laptop is versleuteld en onleesbaar voor buitenstaanders. Elke laptop heeft altijd de laatste beveiligingspatches en -updates om zich veilig met het netwerk te verbinden.

Iedere werknemer logt nu eerst in met zijn gebruikersnaam en wachtwoord en daarna met een code die hij via sms doorgestuurd krijgt. Onze verbinding met cloudtoepassingen zoals Office 365 en OneDrive worden met een cloud access security b ­ roker beveiligd. We zijn ook volop ­bezig met data loss prevention.

Zo k­ unnen vertrouwelijke documenten niet zomaar naar eender waar verstuurd worden. Er ligt al een basis-security laag die we geleidelijk verstrengen.”

Businesscontinuïteit, ook tijdens de omschakeling “De implementatie verliep vlot. Om geen onderbrekingen in het netwerk te veroorzaken, voerden we grote infrastructuurwerken door in het weekend, zoals de plaatsing van de wifi-antennes. Medewerkers

­ erkten zo niet dat er iets ­veranderd m was. Op maandagochtend konden ze ­inloggen zoals voordien.”

“Proximus voerde metingen uit om overal in het gebouw een ­optimaal wifisignaal te ­ontvangen en l­everde apparatuur en infrastructuur: wifi-antennes, ­switches, ­routers, volledige net werk­ omgeving en fiberconnectiviteit in het kantoor in Namen en de bijkantoren.” “ Met dat flexwerken ­hebben we nu allerlei business­ gebruikers en moeten we veel meer mensen tegelijkertijd vlot laten samenwerken.”

Christoph Cauwe, Team Leader Infra Engineering bij P&V Groep

Eerste stap in verdere innovatie “Deze Hyperconnected Infrastructure is de eerste stap om onze mensen flexibel en vanuit elke plek te laten werken. Als verzekeraar werken we nog ­altijd veel met papier en dossiers. Dat willen we verder zo veel ­mogelijk beperken en digitaliseren door ­documenten in te scannen en meer en meer met klanten te communiceren via e-mail. Ge­automatiseerde processen halen documenten binnen, catalogeren ze en linken ze aan dossiernummers. We zullen ook meer en meer met webinterfaces en cloudtoepassingen werken. En we willen al onze programma’s in één tool integreren zodat onze medewerkers ze allemaal vanuit één ­interface kunnen beheren.”

WAAROM IS FIBER BELANGRIJK VOOR UW GECONNECTEERD BEDRIJF? Jo Lonneux, fiberexpert bij Proximus: “Door de explosieve toename van internetverkeer hebben bedrijven meer en meer bandbreedte nodig. Fiber geeft u die. Het is de ideale drager voor toekomstige technologieën, heeft een hoge reactiesnelheid, ondersteunt het nieuwe werken en is opdeelbaar naar nog grotere bandbreedtes tot N Gigabit aan up- en downstream.”

Uw toegang tot fiber “Elk bedrijf heeft toegang tot dedicated fiber wanneer het dit aanvraagt. Dat is fiber met een gegarandeerde bandbreedte waarbij de snelheden up- en downstream gelijk zijn. We leggen nu ook shared fiber aan in nieuwbouwprojecten, stadskernen en industriezones. Met andere snelheden up- en downstream is dat een goedkopere oplossing. Dankzij dit investeringsprogramma kunnen ook kleine en middelgrote bedrijven genieten van fiber.”

Voordeel van fiber voor P&V Groep “Fiber zorgt voor een aantal voordelen voor P&V Groep. Zo is er een zeer hoge bandbreedte, waardoor medewerkers die op afstand werken, vlot toegang hebben tot het netwerk van het bedrijf. Bovendien brengt fiber een zeer hoge uploaden downloadsnelheid met zich mee en dit zorgt voor een perfecte ervaring bij gebruik van multicloudtoepassingen (Skype, enz.). Tot slot is er een snelle, constante en stabiele verbinding, ongeacht het aantal gelijktijdige gebruikers.”

Hyperconnected Infrastructure “Fiber is de ideale drager om hypergeconnecteerde infrastructuur te verbinden. U sluit alle IT- en communicatie­ apparatuur op die ene netwerkverbinding aan. Aparte telefoon-, data- en internetverbindingen zijn verleden tijd.

En hebt u grotere bandbreedtes nodig? Dan hoeft u geen ingrijpende infrastructuurwerken meer uit te voeren.”

24

_

HYPERCONNECTED

INFRASTRUCTURE

_

WAT

IS

SOFTWARE

DEFINED

NETWORKING?

SDx SDx

Netwerkbeheer is een erg complexe materie geworden en moet aan nieuwe criteria op het gebied van snelheid en flexibiliteit voldoen, te meer omdat de structuur zich perfect moet aanpassen aan de gebruiker en diens behoeften, en niet omgekeerd. Tania Defraine en Gaëtan Willems vertellen over een gecentraliseerde organisatie die voorrang geeft aan ‘Software Defined Networking’ (SDx).

DE SOF T WAR EMATI G E B EH EERL A AG VAN H ET N ET WERK VAN DE TOEKOMST

e digitalisering en de evolutie van de verwachtingen van gebruikers leiden tot een zekere complexiteit in het dynamische beheer van netwerken. Die trend is al langer zichtbaar en verplicht ondernemingen om zich te omringen met specialisten om de transformatie van hun infrastructuur in goede banen te leiden. Dat noemen we doorgaans ‘knowledge and managed service’”, zo zegt Gaëtan Willems, Head of Infrastructure, Workplace and Applications bij Proximus. “De applicatietransformatie leidt tot de implementatie van een hybride cloudomgeving (privé/openbaar) gericht op de gebruiker. Om deze transformatie tot een goed einde te brengen, moet het netwerkbeheer vereenvoudigd worden. Alleen zo kunnen we in alle omstandigheden een maximale wendbaarheid verzekeren en de digitale transforma-

D

noemen we ‘­S oftware Defined Network’ (SDx)”, legt Gaëtan uit.

tie inzetten door de onderneming te volgen”, vult Tania Defraine aan, Head of Enterprise Fixed Data bij Proximus.

De gebruiker heeft gewonnen IT en telecom zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Bij het begin of in de loop van hun digitale transformatie worden ondernemingen enerzijds geconfronteerd met de talentenoorlog en anderzijds met de nieuwe eisen van eindgebruikers. “Gisteren moest de gebruiker zich aanpassen aan de beperkingen van het netwerk, vandaag moeten de netwerken zich aanpassen aan de gebruiker, ­zodat hij op elke plaats in real time toegang krijgt tot zijn applicaties. Daartoe moeten de business­processen uiteraard volgen, ­waardoor de r­ eactiviteit sterk omhoog moet. De oplossing bestaat erin om de software boven de hardware te ­p laatsen en dat

GAËTAN WILLEMS is Head of Infrastructure, Workplace and Applications bij Proximus. Hij is ingenieur van opleiding en ondersteunt ondernemingen bij hun digitale transitie.

Realtime reactiviteit De SDx-benadering beantwoordt aan een realiteit die wil dat we ­rekening houden met alle toestellen. De dynamiek van de respons die verschillende profielen van geconnecteerde netwerkgebruikers verwachten, is cruciaal. “We beginnen steeds met een stapsgewijze analyse en indeling van de behoeften van de klant. De hoofdvraag daarbij is hoe we de end-toendservice kunnen verzekeren en tegelijk prioriteit kunnen geven aan de toepassingen die het meest ­kritiek zijn voor de onderneming”, legt T ­ ania uit. “We zien een exponentiële toename van het aantal toestellen en het aantal applicaties waarmee rekening moet worden gehouden. Elk nieuw element, dat in het netwerk is geïntegreerd, kan een bijkomend risico vormen op

_ 25

het gebied van cyberbeveiliging. Met de ‘Software Defined Anything’-benadering kunnen we dankzij diverse tools zoals een integraal dashboard, een realtime reactiviteit verzekeren op het niveau van de software en de rapportering.

Reactiviteit wordt dan proactiviteit of zelfs creativiteit”, weet Gaëtan.

Hoofd en lichaam Tania beschrijft de werking van een SDx door het netwerk te vergelijken met een lichaam (instrument) en een hoofd (intelligentie). “Door onderscheid te maken tussen beide ­elementen, ­kunnen we de processen versnellen en versoepelen. Dat is precies het effect dat we ­verkrijgen met een Software Defined Network. Tot nu toe ­zaten harden software samen ingebakken in elk onderdeel van het netwerk. ­Daardoor waren er tal van ‘end points’ en dus een ­verzwarende ­herhaling van alle taken die op het netwerk ­werden uitgevoerd. ­Vandaag beheert de software en voert de ­hardware uit”, benadrukt ­Gaëtan. “ Vandaag past het netwerk zich aan de gebruiker aan.”

Gaëtan Willems, Head of Infrastructure, Workplace and Applications bij Proximus

“ De digitale transitie verrijken met een SDx-netwerk is de onderneming bevrijden van complexe oplossingen en voorrang geven aan mobiliteit.”

Tania Defraine, Head of Enterprise Fixed Data

TANIA DEFRAINE is Head of Enterprise Fixed Data. Ze heeft een diploma commerciële wetenschappen en haar achtergrond van econoom en fiscalist inspireert haar carrière bij Proximus al meer dan 20 jaar.

SD-WAN en SD-LAN Netwerken zijn van nature erg verschillend.

Gaëtan herinnert ons aan het feit dat de SDxbenadering rekening houdt met een routering in SD-WAN- of SD-LAN-modus. “Behoeften van bedrijven hangen af van de grootte van het bedrijf, de sector waarin dat bedrijf actief is, segmentatie en het niveau van dienstverlening.

Stabiliteit en continuïteit zijn steeds ­primordiaal.

We maken voor elk bedrijf de balans op om een dynamische continuïteit te verzekeren.

Tania beklemtoont de drie ingrediënten van dit r­ ecept: het proces van de digitale transformatie, de k­ osten (personeel, materiaal, enz.) en de behoeften aan wendbare beslissingsen ­implementatieprocessen. “Dat bepaalt de ­technologische keuzes en de oplossing.”

‘Ceci n’est pas de la magie’ Zoals bij elke transformatie is de nodige voorzichtigheid geboden. “Je moet jezelf de juiste vragen stellen om een integraal beeld te krijgen van het traject. De implementatie zal in meerdere fasen gebeuren, opdat er bij elke ­beslissing rekening wordt gehouden met de volgende stap. Maar door de snelheid waarmee de dingen veranderen, is ondersteuning cruciaal”, waarschuwt Gaëtan. Voor Tania staat de ‘­customer journey’ dan weer centraal: “We versnellen de automatisering en de digitalisering, maar we zijn geen magiërs. We moeten een transitieplan

­ pstellen dat aan de behoeften o van de g ­ ebruikers beantwoordt.”

Wat dat kost op korte termijn?

“Een goedkope technologie is het niet maar de echte beloning zal zich op middel­lange termijn uiten in hun TCO en de optimalisering van de resultaten van hun klanten”, ­beargumenteert Gaëtan.

User, user, user De twee Proximus-experts laten er geen twijfel over bestaan: deze softwarelaag voor het beheer van netwerken geeft de reactiesnelheid van platformen en dus ook de gebruikerservaring een ware boost. “Stel u voor: uw toepassingen krijgen prioriteit, hun installatie verloopt sneller en u krijgt eindelijk de digitale beleving die u verwacht.

Dat zijn heel wat troeven om nieuwe talenten aan te trekken”, aldus een enthousiaste Gaëtan. “De digitale transitie verrijken met een SDx-netwerk is de onderneming bevrijden van complexe en starre oplossingen en voorrang geven aan mobiliteit en beveiliging.” En Tania verduidelijkt: “Binnen bedrijven zullen mensen een meer softwaregerichte visie hebben.

Om die transitie tot stand te brengen, zullen we elke onderneming ondersteunen want die overgang is voor elk bedrijf anders.”

CIO’s praten niet meer over technologie Voor Gaëtan houdt de komst van het Software Defined Network verband met de nieuwe rol van CIO’s: “Hun verantwoordelijkheid is steeds minder technisch. Ze praten niet meer alleen over technologie, maar ook over de doelstellingen en behoeften van de onderneming.

De balans tussen business en technologie is uiteraard belangrijk en volgens mij zullen we deze technologie pas maximaal ­kunnen benutten wanneer de impuls van de businesskant en de IT-kant ­samenkomt.”

2 6 _ H Y P E R C O N N E C T E D I N F R A S T R U C T U R E _ N AT I O N A L E L O T E R I J S P E E LT M E T I N N O VAT I E

REAL BUSINESS

Nationale Loterij beheert 250 miljoen spelmomenten

Waar het ooit over die klassieke trommel met genummerde balletjes ging, is de Nationale Loterij uitgegroeid tot een marktleider met creativiteit, innovatie en big data als ordewoorden. CTIO Piet Van Petegem licht de uitdagingen van vandaag én morgen toe.

R

Scan deze pagina en boek een gratis digitale check-up van uw bedrijf.

uim twee jaar geleden zette Piet Van Petegem de stap naar de Nationale Loterij. De beslissing om er Chief Technology and Information Officer (CTIO) te worden, zo benadrukt hij, was het gevolg van verschillende factoren. “Om te beginnen is dit een bedrijf met een mooi achterliggend verhaal”, zegt hij.

“Onze corebusiness is natuurlijk het organiseren van spelen, maar dat we ook een maatschappelijke rol spelen voegt daar een extra dimensie aan toe. Ook de technologische uitdaging sprak me aan. We volgen een strategie die al enkele jaren uitgestippeld is en in de uitwerking ervan speelt IT een bepalende rol. Onze samenwerking met

Proximus situeert zich in dat verband. Dit partnerschap stelt ons in staat alle uitdagingen rond een zogenaamde Hyperconnected Infrastructure aan te gaan.”

Als CTIO bent u verantwoordelijk voor de digitale transformatie van de Nationale Loterij. Welke lading dekt deze vlag precies?

Piet Van Petegem: “Om eerlijk te zijn houden we niet zo van deze term. Spreken van een digitaal transformatietraject zou ergens de indruk kunnen wekken dat het een doel op zich is, wat niet het geval is. In ons uitgangspunt is het immers de speler die centraal staat. Of het nu gaat om sales, marketing, technologie, data, het beheren van de verkooppunten… alles gebeurt in functie van die speler. Voor het spelen, tijdens het spelen, maar ook gedurende de

_ 27

fase achteraf is het van belang om sneller en beter op de noden van de speler te kunnen inspelen.

Natuurlijk situeren de verschillende initiatieven die we nemen om dit doel te bereiken zich vooral in de digitale wereld.”

O M N I C H A N N E L A A N PA K

Het internet is niet meer weg te denken. Welke repercussie heeft dit op de manier waarop jullie functioneren?

Piet: “Voor ons is de relatie tussen het online- en fysiek kanaal een uitgesproken ‘en-en’ verhaal.

Misschien klinkt dit wat paradoxaal in tijden van zeer brede aanwezigheid van het internet en alle mogelijkheden die hieruit voortvloeien, maar nog steeds verlopen 85% van onze spelmomenten via het fysieke k­ anaal. Onze benadering kan d ­ uidelijk als omnichannel bestempeld ­w orden, waarbij we in beide kanalen blijven investeren. We overstijgen de klassieke kranten­ winkel als plaats waar mensen hun spel spelen en zijn inmiddels zowel on- als offline ook breder aanwezig.”

“We hebben ook 8 eigen ­w inkels, waar van de grootste aan het De Brouckèreplein in Brussel. Dit zijn heuse labo’s voor ons. In onze Brusselse winkel vinden trouwens al onze trekkingen plaats behalve deze van EuroMillions. Iedereen kan dus in volledige t­ ransparantie de trekkingen bijwonen. Dit ­initiatief betekent niet dat we ­m inder ­belangstelling zouden hebben voor ons online platform waarop één ­m iljoen spelers zich reeds registreerden. ­Hiervan spelen er iedere week 300.000 en dit voornamelijk via hun smartphone. Op dit platform, onder de noemer Woohoo, bieden we dan ook e-games aan die

28 _

“ Alle beslissingen rond sales, marketing en technologie worden genomen in functie van de speler die altijd centraal staat.”

Piet Van Petegem, Chief Technology and Information Officer (CTIO) bij de Nationale Loterij

niet in het fysieke kanaal terug te vinden zijn.”

Leveren deze digitale initiatieven geen spanning op met de fysieke verkoopplaatsen?

Piet: “Digitale transformatie wordt wel vaker als een bedreiging voor de fysieke verkooppunten ervaren. Er is een vrees voor kannibalisatie, zeg maar. Voor een verschuiving.

Alleen zien we dat die vandaag erg beperkt is. Door onze app op zijn smartphone heeft de speler bijvoorbeeld altijd zijn persoonlijke Lottery Club kaart bij de hand. Met deze kaart kunnen de spelers voordelen en promoties verzilveren in het verkooppunt. Dat kan dan weer een stimulans zijn om ter plekke tot een aankoop over te gaan.

Het is dus een ‘en-en’ verhaal.”

Het professioneel traject van PIET

VAN PETEGEM

kent verschillende hoofdstukken. Hij werkte voor de VRT en verschillende banken.

Maar IT loopt als een rode draad doorheen dit verhaal. In oktober 2017 werd hij CTIO van de Nationale Loterij.

APP ALS C O M M U N I C AT I E T R O E F

U had het over het belang van de smartphone voor het online spelen. Onlangs werd de app van de Nationale Loterij vernieuwd, wat levert die op?

Piet: “Die app levert ons in menig opzicht een meerwaarde op.

Op zich kan je niet in die app zelf spelen, laat me alvast dit misverstand uit de wereld helpen.

Veel heeft te maken met de policy van bedrijven als Google of Apple. Maar via de app kom je wel makkelijk op onze online speelplatformen. Die app heeft

DE NATIONALE LOTERIJ organiseert al meer dan 85 jaar openbare loterijen en weddenschappen. Dat gebeurt op een sociaal verantwoorde, betrouwbare en veilige manier. Tegelijk zorgt de Nationale Loterij voor meer dan spelplezier alleen. De opbrengst van de activiteiten vloeit terug naar de maatschappij via subsidies en sponsoring. Wie meespeelt, wint altijd.

verschillende functies. Het is een handige manier om te communiceren met de spelers, dit kan rond spelresultaten zijn of eventueel via pushberichten. De spelers kunnen nu met de eenvoudige scanfunctie onmiddellijk zien of hun spelticket winnend is. Het is een instrument dat ons inzichten kan verschaffen in het spelersgedrag.”

Sinds vele jaren heeft de Nationale Loterij een samenwerking met Proximus. Kan u daar wat meer over kwijt?

Piet: “Deze gaat alvast verder dan het verzorgen van traditionele telefonie hier op kantoor en LAN/WAN diensten.

Eén van onze API-platformen is een Proximus-platform.

Elk verkooppunt is ook uitgerust met een connectie in het MPLS-netwerk (Multiprotocol Label Switching) van ­Proximus. Door de omvang en diversiteit van onze transacties, denk ik gerust te mogen stellen dat Proximus een belangrijke partner is voor de Nationale Loterij, en wederzijds ook. Eén van onze belangrijkste uitdagingen bestaat erin snel in te spelen op vragen die vanuit de business komen. Tegelijkertijd blijft veiligheid een permanente prioriteit.”

O M G A A N M E T B I G D ATA

Hoe belangrijk is data voor de richting waarin jullie bedrijf gestuurd wordt, o.a. bij het gebruik van de app?

Piet: “Het belang van data kan niet onderschat ­worden.

Genomen beslissingen zijn dan ook al lang geen natte­ vingerwerk meer, maar stuk voor stuk data g ­ edreven. ­Ongeacht trouwens of dit voor sales, marketing of a ­ ndere business domeinen gebeurt. Een campagne die wordt opgezet komt er steevast aan de hand van data-analyses. Dé grote uitdaging is echter om optimaal gebruik te ­maken van de enorme omvang aan informatie die we ­verzamelen.

Het beheren van 250 miljoen spelmomenten per jaar is niet weinig. We tellen ook meer dan 3 miljard zogenaamde ‘touchpoints’, dit staat voor een contact met een speler, online of fysiek. We hebben in het verleden al veel energie gestopt om hiermee efficiënt om te springen; het is een inspanning die onverminderd wordt verdergezet. We hebben daarvoor dan ook een tiental dataspecialisten in huis. Het coherent ordenen en verder linken van al deze ‘experience’ en ‘operationele’ informatie is een project voor de komende twee tot drie jaar.”

BREDE CARRIÈREKANSEN

Krijgt u uw mensen voldoende mee in dit traject van hervormingen en vernieuwingen?

Piet: “We hebben altijd erg goed gecommuniceerd over de evoluties die op stapel stonden, wat ontzettend belangrijk is om je medewerkers in je verhaal mee te krijgen. Er w ­ orden ook inspanningen geleverd om de eigen medewerkers ­zoveel mogelijk bij deze projecten te betrekken. ­Regelmatig wordt dit trouwens gekoppeld aan aangeboden opleidingen o ­ mscholingsmogelijkheden. Wat niet wegneemt dat we ook extra krachten moeten aantrekken natuurlijk.”

HYPERCONNECTED

INFRASTRUCTURE

_

MANPOWERGROUP

R E G E LT

ALLES

CENTRAAL

_

29

MANPOWERGROUP

“Misschien hangt er rond de Nationale Loterij als organisatie soms nog een stijf en oubollig imago, maar als ik de kans krijg uit te leggen wat we doen en wat de ambities zijn, voelen de mensen snel dat er toch veel dynamiek, energie en goesting in het bedrijf zit. Weet u, we bevinden ons hier op onze hoofdzetel in de Brusselse Belliardstraat. Hier worden alle belangrijke beslissingen genomen, op die manier kunnen we snel schakelen dankzij korte communicatielijnen én zijn de medewerkers altijd nauw betrokken. Zoiets werkt motiverend. We werken met een team van 120 IT’ers. De aanzienlijke omvang van zo’n team biedt mogelijkheden om de eigen talenten ten volle te ontplooien en te ­ontwikkelen.”

Welke nieuwigheden zitten eraan te komen?

Piet: “Een groot project dat erg zichtbaar zal zijn is een nieuwe portal waaraan nu al gewerkt wordt. De ambitie is dat die tegen 2021 klaar zal zijn, althans toch de eerste versie.

Zonder in detail te treden, kan ik u meegeven dat de ‘experience’ voor de speler het centrale uitgangspunt wordt. Dat wordt de grote inzet van morgen. En als ik even luidop mag dromen? Idealiter slagen we erin om elke speler een gepersonaliseerd spelplatform aan te bieden. Hopelijk kunnen we dit bewerkstelligen op een iets langere termijn, de periode 2022-2023 zeg maar.”

“ Dankzij onze app heeft de klant altijd zijn persoonlijke Lottery Club kaart bij de hand.

Met deze kaart kunnen de spelers voordelen en promoties verzilveren.”

Piet Van Petegem, Chief Technology and Information Officer (CTIO) bij de Nationale Loterij

COMBINEERT SD-WAN MET EXPLORE-NETWERK

De HR-dienstverlener ManpowerGroup onderging begin 2018 een groot digitaal transformatieproject met het interne netwerk als kerncomponent. Proximus hielp mee dat netwerk sneller, veiliger én flexibeler te maken.

“Toen we aan het digitaliseringsproject begonnen, werd snel duidelijk dat de bestaande netwerkinfrastructuur niet meer gepast was voor de weg die ManpowerGroup wilde inslaan”, vertelt Johan ­B ruyninx, IT M anager ­S ecurit y & Complia nce O f f icer bij ManpowerGroup Belgium.

“De snelheid en de flexibiliteit van de netwerkinfrastructuur wordt steeds belangrijker en de apparatuur die we een jaar geleden hadden, kon wat dat betreft niet meer mee.”

Een flexibele SD-WANoplossing In de VS gaf ManpowerGroup zijn netwerk al een stevige upgrade met een Meraki (Software Defined) SD-WAN-oplossing. België was in de groep het eerste Europese land dat ook deze oplossing implementeerde.

“Als we vroeger nieuwe

netwerkapparatuur voor onze vestigingen kochten, moesten we alle instellingen ter plaatse doorvoeren en daarna ook nog eens de achterliggende Explore MPLS-settings regelen”, aldus Johan. “Dat kostte telkens veel tijd en moeite en bijgevolg ook geld. Als we nu een bepaald apparaat kopen, moet dat enkel nog geplaatst worden. Alle instellingen gebeuren nu via templates op één centraal dashboard. Dat is niet alleen sneller en goedkoper, maar ook veiliger. Alle correcte instellingen staan al in de template, het is altijd van de eerste keer juist.”

ManpowerGroup is een van de grootste HR-diensten­ leveranciers ter wereld. Het bedrijf heeft vestigingen in meer dan 80 landen en ruim 28.000 werknemers. In ons land zijn er zo’n 600 vaste medewerkers.

Scan deze pagina en lees het volledige artikel over de implementatie van de Hyperconnected Infrastructure.

Proximus online

Download het e-book Hyperconnected Infrastructure De wereld wordt aangedreven door cloud, mobile, sociale media en data.

Deze elementen zorgen voor innovaties zoals IoT, Blockchain, AI, geavanceerde automatisering, robots en nog veel meer. Uw IT moet evolueren. Hoe dat kan, leest u in het e-book over Hyperconnected Infrastructure.

Think possible

proximus.be/hyperconnectedinfrastructure

Scan deze pagina en download uw exemplaar van het e-book over de Hyperconnected Infrastructure.

_ 31

19 MINUTE READ

5G & The Internet of

Flying Things Het gaat goed met de drone-economie in BelgiĂŤ. Meer zelfs: dankzij het dichte infrastructuurnetwerk in ons kleine land en de bedrijven en organisaties die zich achter de technologie geschaard hebben, kan BelgiĂŤ uitgroeien tot een top 5-speler in de wereld.

En dankzij 5G wordt alles nog sneller, accurater, scherper.

The sky is the limit in het Internet of Flying Things.

32 _ 5G/DRONES _ BELGISCHE DRONE-INDUSTRIE IN OPMARS

Drone-economie in België Yves Schellekens, Business Group Leader Digital bij Agoria: “De Belgische dronesector doet het goed. Er is een sterk weefsel van bedrijven die drones gebruiken, hardware en software produceren, opleidingen geven en testen uitvoeren. Het aanbod is groot, de vraag is groeiend en we hebben de testmogelijkheden.”

En toch kan het beter “Er is nog te weinig ambitie en te veel concurrentie en versnippering. De drone-industrie moet de krachten bundelen om onder meer de kapitaalintensieve investeringen die nodig zijn mogelijk te maken. Het gaat al de goede kant op, onder andere omdat de snelle vooruitgang van de technologie met onder meer artificiële intelligentie en sensoren veel nieuwe toepassingen mogelijk maakt zoals zelfstandig vliegende drones die mensen en goederen vervoeren.”

Nieuw Belgisch overlegplatform “Ook de oprichting van de Belgian Civil Drone Council in juni van dit jaar is een grote stap voorwaarts.

In dat federale overlegplatform zitten alle belangrijke spelers uit de publieke en de privésector ­samen. De prioriteit ligt nu op de implementatie van de nieuwe ­Europese dronewet tegen 1 juli 2020 en de inkleuring van de kaart van België met zones waar drones veel en veilig kunnen v­ liegen.”

Positieve mindset creëren “Dat vliegen gebeurt op heel lage hoogte, maar er is nog geen

YVES SCHELLEKENS is handelsingenieur en werkte 21 jaar voor het Amerikaanse IT-bedrijf EDS waar hij doorgroeide tot directeur België en Luxemburg. Na 3 jaar als algemeen directeur van Fujitsu Services en partner bij CSC maakte hij in 2015 de overstap naar Agoria, waar hij Business Group Leader Digital is.

Hij zetelt voor Agoria in de Exco van The Belgian Civil Drone Council.

AGORIA vertegenwoordigt als grootste Belgische sectorfederatie 2.000 technologische bedrijven en 350.000 werknemers. Met haar 200 werknemers wil de federatie de kwaliteit van ons leven met technologie verbeteren.

t­ rafiek beheerssysteem zoals in de luchtvaart dat dit ­n etjes en ­v eilig regelt. We moeten een ­kader ­creëren, regelgeving ­opstellen en oplossingen uitwerken die dat in goede banen leidt.

Daarnaast is er nog veel werk om de man in de straat drones te doen aanvaarden. Die associeert drones met lawaai, schending van de privacy en ongevallen.

Het positieve van drones moet veel meer onder de aandacht gebracht worden.”

Drones-as-a-Service “Drones-as-a-Service is de toekomst van de drone-economie. Die dienstverlening zal goed zijn voor 80% van het marktpotentieel. De d ­ iensten met de grootste toegevoegde waarde zullen zich eerst ontwikkelen: ­levens redden, medische goederen en voedsel transporteren, s­ chade in kaart brengen en beoordelen ...

Na die eerste ontwikkeling zullen ook kleinere niche dronetoepassingen winstgevend worden.”

400 miljoen euro “Het is moeilijk om de waarde van de drone-economie in te schatten. Op basis van de ­toegevoegde wa arde die drones kunnen ­opleveren, berekenden Agoria en PwC dat het commercieel gebruik van drones in België meer dan 400 miljoen euro per jaar waard is. En met een jaarlijkse stijging van 15 tot 20 procent zal de groei de komende jaren fenomenaal zijn. En dan vooral in sectoren zoals infrastructuur, transport en logistiek, ­beveiliging, verzekeringen en media en e ­ ntertainment.

5G zal die toegevoegde waarde nog verhogen. Dankzij de gegarandeerde connectiviteit wordt het mogelijk om de beelden die drones maken live te bekijken en nieuwe innovatieve diensten te ontwikkelen met hoge toegevoegde waarde.”

Eindeloze mogelijkheden “Eén ding is zeker: the sky is the ­limit. Drones verzamelen nu vooral data. Maar we kunnen nog enorm veel toegevoegde waarde creëren.

Nog even en drones worden echt vliegende robots of dronebots die handelingen kunnen uitvoeren. Ik denk bijvoorbeeld aan laswerken en herstellingen op moeilijk bereikbare plaatsen of grote hoogtes. En stel je voor wat tientallen samen ­vliegende drones zouden kunnen doen.”

Europese dronewet als katalysator “België wordt nu nog afgeremd door een vrij restrictieve dronewetgeving. Die vertrekt van het standpunt ‘bijna niets mag’. Voor bijna alles moet je een uitzondering aanvragen en betalen. Gelukkig laat de minister van Mobiliteit bedrijven toe om testen uit te voeren voor goed gedocumenteerde dossiers. Dankzij hem zijn er al heel wat positieve innovaties verwezenlijkt. Met de Europese dronewet die van het principe ‘bijna alles mag’ uitgaat, moeten we onze stoute schoenen durven aan te trekken. We hebben alle infrastructuur en spelers die nodig zijn om nieuwe toepassingen te ontwikkelen, te testen en te commercialiseren en bij de top 5 in de wereld te behoren.”

_ 5G/DRONES _ NIEUWE MOGELIJKHEDEN DANKZIJ 5G _ 33

Technologie brengt digitalisering in de praktijk Met digitale transformatie spelen bedrijven op de nieuwe noden van de klanten in. Op zich gaat het niet om een technologisch verhaal, maar toch brengt de technologie de digitale transformatie in de praktijk. Nieuwe netwerktechnologie – zoals 5G – vormt de infrastructuur waarop het hele verhaal vorm krijgt. Geert Standaert, CTO van Proximus, over 5G. “5G komt eraan. Maar dat betekent niet het einde van 4G. Meer nog, we blijven ook investeren in 4G en blijven dat netwerk verder uitbreiden. Tegelijk is er nood aan mobiele connectiviteit die niet ­a lleen extra capaciteit biedt, maar ook de weg vrijmaakt naar een compleet nieuw gebruik van het mobiele netwerk.

Dat is ­p recies wat 5G binnen ­handbereik brengt.”

“Bij 5G is er praktisch geen ­l atency. Dat maakt 5G uiterst geschikt voor zelfrijdende auto’s, automatische drones en massale IoT-toepassingen, zoals slimme

meters, wearables en voertuigtracking. Door de hoge capaciteit is 5G ook geschikt voor video in hoge definitie en voor toepassingen op basis van virtual reality.”

GEERT STANDAERT behaalde het diploma burgerlijk ingenieur aan de Universiteit Gent. Sinds 1994 doorliep hij diverse functies bij Proximus.

Sinds 2012 is hij als CTO verantwoordelijk voor IT-ontwikkeling, service engineering en technische infrastructuur.

Wat zijn de nieuwe mogelijkheden die 5G biedt?

“5G is een compleet nieuwe mobiele radiotechnologie, met nieuwe frequenties en nieuwe zend- en ontvangstapparatuur.

Belangrijk is daarbij dat 5G steunt op een nieuwe netwerkinfrastructuur met eigenschappen die eerder, bijvoorbeeld bij 4G, niet mogelijk waren. Zo laat 5G onder meer toe om op een specifieke locatie – bijvoorbeeld op de site van een bedrijf – een apart, lokaal virtueel mobiel netwerk te installeren, dat dan enkel bruikbaar is voor de medewerkers of de IoT-toepassingen van dat bedrijf.”

“Een van de belangrijke kenmerken van 5G is wellicht de mogelijkheid om met network slicing te werken. Dat principe laat toe om op hetzelfde fysieke netwerk verschillende toepassingen virtueel van elkaar te scheiden. Elke toepassing krijgt daarbij een slice van het netwerk, met specifieke

34 _ 5G/DRONES _ NIEUWE MOGELIJKHEDEN DANKZIJ 5G

Proximus en Orange Belgium ontwikkelen het mobiele toegangsnetwerk van de toekomst Eerder dit jaar ondertekenden Proximus en Orange Belgium een overeenkomst om tegen het einde van het jaar een definitief akkoord te hebben voor het delen van mobiele toegangsnetwerken. Een dergelijke overeenkomst moet beide ondernemingen in staat stellen tegemoet te komen aan de toenemende vraag van klanten naar mobiele netwerkkwaliteit.

Ze zal ook een snellere en bredere uitrol van 5G in België mogelijk maken. Het doel is om eindgebruikers, bedrijven en de maatschappij in het algemeen relevante voordelen te bieden, terwijl een gezonde en effectieve concurrentieomgeving in stand wordt gehouden. Het gedeelde netwerk zal de dekking verbeteren, aangezien het geconsolideerde aantal mobiele sites naar verwachting ongeveer 20% hoger zal liggen in vergelijking met het huidige radiotoegangsnetwerk van elke operator afzonderlijk.

Wat betekent het delen van het mobiele toegangsnetwerk?

Het delen van het mobiele toegangsnetwerk is voor tal van operatoren wereldwijd en in Europa een gangbare praktijk geworden. Door de toegangsinfrastructuur tot het mobiele netwerk te delen, kunnen operatoren de efficiënte exploitatie van het netwerk verbeteren en duurzame investeringen in nieuwe netwerktechnologieën, zoals 5G, waarborgen. De belangrijkste voordelen voor de eindgebruikers zullen bestaan in het verbeteren van de algemene mobiele ervaring dankzij een ruimer outdoorbereik, een beter diep indoorbereik, meer capaciteit en een snellere uitrol van 5G. Bovendien levert het delen van het netwerk ook een aantal voordelen op voor het milieu, aangezien er minder antennesites nodig zijn, wat voor minder visuele hinder zorgt en voor een vermindering van het totale energieverbruik.

“ 5G maakt de belofte van programmeerbare, schaalbare en on-demand end-to-end service-specialisatie mogelijk. Een bedrijf zal op zijn site over een eigen virtueel mobiel netwerk kunnen beschikken.”

_ 35

instellingen op het vlak van onder meer capaciteit en prioriteit.

Nooddiensten krijgen dan bijvoorbeeld een hogere prioriteit.”

Tijdwinst en efficiëntie U noemde het gebruik van drones als een toepassingsgebied voor 5G. Op welke behoefte biedt de drone een antwoord?

“Drones zullen vooral tijd besparen. Er bestaan al voorbeelden van, ook in ons land. Ik denk onder meer aan het Helicus Aero Initiatief dat dronetransport aanbiedt aan de ziekenhuisnetwerken. In oktober vond de eerste medische dronevlucht plaats tussen het Sint-Augustinusziekenhuis in Wilrijk en het Universitair Ziekenhuis Antwerpen in Edegem (lees meer op p.37). De bedoeling is om met een drone snel en efficiënt onder meer bloedstalen en apotheekbereidingen te vervoeren. Dat gaat veel sneller en goedkoper dan met de auto.”

Wanneer zullen we 5G kunnen gebruiken?

“Dat is nog niet duidelijk. De verschillende regeringen in ons land hebben nog geen akkoord bereikt over de veiling van de 5G-licenties. Dat maakt de zaken uiteraard niet eenvoudiger. We staan klaar om in 5G te investeren, maar moeten vandaag beslissingen nemen over iets waarvoor het officiële startschot eigenlijk nog niet is gegeven. Tegelijk voelen we de vraag in de markt.

Bedrijven willen 5G gebruiken om hun digitale transformatie te versnellen. We hebben trouwens al diverse testprojecten lopen bij klanten, waarbij we gebruik­ maken van testfrequenties.”

“Algemeen bestaat er weinig twijfel over het potentiële succes van 5G. Het volstaat daarvoor te kijken naar de evolutie in het gebruik van mobiele data. Vandaag ligt dat duizend keer hoger dan tien jaar geleden. Die tendens zet zich door. De resolutie van video, bijvoorbeeld, blijft toenemen.”

“ Er komt een moment dat 4G niet meer volstaat.

Met 5G kunnen we de groei van het dataverbruik opvangen en tegelijk de mobiele ervaring blijven verbeteren.”

Scan deze pagina en lees het interview met CTO Geert Standaert over de nieuwe netwerktechnologieën.

36 _ 5G/DRONES _ TERSEC ONDERSTEUNT HULPDIENSTEN

Noodhulp via het Internet of Flying Things Politie- en brandweerkorpsen schakelen almaar vaker drones in om de veiligheid te monitoren en te waarborgen.

Snelheid en beeldkwaliteit zijn daarbij cruciaal. Op dat vlak belooft 5G zich te onderscheiden.

Voortvluchtigen en vermisten opsporen De toepa ssingen voor onze orde­d iensten zijn talrijk: d ­ rones houden tijdens evenementen een oogje in het zeil, l­ okaliseren brandhaarden, helpen voortvluchtigen of vermisten opsporen… “Politie en brandweer vormen zich met behulp van de onbemande vliegtuigjes snel een beeld van wat zich op het terrein afspeelt. Dat laat hen toe om de mensen ter plaatse adequaat aan te sturen”, verduidelijkt Tom De Jaeger, CEO bij Tersec. Het bedrijf maakt de camerabeelden en gpscoördinaten van de drones in real time zichtbaar en beschikbaar.

5G: scherper en sneller beeld Een videotransmitter met simkaart verstuurt de dronebeelden vandaag via het 4G-netwerk naar de bevoegde diensten. “Hoe hoger de beeldkwaliteit, hoe accurater politie en brandweer mogelijke probleemsituaties kunnen inschatten”, verduidelijkt Tom. “Het 4G-netwerk zorgt voor beelden in Full HD-kwaliteit, maar het kan nog straffer.

Een 4K-resolutie geeft subtiele details scherper weer, wat bij delicate operaties een wezenlijk voordeel biedt. De komst van 5G maakt die 4K-beeldkwaliteit mogelijk”, aldus Tom. “5G beperkt bovendien de beeldvertragingen tot het absolute minimum.

­ anneer de dronepiloot het toeW stel via het 5G-netwerk bedient, zal het nog sneller op instructies reageren, wat zeer belangrijk is voor de veilige uitvoering van een vlucht.”

TERSEC ontwikkelt en integreert systemen voor politie- en hulpdiensten.

De onderneming maakt de camerabeelden en gpscoördinaten van de drones onmiddellijk beschikbaar.

Op die manier krijgen de hulpdiensten een realtime overzicht van de situatie ter plaatse.

TOM DE JAEGER is de oprichter van Tersec. Het bedrijf is gespecialiseerd in systeemontwikkeling en integratie voor hulpdiensten. Tom geeft vanuit zijn expertisedomein ook opleiding bij Noordzee Drones, een opleidings- en kenniscentrum voor drones en dronepiloten.

“ Hoe hoger de beeldkwaliteit, hoe accurater politie en brandweer mogelijke probleemsituaties kunnen overzien en zodoende efficiënte beslissingen kunnen nemen.”

Tom De Jaeger, CEO bij Tersec

Politiezone Westkust pioniert De ordediensten aanschouwen en analyseren de dronebeelden in real time op het Tactical Observation Platform van Tersec.

“Dat gebeurt zowel in het controlecentrum, als in voertuigen of ter plaatse”, verduidelijkt Tom. Hij noemt politiezone Westkust als voortrekker. Het korps telt drie dronepiloten die een uitgebreide theoretische en praktische opleiding genoten. De politiezone beschikt over drie drones met warmtecamera: een oefentoestel en twee toestellen die op het terrein inzetbaar zijn. De drones bieden aan de westkust onder meer assistentie bij evenementen, bij het opsporen van vermiste personen, verkeershandhaving en gerechtelijke vaststellingen.

_ 5G/DRONES _ ZIEKENHUIZEN EXPERIMENTEREN MET DRONETRANSPORT _ 37

“ 5G beperkt de beeldvertragingen tot het absolute minimum. Wanneer de dronepiloot het toestel via het 5G-netwerk bedient, zal het nog sneller op de instructies reageren.”

Tom De Jaeger, CEO bij Tersec

Wat met privacy?

Tom spreekt als lesgever uit ­ervaring wanneer hij het opleidingsniveau toelicht. “De lat ligt hoog, zowel ­theoretisch als praktisch. V ­ ergelijk het gerust met een lightversie van de opleiding tot sportpiloot (PPL). De vorming ­focust onder meer sterk op specifieke noodsituaties.” De ­initiële ­bezwaren rond drones zijn volgens onze gespreks­partner in grote mate weggeëbd. “Een ­koninklijk besluit uit 2016 heeft de spelregels ­duidelijker afgelijnd. ­Recreatieve en commerciële dronevluchten zijn aan strikte ­regels ­g ebonden en vallen d ­ aarbij ook o ­ nder de nieuwe camera­ wet. Drones zijn uitgerust met een veiligheids­m echanisme waardoor het toestel naar de ­o pstijglocatie terugkeert wanneer het toestel de verbinding met het grondstation verliest. De data en beelden van de orde­diensten vertrekken bovendien rechtstreeks naar een beveiligde server. De ­controle over de gegevens blijft dus b ­ ehouden.”

Internet of drones?

Tom verwacht dat drones in de toekomst met elkaar communiceren en data over hun locatie en richting uitwisselen. Daarin ziet hij een belangrijke rol weggelegd voor het 5G-netwerk. Vraag blijft hoe de wetgeving rond de zogeheten ­Beyond Visual Line of Sight-vluchten ­evolueert. In ons land moeten ­piloten nog ­v isueel contact met de drone behouden, terwijl in Australië autonome d ­ ronevluchten met medische pakketten wel al zijn toegelaten.

Deze drone gaat mensenlevens redden De ziekenhuizen in België zetten volop in op technologie. Zo worden er in ons land op verschillende plaatsen proefprojecten opgestart rond het inzetten van drones.

Wanneer elke minuut telt Onder meer het UZ Antwerpen in Edegem en de campus Sint-Augustinus van de GasthuisZusters Antwerpen zijn bij die proefprojecten betrokken.

De ziekenhuizen willen drones gebruiken om bijvoorbeeld farmaceutische producten en bloed-, urine- en weefselstalen te transporteren. Omdat een drone nooit last heeft van files, wegenwerken en omleidingen gaat dat een stuk sneller dan met de wagen, zoals het tot nu toe gebeurde. De drone legde de 2,17 km tussen het UZA en het Sint-Augustinus af in 3 minuten. Deze drone kan bovendien levensreddende medicatie bezorgen, waardoor dokters en chirurgen sneller kunnen schakelen en meer mensen sneller de juiste behandeling kunnen krijgen.

Experimenteren Maar ook in Limburg en in de Noorderkempen beweegt een en ander op het gebied van luchttransporten.

De Jessa-ziekenhuizen rond Hasselt bijvoorbeeld zijn ook andere toepassingen met dronevluchten aan het onderzoeken, net als het AZ van Turnhout.

Specialisten verwachten dat dit soort transporten in de toekomst sterk zullen toenemen, ook al omdat ziekenhuizen zich steeds meer gaan specialiseren en moeten samenwerken. Bovendien is het een goede manier om de lange wachttijden in de files te vermijden. Drones zijn een goed en efficiënt hulpmiddel om stalen uit een ziekenhuis naar het labo van een ander ziekenhuis te vervoeren.

“ Een drone heeft nooit last van files, wegenwerken en omleidingen.”

38 _

Drones op de werf WILLEMEN GROEP is een van de grootste familiale Belgische bouwgroepen. In 2013 werd Willemen Groep verkozen tot ‘Onderneming van het Jaar’. Het bedrijf telt 2.400 medewerkers en creëert indirecte tewerkstelling voor een veelvoud daarvan. De Groep telt een omzet van ongeveer 900 miljoen euro. Sinds kort zet het ook volop drones in bij de opmetingen op hun werven.

HELICUS (opgericht door Mikael Shamim) is een start-up die, mede in opdracht van ziekenhuizen, dronevluchten zal verzorgen. Vanuit het hoofdkwartier in Antwerpen is het momenteel volop aan het testen hoe de drones snel, efficiënt en vooral veilig kunnen worden ingezet.

Europese en professionele samenwerkingen De meeste van die testprogramma’s verlopen trouwens binnen samenwerkingsverbanden van verschillende bedrijven of met de steun van de Europese Unie. Het project in Turnhout maakt deel uit van een EU Smart City-initiatief voor ‘Urban Air Mobility’ waarbij 42 Europese steden zijn betrokken.

Bij het Antwerpse project is het SAFIR-consortium betrokken. Onder meer de vliegtuigbouwer SABCA, de haven van Antwerpen, het luchtverkeerscentrum Skeyes, drone-operator Helicus, de e-commercegigant Amazon en Proximus maken er deel van uit. SAFIR heeft zijn thuisbasis op de DronePort nabij Sint-Truiden, op de vroegere luchtmachtbasis van Brustem.

5G houdt het veilig Proximus is bij de dronetests betrokken omdat de professionele tuigen tijdens hun vlucht gebruikmaken van 4G-verbindingen, en in de toekomst van 5G. Via die verbindingen worden voortdurend data en vluchtgegevens naar een controlecentrum doorgestuurd. In principe gebeuren de vluchten immers volautomatisch, maar in geval van nood kunnen menselijke piloten op die manier nog altijd op afstand ingrijpen. Een andere toepassing van de 5G-verbinding is bijvoorbeeld het doorstralen van videobeelden in ultrahoge 4K-kwaliteit.

“ De tijd die we met het gebruik van drones uitsparen is enorm.

10 à 15 minuten per zone en voor de gegevens praten we over een verwerking van een tweetal uur.

Vroeger deden we hier een volledige dag over.”

Scan deze pagina en bekijk hoe Willemen Groep drones inzet om op de werf opmetingen te doen.

_ CYBERSECURITY _ SECURITY INTELLIGENCE _ 39

Thou shalt not pass!

13 MINUTE READ HOW SECURE CAN YOUR SECURITY GET

Wie digitaliseert, is verplicht zich beter te beschermen tegen cybercrime. Verplicht aan zichzelf als bedrijf, maar ook aan klanten, partners, patiënten, medewerkers. De sterkte van uw IT-beveiliging straalt vertrouwen uit. Met data aan de basis van uw security intelligence kan u uw aanpak naar een hoger niveau tillen.

4 0 _ C Y B E R S ECU R I T Y _ K L A S SI EK E A A N PA K VO L S TA AT N I E T M EER

Als bedrijf kan je niet om een sluitende IT-beveiliging heen. Is het niet om hackers op afstand te houden, dan wel om met succes een security audit te doorstaan.

Cybercriminaliteit en nieuwe wetgeving sturen de nood aan beveiliging aan.

SECURITY BASIS VOOR VERTROUWEN

Zonder sterke IT-beveiliging geen partners oor bedrijven die op lange termijn willen overleven is digitalisering geen vrijblijvende keuze, want er zijn belangrijke implicaties. “Het gebruik van mobiele toestellen neemt een centrale rol in”, zegt Christophe Crous, Head of Security & Service Intelligence bij Proximus. “Verder koppelen bedrijven hun applicaties met de processen van andere organisaties, enzovoort.” Het gevolg daarvan? De IT-infrastructuur ziet er vandaag heel anders uit dan pakweg drie of vijf jaar geleden. “Dat heeft grote gevolgen voor het beheer van de beveiliging”, vervolgt Christophe. “De attack surface is enorm gegroeid. Kortom: bedrijven staan bloot aan veel meer cybergevaar dan voorheen.”

werk- en informatiebeveiliging.

“Dus, als je al niet wordt gehackt, dan word je sowieso toch geauditeerd”, stelt Christophe.

V

Audits voor GDPR en NIS Tegelijk stelt ook de wetgeving haar eisen aan de digitalisering.

Denken we maar aan de GDPR, die bedrijven verplicht op een zorgvuldige manier met privacygevoelige data om te gaan, of aan de NIS-richtlijn voor net-

CHRISTOPHE CROUS is industrieel ingenieur elektronica. Hij begon zijn carrière bij het toenmalige Telindus. Sinds enkele jaren is hij Head of Security & Service Intelligence bij Proximus.

“Als bedrijf kan je echt niet om security heen.” De nieuwe omstandigheden vragen echter een andere aanpak. De klassieke veiligheidsperimeter voldoet al langer niet meer. “Vaak heeft een bedrijf geen eigen datacenter meer.

Data bevinden zich in de cloud en vormen mee de brandstof voor applicaties die draaien bij partners – en waarvan je als bedrijf vaak niet echt in detail weet hoe ernstig zij hun IT-beveiliging nemen.”

Risicobeheer Het zorgt ervoor dat security meer dan ooit een evenwichtsoefening is. Het gaat erom de juiste balans te vinden tussen innovatie – bijvoorbeeld via de samenwerking met disruptieve start-ups – en de eigen, vertrouwde IT-beveiliging. “Security is vandaag vooral een oefening in risicobeheer”, stelt C ­ hristophe.

“Als bedrijf moet je bepalen

_ 41

Proximus online

welk IT-risico je mag, kan en wil aanvaarden, en wat het mag kosten om dat risicoprofiel te ­handhaven.”

Een bijkomende moeilijkheid is dat ook hackers uiteraard toegang hebben tot elke nieuwe technologie. “Ook zij werken in de cloud, met IoT, met artificiële intelligentie en machine learning.”

Polymorfe aanvallen behoren tot de nieuwste technieken. “Het zijn aanvallen die van vorm veranderen. Een perfect normale, ongevaarlijke e-mail, bijvoorbeeld, houdt zich eerst een tijd stil, bundelt zich dan met een ander element en zet zo een aanval op.”

Cybercrime is een businessmodel Opvallend is vooral dat de sector van de cybercriminaliteit zich intussen sterk heeft geprofessionaliseerd.” Hackers zijn niet langer ondeugende tieners of activisten. Cybercrime is een businessmodel. “Het draait enkel om geld”, zegt Christophe, “en dus is niemand veilig. Meer nog, net als gevolg van de digitalisering zijn bedrijven meer dan ooit afhankelijk van digitale technologie. Wanneer daar iets fout mee loopt, heeft dat vaak verstrekkende gevolgen.”

Met initiatieven als GDPR en NIS wil de wetgever net dat vermijden.

“Zelfs al heb je zelf geen affiniteit met IT, toch moet je werk maken van security. Ook dat moeten bedrijven inzien. Wanneer ze hun ITbeveiliging niet op orde hebben, is er straks niemand meer die zaken met hen wil doen.”

Download het e-book Managed Security and Intelligence Services Laat uw volledige IT-omgeving de klok rond bewaken en beheren.

Think possible

Scan deze pagina en download uw exemplaar van het e-book over de Managed Security and Intelligence Services.

proximus.be/security

42 _ CYBERSECURITY _ GDPR

De juiste reflex om uw privésfeer te beschermen Smartphones, het Internet of Things, domotica en andere technologieën zetten onze privésfeer steeds meer onder druk. Op een moment dat de schandalen elkaar opvolgden, brachten de Europese GDPR-regels soelaas en werd de Gegevensbeschermingsautoriteit (GBA) een feit.

p de website van de G eg evens­b escher­ mings­autoriteit (GBA) lezen we dat het om een onafhankelijk orgaan gaat, dat erop toeziet dat de grondbeginselen van de bescherming van de ­persoonsgegevens correct worden nageleefd. Woordvoerder ­Aurélie Waeterinckx verduidelijkt de missie van de GBA: “We begeleiden ondernemingen bij de implementatie van de GDPRnormen door onder meer aanbevelingen te doen. Ook keuren we contractuele bepalingen en gedragscodes goed, die door de federaties en sectororganisaties zijn uitgewerkt. Daarnaast kloppen ondernemingen bij ons aan om een impactanalyse uit te voeren. Een dergelijke analyse is verplicht bij een hoog potentieel risico, bijvoorbeeld wanneer een onderneming wenst dat haar werknemers zich aanmelden door middel van gegevensherkenning.”

O

Een uitgebreide waaier aan taken Een andere taak van de GBA bestaat erin om te sensibiliseren en te anticiperen. A ­ urélie gaat verder: “Ondernemingen richten hun vragen bij voorkeur aan hun sectororganisatie, die vervolgens met ons contact opneemt. Voor praktische informatie beschikken we over een eerstelijnsdienst als aanvulling op de FAQ-sectie op onze website. Tot slot behandelen we klachten van burgers en leggen we sancties op.”

Sinds mei 2019 is AURÉLIE

WAETERINCKX

communicatieadviseur en woordvoerder van de GBA.

STATISTIEKEN Tussen 25 mei 2018 en 25 mei 2019 heeft de GBA niet minder dan 6.514 informatievragen ontvangen, voornamelijk van burgers, evenals 694 meldingen van gegevenslekken en 340 klachten en mediatieverzoeken. ­Aurélie legt uit: “Dat heeft doorgaans betrekking op burgerrechten, zoals het recht op verzet, het recht van toegang en het gebruik van gegevens van bewakingscamera’s.

Ook zijn er maar liefst 4.924 DPO’s actief.”

TIPS “De GDPR heeft ondernemingen een kader gegeven om anders te denken. Je kunt het gebruik van privégegevens maar beter aan een kritische blik onderwerpen. In elk project is de bescherming van persoonsgegevens een doel op zich. Door een dergelijke reflex te creëren kan men het vertrouwen van de alsmaar waakzamere en mondigere klanten en/of gebruikers behouden.”

Sancties Enkele van die sancties zijn berispingen, het bevriezen van de gegevensverwerking en een administratieve boete. ­Aurélie: “Deze boetes kunnen oplopen tot 20 miljoen euro of 4 procent van de wereldwijde omzet. Zo heeft Frankrijk Google een gepeperde boete van 50 miljoen euro opgelegd omdat het zijn gebruikers onvoldoende had geïnformeerd over het gebruik van hun gegevens voor publicitaire doeleinden. In België werden sinds 25 mei 2018 twee boetes opgelegd.

Een handelszaak waar klanten een identiteitskaart dienden voor te leggen om een klantenkaart te krijgen, moest bijvoorbeeld 10.000 euro boete ophoesten.”

Impact buiten de EU ­Aurélie: “De GDPR heeft echt als voorbeeld gediend en heeft bijgedragen tot de sensibilisering.

We hebben wereldwijd een hele golf van regelgevingen op gang gebracht. Bovendien moeten de GDPR-regels ook worden nageleefd door Amerikaanse of Australische ondernemingen die zich duidelijk tot Europeanen richten (door bijvoorbeeld betalingen in euro te aanvaarden).”

De GBA is een onafhankelijk orgaan dat erop toeziet dat de grondbeginselen van de bescherming van de persoonsgegevens correct worden nageleefd. Sinds 25 mei 2018 fungeert de GBA als opvolger van de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer.

CYBERSECURITY _ NIEUWE NIS-REGELGEVING _ 43

HET CENTRE FOR CYBER SECURITY BELGIUM

Ondoordringbare missie EXPERTISE

is een federaal organisme dat onder de bevoegdheid van de Eerste Minister valt en belast is met de coördinatie van het Belgische beleid inzake cyberbeveiliging.

Daarnaast fungeert het CCB met zijn CERT.be-team ook als responscentrum voor nationale incidenten op het gebied van informaticabeveiliging (nationaal CSIRT). www.ccb.belgium.be

EUROPA EN BELGIË GEVEN CYBERBEVEILIGING EEN BOOST

ICT is tegelijk de kracht en de zwakheid van onze economie. België neemt preventieve en reactieve maatregelen tegen cyberaanvallen. Wij praatten met Valéry Vander Geeten, juridisch verantwoordelijke van het Centre for Cyber Security Belgium.

Cyberbeveiliging zonder grenzen Diefstal van gegevens, ­lekken van bedrijfsgeheimen, onbeschik ba arheid van ser vices, ­s abotage van de activiteiten, fraude … ­Cyberaanvallen ­kunnen erg gericht en geavanceerd zijn en ­brengen heel wat kosten mee voor de gebruikers. “Vandaag de dag worden er geen personen meer gekidnapt voor losgeld maar wel gegevens of informatica­ systemen. Daarom heeft ­B elgië een juridisch kader uitgewerkt met het oog op een betere beveiliging van netwerken en informaticasystemen die belangrijk zijn voor de maatschappij of de economie.

Op die manier wil ons land een ­cultuur van risicobeheer en cyber­ beveiliging tot stand brengen”, ­aldus Valéry Vander Geeten.

­­

NIS voor ‘Network and Information Security’ De NIS-wet van 7 april 2019 is de eerste volledige wetgeving rond de beveiliging van ­netwerken en informaticasystemen in B ­ elgië.

“Hij zet de Europese richtlijn

VALÉRY VANDER GEETEN is juridisch verantwoordelijke van het Centre for Cyber Security Belgium en afgevaardigde voor gegevens­ bescherming.

Ook is hij belast met de coördinatie van de omzetting van de NIS-richtlijn in België.

2016/1148 om in een wet en richt zich voornamelijk tot de operatoren van ‘essentiële services’, zoals elektriciteitsleveranciers maar ook bepaalde ­leveranciers van belangrijke digitale diensten zoals clouddiensten, online zoekmotoren (zoals Google) en online marktplaatsen (zoals eBay).” De betrokken dienstverleners ­werden op 3 november 2019 aangesteld door de respectievelijke bevoegde sectorautoriteiten maar de lijst zal – om voor de hand liggende veiligheids­redenen – nooit openbaar ­worden ­gemaakt,” preciseert Valéry.

Conformiteit en vermoeden van conformiteit Zodra een dienstverlener door zijn sectorautoriteit wordt aangesteld, moet hij verschillende maatregelen nemen. “Zo moet hij in de eerste plaats alle noodzakelijke en proportionele technische en organisatorische maatregelen treffen om de risico’s te beheersen en incidenten voor zijn essentiële services te vermijden. Hoewel

het toepassingsgebied verschilt, vertoont deze benadering op het gebied van beveiliging veel gelijkenissen met die van de GDPR. Ook heeft de dienstverlener een meldingsplicht voor belangrijke incidenten die zich op de netwerken en informaticasystemen van zijn essentiële services hebben voorgedaan”, voegt Valéry toe.

Voordeel of bijkomende last?

“Je zou dit natuurlijk kunnen zien als een bijkomende belasting voor de entiteiten in kwestie maar je moet weten dat ze bij incidenten ook bijstand genieten van de openbare NIS-autoriteiten (CCB, Sectorieel Crisiscentrum, enz.). Bovendien ontvangen ze geanonimiseerde gegevens over belangrijke incidenten die zich bij vergelijkbare operatoren hebben voorgedaan en ­hebben ze toegang tot up-to-date ­resources over de bedreigingen op het g ­ ebied van cyberbeveiliging”, preciseert Valéry. “Tot slot mag je ook niet vergeten dat de verbetering van de beveiliging en het beheer van cyberincidenten uiteindelijk de continuïteit van de activiteiten ten goede komt.” “ Vandaag worden gegevens of informatica­ systemen gekidnapt voor losgeld, geen mensen.”

Valéry Vander Geeten van het Centre for Cyber Security Belgium (CCB)

4 4 _ C Y B E R S ECU R I T Y _ DATA B E V EI LI G I N G I N H EI LI G-H A RT ZI EK EN H U IS LI ER

Patiënten in gevaar bij hacking Stel: u krijgt te horen dat uw medische gegevens gehackt zijn en online te koop aangeboden worden. Daar mag u niet aan denken, toch?

Dat is precies de reden waarom cybersecurity voor ziekenhuizen prioriteit nummer 1 is.

REAL BUSINESS

Hoe belangrijk is databeveiliging voor de gezondheidssector?

Stefaan Vansteenkiste, IT-directeur Heilig-Hartziekenhuis Lier: “Het is een topprioriteit.

Medische gegevens van patiënten en ook persoonsgegevens van medewerkers en patiënten zijn heel gevoelige data. Als ziekenhuis ben je verplicht om patiëntengegevens 10 tot 30 jaar en soms zelfs tot 30 jaar na een overlijden bij te houden.

Op basis daarvan kun je de hele levensloop van iemand samenstellen. Patiëntengegevens zijn voor hackers een echte goudmijn.

Daarom beveiligen we onze systemen ook volop. Een ziekenhuis gebruikt 200 of meer systemen die allemaal met elkaar communiceren. Als het netwerk gehackt wordt, loop je risico op gegevensverwisseling waardoor patiënten de verkeerde zorgen krijgen, op gedwongen stopzetting van je dienstverlening en zelfs op een volledige sluiting van het ­ziekenhuis.”

Hoe heeft het ziekenhuis zich aangepast aan de GDPR- en de NIS-wetgeving?

Stefaan: “Voor GDPR hebben we een stappenplan uitgewerkt om aan alle eisen tegemoet te komen.

We hebben een Data Protection Officer (DPO) in dienst genomen en overeenkomsten afgesloten met onze leveranciers en artsen.

Een onafhankelijk bureau heeft getest of we voldoen aan de NEN 7510-norm over informatiebeveiliging in de zorgsector. Alle patiënten en medewerkers hebben toegang tot onze privacyverklaring en we hebben een kanaal opgezet voor mensen die vragen over hun privacy hebben. Maar het blijft work in progress.”

“Wat NIS betreft: de overheid moet de zorgsector nog altijd officieel op de hoogte brengen (interview afgenomen op 5 september 2019). Daarna hebben we 6 maanden de tijd om compliant te zijn. We ondernamen nog geen stappen, maar onze informatiebeveiliging staat er. We hoeven die alleen nog te finetunen om volledig aan de ISO 72001- en NEN 7510-normen te voldoen.”

Scan deze pagina en ontdek in de video hoe het Heilig-Hartziekenhuis Lier inzet op cybersecurity.

HET HEILIGHARTZIEKENHUIS LIER bestaat al sinds 1236.

Het algemeen ziekenhuis telt 450 bedden en 1.600 medewerkers. Tegen 2030 plant het H.-Hartziekenhuis Lier een volledige nieuwbouw. Ondertussen vormt het zich om tot ziekenhuis van de toekomst.

IT is daar een belangrijk onderdeel van.

“ De wetgeving rond databe­ veiliging moet ­inhoudelijker worden.

Verplichte audits opnemen, ­bijvoorbeeld.

We bekijken onze logs nu eerder zelden.”

Stefaan Vansteenkiste, IT-directeur bij Heilig-Hartziekenhuis Lier

STEFAAN VANSTEENKISTE werkte 14 jaar voor een producent van medische software. Hij startte een bedrijf op dat ITdiensten levert aan de gezondheidszorg en hielp verschillende ziekenhuizen om hun IT te verbeteren.

Sinds 2017 is hij directeur IT van het HeiligHartziekenhuis Lier.

De GDPR- en NIS-wetgeving vragen om specifieke profielen.

Hoe vullen jullie die in?

Stefaan: “Voor onze informatiebeveiliging zijn we in zee gegaan met BDO. Om aan de GDPRwetgeving te voldoen, zijn we de markt opgegaan om een Data Protection Officer te zoeken.

Maar er zijn weinig mensen die het juiste profiel hebben. Daarom gingen we in op een aanbod van Proximus. Een externe consulent is nu onze DPO. Het is de bedoeling om hem op termijn in te schakelen voor de databeveiliging van het volledige ziekenhuisnetwerk.

Voor de NIS wachten we nog op een communicatie van de overheid. Dan bekijken we wat de ­impact is. We hebben onze mede­ werkers wel al infosessies over NIS gegeven. En de verantwoordelijkheid voor compliance met de NIS-wet gaat naar onze DPO.” Wat verwacht u in de toekomst op beveiligingsvlak?

Stefaan: “Dat alles nog strenger en ingewikkelder wordt dan het nu al is. Maar er is vooral nood aan inhoudelijke wetgeving.

Nu draait alles rond technische maatregelen. Wat ik bijvoorbeeld mis, zijn audits en regels over actieve bewaking en beheer van anomalieën. Een audit dwingt instellingen om te controleren hoe ze met data­beveiliging omgaan.

Nu ­houden we logs bij, maar die bekijken we eerder zelden. En er moet iets gedaan worden aan de kloof tussen theorie en ­praktijk.

Onze artsen zijn volledig mee met databeveiliging, maar ­w orden door de strenge regels in hun werk gehinderd. Dat kan niet.”

C Y B E R S ECU R I T Y _ WAT IS SECU R I T Y I N T ELLI G EN CE? _ 45

“ Wanneer een bedrijf wil dat zijn klanten meestappen in een digitale transformatie, kan dat alleen maar wanneer er vertrouwen is.”

Philippe Meerbergen, solution architect bij Davinsi Labs

De grenzen tussen de fysieke en de digitale wereld vervagen snel.

Naarmate bedrijven nieuwe stappen zetten in hun digitale transformatie, neemt het belang van het beveiligen van data en toepassingen toe. Dat verhoogt de nood aan een nieuwe, sluitende en vooral meetbare aanpak van IT-beveiliging: security intelligence.

DUBBELINTERVIEW

Gericht investeren in security

Wat is security intelligence?

Philippe Meerbergen, solution architect bij Davinsi Labs: “Bij security intelligence gaat het er in de eerste plaats over om inzicht te krijgen in de beveiliging van het volledige IT-landschap van een bedrijf, zowel on-premise als in de cloud. Enerzijds houdt dat in het pro-actief inventariseren van de infrastructuur, de assets, de applicaties en de daarbij horende kwetsbaarheden. Anderzijds zorgt security intelligence voor een continue monitoring van alle digitale activiteiten om snel misbruik en/of cyberaanvallen te ontdekken en te blokkeren.

Kortom, security intelligence is voor een bedrijf een noodzakelijke service om te meten (dus t­ e weten) hoe weerbaar ze zijn ­tegen cyber­aanvallen. Dat maakt security intelligence voor de business onmisbaar en e ­ ssentieel voor het management om objectieve feedback te krijgen over de ­bestaande risico’s en actieve bedreigingen. Die feedback laat toe de juiste prioriteiten te stellen en gericht te investeren in security.”

Waarom is security intelligence vandaag belangrijk voor een onderneming?

Tom De Backer, security specialist bij Davinsi Labs: “De vraag zou eigenlijk moeten zijn: hoe kan je als bedrijf elke dag opnieuw de juiste beslissingen nemen zónder het inzicht dat security intelligence biedt? Security intelligence zorgt ervoor dat een bedrijf zijn cybersecurity-beleid op basis van data kan voeren, in plaats van af te gaan op een buikgevoel. Beschik je niet over objectieve informatie, dan kan je in de context van cybersecurity eigenlijk niet veel meer doen dan raden welk domein de meeste

4 6 _ C Y B E R S ECU R I T Y _ WAT IS SECU R I T Y I N T ELLI G EN CE?

DAVINSI LABS profileerde zich van bij zijn oprichting in 2014 als specialist in security intelligence, met een focus op vulnerability management en security analytics.

In 2016 nam Proximus het snelgroeiende bedrijf over.

Intussen telt Davinsi Labs 35 medewerkers en maakt het bedrijf deel uit van de Proximus Accelerators. www.davinsilabs.com

aandacht verdient. We omschrijven s­ ecurity intelligence graag als ‘het comfort van het weten’. Security intelligence biedt, door ­s ecurity echt inzichtelijk en vooral meetbaar te maken op basis van data, een zekere gemoedsrust. Het blijft natuurlijk een zeer complexe materie met veel onzekerheden, waarin het vaak moeilijk beslissen is. Maar nu kan je toch beslissen gebaseerd op harde feiten. Het bedrijf weet nu tenminste waar zich de grootste risico’s bevinden en waarop het zich moet concentreren.”

PHILIPPE MEERBERGEN studeerde handelsingenieur aan de Universiteit Antwerpen. Zijn hele carrière al is hij actief rond IT-beveiliging.

Sinds 2017 is hij solution architect bij Davinsi Labs.

“ Security intelligence werkt in real time.

Dat is essentieel.

Hoe langer het duurt om een incident op te merken, hoe meer het kost om de schade te herstellen.”

Tijd is essentieel Hoe worden beveiligingsincidenten bij klanten opgespoord?

Philippe: “Bij de infrastructuur, de toestellen en de applicaties van de onderneming worden de relevante security data verzameld. Het gaat vaak om gigantische datavolumes, met informatie over de gebruikers, alle transacties en soms zelfs elke byte dataverkeer van de onderneming.

Vervolgens worden die data geanalyseerd door geavanceerde algoritmes en leiden we er in real time betrouwbare beveiligingswaarschuwingen uit af. Die alerts komen op een prioriteitenlijst terecht, zodat de securityspecialisten zich meteen kunnen concentreren op de bedreiging met mogelijk de grootste impact op de onderneming.

Voor de specialisten is dat het startpunt. Zij gaan vervolgens dieper in op het probleem en lossen het op. Bij security is tijd essentieel. Hoe langer het duurt om een incident op te merken, hoe meer het kost om de schade te herstellen. Vandaar het belang om in real time te kunnen werken. Het tijdsverloop tussen intrusie, detectie en herstel moet zo kort mogelijk blijven.”

Data liggen aan de basis van security intelligence.

Tom: “Dat klopt. Security intelligence steunt op data. Zij vormen de brandstof voor onze analyse, die op haar beurt de business de

Philippe Meerbergen, solution architect bij Davinsi Labs

TOM DE BACKER studeerde industrieel ingenieur (computerwetenschappen) aan de KU Leuven en burgerlijk ingenieur aan de Universiteit Gent. Sinds twee jaar is hij securityspecialist bij Davinsi Labs.

“ Security intelligence steunt op de analyse van data. Dat laat toe security te objectiveren, in plaats van louter op buikgevoel af te gaan.”

Tom De Backer, securityspecialist bij Davinsi Labs

Scan deze pagina en bekijk in de video hoe Davinsi Labs security intelligence inzet.

_ 47

KEY TAKEAWAYS OM UW IT-BEVEILIGING NAAR EEN HOGER NIVEAU TE TILLEN

1. H et belangrijkste is zicht krijgen op de IT-omgeving om gevaren en risico’s in kaart te brengen. Zo weet u als bedrijf sneller waar u staat en welke maatregelen u moet nemen.

2. V ergeet nooit dat 100% veiligheid onmogelijk is.

Bovendien is security een werk van lange adem. Het is geen sprint, maar een marathon.

3. N ieuwe technologieën gebruiken om incidenten op te sporen is goed, maar vergeet ook het menselijke aspect niet. Laat u omringen door specialisten die de nodige expertise in huis hebben.

kans biedt om de juiste beslissingen te nemen. Die beslissingen steunen op de ­analyse van data – en dus niet op persoonlijke overtuiging of nattevingerwerk. Data zorgen ervoor dat we security kunnen objectiveren.”

Mens en machine Welke nieuwe technologieën kunnen het opsporen en vermijden van beveiligingsincidenten in de toekomst nog versnellen?

Tom: “De grootste uitdaging zien we momenteel in het tekort aan ervaren security-analisten. De vraag naar specialisten was nooit groter dan vandaag, en daar moeten we een oplossing voor vinden.

Het goede nieuws is dat nieuwe technologie – zoals artificiële intelligentie en machine learning – ons kan helpen. We zetten algoritmen in bij de analyse van data.

Automatisering ondersteunt ons bij de uitvoering van repetitieve taken. Dankzij nieuwe technologie kunnen we almaar sneller informatie halen uit almaar grotere datavolumes die almaar langere periodes overspannen. Artificiële intelligentie helpt ons om bepaalde patronen en afwijkend gedrag te ontdekken. Zo komen we sneller bij de kern van een probleem uit.

Doordat we meer en meer taken aan machines overlaten, kunnen de securityspecialisten zich beter focussen op het complexere werk.”

5G vervaagt grenzen Zien jullie een mogelijke invloed van 5G op cybersecurity?

Philippe: “5G zal zonder twijfel een impact hebben. Door de komst van 5G zullen er alleen

maar meer digitale toepassingen, meer geconnecteerde mensen en meer toestellen bijkomen. Met 5G krijgen we het echte potentieel van het Internet of Things te zien.

Dat zorgt voor heel wat nieuwe opportuniteiten, met een drastische wijziging in de manier waarop we zakendoen en communiceren. Evengoed zullen er bedreigingen op het toneel verschijnen die we vandaag nog niet kennen.”

Tom: “5G zal ervoor zorgen dat de grens tussen de fysieke en de digitale wereld verder vervaagt. Daardoor neemt het belang van IT-beveiliging exponentieel toe. De complexiteit van de afweging die een onderneming moet maken tussen het risico dat ze wil nemen en de kosten voor beveiliging blijft daardoor alleen maar stijgen. Tegelijk neemt ook de waarde van de data die een bedrijf online bewaart enorm snel toe. Dat weten cybercriminelen uiteraard ook. Het actieterrein voor cybercriminaliteit groeit dus alleen maar.

Belangrijk is daarbij dat we die criminelen niet onderschatten. Zeker niet nu ons leven en werk zich meer en meer in de digitale wereld afspelen. Er staat veel op het spel.”

Werk voor experten Wat is het belang van IT-beveiliging op het vlak van de klantenervaring? Kan een datalek of een cyberaanval de relatie tussen bedrijf en klant verstoren?

Philippe: “Zeker. Helaas kennen we daar intussen heel wat concrete voorbeelden van. Als bedrijf moet je het vertrouwen van je klant verdienen. Een datalek schaadt dat vertrouwen. Er is niet alleen imagoschade, maar vaak ook financiële schade, bijvoorbeeld door boetes voor het onzorgvuldige beheer van klantendata. Wanneer een bedrijf wil dat zijn klanten meestappen in een digitale transformatie, kan dat alleen maar wanneer er vertrouwen is.”

Tom: “Dat is onder meer waar we op inspelen met Managed Security Services (MSS) waarbij bedrijven de mogelijkheid krijgen zich op hun kernactiviteiten te concentreren, terwijl ze het securityluik uitbesteden aan een gespecialiseerde partner.”

Philippe: “Het Security Operations Center (SOC) van Proximus bundelt technologie, processen en experten en vormt zo onze ogen en oren op het terrein. Dankzij het SOC zijn we meteen op de hoogte wanneer er een nieuwe bedreiging de kop opsteekt. Wanneer cybercriminelen erin slagen de beveiliging van een klant te doorbreken, dan helpt het SOC om het incident in te perken en zo snel mogelijk op te lossen.”

48 _ DX I N R ETA I L _ IN V LOED VAN TECHNOLOGIE

18 MINUTE READ

De opmars van e-commerce heeft de retail in België de voorbije jaren erg onder druk gezet. Technologie beïnvloedt nu ook de manier van winkelen ‘offline’. Wat haalt u als consument en retailer uit IoT, location analytics, Electronic Shelf Labeling en blockchain?

Behind the scenes of

Retail

DX I N R ETA I L _ E XPERT GINO VAN OSSEL _ 49

Houdbaarheidsdatum ‘omnichannel’ verlopen

VISIE

Lange tijd was omnichannel de heilige graal van de retail: de consument via elk mogelijk kanaal de ideale klantenervaring aanreiken. Vandaag klinkt er meer voorbehoud door in de visie van retailspecialist Gino Van Ossel. “Het is niet meer omnichannel, maar optichannel.”

De winst van de Belgische supermarktketens staat onder druk. Moeten ze zich zorgen maken?

Gino Van Ossel, Retailspecia­ list: “Jazeker, maar het gaat lang niet om de supermarkten alleen.

De hele retail staat voor een grote, digitale uitdaging. Het is bovendien een heel breed verhaal. In de mode, bijvoorbeeld, kiest de klant duidelijk voor online. Tegelijk zitten ook apps voor de verkoop van tweedehandskledij sterk in de lift. In de voeding blijft e-commerce tot nu toe een eerder bescheiden volume. Algemeen stellen we daar vast dat de markt niet meer groeit en dat we zo in een verdringingsmarkt terechtkomen. Gaat het om e-commerce in de voeding, dan moeten we daar ook bedrijven als Deliveroo toe rekenen. Op zich heeft de supermarkt daar vandaag nog niet zo veel last van, maar de druk neemt natuurlijk wel toe.”

Hoe zwaar weegt het veranderende gedrag van de consument daarbij door?

“Online aankopen biedt gebruiksgemak. Tegelijk heeft de consument online een veel grotere keuze dan in de fysieke winkel.

Daardoor verschuift een zeker volume naar e-commerce: niet alleen naar de webshop van de retailers in kwestie, maar ook naar de pure spelers, de bedrijven die alleen online verkopen en geen fysieke winkels hebben.

Als gevolg daarvan zit de retailer met te veel fysieke winkelruimte.

Maar er is een veel grotere uitdaging. De consument maakt weinig onderscheid tussen online en offline. Hij past kledij in de winkel, koopt online en ruilt zijn aankoop later mogelijk in nog een ander winkelpunt om. Als bedrijf moet je op die veranderende houding inspelen. Onder meer IKEA doet dat heel sterk. Het bedrijf zet in zijn winkel vooral in op inspiratie.

De klanten kopen meer en meer online, dus moet de winkel iets bieden wat online niet kan, dat

50 _ DX I N R ETA I L _ E XPERT GINO VAN OSSEL

is de strategie. Vandaar ook het belang van impulsaankopen bij IKEA, zoals kaarsen en kussens.

Wie online shopt, neemt dat soort producten veel minder snel mee.

Consumenten laten producten met een lange houdbaarheid – zoals toiletpapier en luiers – liever thuis leveren. Het effect daarvan is dat supermarkten kiezen voor kleinere winkels, met meer nadruk op verse producten.”

Concurrentie bepaalt benchmark

GINO VAN OSSEL is professor retail- en trademarketing aan de Vlerick Business School.

In zijn boek ‘Retail.

De digitale hysterie voorbij’ legt hij uit hoe de retailer erin slaagt winst, competitiviteit en klantgerichtheid tot een succesvolle strategie te combineren.

Waar bevindt de sector zich vandaag in het traject van de digitale transformatie?

“We praten intussen al vijf jaar over omnichannel, waarbij de ­retailer online- en offline-kanalen naadloos met elkaar verbindt. In de praktijk blijkt dat niet zo ­makkelijk te organiseren. Dat heeft onder meer met de integratie van de diverse IT-systemen en logistieke processen te maken. Het probleem met omnichannel is dat de retailer zich nogal eendimensionaal op de klant richt. Nochtans zijn er nog twee andere dimensies die aandacht vragen: de financiële gezondheid van het bedrijf en de concurrentie. Het is belangrijk de

HEBBEN WINKELSTRATEN EN STADSCENTRA EEN TOEKOMST? “Jazeker. Vroeger gingen gezinnen op zaterdag met de auto inkopen doen voor de hele week, typisch in een supermarkt langs de grote invalswegen. Vandaag doet de consument doordeweeks op verschillende momenten kleine aankopen, dichter bij huis, te voet of per fiets. De consument wil in het weekend niet in de file gaan staan op die invalswegen. De supermarkten spelen daar op in met kleinere vestigingen in de stadscentra. Tegelijk zorgt online verkoop voor kleinere volumes bij de fysieke winkel. De krimp van het aantal fysieke winkels gebeurt echter ongelijk. Vandaag zien we inderdaad dat de toplocaties in grote steden, het beter doen dan de centra van de middelgrote steden, waar veel meer leegstand is.”

aandacht te richten op projecten met een duidelijke, snelle financiële return. Daarnaast blijft de concurrent de ultieme benchmark. Het is de concurrentie die bepaalt hoe snel je als bedrijf stappen moet zetten. Kortom: je moet als retailer goed nadenken over de zaken waarmee je voorop wil lopen en winnen, en andere waarin je de markt volgt. Je kan nu eenmaal niet alles even goed doen. Het gaat dus niet zozeer om omnichannel, maar om optichannel: het optimale evenwicht vinden tussen klant, financiën en concurrentie.”

Wat dan met het idee van de ideale customer journey, waarbij de klant zelf beslist welke kanalen en touchpoints hij gebruikt?

“De retailer komt terug van het idee van omnichannel. De klant krijgt niet langer de mogelijkheid alles te kiezen. Omnichannel is veel te duur gebleken. Kijk, een webshop als Amazon kan je niet fysiek bezoeken, je kan er zelfs niet naar bellen. Waarom zou een fysieke winkel dan wel alle digitale kanalen moeten hebben?

Retailers stappen ook van omnichannel af omdat de klant niet altijd kan of wil kiezen. De klant heeft liever geen keuzestress.

Dat blijkt onder meer bij diensten als Netflix. De klant kan er zelf een keuze maken, maar volgt in de praktijk heel vaak de suggesties die hij op basis van zijn profiel krijgt aangeboden. Bedrijven maken meer en meer keuzes voor de klant. Een klant van een bank uit Hongkong die zijn bankkaart verliest, bijvoorbeeld, moet naar een specifiek nummer bellen.

Niet e-mailen of chatten, alleen bellen. De verdere info ontvangt hij uitsluitend via sms. De klant is snel geholpen en houdt blijkbaar van de geboden duidelijkheid. De bank scoort sterk op het vlak van klantentevredenheid. Ook nudging is een mogelijkheid, waarbij het bedrijf de klant in de gewenste richting loodst. Dat kan door op de website vooral de chatfunctie in de verf te zetten en het tele-

foonnummer ergens onderaan in een klein hoekje te verstoppen.”

Prioriteiten stellen Wat hebben technologieën als blockchain en artificiële intelligentie aan de retail te bieden?

“Blockchain is ideaal voor de traceerbaarheid van goederen.

Voor de meeste retailers is dat op stukniveau niet zo relevant, met uitzondering voor voeding.

Blockchain biedt daar kansen voor de bewaking van de voedselveiligheid en de controle op de herkomst van producten. Artificiële intelligentie (AI) is meer dan een buzzword. Het gevaar schuilt in de overschatting van het potentieel op korte termijn. AI moet het zogenaamde ‘segment of one’ mogelijk maken, waarbij de retailer elke klant als een apart marktsegment bekijkt. Zo ver staan we nog niet. Maar een hype is AI allerminst. Veel bedrijven zijn er al mee bezig. Zalando, bijvoorbeeld, gebruikt AI om voor de klant de juiste maat in te schatten en zo het aantal retourzendingen te verlagen. Retailers gebruiken AI ook om te voorspellen welke klant niet rendabel zal zijn. Met zo’n toepassing kan je namelijk enorm besparen.”

Er zijn ook retailers die rond blockchain, AI en andere nieuwe technologieën de kat uit de boom kijken. Missen zij straks de boot?

“Niets doen is gevaarlijk. Als retailer moet je vooral de juiste prioriteiten stellen. Haal je maar drie procent van je omzet uit je webshop, dan kan je beter eerst investeren om dat cijfer te verhogen. Pas daarna is het zinvol om naar AI te kijken.

Het gaat erom een goede strategie uit te werken, de juiste keuzes te maken en actie te ondernemen.

Niet kiezen is verliezen.”

DX I N R E TA I L _ D ATA V E R T E LT WAT W E R K T

_ 51

AI is een snel evoluerende technologie waar elke sector voordeel uit haalt. Zeker de retail, die de laatste jaren zwaar onder druk kwam te staan door e-commerce. Op basis van mobiele en socio-demografische gegevens en data uit IoT neemt u als retailer beslissingen die het verschil maken tussen succes en mislukking.

Data bepalen de toekomst van uw fysieke winkel ysieke winkels hebben het al jaren moeilijk om klanten aan te trekken en moeten zichzelf heruitvinden. Alleen: de klant van vroeger bestaat niet meer”, vertelt Joke Tisaun, IoT Solution Manager ­Retail bij Proximus. “Nu zijn er verschillende types ­klanten met ook continu veranderende behoeften. Zo brengt ­bijvoorbeeld een moderne en multiculturele maatschappij ook een verscheiden palet aan behoeften mee, ook dat heeft zijn impact. En via webshops ­b estellen mensen het product dat ze willen in een handomdraai, zelfs aan de andere kant van de wereld.”

F

Data vertellen wat werkt en wat niet “Daardoor zijn klanten heel wat veeleisender geworden en hebben ze andere verwachtingen. Webshops hebben daar geen problemen mee omdat de data van hun klanten automatisch verzameld en geanalyseerd worden. Op basis daarvan krijgen klanten een superieure klantenbeleving. Fysieke winkels moeten dat zelf doen en hun klanten letterlijk beter leren kennen. In een eerste fase zal data-analyse helpen om betere beslissingen te kunnen nemen, in een latere fase kan AI processen optimaliseren en automatiseren, om zo heel snel op de winkelvloer te testen wat werkt en wat niet.”

“ Data-analyse van klantengedrag is een broodnodige stap om de klantenbeleving te optimaliseren en laat toe om op de winkelvloer heel snel te testen en te meten wat werkt en wat niet.”

Joke Tisaun, IoT Solution Manager Retail bij Proximus

5 2 _ DX I N R E TA I L _ D ATA V E R T E LT WAT W E R K T

Verbeter de klantenrelatie en -ervaring “Als retailer kunt u uit verschillende bronnen data verzamelen: via sensoren in uw winkel, via mobiele gegevens van smartphones in en rondom uw winkel (locatie-analyse) die verrijkt kunnen worden met eigen of andere databronnen zoals socio-demografische gegevens. Deze gebundelde data bieden inzichten op 3 niveaus. Op het laagste niveau ziet u via tellingen hoeveel mensen er in en rond uw winkel zijn en waar ze zich precies bevinden. Op het tweede niveau krijgt u inzicht in het gedrag van uw klanten. Hoe lang zijn ze in uw winkel, hoe vaak komen ze terug, welk pad volgen ze meestal in uw winkel …

4 INZICHTEN DIE U UIT DATA-ANALYSE HAALT OM DE TOEKOMST VAN UW WINKEL TE BEPALEN 1. (Her)locatie Nieuwe winkels openen, slecht presterende winkels sluiten: het gebeurt nu allemaal op buikgevoel of op basis van de statistische gegevens van de mensen die in het gebied van uw winkel wonen. Wat u ook moet weten, is wie er overdag allemaal in het gebied rond uw winkel werkt of andere zaken doet.

2. Klantenprofielen Om uw aanbod beter af te stemmen op uw klanten, moet u weten wie ze zijn. Daarvoor moet u het antwoord kennen op vragen zoals: welk exact profiel hebben uw klanten, hoe trouw zijn ze, wat zijn hun reistijden …?

3. Efficiëntere reclame Weet waar u uw klant het best bereikt met uw reclame. Thuis in de brievenbus? ’s Avonds via e-mail? Overdag terwijl hij of zij onderweg is? Data over waar, wanneer en via welke kanalen u het best adverteert, vergroten uw impact. Ook voor de partners die in uw winkel adverteren, creëert u zo een meerwaarde.

4. Benchmarking Objectieve resultaten vertellen u hoe u presteert tegenover uw andere locaties. U hebt ze nodig om de juiste beslissingen te nemen: welke locaties doen het goed, welke minder goed? En nog veel belangrijker is te weten waarom bepaalde locaties het goed of minder goed doen.

Op het derde niveau krijgt u inzicht in uw vestiging. Socio-demografische gegevens bieden net die extra dimensie om het profiel van uw klanten te schetsen en u een idee te geven van het potentieel van uw winkel.” “ D a n k z i j d at a-a n a ly s e v a n klanten­g edrag kunt u beslissen op welke manier u uw klanten­ relaties en -ervaringen verbetert. Geef uw klanten een reden om naar uw winkel te komen, zorg voor personalisatie. ­Dankzij dataanalyse creëert u een ‘­butler’ die perfect – maar s­ ubtiel – inspeelt op wat uw k­ lanten w ­ illen.”

Betaal aan het rek, niet aan de kassa Geconnecteerde elektronische labels automatiseren niet alleen prijzen, maar bieden ook een brede waaier aan diensten via de cloud, zoals mobiel betalen in de winkel in plaats van aan de kassa.

“Electronic Shelf Labeling (ESL) is sterk geëvolueerd dankzij de cloud. Hierdoor krijgen retailers en consumenten een brede waaier aan software- en serviceoplossingen om hun producten te verbeteren en om de verkooppunten alsook de verkoopservaring te optimaliseren”, stelt ­Nicolas Méraud, Sales Manager Northern Europe/UK bij SES-imagotag.

“Het gaat ­inmiddels om veel meer dan het digitaliseren van het klassieke prijsetiket bij een ­product. Moderne ESL-technologie biedt de kans om een synchronisatie te realiseren tussen de ‘fysieke’ winkel en ‘e-commerce’, wat een goede zaak is voor klant en retailer.”

ESL lost informatiebehoefte consument in “Het zit in het DNA van ESL-technologie dat deze zowel customer- als retailer-driven is”, vervolgt Nicolas. “Voor de handelaar is het een handige manier om zich te informeren.

Naast de prijs, kan het scherm ook toegang bieden tot andere productinformatie. Door middel van smartphone en QR-code kan de klant heel wat te weten komen over ingrediënten, herkomst of zelfs recepten. Dankzij onze recentste technologie is hiervoor zelfs geen app van de betrokken winkel of keten meer nodig.”

Wachten aan de kassa overbodig De elektronische etiketten bieden ook de mogelijkheid om de precieze locatie van een bepaald product in de winkel te ontdekken. Een oplichtend scherm gidst de klant eenvoudig naar de exacte plek. Een consument kan zelfs meteen op die plek aan het rek betalen. Achteraf langs de kassa gaan is dan overbodig.”

DX I N R E TA I L _ ELEC T R O N I C SH ELF L A B ELI N G , VO O R K L A N T EN R E TA I LER _ 53

ELECTRONIC SHELF LABELING

SES-imagotag is een partner van SpearIT en Proximus.

Met een omzet van 187 miljoen euro en een jaarlijkse groei van meer dan 20%, is het bedrijf met een aandeel van 50% leider op de ESL-markt.

Het bedrijf is beursgenoteerd (Euronext Parijs), actief in 62 landen, heeft labels in 17.000 winkels en is goed voor 160 miljoen ESL.

Voorraadbeheer wordt meetbaar Sommige voordelen voor de ­retailer liggen voor de hand, z­ oals een snelle prijsaanpassing. “Je kan ook de versheid van een product vermelden, al dan niet gekoppeld aan een promotieprijs wanneer de houdbaarheidsdatum bijna bereikt is”, aldus ­N icolas. “Maar dankzij connectiviteit en het ­gebruik van een cloud, k­ unnen ESL voor de medewerkers ook nuttig zijn bij het aanvullen van rekken. Er kan gedetecteerd w ­ orden of een bepaald product nog in het schap ligt, en of het überhaupt nog ergens ­voorradig is. Op die manier is onze technologie een nuttige hulp in het voorraadbeheer van de w ­ inkel. De cijfers l­ iegen er niet om: de foutmarge van prijsvermeldingen wordt quasi tot nul herleid terwijl het aanvullen van rekken een s­ tevige meetbare boost krijgt.”

Belgische markt zet mee de toon De Belgische markt blijkt toonaangevend te zijn in de implementatie van de mogelijkheden van ESL. “Wanneer we een blik

“ Dankzij de elektronische informatie op de labels, kunnen de gebruikers meer gegevens krijgen over het product, maar ook de klantenervaring gaat omhoog.”

Nicolas Méraud, Sales Manager Northern Europe/UK bij SES-imagotag

werpen op onze buurlanden krijgen we een vrij divers beeld”, verduidelijkt Nicolas. ”Frankrijk staat vrij ver, Nederland nog niet, ook al is men daar duchtig bezig die achterstand in te halen. Historisch was onze eerste klant hier in België Carrefour. We hebben ondertussen alle Mediamarkt-winkels van onze technologie voorzien, net zoals we samenwerken met Colruyt. Eind dit jaar zullen al hun winkels met ESL-oplossingen uitgerust zijn. We gingen ook in zee met enkele franchisers van Delhaize waar we nu onze modernste technologie plaatsen.”

Internet of Things “Fysieke winkels zullen een centrale plaats blijven bekleden in een unified retailomgeving”, besluit Nicolas. “Alleen moeten we gebruik ma ken va n het potentieel dat digitale technologie en de elektronische labels bieden. Dat

is de hefboom om niet alleen de efficiëntie van het winkelbeheer te vergroten, maar ook een instrument om de klantenbeleving naar een hoger peil te tillen. Daar moet de hele sector zich van bewust zijn. De winkel van morgen zal data-­driven zijn en gebruikmaken van de mogelijkheden die het Internet of Things biedt. En in dit verhaal is ESL een b ­ elangrijk hoofdstuk.”

NICOLAS MÉRAUD is afgestudeerd aan de EDHEC Business School (Rijsel). Hij zette zijn eerste professionele stappen bij Altran en Michelin. Bij SES-imagotag draagt hij de verantwoordelijkheid voor de operations en sales in de Benelux, net als de sales in het VK en ­Noord-Europa.

5 4 _ DX I N R E TA I L _ ELEC T R O N I C SH ELF L A B ELI N G , VO O R K L A N T EN R E TA I LER

Ook in de sector van de bouwmaterialen en -gereedschappen ontsnappen ondernemingen niet aan de digitale transitie. Gedimat La Vallée start die transitie door zijn 900 m² grote magazijn uit te rusten met Electronic Shelf Labeling (ESL). Rentabiliteit en klantenervaring staan daarbij centraal.

Toeleggen op taken met meerwaarde Onze specialist in bouwmaterialen werd geconfronteerd met een grootschalige prijsupdate.

Van de 40.000 referenties in onze catalogus, zijn er 14.000 a a nwezig in ons maga zijn .

“Onze prijzen m ­ oeten niet alleen overeen­s temmen met de marktprijzen maar ook met de tarieven van onze leveranciers. Frequente ­prijswijzigingen brengen heel wat werk met zich mee voor onze verkopers en bieden ­weinig meerwaarde.

“Maar doordat prijswijzigingen vandaag de dag automatisch ­w orden beheerd, kunnen we meer tijd besteden aan klanten­ advies en ­o pleidingen, kortom activiteiten die op lange termijn veel meer rendement bieden”, aldus Claude.

Spitstechnologie Het begon zo’n tien jaar geleden in Québec. Claude ­F lorent, de huidige bestuurder van ­Gedimat La Vallée, was in die tijd kaderlid bij een belangrijke bouw­ materialenhandelaar. Op een dag trok een enveloppe in de post zijn aandacht omdat hij een elektronisch etiket voor prijs­ weergave bevatte. “Die technologie stond toen nog niet op punt zoals v ­ andaag maar ik begreep al snel dat ze een aanzienlijk potentieel bood voor onze sector. Toen ik in het begin van dit jaar samen met mijn zakenpartner Vito Di ­Bella ons eigen verkooppunt heb geopend, heb ik geen moment geaarzeld om deze technologie te introduceren.”

Wifi en onmiddellijke update Eindelijk kunnen we de prijzen voor de hele verkoopruimte en de kassasystemen vanop ­afstand weergeven en w ­ ijzigen.

ESL gebr uik t een centrale ­database die de streepjescodes van producten en de IP-adressen van elektronische prijsetiketten in het ­magazijn als t­ oegangscodes ­g ebruikt. Niets uitzonderlijks.

“Maar een productreferentie ­bevat ook een heleboel l­ ogistieke en commerciële informatie die op het etiket kan staan. Die ­informatie is niet alleen nuttig voor onze klanten maar ook voor onze werknemers”, onderstreept Claude. “Dankzij ons wifinetwerk zijn we in staat om onze 14.000 referenties op een nacht tijd bij te werken.”

REAL BUSINESS

14.000 prijsetiketten in een nacht

Binnen de Proximus Accelerators is Proximus SpearIT een middelgrote IT-integrator die middelgrote ondernemingen helpt slimmer, veiliger en sneller te laten werken. www.proximus-spearit.be

Geolokalisatie en voorraadbeheer De geolokalisatie van elk etiket maakt een dynamische voorraadweergave mogelijk. “De productaantallen in de voorraad worden in real time meegedeeld.

Bij voorraadbestellingen houdt het informaticasysteem rekening met de verkoop van de voorbije zes maanden. Producten (en zelfs productgamma’s) met een beperkte rotatie worden onmiddellijk zichtbaar. Zo kunnen we ons aanbod en onze voorraad optimaliseren.” Claude kent alle mogelijkheden van zijn ESL-systeem: “Ik droom ervan om deze technologie te kunnen integreren in mijn e-marketing­ strategie, om klanten automatisch door de winkel te ­kunnen leiden en, waarom niet, een kleine video toe te voegen aan de prijsetiketten. Zou dat geen boost voor de klantenervaring zijn?”

Een pilootproject ... en meer Achter de implementatie van de ESL-technologie bij Gedimat La Vallée schuilen de ondernemingen SES-imagotag, een specialist in elektronische etikettering, en Proximus, voor de installatie en het netwerkgedeelte. “Het doel

_ 55

Proximus online

CLAUDE FLORENT is bestuurder van Gedimat La Vallée in Hastière.

Na een carrière van dertig jaar als handelaar in bouwmaterialen, stortte hij zich in 2019 samen met zijn zakenpartner Vito Di Bella op een nieuw avontuur: het beheer van een Gedimat-filiaal.

GEDIMAT LA VALLÉE is een filiaal van de Gedimat-groep, een onafhankelijke groepering van handelaars in bouwmaterialen en -gereedschappen. Het verkooppunt van Hastière stelt 28 personeelsleden tewerk en heeft 40.000 referenties in zijn catalogus.

bestond erin een compromisloze installatie te verzekeren. De sleutel tot succes is de uitstekende samenwerking tussen het ecosysteem aangeleverd door een externe specialist en de lokale operator.” Op dit ogenblik weet het pilootproject van Vito Di Bella en Claude de hele Gedimat-groep te inspireren. “Dit jaar hebben we een opendeurweekend georganiseerd. Zo konden onze klanten kennismaken met onze i­nnovaties en konden onze collega’s van Gedimat de technologie van ­Electronic Shelf Labeling e ­ rvaren.

Tips voor een geslaagde transitie Wanneer Claude over zijn project praat, hamert hij op het belang van goede partners maar ook van een degelijke interne communicatie: “Ontwikkeling moet daarbij centraal staan om de werknemers te bewijzen dat de digitalisering voor hen werkt en niet tegen hen. Vervolgens moet elke beslissing worden ­genomen door rekening te houden met de klant.”

Beheer uw account in MyProximus Enterprise Via de MyProximus Enterprise-portal krijgt u de klok rond toegang tot slimme toepassingen, waarmee u alle aspecten van uw bedrijfsaccount beheert.

Think possible

Scan deze pagina en registreer u op MyProximus Enterprise .

proximus.be/myproximus

56 _ DX I N R E TA I L _ WAT K A N B LO CKCH A I N B E T EK EN EN?

CODIT maakt deel uit van Proximus Accelerators, is actief in 7 Europese landen, en telt 180 medewerkers. Al sinds het begin in 2000 focust het technologiebedrijf zich op Enterprise Application Integration (EAI). Codit verbindt toepassingen en bedrijven met elkaar, onder meer door Azure-cloudoplossingen en IoT-as-a-service-oplossingen te ontwerpen. Via blockchain helpt Codit bedrijven ook om voedsel van de boerderij tot bij de retailer te volgen. www.codit.eu

Fake of echt?

Blockchain weet het ...

Blockchain bestaat al tien jaar, maar is nog altijd niet zo bekend, hoewel het de retailsector revolutionair kan veranderen: voor voedselveiligheid, traceerbaarheid en in de strijd tegen namaak.

VISIE

Blockchain, wat is dat eigenlijk?

Bernard Lenssens, Chief ­Innovation Officer bij Codit: “Het is eigenlijk een databank waarin u alle data met alle ­b etrokken ­p artijen deelt. De technologie verhoogt het vertrouwen ­tussen alle partners om samen te ­werken. Het gebeurt wel ­vaker dat businesspartners ­b eroep doen op een onafhankelijke ­instantie om hun vertrouwensrelatie te onderhouden / goed te keuren / te ondersteunen.

Bij blockchain valt deze derde partij – die soms duur kan zijn – weg. Dankzij blockchain weten alle partners in de keten, van de boerderij tot de winkelier, wat ze kopen, waar de goederen naartoe gaan, waar de ingrediënten vandaan komen en hoe vers het product is.”

Julien Marlair, Business Consultant Integrated Business Applications bij Proximus: “Blockchain is een technologie die het best tot zijn recht komt in ecosystemen.

Iedere partner kan actief en op een betrouwbare en transparante manier data aan de blockchain toevoegen. Blockchain is niet het zichtbare deel van een business­ applicatie, maar een technologie die achter de schermen werkt.”

Hoe belangrijk is blockchain voor de retailsector?

Bernard: “In de retailsector zijn er enorm veel betrokken partijen.

Waar u zich als bedrijf ook in de keten bevindt, blockchain is voor

_ 57

u even belangrijk als voor alle ­andere partners. Het is de link tussen de boerderij en de ­maaltijd die de consument op zijn bord krijgt.”

Julien: “Alle par tners in de ­retailketen moeten met elkaar samenwerken. Blockchain is de key component van een endto-endservice die vertrouwen brengt tussen alle partijen. Door informatie volledig transparant uit te wisselen en te delen, wint u elkaars vertrouwen en vermijdt u dat er vals gespeeld wordt.

En omdat in een retail­keten zo veel partners betrokken zijn, is r­ etail een van de sectoren die het meeste waarde uit de ­technologie haalt.”

Hoe kunnen retailbedrijven blockchain inzetten?

Bernard: “Een voorbeeld maakt meteen alles duidelijk. Door een Internet of Things-sensor in een container te plaatsen, verhoogt u de traceerbaarheid van producten en monitort u hun versheid. Wanneer een product het ­magazijn verlaat, is dat nog vers en in goede staat. Zodra het laadproces begint, wordt het ­l astig.

Vooral in de zomer. Met een ­sensor in de container m ­ onitort u in real time de temperatuur en de vochtigheid van de container, tot het moment dat de yoghurt in de supermarkt geleverd wordt. Zo ziet u wat er allemaal tijdens het transport gebeurd is.”

Julien: “Zo’n probleem lost u bijna nooit op met blockchain ­a lleen. Het zijn altijd technologieën zoals IoT, data, application front ends, … die daarbij samen helpen. Daarom moet u altijd een technologiepartner in het systeem integreren.”

Bernard: “Bedrijven die blockchain niet gebruiken, hebben regelmatig geschillen met a ­ ndere partners in de keten. Dankzij blockchain ziet u duidelijk wat er wanneer gebeurt. Het laat u toe om op voorhand regels af te spreken en ze dan al vast te ­leggen in een ‘smart contract’.”

Julien: “U kunt blockchain ook

JULIEN MARLAIR startte zijn carrière als netwerkingenieur bij ASTRID, de telecomoperator voor de hulpdiensten.

Sinds 2012 werkt hij voor Proximus en ontwikkelt hij technologische oplossingen voor bedrijven.

nog op verschillende andere ­m anieren inzetten. Integreer het bijvoorbeeld in uw getrouwheidsprogramma en deel de punten die uw klanten verzamelen met andere partners. Zo kunnen uw klanten de punten die ze sparen in andere winkels gebruiken. Het zet hen aan om nog meer te ­sparen. Met blockchain bewijst u ook de authenticiteit van uw product. Stel dat u een horloge tweedehands verkoopt.

Met blockchain maakt u een ­certificaat waarop alle vorige eigenaars staan. Zo zien kopers dat het horloge nooit gestolen is.”

Wat zijn de voordelen van blockchain?

Julien: “Ten minste 3 partijen halen voordeel uit blockchain: de klant, de leverancier en de ­r etailer. Voor de klant maakt blockchain alles transparant.

Daardoor krijgt het product voor hem meer waarde en koopt hij in vertrouwen. Als leverancier kunt u zich veel beter ­organiseren en wint u aan efficiëntie. Als retailer hebt u dankzij blockchain een ­beter zicht op de oorsprong van de p ­ roducten die u v ­ erkoopt, ­ter wijl u meer ver trouwen ­creëert door een gecontroleerd en ethisch product te verkopen.”

“ Als retailer hebt u dankzij blockchain een beter zicht op de data van uw partners. Alles is transparant, en u verkoopt een ethisch product.”

Julien Marlair, Business Consultant Integrated Business Applications bij Proximus

Welke vragen moet een bedrijf zich stellen voor het start met blockchain?

Bernard: “De belangrijk ste ­v ragen die u zich moet stellen: zijn de data die ik heb wel betrouwbaar? Hoe gevoelig zijn ze?

En met wie wil ik ze delen?”

Julien: “Alles draait rond het ecosysteem waar u deel van uitmaakt. U moet zich de vraag ­stellen of u efficiënter wilt ­worden.

En of u geïnteresseerd bent om de rol van leider in dat ecosysteem op te nemen. Want zo ­bespaart u veel kosten en wordt het hele proces veel transparanter.”

Bernard: “Met blockchain bouwt u samen met verschillende partners een consortium op. U komt met hen overeen wat de regels

zijn en welke data u met elkaar deelt. U begint daar best op tijd mee, want het kost tijd om zo’n consortium op te zetten.”

“ M E T B L O C K C H A I N W EET U WAT U KOOP T, WA A R DE PRODUCTEN NAARTOE GA AN, WA AR DE INGREDIËNTEN VANDA AN KOM EN EN HOE VERS DE PRODUCTEN Z I J N.”

BERNARD LENSSENS richtte als Electronic Data Interchange (EDI) consultant in 2000 Codit op. Sinds 2011 is hij er Chief Innovation Officer.

Hij leeft en ademt integratie en Internet of Things en brengt dat voor u in de praktijk.

5 8 _ DX I N R E TA I L _ C A R R EFO U R EN D E D I G I TA LISER I N G

Wij spraken over transformatie, diversiteit en ‘Smart’-systemen met Geoffroy Gersdorff, Algemeen Secretaris van Carrefour België, en Pierre Leman, Directeur Human Resources van Carrefour België, die het transformatieplan van de winkelketen aansturen.

REAL BUSINESS

De digitale revolutie ‘made

by Carrefour’

_ 59

DE SUPERMARKTKETEN CARREFOUR werd in 1959 opgericht in Frankrijk door de families Fournier, Badin en Defforey.

In 1969 opende Carrefour zijn eerste Hypermarché in het buitenland, meer bepaald in België.

CARREFOUR BELGIË 10.087 werknemers

794 winkels

30 nieuwe winkels per jaar

30.000 referenties

Hoe verklaart u de verregaande behoefte aan digitale transformatie in de retailsector?

Geoffroy Gersdorff, Algemeen ­Secretaris van Carrefour België: “De concurrentieomgeving is sterk veranderd. In België worden we ­geconfronteerd met tal van fusies, de e ­ volutie van e-commerce in de non-foodsector, een transformatie van de ‘hard discount’-­sector en de opkomst van nieuwe spelers die de ­c ommerciële paradigma’s veranderen.

Je moet het niet ver zoeken als je g ­ emiddeld 3 0.0 0 0 p rod uc treferenti es a a n bi ed t ­terwijl een reus zoals Amazon er 16 miljoen ­a anbiedt en b ­ ovendien niet gebonden is aan ­openingsuren voor de winkels. Dat geeft ­direct een heel a ­ ndere commerciële perceptie.”

“Consumenten confronteren ons dan weer met nieuwe verwachtingen en worden het gewend om – vaak gratis – van bepaalde services te kunnen genieten. Het is dus zaak om je te onderscheiden op de markt en om een voortdurende ontwikkeling te ­verzekeren. Onze ambitie is duidelijk en volgt een ­heldere logica: het beste voor iedereen toegankelijk maken. Dat is onze bestaans­ reden ­geworden.”

Scan deze pagina en bekijk de video.

Hoe springt Carrefour om met die digitale transitie?

Geoffroy: “We leggen ons toe op vier strategische assen. De eerste bestaat erin om onze aanwezigheid altijd en overal te verzekeren.

We zijn trots dat we de enige retailer zijn met meerdere kanalen. Dat wordt mogelijk ­gemaakt door in geografische ecozones te denken: hoe kunnen onze vier distributie­ kanalen (Hypermarkt, Market, Express, Drive) elkaar optimaal aanvullen? De ­t weede strategische as heeft ­betrekking op de voedings­ transitie: we ­kunnen er niet omheen dat heel

wat m ­ ensen b ­ etere voeding eisen. We stellen alles in het werk om die vraag te beantwoorden door de s­ amenstelling van ons aanbod te ­herzien. Een derde pijler in onze strategie is de juiste ­toewijzing van middelen. Het volstaat niet om in digitale activiteiten te investeren.

Je moet ook kijken waar je kunt besparen.

Anders g ­ ezegd: minder uitgeven om beter te investeren. En last but not least is er de ­menselijke factor. We willen een opleidingsniveau verzekeren dat aansluit bij de marktevolutie. Zo moet de smartphone bijvoorbeeld een ­partner worden voor werknemers om de winkelervaring van de klanten te verbeteren.”

Hoe gaat Carrefour die uitdaging op het niveau van de werknemers aan?

Pierre Leman, Directeur HR bij C ­ arrefour België: “Alvorens over digitalisering te spreken, ­moeten we ervoor zorgen dat dit concept bij consumenten en werknemers dezelfde invulling krijgt. We hebben de eerste fase ‘Digital Academy’ gedoopt. Het principe steunt op het verwerven van de noodzakelijke k­ ennis vooraleer de technologie wordt gelanceerd.

Daarna volgt de echte revolutie: onze 8.000 winkel­medewerkers een ‘Smart Device’ g ­ even.

De eerste mobiele oplossingen werden reeds ­ontwikkeld op het niveau van human ­resources: onthaal, rekrutering, ­opleiding, maar ook een ‘selfservice’ voor loon­fi ches, werkuren, enz.

De volgende stap zal de l­ ogistieke en operationele activiteiten dekken.”

“De transitie vraagt ingrijpende veranderingen. De digitale maturiteit van onze personeelsleden verschilt namelijk sterk van p ­ ersoon tot persoon. We hadden ons ­u iteraard verwacht aan een zekere weerstand ­tegen deze verandering. Dat is ook begrijpelijk en dat is de reden waarom we sterk hebben ingezet op informatie over de redenen van deze wijzigingen. Dat resulteerde uiteindelijk in de ontplooiing van zes ­l anceringsfasen, een fysieke begeleiding in elke winkel en de samenstelling van een ­g ericht team om de collega’s op technisch vlak voor te bereiden en het digitaliseringsproces uit te leggen.”

“Binnen mijn dienst streven we naar een progressieve maar totale digitalisering van de HR-afdeling tegen eind 2020, terwijl we ­tegelijk contact houden via onze eigen ‘­People Shared Service’ voor de meer administratieve aangelegenheden. Dat is een ware revolutie en onze oplossing zal alle ­kanalen omvatten: onze investering zal ­w orden ­toegepast in alle winkelformules, ook binnen de hoofdzetel van Carrefour België.”

6 0 _ DX I N R E TA I L _ C A R R EFO U R EN D E D I G I TA LISER I N G

Hoe beïnvloeden de digitale processen de winkelervaring van consumenten?

Geoffroy: “Voor we het over de winkels zelf hebben, zullen we beginnen met onze ­w ebsite. Die is veel meer dan een uitstalraam. Het is in de eerste plaats een handels­s ite waarop consumenten hun Drive-­b estellingen ­k unnen doorgeven, ­informatieve inhoud ­kunnen raadplegen, de dichtstbijzijnde ­winkels kunnen opzoeken en dynamische suggesties kunnen bekijken. Dat alles vertaalt zich ook naar de Carrefour-app: een rijke inhoud die perfect aansluit bij de site en gepersonaliseerde aanbiedingen in functie van uw aankoopprofiel. Op die manier willen we tot een ‘1to1’-relatie komen in plaats van een ‘1toAll’.”

“En om te bewijzen dat digitaal niet tegen­ gesteld is aan ‘nabijheid’, bieden we ShipTo aan, een leveringsdienst die bestellingen ­binnen 90 minuten aan huis brengt ­dankzij een vloot van elektrische fietsen. Dat is ­eenvoudig en doeltreffend en sluit perfect aan bij de v ­ erwachtingen van onze klanten.”

Pierre: “Dit is een nieuwe oplossing voor onze klanten. En volgens mij wordt de evolutie een revolutie in de foodretail: we zijn de eersten die digitalisering aan menselijk contact koppelen en tegelijk een ecologische toets toevoegen dankzij de nabijheid en elektrische mobiliteit.”

Geoffroy: “Een subtielere transitie heeft betrekking op onze massacatalogus (3 ­miljoen exemplaren in België, red.). Dit medium is niet duurzaam en we hebben beslist de trend om te buigen: de catalogus wordt u opgestuurd via de post, maar de promotiezendingen ­worden gepersonaliseerd dankzij een v ­ olledige gegevensanalyse met respect voor de GDPR-normen.”

“Wie winkels zegt, zegt ook kassa’s. Hier zorgt de digitalisering voor een vervangen door: een vlotte passage, verwerking en betaling.

Behalve selfscanning veralgemenen we ook self-checkout in meer dan veertig winkels. De resultaten liegen er niet om: één klant op drie maakt er gebruik van. Morgen ontplooien we onze eerste b ­ etalingen via smartphone.”

Pierre: “Alles wat we ontwikkelen, is een antwoord op de wensen van klanten. Onze ­interne ontwikkelingen mogen dus geen negatieve impact hebben op de relaties met onze klanten. Daarom zullen we onze winkels ook niet robotiseren terwijl we dat met onze magazijnen wel doen. We geloven echter sterk in de relatie tussen werknemer en eindklant. De digitalisering gaat dus niet ten koste van de werkgelegenheid, integendeel zelfs.

“ De vraag die personeelsleden zich moeten stellen is niet ‘Wanneer zal mijn job verdwijnen?’ maar ‘Hoe zal mijn job evolueren?’.”

Pierre Leman is Directeur HR bij Carrefour België

Eerder dan onze werknemers uit te sluiten, zullen we ze bij dit traject betrekken. De vraag is dus niet ‘Wanneer zal mijn job verdwijnen?’ maar ‘Hoe zal mijn job evolueren?’”

Laten we even terugkomen op het project ‘Smartphones voor iedereen’.

Wat zijn de eerste resultaten voor de werknemers?

Pierre: “Ik ben heel tevreden over de ­implementatie. Alles verloopt zoals g ­ epland.

We stimuleren onze werknemers en de ‘early adopters’ zullen andere werknemers op ­natuurlijke wijze mee opleiden. Vergeet niet dat we in 2018 een sociale reorganisatie ­hebben ondergaan en dat het belangrijk is om het vertrouwen terug te winnen. De culturele en digitale verandering loopt en we o ­ ntvangen reeds de eerste positieve signalen.”

Geoffroy: “We komen in een zone die we ­m inder goed beheersen. Ik denk dan aan ­d igitale marketing en andere ­a pplicaties waarvoor het misschien niet zo vanzelf­ s p re ke n d i s o m o n ze i nves te r i n g e n ­onmiddellijk te laten renderen.”

Wat is het belang van extern advies of begeleiding door experts in een transformatie zoals de uwe?

Geoffroy: “In het begin hebben we een ­beroep gedaan op externe specialisten om ons te begeleiden in dit nieuwe avontuur.

Vandaag putten we echter uit onze eigen,

PIERRE LEMAN is sinds 9 maanden Directeur HR bij Carrefour België.

Zijn parcours in de Human Resources-wereld leidde hem langs de farmaceutische sector, FMCG, de voedingssector en de interimsector.

_ 61 A&M LEVERT 8.000 ‘SMART DEVICES’ BIJ CARREFOUR

te landen in een productiefase waarbij digitalisering de norm is geworden. We zijn de ­uitdaging aangegaan om al onze projecten simultaan uit te voeren en we hopen uit te groeien tot een toonbeeld van ­transformatie in de retailsector. Hoewel veel van onze concurrenten erover praten, hebben wij het ­voordeel dat we het al realiseren. We lopen zeker niet achter wat de digitalisering betreft.”

GEOFFROY GERSDORFF is Algemeen Secretaris van Carrefour België en oefende de voorbije twintig jaar diverse nationale en internationale functies uit voor de onderneming. Hij is onder meer belast met de strategie en het transformatieplan.

interne resources om de vaardigheden te versterken en de kennis binnen de onderneming te verspreiden. Het zuiver technologische luik wordt nog wel uitbesteed.”

Pierre: “Je moet een goed evenwicht vinden om het vervolgens te bestendigen. Dat impliceert een constante zoektocht naar vaardig­ heden en een aanzienlijke uitdaging op het gebied van rekrutering en opleiding. Laten we wel wezen, de markt heeft een beeld van de retailsector dat absoluut niet meer strookt met de werkelijkheid. We zijn een moderne onderneming die zich de middelen geeft om te digitaliseren.”

Hebt u de ambitie om in de toekomst nog meer te investeren in digitalisering?

Geoffroy: “Ja, ik droom van een complete en geslaagde integratie. Iedereen moet de meerwaarde van deze revolutie met beide handen grijpen. We zijn ervan overtuigd dat dat de enige mogelijke weg is. Onze werk­n emers hebben er vertrouwen in en de fysieke winkels blijven het bevoorrechte contactpunt bij uitstek. We moeten blijven ­investeren om deze vorm van marktdifferentiatie te consolideren. Ik wil daarvoor de juiste digitale ontwikkelingsprofielen aantrekken.”

Pierre: “De verandering is het enige element waarvan we zeker weten dat het permanent is. Mijn ambitie bestaat erin om de transformatiefase zo snel mogelijk af te werken en

Het advies van Geoffroy Gersdorff en Pierre Leman • Maak sterke keuzes, wees ambitieus en houd drie tot vijf jaar vol tot de digitale transformatie voltooid is.

• Aanvaard het ‘vertragingseffect’: uw investeringen zullen achteraf renderen.

• Investeer in sociaal overleg, communiceer uitgebreid en zorg ervoor dat iedereen uw beslissingen begrijpt.

A&M is de Mobile Service Partner voor Proximus die Carrefour begeleidt bij de ontplooiing van zijn smartphones.

“De eerste ontmoetingen hebben het mogelijk gemaakt om de technische, operationele en beveiligingsgerelateerde behoeften in kaart te brengen.

Daarna volgen de keuze van het toestel, het plan voor de logistieke distributie en de implementatie van het inschrijvingsprogramma (User Enrollment) om de gepersonaliseerde instrumenten in de automatische modus op te starten,” aldus Herwig Deckers, Account Manager bij A&M. “Vandaag beschikken alle werknemers over een specifiek platform dat ons in staat stelt om in alle hoeken van België een ­end-to-endservice te verzekeren voor Carrefour.”

Remote working: veel meer dan telewerken Terwijl digitalisering en telewerken een belangrijke plaats innemen in de nieuwe werkorganisatie, gaat Carrefour nog een stap verder door ‘remote working’ in te voeren. “Thuiswerk is een ding maar wij schakelen een versnelling hoger door onze werknemers te s­ timuleren om ten minste een dag per week vanuit een ander ­filiaal of een ander verkooppunt te werken. Dat bevordert de mobiliteit, de openheid van geest en de interne uitwisseling. Een echte boost voor de transversaliteit”, meent Pierre Leman, ­Directeur HR bij Carrefour België.

“ De smartphone moet een partner worden voor werknemers om zo de winkelervaring van de klanten te verbeteren.”

Geoffroy Gersdorff, Algemeen Secretaris van Carrefour België

62 _ EEN ANDERE KIJK

Is het

(digitale) leven de moeite waard om geleefd te worden?

k verwacht maar een ding van digitale systemen: dat ze mijn bestaan eenvoudiger en aangenamer maken. De eerste zin van mijn cursus filosofie aan de universiteit was een citaat van Albert Camus, die ik nooit ben vergeten (in tegenstelling tot de rest van de cursus): “Er is maar één ernstig filosofisch probleem: de zelfmoord. Oordelen of het leven wel of niet de moeite waard is geleefd te worden, is antwoord geven op de fundamentele vraag van de filosofie.” We kunnen ons dus beter op de positieve aspecten richten. Anders kan het slecht aflopen.

Zowel op het werk als thuis had ik mijn eerste internetverbinding in het begin van de jaren negentig. Ik ben dus een van de weinigen die nog niet met pensioen (of dood) is en toch al volwassen was toen de eerste stappen op het gebied van digitalisering werden gezet. Ik ben dus goed geplaatst om het leven voor en na die digitalisering te beoordelen. Oud worden heeft bepaalde voordelen, dat merkt u later nog wel.

I

In het begin van mijn carrière had een redactie – zoals die van de RTBF waar ik in 1988 in dienst ben getreden – niets digitaals. Telegrammen van persbureaus kwamen binnen via de telex. Een zogeheten ‘telexist’ haalde (of beter gezegd drukte) ze uit de telex om ze zo snel mogelijk aan de journalist met de betreffende specialiteit te bezorgen. Gelukkig werden deze telegrammen op drie lagen carbonpapier gedrukt. Dat heeft heel wat moordpartijen tussen collega’s die aan hetzelfde dossier werkten, vermeden.

Daarna kwam de ‘personal computer’ op de markt en veranderde alles.

Iedereen kon raadplegen wat hem of haar interesseerde. Later, rond 2010, kwamen de meldingen zelfs binnen op onze gsm. Onze concurrenten boden ons hun scoops soms aan op een gouden schoteltje (lees: een scherm). Het aantal keren dat we de moed verloren toen we bij het aanzetten van de televisie de p ­ rimeurs van a ­ ndere zenders ontdekten, is gevoelig g ­ edaald. En daar vaart onze al f­ ragiele m ­ entale gezondheid wel bij.

De draagbare telefoon heeft veel bijgebracht.

De eerste minirevolutie was de semafoon, uit 1990 ongeveer. Op het toestelletje aan onze riem zagen we een nummer v ­ erschijnen en dan bestond de uitdaging erin om zo snel ­m ogelijk een telefoon te vinden om het ­nummer te bellen. Daarna volgde de gsm. Ik heb de mijne van mijn werkgever gekregen in 1997. Ik zie me nog steeds de doos openen.

Een kleine stap voor Nokia, een grote voor mij.

Vandaag wachten we nog op een ­laatste uitvinding: een toepassing die onze soms lange interviews automatisch uittypt. Ideaal om een montageplan uit te werken op papier, zonder dat je je te pletter moet werken om alles uit te schrijven. Probeer het maar eens met Siri of Google Assistant. Rampzalig is het. Als u de oplossing kent: 1. dank u. En 2: mijn e-mailadres is cdeborsu@rtl.be.

Dus ja, de digitalisering brengt ons allemaal dichter bij elkaar. Vandaag werk ik bij RTL. Wanneer je in de media werkt, bevind je je letterlijk tussen het publiek en de mensen met de informatie – medium betekent in het Latijn dan ook ‘in het midden’ – en voel je die toenadering beter aan. Ze maakt het leven mooier. Een hoopvol antwoord dus op “het enige ernstige filosofische probleem.”

CHRISTOPHE DEBORSU heeft al jaren ervaring in de media.

Hij is sinds 2015 opnieuw journalist bij RTL Belgium. Christophe werkte voordien o.a. bij Woestijnvis en de VRT.