Katalog kolekcji Archiwum Przodkiń

KaTaLog kolekcji archiwum Przodkiń seria: dawne zakłady fotograficzne

kobietyok.indd 1

2016-10-12 09:49:52

kobietyok.indd 2

2016-10-12 09:49:52

O kolekcji archiwum przodkiń Kolekcja Archiwum Przodkiń to część społecznego Archiwum Historii Kobiet, prowadzonego przez Fundację Przestrzeń Kobiet.

Kolekcja zaczęła powstawać w 2012 roku, podczas realizacji projektu „Międzypokoleniowe herstorie”. Jednak zbiory zaczęły być porządkowane dopiero wraz z powstaniem Archiwum Historii Kobiet w 2014 roku. Kolekcję Archiwum Przodkiń tworzą zarówno zbiory rodzinne (fotografie, dokumenty, świadectwa, nagrania), jak i materiały wytworzone przez instytucje. Archiwum Przodkiń to kolekcja odtwarzająca kobiecą linię rodzinnych tradycji, odzyskująca rodzinne herstorie, utrwalająca przekazy o naszych przodkiniach. Kolekcja została podzielona na dwie serie: Dawne zakłady fotograficzne oraz Kolekcje osobiste. Seria Dawne zakłady fotograficzne, której dotyczy niniejszy katalog, zawiera fotografie kobiet wykonane w zakładach fotograficznych, a także fotografie wykonane w zakładach fotograficznych prowadzonych przez kobiety. Zdjęcia wykonano w okresie od 1868 roku do 1939 roku, głównie w zakładach fotograficznych działających w Krakowie, Lwowie i w innych miejscowościach Galicji i Śląska Cieszyńskiego (Nowy Sącz, Tarnów, Rzeszów, Przemyśl, Wadowice, Bochnia, Dębica, Jarosław, Tarnopol, Sambor, Kałusz,

3

kobietyok.indd 3

2016-10-12 09:49:52

Stryj, Drohobycz, Czerniowce, Stanisławów, Bielsko-Biała). Jednak w kolekcji znajdują się również fotografie wykonywane „za kordonem” – w Królestwie Polskim i w Królestwie Prus, a także zdjęcia z atelier funkcjonujących w innych częściach państw zaborczych.

Kolekcję uzupełniają trzy fotografie z amerykańskich atelier. Kolekcja zawiera fotografie czarno-białe (i w odcieniu sepii), w formacie: wizytowym, gabinetowym lub pocztówkowym. Odbitki fotograficzne wykonano na papierze: kolodionowym, albuminowym lub żelatynowo-srebrowym. Odbitki w formacie wizytowym i gabinetowym są naklejone na ozdobne kartoniki, na rewersach najczęściej znajdują się winiety zakładów fotograficznych. Wygląd i autorzy winiet (jak również zmieniające się adresy atelier) często pozwalają na precyzyjne określenie daty wytworzenia fotografii. W wielu przypadkach możliwe było jednak podanie jedynie zakresu dat. Opis kolekcji został wykonany w Otwartym Systemie Archiwizacji stworzonym przez Ośrodek KARTA. Archiwum Historii Kobiet działa pod adresem: http://www.herstorie.pl/, archiwalia są natomiast udostępniane na stronie: http://przestrzen.kobiet.archiwa.org.

4

kobietyok.indd 4

2016-10-12 09:49:52

O fotografkach w galicji Kolekcja Archiwum Przodkiń ma unikalną wartość dla historii kobiet nie tylko ze względu na zachowane portrety kobiet z większych i mniejszych miejscowości Galicji (oraz miast leżących „za kordonem”), ale również z tego powodu, że dokumentuje działalność fotografek, a właściwie prekursorek fotografii wśród kobiet.

Karolina Puchała-Rojek podaje, że w XIX w. kobiety prowadziły ok.

10% zakładów fotograficznych funkcjonujących na tzw. ziemiach polskich pod zaborami. Jednak stosunkowo rzadko zdarzało się, aby kobieta otwierała i prowadziła atelier pod własnym nazwiskiem.

Fotografia była kosztownym zajęciem, ponadto kobiety musiały pokonać związane z płcią bariery w edukacji i przygotowaniu do zawodu. Właściciele zakładów fotograficznych najczęściej zatrudniali kobiety w charakterze pomocniczek: retuszerek czy kopistek (spośród zakładów, których fotografie znajdują się w kolekcji Archiwum Przodkiń, np.: Matylda Horowitz pracowała w Zakładzie Artystyczno-Fotograficznym „Rivoli” we Lwowie w latach 1913–1914, Berta Bardach była zatrudniona u Teodozego Bahrynowicza we Lwowie w latach 1913–1915, natomiast Regina Szapira – u Dawida

5

kobietyok.indd 5

2016-10-12 09:49:52

Mazura, także we Lwowie, przed 1910 rokiem). Więcej kobiet zajmowało się fotografią amatorsko (warto wymienić Marię Antoninę Dobrowolską, Matyldę Osiecimską i Julię Dutkowską), ale było to hobby dostępne jedynie dla zamożnych arystokratek i ziemianek.

Mieszczanki stawały się właścicielkami atelier najczęściej w wyniku otrzymania spadku lub innych rodzinnych koneksji. Rzadko zdarzały się takie „kariery” jak Heleny Maurerowej, która po osiemnastu latach pracy w różnych zakładach fotograficznych (m.in. w latach 1900–1901 u Józefa Sebalda i w latach 1901–1904 u Awita Szuberta w Krakowie) otworzyła swoje atelier we Lwowie. Jednak wraz z upływem czasu zauważalny stał się emancypacyjny wymiar zajmowania się profesjonalną fotografią, dla kobiet z klasy średniej była to możliwość zarówno zarobkowania, jak i realizowania pasji.

Prawdopodobnie pierwszą kobietą, która samodzielnie prowadziła zakład fotograficzny w Galicji, była Zofia Hoszowska, od ok. 1870 roku właścicielka atelier we Lwowie. Najczęściej pierwsze galicyjskie fotografki dziedziczyły zakłady. Po śmierci właścicieli, w trakcie ich choroby lub w czasie wojny zakłady fotograficzne nierzadko prowadzone były przez żony lub córki fotografów, które wcześniej były wieloletnimi pracowniczkami atelier. Najznamienitszym przykładem jest Amalia Krieger, która w latach 1903–1926 prowadziła zakład ojca, Ignacego Kriegera, w Krakowie na rogu Rynku Głównego i ul. Św. Jana. Po ojcu dziedziczyły również: Klementyna Mien (zakład w Krakowie po Juliuszu Mien), Gustawa (Augusta) Mannheim (zakład w Przemyślu po Bernardzie Baruchu Hennerze) czy Zofia Trzemeska-Huber (zakład we Lwowie po Edwardzie Trzemeskim). Po śmierci Stanisława Bizańskiego zakład w Krakowie oraz filie w Krynicy i Zakopanem prowadziła jego żona Maria (w latach 1890–1894),

6

kobietyok.indd 6

2016-10-12 09:49:52

w czasie choroby Awita Szuberta jego zakładami fotograficznymi w Krakowie i Szczawnicy zarządzała żona Amalia (w latach 1913–1919). Emilia Mroczkowska prowadziła zakład męża Tadeusza w Tarnowie w latach 1905–1928, zaś Leopoldyna Janusz po śmierci męża Edwarda zarządzała zakładem w Rzeszowie w latach 1914– –1934. W obydwu przypadkach kobiety pracowały od lat wspólnie z mężami, ale zakłady fotograficzne funkcjonowały pod nazwiskami mężów. Takich przypadków było znacznie więcej. Kazimiera Daniszewska pracowała od roku 1910 w Zakładzie Fotograficznym „Sztuka” w Krośnie, który należał do jej męża Franciszka, natomiast prowadziła zakład w latach 1922–1926, już po śmierci męża. Maria Jandaurek prowadziła zakład w Cieszynie po śmierci męża Heinricha w latach 1912–1918. Helena Eder pracowała w zakładzie Józefa Edera w Stanisławowie od 1888 roku, zaś przejęła atelier po jego śmierci w 1903 roku (i prowadziła do 1913 roku). Rzadziej małżonkowie prowadzący wspólnie zakład decydowali się na umieszczenie obydwu imion w szyldzie zakładu. Chlubne wyjątki to m.in. Maria i Alojzy Olma prowadzący atelier w Krakowie (1896–1906) czy Józef i Maria Spiczak działający w Bochni, Myślenicach i Borysławiu (1911–1931).

Kobiety przejmowały firmę również wtedy, gdy mężczyźni szli na wojnę. Pepi (Pesla) Mermelstein prowadziła zakład męża Joachima w Przemyślu w latach 1914–1920. W Zakopanem Karolina Schabenbeck prowadziła w latach 1914–1920 Zakład Fotograficzny „Stefa” należący do jej syna Henryka. Nie zawsze jednak fotografki były skłonne ustąpić pola wracającemu z wojny mężczyźnie. Świadczy o tym przykład Janiny Gargulowej, która przejęła zakład fotograficzny w Bochni w 1914 roku, ale po powrocie męża w 1918 roku nie tylko go zachowała (Władysław otworzył zakład w Wieliczce), ale otworzyła również filie w Limanowej i Wiśniczu. Zaczęła też

7

kobietyok.indd 7

2016-10-12 09:49:52

sygnować fotografie własnym nazwiskiem (Gargulowa), co nie było wówczas standardem. Na ogół kobiety dziedziczące zakłady fotograficzne pozostawiały nazwę atelier (często tożsamą z nazwiskiem męża lub ojca) niezmienioną (np. I. Krieger, E. Trzemeski, St. Bizański), co dziś niestety znacznie utrudnia identyfikację autora/autorki poszczególnych fotografii.

W historii galicyjskich fotografek szczególnie warta odnotowania jest współpraca kobiet. Klementyna Mien prowadziła zakład w Krakowie wraz ze swoją uczennicą, Janiną Podgajną. W 1935 roku wspólnie przeniosły się do Bochni i otworzyły atelier „Ars” przy ul. Kazimierza Wielkiego 10. W 1950 roku Mien wyjechała do Francji i bocheński zakład przekazała przyjaciółce, Stefanii Lorenc. W Wieliczce atelier prowadziła Jadwiga Machowiczowa wspólnie z asystentką, Stefanią Nikorowicz. Kobiety prowadziły też zakład fotograficzny „Flora” we Lwowie. W latach 1914–1916 właścicielką atelier była Klara Holas, w latach 1916–1936 zakład prowadziła Amalia Meisels, w latach 1936– 1939 właścicielka to Marya Oszlanyi, w ostatnim roku działalności, 1939, zakładem zarządzała Janina Meisels. Od 1915 roku właścicielką Atelier „Secesya” w Krakowie była Maria Urbańczyk wraz z córką Emilią. Fotografki chętnie przekazywały też atelier córkom. Po Zofii Trzemeskiej-Huber zakład prowadziła Zofia Huberówna, natomiast po Leopoldynie Janusz atelier odziedziczyła Helena Stanisz.

W kolekcji Archiwum Przodkiń posiadamy fotografie z dwudziestu czterech zakładów prowadzonych – czasowo lub wyłącznie – przez kobiety. Oprócz siedemnastu atelier działających w Galicji, do kolekcji włączone zostały także fotografie wykonane w zakładach założonych i prowadzonych przez kobiety w zaborze rosyjskim i pruskim oraz w II RP.

8

kobietyok.indd 8

2016-10-12 09:49:52

kobietyok.indd 9

2016-10-12 09:49:52

fotografki w kolekcji archiwum przodkiń Zakład Fotograficzny J. Eder w Stanisławowie, sygn. PL-1013-001-001-001 Józef Eder (1831–1903) prowadził od 1861 roku zakład fotograficzny we Lwowie z filiami w Jassach i Stanisławowie (od 1888 roku). Po śmierci Józefa zakład prowadziła Helena Eder (1888–1913), potem Teofila Eder (od 1913), a następnie Władysław Eder (od 1923).

1888–1903. Portret rodziny Spolskich. Fot. J. Eder w Stanisławowie.

10

kobietyok.indd 10

2016-10-12 09:49:54

11

kobietyok.indd 11

2016-10-12 09:49:58

„ Atelier „Rembrandt we Lwowie, sygn. PL-1013-001-001-002 Atelier „Rembrandt” zostało założone w latach 60. XIX w. we Lwowie, znajdowało się w Pasażu Hausmanna. Od 1903 r. atelier prowadził Marcin Appel, po roku 1910 właścicielką była m.in. Klara Holas.

1894–1910. Portret pary z dzieckiem. Fot. „Rembrandt” we Lwowie.

Zakład Fotograficzny A. Szubert w Krakowie, sygn. PL-1013-001-001-006 Awit Szubert (1837–1919) od ok. 1867 r. prowadził zakład fotograficzny w Krakowie przy ul. Krupniczej 7 (w kamienicy Dietzów) oraz w Szczawnicy. Oprócz portretów wykonywał m.in. fotografie Tatr.

W latach 1913–1919, w trakcie choroby Awita, zakład prowadziła jego żona, Amalia Szubert z domu Dietz. Amalia już wcześniej pracowała wraz z mężem w atelier (wzięli ślub w 1870 r.) i wykonywała także zdjęcia plenerowe. Fotografowała m.in. kopalnię soli w Wieliczce (1892), kopalnię węgla w Sierszy i kamieniołomy w Krzeszowicach. Prowadziła również w latach 1913–1928 filię zakładu w Dworcu Gościnnym w Szczawnicy.

1882–1900. Portret kobiety. Fot. A. Szubert w Krakowie.

12

kobietyok.indd 12

2016-10-12 09:49:58

13

kobietyok.indd 13

2016-10-12 09:50:03

Zakład Fotograficzny E. Trzemeski we Lwowie, sygn. PL-1013-001-001-008 Edward Trzemeski (1843–1905) otworzył zakład fotograficzny w 1869 r. przy pl. Mariackim we Lwowie. W latach 1877–1888 zakład mieścił się w Hotelu Europejskim, a następnie przy ul. 3 Maja 7 (spółka z L. Błachowskim). Od 1905 r. działała filia w Krynicy. Po śmierci Edwarda, w latach 1905–1935 atelier prowadziła jego córka, Zofia Trzemeska-Huber, a po jej śmierci – jej córka, Zofia Huberówna (w latach 1935–1942).

1877–1887. Portret kobiety. Fot. E. Trzemeski we Lwowie.

14

kobietyok.indd 14

2016-10-12 09:50:03

15

kobietyok.indd 15

2016-10-12 09:50:05

Zakład Fotograficzny I. Krieger w Krakowie, sygn. PL-1013-001-001-014 Ignacy Krieger był właścicielem zakładu fotograficznego w Krakowie, który od ok. 1865 r. znajdował się na rogu Rynku Głównego i ul. Św.

Jana (od 1860 r. przy ul. Grodzkiej 88). Oprócz portretów wykonywał zdjęcia miasta. Po jego śmierci zakład prowadził syn Natan (w latach 1889–1903), a następnie córka, Amalia Krieger (w latach 1903–1926).

Amalia urodziła się 8 grudnia 1845 r. w Lipniku. Od początku istnienia atelier angażowała się w jego pracę. Była członkinią Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa oraz Stowarzyszenia Fotografów Przemysłowych. Przed śmiercią przekazała kilka tysięcy fotografii i wyposażenie atelier miastu Kraków. Zmarła 21 września 1928 r. i została pochowana na Nowym Cmentarzu Żydowskim przy ul. Miodowej w Krakowie.

1875–1880. Portret kobiety z koralami we włosach. Fot. I. Krieger w Krakowie. Na rewersie winieta zakładu fotograficznego. Taki rodzaj winiety był wykorzystywany przez Natana i Amalię Krieger.

16

kobietyok.indd 16

2016-10-12 09:50:05

17

kobietyok.indd 17

2016-10-12 09:50:09

Fot. S. Gurdowa w Dębicy, sygn. PL-1013-001-001-018 Stefania Gurdowa z d. Czerny urodziła się 24 grudnia 1888 r. w Bochni.

Fotografii uczyła się u miejscowego fotografa, Władysława Gargula, a następnie we Lwowie. Prowadziła zakład fotograficzny w Dębicy w latach 1923–1937. Zakład przez jakiś czas posiadał filie w Mielcu i Ropczycach. Po II wojnie światowej mieszkała w Łodygowicach.

Zmarła 3 listopada 1968 roku. W latach 90. XX wieku na strychu jednej z kamienic w Dębicy odnaleziono ok. 1200 szklanych negatywów z zakładu Stefanii Gurdowej. Odkrycie wzbudziło sensację, niezwykłe portrety Gurdowej pokazano m.in. na Festiwalu Miesiąc Fotografii w Krakowie.

1923–1937. Portret młodej kobiety. Fot. S. Gurdowa w Dębicy.

Zakład Fotograficzny Z. Żmudzińska w Gostyniu, sygn. PL-1013-001-001-019 Zofia Żmudzińska prowadziła zakład fotograficzny w Gostyniu przy ul. Kolejowej w latach ok. 1898–1928.

1898. Portret kobiety z dwójką dzieci. Fot. Z. Żmudzińska w Gostyniu.

18

kobietyok.indd 18

2016-10-12 09:50:09

19

kobietyok.indd 19

2016-10-12 09:50:14

Zakład Artystyczno-Fotograficzny J. Mien w Krakowie, sygn. PL-1013-001-001-021 Juliusz Mien (1842–1905) rozpoczął działalność fotograficzną we współpracy z Józefem Sebaldem (w latach 1890–1893). Samodzielny zakład prowadził w latach 1893–1905 przy ul. Kopernika 8, Podwale 27B oraz przy Rynku Głównym 24. Po śmierci Juliusza, w latach 1905–1919 zakład prowadziła jego córka, Klementyna Mien, która przeniosła się na ul. Kolejową 11 (później Potockiego). Klementyna urodziła się 6 października 1870 roku, oprócz fotografii zajmowała się także malarstwem. Studiowała na Wyższych Kursach dla Kobiet w Krakowie i Académie des Beaux-Arts w Paryżu. W 1935 r. przeniosła się do Bochni, gdzie wspólnie z Janiną Podgajną otworzyła Zakład Artystycznej Fotografii i Powiększeń „Ars”. W 1950 r. wyjechała do Francji, gdzie zmarła w 1954 roku. Atelier w Bochni przejęła jej przyjaciółka, Stefania Lorenc.

1895–1905. Portret kobiety z broszką. Fot. J. Mien w Krakowie.

Zakład Artystyczno-Fotograficzny M. A. Olma w Krakowie, sygn. PL-1013-001-001-023 Maria i Alojzy Olma prowadzili zakład fotograficzny przy ul. Podwale 14 w Krakowie w latach 1896–1906.

1896–1906. Portret kobiety. Fot. M. A. Olma w Krakowie.

20

kobietyok.indd 20

2016-10-12 09:50:14

21

kobietyok.indd 21

2016-10-12 09:50:16

Zakład Artystyczno-Fotograficzny „Adela we Lwowie, sygn. PL-1013-001-001-025

„

Zakład Artystyczno-Fotograficzny „Adela” we Lwowie był prowadzony przez Roberta Schallera w latach 1890–1911. W latach 1890-1901 mieścił się przy ul. Kopernika 6, natomiast w latach 1901– –1921 w Pasażu Mikolascha. W latach 1911–1921 właścicielem zakładu był Tadeusz Jaworski, a po 1921 roku zakład prowadziła Cecylia Starkmeth.

1901–1911. Portret kobiety. Fot. „Adela” we Lwowie.

Pelagia Gdeczyk z d. Eitner, Gniezno, sygn. PL-1013-001-001-029 Pelagia Gdeczyk z d. Eitner urodziła się w 1852 r. w Popowicach k. Inowrocławia. Fotografii uczyła się w atelier Balbiny (Emmy) Mirskiej oraz u Angeliki i Eufemii Rivoli w Poznaniu. Otworzyła zakład fotograficzny w Gnieźnie (Gnesen) na rogu ul. Mieszka I i Mickiewicza, naprzeciwko gimnazjum. Zakład funkcjonował w latach 1879–1921.

Pelagia Gdeczyk jako jedna z pierwszych kobiet w zaborze pruskim uzyskała tytuł mistrzyni fotografii. Zmarła 1 sierpnia 1930 roku w Gnieźnie.

1894–1895. Portret czworga dzieci. Fot. Pelagia Gdeczyk z d. Eitner, Gniezno.

22

kobietyok.indd 22

2016-10-12 09:50:16

23

kobietyok.indd 23

2016-10-12 09:50:21

Zakład Fotograficzny St. Bizański w Krakowie, sygn. PL-1013-001-001-033 Stanisław Bizański (1846–1890) prowadził zakład fotograficzny w Krakowie od roku 1880. Początkowo działał on przy ul. Siennej 10, a następnie na pl. Szczepańskim 3. Po śmierci właściciela, w latach 1890–1900 zakład prowadziła jego żona, Maria Bizańska, potem syn Władysław. W 1895 zakład został przeniesiony na ul. Karmelicką 15.

W 1900 r. atelier odkupił Stanisław Stadler. Od 1892 r. Maria prowadziła także filie atelier w Krynicy i w Zakopanem.

1895. Portret dwóch dziewczynek. Fot. St. Bizański w Krakowie.

B. Budzyńska, Ostrowo, sygn. PL-1013-001-001-036 B. Budzyńska prowadziła zakład fotograficzny w Ostrowie (obecnie Ostrów Wlkp.) przy Raschkowerstrasse (ul. Raszkowska) w latach 1893–1910.

1894–1905. Portret dziewczynki w stroju komunijnym.

Fot. B. Budzyńska, Ostrowo.

24

kobietyok.indd 24

2016-10-12 09:50:21

25

kobietyok.indd 25

2016-10-12 09:50:25

„ Zakład Fotograficzny „Helios w Przemyślu, sygn. PL-1013-001-001-041 Zakład Fotograficzny „Helios” w Przemyślu prowadzony był przez J. Rundsteina w dzielnicy Zasanie przy ul. Ogrodowej w latach 1890–1922. Od 1922 roku właścicielem zakładu był Lazar Lipper, a w latach 1929–1932 zakład prowadziła Rozalia Lipper.

1901–1915. Portret starszej kobiety. Fot. „Helios” w Przemyślu.

Zakład Fotograficzny B. Henner w Przemyślu, sygn. PL-1013-001-001-042 Bernard (Baruch) Henner (1842–1926) prowadził zakład fotograficzny w Przemyślu w latach 1864–1926. Zakład początkowo mieścił się przy Rynku, a od 1899 roku przy ul. Mickiewicza 6. Po śmierci Bernarda zakład prowadziła jego córka, Augusta (Gustawa) Mannheim.

1899–1914. Portret młodej kobiety. Fot. B. Henner w Przemyślu.

Zakład Fotograficzny M. Humięcka w Płocku, sygn. PL-1013-001-001-045 Magdalena Anna Humięcka-Grabowska z d. Pawłowska (1860–1925) prowadziła zakład fotograficzny w Płocku przy ul. Kolegialnej (naprzeciwko Hotelu Polskiego) w latach 1888–1898. Od roku 1898 prowadziła atelier we współpracy z Mieczysławem Zientarskim.

1888–1898. Portret kobiety. Fot. M. Humięcka w Płocku.

26

kobietyok.indd 26

2016-10-12 09:50:30

27

kobietyok.indd 27

2016-10-12 09:50:39

Zakład Artystyczno-Fotograficzny „Makart we Lwowie, sygn. PL-1013-001-001-054

„

Zakład Artystyczno-Fotograficzny „Makart” działał we Lwowie przy ul. 3 Maja 10 oraz Gródeckiej 71a w latach 1905–1915. Zakład był prowadzony przez Bertę Appel i Gustawa Szajnę.

1905–1915. Portret starszej kobiety. Fot. „Makart” we Lwowie.

T. Mroczkowski, Tarnów, sygn. PL-1013-001-001-057 Zakład Fotograficzny Tadeusza Mroczkowskiego działał w Tarnowie przy ul. Kaczkowskiego 5 w latach 1890–1939. Po śmierci Tadeusza, w latach 1905–1928 zakład prowadziła jego żona, Emilia Mroczkowska.

1921. Portret Maryli Wierzbickiej z Marysieńką.

Fot. T. Mroczkowski, Tarnów.

„ Atelier „Secesya , Kraków, sygn. PL-1013-001-001-063 Atelier „Secesya” działało w Krakowie (najpierw w Podgórzu) przy Rynku Podgórskim od roku 1907. Od 1915 roku właścicielką zakładu była Maria Urbańczyk wraz z córką Emilią. „Secesja” działała również po II wojnie światowej.

1907–1912. Portret kobiety. Fot. „Secesya”, Kraków.

28

kobietyok.indd 28

2016-10-12 09:50:40

29

kobietyok.indd 29

2016-10-12 09:50:45

Foto-Witkowska, Milanówek, sygn. PL-1013-001-001-072 Felicja Witkowska z d. Brodowska (1897–1976) prowadziła jedyny zakład fotograficzny (Foto-Witkowska) w Milanówku (od 1924 r. do początku lat 50.) przy ul. Dworcowej. Była fotokronikarką Milanówka.

Sprawiedliwa wśród Narodów Świata (tytuł nadany pośmiertnie).

Bohaterka herstorycznego projektu Stowarzyszenia Milanowianki.

1938. Portret kobiety w płaszczu. Foto-Witkowska, Milanówek.

E. Janusz, Rzeszów, sygn. PL-1013-001-001-075 Edward Janusz (1850–1914) otworzył zakład fotograficzny w Rzeszowie w 1886 roku. W roku 1898 roku uzyskał tytuł „c.k. nadwornego fotografa”. Po śmierci Janusza, w latach 1914–1934 zakład prowadziła jego żona, Leopoldyna Janusz z d. Krauze. Przed ślubem z Edwardem w 1889 r. Leopoldyna prowadziła własne atelier w Raabs (Dolna Austria). Wyposażenie atelier i sprzęt fotograficzny z Raabs wzbogaciły zakład w Rzeszowie. Po Leopoldynie właścicielką zakładu została córka Januszów, Helena Stanisz (do roku 1951).

1918–1929. Portret młodej kobiety. Fot. E. Janusz, Rzeszów.

30

kobietyok.indd 30

2016-10-12 09:50:45

31

kobietyok.indd 31

2016-10-12 09:50:48

Foto-Garzyński, Kraków, sygn. PL-1013-001-001-076 Zygmunt i Julia Garzyńscy otworzyli zakład fotograficzny w Krakowie przy ul. Sławkowskiej 6 w 1918 roku. Niebawem powstały filie w Krynicy i Zakopanem oraz krakowska filia przy ul. Floriańskiej 31, którą prowadziła Julia. Działalność rozpoczęły również córki Garzyńskich, Danuta Garzyńska-Buzek i Halina Garzyńska-Kańska. Obecnie trzecie pokolenie Garzyńskich prowadzi w Krakowie dwie firmy: przy ul. Szlak i Sławkowskiej.

1924. Portret kobiety w kapeluszu. Foto-Garzyński, Kraków.

32

kobietyok.indd 32

2016-10-12 09:50:48

33

kobietyok.indd 33

2016-10-12 09:50:51

Atelier Mąke, Gniezno, PL-1013-001-001-080 Ludwika i Eufemia Mąke prowadziły zakład fotograficzny w Gnesen (Gniezno) przy ul. Łubieńskiego, Dąbrówki 15, Tumskiej 5 i Chrobrego 28 w latach 1882–1917. Ludwika urodziła się w 1847 roku w Przyłubie k. Solca Kujawskiego. Do Gniezna przeprowadziła się w 1882 roku.

Fotografie z Atelier Mąke zawiera album Jubileuszowe Gniezno 1897.

1897–1917. Portret młodej kobiety. Atelier Mąke, Gniezno.

34

kobietyok.indd 34

2016-10-12 09:50:51

35

kobietyok.indd 35

2016-10-12 09:50:54

E. Mirska, Poznań, sygn. PL-1013-001-001-081 Emma Mirska z d. Zwierzchlejska (1818–1896), właściwie Balbina (podpisywała się też jako Emilia) prowadziła zakład fotograficzny w Poznaniu (Posen) przy ul. Fryderykowskiej 25 (Friedrichstrasse) w latach 1875–1896. Był to prawdopodobnie pierwszy założony i prowadzony przez kobietę zakład fotograficzny w zaborze pruskim.

Po śmierci Mirskiej zakład funkcjonował jako Atelier Rubens.

1875–1896. Portret kobiety opartej o fotel. Fot. E. Mirska, Poznań.

36

kobietyok.indd 36

2016-10-12 09:50:55

37

kobietyok.indd 37

2016-10-12 09:50:58

Bibliografia Karolczak W., Atelier fotograficzne Balbiny Mirskiej, „Kronika Miasta Poznania” 2011, nr 3, tom 79, s. 44–58.

Katalog winiet krakowskich zakładów fotograficznych w zbiorach Muzeum Historii Fotografii, Muzeum Historii Fotografii, Kraków 2008.

Koziński J., Fotografia krakowska w latach 1840–1914. Zarys historii, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1978.

Krakowskie zakłady fotograficzne do roku 1914, Muzeum Historii Fotografii, Kraków 1996.

Kruk O., Amalia Krieger. Pionierka krakowskiej fotografii, [w:] Krakowski Szlak Kobiet. Przewodniczka po Krakowie emancypantek. Tom III, pod red. E. Furgał, wyd. Fundacja Przestrzeń Kobiet, Kraków 2011.

Nowicka M., Profesjonalistki. O zawodowych fotografkach w Galicji, „Przegląd Kulturoznawczy” 2014, nr 3 (21), s. 328–335.

Ostrowska A., Spacer z Milanowiankami, [w:] Szlaki kobiet. Przewodniczka po Polsce emancypantek, pod red. E. Furgał, wyd. Fundacja Przestrzeń Kobiet, Kraków 2015.

38

kobietyok.indd 38

2016-10-12 09:50:58

Puchała-Rojek K., Między prywatnym a politycznym. Z historii polskich fotografek (do 1945 roku), [w:] Dokumentalistki. Polskie fotografki XX wieku, pod red. K. Lewandowskiej, wyd. Bosz i Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa 2008.

Wichniewicz R., Emancypacja w fotografii, Gniezno24.com, 15.03.2015, http://gniezno24.com/aktualnosci/item/3433-emancypacja-w-fotografii (dostęp: 12.07.2016). Żakowicz A., Fotografia galicyjska do roku 1918: fotografowie Galicji, Tatr oraz Księstwa Cieszyńskiego, wyd. Centrum Europy, Częstochowa–Lwów 2008.

39

kobietyok.indd 39

2016-10-12 09:50:58

Spis dokumentów w kolekcji Archiwum Przodkiń Seria: Dawne zakłady fotograficzne Dokumenty (fotografie) wchodzące w skład kolekcji uporządkowano i podzielono zgodnie z kryterium twórcy/twórczyni dokumentu (zakładu fotograficznego). Kolekcja zawiera 200 dokumentów (fotografii) podzielonych na 87 jednostek archiwalnych (teczek).

Dokumenty przedstawiono w następującym układzie: Sygnatura teczki. Twórca/twórczyni dokumentów (nazwa teczki) Sygnatura dokumentu. Opis dokumentu. Data wytworzenia. Miejsce wytworzenia.

Format.

40

kobietyok.indd 40

2016-10-12 09:50:58

Teczka: PL-1013-001-001-001. Zakład Fotograficzny J. Eder w Stanisławowie PL_1013_001_001_001_001. Portret kobiety. 1888–1903. Stanisławów. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_001_002. Portret rodziny Spolskich. 1888–1903. Stanisławów.

Format gabinetowy.

Teczka: PL-1013-001-001-002. Atelier „Rembrandt” we Lwowie PL_1013_001_001_002_001. Portret pary z dzieckiem. 1894–1910. Lwów. Format gabinetowy.

PL_1013_001_001_002_002. Portret dwojga dzieci. 1894–1910. Lwów. Format gabinetowy.

Teczka: PL-1013-001-001-003. Zakład Fotograficzny J. Sandhaus w Stryju PL_1013_001_001_003_001. Portret Toli Zapłatyńskiej. 1895–1918. Stryj. Format gabinetowy.

Teczka: PL-1013-001-001-004. Zakład Fotograficzny L. Błachowski we Lwowie PL_1013_001_001_004_001. Portret kobiety. 1871–1885. Lwów. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_004_002. Portret Janki Strzemińskiej. 1871–1885. Lwów.

Format wizytowy.

PL_1013_001_001_004_003. Portret kobiety. 1871–1885. Lwów. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_004_004. Portret kobiety. 1871–1885. Lwów. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_004_005. Portret kobiety. 1871–1885. Lwów. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_004_006. Portret kobiety opartej o poduszkę. 1871–1885.

Lwów. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-005. Zakład Artystyczno-Fotograficzny Brunon Kaliszewski w Tarnopolu PL_1013_001_001_005_001. Portret dwóch kobiet. 1910. Tarnopol. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-006. Zakład Fotograficzny A. Szubert w Krakowie PL_1013_001_001_006_001. Portret kobiety w kapeluszu. 1890. Kraków. Format gabinetowy.

PL_1013_001_001_006_002. Portret Michała i Marii Romańskich. 1882–1900.

Kraków. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_006_003. Portret kobiety. 1882–1900. Kraków. Format wizytowy.

41

kobietyok.indd 41

2016-10-12 09:50:58

Teczka: PL-1013-001-001-007. Zakład Fotograficzny M. Friedman w Nowym Sączu PL_1013_001_001_007_001. Portret dziecka. 1890–1900. Nowy Sącz. Format gabinetowy.

Teczka: PL-1013-001-001-008. Zakład Fotograficzny E. Trzemeski we Lwowie PL_1013_001_001_008_001. Portret kobiety. 1877–1887. Lwów. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_008_002. Portret kobiety. 1877–1887. Lwów. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_008_003. Portret pary. 1887–1905. Lwów. Format gabinetowy.

PL_1013_001_001_008_004. Portret kobiety. 1868–1877. Lwów. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-009. Zakład Fotograficzny Piotr Mieczkowski we Lwowie PL_1013_001_001_009_001. Portret kobiety. 1870–1880. Lwów. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-010. Atelier „Kordyan” w Krakowie PL_1013_001_001_010_001. Portret dwojga dzieci. 1917. Kraków. Format gabinetowy.

Teczka: PL-1013-001-001-011. Zakład Fotograficzny „Janina” w Nowym Sączu PL_1013_001_001_011_001. Portret dziecka. 1894–1902. Nowy Sącz. Format gabinetowy.

PL_1013_001_001_011_002. Portret młodej kobiety. 1894–1902. Nowy Sącz.

Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-012. Zakład Fotograficzny Emil Mund w Stryju PL_1013_001_001_012_001. Portret kobiety opartej o krzesło. 1900–1914. Stryj.

Format gabinetowy.

Teczka: PL-1013-001-001-013. Zakład Artystyczno-Fotograficzny „Kordyan” w Stryju PL_1013_001_001_013_001. Portret kobiety z wachlarzem. 1900–1914. Stryj.

Format gabinetowy.

PL_1013_001_001_013_002 Portret młodej kobiety z książką. 1914–1931. Stryj.

Format pocztówkowy.

Teczka: PL-1013-001-001-014. Zakład Fotograficzny I. Krieger w Krakowie PL_1013_001_001_014_001. Portret starszej kobiety. 1871. Kraków. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_014_002. Portret kobiety z koralami we włosach. 1875–1880.

Kraków. Format wizytowy.

42

kobietyok.indd 42

2016-10-12 09:50:58

Teczka: PL-1013-001-001-015. Zakład Artystyczno-Fotograficzny F. Kryjak w Krakowie PL_1013_001_001_015_001. Portret starszej kobiety. 1901–1918. Kraków. Format gabinetowy.

PL_1013_001_001_015_002. Portret dziewczynki w stroju komunijnym. 1901– 1918. Kraków. Format gabinetowy.

PL_1013_001_001_015_003. Portret Zofii Łowczowskiej. 1912. Kraków. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_015_004. Portret kobiety. 1901–1918. Kraków. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_015_005. Portret kobiety z dzieckiem. 1901–1918. Kraków.

Format pocztówkowy.

Teczka: PL-1013-001-001-016. Zakład Fotograficzny D. Mazur we Lwowie PL_1013_001_001_016_001. Portret kobiety. 1890–1910. Lwów. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_016_002. Portret kobiety. 1894–1910. Lwów. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_016_003. Portret rodziny. 1890–1910. Lwów. Format gabinetowy.

Teczka: PL-1013-001-001-017. Zakład Nowoczesnej Fotografii „Foto de Paris” w Krakowie PL_1013_001_001_017_001. Portret pięciu młodych kobiet. 1898–1910. Kraków.

Format gabinetowy.

Teczka: PL-1013-001-001-018. Fot. S. Gurdowa w Dębicy PL_1013_001_001_018_001. Portret młodej kobiety. 1923–1937. Dębica. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-019. Zakład Fotograficzny Z. Żmudzińska w Gostyniu PL_1013_001_001_019_001. Portret kobiety z dwójką dzieci. 1898. Gostyń.

Format gabinetowy.

PL_1013_001_001_019_002. Portret kobiety. 1898. Gostyń. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_019_003. Portret kobiety. 1898. Gostyń. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_019_004. Portret młodej kobiety. 1898. Gostyń. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_019_005. Portret starszej kobiety. 1898. Gostyń. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_019_006. Portret kobiety. 1898. Gostyń. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_019_007. Portret kobiety. 1898. Gostyń. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_019_008. Portret mężczyzny. 1898. Gostyń. Format wizytowy.

43

kobietyok.indd 43

2016-10-12 09:50:58

Teczka: PL-1013-001-001-020. Zakład Artystyczno-Fotograficzny J. Sebald w Krakowie PL_1013_001_001_020_001. Portret rodziny. 1893–1901. Kraków. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_020_002. Portret młodej kobiety. 1893–1901. Kraków. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_020_003. Portret kobiety. 1893–1901. Kraków. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_020_004. Portret starszej kobiety. 1893–1901. Kraków. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_020_005. Portret kobiety w średnim wieku. 1893–1901.

Kraków. Format gabinetowy.

Teczka: PL-1013-001-001-021. Zakład Artystyczno-Fotograficzny J. Mien w Krakowie PL_1013_001_001_021_001. Portret pary. 1897. Kraków. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_021_002 Portret kobiety z broszką. 1895–1905. Kraków.

Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-022. Atelier Artystyczno-Fotograficzne „Kamera” w Krakowie PL_1013_001_001_022_001. Portret kobiety. 1909–1929. Kraków. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_022_002. Portret starszej kobiety. 1909–1929. Kraków. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-023. Zakład Artystyczno-Fotograficzny M. A. Olma w Krakowie PL_1013_001_001_023_001. Portret kobiety z warkoczem. 1896–1906. Kraków.

Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-024. Zakład Artystyczno-Fotograficzny R. Wiśniewski w Krakowie PL_1013_001_001_024_001. Portret kobiety. 1913–1924. Kraków. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_024_002. Portret kobiety z dzieckiem. 1932. Kraków. Format pocztówkowy.

Teczka: PL-1013-001-001-025. Zakład Artystyczno-Fotograficzny „Adela” we Lwowie PL_1013_001_001_025_001. Portret kobiety. 1896–1901. Lwów. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_025_002. Portret młodej kobiety. 1901–1911. Lwów. Format wizytowy.

44

kobietyok.indd 44

2016-10-12 09:50:58

Teczka: PL-1013-001-001-026. T. Bahrynowicz, B. Stetkiewicz, Lwów PL_1013_001_001_026_001. Portret kobiety. 1908. Lwów. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-027. Zakład Nowoczesnej Fotografii „Adela”, Kraków PL_1013_001_001_027_001. Portret młodej kobiety opartej o krzesło. 1908–1912.

Kraków. Format gabinetowy.

PL_1013_001_001_027_002. Portret dziewczynki w stroju komunijnym. 1912–1920.

Kraków. Format gabinetowy.

PL_1013_001_001_027_003. Portret kobiety i żołnierza. 1912–1918. Kraków.

Format pocztówkowy.

PL_1013_001_001_027_004. Portret kobiety w płaszczu. 1920–1925. Kraków.

Format pocztówkowy.

PL_1013_001_001_027_005. Portret młodej kobiety. 1920–1925. Kraków. Format pocztówkowy.

PL_1013_001_001_027_006. Portret młodej kobiety z warkoczami. 1920–1925.

Kraków. Format pocztówkowy.

Teczka: PL-1013-001-001-028. Atelier „Helios”, Bielitz PL_1013_001_001_028_001. Portret kobiety. 1904–1914. Bielitz [Bielsko-Biała].

Format gabinetowy.

PL_1013_001_001_028_002. Portret trzech kobiet. 1901–1904. Bielitz [Bielsko-Biała]. Format gabinetowy.

Teczka: PL-1013-001-001-029. Pelagia Gdeczyk z d. Eitner, Gniezno PL_1013_001_001_029_001. Portret młodej kobiety. 1894–1900. Gniezno. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_029_002. Portret czworga dzieci. 1894–1895. Gniezno. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-030. Atelier T. Bahrynowicz, Czernowitz PL_1013_001_001_030_001. Portret młodej kobiety. 1881–1886. Czernowitz [Czerniowce]. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-031. W. Beldowicz, Czernowitz PL_1013_001_001_031_001. Portret młodej kobiety. 1870–1892. Czernowitz [Czerniowce]. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-032. Artystyczny Zakład Fotograficzny A. Bick we Lwowie PL_1013_001_001_032_001. Portret Jadwigi Kwakowej. 1916. Lwów. Format wizytowy.

45

kobietyok.indd 45

2016-10-12 09:50:58

Teczka: PL-1013-001-001-033. Zakład Fotograficzny St. Bizański w Krakowie PL_1013_001_001_033_001. Portret dwóch dziewczynek. 1895. Kraków. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_033_002. Portret kobiety z warkoczem. 1884–1894. Kraków.

Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-034. St. Bogacki w Warszawie PL_1013_001_001_034_001. Portret kobiety. 1890–1900. Warszawa. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_034_002. Portret kobiety. 1890–1900. Warszawa. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_034_003. Portret kobiety. 1900–1910. Warszawa. Format gabinetowy.

PL_1013_001_001_034_004. Portret młodej kobiety. 1890–1900. Warszawa.

Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-035. Józef Bryniarski, Kraków PL_1013_001_001_035_001. Portret młodej kobiety. 1910–1915. Kraków. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-036. B. Budzyńska, Ostrowo PL_1013_001_001_036_001. Portret dziewczynki w stroju komunijnym. 1894– 1905. Ostrowo [Ostrów Wlkp.]. Format gabinetowy.

Teczka: PL-1013-001-001-037. Atelier Artystyczno-Fotograficzne A. Dorn, Bromberg PL_1013_001_001_037_001. Portret młodej kobiety w kapeluszu. 1898–1899.

Bromberg [Bydgoszcz]. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-038. Zakład Fotograficzny Z. Frey w Drohobyczu PL_1013_001_001_038_001. Portret młodej kobiety. 1870–1880. Drohobycz.

Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-039. J. Gach, Wadowice PL_1013_001_001_039_001. Portret młodej kobiety z dzieckiem. 1920–1930.

Wadowice. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-040. D. Haber w Kałuszu PL_1013_001_001_040_001. Portret kobiety. 1896–1910. Kałusz. Format gabinetowy.

46

kobietyok.indd 46

2016-10-12 09:50:58

Teczka: PL-1013-001-001-041. Zakład Fotograficzny „Helios” w Przemyślu PL_1013_001_001_041_001. Portret starszej kobiety. 1901–1915. Przemyśl.

Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-042. Zakład Fotograficzny B. Henner w Przemyślu PL_1013_001_001_042_001. Portret kobiety. 1877–1882. Przemyśl. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_042_002. Portret młodej kobiety. 1899–1914. Przemyśl.

Format gabinetowy.

PL_1013_001_001_042_003. Portret kobiety. 1899–1914. Przemyśl. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_042_004. Portret młodej kobiety z warkoczem. 1890–1906.

Przemyśl. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-043. Ces. i Król. Nadworny Fotograf B. Henner w Krakowie i Lwowie PL_1013_001_001_043_001. Portret kobiety. 1906–1910. Kraków. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_043_002. Portret małżeństwa. 1933. Lwów. Format pocztówkowy.

PL_1013_001_001_043_003. Portret kobiety opartej o krzesło. 1917. Lwów.

Format gabinetowy.

Teczka: PL-1013-001-001-044. J. Henner, Lwów PL_1013_001_001_044_001. Portret kobiety. 1886–1899. Lwów. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_044_002. Portret kobiety. 1886–1899. Lwów. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_044_003. Portret kobiety z broszką. 1886–1899. Lwów.

Format wizytowy.

PL_1013_001_001_044_004. Portret młodej kobiety. 1886–1899. Lwów. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-045. Zakład Fotograficzny M. Humięcka w Płocku PL_1013_001_001_045_001. Portret kobiety opartej o biurko. 1888–1898. Płock.

Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-046. Zakład Fotograficzny H. Hutter w Przemyślu PL_1013_001_001_046_001. Portret młodej kobiety. 1890–1910. Przemyśl.

Format wizytowy.

PL_1013_001_001_046_002. Portret kobiety. 1890–1910. Przemyśl. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_046_003 Portret dwóch kobiet. 1890–1910. Przemyśl. Format wizytowy.

47

kobietyok.indd 47

2016-10-12 09:50:58

Teczka: PL-1013-001-001-047. Zakład Artystyczno-Fotograficzny Kuczyński w Krakowie PL_1013_001_001_047_001. Portret młodej kobiety. 1912–1930. Kraków. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_047_002. Portret młodej kobiety. 1914. Kraków. Format gabinetowy.

PL_1013_001_001_047_003. Portret kobiety z trójką dzieci. 1930. Kraków. Format pocztówkowy.

PL_1013_001_001_047_004. Związek Muzyczno-Pedagogiczny. Portret zbiorowy.

1918–1929. Kraków. Format gabinetowy.

Teczka: PL-1013-001-001-048. Fotografia Feliks Buchcar w Warszawie PL_1013_001_001_048_001. Portret kobiety. 1907–1909. Warszawa. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-049. Jan Idzikowski w Warszawie PL_1013_001_001_049_001. Portret kobiety. 1901–1908. Warszawa. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-050. J. Kostka i Mulert w Warszawie PL_1013_001_001_050_001. Portret kobiety z książką. 1872. Warszawa. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-051. Fotografia Artystyczna L. Kowalski w Warszawie PL_1013_001_001_051_001. Portret kobiety. 1905. Warszawa. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_051_002 Portret dziewczynki. 1886–1914. Warszawa. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-052. Fotograf Feliks Kulikowski w Bochni PL_1013_001_001_052_001. Portret pary. 1890–1912. Bochnia. Format gabinetowy.

Teczka: PL-1013-001-001-053. J. Löwenthal w Stryju PL_1013_001_001_053_001. Portret babci i wnuka Skibińskiego. 1901. Stryj.

Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-054. Zakład Artystyczno-Fotograficzny „Makart” we Lwowie PL_1013_001_001_054_001. Portret starszej kobiety. 1905–1915. Lwów. Format wizytowy.

48

kobietyok.indd 48

2016-10-12 09:50:58

Teczka: PL-1013-001-001-055. J. Mieczkowski w Warszawie PL_1013_001_001_055_001. Portret młodej kobiety. 1894–1902. Warszawa.

Format wizytowy.

PL_1013_001_001_055_002. Portret kobiety. 1894–1902. Warszawa. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_055_003. Portret kobiety w średnim wieku. 1898. Warszawa.

Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-056. J. Mien i Sebald w Krakowie PL_1013_001_001_056_001. Portret kobiety. 1890–1893. Kraków. Format gabinetowy.

PL_1013_001_001_056_002. Portret Heleny Starzewskiej. 1890–1893. Kraków.

Format gabinetowy.

Teczka: PL-1013-001-001-057. T. Mroczkowski, Tarnów PL_1013_001_001_057_001. Portret młodej kobiety. 1920–1929. Tarnów. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_057_002. Portret Maryli Wierzbickiej z Marysieńką. 1921.

Tarnów. Format pocztówkowy.

Teczka: PL-1013-001-001-058. Fotografia S. Piotrowicz, Łódź PL_1013_001_001_058_001. Portret kobiety. 1897–1903. Łódź. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-059. M. Pusch, Fotografia Teatrów w Warszawie PL_1013_001_001_059_001. Portret kobiety. 1892–1902. Warszawa. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_059_002. Portret młodej kobiety. 1892–1902. Warszawa.

Format wizytowy.

PL_1013_001_001_059_003. Portret kobiety w kapeluszu. 1882–1892. Warszawa.

Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-060. Zakład Artystyczno-Fotograficzny „Rivoli” Lwów PL_1013_001_001_060_001. Portret kobiety. 1900–1910. Lwów. Format gabinetowy.

PL_1013_001_001_060_002. Portret młodej kobiety. 1919–1930. Lwów. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-061. O. Schnepf, Stryj PL_1013_001_001_061_001. Portret pary. 1890–1905. Stryj. Format wizytowy.

49

kobietyok.indd 49

2016-10-12 09:50:58

Teczka: PL-1013-001-001-062. Atelier H. Schreinzer, Bielitz PL_1013_001_001_062_001. Portret dziewczynki. 1878–1893. Bielitz [Bielsko-Biała]. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_062_002. Portret kobiety. 1893–1910. Bielitz [Bielsko-Biała].

Format wizytowy.

PL_1013_001_001_062_003. Portret pary. 1893–1910. Bielitz [Bielsko-Biała].

Format gabinetowy.

Teczka: PL-1013-001-001-063. Atelier „Secesya”, Kraków PL_1013_001_001_063_001. Portret kobiety. 1907–1912. Kraków. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_063_002. Portret dziewczynki w stroju komunijnym. 1930– 1939. Kraków. Format pocztówkowy.

Teczka: PL-1013-001-001-064. St. Stadler w Krakowie PL_1013_001_001_064_001. Portret dziewczynki w stroju komunijnym. 1910– 1912. Kraków. Format gabinetowy.

PL_1013_001_001_064_002. Portret kobiety. 1910–1912. Kraków. Format pocztówkowy.

Teczka: PL-1013-001-001-065. Pierwszorzędny Zakład Artystyczno-Fotograficzny „Stella” Lwów PL_1013_001_001_065_001. Portret kobiety opartej o krzesło. 1895. Lwów.

Format gabinetowy.

Teczka: PL-1013-001-001-066. W. Twardzicki, Warszawa PL_1013_001_001_066_001. Portret kobiety. 1879–1900. Warszawa. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-067. J. Tyraspolski, Warszawa PL_1013_001_001_067_001. Portret kobiety. 1903. Warszawa. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-068. S. Wasservogel, Bielitz PL_1013_001_001_068_001. Portret kobiety. 1890–1896. Bielitz [Bielsko-Biała].

Format gabinetowy.

Teczka: PL-1013-001-001-069. F. Weihrauch, Stanisławów PL_1013_001_001_069_001. Portret młodej kobiety z parasolką. 1890–1915. Stanisławów. Format gabinetowy.

PL-1013-001-001-070. J. Wein we Lwowie PL_1013_001_001_070_001. Portret kobiety. 1880–1898. Lwów. Format wizytowy.

50

kobietyok.indd 50

2016-10-12 09:50:58

Teczka: PL-1013-001-001-071. Fotografia Artystyczna W. Wesołowski, Częstochowa PL_1013_001_001_071_001. Portret młodej kobiety. 1909–1913. Częstochowa.

Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-072. Foto-Witkowska, Milanówek PL_1013_001_001_072_001. Portret kobiety w płaszczu. 1938. Milanówek.

Format pocztówkowy.

Teczka: PL-1013-001-001-073. Zakład Fotograficzny Stan. Zewald w Kaliszu PL_1013_001_001_073_001. Portret młodej kobiety. 1875–1900. Kalisz. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-074. Atelier L. Zoner w Łodzi PL_1013_001_001_074_001. Portret kobiety i dziewczynki. 1897–1903. Łódź.

Format gabinetowy.

Teczka: PL-1013-001-001-075. E. Janusz, Rzeszów PL_1013_001_001_075_001. Portret kobiety. 1886–1898. Rzeszów. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_075_002. Portret młodej kobiety. 1918–1929. Rzeszów. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_075_003. Portret kobiety. 1918–1929. Rzeszów. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_075_004. Portret młodej kobiety. 1929–1938. Rzeszów.

Format gabinetowy.

Teczka: PL-1013-001-001-076. Foto-Garzyński, Kraków PL_1013_001_001_076_001. Portret starszej kobiety. 1920–1930. Kraków. Format pocztówkowy.

PL_1013_001_001_076_002. Portret dziewczynki w stroju komunijnym. 1920– 1929. Kraków. Format pocztówkowy.

PL_1013_001_001_076_003. Portret kobiety. 1920–1930. Kraków. Format pocztówkowy.

PL_1013_001_001_076_004. Portret kobiety w kapeluszu. 1920–1930. Kraków.

Format pocztówkowy.

PL_1013_001_001_076_005. Portret kobiety. 1920–1930. Kraków. Format pocztówkowy.

PL_1013_001_001_076_006. Portret kobiety w kapeluszu. 1924. Kraków. Format pocztówkowy.

51

kobietyok.indd 51

2016-10-12 09:50:58

Teczka: PL-1013-001-001-077. Atelier J. Kleinberger, Bielitz PL_1013_001_001_077_001. Portret kobiety. 1905–1915. Bielitz [Bielsko-Biała].

Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-078. A. Silkiewicz, Tarnopol PL_1013_001_001_078_001. Portret młodej kobiety. 1889–1898. Tarnopol.

Format gabinetowy.

Teczka: PL-1013-001-001-079. W. Droździewicz, Sambor PL_1013_001_001_079_001. Portret kobiety. 1900–1910. Sambor. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-080. Atelier Mąke, Gniezno PL_1013_001_001_080_001. Portret młodej kobiety. 1897–1917. Gniezno. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-081. E. Mirska, Poznań PL_1013_001_001_081_001. Portret kobiety opartej o fotel. 1875–1896. Poznań.

Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-082. Inne krakowskie zakłady fotograficzne PL_1013_001_001_082_001. Portret Marii Hałacińskiej. 1918–1929. Kraków.

Format pocztówkowy.

PL_1013_001_001_082_002. Portret dwóch kobiet. 1933. Kraków. Format pocztówkowy.

PL_1013_001_001_082_003. Portret kobiety karmiącej gołębie na krakowskim Rynku. 1930–1939. Kraków. Format pocztówkowy.

PL_1013_001_001_082_004. Portret młodej kobiety. 1918–1939. Kraków. Format legitymacyjny.

Teczka: PL-1013-001-001-083. Nieznane zakłady fotograficzne PL_1013_001_001_083_001. Portret kobiety. 1895–1915. Miejsce wytworzenia nieznane. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_083_002. Portret kobiety. 1900–1915. Miejsce wytworzenia nieznane. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_083_003. Portret starszej kobiety z dzieckiem. 1900–1915.

Miejsce wytworzenia nieznane. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_083_004. Portret Stefanii Huss. 1900–1915. Miejsce wytworzenia nieznane. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_083_005. Portret kobiety. 1895–1910. Miejsce wytworzenia nieznane. Format wizytowy.

52

kobietyok.indd 52

2016-10-12 09:50:58

PL_1013_001_001_083_006. Portret Wiktorii Nowogonskiej. 1917. Miejsce wytworzenia nieznane. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_083_007. Portret kobiety i chłopca. 1918–1929. Miejsce wytworzenia nieznane. Format gabinetowy.

PL_1013_001_001_083_008. Portret starszej kobiety. 1920–1939. Miejsce wytworzenia nieznane. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_083_009. Portret dwóch kobiet. 1921–1939. Siedlce. Format pocztówkowy.

Sygnatura teczki. Nazwa teczki Sygnatura dokumentu. Opis dokumentu. Data wytworzenia. Miejsce wytworzenia. Twórca/twórczyni dokumentu. Format.

Teczka: PL-1013-001-001-084. Austro-węgierskie zakłady fotograficzne PL_1013_001_001_084_001. Portret kobiety w kapeluszu. 1916. Německý Brod [Havlíčkův Brod]. Atelier Dvořák. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_084_002. Portret kobiety z książką. 1893–1918. Wien [Wiedeń]. Atelier Elsa. Format gabinetowy.

PL_1013_001_001_084_003. Grupa kobiet przed uzdrowiskiem Franzensbad. 1914. Franzensbad [Františkovy Lázně]. Atelier „Platinotypie”. Format pocztówkowy.

PL_1013_001_001_084_004. Portret kobiety. 1900–1918. Hradec Králové.

K. Liška. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_084_005. Portret kobiety w kapeluszu. 1895–1915. Praha [Praga]. L. Kaplan. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_084_006. Portret kobiety. 1868–1910. Náchod. Kolinský.

Format wizytowy.

PL_1013_001_001_084_007. Portret kobiety z kokardą. 1868–1906. Náchod.

Kolinský. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_084_008. Portret kobiety. 1897–1918. Wien [Wiedeń]. Atelier Medina. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_084_009. Portret dwóch kobiet. 1890–1910. Mělnik.

J. B. A. Weigner. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_084_010. Portret młodej kobiety. 1890–1900. Brno. Atelier Rafael. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_084_011. Portret dwóch dziewczynek. 1900–1918. Červený Kostelec. Skalský. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_084_012. Portret kobiety opartej o stolik. 1890–1910. Olomouc [Ołomuniec]. Atelier A. Wüst. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_084_013. Portret kobiety z dzieckiem na kolanach. 1880–1900.

Praha [Praga]. J. Zámečnik a J. Tomáš. Format wizytowy.

53

kobietyok.indd 53

2016-10-12 09:50:58

Teczka: PL-1013-001-001-085. Pruskie zakłady fotograficzne PL_1013_001_001_085_001. Portret starszej kobiety w okularach. 1888–1889.

Frankfurt am Main [Frankfurt nad Menem]. Katharina Culié. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_085_002. Portret Valerie von Eupen. 1880–1890. Essen.

H. Fleischhauer. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_085_003. Portret kobiety z dzieckiem. 1884–1900. Cottbus.

A. Lingner. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_085_004. Portret kobiety w stroju ludowym. 1900–1910.

Hesselager. H. Andr. Hansen. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_085_005. Portret młodej kobiety. 1890–1905. Sebnitz.

Fr. Herm. Rossberg. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_085_006. Portret kobiety. 1890–1910. Gollub [Golub-Dobrzyń].

Adolf Stechbart. Format wizytowy.

PL_1013_001_001_085_007. Portret kobiety. 1900–1915. Döberitz. A. Weghuber.

Format wizytowy.

PL_1013_001_001_085_008. Portret kobiety i dziecka. 1885–1905. Wiesbaden.

Fritz Bornträger. Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-086. Rosyjskie zakłady fotograficzne PL_1013_001_001_086_001. Portret kobiety siedzącej na krześle. 1915. Penza.

Fotografia Wakulienko. Format gabinetowy.

PL_1013_001_001_086_002. Portret młodej kobiety. 1924. Odessa. J. Weinstein.

Format wizytowy.

Teczka: PL-1013-001-001-087. Amerykańskie zakłady fotograficzne PL_1013_001_001_087_001. Portret dziewczynki (stereoskopowy). 1897. Nowy Jork. R. Y. Young. Format gabinetowy.

PL_1013_001_001_087_002. Portret pary (ślubna fotografia). 1907. Nowy Jork.

A. Werner. Format gabinetowy.

PL_1013_001_001_087_003. Portret pary. 1894–1905. Arctic Centre, Rhode Island.

R. A. Geoffroy. Format gabinetowy.

54

kobietyok.indd 54

2016-10-12 09:50:58

O Fundacji Przestrzeń Kobiet Fundacja Przestrzeń Kobiet to organizacja pozarządowa działająca od września 2007 roku. Od 2008 roku Fundacja prowadzi program Krakowski Szlak Kobiet. Wydała pięć tomów publikacji Krakowski Szlak Kobiet. Przewodniczka po Krakowie emancypantek, na które składają się teksty biograficzne i kontekstowe z zakresu historii kobiet, a także trzykrotnie kalendarz Historia kobiet. Ukazała się także publikacja Międzypokoleniowe herstorie, którą tworzą biograficzne teksty o przodkiniach autorek.

W 2014 roku Fundacja zainicjowała powstanie Sieci herstorycznej, w której działa kilkanaście lokalnych inicjatyw pracujących w obszarze historii kobiet. Fundacja wydała trzy publikacje Sieci: Szlaki kobiet.

Przewodniczka po Polsce emancypantek, Terminarz herstoryczny 2016 i Herstoryczki. Od 2014 roku Fundacja prowadzi również Archiwum Historii Kobiet – internetową bazę wiedzy na temat historii kobiet w Polsce (http://www.herstorie.pl/), zawierającą m.in. biogramy działaczek emancypacyjnych i innych ważnych postaci dla historii kobiet, opisy miejsc ważnych dla ruchu emancypacji kobiet, trasy śladami emancypantek po różnych miejscowościach w Polsce,

55

kobietyok.indd 55

2016-10-12 09:50:58

a także opisy herstorycznych inicjatyw realizowanych w różnych polskich miastach, miasteczkach i wsiach. Archiwum Historii Kobiet jest także archiwum społecznym, które gromadzi, opracowuje i udostępnia materiały archiwalne dotyczące historii kobiet. Fundacja należy do Sieci Archiwów Społecznych prowadzonej przez Ośrodek KARTA. Fundacja Przestrzeń Kobiet jest Organizacją Pożytku Publicznego, co oznacza, że jest uprawniona do otrzymywania 1% podatku dochodowego. Zapraszamy do przekazywania 1% swojego podatku, który przeznaczymy na rozwój Archiwum Historii Kobiet. Nasz nr KRS: 0000290372. Archiwum Historii Kobiet można również wesprzeć, przekazując Fundacji darowiznę na cele statutowe: Fundacja Przestrzeń Kobiet ul. Św. Krzyża 34, 34-460 Szczawnica BGŻ BNP Paribas, 08 1600 1039 0002 0032 1210 0001 tytułem: darowizna na cele statutowe Dziękujemy i zapraszamy do kontaktu! fundacja@przestrzenkobiet.pl www.przestrzenkobiet.pl

56

kobietyok.indd 56

2016-10-12 09:50:58