Psinema

7.

S a y ı

Roma nt i kİ l i ş ki l e r1( S a da ka t-Ba ğ l ı l ı k-Güve n)

Ge ne l Y a y ı nY öne t me ni F a r ukGE NÇÖZ, P r of .

Dr .

ODT ÜP s i k ol oj i Böl ümü y one t i c i @ps i ne ma . or g E di t ör Ba ha r KÖS E , Ar a ş t ı r maGör e v l i s i ODT ÜP s i k ol oj i Böl ümü e di t or @ps i ne ma . or g a r dı mc ı E di t ör l e r Y Bur c uS E Vİ M, Uz ma nP s i k ol ogODT ÜP s i k ol oj i Böl ümü Ga y eZe y ne pÇE NE S İ Z, Uz ma nP s i k ol ogODT ÜP s i k ol oj i Böl ümü Al i BAYRAMOĞL U, Uz ma nP s i k ol ogODT ÜP s i k ol oj i Böl ümü Ba ş a kT ür k ül e r AKA, Uz ma nP s i k ol ogODT ÜP s i k ol oj i Böl ümü Öz nur ÖNCÜL , Uz ma nP s i k ol ogODT ÜP s i k ol oj i Böl ümü E daÇAÇA, ODT ÜF e l s e f eBöl ümü T e r c üme Zümr ütGE Dİ K, Ar a ş t ı r maGör e v l i s i Ha l i çÜni v e r s i t e s i P s i k ol oj i Böl ümü Gör s e l T a s a r ı m T oy ga r İ L İ K Ha be r Ka dr os u Me l i k eKORKMAZ( Ank a r a ) , ODT ÜP s i k ol oj i Böl ümü İ pe kPUR( İ s t a nbul ) , P s i k ol ogODT ÜP s i k ol oj i Böl ümü İ z mi r ) , P s i k ol og Ne s l i AL BAYRAK(

ht t p: / / www. psi nema. or g

PSi nema

i ç i n d e k i l e r

Edi t ör

Romant i kİ l i ş k i l ers .

6 Ar aş t ı r maGör ev l i s i BaharKÖSE

Haber-Yor um

Ps i nemaYuv ar l akMas aT opl ant ı s ı7 Aş kÜz er i neKı s aBi rT opl ant ı Mel i k eKORKMAZ,ODTÜPs i k ol oj i Böl ümü

Ps i k ol oj i

BaşBel as ı Hear t bur ns 14 Uz manPs i k ol ogGay eZey nepÇENESİ Z

Kı z ar mı şYeş i l Domat es l er Fr i edGr enT omat oess 22 Uz manPs i k ol ogÖz nurÖNCÜL İ l kAş ks 30 Uz manPs i k ol ogÖz c anELÇİ

Fel sef e

Aşk“ Kar şıPencer e” deKal dı -Kar şıPencer es40 EdaÇAÇA ODTÜFel sef eBöl ümü Tr umanMağar adanAyr ı l ı yor TheTr umanShows48 Gi zem AKGÜLGİ L ODTÜFel sef eBöl ümü

Ps i k opat ol oj i

Mar ni ev eSpel l bounds 56 Pr of .Dr .Br ook eJ .CANNON Çev i r i : Ar .Gör .Zümr ütGEDİ K

Si nemat er api Ger ç ekSev gi l i Lar sandReal Gi r l s 64 Dr .Bi r gi tWol z Çev i r i : Ar .Gör .Zümr ütGEDİ K

Bi l i ms el Gör üş

Çı kAr amı z danLi c ens et oWeds 70 Uz manPs i k ol ogSer k anÖZGÜN

Yönet men

Gui l l aumoCanet :UmutVadedenBi rOy unc u/ Yönet mens 80 Uz manPs i k ol ogBur c uSEVİ M

Fi l m Müz i k l er i

Gor anBr egov i ç :Bal k anl ar ’ ı nSes i ni Si nemas 84 Per des i ndenDüny ay aDuy ur anMüz i s y en Ar aş t ı r maGör ev l i s i El ç i nGÜNDOĞDU

Ki t ap

OSHO’ nun“ Ol gunl uk :Kendi nOl maSor uml ul uğu”s 92 Ki t abı ndanOl gunİ l i ş k i Ar aş t ı r maGör ev l i s i BaharKÖSE

ht t p: / / www. psi nema. or g

PSi nema Ed i t ö r

Edi t ör : BaharKÖSE Ar aş t ı r maGör ev l i s i ODTÜPs i k ol oj i Böl ümü edi t or @ps i nema. or g “ Âş ı ko l ma kk o l a y d ı r a maa ş k ı nn eo l d u ğ u n ua n l a ma ky ı l l a r a l ı r . ” J a s o nMr a z

Ba h a ra y l a r ı n ag i r d i ğ i mi zş ug ü n l e r d e , Ps i n e ma ’ n ı ny e d i n c i s a y ı s ı n d a nh e r k e s eme r h a b a . . .Bud e f a ,r o ma n t i ki l i ş k i l e ra n at e ma s ıv e b a ğ l ı l ı k , s a d a k a t v eg ü v e ny a nt e ma l a r ı n ı i ç i n ea l a ns a y ı mı z l as i z l e r l e y i z …

Bus a y ı mı z d ar o ma n t i ki l i ş k i l e r i nk i ş i l e r ek a t t ı ğ ıo l u ml un i t e l i kv e k a z a n ç l a r ı i ş l e me y i a ma çe d i n d i k .

Ya z ı l a r ı h a z ı r l a r k e nf a r ke t t i kk i i l i ş k i l e r i y a d ad u r u ml a r ı t a n ı ml a r k e nç o ğ u n l u k l ab o z u k l u k l a r , y a n i “ a n o r ma l l i k l e r ” ü z e r i n e o d a k l a n mı ş ı z .

Buy ü z d e nb i r i l i ş k i y i i y i y a p a n ı nn eo l d u ğ ub i z es o r u l d u ğ u n d a , b u n ud o ğ r u d a na ç ı k l a ma kz o rg e l i y o r .

Ro ma n t i ki l i ş k i l e r i nk a z a n d ı r d ı k l a r ı y a d ab i ri l i ş k i y ii y iy a p a n ı nn eo l d u ğ uk o n u s u n d ay a z ı l a ry a z ı l ı r k e ns a d e c e o l u ml ut a r a f ab a k a r a ka n a l i zy a p ma k ,i ş i b i r a zg ü ç l e ş t i r i y o r .

Amab i ri l i ş k i i y i g i t t i ğ i s ü r e c eü z e r i n ed ü ş ü n me me kv ei l i ş k i l e r i nn e g a t i f t a r a f ı n ay ö n e l me kd e a s l ı n d ag ü n ü mü zi l i ş k i l e r i n i na l ı ş ı l a g e l mi şb i ry ö n ü n üb i rk e zd a h a h a t ı r l a t ı y o r …

Dü n y a d ak a çt a n ek i ş i v a r s ab e l k i d eok a d a rd af a r k l ı i l i ş k i b i ç i mi v a r .

Bui l i ş k i l e r s ek i ş i l i ğ e ,b e k l e n t i l e r e ,k a d ı n e r k e kr o la l g ı l a r ı n a ,d e ğ e r l e r ev e d a h ab i r ç o ke t k e n eb a ğ l ı o l a r a kd e ğ i ş i y o r .

An c a kb i r i l i ş k i n i nd e v a mı v en i t e l i ğ i g e n e lo l a r a kb a ğ l ı l ı k ,s a d a k a tv et u t k uk a v r a ml a r ı n ad a y a n ı y o r .Bu n l a r s a k i ş i l e r i ni l i ş k i y id e v a me t t i r mek a r a r l ı l ı ğ ı n a ,i l i ş k i n i ng e r e k t i r d i k l e r i n eg ö r e d a v r a n a b i l me s i n ev ei l i ş k i d e k i d u y g u s a l t a t mi n i n eb a ğ l ı o l u y o r .

Si n e map e r d e s i n eb a k t ı ğ ı mı z d ar o ma n t i ki l i ş k i l e ra d ı n aç o k ç af i l ml e k a r ş ı l a ş ı y o r u z .But a r zf i l ml e rd es ı k ç ai z l e y i c i b u l u y o r .Ço ğ uz a ma nd ab u f i l ml e r d e h a y a l i n i k u r d u ğ u mu z i l i ş k i y i g ö r e b i l me h i s s i y a t ı b i z i h e y e c a n l a n d ı r ı y o r .

An c a kb uf i l ml e r i nb i rk ı s mıs a d e c ek a v u ş ma kü z e r i n e k u r u l s ad ay a n ii k iâ ş ı kk a v u ş u n c amu t l us o n l af i l mb i t s ed ea s ı li l i ş k i ,b u s o n d a ns o n r ab a ş l ı y o ra mab i zo n ug ö r e mi y o r u z .

Ak ı l l a r d a ,k a v u ş u n c ah e r ş eyi y i y egi dec ek mi şgi bi bi rmes aj k al ı y or .İ ş i nas l ı y s aböy l eol muy or .

Ba ğ l ı l ı k ,s a d a k a tv et u t k ug i b i k a v r a ml a r ı np a r a l e l i n d e ;r o ma n t i ki l i ş k i l e rh e mb i z i m h e md ek a l b i mi z i a t t ı r a nk i ş i n i nb uz a ma n ak a d a r ö ğ r e n d i ğ i i l i ş k i a n l a y ı ş ı n av ei l e t i ş i m ş e k l i n eg ö r ed ed e ğ i ş i y o r .

Amaş ub i rg e r ç e kk i b i ri l i ş k i s ü r e c i o l u ml ug i d i pb i z i i l e r i t a ş ı s ad ao l u ms u zg i d i pb i z i h ı r p a l a s ad ab i z eç o k ç aş e yö ğ r e t i y o r .

Bus a y ı d ab i zd e i ş t ee l d ee d i l e nb uk a z a n ç l a r ay e rv e r d i k .İ l ko l a r a k ,“ Ba şBe l a s ı ”f i l mi y l eo l u ms u z g i d e nb i r e v l i l i ğ i nk i ş i y i b ü y ü t e b i l e c e ğ i n ed e ğ i n d i k . “ Kı z a r mı şY e ş i l Do ma t e s l e r ” f i l mi y l e b i r a r k a d a ş l ı kh i k â y e s i n d e ny o l aç ı k a r a kr o ma n t i ki l i ş k i l e r d ed eg ö za r d ı e d i l me me s i g e r e k e nb i rk a v r a ma :k o ş u l s u zs e v g i y ey e rv e r d i k .“ İ l kAş k ”f i l mi y l ei s e ,p o z i t i f p s i k o t e r a p i a ç ı s ı n d a nf a r k l ı k u ş a k l a r d ay a ş a n a ni l ka ş k l a r ı i r d e l e d i kv ei y i g i d e nb i r i l i ş k i n i nk ö k e n i n i a n a l i ze t t i k .

Ps i k o l o j i y a z ı l a r ı n ı ny a n ıs ı r ab us a y ı d ai l kk e z ,s i n e may o r u ml a r ı n af e l s e f i g ö r ü ş üd ee k l e me y eb a ş l a d ı k .“ T r u ma nŞo v ”f i l mi n d eg e r ç e kb i ra ş k ı nv e r d i ğ i c e s a r e t l eg e r ç e ğ i a r a mav eg e r ç e k l i ğ i s o r g u l a ma y ab a ş l a y a nT r u ma n ’ ı ny a ş a n t ı s ı n ı y o r u ml a r k e n“ Ka r ş ı Pe n c e r e ”f i l mi y l ed eg e ç mi ş t e ng ü n ü mü z ed e ğ i ş e nb i rk a v r a m o l a r a ka ş k av er o ma n t i ki l i ş k ia l g ı l a y ı ş ı n ay e rv e r d i k .Ps i k o p a t o l o j ib ö l ü mü n d e Hi t c h c o c k ’ u n“ Ma r n i e ” v e“ Sp e l l b o u n d ” f i l ml e r i n d e k i s e v g i s a y e s i n d ek l e p t o ma no l a n b i r k a d ı n ı nc i n s e l k a ç ı n ma s ı n ı na y r ı c aa mn e z i n i nn a s ı l t e d a v i e d i l e b i l d i ğ i n ed i k k a t l e r i ç e k t i k .

Bu n u n l ab e r a b e r , s i n e ma t e r a p i b ö l ü mü n d e“ Ge r ç e kSe v g i l i ” i l es a h t ed eo l s a p l a s t i kb i r b e b e k l ek u r u l a ni l i ş k i n i n , k i ş i n i nt r a v ma s ı n ı n a s ı l g i d e r e b i l d i ğ i n i a n a l i ze t t i k .

Bi l i ms e lg ö r ü ş t e ,b a ş a r ı l ıb i re v l i l i ki ç i ne v l i l i kö n c e s ih a z ı r l ı ğ ı nö n e mi n e y s e“ Çı k Ar a mı z d a n ”f i l mi y l ed e ğ i n d i k .

Yö n e t me nk ı s mı n d ar o ma n t i kf i l ml e r ea t t ı ğ ı i mz a s ı y l a Gu i l l a u moCa n e t ’ ev ef i l mmü z i ğ i o l a r a kBa l k a ne z g i l e r i y l eç o k ç af i l mi nh ü z n ü n ev e s e v i n c i n ee ş l i ke t mi şo l a nGo r a nBr e g o v i ç ’ ey e rv e r d i k .

So no l a r a kd aOSHO’ n u n “ Ol g u n l u k ” k i t a b ı n ad e ğ i n i pg ü n ü mü zt o p l u mu n u na ş ka n l a y ı ş ı n ak a r ş ı k o y a n“ o l g u n a ş k ” k a v r a mı n ı e l ea l d ı k .

Ro ma n t i kİ l i ş k i l e r1k o n u l ub us a y ı mı z d ai l i ş k i l e r d e k io l u ml ud u y g uv e g e t i r i l e r ed i k k a t l e r iç e k me y eç a l ı ş t ı k .Bi r k a çs a y ıs o n r ai s e ,r o ma n t i ki l i ş k i l e r d e y a ş a n a no l u ms u zd u y g u l a r ıi ş l e y e nb i rs a y ı mı zd a h ao l a c a k .Ba ş a r ık o n u l ub i r s o n r a k is a y ı mı z d ab u l u ş ma kü z e r e … OSHO’ n u nv u r g u l a d ı ğ ıg i b io l u ml uy ad a o l u ms u zh e rn ey a ş a r s a n ı zy a ş a y ı n ,a ş k ad ü ş me me n i za ş k t ay ü k s e l me n i z d i l e ğ i ml e …

PSi nema Haber l er

Ya z a r : Me l i k eKo r k ma zODTÜPs i k o l o j i Bö l ü mü EMa i l : me l i k _ e 8 6 @y a h o o . c o m PSİ NEMAYUVARLAKMASATOPLANTI SI7 “ Mus t af aHak k ı ndaHer ş ey ” …“ He r ş ey ” … Fi l mde,af i ş i nde,duy ur us unda. . .

Hery er de böy l ey az ı y or .Di k k at i miç ek mi ş t ii l ki z l edi ği mde.Hat t aş üphey e düş ür müş t ü beni :“ Herş ey ” …?Ac aba Çağan I r mak k as ı t l ıol ar ak mıböy l e y az mı ş t ı ?Mus t af agör s eneder di ?Yanl ı şy az ı l ant ekbi rk el i meni nonuni ç i nne k adarmühi m ol duğunu düş üns eni z e… Fi l mden af i ş e,af i ş t en duy ur ul ar a…

Ki t l el er e… Ki t l el er e… Konununehemmi y et i ni nneboy ut t aol duğunubi l emi y or um amabi l di ği mt ekş eybi r azdahabuk onununüz er i negi der s em “ Mus t af a” l aş may a baş l ay ac ağı m. . .Bunedenl e,“ Fi l mi ni s mi nideği ş t i r mekol maz ! ”di y er eki ş i ni ç i nden ç ı k mak v es öz k onus uf i l mi nt ar t ı ş ı l dı ğı“ 7.PSİ nema Yuv ar l ak Mas a T opl ant ı s ı ” nageç meki s t i y or um…

TEMA: YÜZLEŞME 24Oc ak2009t ar i hi nde,ODTÜSos y al Bi l i ml erBi nas ı ’ nı nB102s al onunda y edi nc i s i ger ç ek l eş t i r i l en “ Yuv ar l ak Mas a T opl ant ı s ı ” nı n bu ay k it emas ı “ Yüz l eş me”ol ar akbel i r l endi .T emanı nç ı k ı şnok t as ı ,“ Mus t af aHak k ı ndaHer ş ey ” ( ÇağanI r mak ,2004)f i l mi y di .Fi l mde,dı ş ar ı danbak ı l dı ğı ndak us ur s uzbi ry aş amı v ar mı şgi bi gör ünenMus t af a’ nı n,bi rt r af i kk az as ıs onuc ueş i Cer en’ i k ay bet mes i , eş i ni n k endi s i ni Fi k r et i s i ml i bi rt ak s i c i y l eal dat t ı ğı nı öğr enmes i v ehem i nt i k am hi s s i y l ehem deol ay ı nay r ı nt ı l ar ı nıöğr enmekamac ı y l ak az adany ar al ık ur t ul an Fi k r et ’ ik aç ı r mas ı y l agel i ş enol ay l aranl at ı l ı y or du.T opl ant ı daherş ey denönc e f i l mi ngöst er i miyapı l dıvedahasonr at ar t ı şmasaf hası nageçi l di .

T ar t ı ş mac ı l ar ı ,Pr of .Dr .Far ukGenç özv e“ Por t r ay alofMent alI l l nes si nMov i es ” der s i ni al anöğr enc i l erol uş t ur uy or du.Ev et ,i t i r afedi y or uz !Der sbi z l er ey et medi v e k ar ş ı mı z aç ı k ani l ky uv ar l akmas ay ık endiemel l er i mi zdoğr ul t us undak ul l andı k . Üs t el i kf ar k l ı di s i pl i nl er dengel enf ar k l ı bak ı şaç ı l ar ı nı s adec es ı nı f ahaps edi py uv ar l akmas ay at aş ı mamakol maz dı !Yuv ar l akmas anı nt adıay r ı y dı .Muht el i fbak ı ş aç ı l ar ı nı nmedeni c edi l eget i r i l di ğiv eger ek t i ği ndes ent ez l endi ğibi rmek ânıhay al ol mak t anç ı k ar ans ay ı l ıor t aml ar danbi r i y di or as ı …İ ş t eogün,or aday dı khepi mi z : Far ukHoc amı z ,der s ial anöğr enc i l erol ar akbi zv ehem bi z l er idi nl ey enhem de değer l i f i k i r l er i y l ek at k ıs ağl ay andi ğerk at ı l ı mc ı l ar …

T ar t ı ş mada i l k ol ar ak ,Mus t af ak ar ak t er iNar s i s i s t i k Ki ş i l i k Boz uk l uğu ç er ç ev es i ndei nc el endi v eMus t af a’ nı nbuboz uk l uğai l i ş k i ns empt oml argös t er di ği y önünde f i k i r bi r l i ği ne v ar ı l dı . Sonr as ı nda, Mus t af a’ nı n y aş adı ğı ol ay l ar a odak l anı l ar ak k onunun t r av mat i k boy ut u el e al ı ndı .Tr av ma Sonr as ıSt r es Boz uk l uğu( TSSB) ,Mus t af a’ nı nt r av mai l enas ı lbaş aç ı k t ı ğı ,y aş adı ğıol ay ai l i ş k i n s uç l ul ukhi s s i v ebi rs av unmamek ani z mas ıol ar akbas t ı r ma,t ar t ı ş madadeği ni l en baş l ı k l ar dandı . Bel i r t i l er i n t amamı nı gös t er memek l e bi r l i k t e, Mus t af a’ nı n ç oc uk l uğunda y aş adı ğıol ay ai l i ş k i n gec i k mel ibi rTSSB y aş ı y orol abi l ec eği düş ünül dü.

Mus t af a’ nı n, annes i ni nv eFi k r et ’ i ndeği ş i ms ür ec i deel eal ı nandi ğerbi r k onuy du.Mus t af a’ nı n,y aş adı ğıol ay l arnet i c es i nde s ı ks ı k geç mi ş e döner ek k endi s i y l ey üz l eş t i ği nev ebus or gul amas onuc undaol uml uy öndebi rdeği ş i m s ür ec i negi r di ği nek ar arv er i l di .Fak atMus t af a’ y ıbuaş amadans onr anas ı lbi r y aş amı nbek l ey ebi l ec eğik onus undanetbi ry ar gı y av ar ı l madı .Tüm bunl ar dan s onr a,t er apöt i kanl amday üz l eş meni nneol duğunabak t ı k .Ps i k ot er apit ek ni ği ol ar akk ul l anı l any üz l eş meni nmanas ıneol abi l i r di ?Bus or uy ut ar t ı ş t ı kv ehangi t er apit ek ni ği ni nk ar ak t eri ç i ndahauy gunol abi l ec eği ndenbahs et t i k .Bunagör e, t er api s t i ndahaak t i fol ar akr ol al dı ğı ,k ar ak t er i k endi s i y l ey üz l eş mey ev ey üz l eş me s onuc uaç ı ğaç ı k ans or unl ar ı nı nt emels ebepl er i nidüş ünmey et eş v i kedebi l enbi r t er api ş ek l i dahaf ay dal ıol abi l ec ek t i .

Yüz l eş meni ns al tps i k ol oj i k anl aml ar ıböy l el i k l ek af amı z da ol uş may a baş l amı ş t ı … Ar t ı k ,baş k abi rdi s i pl i ndenf ar k l ıbi raç ı l ı mageç er eky üz l eş meni n f el s ef i anl aml ar ı nık onuş abi l i r di k .Sar t r e,bahs i geç enf i l oz of l ar danbi r i y di .İ ns anı n hepöz nek onumundaol maki s t emes i ,baş k abi rbi r ey l ek ar ş ı l aş t ı ğı ndak endi ni nes nel eş t i r mes iv e bu nedenl e di ğer l er i nic ehennem ol ar ak ni t el endi r mes i , y üz l eş medenk aç ı ş ıaç ı k l amaki ç i nal t er nat i fbi ry ak l aş ı mdı .Fel s ef es özk onus u ol duğu z aman,bey ni n müt hi şbi ref ors ar fet t i ği nil âk i n as l a netbi rs onuc a v ar amay ac ağı nıdüş ünür s ek ,t opl ant ı nı nbuböl ümündedey al nı z c as onder ec e mant ı k l ı gör ünen al t er nat i f aç ı k l amal ar ı n y apı l dı ğı s öy l enebi l i r … Fel s ef i s or gul amanı nhemenar dı ndan,“ Ac abas i y as al boy ut t ael eal ı ndı ğı nday üz l eş me k av r amı bi z l er enel ers unuy or ?”s or us ununy anı t ı nı ar adı khepbi r l i k t e… Ar amı z da Si y as etBi l i miv eKamuYönet i miböl ümündenöğr enc i l er i nol mas ı ,y üz l eş meni n s i y as etbi l i mi ndek ianl amı nıs or gul amamı z ık aç ı nı l mazk ı l mı ş t ı .T ar t ı ş manı nbu böl ümübel k ideenç okdağı l dı ğı mı zy er di .Çünk üger ekgünümüz denger ek s e geç mi ş t en k i mit opl ums alol ay l ar ı n mas ay ay at ı r ı l mas ı ,boy utdeği ş t i r memi z e s ebep ol muşv e netbi rs onuc a bağl ay amay ac ağı mı zbi rs or gul amanı ni ç i ne s ür ük l emi ş t iy i nebi z i .Sonuc av ar ı l s ı ny ahutv ar ı l mas ı n,s or gul amakbel k idebi z i ns anoğl ununy apt ı ğıenmuk addesey l eml er denbi r iv ebunedenl et opl ant ı da k onuş ul an baz ıbaş l ı k l ar ı n netbi rk apanı ş a er ememes i nit amamen ol ums uz ol ar akni t el endi r mi y or um. Öz et l e,ps i k ol oj i ,f el s ef e,t ar i h,s i y as etgi bi bi r ç okal anı nmas ay ay at ı r ı l dı ğı , ÇağanI r mak ’ ı nbol mal z emel i ,değer l i f i l mi “ Mus t af aHak k ı ndaHer ş ey ”üz er i nden gi denbut opl ant ı da,bi r ey ev et opl umai l i ş k i nöneml ibi l gi l erv eal t er nat i fgör üş l er pay l aş ı l dı .T opl ant ı nı ns onunda,s al ondak i l er i ny üz l er i ndegör düğüm y or gunl uk l a k ar ı ş ı kt ebes s üm,her k es i nbut ar t ı ş madannek adark ey i fal dı ğı nıgös t er i y or duk i buda,y uv ar l akmas at opl ant ı l ar ı nı nt üm hı z ı y l adev am edec eği ni ns i ny al i y di …

AŞKÜZERİ NEKI SABİ RTOPLANTI 14 Şubat Sev gi l i l er Günü’ nde Uğur Mumc u Ar aş t ı r mac ı Gaz et ec i l i k Vak f ı ’ ndas ek i z i nc i s iger ç ek l eş t i r i l en“ PSİ nemaYuv ar l akMas aT opl ant ı s ı ” ndabu def a“ AShor tFi l m AboutLov e/Aş kHak k ı ndaKı s aBi rFi l m”gös t er i l di .Kr z y s z t of Ki es l ows k i ’ ni n 1988 s enes i nde bi z l er es unduğu bu değer l if i l mde,pos t anede ç al ı ş anT omeki s i ml ibi rgenc i nk ar ş ıbi naday aş ay an,k endi ndeny aş ç abüy ük Magda’ y ıt el es k opl ar önt genl emes er üv eni anl at ı l ı y orv ebus er üv env as ı t as ı y l ada aş kk av r amıs or gul anı y or du.Fi l mi nbel k ideenöneml iv as f ıbi ry andans ey i r c i y i büy ül ey i c i at mos f er i y l ek endi ndengeç i r i r k enbi ry andandas ey i r c i dens onder ec e ay ı kol upbi r t ak ı ms or ul arür et mes i nii s t emes i y di .Bunedenl e,k ar anl ı ks al ondak i s ey i rhâl i ni ns ona er mes i ni n hemen ar dı ndan f i l mk aps amı nda “ aş k ”t emas ı üz er i nes or ul ars or ul duv ey anı t l art ar t ı ş ı l dı .

Konuş mac ı l ar ı Pr of .

Dr .

Far ukGenç öz , Yr d.Doç .Dr .

AhmetGür at av eGök hanEr k ı l ı çol uş t ur uy or du.

T opl ant ı dai k i nc iol ar akSek ansDer gi s iEdi t ör üGök hanEr k ı l ı çs özal dıv e k onuş mas ı ndaf i l mdek ik ar ak t eri s i ml er i ne,muht el i fs i mges elanl aml ar av ef i l mi n t ek ni köz el l i k l er i neodak l andı .Fi l mdeduy duğumuzi s i ml er i nt es adüf iol madı ğı nı , T omek ’ i nv e Magda’ nı ni s i ml er i ni n Mus ev i l i k ’ t ez i na,c i ns el l i k ,günah gi bi k av r aml ar l a öz deş l eş en i s i ml er den es i nl endi ği nidi l e get i r en Er k ı l ı ç ,T omek ' i n y anı nda y aş adı ğı k adı nı ni s mi ni n ol mamas ı nı n da k endi s i ne c i ns el l i k t en s oy ut l ananbi rbi l gel i kk at t ı ğı nıbel i r t t i .Er k ı l ı çdahas onr aaş k ı nal gı l anı ş ıüz er i nde dur duv ef i l mi n80’ l erönc es iAv r upas ı ’ nday ay gı nol anl ak i nEr k ı l ı ç ’ agör e80’ l i y ı l l ardönemi ndedeğer i niy i t i r en“ k adı nl arnaz i ker k ek l er is ev er ”düş ünc es i nden et k i l endi ği ni di l eget i r di .Doğal ol ar ak ,buy ak l aş ı m ar amı z dabul unanbaz ıbay an k at ı l ı mc ı l art ar af ı ndant epk i y l ek ar ş ı l andı .Ney s ek i Er k ı l ı ç ’ ı nf i l mei l i ş k i ndeği ndi ği di ğerbi rk onubut epk i y i y at ı ş t ı r dı .Fi l mdebak ı şaç ı s ıönc el i k l eT omek ’ i nel i ndey di amaf i nal deMagda’ nı nbak ı şaç ı s ıhak i m ol muş t uper dey e.Yanis ons öz ük adı n s öy l emek t ey di .Er k ı l ı çay r ı c af i l mdek it ek ni khat al ar adadeği ndik onuş mas ı nda. Ör neği n,t el es k opunaç ı s ıi t i bar i y l enor mal degör ünmes i mümk ünol may ank apı y ı bi r k açdef agör memi zbuhat al ar danbi r i y di . . .Süt üi s eT omek ’ i ngeç mi ş eol an öz l emi ol ar akni t el endi r di Er k ı l ı ç .

Buni t el endi r medeas l ı nabak ı l ı r s ay i neay nı y er e gel i y orgi bi y di ,ç oc uk l uğav eanney e…

Bi l k entÜni v er s i t es iİ l et i ş i mv eT as ar ı m Böl ümüÖğr et i m Üy el er i ndenYr d.

Doç .Dr .

AhmetGür at ai s ef i l mi Lac anc ıbi rç er ç ev edenel eal dı .Gür at a,T omek ' i n aş k ı nıpat ol oj i kol ar akni t el endi r env eT omeki l eMagda’ nı nbi r bi r l er ii ç i ny anl ı ş k i ş i l erol duğus onuc unav ar anGenç öz ’ ek at ı l madı ğı nıbel i r t t i .Lac anc ıy ak l aş ı ma gör e,Magdahi s t er i kT omeki s eobs es i föz el l i k l ergös t er i y or du.Gür at a,bui k i öz el l i k ç ak ı ş t ı ğı i ç i n T omek ’ i n v e Magda’ nı n uy gun bi r i k i l i ol ar ak ni t el endi r i l ebi l ec eği nedai rbi ry or umdabul undu.Dahas onr a,Lac an’ ı n“ k adı n y ok t ur ”af or i z mas ı nı f i l mi nk onus uç er ç ev es i ndei r del ey enGür at a, k adı nı nas l ı nda y al nı z c aer k eği nf ant ez i s i ol duğunubel i r t er ekT omek ’ i nr önt genl emes eans l ar ı nı n bunun güz elbi rör neğiol abi l ec eği niaç ı k l adı .Magda’ nı n anne y er i ne geç t i ği gör üş ünek at ı l anGür at a,Lac anc ıç er ç ev edei nc el emes i nis ür dür er eks i mges el ens es ty as ağı ndan,k ül t ür el dı şdüny anı nger ç ek l i k l er i ndenv ebuger ç ek l i k l er den k aç ı şy ol uol ar akr önt genl emeey l emi ndendes özet t i .Tüm bunl arbi rbak ı ma aş k ı ni mk ans ı z l ı ğı nıgös t er mek t ey di … Yak l aş ı ki k ibuç uks aats ür ent ar t ı ş ma, k at ı l ı mc ı l ar ı ns or ul ar ı y l av eget i r di k l er if ar k l ıy or uml ar l as onaer di .T opl ant ıv e k at ı l ı mc ı l arar as ıi l i ş k i ni nüç gendek i hangi böl gey ek ar ş ı l ı kgel di ği ni bi l emem ama ar t ı kbi rs onr ak i t opl ant ı y ıöz l emekf ar zol du…

PSi nema Psi kol oj i

Yazar : UzmanPsi kol ogGayeZeynepÇenesi z EMai l : gcenesi z@met u. edu. t r

Yönet men : Senar yo : Oyuncul ar : Yapı m yı l ı :



Mi keNi chol s Nor aEphr on Mer ylSt r eep JackNi chol son 1986

20yı löncesi ndenbüyükbi ryönet menvei kibüyükoyuncunun per f or mansl ar ı yl aakı l l ar da“ Bi ri l i şki ni nsür mesimiyoksabi t mesimidaha ol uml udur ?”sor usunuuyandı r anbi reser .

Bi rKadı nveBi rEr kek Bi rdüğünveodüğündet anı şani kii nsan… RachelSamst atveMar k For man or t ak bi rt anı dı kl ar ı nı n düğününde kar şı l aşt ı kl ar ı nda, i ki si de bi r bi r l er i nden et ki l eni r l er .Asl ı nda daha bu düğün t ör enisı r ası nda,i ki si ni n evl i l i ğiaynır omant i zml e el e al madı kl ar ı nı ;gel i ni nt ör en yemi ni ni( “ Sevgi kı skanmaz,sevgigur urgöst er i siyapmaz,sevgiböbür l enmez,uygunsuz davr anı şt abul unmaz,herşeyikal dı r ı r ,herşeyei nanı r ,herşeyet ahammül edersevgiasl a kaybet mez. ” )Rachel ’ ı ngözl er idol ar aki zl er kenMar k’ ı ncan sı kı nt ı sı ndan ner edeyse uyumaküzer e ol duğundan anl ı yor uz.İ ki l i ,Mar k’ ı n t ekl i f iüzer i ne bi rşeyl eri çmeye gi t t i kl er i nde,bi r bi r l er i ne mut suzol dukl ar ı öncekievl i l i kl er i nden bahseder l erve gece bi r l i kt e ol dukl ar ı nda i ki side, özel l i kl edeRachel ,bi rdahaasl aevl enmeyecekl er i ni ,evl i l i ğei nanmadı kl ar ı nı söyl er l er .

Bi rDüğün Bi rdahaevl enmeyecekol anRachelveMar k’ ı ndüğünündeyi z.Ancak, herşeyi n mükemmelbi rşeki l de hazı r l andı ğıbu düğünün başl aması nı n önünde bi rengelvar dı r :Rachelbu düğünü yapmaya hazı rdeği l di r .Kı z kar deşi ,babası ,edi t ör ü,Mar k’ ı nar kadaşl ar ı ,t er api st iveMar konadi ldöker .

Racheli çi ndekikor kuyuyanı nagel enl er eanl at ı r ken,evl i l i kl er i nyüzdekı r kı nı n bi t t i ği nive çevr esi ndekievl i l i kl er i n hepsi ni n bi r“ f el aket ”ol duğunu söyl er .

Rachel evl i l i kl er i ni n bi rf el aket e dönüşmeyeceği ve mut l u ol acakl ar ı konusundaMar k’ agüvenmeki st emekt edi r .Mar kdabugüvenceyionaver i r .

Tör ensı r ası ndai ki si ni ndegözl er i ndekaygıvekor kuvar dı ramasevgi l er ibu kor kununönünegeçer .

Bi rEvl i l i k RachelveMar k’ ı nönünde,bi r l i kt eyenibi rhayatkur makgi bibüyükbi r sor uml ul ukvar dı r .Evl i l i kl er i neuyum sağl amanı nyanısı r abi rdeal dı kl ar ıyeni eviyaşanabi l i rhâl eget i r mel er iger ekmekt edi r .Ayr ı caRachel ,New Yor k’ t an ayr ı l ı pgel di ğiWashi ngt on’ dayenibi rçevr eyedeuyum sağl amakzor undadı r .

Evdeki i nşaat ı n i l er l ememesi ve bu nokt ada yaşadı kl ar ı aksakl ı kl ar t ar t ı şmal ar ı na yolaçmakt adı r .Tüm bu uyum sağl ama çabal ar ısı r ası nda, Rachel ’ ı nhami l eol duğunudaöğr eni r l er .Bui ki sii çi ndeçokmut l ubi rhaber ol ur .

Zorbi rdoğumun ar dı ndan mi ni k kı zl ar ıi l e mut l u bi rai l e por t r esi çi zdi kl er i nivekı sabi rsür esonr aRachel ’ ı nt ekr arhami l ekal dı ğı nıgör ür üz.

Ancakt am dabunokt adaMar k’ ı ni l i şki l er i ndensı kı l mayabaşl adı ğı nı ni puçl ar ı daor t ayaçı kmayabaşl ar .Ar t ı ki l kgünl er dekigi bibi ri l i şki l er iyokt ur .Gündel i k konul ar hakkı nda konuşur l ar ,i ki side i l i şki l er i ni n mer kezi ne çocukl ar ı nı yer l eşt i r mi şl er di r .Ar kadaşl ar ı yl agi t t i kl er ibi rpi kni kt eMar ki l kdef anel er den r ahat sı zol duğunuor t ayakoyarvear kadaşl ar ı nı nönündeküçükbi rt ar t ı şma yaşar l ar .Rachel ’ ı n müdahal el er i ,ona sankiçocuğuymuş gi bidavr anması Mar k’ ır ahat sı zeder .

Ar kadaşl ar l açı kı l anbi ryemekt e,hakkı ndadahaöncede dedi koduyapt ı kl ar ıThel maRi ce’ ı noandaki mi nl eber aberol duğuyönünde yapı l an bi rkonuşmada,Mar k’ ı n sesi z kal dı ğıve öncesi nde yapt ı ğıgi bi yor uml ar dabul unmadı ğıdagözümüzdenkaçmaz.

Bi rAl dat ma Rachelbi rgünkuaf ör üyl eal dat mai l ei l gi l iyapt ı ğıkonuşması r ası nda Mar k’ t anşüphel enmesi üzer i neevegi derveçal ı şmaodası nıkar ı şt ı r ar akonun kendi si nial dat t ı ğı na i l i şki nf at ur al arbul ur .O sı r ada eve gel en Mar ki l e yüzl eşt i ği nde, Mar k’ ı n ol ayı kabul l endi kt en sonr at ek yapt ı ğı “ Ben bu konuşmayıyapamam,şuanyapamam. ”di yer ekevdengi t mekol ur .Rachel bu ol ayı nar dı ndan çar esi zbi rşeki l dekendi ni suçl ayı p“ Bununol ması nai zi n ver me,neden eski sigi bidevam edemi yor uz? Söz ver i yor um eski sigi bi ol acağı m. ”di yer ekkendikendi nekonuşurveeşyal ar ı nıt opl ayı pbabası nı n evi nedöner .Edi t ör üi l eyaşadı kl ar ıüzer i nekonuşur ken–dahaöncesi nde evl enmemeveçocukdoğur mamakonul ar ı ndaal dı ğıvesonr adandeği şt i r di ği kar ar l ar ıgi bi –bi rdahaMar k’ adönmeyeceği yönündeki kar ar ı nıbi l di r i r( “ Bunu yapanbi radaml ayaşayamazsı ndeği l mi ?” ) .

Ancakdevaml ıt el ef onbekl emesi , eve gel en bi r çi çeği n Mar k’ t an gel di ği ni düşüner ek sevi nmesi , ası l bekl ent i si ni nMar k’ ı nkendi nibı r akmamasıvepi şmanol upar amasıol duğunu düşündür ür .

Kocası nı ni hanet i ni n ar dı ndan Rachel ’ ı nt ut umuna bakacak ol ur sak, onun umut suzve çar esi zol duğunu,yaşadı kl ar ı nıbabası na anl at ı r ken t ek bekl ent i si ni nçevr esi ndekiher kesi nonunl aber aberüzül mesivebu“ f el aket ” i n yası nıt ut masışekl i ndeol duğunugör ür üz.Budur um Mar kgel i ponuneve dönmesi nii st edi kt en sonr a da deği şmez.Washi ngt on’ a ger idönmesi ni n ar dı ndan,bi ryandan hi çbi rşey yokmuş gi bidavr anı r ken,bi ryandan da par anoyakçaMar k’ ı nmekt upl ar ı nıvecüzdanı nıi ncel emeyebaşl ar .Mar ki l e ol an i l i şki l er ii se herne kadarherşey yol undaymı ş gi bidavr ansal arda gündel i kkonuşmal ar ı nöt esi ndepayl aşı ml ar ı nol madı ğıbi rşeki l desür er .Bi r akşam,ar kadaş zi yar et l er i ni n dönüşünde yaşadı kl ar ıt ar t ı şma sı r ası nda Rachel ,soğukve mesaf el i t ut umunuaf f et mesi i çi nMar k’ ayal var ı r ,Mar ki se onabi r azzamanver mesiger ekt i ği ni ,zamani çi ndebudur umundüzel eceği ni söyl er .

Bi rAyr ı l ı k Rachel ’ ı nzorgeçeni ki ncidoğumununar dı ndani l i şki l er i nibi r azdaha yol unagi r mi şbi rşeki l degör üyor uz.Ancakt am budönemdeRachel ,şans eser i hast anedeol duğugünl er de,Mar k’ ı nThel ma’ yadoğum günündebi rkol ye al dı ğı nıöğr eni rvebunokt adahi çbi rşeyi ndüzel meyeceği nidegör müşol ur .

O günün akşamı nda ar kadaşl ar ı na ot ur maya gi t t i kl er i nde açı l an konuşma sı r ası nda“ Bi ri nsanl aokadaruzunsür eonut anı madannası l bi r l i kt eol ur sun?” şekl i ndeki bi rsor uya“ Bumümkün,kesi nl i kl emümkün.Bi r i ni çoksevmekyada sevdi ği ni düşünmekvehi çbi rşeygör ememekbumümkün.Bi r i ni sevi yor sunve evl enmeyekar arver i yor sun,evl i l i ği ncanı m ci ci m ayl ar ı ndansonr aherşey f ar kl ıol maya başl ı yor .Hi çbi rşey sandı ğı n gi bideği l di r .Rüya bi t erve par ampar ça ol ur .Ya ona sapl anı rkal ı r sı n ya da çeki p gi der si n. ”di ye bi r açı kl amayapı pMar k’ ı nsur at ı napast at abağı nıat ar akor adanayr ı l ı r .

Rachel ’ ı ni l i şki ni nbaşl angı cı ndanber i ser gi l edi ği saki n,uyuml u,kendi ne güveniaz hâl l er i yl e,f i l mi n son sahnesi nde çocukl ar ı yl a ber aber mut l u, kendi nden emi n bi rşeki l de uçağa bi ner kenkisahneyikar şı l aşt ı r dı ğı mı zda, onunyaşadı ğıdeği şi migör ebi l i yor uz.Bi rr üyasonaer mi şve“ f el aket ”hâl i ni al anevl i l i ğibi t mi ş,yür üyüpgi t meni nzamanıgel mi şt i r .

Tr avmaveTr avmaSonr asıBüyüme Racheli çi n evl i l i kl er bi r çeşi t“ f el aket ” t i r .Kendievl i l i ği ni n de bu f el aket l er den bi r i ol duğunu gör mesi kocası nı n i hanet i ni öğr enmesi yl e ger çekl eşi yor .Budur um Rachel i çi nbi rt r avmaet ki si yar at ı yor .Tr avma,bi r eyi n hayat ı na yönel i kt ehdi tal gı sıhi sset t i ğiol ayl arol ar ak t anı ml anabi l i r .Ki şi yaşadı ğıbu t r avmanı n ar dı ndan uykusuzl uk,ol ayıt ekr art ekr arhat ı r l ama, depr esyongi bibel i r t i l ergöst er ebi l eceğigi bi“ t r avmasonr asıbüyüme”ol ar ak

ni t el endi r i l enbazıol uml udeği şi ml erdegöst er ebi l i r( Amer i kanPsi ki yat r i Bi r l i ği , 1994) .Yaşamı ş ol dukl ar ıol umsuz bi rol ay üzer i ne düşünmek ve bi l i şsel çı kar ı ml aryapmakbuol uml udeği şi ml er i ngör ül mesi nezemi nt eşki leder .

Rachelda yaşamı ş ol duğu bu f el aket i n ar dı ndan ol uml u yönde bi r deği şi m yaşı yor .Tr avma sonr asıbüyüme i ncel endi ği nde ( Yı l maz,2006) ki şi ni n beşf ar kl ınokt ada deği şi m yaşadı ğıgör ül ür :ki şi l erar asıi l i şki l er de ol uml udeği şi m,kendi l i kal gı sı ndaol uml udeği şi m,yaşamı ndeğer i nianl ama, yeniseçenekl er igör mevei nançsi st emi ndegel i şi m.Budeği şi ml eryaşanan t r avmat i k ol aydan sonr a bi r den de or t aya çı kabi l i r , zaman i çi nde de ger çekl eşebi l i r .Rachel ’ ı n dur umuna bakt ı ğı mı zda kocası nı ni hanet i nii l k öğr endi ği anbi rdeği şi m geçi r mesedezamani çi ndei l i şki l er i ni değer l endi r er ek büyükbi rdeği şi mi çi negi r di ği neşahi tol ur uz.

Bi rBi t i ş/ Başl angı ç Bi ri l i şki ni ni nsanaol uml ukat kı l ar ı nı nnel erol abi l eceği düşünül düğünde, genel l i kl eakl agel enoi l i şki ni nol uml ugi di yorol duğudur uml ar dı r .Hepi mi z çevr emi zdekimut l ui l i şki l er e bakar ı zve bu i l i şki l er i n sağl adı ğıyar ar l ar ı ,o i nsanl ar a kat t ı kl ar ı nıdüşünür üz.Hat t a bu dur um bi zde i mr enme duygusu yar at ı r .Ancakakl ı mı zasor unl ugi denbi ri l i şki ni nol uml uet ki l er ihi çgel mez.

Böyl ebi ri l i şki i çi ndeol anl ari çi nsadeceüzül ür üz.Hâl buki or t adasor undaol sa i l i şki l er deesasöneml iol anbi zl er i nondannel eröğr endi ğivekazandı ğıve hayat ı nabui l i şki dennel ert aşı dı ğı dı r .Tam dabunedenl eal dat magi biçok ol umsuz bi rol ay,bi r eyl eri çi n çok da ol uml u sonuçl ar a yolaçabi l i r .“ Baş Bel ası ” , Rachel ’ i nf i l mi n başı ndan sonuna yaşadı ğı deği şi ml er ibi zl er e göst er er ekçokgüzel bi rör nekt eşki l edi yorveşöyl ebi rsonucuor t ayakoyuyor : Ki mizamanbi ri l i şki ni nbaşl amasıdeği lbi t i şibui l i şki dekibi r eyl er i nüzer i nde ol uml ubi ret kiyar at ı rvebudur um,obi r eyl eri çi nyenibi rbaşl angı çol ar akda değer l endi r i l ebi l i r .

Kaynakça Amer i kanPsi ki yat r iBi r l i ği( 1994) .Ment alBozukl ukl ar ı nTanı salveSayı msal El ki t abı , dör düncübaskı( DSMI V) .Amer i kanPsi ki yat r iBi r l i ği ,Washi ngt on. Çevi r enE.Kör oğl u, Ankar a:Heki ml erYayı nBi r l i ği .

Yı l maz,B.( 2006) .Ar amaKur t ar ma Çal ı şanl ar ı nda Tr avma Sonr asıSt r es Bel i r t i l er iveTr avmaSonr asıBüyümeİ l eİ l i şki l iDeği şkenl er .Yayı nl anmamı ş dokt or at ezi .Ankar a:Ankar aÜni ver si t esiSosyalbi l i ml erEnst i t üsü.

İ ki nciyı l ı nıdol dur anPsi nemaPr oj esi ,Psi nemaeder gi yl e çal ı şmal ar ı nahı zl adevam edi yor ! ! !

8.Sayı sıi l eRomant i ki l i şki l erkonusunui şl eyen Psi nemaeder gi sii kiaydabi rf ar kl ıkonul ar l aveyeniyazı l ar l a si zl er l ebul uşmayadevam edecek.Si zl erdef i l ml erhakkı nda psi kol oj i kyor uml aryapmak,f i ki r l er i ni zipayl aşmakveder gi de yazmaki st er seni zl üt f enPsi nemayazıkur ul uyl ai r t i bat ageçi n. . .

Gel ecekSayı l ar ı nKonul ar ı : Mayı s–Hazi r an:Başar ı ( mükemmel i yet çi l i kvehayalkı r ı kl ı ğı )

Temmuz–Ağust os:Tr avma ( suçl ul ukveut anç)

Eyl ül–Eki m :Romant i ki l i şki l er2 ( al t at ı l ma,t er kedi l me/et mevekı skançl ı k)

( süperkahr amal arveonl ar ımodelal ma,ger çekvehal l üsi nasyon)

OcakŞubat:Şi ddet ( çat ı şmaadal et si zl i kduygusuveöf ke)

PSi nema

Kası m –Ar al ı k:HayalGücüveGer çekl i k

PSi nema Psi kol oj i

Yaz ar : Uz manPs i k ol ogÖz nurÖnc ül EMai l : oz nur onc ul @y ahoo. c om

Senar yo :Fr i edGr eenTomat oes Yönet men :JonAvnet Oyuncul ar :Kat hyBat es Mar ySt uar tMast er son Mar yLoui sePar ker Jessi caTandy Chr i sO' Donnel l

Yapı m Yı l ı :1991

“ bi rz a ma nl a rbur a dabi rg ö l v a r dı v eka s a ba nı nhe me n dı ş ı nda y dı o r a y ay üz me y e , ba l ı ka v l a ma y av eka no s ür me y eg i de r di kv ebi rka s ı mg ünübüy ükbi rö r de k s ür üs üg e l di v eog ö l ünüs t üneko ndus o nr as ı c a kl ı koka da r düş t üki g ö l a nı ndado nduv eo nl a rday a ni ö r de kl e ruç t ul a r v eg ö l üdey a nl a r ı ndag ö t ür dül e rv eş i mdi og ö l ün g e o r g i a ' dabi ry e r l e r deo l duğ unuduy dum bi rdüş üns e ne ”

İ l kbaşl ar daRut h,I dgi e’ ni nr ahatt avı r l ar ı nı ,ör neği nal kol kul l anması nı ,kumar oynaması nı ,ki l i seyegi t memesi ni ,geceyar ı sıgi zl i cet r enebi nmesi ni ,t r endekigı da maddel er i ni yoksul i nsanl ar adağı t ması nıgar i pser .Ancakbi rsür esonr a,I dgi e’ ni ni yi ni yet i nive sami mi yet i nigör er ek ona eşl i k et meye başl ar .Bi rpi kni k esnası nda I dgi e’ ni nRut hi çi nçı pl akel l ear ıkovanı ndanbalal masıvebusı r adakol l ar ı nısar an ar ı l ar ı nI dgi e’ yi hi çsokmamasıRut h’ uşaşkı naçevi r i r .“ Ar ıcezbeden”l akabı nıt akt ı ğı I dgi e’ ni nkal bi ndenhi çbi rköt ül ükgeçmeyeceği near t ı ki nanmı şt ı r .Kendi si ndençok f ar kl ıki şi l i közel l i kl er i nesahi pol anRut h’ ukabul l enmekdei l kbaşl ar daI dgi ei çi n kol ayol mamı şt ı r .Rut h’ unonuyol aget i r meki çi ndeği l ,sadeceonunl abi rar ada ol maki st edi ği i çi nvaki tgeçi r di ği neemi nol duğundaar t ı kRut h,I dgi e’ ni nhayat ı nı nbi r par çasıhâl i negel mi şt i r .Bi r bi r l er i niol dukl ar ıgi bikabulet meyivesevmeyibaşar an bui kikı z,i çt enl i kl er iveyar at t ı kl ar ıkar şı l ı kl ıgüvenduygususayesi nde,günbegün daha yakı n bi r er ar kadaş ol ur l ar .I dgi e ve Rut h, ar t ı k bi r bi r l er i ne koşul suz güvenmekt evebi r bi r l er i ni nyanl ar ı ndaykenhi çki mseni nyanı ndaol madı kl ar ıkadar r ahathi sset mekt edi r l er .Ancak ar kadaşl ı kl ar ı ,Rut h’ un evl enme kar ar ıal ması yl a sar sı l ı r .Kendi si nibi rt ekRut h’ a yakı n hi sseden I dgi e,yeni den i çi ne kapanı rve ar kadaşı nıkaybet t i ğidüşüncesi yl eRut hi l egör üşmeyikeser ,t akigününbi r i nde dayanamayı p Rut h’ u gör mek i çi n onun evi ne gi dene kadar .Rut h’ u gör meye gi t t i ği ndei seRut h’ unkocası ndansür ekl idayakyemekt eol duğunuanl ar .Ar kadaşı i l egör üşmedi ğibuncazamanı nsuçl ul uğuyl aar t ı konuyal nı zbı r akmakvekader i ne t er ket meki st emeyer ekRut h’ t anonunl aber abergel mesi nii st er .Rut hoandaçok i st emesi ner ağmenI dgi ei l ebi r l i kt egi demezancakannesi ni nöl ümüvekocası nı n kendi si nihami l eykendedövmesiüzer i ne,sı ğı nabi l eceğit ekl i manol ar akI dgi e’ yi gör ür ve ona kendi si nikur t ar ması i çi n bi r mesajgönder i r .I dgi e hi ç vaki t kaybet medenRut h’ ukur t ar ı rvei ki l i ,ar kadaşl ı kl ar ı nı nhergeçengündahaf azl a kuvvet l eneceğivehepbi rar adaol acakl ar ıyenibi rhayat adoğr ubi r l i kt eyol açı kar .

Bundanböyl ekar şı l ar ı nagel ecekhert ür l ügüçl üğe,elel egöğüsger ecekl er di r .

I dgi eveRut h,t r eni st asyonunda,“ Whi st l eSt opCaf e”adı ndaküçükbi rl okant a açar l arvebur ayıber aberi şl et meyebaşl ar l ar .Onl ar ayar dı m edenAf r oamer i kanbi r ai l e ve Rut h’ un dünyaya gel en oğl ui l e hayat l ar ı ndan ol dukça memnundur l ar . Çevr el er i ndear t makt aol anAf r oamer i kankar şı t ıeyl eml er evekendi l er eneyönel en t epki l er e al dı r maksı zı n hayat l ar ı na devam et mekt edi r l er .Ancak Rut h’ un kocası peşl er i nibı r akmazve hem oğl unu al abi l mekhem de bağl ıol du[ u Ku Kl uxKl an gr ubuyl a bi r l i kt e Af r oamer i kan kar şı t ıeyl eml er i niger çekl eşt i r ebi l mek i çi n sı k sı k I dgi e,Rut h ve yanl ar ı ndaki l er ir ahat sı zeder .Yi ne bi rgün oğl unu kaçı r maki çi n gel di ği nde i se öl dür ül ür .Ki mi n öl dür düğü bul unamasa da sor uşt ur ma uzun yı l l ar sür erveI dgi eci nayet t enöt ür üsor uml ut ut ul urancakkanı tbul unamadı ğıi çi nser best bı r akı l ı r .

I dgi eveRut h’ undost l ukl ar ı ,kar şı l ar ı naçı kant üm engel l er er ağmenRut h’ un kansernedeni yl egençyaşt aöl ümünedekdevam eder .Rut h’ unöl ümündensonr ai se oğl unasahi pçı kmayadevam edenI dgi e,Rut h’ uasl aunut mayacakt ı r .

Ni nny’ ni n anl at t ı ğıbu hi kâye,Evel yn’ ibüyüköl çüde et ki l emi şt i r .Hi kâyeni n et ki sive Ni nny’ ni n dest eği yl e kendi si nigüçl ü,öneml ive cesar et l ihi sset meye başl amı şt ı r .Evl i l i k kur sunu bı r akmı ş,di yetve sporyapmaya ve kendi si niüzen i nsanl ar a kar şı gel ebi l meye başl amı şt ı r . Ni nny’ ni n kendi si nde yar at t ı ğı bu deği şi kl i kl er denöt ür üonaol dukçabağl ananEvel yn,huzur evi ndenayr ı l ı pevi neger i dönmehayal l er i kur anNi nny’ ni nevi ni nyı kı l dı ğı nıöğr endi kt ensonr aonukendi evi ne get i r mekar ar ıal ı r .Kocası nı nkar şıçı kmal ar ı nakar şı n,çoksevdi ği vef i l mi nsonunda asl ı ndaI dgi eol duğunuöğr endi ğiNi nny’ yiyal nı zbı r akmamakt akar ar l ı dı r .

Hümani st i k Psi kol oj i ’ ni n öncül er i nden Car lRansom Roger s,öne sür düğü “ koşul suzol uml usaygı ”( uncondi t i onalposi t i ver egar d)kavr amı yl ai nsani l i şki l er i ne, güven,saygıvei çt enl i kt emel l ibi rbakı şaçı sıkat makt adı r .Koşul suzol uml usaygı öncel i kl e,kar şı nı zdakiki şi yi ,onun t üm özel l i kl er i yl e“ kabulet meyi ” ger ekt i r i r .

Fenomenol oj i ni ni l kel er i ndenbesl enenRoger s,obj ekt i fbi rdünyayaheri nsanı nf ar kl ı veöznel pencer el er den bakt ı ğı nı savunur . Dol ayı sı yl a i nsanl ar ı n bi r bi r l er i ni

anl amal ar ı nı n önündeki en büyük engel , aynı pencer eden bakt ı ğı mı zı düşünmemi zdi r . Başka i nsanl ar ı n f ar kl ı pencer el er i ni n ol duğunu gör meye başl adı ğı mı zdaysa, kar şı mı zdaki i nsanı onun pencer esi nden gör meye ve değer l endi r meyeyani empat i kur mayabaşl ayabi l i r i z.Empat i kur mayıol dukçazorve akt i fbi rbecer iol ar akt anı ml ayanRoger s,kar şı mı zdakii nsanıanl ayabi l memi zi çi n onun düşüncel er i ni dest ekl ememi z ger ekmedi ği ni , hat t a davr anı şl ar ı nı el eşt i r ebi l eceği mi zi ancakoi nsanıt üm ki şi l i közel l i kl er i yl evedünyayabakı şaçı sı yl a bi rbüt ünol ar akdeğer l endi r ebi l eceği mi zisavunur .Koşul suzol uml usaygı ,Roger s’ a gör e,sami mi yet i n,güveni nveempat i kanl ayı şı nol abi l eceğiheri l i şkii çi ngeçer l i ol abi l mel i di r .İ st erçocuğunuz,eşi ni z,akr abanı z,ar kadaşı nı z,öğr enci ni z ya da danı şanı nı zol sun,koşul suzol uml usaygıgöst er meni z,oi nsanıanl ayabi l di ği ni ze, kabulet t i ği ni ze,onunl agüveni l i şki sikur abi l di ği ni zevebugüveni nbel l içı kar l ar ı n kar şı l anmasıt emel i neot ur mamı şol ması nai şar etet mekt edi r .

Roger s,koşul suzvekoşul l uol uml usaygıar ası ndanetbi rayr ı magi t mekt edi r .

Her i l i şki de, kar şı mı zdaki ni n davr anı şl ar ı nı onayl amadı ğı mı z dur uml ar ı n ol abi l eceği ni bel i r t mekl e bi r l i kt e, eğer bi z sadece kendi beğenmedi ği mi z davr anı şl ar l a i l gi l eni yor sak ve kar şı mı zdaki ne, ona ol an sevgi mi zi n devam edebi l mesii çi ndavr anı şl ar ı nıdeği şt i r mesi nibi rönkoşulol ar aksunuyor sak,bunun “ koşul l u”ol uml usaygıol duğunusöyl erRoger s.Çünkü,kar şı mı zdaki ni sevmemi zve kabulet memi z,bi rkoşul a bağl ı dı rve bu koşul ,bi zi m kendikı st asl ar ı mı zdı r .Bi r suz ol uml u saygıgöst er ebi l memi zi çi nse,kar şı mı zdakii nsan bi zi m i nsana koşul el eşt i r i l er i mi zdoğr ul t usundadavr anı şl ar ı nıi st erdeği şt i r si ni st erdeği şt i r mesi n,bi zi m o ki şi yi aynı or anda sevmeye ve kabul et meye devam et memi z ger eki r .

Davr anı şl ar ı na yönel i k yapt ı ğı mı z el eşt i r i l er i se, kar şı mı zdaki ni n bi zi m “ beğendi ği mi z”davr anı şl ar ıser gi l emesii çi ndeği l ,dahai yi ,mut l uvehuzur l uhi sset mesi neyar dı mcıol abi l meki çi ndi r .

Rut hveI dgi e,Ni nnyi l edeEvel ynar ası ndagel i şenar kadaşl ı kt a,koşul suz ol uml usaygı nı npekçokör neğikar şı mı zaçı kı yor .Heri kiar kadaşl ı ki l i şki si ndede t ar af l ar ı n bi r bi r l er i ne zı tki şi l i k özel l i kl er i ne sahi p ol mal ar ı na r ağmen,bi r bi r l er i ni yadı r gamadı kl ar ı nı ,ol dukl ar ıgi bikabulet t i kl er i nivehayat l ar ı nı nbi rpar çasıhâl i ne get i r i r ken adet a bi r bi r l er i nibüt ünl edi kl er i nigör üyor uz.Sevi nçl er ide üzünt ül er ide or t ak yaşamal ar ı , bi r bi r l er i ni n hayat ı nda ger çekl eşen ol ayl ar dan adet a kendi başl ar ı na gel mi şgi biet ki l enmel er i ,i zl er ken bi zl er e günümüzmoder n dünyası nı n dayat t ı ğıyüzeyseli l i şki l er isor gul at t ı r ı yori st eri st emez.Bi ri nsanıhayat ı mı zı n bi r par çasıhâl i ne get i r ebi l memi z ne kadarmümkündür ? Kendibenci l l i kl er i mi zden sı yr ı l ı phayat abi r azdabi rbaşkası nı ngözündenbakmamı z?Onu,beğendi ği mi zve beğenmedi ği mi zt üm özel l i kl er i yl e,sadece“ o”ol duğui çi nsevebi l memi z?İ l i şki ni n t ür ü ne ol ur sa ol sun ( kar deş,ar kadaş,r omant i ki l i şkivb. )sadece o i nsanı n hayat ı mı zdavarol ması ndanmut l ul ukduymamı z,neşeki l degi der segi t si nyer i ni n asl adol dur ul amacağı nıhi sset memi znekadarmümkündür ?Bi rbaşkası nı n,hel eki ar amı zdakanbağıol mayanbi r i si ni nhayat ı nıkendi hayat ı mı zgi bi sahi pl enmemi zne kadarol ası dı r ?Vebununi çi mi zdengel er ek,doğalol ar akger çekl eşmesi ?

Romant i ki l i şki l eraçı sı ndan el e al dı ğı mı zda i se koşul suz ol uml u saygı , i l i şki l er deyaşananpekçokpr obl emi nanaht ar ıgi bigör ünmüyormu?Sadececi nsel t at mi ne dayal ıi l i şkimodel l er i ,f i zi kselözel l i kl er i n ön pl ana çı kt ı ğı“ koşul l ar ” , i l gi l endi ği mi z ki şi ye ol duğumuzdan çok f ar kl ıi maj l arser gi l eme çabal ar ı ,i çi nde bul unduğumuzkül t ür ün bi ze dayat t ı ğı ,i st eri st emezet ki l endi ği mi z,uzayı p gi den “ ber aberol unabi l eceki nsanadai rkr i t er l er ”l i st el er i ,aşı kol mayı“ bungeej umpi ng” yapmanı nyanı nakoyan,sadeceheyecanar amak,yeniheyecanl aryaşamakol ar ak t anı ml ayanpopül erkül t ür dekir omant i ki l i şkiöğel er ibi r bi ranl amı nıyi t i r mi yormu? İ şt et üm busor ul ar ısor duğumuzesnada,akl ı mı zbui l i şki model l er i ni n“ çokda ger çekçi ”veya“ çokdasağl ı kl ı ”ol madı ğı nadoğr ukayar ken,bi rf i l m kadarmasal sıbi r di l l eamai nsanol manı nger ekl er ikadarger çekbi röyküi çer i si nde,koşul suzol uml u saygı nı nsı r adanbi rar kadaşl ı ki l i şki si ninası ldagüzel l eşt i r ebi l eceği nigözl erönüne ser i yorKı zar mı şYeşi l Domat esl er .Böyl ebi rar kadaşl ı ğı nger çekçi l i ği ni sor gul amaya başl adı ğı mı zda I dgi e’ ni n bi ze sesl endi ği niduyargi biol uyor uz:“ Bi ze i nanmı yor musun?Asl a,‘ asl a’deme! ”

PSi nema Psi kol oj i

Yazar : UzmanPsi kol ogÖzcanEl çi EMai l : psk. ozcan@gmai l . com

Yönet men :Ni hatDur ak Senar yo :Emr eÖzdür , Vol kanSümbül Fi l i zÜst ünDur ak Oyuncul ar :Çet i nTeki ndor( Asaf ) ,Tar ı kPapuççuoğl u( Azmi ) , Vahi deGör düm ( Nevi n) ,Hal i tEr genç( Kemal ) , Dol unaySoyser t( Aysel ) ,Raf f ael eÇedol i ni( Ege) , ŞenayGür l er( Kı smet ) ,Er olGünaydı n( Ar i fAr i f oğl u) , Nesl i hanAt agül( Bahar )

“ f e l e kneka da rka hr e t s eka l bi mi z e , z a ma nz a ma nha t ı r l a dı ğ ı mı zol ur , ha ng idi l be ri l ka ş kıt a t t ı r dıbi z e ; bi rha t ı r a yl aya ş a dı ğ ı mı zol ur ” ( * )

“ İ l kAş k ”f i l mi ni n Poz i t i fPs i k ot er api ( Pes es c hk i an) Model i ’ negör e Değer l endi r i l mes i “ Kav uş amaz s anaş kol ur ”derÂş ı kVey s el .Ger ekOr t adoğuv eAnadol u, ger ek s eBat ıEdebi y at ı ’ ndak i aş köy k ül er i nebak ı l dı ğı nda( Ker em i l eAs l ı ,Mem v e Zi n,Ley l ai l eMec nun,Romeov eJ ul i et )hepk av uş amamakv ar dı r .Bus ay ı daben de 2006 y apı mı ,bi rai l eni n üç f ar k l ık uş ağı nda y aş anan,üç f ar k l ıi l k aş k öy k üs ününanl at ı l dı ğı“ İ l kAş k ”f i l mi ni Nos s r atPes es s c hk i an’ ı nPoz i t i fPs i k ot er api Model i ’ negör ei nc el emey eç al ı ş ac ağı m.

Fi l m,bi rEgek as abas ı ndahenüz Duy dum ki bi z i bı r a kma y a y ak ı ni l i ş k i l er i nk opmadı ğı ,90’ l ıy ı l l ar da a z me di y o r s un, e t me . geç er . Fi l m, k as abanı n i l er i a ş kabi ry a r , ba ş kabi rdo s t a gel enl er i ndenAr i f oğul l ar ıAi l es i ’ ni nr ei s i , B ak s ii ht i y arAr i fAr i f oğl u’ nun öl ümü v e me y l e di y o r s un, e t me . ( * * ) Kor eSav aş ı ’ ndaöl düdi y ebi l i nenoğl u As af ’ ı nk as abay ac enaz ei ç i ngel i ş ii l e baş l ar .

Nev i ni l eAz mi ’ ni nk ar deş i As afar as ı ndageç mi ş t ebüy ükbi raş ky aş anmı ş anc akAz mi ’ ni nk as abay ay ay dı ğı As af ’ ı ns av aş t aöl düğüy al anı naNev i ni nanmı ş v eAz mii l eev l enmi ş t i r .Az mi ,ev l eni ps onr as ı ndaal dat t ı ğıi ç i nk endi s i niboş ay an Nev i ni l ebar ı ş may aç al ı ş mak t adı r .

As afc enaz ei ç i nk as abay adönünc e,geç mi ş l e y üz l eş i l mekdur umundak al ı nmı ş t ı r . Öt ey andanAz mi v eNev i n’ i noğl uKemal , es k i z ey t i ny ağıf abr i k as ı nıs at ar akz engi nol mahay al l er ik ur mak t a,k ar ı s ıAy s elv e s ev gi l i s i v ei l kaş k ı Kı s met ar as ı ndagel gi t l ery aş amak t adı r .

Ai l eni nenk üç üğüEge i s eç oc uk l uk t any eniç ı k may abaş l amı ş k enok ular k adaş ıBahar ’ aâş ı kol muş t ur .

Fi l mi n ek s eni ni ,ay nıai l eni nf ar k l ınes i l l er i nde y aş anan i l k aş ks er üv enl er i ol uş t ur mak t adı r .

Eya y , f e l e kha r a bo l muş , z i y a no l muşs e ni ni ç i n Bi z i ö y l eha r a b, ö y l e z i y a ne di y o r s un, e t me . ( * * )

Fi l mdeÇet i nT ek i ndor ’ unbaş r ol oy unc us uol mas ıv emek ânol ar akEge k as abas ı nı nk ul l anı l mas ıak l a hemen “ Babam v e Oğl um” f i l mi niget i r i y or .

Babam v eOğl um f i l mi ndek i nebenz er hem duy gus al hem de eğl endi r i c i s ahnel erbol c ay eral ı y or .Yüz y i r mi dak i k ay ıaş k ı nbi rf i l m ol s adai z l ey i c i y i s ı k madı ğı nıdüş ünüy or um.Ay r ı c aEr ol Günay dı n’ ak üf ür l ü ağz ı ny ak ı ş t ı ğıda s öy l enebi l i r .Fi l mde,Çet i nT ek i ndor ’ un v e Vahi de Gör düm’ ün oy unc ul uk l ar ı i z l enmey e değer .Bi rde,günümüz de öz l emi niç ek t i ği mi z ,s ı c ak dos t l uk l ar ı n v e k ey i f l i muhabbet l er i n y aş andı ğı s ahnel er i ns ı k ç ay er al ı y or ol mas ı , “ met r opol den k aç ı p,k üç ük bi rbal ı k ç ı k as abas ı na y er l eş me” f i k r i ni t ek r ar düş ünmeme s ebep ol du! Fi l mi n müz i k l er i de Fahi rAt ak oğl ui mz as ı t aş ı y or ,öz el l i k l eduy gus alanl ar daöne ç ı k an k l ar net i ns es iç ok hüz ünl üv e et k i l ey i c i …

S e ny üzç e v i r e c e ko l s a n, a yka pka r ao l urg a mda n S e na y ı ndae v i ni y ı kma y ı ka s t e di y o r s un, e t me . ( * * )

Fi l mi n,Nos s r atPes es c hk i an’ ı ngel i ş t i r di ğiPoz i t i fPs i k ot er apiek ol ünegör e değer l endi r mey egeç medenönc e,Poz i t i fPs i k ot er api ’ y ik ı s ac at anı t mak t af ay da v ar .Poz i t i fPs i k ot er api( PP)hümani s t ,i ns anıt emelal an v et r ans k ül t ür elbi r y ak l aş ı ml abi r l i k t eps i k odi nami kbi ranl ay ı ş aday anmak t adı r .Bur adak i“ poz i t i f ” k av r amı gündel i k di l dek i değer l endi r me amaç l ık ul l anı l an “ poz i t i f negat i f ” anl amı ndan z i y ade Lat i nc e’ dek i“ pos i t um” ,y anibüt ün,ger ç ek ol an,ol gus al anl amı ndak ul l anı l mak t adı r .Söy l ek i ,ps i k ot er api des adec epr obl emev es or un ç öz medek ibaş ar ı s ı z l ı k l ar aodak l anmaz ,opr obl eml eeş l eş mi şol any et eneğide gör ür .

PP t üm i ns anl ar ı ndoğas ıger eğii y iol duğuv ei k it emely et eneğes ahi p ol duğugör üş üneday anı rk ibunl ar ;SEVMEv eBİ LMEy et i l er i di r .Çat ı ş mal arbu y et enek l er i n gel i ş t i r i l mes i ndek ik ar ş ıç ı k ı ş l arv ey az or l uk l arol ar aky or uml anı r .

Sev meYet eneğial t ı ndaBi r i nc i lYet enek l erol ar akdat anı ml anans ev gi ,ör nek ol ma, s abı r , i l i ş k i , güv en, ümi t , i nanç , k endi negüv en, c i ns el l i k , ş üphegi bi öz el l i k l er bar ı ndı r ı r .Bi l me Yet eneğii s e daha ç ok s onr adan öğr eni l mi ş ol an İ k i nc i l Yet enek l er ibar ı ndı r ı r :dak i k l i k ,t emi z l i k ,düz en,nez ak et ,dür üs t l ük ,adal et , t ut uml ul uk ,güv eni r l i l i k ,i ns af l ı l ı k ,hı r s .As afi l eAz mibu y et enek l eraç ı s ı ndan k ar ş ı l aş t ı r ı l dı ğı nda ( PP’ de bu k ar ş ı l aş t ı r may a Far k l ı l aş ma Env ant er ii s mi v er i l mi ş t i r )k öt ük ar deş r ol ündek iAz mi ’ ni n bi r ç ok y et eneği ni n gel i ş medi ği ni gör mek t ey i z .Buna s ebep ol ar akda k endi s i ni n ai l ei ç i nde azs ev giv es ay gı gör mes i gös t er i l ebi l i r .

Âş ı kl a r l aba ş aç ı ka c a kg üc üny o ks ae ğ e r Aş kaö y l e y s enedi y eha y r e te di y o r s un, e t me . ( * * ) PP,bi r ey i nk endik endi s i neol ans ev giv es ay gı s ı nı ,ai l ei ç i ndek iy et i ş t i r i l i ş bi ç i mi ne bağl ar .Bunu da dör t l ü modelboy ut l ar ık av r amıi l e aç ı k l ar .Dör t l ü Model ’ deebev ey nl er i nç oc uk l aol ani l i ş k i s i “ Ben”al gı s ı nı y ani bi r ey i nk endi neol an güv eni niv e değer i niol uş t ur ur .İ l i ş k i de ol duğu “ Sen” it anı ml ama bi ç i mii s e ebev ey nl er i nbi r bi r l er ii l eol ani l i ş k i s iç er ç ev es i ndeol uş ur .Bi r ey i ndi ğeri ns anl ar l a ol an i l et i ş i miv e et k i l eş i mit emel de ebev ey nl er i n di ğerk i ş i l er l e ol an i l i ş k i s i y l e öğr eni l i rv ebuboy utPP’ de“ Bi z ”ol ar akt anı ml anı r .Sonol ar ak“ As ı l Bi z ”boy ut u, ai l eni ny aş amabak ı ş ıi l eöğr eni l i r .Az mi ’ ni nbabas ıAr i fBey ’ i nAz mi ’ y es öy l edi ği “ As afhay at t aol ac ak t ık iş uf abr i k ai ş i nihal l et s i n! ” ,“ Senbendendeği l s i n! ”gi bi s öz l er i , Az mi ’ ni ny et i ş t i r i l i şbi ç i mik onus undabi z ei puc uv er mek t edi r .Az mi ’ ni n Nev i n’ iel det ut maç abas ıt emel dek iç at ı ş mas ıol an“ ek s i k l i k ”duy gus unuaş ma i s t eği i l ei l i ş k i l i di r .

Benz erbi ç i mde, Az mi ’ ni noğl uKemal ’ i neş i ni al dat ı y orol mas ı , bi r baş k adey i ş l eKemal ’ i n“ Sen”t anı mı ,k endiç oc uk l uğundat anı kol duğu,babas ı Az mi ’ ni nAnnes i Nev i n’ i al dat mas ıi l ei l i ş k i l i di r .Bur adak i es asnok t a,buboy ut l ar ı n bi r bi r l er i niet k i l ey ebi l ec eğiv eger ç eky et enek l er i ngel i ş i mi ndenet k i l enebi l ec eği ol gus ugözar dıedi l memel i di r .

Ş e ke r l i ğ i ni ni ç i ndez e hi ro l s ado kunma zbi z e S e nz e hr i oş e ke r , ş e ke r i z e hr e di y o r s un, e t me . ( * * )

Dö r t l üMo de l Bo y ut l a r ı

Ke ndi neg üv e n-De ğ e rv e r me

Be n

Çi f ti l i ş ki l e r i -S a da ka t Pa r t ne r eg üv e n S e n

As i l Bi z Ya ş a m Ma na s ı De ğ e r l e r eg üv e n Düny a y aba kı ş Bi z Ba ş kai ns a nl a r ag üv e n Gr upt aç a l ı ş may e t e ne ğ i

Az mi ,ç oc uk l uğundan ber i hep k ar deş i As af ’ ı n göl ges i nde k al mı ş , babas ı nı n s ev gi v e s ay gı s ı nı k az anamamı ş bi r i ol ar ak ,k endi oğl u t ar af ı ndan da t ak di redi l memi ş t i r .Kal bi ni y eni denk az anmaki s t edi ğiNev i ni s ehep Az mi ’ ni nk ar deş i nis ev mi ş t i r .PP’ ni nDör t l ü Yaş am Ener j i s i Denge Model i ’ ndek i beden/baş ar ı/i l i ş k i/gel ec ekal anl ar ı nı n t ümündegüdükk al mı ş t ı r .Kendibedeni ne v ebes l enmes i neöz ens i zol mas ı , babadan k al ma f abr i k ay ıi ş l et me k onus undak i baş ar ı s ı z l ı ğı ,di ğeri ns anl ar l av e ai l es i y l e ol ani l i ş k i l er i ni nz ay ı f v eol ums uzol mas ı bu üç( beden/ baş ar ı / i l i ş k i )al andaday et er s i z ol duğunu gös t er mek t edi r .Ay r ı c ai nt i har gi r i ş i mi ndebul unmas ıgel ec ekv ey aş amı n anl amı boy ut unda da z ay ı fk al dı ğı nı gös t er mek t edi r .Kemali s ek endibedeni ne öz en gös t er i r ;Kemal ’ i n di ğeri ns anl ar l a ol an i l i ş k i l er igenel de ol uml uy k en eş i y l e i l i ş k i l er i s or unl udur . İ şbaş ar ı s ı dadüş ük t ür .

Ege’ ni n i s e, hem k endi s i ne öz enl i dav r anmas ı hem i l i ş k i l er i nde ol uml u ol mas ıhem deder s l er i ni nç oki y iol mas ı gel ec ek dı ş ı ndak idör t boy ut t a ol uml u düz ey de ol duğunu gös t er mek t edi r . Üç k uş ak t ak ier k eği nDengeModel ’ i negör e s unul uş uş uş ek i l degös t er i l ebi l i r :

AZMİ

EGE +,+

?

+

KEMAL +,+ +,+ ?

-

+,-

DengeModel i ’ ni nPoz i t i fPs i k ot er api dek i k ul l anı l ı şamaç l ar ıbi r denf az l adı r .

Hem gel enhas t anı ns or unal anl ar ı nıt es pi tedi pbunl ar ıgr upl ay ı pdüz enl emey e, hem hangial anl ar daç al ı ş ı l mas ıger ek t i ği nianl amay a,hem dehas t anı ns adec e z ay ı fal anl ar ı nıdeği l güç l üal anl ar ı nıdahas t ay agös t er mey ey ar ar .

İ s y a ne te ya r ka da ş ı m, s ö zs ö y l e y e c e ka nde ğ i l Aş kı nba y g ı nl ı ğ ı y l aneme ş ke di y o r s un, e t me . ( * * )

Er genl i kç ağl ar ı nı n baş ı nda baş l ay an Ege i l e Baharaş k ı nık av uş may a göt ür enş eyney dis or us una,PPbi r k açt emelnok t adany ak l aş ı r .Bunl ar dani l k i , t emely et enek l er den ( s ev giv e bi l me)or t ay aç ı k an bi r i nc i lv ei k i nc i lger ç ek y et enek l er i n benz er l i ğii l ei l i ş k i l i di r .Hem Bahar ’ ı n hem de Ege’ ni n gel i ş t i r di ği bi r i nc i lger ç eky et enek l er denduy gus al l ı k ,umutv es abı ry önl er i ,i k i nc i lger ç ek y et enek l er dendür üs t l ük , s adak at v egüv eny et enek l er i i l i ş k i l er i ni ndev am et mes i ni s ağl amı ş t ı r .Aş k ı ndev am et mes i nis ağl ay anbi rdi ğerf ak t ör ,Baharv eEge’ ni n, i l et i ş i mdeanaht arol annez ak et dür üs t l ükdenges i niol uml ut ut muşol mal ar ı dı r .

Heri k iaş ı ğı nDengeModel i ’ negör edör tal anda( beden/ baş ar ı / i l i ş k i l er / y aş amı n anl amı gel ec ek )benz erdüz ey l ergös t er mes i i l i ş k i l er i ni dedengedet ut muş t ur .

Son ol ar akheri k i s i ni n“ Sen”t anı mı ,ol uml uöz el l i k l eri ç er mek t ev ei ç i ndeder i nbi r pay l aş ı mi s t eği bar ı ndı r mak t adı r .

Fi l mi n öz gün t ar af l ar ı ndan bi r ii l k aş k ı nıy aş ay an s on nes i lEge’ ni n s ev di ği nek av uş muşol mas ı y dı .

Aş kk onus undaumuduy ük s ekt ut mas ıaç ı s ı ndan öneml ibi rf i nal dibenc e.Ay r ı c a Ege’ ni nş us öz l er if i l mi ns l oganıol ar ak düş ünül ebi l i r : “ Yanı mdaBaharol duğus ür ec e,benhi ç bi rf i l mi baş t ans onai z l ey emedi m…” ( * )Cahi tSı t k ı T ar anc ı ’ nı n“ ’ i l kaş k”ş i i r i nden ( * * )Mev l ana’ nı n”Et me”ş i i r i nden Kay nak ç a: Pes es c hk i an,N.( 1998) .DoğuHi k ây el er i İ l ePs i k ot er api . İ s t anbul :Bey azYay ı nl ar ı .

Pes es c hk i an,N.( 1999) .Poz i t i f Ai l eT er api s i . İ s t anbul : Bey azYay ı nl ar ı .

Pes es c hk i an,N.( 2002) .Günl ükYaş amı nPs i k ot er api s i . İ s t anbul : Bey azYay ı nl ar ı .

PSi nema Fel sef e

Kar ş ı Penc er e f er z anöz pet ek

Yazar : EdaÇaça ODTÜFel sef eBöl ümü EMai l : caca@psi nema. or g

Aşk“ Kar şıPencer e” deKal dı Her yenizaman kendikavr aml ar ı na gebedi r ve bi z yaşama o kavr aml ar ı n bi zisar an “ mecbur ” bağl ar ı yl at ut unur uz.Moder ni zm gel i p çat t ı ğı ndakar şı mı zaçı kar t t ı ğıköt üsür pr i zl er i ndenbi r i ,bel kideenöneml i si nef esikesi l ennai fkavr aml arol muşt ur .Zamani çi ndekavr aml ar ı ndeği şmesi doğal ol sa da çağı mı zda kavr aml ar ı n anl amsı zl aşt ı r ı l ması ya da bul anı kl aşt ı r ı l masısözkonusudur .

Bi rzamanl ar ı n kol ayca di l e get i r i l emeyen “ aşk” ı ,günümüzün di l i ne pel esenk ol muş,yaşant ı mı za yabancı l aşmı şt ı r .Ar t ı k aşkl ar ı n sayı sıçok f azl adı rve aşka dai rt abul arda büyük öl çüde kı r ı l mı şt ı r .Ama t abul ar ı n yı kı l ması ,geçmi şl ehesapl aşmayızor unl ukı l ar .Buhesapl aşma yaşanmı şmı dı r ?Aydı nl anmayl agel enakı l ( l anma) doğr usalbi rzamanal gı sıüzer i nekur ul muşt ur ; geçmi ş,gel ecek,şi mdibi r bi r i ndenayr ı l mı şt ı r .

Geçmi ş“ t ükendi ği ne”gör ehesapl aşmaya dager ekduyul maz.Busebepl e,bahsi geçen“ t abul ar ı nkı r ı l ması ” t emel si z veyı kı cı dı r .

Tüket i l enbi rşeyol ar akAŞK 21.yüzyı lt opl umunun gel i şt i r di ğiözel l i kl er den bi r ikendi si ne f ayda get i r meyecek ol an şeyl er den uzak dur ması dı r ; hat t a ner edeyse sadecef aydasağl ayacağışeyl er ekoşul l anması dı r .Bunedenl edi rki geçmi ş,bugün de f aydal ıol ar ak değer l endi r i l en koşul l ar ı n sür ekl i deği şi miüzer i nden t üket i l mekt edi r .Ve t üket mek üzer i ne kur ul muş dünya bi ze ” f aydacı mant ı ğı n( …) i nsan yaşant ı sı kar şı sı ndaki 1 yet er si zl i ği ni ”göst er i r .

Zaman,par a,ci nsel l i kvedahabi r çokkavr amı n yanı nda“ aşk”dat üket i l enbi rşeyol ar akyaşamı mı zı n or t a yer i nde,21.yüzyı li l ei nsanı nı n kur duğu bağı göst er mekt edi r . Faydacı mant ı k üzer i ne kur ul an i nsan yaşamı nı n eksi kl i ği ,kul l anı l an kavr aml ar daki bul anı kl ı ğı göst er mekt edi r ve aşk bu dur umun t emsi l l er i ndenbi r i di r .

2003 yapı mıbi rFer zan Özpet ek f i l miol an Kar şıPencer e( Fi nest r adiFr ont e,La)budur umu, aşkyaşant ı sı nı ngeçi r di ği deği şi m üzer i ndeni şl er .Bi r t ar af t a1913yı l ı ndabaşl ayanaşkı nıyı l l ar cakor umuş Davi de Ver ol i ,di ğert ar af t a dokuzsenel i kevl i l i kl er i çağı n oyununa gel mi ş Gi ovanna ( Gi ovanna Mezzogi or no)veFl i ppo( Fl i ppoNi gr o)çi f t i .

Evl i l i kl er i ni nheryer i nesi nmi ş,acel eyeget i r i l mi şanl ar danbi r idaha yaşanı yor dur o gün; Davi de Ver ol ii l e ( Massi mo Gi r ot t i ) kar şı l aşt ı kl ar ı nda.Haf ı zası nıyi t i r mi ş kayı p bi ri ht i yar dı r Davi de onl ar ı ngözünde.Davi dekayı pt ı ramaenbi l di ğiyer dekaybol muşt ur : Si mone’ de;aşkt a.Davi deVer ol i ’ ni n1913’ l er i nRoma’ sı ndayaşadı ğı aşkı2000’ l er dekayı pt ı r .Aşkı nıYahudisoykı r ı mı ndabedenenkaybet mesi ,yı l l ar casür ecekol ansadakat i niengel l eyemeyecekt i r .Ama aşkı nvesadakat i n“ anl am” l ar ıdeği şmi şt i rar t ı k;aşkbi r denbi r egel i p geçen bi r şey gi bi di r ,aynızamanı n bi r denbi r e geçi p gi t t i ği ne i nanmamı zgi bi .Gi ovannaveFl i ppo’ nuni l i şki l er i nde gör düğümüzgi biaşkt ükener ekyaşanmaya başl amı şt ı r .Gi ovannaveFl i ppo’ nuni l i şki l er i bi r bi r ii çi negeçmi şgündel i k( par a,seks) i ht i yaçl ar ai ndi r genmi şt i r .Davi de’ ni n Gi ov anna’ y asöyl edi ğigi bizorol an“ Öncel er i , sadecebi rt ut kuol anaşkızamanakar şı kor uyabi l mekt i r . ”Sadakataşkızamanakar şı kor uyabi l mekt i r ;kor uyupkol l amakvet üm deği şi ml er i nöt esi ndebi ryer desakl ayabi l mekt i r .

Davi de’ ni nSi mone’ yeol anbağl ı l ı ğıonun mekândavezamandakiyokl uğunu umur samaz.Bur adasadı kkal ı nanaşkl a gel enohemhâlol mahâl i di r .

Aşk( bi r )ol ma hâl ideği lmi di r ?Sadakat ,“ bi rol ma”hâl i mi zi n yemi nl ibi rt asdi kideği l ,kendi l i ği ndenbi r sonucudur .Yanisadakatohâl izamana kar şıkor uyabi l mekt enbaşkanedi r ?

Tut kuHobi l er deYaşı yor( mu?)

Kavr aml ar ı n bul anı kl aşt ı r ı l ması yl a gel en yaşant ı mı zdaki yet er si zl i k hi ssi ,sür ekl iol ar ak deği şen zamanı n şar t l ar ıkar şı sı nda ayakt a kal ma çabamı zıser t l eşt i r mi ş,yı kı cıbi rhâl eget i r mi şt i r ;kendi mi ze,bi ziası layakt a t ut acakt ut kul ar ı mı za,sadı kkal amamı şı zdı r .

Fi l mde,Gi ovannai l eDavi de’ yibi r l eşt i r en nokt a,yaşaml ar ı ndat üket emedi kl er it ekt ut kul ar ıol an past ayapmakt ı r .Davi deyaşamıboyuncaaşkı nve zamanı ndeği şenkur al l ar ı nar ağmenkendi ne ( t ut kul ar ı na,aşka)sadı kkal mı şt ı r .Ver ol iPast anel er i ’ ni n sahi biol masıherşeyer ağmenkor uduğut ut kul ar ı nı n get i r di ğibi rbaşar ı dı r .Gi ovannai seDavi de’ ni ni f adesi yl e t ut kul ar ı nıhobi yedönüşt ür müşt ür .Sahi pol mayaçal ı şt ı ğı zamanvepar aonui st emedi ğibi ri şt e çal ı şmayazor l amı ş;boşzaman eğl encesiveekgel i rol ar ak, ar kadaşı nı nbi rbar ıi çi npast a yapmayabaşl amı şt ı r .Herşeygi bi t ut kul ardayar arsağl adı ğı öl çüdeyeral abi l mekt edi ryaşamda.

MaxHor khei mer ’ ı ndedi ğigi biyi r mi nci yüzyı lt opl umundaanl am ancakt ekbi r 2 yol l ael deedi l i r :bi ramacahi zmet .

Aynıyer deHor khei mer ,kı l ıkı r k

yar anzüppeni nt ut kusununi seBabbi t ’ i n“ hobi ” si nedönüşt üğünüsöyl erve devam eder :“ Hobi ’ de,“ hoşzaman”yada“ eğl ence”düşüncesi nde,nesnel akl ı nor t adankal kı şıveger çekl i ği nhert ür l üi çsel“ anl am” danyoksunl aşması 3 kar şı sı ndadi l egel enhi çbi ryazı kl anmaduygusuyokt ur . ” 4 “ Yüzl er i mi ziKaybedi yor uz”

Gi ovanna bu sı kı şmı ş yaşant ı sı nı ni çi nde yar at t ı ğıboşl uğu “ kar şı pencer e” dekigenç adamı n( Lor enzo)yaşamı yl a gi der meye başl ar .Genç adamı n pencer eden gör düğü hayat ı ,hergece ona,i hanetet t i ğigününü hat ı r l at ı r .Yaşamı ndahervazgeçi şbi ri hanetdeği lmi di r ?Kar şıpencer edeki yaşam eksi kl i khi ssi ni ni çi ndeat t ı r dı ğıboşl uğası zar .Sonundaonunl at anı şmı ş ve hergece i zl edi ğio yaşamı ni çi ne gi r mi şt i r .O ev ve o evden kendi pencer esi nebakı şıkendiyaşamı yl akar şıkar şı yabı r akı ronu.

Ayl ar dı ri zl edi ği kar şıpencer edeki adam yanı ndadı ramayaşamı nı nçok uzağı ndadı rasl ı nda.Kar şıpencer e;onun kaybet t i kl er i ne,vazgeçt i kl er i ne duyduğuözl emdi rveogecedensonr aonl ar asadı kkal acakt ı r .Lor enzobaşka bi rşehr e yer l eşi r ,Davi de gi t mi şt i rve Gi ovanna yaşamı nda kal anl ar ıve gi denl er iyanienni hayet i ndebağkur duğuşeyl er ikor umayabaşl ar .

Fi l mi ns onundaDav i de’ y ey az dı ğı mek t upbudur umuç oki y i i f adeet mek t edi r :

Kayı pAşkı nZamanı Günümüzdebi zeanl at ı l anbi rkandı r macadı r :Hayat ı mı zamoder ni zml e gi r en bi r eysel l eşme kendi mi zuğr una kendi mi zi n peşi nden gi t me savaşı na dönüşmüş,“ ben”dedi kçe“ güç” l endi ği mi zyanı l gı sı nadüşmüşüz.Bi r eysel l i kl e gel enbi rdi ğeryanı l gıi seözgür l eşmedi r .Bunokt adasadakatözgür l üğümüzün el i mi zdenal ı nmasıol ar akdadeğer l endi r i l i r .Oysakendi mi zivaret t i ği mi zbi r hâl eduyul ansadakatbi zidahadaözgür l eşt i r i rkibi zbunuf ar kedemedi kçe aşkı ,t ut kuyu yavaş yavaş t üket mi şi zdi r .Herşeyiar açsal l aşt ı r dı ğı mı z gi bi t ut kul ar ı mı zıdaar açsal l aşt ı r mı ş,ehl i l eşt i r mi şveDavi de’ ni ni f adesi yl ehobi ye dönüşt ür müşüzdür .Bi r eysel l i k kendi mi ze r ağmen kendi mi zi çi n yaşamayı öğr et mi ş, kendi mi zi bi l e ar açsal l aşt ı r mı şı zdı r . Oysa aşk bi r eyi n t ek başı nal ı ğı nı nor t adankal kt ı ğıbi rkaybol madur umudur .Zamanvemekânı n akı l l akur duğubağdansı yr ı l ı p“ bi rol ma”hâl i ni nyaşanması dı rkit am dabu yüzden“ bi r eysel l eşen”i nsanı nkendi nii çi ndebul amadı ğıbi rhâl di r .Davi de t ut kuyl ayaşat t ı ğıvei çi ndekaybol duğu( kaybet mekdeği lhemhâlol mak)o zamana–Si monei l eyaşadı ğızaman-sadı kkal mı şt ı r .Gi ovannat ut kul ar ı yl a bi r l i kt ezamanıdayi t i r mi şt i r .

Sevgi l er iyar ı nl ar abı r akt ı ğı mı zvet ut kul ar ı npeşi ndenancakar t ı kçok geçol duğubi randakoşabi l di ği mi zbi rdönemdeyi z.Zamandakaybol muşya dazamanıkaybet mi şgi bi yi z.

Tüket i l emeyecekbi rzamanol ar ak“ aşk” sakayı pt ı rvehepar anacakt ı r …

Kaynakl ar 1MaxHor khei mer ,Akı lTut ul ması ,Çevi r en:Or hanKoçak,Met i sYayı nl ar ı , İ st anbul ,2008,s.79 2Hor khei mer ,M. ,s.79 3Hor khei mer ,M. ,s.80 4ÖmerKavur ’ unbi rr öpor t aj ı ndanal ı nmı şt ı r .

PSi nema Fel sef e

Yaz ar : Gi z emAk gül gi l ODTUFel s ef eBöl ümü EMai l : gi z emak gul gi l @hot mai l . c om Yönet men :Pet erWei r Senar i s t

: Andr ewNi c c ol

Oy unc ul ar :J i m Car r ey Laur aLi nney NoahEmmer i c h Hol l andT ay l or

uman Tr n a d a r a ğ Ma r o y ı l ı r y A ) how,1998 S n a m u r TheT (

Küç ükbi radaday aş adı ğı nı z10.

909gününhi ç bi r i nden ş üphe et memi ş ol duğunuz u düş ünün. . .Sı r a dı ş ıbi rş ey l er ger ç ek l eş t i ği nde;ör neği n,y ol day ür ür k eny anı nı z abi rs potı ş ı ğı düş t üğünde y a da r ady oda,y apt ı ğı nı zherş ey i n anl at ı l dı ğı nı duy duğunuz da,k endihay at ı nı z ıs or gul amay a baş l ar s ı nı z .Bu s or gul ama s ı r as ı nda s or ul ac ak en öneml is or u “ Nas ı l s onl anac ak ?”ol ac ak t ı r .Tr umanBur banki ç i nger ç ekbi rhay at a geç i ş l es onl anı y or ,“ ger ç ek ”s andı ğıes k i y aş amı !

Tr uman Bur bank ,bi rt el ev i z y on ş i r k et it ar af ı ndan ev l at edi ni l mi şv e29y aş ı ndabi rs i gor t aş i r k et i ndeç al ı ş anev l ibi r k ahr amandı r .Kendihay at ı nı nger ç ek l i ği ndenhi çş üpheet mez ç ünk üet r af ı ndak i oy unc ul ari y i i şç ı k ar t mak t adı r .Öz el l i k l edebu f i k r i n babas ıChr i s t of . . .Herş ey ger ç ek y aş aml a bi r ebi r di r .

Chr i s t of gec ev egündüz üdengel i bi rş ek i l dedev am et t i r mek t edi r s aht e düny ada.Tr uman' ıt el ev i z y ondan t ak i p eden hal ki s e Tr umani l eber abery aş amak t adı r .Öz el l i k l ebugündeç ok ç ai z l eni l en“ r eal i t ys how” l ar ı nı nür k üt üc üy anı nıgöz l erönünes er er Tr umanŞov .

Bul unduğu düny ay a bi r az daha haps edi l mes ii ç i n Tr uman' ak üç ük k enbi rt r av may aş at ı ry apı mc ı l ar .Babas ı nıbi r deni zk az as ı ndak ay beder .Bununüz er i nedeni z i nüz er i ndek i bi r k öpr üdenbi l egeç mey ek or k anTr uman, k aş i f ol mahay al l er i ni bi r y anabı r ak ı pSeaheav en' day aş amı nıs ür dür ür .Bi rgün,bi r den herş ey üs tüs t e gel i r .Gök y üz ünden düş en bi rs potı ş ı k , as ans ör ün ar k as ı ndak is et ek i bi , har ek et l er i ni t ek r ar l ay ı p dur an i ns anl ar , Tr uman' ı n ş üphel enmes i ne y ol aç ar .

Üni v er s i t eaş k ıSy l v i a' nı nFi j i ' y egi t t i ği nibi l enTr uman,magaz i n der gi l er i ndent opl ay ar akSy l v i a' y abenz ey enbi rr es i m or t ay a ç ı k ar may aç al ı ş ı r .Tüm buy al anl ari ç er i s i ndeTr uman' ı ns ahi p ol duğut ekger ç ek l i kSy l v i a' y aduy duğuaş k t ı r .Sy l v i a,Tr uman' a doğr uy us öy l ey ec eğibi randas et t enç ı k ar t ı l ı r .Sy l v i a' nı ns et t en ç ı k ar ı l mas ı nı nar dı ndanTr uman Mer y li l eev l eni rv emut l udur .

Fak atk ar ı s ıger ç ekbi reşdeği l di r .Magaz i nder gi l er i ndenç ı k mı ş bi rk adı nedas ı y l as ür ek l igül ens ur at ı y l abi rş ey l er i nr ek l amı nı y apmak t adı r . Yapt ı ğıev l i l i ği n de s aht e ol duğunu anl amas ı ( k ar ı s ı nı n düğün f ot oğr af ı nda par mak l ar ı nıç apr az t ut t uğunu gör mes i )Tr uman' ış üphey e düş ür ür .Ger ç ekaş k ı ,Sy l v i ai l e y aş amı ş t ı rv et üm bus aht el i k t enk ur t ul upger ç ek l i ğek av uş ma ar z us uday i nebuaş k ı ndandoğar .

Ar t ı kt eki s t edi ği buk ur gul ar düny as ı ndan s ı y r ı l ı p Sy l v i a' y a ul aş mak t ı r .Kar ı s ı nı n onu t er k et mes i y l e ber aber eş y al ar ı nı t opl ar v e gec ek amer al ar a göz ük medenev denay r ı l ar akk endidüny as ı nı ns ı nı r l ar ı nık eş f e ç ı k ar . Kas abay ak ur ul u ol an beş bi nk amer ay ıv e deni z k or k us unu at l at may ıbaş ar an Tr uman' ık i ms e bul amaz v e deni z dear amakdaak ı l l ar ı nagel mez .Gec ef ener l er l ey apı l an ar amanı ny et er s i z l i ğinedeni y l eChr i s t of ,ens onunda“ Güneş i doğur un”emr i ni v er i rv edeni zk amer al ar ı ndaTr uman' ıbul ur l ar .

Chr i s t of , Tr uman' ı v az geç i r meki ç i nf ı r t ı naç ı k ar t ı ranc akTr uman k ar ar l ı dı r .

Ens onundaç ı k ı şk apı s ı nav ar ı r .

Sel amı nı v er i rv eünl ü s öz ünüs öy l er :“ Gör üş emez s eki y igünl er ,i y iak ş aml arv ei y i gec el er . . . ”

Pet erWei ri mz al ıf i l m,1998 y ı l ı nda J i m Car r ey v e Ed Har r i s ' i n muht eş em oy unc ul uk l ar ıs ay es i ndeöz elbi rf i l m hâl i negel di .Sı r adanbi r Hol l y wood f i l migi bigöz ük enf i l m,hem t opl um el eş t i r i s ihem def el s ef ial t met niaç ı s ı ndan z engi ni ç er i k l ibi rf i l m.Fi l mi ni l ks ahnes iChr i s t of ' un “ Saht ec i l i k t enbı k t ı kar t ı k ,Tr umanger ç ekbi roy unc uv ek endi ni oy nuy or ,bu nedenl eonui z l emes ibuk adarz ev k l i . . . ”s öz l er i y l ebaş l ı y or .Tr uman' ıhuz ur bul maki ç i ni z l ey enl erv eonuns oy l ubi ry aş am bi ç i miol duğunudüş ünen i ns anl ar ,Tr uman gi bik endihay at l ar ı nıs or gul amı y or l ar .Fi l m as l ı nda i l k baş t aGeor geOr wel l ' ı n1984r omanı nıç ağr ı ş t ı r ı y or .

Tüm har ek et l er i i z l ey en bi rBi gBr ot herTr uman' ı nhay at ı nay önv er i y or .Hernek adarTr umanŞov , daha i y i ms erbi rbak ı şaç ı s ı nda ol s a da,bel i r l enmi şbi rhay at ıy aş ı y or ol manı nr ahat s ı zedi c iduy gus unuv er mey ibaş ar ı y or .Düny anı nenbüy ük s t üdy os unda,Kai s erChi c k en,Chef ' sPal Di c er ev eMoc ac oagi bi r ek l aml ar ı Tr uman' ı nhay at ı nı ni ç i ndenk as abadak ioy unc ul ar aoy nat mas ı y l agel i r i ni el deedenChr i s t ofdak endiy al anı nıy aş at mak t av ei ns anl ı ğı nenbüy ük ar z us uol an' T anr ı ' l ı ğı nıy aş amak t adı r .

Fi l mf el s ef imet niaç ı s ı ndani nc el endi ği nde,f i l mi nhem T anr ıs or ununu i r del edi ği hem de Pl at on' un düş ünc el er i y l e y ak ı nl ı kgös t er di ği göz eç ar pı y or .Ant i kYunanFi l oz of uPl at on' un mağar a al egor i s i ne gör e,bi z l erbi rmağar ada ay ak l ar ı ndan z i nc i r l i ,s ı r t l ar ıat eş ev e mağar anı n gi r i ş i ne dönükv ar l ı k l ar ı z .

At eş i n önünden geç en “ ger ç ekobj el er ”( For ml ar )duv ar a bi r göl geol ar aky ans ı mak t av ebi z l erbugöl gel er i nger ç ekol duğunu düş ünmek t ey i z .Ar amı z dan her hangibi r iz i nc i r i nden k ur t ul up mağar anı ndı ş ı naç ı k t ı ğı nda,ger ç ek l er igör ec ekv emağar ay a s adec edi ğerar k adaş l ar ı nager ç ek l i ği nbugöl gel erol madı ğı n s öy l emeki ç i nger idönec ek t i r .Zi nc i r l er i ndenk ur t ul may ıbaş ar ı p For ml ardüny as ı nıgör enk i ş i i s ePl at on' agör ef i l oz of t ur .

Tr uman day aş adı ğıy er de( mağar ada)bi rt ut s ak t ıv ek endi s i nev er i l en ger ç ek l i ğis or gus uzk abulet mi ş t i .Onundüny as ı ndak iherş ey ger ç ek l i ği n y ans ı mas ı y dı . Tr uman z i nc i r l er i nden k ur t ul up y aş adı ğıdüny anı ns aht e ol duğunu anl ay ı p ger ç ek hay at a, s t üdy onunç ı k ı şk apı s ı nıaç ar akgeç t iv ebi r“ t r ueman”( ger ç ek adam)ol du.Chr i s t off i l mde,“ Bi z es unul andüny anı nger ç ek l i ği ni k abuleder i z ,bu nedenl e de bi rbaş k a ger ç ek l i kar amay ı z . ” di y er ekbual egor i y i des t ek l emek t edi r .

T anr ıol an Chr i s t of“ ay ” ı ni ç i nde y aş amak t adı rv e Tr uman' ı oğl u gi bi s ev mek t edi r . Tr uman or t adan k ay bol duğunda bi r‘ T anr ı ’ gi bi k ar anl ı ğı n y et er s i z l i ği ni bas t ı r mak i ç i n“ Güneş idoğur un! ” emr i niv er er ek ,k endi düny as ı ndak ay bol anoğl unuar amay abaş l ar .Tr uman' ıger i döndür ebi l meki ç i nf ı r t ı naç ı k ar t ı r .Tr umank endi‘ T anr ı ’ s ıi l e k onuş urv e“ El i ndengel enbumu?”di y es or ar .

Bununüz er i ne s i ni r l enen ' T anr ı ' ,Tr uman' ı nt ek nes i nial abor a eder .Her f ı r t ı nanı n s onunda güneş l i bi r hav a v ar dı r . Güneş doğduğunda' T anr ı ' i l ek onuş anTr uman,üs t ündek i i pi n“ haç ” ş ek l i nial mas ı y l a da t am ol ar ak ' Pey gamber 'k onumuna geç er .Bi t mez s andı ğıuf k ut ek nes idel erv e düny as ı nı n s onunaul aş ı r .Bunok t adaTr umangök y üz üol anduv ar ıy umr uk l amay abaş l ark i s onder ec eet k i l ey i c i bi rs ahnedi r .Mer di v enl er denger ç ekhay at ı nk apı s ı nıaç may aç ı k ar .Mer di v enl er bur adadahaüs tdüz eybi ry aş amageç mey i s i mgel er .Kapı y ı aç t ı ğı ndai s eChr i s t ofi l ek onuş may abaş l ar l ar .Gök y üz üne güneş e bak ar ak k onuş an Tr uman hâl â ‘ T anr ı ’ s ıi l e k onuş mak t adı r .Chr i s t of ' un “ Tüm hay at ı n boy nunc as eni i z l edi m. ”s öz l er ibi r ç okdi nde,“ T anr ıhery apt ı ğı mı z ıgör ür . ” s öz l er i y l eör t üş ür .

Bunok t adaTr uman“ Kaf amı ni ç i nek amer a y er l eş t i r emedi n ama! ”s öz üy l e,öz el l i k l e Or t aç ağ’ da ç ok t ar t ı ş ı l ank endi mi z eai tbi rr as y onal i t ev armıy ok s aherş ey T anr ı ' nı ni r ades i y l emii l er l i y ors or gul amas ı ndat ar af ı nıbel l i eder . Fak at , Tr uman Şov ' un ‘ T anr ı s ı ’ ,‘ oğl unu’ k endi düny as ı ndat ut may ıbaş ar amaz .Fi l mdek i bi rbaş k as embol i k nok t ai s e,Tr uman' ı nç oc uk l uk ar k adaş ıMar l on i l e gi di p der t l eş t i ğiy ar ı mk al mı şbi rk öpr üdür .Buk öpr üTr uman' abu s aht ec i l i ğiaş amay ı pger ç ekdüny ay agi demey ec eği ni ,hep y ar ı m bi ri ns anol ar akk al ac ağı nıi f adeeder .

Tr umanŞov , i z l ey i c i üz er i ndeet k i bı r ak may ı baş ar abi l enbi rhi k ây ey es ahi p.

Fi l m, v arol andüny ay ı s or gul amamı z ı i s t i y or . “ Yal anl ar l adol ubi rdüny adamı y ı z ?”s or us unun al t ı nı ç i z i y or . Mağar al ar ı mı z dan ç ı k ı p ger ç ek l i ği ar ay ac ak , gör dük l er i mi z i n ger ç ek l i ği ndenş üpheedec ekk adarc es ar et i mi z i nol upol madı ğı nıs or uy or .Tr uman' ı n hay at ı nda,annes i y l eol ani l i ş k i s i ndenç oc uk l ukar k adaş ıi l eol ananı l ar ı nak adarheps i y al anl arüs t ünek ur ul uv es aht e.Yaş adı ğıt ekger ç ek l i ki s eSy l v i ai l eol ananı l ar ı . . .

Tr uman,aş k ı ndanal dı ğıc es ar ets ay es i nde ş üpheduy madı ğı10.

909gününar dı ndan ger ç ekdüny ay ageç mey i baş ar ı y or .Pek i s i z i ni ç i nnas ı l s onl anac ak ?

PSi nema8 Ba ş a r ı

PSi nema

Psi kopat ol oj i

Yazar : Pr of .Dr .Br ookeJ.Cannon EMai l : cannonb@mar ywood. edu Çevi r i : Ar aşt ı r maGör evl i siZümr ütGedi k

Amnez i y i Sev gi y l e ( v ebi r azdaps i k anal i z l e) Tedav i Et mek : Hi t c hc oc k ' un Mar ni e' s i v eSpel l bound

Romant i kaşk,f i l ml er i n en popül erkonul ar ı ndan bi r i di r .İ nt er netf i l m ver i t abanı nda ( www. i mdb. com)yapı l an bi ranaht arsözcük t ar aması“ aşk” kel i mesii çi n22.

000' denf azl asonuççı kar t makt adı r .İ kiki şiar ası ndakiçeki mi ol uşt ur angenel l i kl ebenzer l i kt i r ;bi r eyki şi l i k,i l gi l ervegüzel l i kgi biaçı l ar dan kendi si nebenzeyenbi r i nekar şıçeki m duyar .Çeki m,ayr ı cabi r eygüç,kendi ne güvenvegi r i şkenl i kgi bi kendi ndeol mayanözel l i kl er i par t ner i ndegör düğünde demeydanagel i r .Bur adasözkonusuol ant amaml ayı cı l ı kt ı r .

Fi l ml er deyeral anr omant i ki l i şki l er deki çeki m,f i l mi nt ür ünegör edeği şi r .

Romant i kkomedi l er degenel l i kl eyol l ar ıayr ıbaşl ayançi f t i nbi rdi ziengelve yanl ı şanl aşı l madansonr abi r bi r l er i nibul mal ar ıkonuedi l i r .Böyl edur uml ar da heri kit ar af ı n akı lsağl ı ğıve dengesiaçı sı ndan eşi tder ecede i yiki şi l i k özel l i kl er i var dı r .“ You' veGotMai l ”( Mesaj ı nı zVar )ve“ WhenHar r yMetSal l y” ( Har r yi l eSal l yTanı şı nca)gi bif i l ml er deki şi l erar asıçeki m benzer l i ğedayanı r .

Aşı r ıduygusal aşkf i l ml er i ndegenel l i kl ekar akt er l er denbi r i veyaheri ki si öneml i başar ı sı zl ı kl aryaşamı şt ı r .Heri ki t ar afdakusur l uol uncai l i şki sür ekl i bi r zor l anmayl a kar şıkar şı ya kal ı r .Hem par t ner e doğr u,hem de par t ner den uzağayönel mevar dı rveasl abunl araynıandasağl anamaz.Fi l mi nsonunda çi f tbi r l i kt eol abi l i rveyaol mayabi l i r .Bur adat ar af l ar ı nkusur l ar ıbi r bi r i nebenzer ve çeki miyar at an da budur .“ Gone wi t ht he Wi nd”( RüzgarGi biGeçt i ) f i l mi ndekiScar l et tO' Har a ve Rhet tBut l erar ası ndakii l i şkibu dur uma bi r ör nekt i r .

Rhet t :İ yibi l di ği m bi rşeyvar . . .O dasenisevdi ği m,Scar l et t .Sana,banave et r af ı mı zdapar çal ananşuapt aldünyayar ağmensenisevi yor um.Çünkübi z aynı yı z. İ ki mi z de köt üyüz. Benci lve kur nazı z. Ama doğr u adl ar ı yl a sesl endi ği mi zşeyl er i ngözl er i nebakabi l i yor uz.

Dr amat i k f i l ml er deki r omant i k i l i şki l er ayr ı ca kar akt er l er i n ki şi l i k özel l i kl er i ndekidengesi zl i ğide yansı t abi l i r ; bi r iol uml ut emelözel l i kl er e sahi pkendi ğer ibual anl ar dakusur l uol abi l i r .Böyl edur uml ar dagüçl ükar akt er par t ner i ni nkusur l ar ı nıdüzel t meki çi naşkl amot i veol urveonui yi l eşt i r i r .

Al f r ed Hi t chcock' ı n i ki f i l mi ,“ Mar ni e” ( Hı r sı z Kı z,1984)ve “ Spel l bound”( Öl dür en Hat ı r al ar ,1945)i l i şki l er dekibu t amaml ayı cı l ı ğı el e al ı r .Heri kif i l mde de kar akt er l er den bi r i di ğer i ni nbast ı r mı şol duğut r avmat i kanı l ar ıaçı ğa çı kar mada yar dı mcıol ar akonu t edaviet meye çal ı şı r .“ Mar ni e” deki güçl ü kar akt erMar k( Sean Conner y) ,sor unl ubi rt i pol anMar ni e' ye( Ti ppi Hedr on) t ut ul ur . Mar k yakı şı kl ı , zengi n ve başar ı l ı bi r i di r . Günl ük hayat ı nda çok f azl a mücadal eyl e kar şı l aşmaz, bu mücadel e i ht i yacı nıdader sçal ı şar akvevahşihayvanl ar ı evci l l eşt i r er ek gi der i r . Mar ni e bağı msı z ve kendi ne güvenen genç bi r kadı ndı r . Onun veyabaşkaçeşi tbi rsevgideneyi miner edeysehi çol mamı şt ı r . r omant i k Mar ni e, bi r kl ept omandı r . Onun bu sı r r ı nı keşf eden Mar k, Mar ni e' yi evci l l eşt i r i l ecekbi rmacer aol ar akgör meyebaşl ar .

Mar ni e:Eğerbenisevi yor san,gi t meme i zi n ver .Beni m nası lbi r i ol duğumubi l mi yor sun.Bendi ğeri nsanl argi bi deği l i m.Senbeni sevmi yor sun; bensadeceseni nyakal adı ğı nbi rşeyi m.

Mar k: Evet , seni i zl edi m, yakal adı m ve Tanr ı bi l i yor ki seni bı r akmayacağı m.

Mar k,Mar ni e' yeonunl aevl enmesii çi nşant ajyapar .Bal ayısı r ası nda Mar ni eci nselt emasır eddeder ,oysaMar kMar ni e' ni nbunai ht i yacıol duğunu düşünür .Mar ni e' yici nselaçı danf et het mei ht i yacı nakar şıkoyamayanMar k, onat ecavüzeder .Ancakbusahnef i l mdegör ünt ül enmezvebel i r si zbı r akı l ı r .

Er t esisabahMar ni ei nt i har akal kı şı r .[ Fi l mi nDVD' si ndekiekbi l gi l erger çek senar i st i nt ecavüzol ayı nıMar k' ı n kar akt er i yl e bağdaşt ı r amadı ğı nıgöst er i r .

Senar i stayr ı ca bayan seyi r ci l er i n Mar k' ıol umsuz al gı l ayacakl ar ı nısöyl er .

Tecavüzün ger çekl eşt i ğive ger çekl eşmedi ğii kiayr ısahne yazan senar i st bunl ar ısenar yomet ni nekoyar .Hi t chcockmemnunkal mazvesenar i st ikovar . ] Sonr ası ndaMar kveMar ni eayr ıyat akl ar dayat ar l ar .Mar k' ı nyeni gör evi Mar ni e' dekici nselkaçı nmanı n kaynağı nı bul makt ı r . Bunun i çi n“ Suçl u Kadı nl ar daCi nselSapkı nl ı kl ar ”gi biki t apl arokurvesözcükçağr ı şı mt est l er i uygul ar .Fi l m boyuncar enkl er i ngözeçar pacakşeki l dekul l anı l dı ğı nıgör ür üz.

Mar ni e kı r mı zı kar şı sı nda kaçı nma davr anı şı göst er i r . Mar k yür üt t üğü det ekt i f l i k çal ı şmal ar ı sonucunda Mar ni e' ni n geçmi şi ni öğr eni r : ci nsel kaçı nmanı nkaynağı ,kı r mı zı yaver di ğikoşul l ut epkivekı sı t l ıaşkdeneyi mi .

Seyi r ci debui çgör ününMar ni e' yi “ t edavi ”et t i ği veaşkı nyar at t ı ğımot i vasyonl a Mar k' ı nbuvahşioyunukazandı ğıi zl eni mikal ı r .

“ Spel l bound” da ( Öl dür en Hat ı r al ar ,1945) aşkbenzerbi çi mdeamnezi ni nkaynağı nıar amada bi r mot i vasyon sağl ar . Bu f i l mde şi f a ver en kar akt er i nhaf ı zakaybıol anbi r eydendahaf azl a kusur u var dı r .Dr .Const ance Pet er son ( I ngr i d Ber gman)bi rakı lhast anesi ni nt ekpsi ki yat r i st i di r .

Dr . Pet er son i çi ne kapanı k, f r i j i t gör ünen ve rt i pt i r . Ancak bu dur um akı l duygusuz bi hast anesi ni n yeni müdür ü Dr . Ant hony Edwar des' i n( Gr egor yPeck)gel i şi yl e son bul ur .

Dr .Edwar des,Dr .Pet er son' ışaşı r t ı r ;Edwar des amnezi den muzdar i p ol up ki m ol duğunu bi l memekt edi r .“ Mar ni e”f i l mi ndekiMar kgi bi Dr .Pet er sonda,Dr .Edwar des' i nbast ı r ı l mı şanı l ar ı nıbul magör evi ni üst l eni r .

Mar ni e gi biDr .Edwar desde gör seli puçl ar ıkar şı sı nda kaçı nma davr anı şı göst er i r ;bui puçl ar ıbi r bi r i yl epar al el di r .Dr .Pet er sonar t ı kkendi nebi ramaç edi nmi şt i rvei l i şki dekit amaml ayı cı l ı ksayesi ndeçabucakveçı l gı ncaaşı kol ur .

Ger çekDr .Edwar des' i nbi rci nayet ekur bangi t t i ği nivedol andı r ı cı nı n adı nı nbaşhar f l er i ni n“ JB”ol duğunuöğr eni r i z.JB' ni nger çekt eni yibi ri nsan ol duğunavekat i lol amayacağı nat üm kal bi yl ei nananDr .Pet er son,kar i yer i ni ve bel kide hayat ı nıt ehl i keye at ar ak dür t üselbi çi mde ve kar akt er i ne zı t davr anı r .Çi f tDr .Pet er son' ı n akı lhocasıve psi kanal i st iol an Dr .Br ul ov' u ( Mi chael Chekhov)zi yar eteder .Dr .Br ul ov,aşkt ar af ı ndanbul andı r ı l mamı şbi r zi hi nl eJB' ni nanal i zedi l mesi neyar dı m eder .

Dr .Br ul ov:Aşı kol anakadareni yi psi ki yat r i st l erkadı nl ar dı r .Oandansonr a i sekadı nl areni yihast al ar adönüşür l er .

Dr .Br ul ovJB' ni nFr eudyensembol l er l edol uol an( r üyaSal vadorDal i t ar af ı ndankur gul anı r )vet r avması nıaçı ğavur an r üyası nıyor uml ar ;t r avmabi r kayakyamacı yl ai l gi l i di r .Dr .Pet er sonveJBbusahneyeger idöner l erveJB kayakyapar kent r avmayadai ranı sı nıveger çekki ml i ği ni açı ğaçı kar ı r .Bi rkez “ t edavi ”ol dunca JB başar ı l ıve kendi ne güvenen bi radam ol ar ak Dr .

Pet er son' ı ngüvensi zl i kl er i nit amaml ar .

Hem “ Mar ni e” de,hem de “ Spel l bound” da par t ner l er den bi r idaha güçl üykendi ğer idahakusur l udur .Bast ı r ı l mı şanı l ar ı ndankur t ul muşdaol sa Mar ni e hâl â psi kol oj i k açı dan Mar k' dan daha güçsüzdü ve kendi si ni t amaml ayan Mar k' ı n gücüne ve duygul ar ı na i ht i yaç duydu.Dr .Pet er son, Mar ni egi biaşkkonusundadeneyi msi zdi ,duygusalkı sı t l ı l ı kl ar ıvar dıvekendi yet er si zl i kl er i nit amaml amasıi çi nJB' yei ht i yaçduyuyor du.

Mar k ve JB i çi n şunl ar ı söyl eyebi l i r i z: Mar k vahşi hayvanl ar ı evci l l eşt i r mehobi si gi bi ,zor l ubi rbi l meceol ar akgör düğüMar ni e' denhoşl ansa da,kı zıbi rkezevci l l eşt i r di kt ensonr aonaduyduğuçeki misür dür enneol du?

Benzerbi çi mde,JB' ni namnezi sigeçi ncekusur l ar ı ndandakur t ul muşt u.Bu dur umdaDr .Pet er sononunası lhâl âçeki cibul du?

Cevaphem t amaml ayı cı l ı khem debenzer l i köğel er i ndedi r .Mat hesve Moor e( 1985)çeki mdet amaml ayı cı l ı ğı nmıyoksabenzer l i ği nmimot i veedi ci f akt örol duğunu bel i r l eyeni n özgüven ol duğunu bul muşt ur .Mar ni e ve Dr .

Pet er son gi bidüşük özgüvene sahi p bi r eyl er ,i l i şki l er dekit amaml ayı cı l ı ğı çeki cibul ur .Mar k ve JB gi biyüksek özgüveniol an bi r eyl eri se aksi ne benzer l i ğiçeki cibul ur .

Sonuç ol ar ak,f i l ml er dekir omant i k aşkı n mot i vasyonu benzer l i kt e, t amaml ayı cı l ı kt aveyabui ki si ni nbi rbi r l eşi mi ndeyat ar .Si nemasanat ı nı nbu yönüger çekhayat ı nbi rt akl i di di r .

Kaynakça Mat hes,E.W. ,&Moor e,C..( 1985) .Rei k' scompl ement ar i t yt heor yofr omant i cl ove.TheJour nalofSoci alPsychol ogy,125,321327.

Yı l dı zTe kni kÜni v e r s i t e s i S i ne maKul übüt a r a f ı nda n düz e nl e ne n, kı s afil ms e v e r l e r i nme r a kl abe kl e di ğ i Yı l dı z Kı s aFi l m Fe s t i v a l i 1 3-1 7Ni s a n2 0 0 9t a r i hl e r i a r a s ı nda6 . ke zi z l e y i c i s i y l ebul uş uy o r .

Ge nçs i ne ma c ı l a ra r a s ı nda e t ki l e ş i mi ns a ğ l a ndı ğ ı bi rpl a t f o r mo l uş t ur ma y ı a ma ç e di ne nf e s t i v a l , buy ı l i l ko l a r a kul us l a r a r a s ı a l a ndada ke ndi ni g ö s t e r e c e k.

Kur ma c a , de ne y s e l v ec a nl a ndı r ma da l l a r ı nda no l uş a c a ky a r ı ş mabö l ümüneul us a l ç a pt at üm ö ğ r e nc i l e rür e t t i kl e r i e s e r l e r l eka t ı l a bi l e c e kl e r .Be l g e s e l ka t e g o r i s i nde ki fil ml e ri s ey a l nı z c ag ö s t e r i m bö l ümünde y e ra l a c a kl a r .

Fe s t i v a l ka ps a mı ndag e r ç e kl e ş t i r i l e c e k pa ne l l e r , s ö y l e ş i l e r , a t ö l y eç a l ı ş ma l a r ı v eö z e l g ö s t e r i ml e r i n y a nı ndas i ne madüny a s ı nda nv eme dy a da ns e ç ki n ko nukl a r ı nka t ı l a l a r a kde r e c e y eg i r e nfil ml e r i n s a hi pl e r i ni nö dül l e ndi r i l e c e ğ i g a l ag e c e s i s o nr a s ı nda f e s t i v a l pa r t i s i des i z l e r i be kl i y o r .

Ay r ı c aö ne l e me y i g e ç e n fil ml e ra r a s ı nda nbi rfil m4 0 0 0TLde ğ e r i nde ki DFAö z e l ö dül ünündes a hi bi o l a c a k.

Ya r ı ş ma y as o nka t ı l ı mt a r i hi1 3Ma r t2 0 0 9 .

P S i ne ma Si nemat er api

Yazar : Dr .Bi r gi tWol z bwol z@ear t hl i nk. net Çevi r i: Ar .

Gör .Zümr ütGedi k

Yönet men : Cr ai gGi l l espi e Yapı mcı l ar : Sar ahAubr ey,JohnCamer on,Si dneyKi mmel Senar yo : NancyOl i ver Oyuncul ar : RyanGosl i ng,Emi l yMor t i mer , PaulSchnei der ,Kel l iGar ner , Pat r i ci aCl ar kson

TERAPÖTİ KFİ LM ELEŞTİ Rİ Sİ :Ger çekSevgi l i Bu f ablt ar zı f i l mde, aşı r ı der ecede ut angaç ol an 27 yaşı ndaki Lar sLi ndst r om kı r salvesoğukbi rWi sconsi nkasabası ndayaşar .Lar ssı kı cı bi rbür oi şi ndeçal ı şı rveherhaf t aki l i seyegi der .Annesi onudünyayaget i r i r ken öl müşt ür . Lar s, depr esi f ve duygusal açı dan i st i smar cı bi r babayl a büyümekt enöt ür üt r avmayaşamı şt ı r .Babası nı nyakı nzamandaki öl ümünden sonr aai l eevi ndeer kekkar deşiGusvehami l eyengesiKar i ni l eyaşamaya başl ar .Kar i nbi r l i kt evaki tgeçi r meki çi nar ası r aLar s' ıakşam yemeği nedavet ederamaLar si nsanl ar l ai l i şkikur makt ankaçarvebüyükevi nar kası ndaki kar anl ı kkul übedet ekbaşı naot ur ur .

Becer i ksi zamasami mibi r iol ani şar kadaşıMar go,kendi si ndenkaçan Lar s' ıt anı makl adi ğer l er i ndendahaf azl ai l gi l enmekt edi r .Ancakbi ri şar kadaşı Lar s' ı ,i nt er net t esat ı l anvi ni l( bi rt ürsağl am pl ast i k)aşkbebekl er ihakkı nda bi l gi l endi r di ği nde bu, Lar s’ ı n i l gi si ni çeker . Bu bebekl er i st eğe gör e şeki l l endi r i l ebi l mekt edi r .Kocamanbi rkut ununLar s' ı nkul übesi neget i r i l mesi çokuzunsür mez.

O akşam Lar s,GusveKar i n' i nkapı l ar ı nıçal ar .Teker l ekl isandal yedeki pl ast i k kadı nıgöst er er ek,“ Bi rzi yar et çi m var . . .Bu,Bi anca. . . ”dergur ur l a. “ Kendi sibur al ıdeği l di r . ” Bi anca' nı n ut angaç,bel den aşağı sıf el çl iyar ı Br ezi l yal ıyar ıDani mar kal ıbi rmi syonerol duğunuveonunl ai nt er netüzer i nden t anı şt ı ğı nıanl at anLar s,çokmut l ugör ünmekt edi r .Bi anca,Lar skadardi ndar ol duğundan,büyükevdekal masıdahauygunol acakt ı r .

Ol dukça endi şel enen Gus ve Kar i n,Lar s ve Bi anca' nı n psi kot er api eği t i mial mı ş Ai l e Dokt or u Dagmar ' ıgör mel er i nisağl ar l ar .Dagmaronl ar a Lar s' ı nf ant ezi si nemüdahal eet memel er i nit avsi yeeder :“ Del üzyonl ar ıol an hast al ar a yar at ı l ar ı nı n ger çekol madı ğısöyl ener ekhi çbi rşeykazanı l amaz amaçokşeykaybedi l ebi l i r .Bi anca,şehr ebel l ibi rnedendenöt ür ügel dive Lar s' ıönemseyenher kesi nbunukabul l enmesiger ek. ” .

İ l kgel di ği nde t i pi kbi rseksoyuncağı na benzeyen Bi anca,esasl ıbi r deği şi ml e yer el bi r i ne benzer . Bi anca' nı n neden yemek yemedi ği ve konuşmadı ğıdadahi lol maküzer eLar s' ı nherşeyi çi nbi raçı kl amasıvar dı r .

Kı smenBi ancaonadokunmadı ğıi çi n,Lar s' ı nkat l anabi l di ğit ekki şiol maya başl ar .Onunl aender i ndüşüncel er i niveduygul ar ı nıpayl aşı r .Konuşmal ar ı aşkal ı şver i şl er i ndenyoğunt ar t ı şmal ar akadargi der .Lar s' ı noankipsi kol oj i k ve sosyalgel i şi mibağl amı nda Bi anca onun hayat ı ndakiher hangibi r i ni n ol abi l eceğikadarger çekt i r . İ nsanl ar ı n ai l esihakkı nda ne düşüneceği nden kaygı l anan Gus,çok ut anmakt adı r .Amasuçl ul ukduygul ar ıBi anca' yakat l anması nısağl ar .Yı l l ar öncet at sı zai l eevi nit er kedenGus,eğergi t meseydiLar s' ı ndahaazzar ar gör eceği nidüşünür .Kar i n' i nBi anca' yıkabul l enmesii sedahakol aydı rçünkü Kar i n her t ür l ü deği şi kl i ği n Lar si çi n bi r gel i şme anl amı na gel di ği ni düşünmekt edi r .

İ nsanl arBi anca' ya Lar s gi biki bardavr anmaya başl ar .Bu i nsanl ar Lar s' ı n kendii çi ne kapanması nıüzünt üyl ei zl emi şt i r ve bu özgür l eşme gi r i şi mi ne kat ı l ı r l ar .Sadece,Lar sbebeğiki l i seye get i r di ği nde onun çi zgi yi aşt ı ğı nıdüşünür l er .Amaonuyar gı l amamayakar arver i r l erçünkühepsi ni n kendigar i p huyl ar ıvar dı r .Bazıki l i se üyel er içokkı ymetver di kl er icansı z nesnel er esahi pt i r .Bui nsanl arkendihayat l ar ı nıyeni dengözdengeçi r i r l erve ger çekt enöneml iol anşeyl er edeğerver meyebaşl ar l ar .Bi anca' yai şver i r l er veonuLar s' t anuzakl aşt ı r acaksosyalf aal i yet l er ekat ar l ar .

Dagmar ,Bi anca' yıhaf t adabi rkez“ özel t est l er e”t abi t ut up“ t edavi ”eder .

Eşzamanl ıol ar akdayanodadaLar s' ı nt r avması nıel eal ı r .Lar sdi ğerşeyl er l e bi r l i kt e başt a kendi si nii nci t en f i zi kselt emasl a adı m adı m başa çı kmayı öğr eni r .

Bi r kaçhaf t at edavi densonr aLar s,Mar go' yuf ar ket meyebaşl ar .Sonr a Bi ancahast al anı rveöl ür .Lar sar t ı koyuncakpsi kol oj i kdest eği nibı r akmaya hazı r dı r .Bebek,Lar s' ı n ai l esi nden,çevr esi nden ve bi rt er api st t en dest ek al ması nısağl ayar ak amacı na hi zmetet mi şt i r .Ar t ı k Lar s del üzyonundan kur t ul muşt urvesonundaMar go' yaaçı l ı r .

Si nemaSi myası Bi r kaçhaf t a53yaşı ndakihast am Al exi l edi st i mi kbozukl ukv ekr oni k kaygıüzer i ndeçal ı şt ı m.Hast am eşci nsel divehayat ıboyuncasadecekı sa sür el ii l i şki l erkur duğui çi nüzül üyor du.Hast am i şyer i ndebi r çokar kadaşıve sı caki l i şki siol anet ki l eyi civeki barbi radamdı .

Al exbi rseanst abanaGer çekSevgi l i f i l mi ni çoksevdi ği ni söyl emi şt i .Bu f i l mdeneyibukadarsevdi ği nisor duğumda,anakar akt er i ndönüşümükadar f i l mdekimi zahıda sevdi ği nisöyl edi .Bi r az daha sor gul adı ğı mda hast am, Lar s' ı nger çekbi ri nsanl ar omant i kbağkur amadı ğıvef i zi kselt emasaver di ği t epki l er igöst er ensahnel er denözel l i kl eet ki l endi ği nisöyl edi .

Al ex' e,bu sahnel er i n ona kendihayat ı nıhat ı r l at ı p hat ı r l at madı ğı nı sor dum.Al ex,kendii çi ndeyeral anbi rLar s' ı n,psi kol oj i si ni nböyl eol ması nda bi rpayıol upol madı ğı nımer akedi yor du.İ çi ndekiLar s’ abenzeyenbukı sı m, bi r i yl e çı kmaya açı k ol duğunda i nci nmekt en kor kuyor du.Al ex,“ Kl üpl er e gi t mem veya i nt er net t ekiçı kma i l anl ar ı na cevap ver mem çok zor .Bu si t el er dekii nsanl ar ı nçoğudahagençpar t ner l erar ı yor .Benseçokyaşl ıve ki l ol uyum. ”di yor du.

Bu f i l mdekimet af or l ar ıkul l anar ak konuşmaya devam et t i k.Lar s' ı n f i zi kselt emasl a canı nı n yanmasıgi bi ,hast amı ni çi ndekiLar sda duygusal t emast an zar argör mekt en kor kuyor du.“ Kendi me t emas edi l mesi ne i zi n ver i r sem,sonundar eddedi l mi şhi ssedebi l i rveyabi r i si nir eddet mekzor unda kal abi l i r i m. ” .Heri kiseçenekdeeşi tder ecedekor kut ucuydu…

Dahaf azl asor gul adı ğı mı zdaAl ex' i nçocukkenal kol i kvei st i smar cıbi r baba yüzünden ve ebeveynl er i n çat ı şmal ıboşanmasısebebi yl et r avma yaşadı ğıanl aşı l dı .Al exannesi nisevi yor duvebabası ndannef r etedi yor du. ÇünküAl ex,gençyaşt a,babası nı nevl ibi rkadı nl ai l i şki siol duğunuveonu gebe bı r akt ı ğı nıöğr enmi şt i .Sonr ası nda Al ex hayat ı nı n er ken dönemi nde r omant i ki l i şki l erhakkı ndaşüphevekor kugel i şt i r di .

Kendiöyküsününbuyenihâl i nedayanar ak,hast amı nt r avmasıi çi nbi r t edavipl anıol uşt ur dum.Bi r kaçEMDR seansıbaşar ı l ıol du.Bi r i yl eçı kmakl a i l gi l ikor kul ar ı nı n çoğunun üst esi nden gel dive konuyu t ekr ardüşünmeye başl adı .Fi l mdeLar s' ı ngeçi r di ğideği şi m Al ex' eEMDRsür ecii çi ni ht i yacıol an umudu,mot i vasyonuvegücüver di .

Kur amsalDüşüncel er Fi l ml erçağı mı zı n kol ekt i fr üyal ar ı dı r .Dol ayı sı yl a si nema si myası nı n çağr ı şı mcıyönt emir üyaçal ı şması nıkul l anar akf i l ml er it er apöt i kbi rbi çi mde el e al ı r .Rüyal arsayesi nde nası li çgör ü kazanı l abi l i yor sa,hast al ar ı nf i l m sahnel er i neveyakar akt er l er i net epki l er idekendi l er i nidahai yianl amal ar ı nı sağl ayabi l i r .Hast al ar daet ki l iol anf i l ml eronl ar ı nbi l i nçöncesiv e y abi l i nçdı şı al anl ar ı nat emaseder .Bi rf i l m onl ar ıhar eket egeçi r ebi l i r .Bi rkar akt eryada sahne onl ar ıci ddişeki l de al t üstedebi l i r .Hast al ar ı nr üyal ar ı nıanl argi bi f i l ml er ever di kl er iduygusalt epki l er ianl amak,onl ar ı nbi l i nçdı şı nagi denbi ryol ol abi l i r .Hem r üyaçal ı şmasıhem deÇağr ı şı mcıYönt em,bi l i nçdı şımal zemeyi bi l i nceget i r meni nbi ryol udur . Çağr ı şı mcıYönt emdehast al ar abel l if i l ml eröner meyeger ekyokt ur .Bu yakl aşı mdahast al ar ı nseansl ar dabahset t i kl er if i l ml er it er api st l er i nseyr edi p seyr et memel er iöneml ideği l di r .Bazen bi rf i l mibi l mi yorol mak yar ar l ıbi l e ol abi l i rçünküt er api stböyl ecer üyal ar daol duğugi bi ,f i l mi hast ası nı ngözünden gör mekzor undakal ı r .Hast al arkendi l er i nif i l m konusundauzmanhi sset t i kçe yakı ni l i şki ni nkur ul masıkol ayl aşı rvei l i şki debağı msı zl ı kdahaol ası dı r .

Sor uveMüdahal eKı l avuzu Si ziençoket ki l eyensahneveyakar akt erhangi si di r ?

Busi zeşi mdi kiveyaöncekiyaşamı nı zdanbi rşeyhat ı r l at ı yormu? İ çi ni zdei çsel“ . . . ”( f i l mdekikar akt er i nadı )di yebi l eceği mi zbi rkı smı n f ar kı ndamı sı nı z?

Bukı smı nhayat ı nı zdakii şl evinedi r ?Bukı sı m nei şeyar ı yoryadasi ze nası lzar arver i yor ? İ çsel“ . . . ”( f i l mdekikar akt er i nadı )i l e“ Ger çekveyaÜstKendi l i k” ar ası ndabi rdi yal ogbaşl at ı n.

PSi nema Bi l i mselGör üş

Yazar : UzmanPsi kol ogSer kanÖzgün EMai l : sozgun@dbe. com. t r

Yönet men :KenKwapi s Senar yo :Ki m Bar ker Ti m Rasmussen Vi nceDiMegl i o WayneLl oyd Oyuncul ar :Robi nWi l l i ams MandyMoor e JohnKr asi nski

K ÇI

N A D Z I M A AR

Evl i l i k kar ar ı al ma sür eci ni n bi r çok deği şkene bağl ı ol duğu düşünül sede,aşkı nbukar ar ıal mada öneml i bi rr ol oynadı ğıkabul edi l mekt edi r . “ Çı k Ar amı zdan” f i l mi ni n kahr amanl ar ıSadi e( MandyMoor e) ve Ben ( John Kr asi nski )de yoğun yaşadı kl ar ı aşkı , hı zl a evl i l i ğe dönüşt ür meki st eyençi f t l er denbi r i di r .

Evl enmek i çi n herşeyl er i( ! )hazı r ol ançi f t ipsi kol oj i ni ngör eceyenibi r al anı f r enl er : " Sağl am Evl i l i ğe Hazı r l ı k Kur su" . Kur sun yar at ı cı sı Sadi e’ ni nai l eki l i sesiSt .August i ne’ i n r ahi bi Fr ank’ t i r( Robi nWi l l i ams) .Fi l m, çi f t i n bu kur s i çer i si ndeki zor l u macer al ar ı nı eğl endi r i ci bi çi mde anl at ı r .

Evl i l i kİ çi nNel erGer eki r ?

Eski l er ,“ İ kigönülbi rol uncasamanl ı kseyr anol ur . ”desel erde,evl i l i ğe hazı r l ı kdeni ncebi r çokki şi ni nkaf ası ndayükl übi ral ı şver i şl i st esi bel i r mekt edi r .

Büyükkal emdeöncel i kol ar ak“ ev”gel mekt edi r .Ar dı ndanevi dol dur acak,hat t a bi r azt aşı r acakeşyal ar ;yat akodal ar ı ,ot ur magr upl ar ı ,mut f ak,banyoeşyal ar ı , beyaz( yadaankast r e)eşyal arvesondönemi nol mazsaol mazl ar ıel ekt r oni k eşyal ar .Uzayı pgi denl i st e,evl i l i kadayl ar ı nı nveai l el er i ni nboynunubüker ken, düğünor gani zasyonuonl ar ı nsonbi r i ki ml er iveener j i l er i nidegöt ür mekt edi r .

Fi l m kahr amanl ar ı mı zSadi eveBen’ i nal ı şver i şsahnesiveyaşadı kl ar ıger i l i m bi r çokçi f t et anı dı kgel ecekt i r .

Bunokt adadüğün,l i mi t l er i ni nsonunagel envesabı r l ar ıdüşengel i n, damatveai l el er i ni n“ çat ı şma”al anıol ar akgör ül ür .Tüm but el aşı nsonunda düğün f ot oğr af l ar ısavaş anı l ar ı na ve bal ayıacıhat ı r al ar a dönüşür .Bu engel l er iaşı pevl enençi f t l er ii se“ r omant i zmi ”yaşamakdı şı ndabi r çokyeni gör evbekl emekt edi r .Herdeği şi m,herkar ar ,herpr obl em çi f ti çi nar dıar kası kesi l meyen sı navl ar a dönüşmeye başl ar :ai l ei l i şki l er i ,sı nı r l ar ,yenir ol l er , maddi konul ar ,sosyal i l i şki l er ,ci nsel l i k,ebeveynl i k.Uyum sağl anmasıger eken l i st euzadı kçaçat ı şmal arar t makt aveevl i l i kl erçat ı r damakt adı r .

Evl i l i ğePsi kol oj i kHazı r l ı k Budüğünveevl i l i kt r avmal ar ıar ası nda, yüksekboşanmaor anl ar ı nıgör enpsi kol ogl ar boşanmakonusuüzer i ndeçokçaçal ı şma yapmı şl arvehâl âdayapmakt adı r l ar .Boşanma or anl ar ıBat ıül kel er ii çi n%40’ l ar avar ı r ken, Tür ki yei çi n,kesi ni st at i st i kl erbi l i nmemekl e bi r l i kt e,ar t anbi ri vmedenbahset mekmümkün gör ünmekt edi r .Bual andaçal ı şanuzmanl ar öncel i kl eboşanmayıyor dayanet menl er e bakmı şl arvear dı ndanönl eyi cimüdahal el er gel i şt i r i l meyeçal ı şmı şl ar dı r .Bual anda, Mar kman( 2004)veGot man’ ı n( 2000)çal ı şmal ar ı öndegel mekt edi r .Çal ı şmal ar ,ol umsuzet ki l eşi mde bul unançi f t l er i ndi ğer l er i negör eevl i l i kl er i ndedaha f azl azor l ukvesor unl akar şı l aşt ı ğı nıbi l di r mekt edi r .

Evl i l i köncesidanı şmanl ı kveevl i l i ğehazı r l ı k pr ogr aml ar ıdat emel debubul gul arüzer i ndei nşa edi l mekt edi r . “ Önl eyi ciÇal ı şmal ar ”başl ı ğıal t ı nda kat egor i zeedebi l eceği mi zbuçal ı şmal ar ı nyur t dı şı ndakibazıör nekl er i nebakt ı ğı mı zdaboşanma or anl ar ı nı ndüşmesi nekat kı dabul unduğuve ai l ei çişi ddetveuyuşmazl ı ğı n engel l enmesi ndebüyükönem t aşı dı ğıgör ül mekt edi r .

Bunokt ada,St ahmannveHi eber t( 1997)evl i l i köncesi danı şmanl ı kveevl i l i ğe hazı r l ı kçal ı şmal ar ı ndahedef l er i nişöyl esı r al amakt adı r : 1.Evl i l i kyaşant ı sı nageçi şikol ayl aşt ı r mak 2.Uzunvekı savadedeçi f t l er i ni l i şki dekit at mi ni nisür ekl ikı l abi l mek 3.İ l et i şi m becer i l er i niar t t ı r mak 4.İ l i şki deyakı nl ı ğıvebağl ı l ı ğıar t t ı r mak 5.İ l i şki degüvenor t amı nıgüçl endi r mek 6.Pr obl em çözmevekar arver mebecer i l er i nigüçl endi r mek. “ Çı kAr amı zdan”f i l mi ndedeFr ank’ i n" Sağl am Evl i l i ğeHazı r l ı kKur su" ner edeysebuhedef l er i nhepsi nikapsamakt adı r .Özel l i kl egözl er ibağl ıgel i n adayı nı n,müst akbeldamatadayı nı nar kakol t ukt anver di ğit al i mat l ar l aar aba kul l anma sahnesigüven i l i şki sive i l et i şi m al anı nda çal ı şanl ar a par mak ı sı t t ı r acak bi ruygul ama ol ar ak gör ül ebi l i r .Yi ne bi rbaşka sahnedeki“ dağ başı nda l ast i k deği şt i r me”si mül asyonu da pr obl em çözme al anıi çi ni cat edi l mi şr enkl i bi r ör nek ol uşt ur makt adı r . Robot bebekl er l e ebeveynl i k uygul amasıi seçi f t i mi ze,canl andı r madı şı ndayaşant ı sal deneyi ml eme( i nvi vo exposur e)i mkânı nısunmakt adı r .Fr ank’ ı n eğl encel ipr ogr amıgi bi ,evl i l i k öncesidanı şmanl ı ğı nt emelüçözel l i ğiSt anl eyveMar kman( 1997)t ar af ı ndan şöyl eözet l enmekt edi r :Eği t sel l i k,Gel i şt i r i ci l i kveÖnl eyi ci l i k.Böyl esi bi rhazı r l ı k pr ogr amı nda çi f t l er hem f ar kl ı al anl ar da bi l gi l er edi nmekt e, becer i l er i ni gel i şt i r mekt e,hem deol asıpr obl em al anl ar ıi çi nönl eyi ciçal ı şmal ari çer i si nde yeral makt adı r .Böyl esi pr ogr aml ar ı net ki l er i nedai ryapı l anbi rçal ı şmada;%80 kat ı l ı mcıçi f ti l i şki siüzer i ndeol uml uet kibel i r l eni r ken,%20kat ı l ı mcıüzer i nde dedüşükyada nöt ret kiol duğu bel i r l enmi şt i r( St anl eyveMar kman,1997) .

Ul usl ar ar asıbi rder gi ni n( Jour nal ofFami l yPsychol ogy)2007baharsayı sı nda evl i l i köncesieği t i mi n,evl i l i kdoyumui l eyüksekdüzeyde,di ğeryandanyı kı cı çat ı şmal ari l edüşükdüzeydei l i şki l iol duğubi l di r i l mekt edi r .Yi neaynıder gi de yayı nl anan,ABD’ de 3.

344 yet i şki ni l e yapı l an bi rçal ı şmada evl i l i köncesi eği t i m al ançi f t l er i n%31or anı ndadahadüşükboşanmar i ski nesahi pol dukl ar ı bel i r t i l mekt edi r .

Evl i l i kÖncesiDanı şmanl ı kveEvl i l i ğeHazı r l ı k Bual anı nkı sat ar i hi nebakt ı ğı mı zda, bi l i neni l kevl i l i köncesiçal ı şma1962’ de İ spanya’ dabi rki l i sedebaşl amı şt ı r( Rahi p Fr ank’ i ndebuekol dengel di ğisöyl enebi l i r ! ) .

Bunut aki pedenyı l l ar da,akademi çevr el er i ndedebenzerçal ı şmal ar ı n başl adı ğıgör ül mekt edi r .1970’ l iyı l l ar ı n başı ndaSauber ,Fl or i daDevl et Üni ver si t esi ’ ndei l k“ evl i l i ki l i şki si ni gel i şt i r me”pr ogr amı nıhazı r l ayar ak ol dukçabaşar ı l ısonuçl aral mı şvesonr aki çal ı şmal ar aöncül üket mi şt i r .Sauber ’ i n ar dı ndan1979’ daMi l l er ,Nunnal yve Wackman,1981’ dei seL’ abat et ar af ı ndan benzerpr ogr aml argel i şt i r i l mi şve çal ı şmal aryapı l mı şt ı r .Bupr ogr aml ar ı n t ümündear aşt ı r macı l arevl i l i kyaşamı hakkı ndabi l giveevl i l i ksür eci ndeki t ar t ı şmal argi biöğel erüzer i nde dur muşl ar dı r( Kal kan,2002) .

Fr ank’ i n" Sağl am Evl i l i ğeHazı r l ı kKur su" nunyanısı r abual andaki pr ogr aml ar a bakt ı ğı mı zda; Guer ney ve ar kadaşl ar ı nı n ( 1986) Pensi l vanya Devl et Üni ver si t esi ’ nde gel i şt i r di kl er iİ l i şkiGel i şt i r me Pr ogr amı( The Rel at i onshi p EnhancementPr ogr am,RE)başt a gel mekt edi r .Pozi t i fyönel i ml iol an bu pr ogr am,t emelgör ül en i l i şkif akt ör l er i nigüçl endi r i l mesive gel i şt i r i l mesi ni i çer mekt edi r .Mar kmanvear kadaşl ar ı( 1993)i seDenverÜni ver si t esi ’ ndeİ l i şki Gel i şt i r me ve Önl eme Pr ogr amı nı ( The Pr event i on And Rel at i onshi p EnhancmentPr ogr am,PREP)yapı l andı r mı şl ar dı r .Dahaçok,i l i şki l er i nnegat i f boyut l ar ı naodakl anapr ogr am,çat ı şmai l ebaşet mevedi ğert emelsor unl ar a yakl aşı ml ar ı i çer mekt edi r . Yi ne Ol son ve ar kadaşl ar ı nı n ( 1999) Hazı r l ı k/ Gel i şmePr ogr amı( ThePr epar e/ Enr i chPr ogr amme)veSt ahmannve Hi eber t ’ i n ( 1997) Büt ünsel Evl i l i k Öncesi Danı şmanl ı k Pr ogr amı ( The I nt egr at i vePr emar i t al Counsel l i ngPr ogr amme)buçal ı şmal ar ı nöndegel enl er i ar ası ndası r al anabi l i r . İ l i şkiDeğer l endi r meEnvant er l er i Evl i l i köncesidanı şmanl ı kveevl i l i ğehazı r l ı kal anıkendideğer l endi r me envant er l er i nideol uşt ur mayabaşl amı şt ı r .Yabancıl i t er at ür dekievl i l i köncesi değer l endi r me envant er l er iar ası nda en bi l i nen ve en yaygı n kul l anı l anl ar ı ; Hol manvear kadaşl ar ı nı nİ l i şki Değer l endi r meAnket i ( Rel at i onshi pEval uat i on Qest i onnai r e,RELATE) ,Ol son’ unEvl i l i kÖncesi Ki şi sel veİ l i şki Değer l endi r me Envant er i( Pr emar i t alPer sonalandRel at i onshi pEval uat i on,PREPARE)ve Mar key’ i nÇi f t l er i nAçı kİ l et i şi mi niDest ekl emeEnvant er i ’ di r ( Faci l i t at i ngOpen Coupl e Communi cat i on, Under st andi ng, & St udy, FOCUS) . Tüm bu envant er l er ;bekl ent i l er ,ki şi l i k,i l et i şi m,çat ı şmaçözüml eme,mal i i dar e,sosyal akt i vi t el er ,ci nselyaşam,çocukl arveebeveynl i k,ai l evear kadaşl ar ,r ol l erve di ngi bibaşl ı kl ar ıi çer mekt edi r .

Önl eyi ciBi rÇal ı şma Özel l i kl e 90’ l ar da gel i şmeye başl ayan bu al an,günümüz çi f t l er i ni n evl i l i ğehazı r l ı kl i st esi neyeni bi rkal emi nekl enmesi ni sağl amı şt ı r .Evl i l i köncesi danı şmanl ı kveevl i l i ğehazı r l ı kpr ogr aml ar ı nı nboşanmar i ski niazal t ı pi l i şki yi güçl endi r di ği nedai rbul gul ar ı nar t masıbual anaol ani l gi yiar t t ı r makt adı r .“ Çı k Ar amı zdan”f i l mi nde Fr ank’ i ni zl edi ğiSadi e ve Ben de bu zor l u kur su t amaml adı kt ansonr akar şı mı zai l i şki dekigüveni ,i l et i şi mivebağl ı l ı ğıar t mı ş ol ar akçı kmakt adı r .Ai l eveçi f tt er api siuygul amal ar ıar dı ndan,t edaviedi ci ol ar akdeği l“ önl eyi ci ”bi rçal ı şmaol ar ak,evl i l i köncesidanı şmanl ı kveevl i l i ğe hazı r l ı kçal ı şmal ar ıTür ki ye’ dedekl i ni kuygul amamı zagi r meyebaşl amı şt ı r .

Evl i l i kl er i , ne şanl ı düğün t ör enl er i ni n ne de şaşal ı eşyal ar ı n yaşat mayacağıkesi ndi r .Buyüzden,aşkl abaşl ayanevl i l i ği nsol uğununçabuk kesi l memesii çi n, hazı r l ı kl i st esi ni n başı na “ evl i l i k öncesidanı şmanl ı k” gel mel i di r .

Kay nak l ar

Mar k man,H. J . ,St anl ey ,S. M. ,Bl umber g,S. L. ,J enk i ns ,N.H. ,&Whi t el y ,C.( 2004) .12 Hour st oaGr eatMar r i age.NewYor k :Wi l eyandSons .

Got t man,J .( 2000) .Sev enPr i nc i pl esf orMak i ngMar r i ageWor k .Random Hous eI nc .

St ahmann,R. F.andHi eber t ,W. J .( 1997) .Pr emar i t al andRemar i t al Couns el i ng:t he Pr of es s i onal ’ sHandbook .SanFr anc i s c o,CA:J os s ey Bas s St anl ey ,S. M.andMar k man,H. J .( 1997) .Ac t i ngonwhatwek now:t hehopeofpr ev ent i on.

Fami l yI mapac tSemi nar ,Was hi ngt on,DC,J une.

Kal k an,M.( 2002) .Ev l i l i ki l i ş k i s i ni gel i ş t i r mepr ogr amı nı n,ev l i l er i nev l i l i kuy um düz ey i ne et k i s i ,Yay ı nl anmamı şDok t or aTez i ,Ondok uzMay ı sÜni v er s i t es i .

Mar k man,H. J . ,Reni c k ,M. J . ,Fl oy d,F. J . ,St anl ey ,S. M. ,&Cl ement s ,M.( 1993) .Pr ev ent i ng mar i t al di s t r es st hr oughc ommuni c at i onandc onf l i c tmanagementt r ai ni ng:Af ourandf i v e y earf ol l owup.J our nal ofCons ul t i ngandCl i ni c al Ps y c hol ogy ,Vol .62,No.1,pp.7077.

Guer ner ,B. J .

J r . ,Br oc k ,G.andCouf al ,J .( 1986)I nt egr at i ngmar i t al t her apyandenr i c hment :t her el at i ons hi penhanc mentappr oac h.I nN. S.J ac obonandA. S.Guer man( eds ) Cl i ni c al HandbookofMar i t al Ther apy( pp.151172) .NewYor k :Gui l f or dPr es .

Ol s on,D.H.&Ol s on,A.K.( 1999)PREPARE/ ENRI CHPr ogr am:Ver s i on2000.J our nal of Fami l yMi ni s t r y ,11,4,28—53.

Ol s on,D.H.&Ol s on,A.( 2000)Empower i ngCoupl es :Bui l di ngonYourSt r engt hs .Mi nneapol i s ,MN:Li f eI nnov at i ons .

Amer i c anPs y c hol ogi c al As s oc i at i onPr es sRel eas e( 2004) :Negat i v ei nt er ac t i onsi nmar r i agec anl eadt omor eheal t hpr obl emsi nol derc oupl es : ht t p: / / www. apa. or g/ r el eas es / neg_i nt er ac t i ons . ht ml ht t p: / / l i c ens et owedt hemov i e. war ner br os . c om/

PSi nema Yรถnet men

Yazar : UzmanPsi kol ogBur cuSevi m EMai l : bsevi m@psi nema. or g

n t e e n m t a e C n e รถ Y m au cu/ l l n u y Gui O r i B n e d e d a V t Umu

İ nsanl ar ı n di l l er i ni n çözül üver di ğibi r kaçkonudan bi r i di raşk. . .Bazen aşkıanl at mak,hat ı r l amak,düşünmek,onakat l anmakzorol sada;her kesaşk i çi nkendi negör ebi rt anı m yapsadaaşk,öncel i kl ehayat ı nbi ryansı masıol an sanatol maküzer epekçokal andabi rşeki l deyer i nial mı şt ı r .Aşkadokunmayanşar kı ,öykü,şi i ryokgi bi di rner edeyse.Si nemadadaf ar kl ıel l er dençı kmı ş f ar kl ıhi kâyel er de,f ar kl ıbi çi ml er demut l akagör ür üzaşkı .Ki mioyuncul ar ı n, yönet menl er i n,senar i st l er i n adı nıandı ğı mı zda i l k önce r omant i kf i l ml er i hat ı r l ar ı z.Bunl ar dan bi r ide bi r“ kaza”sonucu kapı l ar ı nıaçt ı ğısi nema dünyası nda,gençyaşı nar ağmenoyuncul ukt akiyet eneğii l eöneml ibi ryer edi nmi ş,aynızamandayönet menvesenar i stol ar akdaçal ı şmal ar ı nadevam edenGui l l aumeCanet ’ t i r .

10 Ni san 1973’ t e Fr ansa’ da doğan Canet , çocukl uğunu hayvan yet i şt i r i ci siol anai l esi yl ePar i syakı nl ar ı ndabi rçi f t l i kt egeçi r mi şt i r .Doğayave çi f t l i khayat ı naol andüşkünl üğübel kidebur adangel mekt edi r .Onyaşı ndan i t i bar en si r kt e atbi ni ci siol ar akgöst er iyapmaya başl amı şve hayat ı nıat a bi nme spor una adayar ak geçi r meyipl anl amı şt ı r .Ancak on seki z yaşı nda geçi r di ğibi rkaza sonucu bu spor a devam et mesimümkün ol mamı ş ve oyuncul uk kar i yer i ne böyl el i kl e başl amı şt ı r .Kendi sikader i ni n asl ı nda at bi nmekol duğunuvebununi çi nyaşadı ğı nıbel i r t sedear t ı kat abi nemeyecek ol masıbel kidesi nemai çi nbi rkazanı m ol ar akdeğer l endi r i l ebi l i r .Ensevdi ği sanateser l er i ndenbi r i ni nAugust eRodi n’ i n“ DüşünenAdam”( TheThi nker ) heykel iol duğunu bel i r t en Canet ,aynızamanda gi t ar ı nı n eşl i ği nde şar kı söyl eyer ek bu al anda da yet eneğiol duğunu müt evazıbi rşeki l de or t aya koymuşt ur .

PSi nema Yönet men

Ür et meyisevenCanet ,si nemadaençokkeyi fal dı ğışeyi nyenii nsanl ar l at anı şmak ve onl ar l a bi rşeyl eryar at mak ol duğunu bel i r t mi şt i r .Bu “ yar at ı cı l ı k”sür eci nde de özgürol mayı ,kont r oledi l memeyive t ut kusunun kendi si neyolgöst er mesi nit er ci het mekt edi r .Kar i yer i ni nbundansonr ası nda i st eği ni n“ r ol l er i niseçebi l enbi rakt örol mak”ol duğunui f adeedenCanet ,ki mi seyi r ci l er e gör e bunu kı smen başar mı ş,başar amadı ğınokt ada da kendi si yazmayaveyönet meyebaşl amı şt ı r .

Seçt i ği r ol l er denbi r i JeuxD’ enf ant s( LoveMeI fYouDar e/ Cesar et i nVar MıAşka?)adl ıf i l mdi r .İ l kbakı şt a sı r adan r omant i kkomedi l er iandı r an bu f i l mde,küçükyaşt aacı ması zi ddi al ar l akur dukl ar ıar kadaşl ı ğı nsonr adanaşka dönüşt üğüveyı l l ar casür düğü,busür eçt ekendi hayat l ar ı nıkur dukl ar ıamabi r t ür l ükopmadı kl ar ı ,gel gi t l er l edol ubi rhi kâyeanl at ı l mı şt ı r .Al ı şı l agel mi şbi raşk hi kâyesideği l di ranl at ı l an.

Al ı şı l agel mi şbi rdi ldekul l anı l mamı şt ı r .Bunedenl e, seyr et mesi seyi r ci i çi nyeryerzorol abi l mekt edi r .Buf i l ml ekendi neçoksağl am bi ryeredi nenGui l l aumeCanet ,bi rbaşkaf i l mdeyi neaşkı nf ar kl ıbi ri şl eni şi nde r olal mı şt ı r :Ensembl e,C’ estTout( Hunt i ngandGat her i ng/ Bi rAr adayı z,Hepsi Bu) .Buf i l mde,aynıapar t mandayaşamayaçal ı şanüçki şi ni nyol l ar ı nı nnası l kesi şt i ği ,hayat l ar ı ndakiacıt at l ıol ayl ar ınası lpayl aşmayaveor t akbi ryaşam kur mayabaşl adı kl ar ıser gi l enmi şt i r .Canet ,buf i l mdebi rşeki l deyal nı zol an ama bekl enmedi kbi rşeki l de aşı kol ar akhayat ı nıyol una koyan bi raşçı yı canl andı r makt adı r .Audr eyTaut oui l eoynadı ğıbuf i l mdede“ Cesar et i nVarmı Aşka?”f i l mi yl ebenzerbi rhi s,seyi r ci yeaşı l anmakt aamabuf ar ket t i r meden yapı l makt adı r .

Buf i l ml er i nor t aközel l i ği sadeceaşkıf ar kl ıt ar zda i şl eyi şl er ideği l di r .Canet ’ i n canl andı r dı ğıkar akt er l ergi bi buf i l ml erdesaki n,ı l ı ml ı , umut l u,ger çekçiamabi ro kadardahayâledi l eneyakı n, keyi f l i ,hümani stbi r çer çevedei şl enmi şf i l ml er di r .

Aşkf i l miseyr et mekt enzevk al anseyi r ci ni nger çekdı şı hayâl l er dekaybol up gi t mesi nei zi nver mezken, “ ger çeği ”soğukvekat ıbi r şeki l de sunmamayıda başar mı şt ı r .Bunun yanı nda umudu,acıt ar af ı yl a ber aberaşkıveyaşamıkaçı r mamayıt at l ıbi rt ar zl aöğüt l emekt edi r .

Par t ner iMar i onCot t i l l ar d' ı nödült ör eni ndekesi kkesi kı sl ı ksesl er i yl e al kı şt ut an Canet ' i n vur gul anan di ğerözel l i kl er i ;espi r i l i ,cana yakı n ve müt evazı t ar zı i l e saki n gör ünüşüdür ve Canet , gel ecek vadeden bi r oyuncu/ yönet menol ar akdeğer l endi r i l mekt edi r …

PSi nema Fi l m Müz i ği

Yazar : Ar aşt ı r maGör evl i siEl çi nGündoğdu EMai l : el ci npsy@gmai l . com

-GORANBREGOVİ Ç “ BALKANLAR’ I NSESİ NİSİ NEMA PERDESİ NDENDÜNYAYADUYURANMÜZİ SYEN”

Bal kanl ar ’ ı nsesi nif i l ml er l edünyayat aşı yanki şi Gor anBr egovi çveBal kanl ar ’ ı nyönet menpr ensi Emi rKust ur i cabi rar adaol uncamüzi kl ekahkaha, kederveeğl encedebi rar ada. . .

Bi rdi skoda,bi rTVdi zi si nde,eğl encemekanı nda,anahaberbül t eni nde, bi r bel gesel de ve daha pek çok yer de onun müzi ği ne,eşl i ği ne t anı k ol muşuzdurf ar kı ndaol madan.Kul ağı mı zıbudenl iBal kanezgi l er i neal ı şt ı r an, Bal kant ı nı sı yl at üm dünyayısal l ayanki şiGor anBr egovi ç’ t i r . . . “ Bi rf i l mde,bi ryer l er denbandoçı kı yor saanl ı yor um kimüzi kl erGor an Br egovi ç’ eai t . ”demi şt ibi rar kadaşı m kihaksı zdasayı l maz.Genel deEmi r Kust ur i ca’ yaai tol anvemüzi kl er i niGor anBr egovi ç’ i nyapt ı ğıf i l ml er de,hi ç ummadı ğı nı zbi randabi rsür üüf l emel ii l ebandoçı kı ver i rvebi rşeki l debu bandonunmânâsıhi kâyedebi ryer l er ebağl anı r .Bazenbi rcenazear kası nda çal anbubandoi nsanahüzünl enmeni nokadardaköt übi rşeyol madı ğı nı hat ı r l at ı r .Çoğu zaman ol duğu gi bi ,düğünl er de çal dı ğı nda i se heyecanl a kar ı şı kt at l ıbi rhoşl uki çi ndebul uver i r si ni zkendi ni zi .Gor anBr egovi ç’ icanl ı ol ar akkonser dedi nl emef ı r sat ıbul anbi r iol ar akcanl ıper f or mansı ndabi l e kendi mi ,müzi kl er i niyapt ı ğıf i l ml er deol duğugi bibüyül übi rhavadahi sset t i m di yebi l i r i m.

1950 yı l ı nda Sar aybosna’ da doğan Sı r pHı r vatbest ecive müzi syen Br egovi ç,16yaşı ndakonser vat uareği t i mi nibı r akar akYugosl avya’ da“ Whi t e But t on”( BeyazDüğme)i si ml ibi rr ockgr ubukur ar .İ l kf i l m müzi ği nii se1978 yı l ı nda“ Ni j eNego”f i l mi neyapmı şt ı r .Gor anBr egovi ç’ i nenöneml ieser l er i ni şöyl e sı r al ayabi l i r i z: Çi ngenel er Zamanı , Kuduz, Kar a Kedi Ak Kedi , Under gr ound/ Yer al t ı ,Ar i zonaRüyası ,BanaSözVervedahapekçokl ar ı . . .

Br egovi ç’ i nenr enkl idönemiYönet menEmi rKust ur i cai l eber aber çal ı şması yl abaşl ar .İ ki l i ,dr am vekomedi yi ,müzi kvekahkahayıyoğur upbi ze çokgüzelbi rgör sel l i ği ,güzelvei nsancı lki şi l er l eber abersunar l ar .Yugosl av Yönet menEmi rKust ur i cai l eGor anBr egovi ç’ i ni l kor t akeser i“ Çi ngenel er Zamanı ” dı r( 1989) .Ar dısı r agel en“ Ar i zonaRüyası ” , “Kar aKediAkKedi ” , “ Under gr ound/ Yer al t ı ”ve“ BanaSözVer ”Kust ar i caveBr egovi ç’ i nengüzel yapı t l ar ı dı rkii ki l i“ Yer al t ı ”ve“ Çi ngenel erZamanı ”eser l er ii l eCannesFi l m Fest i val i ’ ndevedi ğerf i l ml er ii l edebaşkabi r çokf est i val deödül l eral mı şl ar dı r .

Kust ur i caveBr egovi ç,par çal anmanı neşi ği ndeol an,r ej i m deği şi kl i kl er i yl e, pol i t i kkar gaşal ar l avesavaşl ar l ahayat l ar ıvekaf al ar ıol dukçakar ı şmı şve çokacı l arçekmi şol anBal kanl ar ’ ı nr enkl i ,eğl encel iamahüzünl ühavası nı , t üm dünyayaanl at mı şveBr egovi ç’ i nf i l ml er e,dahadoğr usu‘ Bal kanl ar ’ a yapt ı ğımüzi keşl i ği yl ebueğl encel ihüznüdünyayat aşı mı şl ar dı r . İ ki l i ni nbi r l i kt ei l kçal ı şmasıol anf i l m“ Çi ngenel erZamanı ” dı rki kl asi kl erar ası ndakabuledi l envehâl âher kesi nbi r bi r i nei l kt avsi yeedeceği f i l ml er denol anbuf i l mi l eol dukçasesget i r mi şl er di r .Ası ladı“ Dom Za Vesanj e”ol anÇi ngenel erZamanıf i l mibeni mi çi nçoközelbi rf i l mdi r .

Kadr osununçoğunl uğuamat öroyuncul ar danol uşanf i l mii l ki zl edi ği mde hem çokağl amı şhem deçokeğl enmi şt i m.Per han’ ı nhi kâyesiçoksı r adan bi rhi kâyedeol saKust ur i ca’ nı nbüyül üanl at ı mıveBr egovi ç’ i nhar i ka müzi kl er ihi kâyeyikut sal l aşt ı r mamı za,gözümüzdebüyüt memi zeve bambaşkadünyal ar dadol anmamı zasebepol abi l i r .Fi l mdeHı dı r el l ez sahnesi ndeçal an“ Eder l ezi ”veeneğl encel ikı sı ml ar aeşl i keden“ Tango” par çal ar ımut l akaher hangibi ryer deduyabi l eceği ni zar t ı kkul ağı mı zda yeret mi şpar çal ar dı r .

Hı dı r el l ezsahnesi nii zl er kenküçükbi rkı zı nbuğul ubi rsesl e “ Eder l ezi ”par çası nagi r mesibi randat üyl er i ni zidi kendi ken edervemüt hi şgör sel l i kvepar çayakor onungi r mesi yl et am bi rHı dı r el l ezanı nıyaşar sı nı z.Hı dı r el l ez,f i l mdeÇi ngenel er e özgübi rgel enekol ar akanl at ı l ı rkiTür kdünyası ndada kut l ananmevsi ml i kbayr aml ar danbi r i di r .Tür ki ye’ dekut l anan Hı dı r el l ezBayr aml ar ı ndaki miyer l er degülağacı nı ndi bi ne di l ekgömül ür kenki miyer l er dedi l ekl erdeni zkenar ı naçi zi l i r , ki miyer l er dei sedi l ekl ersuyaat ı l ı r .Fi l mdeör nekl enen Hı dı r el l ezkut l amasıbencef i l mi nger çekt enduygu yoğunl uğununveheyecanı nı nzi r veyeçı kt ı ğıbi randı rki f i l mi nkahr amanl ar ıPer hani l eAzr a’ nı naşkıHı dı r el l ez’ de r esmi l eşi r .Br egovi ç’ i neşl i ğidebusahneyeçokf ar kl ıbi r havaver i r .

Fi l mdekibaşkahr amanPer han’ ı n büyükannesii sei çi mi zdenbi r igi bi di rvebenhepkendi anneannemebenzet i r i m.Fi l mi nbüyül ühavası nı n kaynağıol anbüyükanne,t or ununaelver mi şt i rve kendi ni nbazımet af i zi kgüçl er iPer han’ ageçmi şt i r .

Per han’ ı nsevdi ğikı zAzr a’ yıt avl amaki çi nbugüçl er i ni kul l anmasıeğl encel igel i ramaf i l mi nsonundaPer han, bugüçl er i nihayat ı nımahvedenadamakar şıkul l anı rve sonundaköt üadam daPer handaöl ür .Başkahr amanı n öl ümüyl ebi t mesi ner ağmenf i l miyi nebi r kaç eğl encel isahnei l esonl andı r anKust ur i cat abi kiyi neBr egovi ç’ i n eşl i ği ndebi zehüznün ar dı ndant ebessüm bı r akı r .

Çi ngenel er Zamanı ’ nı beni m i çi n bu denl iöneml ibi rf i l m kı l an, başkahr amanl ar ı nı n“ sı r adan”ve çeki ci l i ğipekol mayan kar akt er l erol ması amamüzi ği nmüt hi şbüyüsüyl ehayat ı nher kesel ayı kol duğunui spat l aması dı r .

Kust ur i ca’ nı nçoğuf i l mi ndegör ür üzkikahr amanl argenel de“ sı r adan”ama kendii çl er i ndesı r adı şıol ur l arvei l gi nçt esadüf l er l evehayat ı n“ büyüsüyl e” , “ sı r adan” l ı kl ar ıhepkesi şi r .Bencebukesi şmel er l eher“ sı r adan”ki şi ni nkal bi ne gel i pyer l eşmevehephat ı r l anmahakkı nasahi pol ur l ar .“ BanaSözVer ”f i l mi deKust ur i ca’ nı nböyl ebi ranl at ı sıol anbi rdi ğerf i l mi di r .Ger i l i mi nbi r azdaha yüksekol duğu,yi negül dür en,eğl endi r enamat asal andı r anbi rKust ur i cave Br egovi çeser i di r .2007yapı mıol anf i l mdeTsane,dedesi vei nekl er i bi rt epede yaşamakt adı r .Bi rgün dedesiTsane’ ye yet er ikadarbüyüdüğünü ve ar t ı k şehr e gi di p ol gunl uğunu kanı t l amasıger ekt i ği nisöyl erama şehr e gi di nce i nekl er iCvet ka’ yısat ı p yer i ne bi rİ kona,bi rhat ı r a ve bi rgel i n al ması konusundaTsane’ yesözver di r i r .Tsanesözündedur maki çi ngüçl ü,kar ar l ı amamasumcamücadel eedervededesi never di ği t üm sözl er i t ut ar .Buf i l mde yi nekar akt er l er i n“ sı r adan” l ı ğı nı nbeniençoket ki l eyenşeyol ması nakar şı n, f i l mi nsonundabandoeşl i ği ndeger çekl eşenuf akçapl ıçat ı şmavesonunda mut l usonvei şt ebudedi r t ensı r adı şıni kaht ör enif i l memüt hi şbi rheyecan kat ar .Emi rKust ur i ca’ nı n bi r çok f i l mi nde göze çar pan “ sı r adan”masum i nsanl ar ı nhayat l ar ı naor adanbur adangi r i ver enkomi kamaneol ur saol sun zar arver enmaf yakar akt er l er i ,nekadargül ünçdur uml ar adüşsel erdei nsanı kor kut ur l ar .İ şt ebüyüselmüzi kl evekahkahayl at am gi der kenyoksul l uğubi l e hi çumur samayankar akt er l ermaf yagi bibi rger çekl eyüzl eşi ncei zl eyi ci ni nde bi randaayakl ar ıyer ebası ver i r .

Dr am vekomedikar maşasıbi zi m kül t ür ümüzedeçokyakı ndı ramane ol ur saol sunTür kSi neması ’ nadamgası nıvur muşçoköneml if i l ml er dedr am, acı ,hüzün,kederhepdahaönpl andadı r .Kust ur i caf i l ml er i ndebeni m gi bipek çoki nsanayakı ngel envekendi ndengi bihi sset t i ğinokt al arhüzün,dr am, yoksul l uk ama mut l ul uk çel i şki si ,sami mi yet ,i nsancı l l ı k ve kol ekt i föğel er ol abi l i r .AncakBal kanf i l ml er i ndebi zdenf ar kl ıol ar aközel l i kl esı cak,sevecen, sami miKust ur i caanl at ı mı ,hüzünl üvekeder l iol sadaar dı ndangöbekat t ı r ı p düşman çat l at an bi rsunuyl ai zl eyi ci ye kar şı tduygul ar ıbi rar ada yaşat ı yor di yebi l i r i z.

Bal kanl ar ’ ıanl at mayıkaf ayakoymuşust aYönet menEmi rKust ur i cai l e t üm dünyacat anı nanBal kanMüzi syenGor anBr egovi çbi r l i kt eol dukl ar ıher f i l ml er i ndebendent am notal mı şl ar dı r .İ ki l i ni nor t akçal ı şmal ar ı ndaçoközel bi r ener j ii l e har eketet t i kl er i nive bu ener j i yii zl eyi ci ye t aşı mayıen i yişeki l de başar dı kl ar ı nıdüşünüyor um.İ zl eyi ci l erveel eşt i r menl erdesi nemaaçı sı ndan Br egovi ç’ i nKust ur i cası z,Kust ur i ca’ nı nBr egovi çsi zbi r azeksi kol dukl ar ı nıve bi r bi r l er i nit amaml ayar ak bi rbüt ün ol uşt ur up si nema per desi nde har i kal ar yar at t ı kl ar ı nıdüşünüyor l ar mı şkibendebunakat ı l ı yor um.Bi r azeğl enmek, bazenkahkahal ar l agül mek,hüznevekeder edezamanayı r mak,“ sı r adan” hayat l ar at anı kol maki st eyenher kesedeGor anBr egovi çeşl i ği ndeEmi rKust ur i caf i l ml er ii zl emeyit avsi yeedi yor um.

Gor anBr egovi ç,sonol ar akTür ki ye’ deol dukçat ar t ı şmal ar asebepol anve Must af a KemalAt at ür k’ ün hayat ı nı n konu edi l di ği‘ Must af a’f i l mi nde,Can Dündar ’ a,eşl i keder ekbel kidekendi si nidahahi çt anı mayanTür ki zl eyi ci l er e bi l ekendi si nit anı t mı şol du.Çocukl uğuBal kanl ar ’ dageçmi şAt a’ nı nhayat ı nı n konuedi l di ği bi rbel gesel e,Bal kanl ar ’ ı ,hoş,sami mi vedur uezgi l er i yl eanl at an Gor anBr egovi ç’ i neşl i ket mesi nideyer i ndebul uyor um.

Sadecef i l ml er dehi sl er et er cümanol makl akal mamı şt ı rGor anBr egovi ç.

Kendi si ni naynızamandabi r çoksol ovebaşkaül kel er i nünl ümüzi syenl er ii l e yapt ı ğıpekçokal bümüdebul unmakt adı r .Tür ki ye’ dendeençokSezenAksu i l eçal ı şmı şveCandanEr çet i ni l ebi r kaççal ı şmasıol muşt ur .Et ni kmüzi kt en hoşl ananl ar açoğunl uğuüf l emel i l er denol uşanmüt hi şor kest r ası yl açokf ar kl ı bi rt atsunarBr egovi çvebi r çokt ar zasesl eni r .Geni şki t l el er esesl enenbu t ar zı yl aher kesimüzi ği nedavetedenGor anBr egovi ç,bencet üm dünyaya yer elmüzi ği yl esi nemayadamgası nıvur abi l eceği nikanı t l amı şçoköneml ibi r sanat çı dı r .

Yaz ar : BaharKÖSEAr aş t ı r maGör ev l i s i ODTÜPs i k ol oj i Böl ümü EMai l : edi t or @ps i nema. or g

“ İ ki ol gun i nsan bi r bi r l er i ni sevdi ği nde hayat ı n en muht eşem par adoksl ar ı ndan bi r i si , en güzelol ayl ar ı ndan bi r i siger çekl eşi r . Onl ar bi r l i kt edi rvebununl abi r l i kt esonder ecet ekbaşı nadı r l ar .Onl arokadarçok ber aber di r l erkiner edeysebi rol muşl ar dı ramaonl ar ı nbi r l i ğibi r eyl i kl er i niyok et mez;asl ı ndaonuzengi nl eşt i r i r ,onl ar ıdahaçokbi r eyyapar . ” Hepi mi zf ar kl ıf ar kl ıi l i şki l er yaşadı k; kendi mi zce veya hayat t an öğr endi ği mi zce… Yaşadı ğı mı zi l i şkiki mizamanbi ziçokhı r pal adı ;bi rşeyl er göt ür dü; bunca zaman üzer i ne çokça çabal adı ğı mı z bi r şeyl er den vazgeçmemi zesebepol du.Ki mi zamandabi zi dahaçoki l er i t aşı dı ;kendi mi zi dahaçokt anı mamı zı ,eksi kl i kl er i mi zif ar ket memi zivehayat ıdahat atal ar ak yaşamamı zısağl adı .Tabibunl arbi zi m kül t ür elr olal gı mı za,değer l er i mi ze, ki şi l i ği mi ze,bi ri l i şki den bekl ent i mi ze gör e çok ama çok deği şt i .İ şt e bu nokt adaki mi mi züzer i nekaf ayor madı k“ Bi ri l i şki ydi ni hayet i nde…”dedi k;gel i p geçi ci ydibi r çaba göst er meye ger ek yokt u,ki mi mi zse i l i şki mi z üzer i ne düşünüpemekver meyiseçt i k.Vebuemekkar şı l ı kl ı ysat amaml ayı cı l ı ğaama t ekbaşı naysa bi rsür e sonr a bi t i şl er e göt ür dü bi zl er i .Tüm bunl ar dan yol a çı kar ak beyni mi zdeyse kal akal dıbi r sor u;“ Tamam her kes f ar kl ı ydıve dünyadakiki şisayı sınekadar saokadarsayı daf ar kl ıi l i şkivar dıamai yibi r i l i şki ni nsı r r ıneydi ?”İ şt e,“ Ol gunl uk:Kendi nOl maSor uml ul uğu”adl ıki t abı nda OSHO,bi ryandan “ ol gun”bi ryaşam sür meni n ve hayat ı n nası lanl am kazanacağı na vur gul aryapar ken bi ryandan da günümüz aşk ve i l i şki anl ayı şı ndan uzak,“ ol gun aşk”ol ar ak bambaşka bi rkavr am i l er isür üyor ki t abı nda.

İ ht i yaçDuyupAl makmıOl guncaSevi pVer mekmi ?

OSHO’ yagör esevgiüçboyut asahi pt i r .Bununbi rt anesibağı ml ı l ı kt ı r .Bi r çok i l i şki degör ül ensevgit ür übudur .Busevgit ür ündeki şi l erar ası ndahükmet me ve sömür me var dı r .“ Bu yüzden cennet i n kapı l ar ı nıaçabi l ecekol an sevgi sadececehennemi nkapı l ar ı nıaçar . ”Bi r i nebağı ml ıol ar akyaşanani l i şki degüç mücadel el er iol ur .Bi r idi ğer i ni nüzer i ndegüçhi sset t i r meki st ervebunedenl e kar ı kocal arar ası ndaçat ı şmal arbüyürdebüyür .OSHO’ yagör eözel l i kl eüst e çı kmakonusundakadı ndahapl anl ıvesi st emat i kdavr anı r .Bununnedenii se şöyl eaçı kl anı r : “ Kadı nl arbukonudaer kekl er dendahaçokdi pl omat i kt i r l erçünkü er kekzat engüçl ükonumdadı r .Onungüçl üol maki çi ni nceve kur nazcat akt i kl er eger eksi ni mi yokt ur ;ogüçl üdür .Par ayıoyönet i r ;buduronun gücü.Kas gücü anl amı nda daha kuvvet l i di r . Çağl arboyunca kadı nl ar ı n zi hni nikendi si ni n daha kuvvet l ive kadı nl ar ı nsa güçsüz ol duğu şekl i nde koşul l andı r mı şt ı r ( …)Bi r er kekkendi si ndendahai yi eği t i m al mı şbi rkadı nl aevl enmeki st emezçünküozamani kt i dar ıt ehl i keyedüşer( …)Er kekzat engüce sahi pol duğui çi nçokakı l l ıol mayai ht i yaçduymadı ,çokdol ayl ı ol mayager ekduymadı( …)Kadı nl ar ı nkendi l er i nigüçl ühi sset mel er i nisağl ayacakt ekyolkendi l er i nei ht i yaçduyul ması dı r . ”

Bu nedenden yol a çı kar ak OSHO ki t abı nda er keği n kendi nden üst ün ol abi l ecekzeki , uzunboyl ukadı ndanhoşl anmadı ğı nıvur gul ar .Çünküt opl um, er keği güçl üt anı ml amı şt ı r .Kadı ni sebugüçmücadel esi i çi ndeyer i ni sağl ama al abi l meki çi ni ht i yaçduyul anbi rkonumdakendi ni t anı ml amayaçal ı şmakt adı r .

OSHO’ ya gör eyse i ht i yaç t emel l ibi rsevgiger çek sevgideği l di r .Sadece bağı ml ı l ı kt ı r . İ ki ncisevgiboyut ui sebağı msı zi kibi r eyi nyaşadı ğısevgi di r .OSHO bu t ar zi l i şki l er i nnadi r enyaşandı ğı nıveşai r ,sanat çıvedüşünür l er i ni l i şki l er i nde gör ül düğünüi f adeeder .Bui l i şkibi çi mi ndebi rt ar afdi ğert ar af aözgür l ükver i r vekendi sidei l i şki ye“ kayı t sı z”kal mı şgi bi di r .But i pi l i şki l er deki şi l erkendi hayat l ar ı ndan ve özgür l ükl er i nden t avi z ver mek i st emezl er .İ l i şkihem var gi bi di rhem deyokgi bi .

Son sevgit i pi yse kar şı l ı kl ıbağı ml ı l ı kt ı r .OSHO’ ya gör e bu çok az r ast l anı l an ve ancak i kiol gun i nsanı n ar ası nda ger çekl eşebi l en bi rsevgi bi çi mi di r .Busevgibi çi mi ndei kiki şihem bi r bi r i nebağı ml ıhem debağı msı z gi bi di r .Hem t ekbi rr uhol muşl ar dı r ,hem debi r eysel l i kl er idevam et mekt edi r .

OSHO busevgi yicennet iyaşamakol ar akni t el endi r i r .

Ol gunİ l i şki Ki t apt aol guni l i şkit anı ml anı r ken,i ht i yaçol ar aki f adeedi l ensevgi ni n ger çek ol madı ğıvur gul anı r .Çünkü asl ı nda ki şi l eri ht i yaç duyup al makt an zi yade sevmeye başl adı kl ar ı nda ancak ol gunl aşabi l i r l er .OSHO’ ya gör e, i ht i yaçkavr amı ndaki şii çi nöneml iol anal makkenger çekt enseveni nsani çi n ası löneml iol an şeykoşul suzca ver ebi l mekt i r .Ger çeksevgi ye ol gun i l i şki ol ar akyerver i l enki t abagör e,but ar zbi ri l i şkiancaki kiol guni nsanar ası nda ger çekl eşi rve ancakol gun i nsan böyl e bi rsevgi ni n değer i nibi l ebi l i r .“ Bi r i ht i yaçnası l sevgi ol abi l i r ?Sevgi l üksbi rşeydi r .O bol l ukt ur .Yaşaml aöyl esi ne dol up t aşar sı n kionunl a ne yapacağı nıbi l emezsi n,o yüzden payl aşı r sı n. ” Asl ı nda ki şi l er koşul suz sevmeye ve sevi l meye başl adı ğı nda ve kabul edi l di kl er i ndeor t adasor unçı kar acakbi rşeydekal maz. “ Ol gun bi r ki şit ek başı na kal acak sağl aml ı ğa sahi pt i r . ” O,koşul suzca kar şı sı ndaki never i rveondanbi rşeybekl emez.Bui kiki şibi r bi r l er i ni nbi r ey ol ar ak daha i l er i ye gi t mel er i nisağl ar ;ayr ı ca da bi r bi r l er i ne bağl ı l ı kl ar ı nı sür dür ür .Ol gun ol mayan ki şi l er se bi r bi r l er i ni n özgür l ükl er i nikı sı t l amaya çal ı şı r l ar .Oysasevgizor l amayl adeği lkendi l i ği ndenol anbi rsür eçt i r .OSHO özgür l üğünsevgi dendahayüksekbi rdeğerol duğunubunedenl eeğersevgi özgür l üğühapseder sesevgi ni ndeğer i niyi t i r eceği nivur gul ar .

Di ğert ar af t anOSHO ol gunol anki şi ni ndeol gunki şi l er l eaşkyaşayacağı nı i f adeeder .Bi ri l i şki deki ki şi hernekadarkar şı daki ni deği şt i r meyeçal ı şsadaya daonut er ket sedeOSHO’ yagör e,kendi sideği şmedi ğii çi ndeği şenbi rşey ol mayacakt ı r .“ Asl ı nda ol gun ki şiaşka düşmez,aşkt a yüksel i r .Düşmek sözcüğüdoğr udeği l di r .Sadeceol gunl aşmamı şi nsanl ardüşer ;t akı l ı r l arve aşkt anaşağıdüşer l er . ”

Büt ünbunl ar l aber aber ,t opl umumuzdauygul ananı naksi neOSHO evl i l i kl er i nzor ,boşanmal ar ı nsakol ayol masıger ekt i ği ni savunur .Bal ayı nı nevl i l i kt enönceol masıger ekt i ği nedi kkat l er içeker .Eğerki şi ,evl enmedenöncebi r ki şi yi herbakı mdant anı rveonunol umsuzhert ür l üözel l i kl er i neşahi tol dukt an sonr ayi nedebuki şi yl eevl enmeyigözeal ı r sai şt eozamanevl enmel i di r .

Sonuçol ar ak,r omant i ki l i şki l er i nt emel i ni nsevgi yedayandı ğıbi rger çekt i r .Bu sevgi ni nse koşul a dayanmadan ver i l mesibi ri l i şki ni n besl eyi ci l i ği ni ar t ı r ı r .ÇünküOSHO’ nundadedi ği gi bi sevgi bi r eyi nözgür l üğünükı sı t l amadan onunsevgi si nisunması nai mkânt anı r sai şt eozamanger çekbi raşkdoğar .

Ki şi l er i nhem bi rahenki çi ndehar eketedi phem debi r eyselol ar akgel i şi mi ne devam edi l ebi l di ğibi ri l i şkişüphesi z kien t at mi n edi cii l i şki di r .Ancak kar şı daki neyasakl arkoymadanonukendidüşüncel er i mi zl ehapset medenbi r i l i şki yaşamakdaher kesi nhar cıdeği l di r .Bunuancaki ki ol guni nsanyapabi l i r .

Ni t eki m ol gunol mayani nsanl ar ı ngündel i kol ar akdeği şenduygul ar ıaşkadı nı t üket mekt edi rgünümüzde.Ancaki kiol guni nsanyaşadı ğıi l i şki ni ndeğer i ni bi l ebi l i r .Beni m özel l i kl eOl gunİ l i şkiadl ıböl ümüneyerver di ği m,i çi ndeyse hayat ı nf ar kl ıal anl ar ı ndaki ol gunl ukkavr amı nadeği nenbuki t abıher keset avsi yeeder i m…