Energia Elektryczna październik 2018

PRZESYŁ

Elektryczna

10/2018

DYSTRYBUCJA

ISSN 1897-3833 Biuletyn Branżowy

KLIENT

Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej Rynek i regulacje

Technika i technologie

Wydarzenia w branży

Energetycy

dla Niepodległej

Trampolina

do nowoczesności

Działalność PTPiREE w VI kadencji

Najistotniejsze bezpieczeństwo Polski Wywiad z Tadeuszem Skoblem

32. MIĘDZYNARODOWE

ENERGETYCZNE TARGI BIELSKIE

17 - 19.09.2019

ENERGETAB

www.energetab.pl

2

W NUMERZE

ROZMOWA MIESIĄCA

6

Najistotniejsze bezpieczeństwo Polski

9

Z DZIAŁALNOŚCI PTPIREE

RYNEK I REGULACJE

10 Energetycy dla Niepodległej 14 Trampolina do nowoczesności 16 Racjonalnie o smogu 18 Działalność PTPiREE w VI kadencji 21 RAPORT Z DZIAŁAŃ LEGISLACYJNYCH 22 PARAGRAF W SIECI

WYDARZENIA

24 Pracownicy polskiego sektora

energii uhonorowani w 100-lecie niepodległości

26 Sukces to doświadczenie i wsparcie technologiczne

27 Wydarzenia w branży 30 FELIETON

KLIENT

Biuletyn Branżowy „Energia Elektryczna” – miesięcznik Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej Redaguje zespół: Wojciech Tabiś (redaktor naczelny), Małgorzata Władczyk (zastępca redaktora naczelnego), Sebastian Brzozowski, Mirosław Derengowski, Olga Fasiecka, Wojciech Kozubiński, Lucyna Mazurek, Stanisława Teszner, Katarzyna Zalewska-Wojtuś.

Adres redakcji: ul. Wołyńska 22, 60-637 Poznań, tel. 61 84-60-200, faks 61 84-60-209, www.e-elektryczna.pl Wydawca: Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej, ul. Wołyńska 22, 60-637 Poznań, tel. 61 84-60-200, faks 61 84-60-209, e-mail: ptpiree@ptpiree.pl, www.ptpiree.pl ISSN 1897-3833 Opracowanie graficzne, skład, łamanie i druk: Media i Rynek, ul. K. Pułaskiego 41, 62-800 Kalisz Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

Redakcja nie zwraca nadesłanych materiałów oraz zastrzega sobie prawo skracania i adiustacji tekstów oraz zmianę ich tytułów.

Nakład: 1000 egzemplarzy Data zamknięcia numeru: 19 października 2018 r.

DYSTRYBUCJA

PRZESYŁ

Elektryczna

10/2018

Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość energetyki wyznaczają przestrzeń tematów bieżącego wydania „Energii Elektrycznej”. Nasze spotkanie z Czytelnikami przypada w przededniu wielkich narodowych obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę. Spojrzenie na lata minione, przypomnienie czasów, w których wraz z odzyskaną wolnością rodziła się i wzrastała polska energetyka jest jak najbardziej zasadne. Dzięki retrospektywie przypominamy więc najważniejsze fakty związane z budową pierwszych elektrowni miejskich na ziemiach polskich, w późniejszych zaś dziesięcioleciach – elektryfikacją i przeobrażeniami rynku energii elektrycznej w naszym kraju. Ponadto odnotowujemy uroczystość Dnia Energetyka zorganizowaną przez Ministerstwo Energii, podczas której wiele naszych koleżanek i kolegów otrzymało zaszczytne odznaczenia resortowe i państwowe.

Rys historyczny stanowi dobre tło do dyskusji na temat współczesnych wyzwań energetyki. Najlepszym źródłem wiedzy jest osoba nadzorująca szeroki zakres zagadnień związanych z polską elektroenergetyką. Jesteśmy zaszczyceni, że zaproszenie do Rozmowy miesiąca przyjął Tadeusz Skobel, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Energii. Nasz gość mówi o bezpieczeństwie Polski w kontekście wyzwań stojących przed energetyką, zarówno w obszarze wytwarzania, jak i dystrybucji energii. Z jednej bowiem strony strategicznie istotne jest wytwarzanie energii w oparciu o stabilną podstawę, uzupełnione energią z OZE. Z drugiej zaś w polu widzenia pozostaje szeroko rozumiana dystrybucja energii, mająca zapewnić niezawodność i wysoką jakość dostaw. Priorytetem w tym zakresie jest realizacja ambitnego programu inwestycyjnego i modernizacyjnego, w tym kablowanie i modernizacja sieci. Zarówno wytwarzanie, jak i dystrybucja energii stanowią dla resortu energii kluczowe filary bezpieczeństwa energetycznego Polski. W naszej rozmowie nie zabrakło również spojrzenia w przyszłość, która wiąże się z rozwojem elektromobilności, będącej jednym z priorytetów rządu.

O przyszłości, w kontekście wdrożenia nowych technologii i modernizacji w sektorze dystrybucji, mówi kolejny z artykułów w dziale Rynek i regulacje „Trampolina do nowoczesności”. Innym obszarem realnych działań na rzecz przyszłości, naszego zdrowia i następnych pokoleń jest walka ze smogiem, podejmowana na szczeblu rządowym i samorządowym.

Ponadto w najnowszym numerze „EE”, zgodnie z tradycją, relacjonujemy najważniejsze wydarzenia w branży i spółkach naszego sektora oraz proponujemy bogaty serwis prawny.

Zapraszam do lektury!

Wojciech Tabiś

INFORMACJE ZE SPÓŁEK

ISSN 1897-3833 Biuletyn Branżowy

Szanowni Państwo

4

Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej Rynek i regulacje

Technika i technologie

Wydarzenia w branży

Energetycy

dla Niepodległej

Trampolina

do nowoczesności

Działalność PTPiREE w VI kadencji

Zdjęcie: ME

Zdjęcie: Katarzyna Piwecka

Spis treści

Najistotniejsze bezpieczeństwo Polski Wywiad z Tadeuszem Skoblem

październik 2018 ENERGIA elektryczna l

3

INFORMACJE ZE SPÓŁEK

»»PGE

Przedstawiciele PGE Dystrybucja oraz Ministerstwa Energii podpisali kolejną umowę na dofinansowanie rozbudowy infrastruktury energetycznej w województwie podkarpackim. Obejmuje ona zadanie w ramach poddziałania 1.1.2 Wspieranie projektów dotyczących budowy oraz przebudowy sieci umożliwiających przyłączanie jednostek wytwarzania energii z OZE Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020. Dzięki umowie spółka otrzyma ponad 23 mln zł na budowę linii 110 kV Nowy Żmigród – Iwonicz wraz z niezbędną rozbudową stacji 110 kV/SN Nowy Żmigród oraz 110 kV/SN Iwonicz w powiatach jasielskim i krośnieńskim.

Inwestycja zwiększy możliwości przyłączania nowych mocy wytwórczych z odnawialnych źródeł energii do sieci elektroenergetycznej należącej do PGE Dystrybucja.

Jej realizacja przyczyni się do ograniczenia

Zdjęcie: PGE

Ponad 23 miliony na infrastrukturę

Tomasz Dąbrowski – wiceminister energii oraz Andrzej Pruszkowski i Zbiegniew Dżugaj – członkowie zarządu PGE Dystrybucja

zapotrzebowania na produkcję energii ze źródeł konwencjonalnych poprzez zwiększenie możliwości przyjęcia do sieci

większej ilości energii z OZE. Tym samym ograniczy zużycie paliw kopalnych i obniży emisję zanieczyszczeń do atmosfery. n

»»Tauron Dystrybucja

Unikatowy w Europie system AMI

Zdjęcie: Tauron Dystrybucja

Tauron Dystrybucja zbudował we Wrocławiu pierwszy system inteligentnego opomiarowania AMI, w którym zostaną zastosowane liczniki od trzech producentów w standardzie OSGP, z zachowaniem najwyższych norm bezpieczeństwa komunikacji PLC. To pierwsze tego typu rozwiązanie na Starym Kontynencie.

Dotychczas w aglomeracji wrocławskiej spółka zainstalowała około 368 tys. liczników w ramach programu AMIplus Smart City Wrocław.

To urządzenia od dwóch różnych producentów – Nes i Apator. Są one w pełni interoperacyjne, co oznacza, że bez problemu współdziałają i komunikują się ze sobą w sieci elektroenergetycznej. Pozwala ona zwiększyć konkurencyjność postępowań przetargowych i zapewnia

W aglomeracji wrocławskiej spółka zainstalowała już około 368 tys. liczników w ramach programu AMIplus Smart City Wrocław 4

l ENERGIA elektryczna październik 2018

wyższy poziom bezpieczeństwa inwestycji ze względu na uniezależnienie od jednego dostawcy.

W tym roku firma zdecydowała się instalować urządzenie trzeciego producenta, debiutującego na rynku krajowym i europejskim, japońskiego Mitsubishi Electric. To licznik trójfazowy, zgodny ze standardem OSGP w technologii PLC. Wcześniej licznik zbadano pod kątem interoperacyjności i zgodności ze specyfikacją AMI. Obecnie japońskie liczniki AMI są instalowane w sieci Tauron Dystrybucja głównie dla nowo przyłączanych klientów.

W ubiegłym roku Tauron Dystrybucja udostępnił nową funkcjonalność, która pozwala na zdalną aktywację bezprzewodowego interfejsu komunikacyjnego w inteligentnym liczniku energii elektrycznej.

Dzięki temu klienci spółki mogą obserwować w czasie rzeczywistym zużycie energii poszczególnych urządzeń w domu lub biurze.

Pozwala na to nowa usługa o nazwie HAN Tauron AMIplus.

Od 2015 roku w aglomeracji wrocławskiej Tauron Dystrybucja realizuje program AMIplus Smart City Wrocław, związany z instalacją inteligentnego opomiarowania. AMIplus to system umożliwiający automatyczne przetwarzanie, transmisję i zarządzanie danymi pomiarowymi. Umożliwia on dwukierunkową komunikację między licznikami energii elektrycznej a operatorem systemu dystrybucyjnego, dając jednocześnie dostęp klientowi do bieżącej informacji na temat zużycia energii elektrycznej. Komunikacja odbywa się w technologii PLC (standard OSGP). n

INFORMACJE ZE SPÓŁEK

»»PGE

Oddziały PGE Dystrybucja i PGE Obrót w Skarżysku-Kamiennej świętowały jubileusz 90-lecia. Na uroczystą galę zaproszono pracowników uhonorowanych odznaczeniami oraz znaczną część załogi miejscowych oddziałów obu spółek, które są kontynuatorami tradycji zakładu energetycznego ZEORK, powstałego w 1928 roku. 85 zasłużonych pracowników otrzymało „Medale złote za długoletnią służbę” nadane przez Prezydenta RP, resortowe odznaki honorowe „Za zasługi dla energetyki” oraz odznaczenia zakładowe „Zasłużony dla oddziału Skarżysko-Kamienna”.

Gośćmi jubileuszowej gali byli także parlamentarzyści ziem radomskiej i kieleckiej, przedstawiciele administracji wojewódzkiej i samorządowcy. n

Zdjęcie: PGE

Dziewięć dekad

85 zasłużonych pracowników otrzymało medale, odznaki honorowe oraz odznaczenia zakładowe

»»Energa-Operator

Zdjęcie: Energa-Operator

Inwestycje sieciowe Podpisanie umowy. Od lewej Mariusz Wdowczyk, p.o. prezesa EOP Wykonawstwo Elektroenergetyczne i Michał Magdziarz, dyrektor generalny Oddziału Energa-Operator w Płocku

Energa-Operator rozpoczyna w Kutnie budowę Głównego Punktu Zasilania.

Nowa stacja transformatorowa 110/15 kV Kotliska będzie powiązana z siecią wysokiego oraz średniego napięcia dwutorową linią 110 kV, która powstanie razem z GPZ Kotliska. Zwiększy ona możliwości przyłączeniowe odbiorców energii elektrycznej w gminach Kutno, Krzyżanów i Oporów, które przygotowują się do rozbudowy stref inwestycyjnych. Nowy GPZ ma dla gmin newralgiczne znaczenie.

»»Tauron

Konkurs dla domów dziecka Fundacja Tauron oraz Tauron Dystrybucja zorganizowały kolejny konkurs dla placówek opiekuńczo-wychowawczych, w którym łączna pula nagród wyniosła 400 tys. zł. Do uczestników należało przygotowanie scenariusza gry terenowej z opisem zadań nawiązujących do tegorocznego tematu akcji „Z energią świętujemy stulecie odzyskania niepodległości Polski”. Do udziału we współzawodnictwie zaproszono niemal 200 domów dziecka z województw dolnośląskiego, małopolskiego, opolskiego, podkarpackiego i śląskiego. Finał miał miejsce 12 września na Kopcu Kościuszki w Krakowie. Obfitował w wiele atrakcji i zapewnił dobrą zabawę.

Konkurs jest częścią programu Domy Pozytywnej Energii, który zapoczątkowano w 2005, a od 2011 roku objął cały obszar działania Tauron Dystrybucja. Udział w akcji wzięło już blisko 17 tys. dzieci i młodzieży. n

Pozwoli na dalszy rozwój gospodarczy i zapewni możliwość oferowania potencjalnym inwestorom terenów z infrastrukturą techniczną.

Dzięki zwiększonym możliwościom rekonfiguracji sieci SN, które zapewni inwestycja, zostaną wyodrębnione nowe, znacznie krótsze ciągi liniowe. Wpłynie to znacząco na poprawę pewności zasilania odbiorców. Zakończenie budowy GPZ Kotliska planowane jest w trzecim kwartale 2019 roku. n

»»innogy Stoen Operator

Krótsze kolejki do Biur Obsługi Klienci innogy Stoen Operator mogą skrócić czas oczekiwania w Biurze Obsługi. Zapewnia to „mobilny bilet” na stronie innogystoenoperator.pl. Przy jego pomocy można zająć sobie miejsce w kolejce. Wystarczy wydrukować bilet jeszcze przed dotarciem na miejsce. Obsługa systemu Qmatic jest prosta i odbywa się wyłącznie przez urządzenia mobilne, np. telefon komórkowy. Dodatkowo spółka umożliwiła klientom rezerwację konkretnego terminu wizyty w Biurze Obsługi. n

Informacje ze spółek opracowała Marzanna Kierzkowska

październik 2018 ENERGIA elektryczna l

5

ROZMOWA MIESIĄCA

Najistotniejsze bezpieczeństwo Polski Wywiad z Tadeuszem Skoblem, Podsekretarzem Stanu w Ministerstwie Energii.

»»

Panie Ministrze, sprawuje Pan nadzór nad szerokim spektrum działań prowadzonych przez branżę elektroenergetyczną.

Na Forum Ekonomicznym w Krynicy zaznaczono, że główne kierunki, w których powinna zmierzać polska energetyka to zwiększająca się rola odnawialnych źródeł energii, w tym energetyki rozproszonej, podwyższenie poziomu innowacyjności oraz wzmocnienie współpracy regionalnej.

Podczas toczących się debat akcent postawiono również na zagadnienia związane z poprawą jakości powietrza.

Które z wymienionych zagadnień stanowią priorytet dla działań sektora energetycznego?

Jest i zawsze najistotniejsze będzie bezpieczeństwo energetyczne Polski. Temu celowi ma służyć wytwarzanie energii oparte o stabilną podstawę, uzupełnione o energię z OZE, magazyny energii oraz dynamiczny rozwój energetyki rozproszonej, która w dalszej perspektywie będzie miała istotne znaczenie w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego kraju. Coraz bardziej niezawodna, wyposażona w najnowsze rozwiązania techniczne służące skróceniu przerw w zasilaniu odbiorców oraz rozwijająca się stosownie do potrzeb sieć przesyłowo-rozdzielcza stanowi cel dystrybucji na kolejne lata. Bardzo istotne jest – wydaje się, że ponadczasowe działanie dla branży – ograniczanie oddziaływania energetyki na środowisko.

»»

Czy powyższe kwestie znajdują się również w powstającym dokumencie „Polityka energetyczna Polski"?

Oczywiście. Istotne jest przy tym występowanie licznych powiązań pomiędzy tak sformułowanymi zasadniczymi celami polityki 6 l ENERGIA elektryczna październik 2018

energetycznej. Wdrożenie rynku mocy to wygenerowanie sygnału o charakterze ekonomicznym, który powinien umożliwić odtwarzanie istniejących i budowę nowych mocy wytwórczych, co ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii w średnio- i długoterminowym horyzoncie.

Coraz bardziej niezawodna, wyposażona w najnowsze rozwiązania techniczne służące skróceniu przerw w zasilaniu odbiorców oraz rozwijająca się stosownie do potrzeb sieć przesyłowo-rozdzielcza stanowi cel dystrybucji na kolejne lata. Bardzo istotne jest – ograniczanie oddziaływania energetyki na środowisko.

Przyjmujemy tutaj założenie o priorytetowym traktowaniu możliwości pokrywania zapotrzebowania na moc własnymi (krajowymi) surowcami i źródłami, przy uwzględnieniu wymiany transgranicznej jako czynnika stabilizującego pracę Krajowego Systemu Elektroenergetycznego oraz elementu wywiązywania się z zobowiązań dotyczących współpracy w ramach Unii Europejskiej.

Rozwój elektromobilności stanowi działanie m.in. na rzecz ochrony środowiska przed nadmiernym zanieczyszczeniem (to element Pakietu na rzecz Czystego Transportu), prowadzące również do bardziej równomiernego rozłożenia zapotrzebowania na energię i moc w ciągu doby, czyli m.in. do stabilizowania pracy systemu. Dobra współpraca z samorządami da szansę m.in. na szerokie udostępnienie infrastruktury ładowania pojazdów energią elektryczną (promocję elektromobilności), planowanie energetyczne źródeł wytwórczych ciepła na poziomie lokalnym to zwiększenie wykorzystania czystych źródeł energii i ograniczenie wpływu energetyki na środowisko, a rozwój klastrów energii to jeden z kierunków wzmacniania uniezależnienia lokalnych sieci od systemu elektroenergetycznego, sprzyjający stabilizacji dostaw energii w skali kraju.

»»

Jakie działania, Pana zdaniem, są priorytetem dla podsektorów przesyłu i dystrybucji?

Moim zdaniem, dla spółek dystrybucyjnych i PSE najważniejszymi wyzwaniami są: realizacja szerokiego programu inwestycyjnego i modernizacyjnego, w tym kablowanie i automatyzacja sieci w celu zwiększenia niezawodności dostaw, efektywna współpraca z samorządami oraz rozwój sieci na potrzeby przyłączania infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych.

Skala inwestycji wynika z rzeczywistych potrzeb, ale i możliwości branży. Znaczące budżety przeznaczane przez grupy energetyczne na inwestycje w przesyle i dystrybucji sprawiają, że spółki prowadzą dziś liczne projekty inwestycyjne, które są niezbędne dla rozwoju gospodarki. Warto zwrócić uwagę na znaczenie tych przedsięwzięć i korzyści dla klientów. Obszary inwestycji infrastrukturalnych są bardzo

Zdjęcie: Ministerstwo Energii

ROZMOWA MIESIĄCA

Od prawej: Krzysztof Tchórzewski – Minister Energii, Tadeusz Skobel – Podsekretarz Stanu w ME, Piotr Naimski –Sekretarz Stanu w KPRM, Pełnomocnik Rządu ds. Strategicznej Infrastruktury Energetycznej, Grzegorz Tobiszowski – Sekretarz Stanu w ME, Pełnomocnik Rządu ds. Restrukturyzacji Górnictwa Węgla Kamiennego, Tomasz Dąbrowski – Podsekretarz Stanu w ME

szerokie, a ich znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego kraju olbrzymie.

Według danych Urzędu Regulacji Energetyki, na koniec 2016 roku w wieku ponad 40 lat było 36 proc. linii napowietrznych i 15 proc. linii kablowych należących do pięciu największych polskich dystrybutorów. To się jednak zmienia na korzyść. Inwestycje w sieci są zatem konieczne, chociażby ze względu na lepszą odporność modernizowanej infrastruktury na niekorzystne zjawiska pogodowe.

»» Paradoksalnie, czasem takie

zjawiska atmosferyczne przyspieszają inwestycje w energetyce...

Po raz kolejny chciałbym podziękować za olbrzymie zaangażowanie pracowników spółek dystrybucyjnych i przesyłowej usuwających skutki nawałnic, które kilka razy w 2017 roku przeszły przez nasz kraj. Profesjonalizm, oddanie i solidarność zawodowa to tylko niektóre określenia, których trzeba użyć dla scharakteryzowania ich pracy.

Szczególnie cenny jest fakt, że spółki, które na co dzień należą do konkurencyjnych grup energetycznych, bez wahania w trudnych chwilach wspomagały się specjalistycznymi brygadami. Dzięki temu klienci szybko odzyskiwali zasilanie.

Pragnę też przywołać fakt podpisania

Po raz kolejny chciałbym podziękować za olbrzymie zaangażowanie pracowników spółek dystrybucyjnych i przesyłowej usuwających skutki nawałnic, które kilka razy w 2017 roku przeszły przez nasz kraj.

Profesjonalizm, oddanie i solidarność zawodowa to tylko niektóre określenia, których trzeba użyć dla scharakteryzowania ich pracy.

8 sierpnia przez operatów elektroenergetycznych porozumienia, dzięki któremu usuwanie awarii, w szczególności spowodowanych ekstremalnymi zjawiskami atmosferycznymi, oraz przywracanie dostaw energii elektrycznej będą przebiegały jeszcze sprawniej. Opracowaliśmy również regulacje, które powinny ułatwić operatorom uzyskanie w takich sytuacjach formalnego dostępu do nieruchomości, na których znajduje się infrastruktura energetyczna.

Uważam, że inwestycje w energetyce powinny być prowadzone w sposób planowy, a nie wymuszone ekstremalnymi sytuacjami pogodowymi. Potencjał intelektualny i posiadane doświadczenie branży są wystarczające do tego, aby większość działań można było wcześniej zaplanować.

»»

Co dziś jest bardziej potrzebne: inwestycje w wytwarzanie czy w infrastrukturę przesyłową i dystrybucyjną?

Inwestycje we wszystkich podsektorach są ważne. Prace należy prowadzić równolegle i tak dzieje się w polskich grupach energetycznych. Sytuacja w wytwarzaniu, obok przesyłu i dystrybucji, jest istotna dla Ministerstwa Energii, dzięki temu Krajowy System Elektroenergetyczny jest i będzie nadal zapewniał bezpieczeństwo energetyczne. październik 2018 ENERGIA elektryczna l

7

ROZMOWA MIESIĄCA

»» Dziś wyzwaniem dla energetyki

staje się również smart metering.

Czy uważa Pan, że obejmie on wszystkich klientów polskich firm energetycznych? Czy w najbliższym czasie przewidywane są konsultacje propozycji zmian w prawie w zakresie obowiązującego wdrożenia AMI? Kiedy możemy ich się spodziewać?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, warto przeprowadzić analizę europejskich rynków inteligentnych liczników oraz regulacji prawnych wprowadzonych w poszczególnych krajach. Okazuje się, że nie we wszystkich państwach członkowskich UE rozwiązanie to dotyczy całego kraju.

W sąsiednich Niemczech nie zdecydowano się na masową instalację liczników inteligentnych, bowiem analiza kosztów i korzyści (do której zobowiązane było każde państwo członkowskie UE), ze względu na objęcie nią wszystkich mediów, wykazała nieopłacalność takiego przedsięwzięcia. Odbiorcy zużywający niewiele energii elektrycznej często nie są zainteresowani wykorzystaniem wszystkich możliwości, jakie dają im inteligentne liczniki. Dlatego tak istotnie są w tym obszarze działania o charakterze edukacyjnym. Gdy mówimy o tym zagadnieniu, warto też wspomnieć o kwestii, która nabrała szczególnego znaczenia w ostatnich latach – bezpieczeństwo systemu oraz ochrona danych wrażliwych.

Jedynie kompleksowe podejście do tematu jest gwarantem wymiernych korzyści dla wszystkich uczestników rynku. Taki właśnie projekt przygotowano w Ministerstwie Energii i powinien w najbliższych tygodniach trafić do uzgodnień międzyresortowych oraz konsultacji społecznych.

»»

Kolejnym wyzwaniem dla polskiej energetyki jest udział w walce ze smogiem i promocja alternatywnych do węgla źródeł ogrzewania.

Czy, Pana zdaniem, będzie to szansą dla branży?

Tak. Działania antysmogowe, a tym samym ograniczenie zużycia paliw złej jakości, będą oznaczać wzrost popytu na alternatywne źródła ogrzewania, w tym m.in. ogrzewanie elektryczne. Aby tak się stało, potrzebne będzie stworzenie technicznych możliwości dostaw energii o odpowiednich parametrach, a przede wszystkim jej atrakcyjna cena. Zainteresowanie rządu tematyką niskiej emisji warto wesprzeć działaniami informacyjnymi ze 8 l ENERGIA elektryczna październik 2018

Działania antysmogowe, a tym samym ograniczenie zużycia paliw złej jakości, będą oznaczać wzrost popytu na alternatywne źródła ogrzewania, w tym m.in. ogrzewanie elektryczne. Aby tak się stało, potrzebne będzie stworzenie technicznych możliwości dostaw energii o odpowiednich parametrach, a przede wszystkim jej atrakcyjna cena. Zainteresowanie rządu tematyką niskiej emisji warto wesprzeć działaniami informacyjnymi ze strony branży energetycznej. W związku z przyjmowanymi przez samorządy regionalne i lokalne kolejnymi uchwałami w sprawie ograniczenia użycia paliw węglowych złej jakości, firmy energetyczne powinny prowadzić szersze działania informacyjne na temat wykorzystania do ogrzewania energii elektrycznej.

strony branży energetycznej i przy okazji przypomnieć dotychczasowe aktywności spółek m.in. w promocji ogrzewania elektrycznego. W związku z przyjmowanymi przez samorządy regionalne i lokalne kolejnymi uchwałami w sprawie ograniczenia użycia paliw węglowych złej jakości, firmy energetyczne powinny prowadzić szersze działania informacyjne na temat wykorzystania do ogrzewania energii elektrycznej i podkreślać jej walory ekologiczne, praktyczne i ekonomiczne.

»»

Dlaczego współpraca z samorządami jest tak ważna?

Spółki na co dzień kooperują z samorządami zarówno w zakresie inwestycji, jak i sprzedaży usług. Z tego powodu samorządy są istotnym interesariuszem i potencjalnym sprzymierzeńcem w podejmowanych inicjatywach. Zakres współpracy jest szeroki i powinien obejmować także inicjatywy edukacyjne dotyczące bezpieczeństwa, oszczędności energii, promocję innowacyjnych rozwiązań, budowanie zrozumienia dla inwestycji – szczególnie tych budzących opór społeczności lokalnych – oraz rozwoju elektromobilności.

PTPiREE, zrzeszające polskie spółki przesyłu i dystrybucji, jest organizacją, która już dawno zdała sobie sprawę z wagi tej współpracy. Wasze inicjatywy, prowadzone także z Ministerstwem Energii, zasługują na szerszą promocję i mam nadzieję, że będą się nadal rozwijać. Przedsięwzięcia, które warto promować, to konferencje oświetleniowe czy coroczne samorządowe, na których wręczane są nagrody dla miast i gmin współpracujących ze spółkami energetycznymi.

»»

Zagadnieniem ważnym dla energetyki i samorządów jest rozwój elektromobilności. Czy Polska stanie się europejskim liderem w tym obszarze?

Jest to jeden z priorytetów naszego rządu. Dla energetyki, producentów urządzeń i pojazdów, ale i dla samorządów najważniejszym celem powinna być dziś standaryzacja pewnych rozwiązań technicznych.

Elektromobilność będzie też oznaczać większy popyt na energię, a przede wszystkim promocję rozwiązań ekologicznych.

Publiczny transport elektryczny jest realnym narzędziem w walce ze smogiem.

»» Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiał Wojciech Tabiś

Z DZIAŁALNOŚCI PTPIREE

Debatowano o kodeksach sieci Wrzesień był miesiącem intensywnych prac zespołów oraz komisji, których działalność dotyczy implementacji kodeksów sieci.

20 i 21 września obradował Zespół PTPiREE ds. Kodeksów Sieciowych w Obszarze Przyłączania do Sieci. Celem spotkania było omówienie planu zamierzeń na najbliższy czas, aktualnego stanu prac komisji zadaniowych działających w ramach zespołu, problematyki zmian IRiESD oraz IRIESP, wynikających z wymogów NC RfG, oraz bieżących zadań zespołu.

Odbywały się także posiedzenia podległych mu komisji: • ds. opracowania warunkowi i procedury wykorzystania certyfikatów sprzętu, wydanych przez upoważniony podmiot certyfikujący (NC RfG); • ds. opracowania procedury pozwolenia na użytkowanie oraz wykazu dokumentów i informacji na potrzeby procesu weryfikacji spełnienia wymagań dla modułów wytwarzania typu A, B i C, kontynuowano prace związane z implementacją NC RfG w zakresie pracy komisji; • ds. opracowania procedury pozwolenia na użytkowanie oraz wykazu dokumentów i informacji na potrzeby procesu weryfikacji spełnienia wymagań dla modułów wytwarzania typu D, kontynuowano prace związane z implementacją NC RfG w zakresie pracy komisji; • ds. opracowania procedury weryfikacji zakresu modernizacji jednostek wytwórczych, kontynuowano prace związane z implementacją NC RfG w zakresie pracy komisji; • ds. opracowania procedury i zasad testowania jednostek wytwórczych (NC RfG); 27 i 28 września odbyło się spotkanie Zespołu PTPiREE ds. Kodeksów Sieciowych w Obszarze Zarządzania Siecią. Omówiono m.in. projekt dokumentu dotyczący wymogów technicznych w zakresie komunikacji głosowej i łączności oraz wymieniono informacje i doświadczenia na temat przyjętych rozwiązań technicznych w poszczególnych spółkach w celu dostosowania obiektów stacji do wymogów podtrzymania zasilania przez 24 godziny.

Rada Dyrektorów ds. Systemu Elektroenergetycznego 10 września Rada Dyrektorów ds. Systemu Elektroenergetycznego omówiła m.in. zagadnienia weryfikacji składów i planów działania zespołów działających w ramach Rady, tematy planowane do przedstawienia przez Radę na posiedzeniu Zarządu PTPiREE, kwestię wzorowej instrukcji łączeń ruchowych oraz pozostałe bieżące kwestie leżące w kompetencjach Rady.

Zespół PTPiREE ds. Ruchu 11 września Zespół PTPiREE ds. Ruchu podjął m.in. tematykę raportowania stanu sieci OSD/OSP do Ministerstwa Energii, zakresu wymiany danych wynikających z wdrożenia SOGL oraz statusu prac poszczególnych komisji działających w ramach Zespołu.

Omówiono również inne bieżące działania Zespołu.

BHP i ochrona środowiska 26 września Zespół PTPiREE ds. BHP i Ochrony Środowiska dokonał wyboru nowego przewodniczącego. Przedyskutowano problematykę naliczania opłat za usługi wodne i najnowsze zmiany w ustawie Prawo wodne. Wymieniono informacje na temat zmiany rozporządzenia w sprawie bhp przy urządzeniach energetycznych. Omówiono nowe wymagania w zakresie gospodarowania odpadami, rozbieżności w kwestii właściwego sposobu kwalifikowania zbywanych materiałów i urządzeń, a także zaawansowanie przygotowań do seminarium technicznego PTPiREE „BHP i ochrona środowiska w energetyce”, które zaplanowano od 5 do 6 grudnia. n

październik 2018 ENERGIA elektryczna l

9

Energetycy dla Niepodległej

Prezydent RP Ignacy Mościcki (w środku, na fotelu) wśród uczestników VI Zjazdu Stowarzyszenia Elektryków Polskich, Kraków 1934 rok

W tym roku świętujemy stulecie odzyskania niepodległości. Dla Polski był to czas trudny, przeżyliśmy kolejną wojnę światową i kilkadziesiąt lat pozostawania pod wpływem Związku Radzieckiego. Mimo to nasza gospodarka przez 100 lat rozwijała się i potrzebowała coraz więcej energii.

Energetycy potrafili skutecznie zaspokoić te potrzeby.

Po odzyskaniu niepodległości 11 listopada 2018 roku cała Polska będzie uroczyście święcić 100-lecie odzyskania niepodległości. Niestety, 100 lat temu nie było czasu na świętowanie. Polaków czekała gigantyczna praca, która miała doprowadzić do faktycznego zjednoczenia ziem polskich leżących na terenie trzech zaborów. Sprawę komplikował dodatkowo fakt, że ostateczne granice II Rzeczpospolitej zostały ustalone dopiero kilka lat później, po wygranych powstaniach i zwycięskiej wojnie z Rosją Sowiecką.

Podstawowym problemem stała się konieczność integracji gospodarczej systemów: wodnego, transportowego, łącznościowego i energetycznego. Wyraźnie trzeba podkreślić znaczenie energetyki, która miała bezpośredni wpływ na pozostałe systemy. 5 grudnia 1918 roku zarejestrowano Spółkę Akcyjną Światło i Siła, której celami statutowymi były: rozwój elektryfikacji kraju, budowa, organizacja i eksploatacja ośrodków wytwarzania energii elektrycznej oraz rozbudowa i modernizacja przedsiębiorstw produkujących towary potrzebne do tworzenia polskiej elektroenergetyki.

Gospodarka kraju po latach niewoli była praktycznie w rozsypce.

Szacuje się, że w latach 1914-1920 zniszczeniu uległo 30 proc. majątku narodowego. W niepodległym już kraju obowiązywały trzy waluty. Wymiana handlowa między dawnymi zaborami prawie nie istniała. Reforma z 1924 roku, wprowadzająca nową, silną walutę, 10 l ENERGIA elektryczna październik 2018

złotego dała podstawy do szybszego rozwoju gospodarczego.

Według danych z roku 1920 w granicach Polski (bez Górnego Śląska) działało zaledwie 81 małych elektrowni w sieciach użyteczności publicznej. Funkcjonowało tylko pięć przedsiębiorstw rozdziału energii. Dodatkowo te nieliczne elektrownie i sieci rozdzielcze były bardzo nierównomiernie rozłożone na obszarze kraju. W kilku województwach wschodnich, według danych z 1925 roku, zainstalowano zaledwie 0,8 proc. mocy w elektrowniach, które wytwarzały 0,5 proc. energii. Z biegiem lat (1936 rok) dane te niewiele się poprawiły. Zainstalowana moc wzrosła do 1,5 proc., a produkowana energia nie przekroczyła 1,2 proc.

Szybka odbudowa polskiej energetyki wymagała specjalnych działań ludzi posiadających odpowiednie wykształcenie i – co najważniejsze – mających wizję drogi, która najszybciej doprowadzi do widocznych rezultatów. Tacy ludzie się znaleźli, wykształceni byli najczęściej na uczelniach niemieckich lub rosyjskich. Nie sposób wymienić ich wszystkich, ale kilka nazwisk specjalistów, najczęściej profesorów, wykładowców wyższych uczelni, należy przypomnieć: Michał Doliwo-Dobrowolski, Ignacy Mościcki, Roman Podolski, Gabriel Sokolnicki, Kazimierz Drewnowski, Gabriel Narutowicz i Alfons Hoffman.

W grudniu 1923 roku uruchomiono pierwszy turbozespół elektrowni wodnej Gródek o mocy 1,2 MW. Pełną moc (3,9 MW)

1942, a włączono na krótko w roku 1944. Znaczącą inwestycją energetyczną była elektrownia wodna Rożnów na Dunajcu o mocy 56 MW. Z elektrownią w Rożnowie łączy się ściśle problem zasilania w energię elektryczną Warszawy. Sieć warszawską tworzyły linie napowietrzne i kablowe pracujące na napięciach 30 kV i 35 kV. Głównym dostawcą energii była elektrownia Powiśle o mocy docelowej 100 MW. Elektrownia ta wraz z elektrownią w Pruszkowie, połączone siecią 30 kV, zapewniały wystarczającą ilość energii dla przemysłu i mieszkańców Warszawy. Jednak problemy własnościowe Powiśla, rozwiązane częściowo tuż przed wojną, ograniczały zużycie energii przez miasto ze względu na wygórowaną cenę 1 kWh. Problem ten miał być rozwiązany poprzez połączenie linią 150 kV elektrowni Rożnów, przez Mościce i Starachowice z Warszawą. Niestety, projektu tego nie udało się sfinalizować przed wybuchem wojny.

Inną inwestycją, której nie udało się zakończyć, była elektrownia na Sole w Porąbce. Zdołano jedynie wybudować w latach 19281937 zaporę wodną Porąbka. Elektrownia wodna powstała dopiero w 1954 roku.

W okresie międzywojennym zbudowano i rozbudowano kilka elektrowni miejskich. Można tu wymienić elektrownie w Poznaniu, Łodzi, Białymstoku, czy też w Łaziskach. Obecnie większość tych elektrowni, po przebudowie, to muzea i galerie.

Sterownia i rozdzielnia elektryczna elektrowni w Jaworznie, przy pulpicie inż. Stietz, 1930 rok

Prezes SEP Kazimierz Szpotański oprowadza Ministra Handlu i Przemysłu A. Romana po terenach wystawy elektromechanicznej w Katowicach, 1939 rok

Zdjęcia (x8): Narodowe Archiwum Cyfrowe

elektrownia osiągnęła w sierpniu 1927 roku. W 1925 roku wybudowano linię 15 kV w gabarycie 60 kV z Gródka do Grudziądza, a w roku 1927 powstała pierwsza w kraju linia o napięciu 60 KV, do Torunia. W rekordowo krótkim czasie wybudowano także elektrownię Żur (8 MW) na Wdzie, która została uruchomiona w 1928 roku. Obie elektrownie pozwoliły na stworzenie pierwszego polskiego systemu pod nazwą Sieci Gródka.

23 września 1922 roku Sejm RP przyjął ustawę upoważniającą rząd do budowy portu morskiego w Gdyni. W roku 1934 Gdynia stała się największym portem na Bałtyku pod względem wielkości przeładunków oraz najnowocześniejszym portem w Europie.

Rozbudowująca się Gdynia już na przełomie 1927/28 zasilona została linią o długości 140 km i napięciu 60 kV. Na tej linii, pierwszy raz w Polsce, wprowadzono technologię prac pod napięciem. Szybki rozwój Gdyni spowodował konieczność budowy Elektrowni Parowej Gródek w Gdyni i połączenia jej poprzez stację Chylonia z system 60 kV sieci Gródek.

Powstał pierwszy ogólnopolski Projekt Elektryfikacji Polski.

Zaprojektowano wiele małych elektrowni wodnych na rzekach i rzeczkach na wschodzie Polski. Elektrociepłownia Mościce (31 MW) została pierwszym elementem powstającego na południu kraju polskiego systemu elektroenergetycznego. W 1939 roku ukończono budowę linii 150 kV Mościce – Starachowice. Linię Rożnów – Mościcie i Starachowice – Warszawa ukończono w roku

Centralny Okręg Przemysłowy Elektrownia w Stalowej Woli powstała w ramach projektu Centralnego Okręgu Przemysłowego (COP). Decyzję o budowie podjął Sejm Rzeczpospolitej Polskiej, który zatwierdził plan COP w lutym 1937 roku. Równolegle z hutą powstawało miasto z całą infrastrukturą: domami dla robotników i inżynierów, drogami, terenami rekreacyjnymi i zapleczem edukacyjnym. Inwestycja była często wizytowana przez najwyższe władze państwowe, a postępy budowy śledziła prasa.

Zakłady Południowe (bo taką nazwę nosiła dzisiejsza Huta Stalowa Wola) były inwestycją państwową, realizowaną za

pieniądze państwa i należącą do państwa. 3 maja 1939 roku uruchomiono pierwszą turbinę 20 MW i dwa kotły, w sierpniu drugą turbinę 20 MW i następne dwa kotły.

Równolegle z rozbudową jednostek wytwórczych i sieci elektroenergetycznej rozwijał się polski przemysł elektrotechniczny.

Według danych z roku 1935 w Polsce pracowało wiele fabryk i wytwórni oferujących cały asortyment potrzebny do budowy elementów systemu energetycznego, w tym m.in. fabryka Kazimierza Szpotańskiego.

październik 2018 ENERGIA elektryczna l 11

Energetyka w okresie okupacji Działania niemieckiego okupanta w 1939 roku spowodowały zniszczenie obiektów energetycznych. Przykładowo w elektrowni Powiśle w Warszawie straty były oceniane na 20 mln zł, co stanowiło 16 proc. wartości zakładu. Elektrownia, mimo bombardowań, pracowała do 23 września 1939 roku. Jej zniszczenie, a tym samym pozbawienie miasta oświetlenia, a głównie łączności – zdaniem niektórych historyków – spowodowało kapitulację Warszawy.

Rabunkowa gospodarka prowadzona w Polsce przez okupanta nie oszczędziła przemysłu energetycznego. Na zachodnie obszary Polski, które wcielone zostały do III Rzeszy Niemieckiej, okupant rozciągnął w całości ustawodawstwo niemieckie – przepisy polskie zostały uchylone. Okupant wprowadził w życie na tych terenach rozporządzenie o powszechnych cenach taryfowych dla dostawy energii elektrycznej i gazu. Zarządy przedsiębiorstw były wyłącznie w rękach niemieckich.

Polacy pracowali na stanowiskach robotniczych.

W Generalnej Guberni zarządzenie Hansa Franka podporządkowało całkowicie gospodarkę energetyczną celom wojennym Niemiec, oddając dyspozycję mocy oraz sprawy związane z produkcją energii i jej rozdziałem w ręce administracji okupacyjnej.

Drugi okupant – sowiecki – po 17 września 1939 roku wprowadził na zagarniętych terenach nacjonalizację, którą objęto wszystkie przedsiębiorstwa zatrudniające ponad 40 pracowników albo takie, które dysponowały mocą co najmniej 20 koni mechanicznych.

Nieliczne obiekty energetyczne rozkradano lub ich wyposażenie wywożono w głąb ZSRR. Przykładem może być elektrownia miejska we Włodzimierzu Wołyńskim. Władze sowieckie utrzymywały jedynie w ruchu przemysł wydobywczy i system transportowy, przydatne głównie dla wojska.

Niemcy ze względu na potrzeby armii i przemysłu wojennego dokończyli budowę elektrowni na terenie COP i linii przesyłowych doprowadzających energię do niektórych miejscowości. Rozpoczęto budowę linii przesyłowej 220 kV do Wiednia oraz podjęto przygotowania do budowy elektrowni węglowej w rejonie Jaworzna.

W 1941 roku uruchomiono pierwszy zespół w Elektrowni Wodnej Rożnów. Na krótko (na wiosnę 1944 roku) połączono linią 150 kV Rożnów z Warszawą.

Na terenach wcielonych do Rzeszy m.in. dokończono rozbudowę elektrowni w Poznaniu. Nadmiar mocy spowodował konieczność połączenia systemu poznańskiego z systemem niemieckim, poprzez linię 110 kV Poznań (Czerwonak) – Gorzów. Okupant rozbudował także tzw. szynę górnośląską 60 kV i szynę dolnośląską 110 kV. Przez okres okupacji działały w podziemiu organizacje zawodowe, prowadzono wykłady, odczyty, opracowywano plany rozwoju energetyki polskiej po wojnie. Przedsiębiorstwa energetyczne były też branżą, gdzie można było ukryć osoby poszukiwane.

Walki wojsk radzieckich z niemieckimi na terenach Polski, w latach 1944 i 1945 doprowadziły do olbrzymich zniszczeń struktury energetycznej. Dotyczyło to głównie elektrowni zlokalizowanych w miastach i nielicznych sieci przesyłowych wysokiego napięcia. Przykładem może być wspomniana linia WN 110 kV do Gorzowa, która została częściowo zniszczona, a reszta zdemontowana wiosną roku 1945.

Podobny los spotkał także elektrownię wodną Dychów. Rozbierano także inne obiekty energetyczne i kolejowe, które wywożono do ZSRR. W powstaniu warszawskim bohaterską kartę zapisała elektrownia Powiśle. Wielu powstańców, w tym pracowników elektrowni, poległo. Reszta z poświęceniem pracowała dzięki czemu elektrownia dostarczała energię do 5 września 1944 roku. Po upadku powstania cała aparatura i wyposażenie elektrowni Powiśle zostały wywiezione w głąb Niemiec.

12 l ENERGIA elektryczna październik 2018

Budowa zapory wodnej na Dunajcu w Rożnowie w latach 1935-1941

Po II wojnie światowej Nadszedł koniec wojny. Polska znów była zmuszona do przeprowadzenia jeszcze trudniejszej operacji niż ta z roku 1918 – przymusowej dyslokacji Polaków zamieszkujących tereny utracone na rzecz ZSRR na obszary przyłączone do Polski, a należące dotychczas do Niemiec.

Ludziom po wojnie potrzebna była energia. Polscy energetycy robili, co mogli, aby uruchomić elektrownie i sieci niskiego i średniego napięcia. Zgrupowanie dużych mocy wytwórczych na południu Polski spowodowało konieczność bardzo szybkiego połączenia rejonu Śląska z centralną Polską. Taką inwestycją była pierwsza polska linia o napięciu 220 kV. Inwestorem był Centralny Zarząd Energetyki, a wykonawcą Zjednoczenie Energetyczne Okręgu Łódzkiego. Budowę rozpoczęto 11 listopada 1946 roku, a uruchomienie linii nastąpiło 30 listopada 1947 roku.

Linia połączyła Śląskie (Łagisza pod Będzinem) z Łodzią (Janów) na odcinku 161 km. W linii ustawiono 380 słupów, a średnia rozpiętość przęsła wynosiła 425 m.

W następnych latach budowano kolejne linie 110 i 220 kV, a w roku 1960 oddano do użytku linię w gabarytach 400 kV pracującą do 1964 roku na napięciu 220 kV. Linia ta połączyła elektrownie Turoszów z miejscowością Joachimowie (Częstochowa). Była to pierwsza linia o tak wysokim napięciu. Prowadzono obserwację i badania samego zachowania się linii, jak i jej wpływu na otoczenie. Intensywnie rozbudowywano także sieci SN i nn, nie zawsze stosując dobrej jakości sprzęt z uwagi na tempo prac i brak środków finansowych.

4 czerwca 1989 roku w Polsce odbyły się pierwsze, częściowo wolne, wybory i zmienił się ustrój. Rok 1990 był przełomowym momentem, gdyż dzięki urealnieniu kursu dolara można było wreszcie stosować nowoczesne technologie dotyczące przewodów, jak i osprzętu oraz elektrycznych urządzeń rozdzielczych. W latach 1945-2018 wybudowano w Polsce 11 elektrowni wodnych (trzy szczytowo-pompowe) o mocach większych niż 5 MW. W latach 70. zaprojektowano kaskadę dolnej Wisły, która jednak nie doczekała się dotąd realizacji. W ramach tego projektu wybudowano jedynie elektrownię we Włocławku. Ciągle trwają dyskusje o konieczności budowy stopnia wodnego Nieszawa. Aktualnie w Polsce pracuje blisko 800 elektrowni wodnych, ale tylko 15 dysponuje mocą większą niż 5 MW.

Po 1945 roku wybudowano w Polsce 17 elektrowni konwencjonalnych o mocach powyżej 200 MW. Elektrownie są stale rozbudowywane i modernizowane. Do 2017 roku pracowało 19 elektrowni zawodowych. Ostatnio wyłączono dwie: Adamów i Halemba. Aktualnie prowadzonych jest kilka projektów dotyczących budowy nowych bloków energetycznych w istniejących elektrowniach zawodowych.

Restrukturyzacja polskiego sektora energetycznego

Widok zewnętrzny elektrowni miejskiej w Poznaniu, 1929 rok

Restrukturyzacja energetyki rozpoczęła się na początku lat 90. i polegała przede wszystkim na rozdziale działalności pomiędzy podsektory: dystrybucji (33 zakłady energetyczne) i przesyłu (Polskie Sieci Elektroenergetyczne) oraz wytwarzania.

Później przeprowadzono konsolidacje ówczesnych zakładów energetycznych, wydzielony został także obrót energią elektryczną z działalności podstawowej spółek. W efekcie powstało kilka silnych podmiotów, które działają do dziś (Enea, Energa, Polska Grupa Energetyczna oraz Tauron Polska Energia). Zakład energetyczny w Warszawie został sprywatyzowany i stał się własnością koncernu niemieckiego RWE (aktualnie innogy Polska). Sprywatyzowano również Górnośląski Zakład Elektroenergetyczny, który następnie w 2011 roku został odkupiony przez Grupę Tauron.

Rozwojowi energetyki przez blisko trzydzieści ostatnich lat towarzyszy także Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej, które zostało założone w sierpniu 1990 roku w Baranowie pod Poznaniem. Stowarzyszenie działało w nowej rzeczywistości gospodarczej na rzecz wdrażania nowych rozwiązań w energetyce, dążąc do poprawy efektywności działania sieci energetycznej, jakości usług i obsługi klientów. Te cele do dziś są realizowane i mimo upływu czasu oraz zmian strukturalnych w sektorze, nie straciły na aktualności. Przed branżą stoi wiele nowych wyzwań, w których realizacji PTPiREE również chce aktywnie uczestniczyć.

Przyszłość Wystawa krajowa, pokaz sprzętu elektromechanicznego w Katowicach, 1939 rok

Pracownicy elektrowni Turów w Turoszowie, 1970 rok

Wśród nowych wyzwań, przed jakimi stoi polska energetyka, należy wymienić przede wszystkim problem dywersyfikacji źródeł energii dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Polski. Wymaga to rozwiązania dylematów ekonomicznych, politycznych i środowiskowych. Problem ten jest ściśle powiązany z koniecznością określenia w polskim miksie energetycznym roli odnawialnych źródeł energii. Budowa nowych źródeł wiąże się z koniecznością rozbudowy sieci przesyłowej i dystrybucyjnej na wszystkich poziomach napięć. To zadanie wymaga działań nie tylko techniczno-organizacyjnych, ale także zmian w prawie.

Spółki energetyczne inwestują w ostatnich latach w nowoczesne systemy sterownia i nadzoru sieci. Dotyczy to głównie sieci WN i SN. Te działania są rozszerzane o sieci niskiego napięcia z uwagi na rozwój energetyki prosumenckiej i konieczność budowy wielu punktów ładowania dużej mocy, przeznaczonych do ładowania autobusów i pozostałych pojazdów elektrycznych. Tylko w pełni zautomatyzowana i w pełni sterowalna sieć elektroenergetyczna, także niskiego napięcia, może pozwolić w przyszłości na traktowanie akumulatorów samochodów elektrycznych jako gigantycznego magazynu energii, co może pomóc rozwiązać jeden z podstawowych problemów współczesnej energetyki, którym jest konieczność magazynowania energii.

dr Andrzej Grzybowski Politechnika Poznańska październik 2018 ENERGIA elektryczna l 13

RYNEK I REGULACJE

Trampolina do nowoczesności Bez wątpienia sektor dystrybucji wypełnia swoje podstawowe zadania w sposób coraz bardziej nowoczesny. Rozwój cyfryzacji nie pozostawia co do tego złudzeń. Z czasem będzie się musiał zapewne też dostosować do współpracy z nowymi podmiotami, jak choćby klastrami energii.

Możliwe, że trudne jeszcze do przewidzenia zmiany przyjdą znowu spoza energetyki. Nic już nie będzie jak dawniej.

IRENEUSZ CHOJNACKI Kierunki rozwoju segmentu dystrybucji energii elektrycznej są wielorako determinowane.

Bez wątpienia do głównych czynników wyznaczających trendy należą podnoszenie niezawodności dostaw energii elektrycznej czy ograniczanie strat sieciowych (różnica bilansowa), a więc zadania z podstawowego katalogu obowiązków operatorów systemów dystrybucyjnych (OSD).

W tym obszarze, jak się wydaje, głównym i skądinąd mocno podkreślanym zarówno przez władze, jak i sam sektor dystrybucji energii elektrycznej, kierunkiem zmian będzie kablowanie sieci w celu poprawy właśnie niezawodności dostaw energii.

– Musi być przełom, jeśli chodzi o sieci średniego napięcia (...), o program skablowania sieci, o którym mówił też Minister Energii. (...) Nie jest to łatwe, bo w skali Polski chodzi o inwestycje warte miliardy złotych, ale trzeba podjąć wyzwanie – uważa Robert Zasina, prezes Tauron Dystrybucja oraz PTPiREE. Kablowanie sieci to z punktu widzenia OSD kwestia strategiczna i wydaje się, że od tego trendu nie ma odwrotu, a co najwyżej jakimś znakiem zapytania jest dynamika tego procesu, który zanim osiągnie satysfakcjonujący poziom będzie trwał latami.

– W strategii przyjęliśmy osiągnięcie skablowania sieci średniego napięcia w 2022 roku na poziomie 30 proc., a przypomnę, że obecnie wynosi on 18 proc. A zatem jest to projekt niezwykle ambitny i wymagający też dużych nakładów finansowych – wskazuje Wojciech Lutek, prezes PGE Dystrybucja.

14 l ENERGIA elektryczna październik 2018

Istotny wpływ na rozwój sieci będzie miało również rozpowszechnianie się energetyki rozproszonej. W tym małych źródeł i mikroźródeł wytwarzania oraz elektromobilność, czasami określana mianem nowego, dużego użytkownika sieci.

Prezes Taurona Dystrybucja w kontekście rozwoju energetyki rozproszonej wskazuje, że sieci niskiego napięcia przez wiele lat charakteryzował dość znaczny zapas przepustowości mocy, a przyłączanie kolejnych źródeł szło sprawnie i szybko. Niemniej on już powoli się kończy, co będzie wymagało reakcji. Poza tym w sieci pojawiły się zupełnie nowe zjawiska, obok których sektor nie może przejść obojętnie.

– Okazuje się, że praca drobnych OZE w okresach, kiedy nie ma z nich poboru energii powoduje, że energia jest „wpychana” do sieci SN i klienci odczuwają zbyt wysokie, zawyżone napięcie. Musimy na to reagować – podkreśla Robert Zasina.

PGE Dystrybucja wskazuje, że będzie rosła produkcja energii z odnawialnych źródeł wytwórczych przyłączonych na poziomie sieci dystrybucyjnej. W związku z tym warto zauważyć, że w ślad za zmianami zachodzącymi w sektorze energii, następują też one w przemyśle energetycznym, w tym w segmentach, gdzie głównym lub istotnym klientem jest sektor dystrybucji energii elektrycznej.

– Urządzenia, które oferujemy, bardzo się zmieniły. Kiedyś stacja transformatorowa służąca do zasilania to było zwykłe urządzenie

transformujące do odbiorcy energię ze średniego napięcia na niskie. Obecnie to jest już stacja, która energię nawet magazynuje – mówi Tomasz Stępień, dyrektor Departamentu Badań i Rozwoju ZPUE, spółki, która niedawno zaprezentowała Inteligentną Stację Transformatorową SPS (Smart Power Station) z podziemnym magazynem energii.

Energa-Operator wskazuje jak ważne jest, aby sektor dystrybucji – odpowiadając na potrzeby klientów, dla których energia elektryczna stanowi obecnie medium podstawowe – potrafił technologicznie rozwijać urządzenia do jej pomiaru. Pozwoli to jednocześnie na postęp funkcjonalny, poprzez szybkie pozyskiwanie danych pomiarowych, co determinuje sprawność prowadzenia obsługi klientów w zakresie zawarcia umowy na dostawę energii elektrycznej, zmiany sprzedawcy czy grup taryfowych.

– Ten kierunek możliwy jest poprzez szybkie rejestrowanie informacji w narzędziach informatycznych oraz sprawny ich przepływ nie tylko w procesach obsługi klienta, wytwórców energii elektrycznej, ale także precyzyjne pozyskiwane danych z układów pomiarowych w jak najkrótszym czasie. Rozwój oparty na szybkiej wymianie informacji to kierunek, który obecnie stawiany jest także przed sektorem dystrybucji energii elektrycznej – uważa Katarzyna Kołodziejska, rzeczniczka Energi-Operator.

Obserwowany w tym roku w Polsce, ale także w innych krajach Unii Europejskiej, wzrost cen energii elektrycznej

wynika w istotnej mierze z faktu, że podrożały uprawnienia do emisji dwutlenku węgla. To poprawia konkurencyjność OZE wobec konwencjonalnych źródeł energii i podnosi atrakcyjność inwestycji w energetykę odnawialną, co może mieć znaczenie także dla OSD. – Nie chodzi o podniecanie się tym, że ceny węgla, uprawnień do emisji dwutlenku węgla oraz energii skoczyły. (...) Mnie chodzi o dłuższą perspektywę. Uważam, iż powstały fundamentalne warunki do tego, żeby inwestując rozsądnie w energetykę odnawialną, przede wszystkim w zakresie energii elektrycznej, można było domykać modele biznesowe bez systemów wsparcia – twierdzi Grzegorz Wiśniewski, prezes Instytutu Energetyki Odnawialnej.

O wpływie elektromobilności na kierunki rozwoju sektora dystrybucji i wyzwania, jakie stawia ona przed sektorem, powiedziano już tyle, że zamiast powtarzać tezy o modernizacji sieci, nowym kliencie itp., warto zwrócić uwagę na nowe zjawiska.

Na razie, jak wskazuje prezes Robert Zasina, operatorzy systemów dystrybucyjnych „nie widzą” znakomitej większości tych kilkuset punktów ładowania, które są w naszym kraju. Rzecz w tym, że zbudowano je głównie z wykorzystaniem dotychczasowych mocy przyłączeniowych (m.in. do sieci wewnętrznych hoteli czy restauracji).

Te rezerwy zdają się jednak wyczerpywać.

– Na drugie półrocze 2019 roku w skali kraju, jako operatorzy, mamy ponad 800 wniosków o przyłączenie punktów ładowania. Bardzo dużo i to znaczy, że pojawiło się wielu klientów, którzy chcą postawić punkty ładowania, ale nie mają już rezerwy przyłączeniowej – wskazuje Robert Zasina.

Sektor dystrybucji też zaczyna korzystać z aut elektrycznych, a konsorcjum, w którym uczestniczy PGE Dystrybucja, przygotowuje się do produkcji ładowarek.

– W przyszłym roku wspólnie z Politechniką Lubelską wyprodukujemy własną ładowarkę samochodową o pełnej automatyzacji rozliczenia. Poza tym w ramach pilotażu kupiliśmy kilka elektrycznych samochodów dostawczych. Na razie wypada on pozytywnie i sądzimy, że w tym sektorze taboru będziemy przechodzić na auta elektryczne – deklaruje Wojciech Lutek.

Tauron Dystrybucja zwraca uwagę, że wzrastające zapotrzebowanie na energię elektryczną, w tym szczególnie w strefach aktywności gospodarczej, wymaga gruntownej przebudowy i zwiększenia przepustowości sieci.

Spółka podkreśla, że newralgicznym elementem poprawy niezawodności

Zdjęcie: Adobe Stock © buchachon

RYNEK I REGULACJE

Wzrost cen uprawnień do emisji dwutlenku węgla poprawia konkurencyjność OZE wobec konwencjonalnych źródeł energii

i jakości dostarczanej energii elektrycznej jest przebudowa napowietrznych linii SN na kablowe, zapewnienie rezerwowania zasilania (,,domknięcie'' sieci SN do układów pętlowych), sterowalności (automatyzacja) oraz obserwowalności (monitorowanie) stanu i parametrów elektrycznych sieci SN. Wcześniej czy później, ale w końcu sektor dystrybucji będzie się musiał zmierzyć również z wprowadzeniem na masową skalę inteligentnego opomiarowania. Na razie instalacja systemów AMI (Advanced Metering Infrastructure) ma jeszcze często charakter pilotażowy.

– Do tej pory mamy pilotażowo zamontowane 26 tys. inteligentnych liczników w środowisku wiejskim, w okolicy Augustowa i 27 tys. inteligentnych liczników w środowisku miejskim, w łódzkiej dzielnicy Retkinia. Obecnie dokonujemy analizy projektu, a w przyszłości również nas czeka wyzwanie związane z rozwojem AMI. Do tego dochodzi m.in. rozwój sieci związany z elektromobilnością, ale też kwestia współpracy z klastrami energii elektrycznej, czy spółdzielniami energetycznymi– wymienia Wojciech Lutek.

Istotne dla działalności operatorów systemów dystrybucyjnych będą oczywiście jak zawsze także kolejne nowe regulacje.

Zarówno te będące wyłącznie skutkiem decyzji podejmowanych na poziomie krajowym, jak i wynikające z rozwiązań unijnych.

Wśród tych drugich warto zwrócić uwagę na przepisy, które są stosowane bezpośrednio, czyli bez konieczności uprzedniej implementacji do prawa krajowego, a należą do nich kodeksy sieciowe. Generalnie rzecz ujmując, to narzędzia wdrażania jednolitego rynku energii w UE. Zawierają one wspólne zasady funkcjonowania i zarządzania systemami energetycznymi oraz mają na celu eliminację barier technicznych w integracji unijnego rynku energii.

W tym kontekście z punktu widzenia OSD istotne jest rozporządzenie w sprawie wewnętrznego rynku energii, które też będzie obowiązywało bezpośrednio. Na jego mocy ma być powołana nowa europejska organizacja OSD, czyli EU DSO ( EU Distribution System Operators). Będzie ona uprawniona do tego, żeby brać aktywny udział w tworzeniu prawa europejskiego dla OSD, czyli właśnie europejskich kodeksów sieci.

– Wiele unijnych rozporządzeń wchodzi w życie bezpośrednio. Jeżeli nie będziemy mieli mocnego wpływu na ich przygotowanie, to później pozostanie tylko wdrożenie. Ważne jest, żeby brać udział w pracach nad przygotowaniem tych dokumentów, bo nie jest tak, że każdy kraj ma takie same uwarunkowania. Myślę, że powołanie europejskiej organizacji operatorów systemów dystrybucyjnych będzie dobre dla OSD – ocenia Robert Zasina.

Ze względu na dużą liczbę zjawisk wpływających na sektor dystrybucji trudno jest o proste podsumowanie możliwych obecnie do odczytania kierunków rozwoju sektora, a wymienione w artykule zapewne nie stanowią pełnego ich katalogu. Niemniej, wydaje się warte podkreślenia, że sektor, realizując ciągle swoje podstawowe zadania w sposób coraz bardziej innowacyjny, w istotnej mierze zmienia się pod wpływem zjawisk przychodzących spoza energetyki. Dowodem na to jest chociażby elektromobilność czy ogarniająca niemal wszystkie sfery życia cyfryzacja.

Autor jest dziennikarzem Magazynu Gospodarczego ,,Nowy Przemysł’’ oraz portalu wnp.pl W materiale wykorzystano opinie i informacje przekazane podczas Nowy Przemysł Expo 2018

październik 2018 ENERGIA elektryczna l 15

RYNEK I REGULACJE

Racjonalnie o smogu

W Polsce ze smogiem walczy rząd i samorządy, zarówno wojewódzkie, jak i miejskie. Decydenci zdali sobie sprawę, że niska emisja co roku jest przyczyną poważnych chorób i śmierci tysięcy Polaków. Ustawy, zarządzenia i uchwały ograniczają używanie przestarzałych pieców węglowych, jak również spalanie paliw najniższej jakości. Dla sektora energetycznego to duże wyzwanie. Pojawia się jednak szansa, żeby sprzedawać na większą skalę produkty, które już dziś są w ofercie spółek energetycznych, jak również wykreować nowe.

Ustawa i rozporządzenie W październiku minister energii Krzysztof Tchórzewski podpisał rozporządzenie wykonawcze do ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw, wprowadzającej normy jakości węgla i zakaz sprzedaży paliw złej jakości. W dokumencie znalazły się zapisy dotyczące wymagań jakościowych dla paliw stałych, sposobu pobierania ich próbek, a także metod badania oraz wzoru świadectw jakości paliw. Regulacja wprowadziła okres przejściowy dla miałów węglowych.

Rozporządzenie jest częścią rządowego programu antysmogowego – Czyste Powietrze. W skład pakietu, oprócz rozporządzenia i wcześniejszej ustawy, wchodzą regulacje z 2017 roku dotyczące kotłów grzewczych oraz uruchomiony kilka tygodni temu nabór wniosków do programu termomodernizacji i wymiany pieców domowych.

Po wejściu w życie zapisów rozporządzenia do Polski nie będzie można sprowadzać paliw najgorszej jakości. Sprzedawcy na żądanie klienta będą musieli przedstawić, czym handlują, prezentując dane o kaloryczności i zasiarczeniu paliwa.

Surowsze przepisy zaczną obowiązywać od 2020 roku. Przedstawiciele resortu energii przekonują, że możliwość stosowania miałów węglowych do końca czerwca 2020 roku da szansę producentom, sprzedawcom węgla, ale również konsumentom na dostosowanie się do nowych regulacji. Przedstawiciele Polskiego Alarmu Smogowego uważają jednak, iż termin wejścia w życie nowych przepisów jest zbyt odległy i że toksyczne odpady kopalniane będą nadal spalane w domowych 16 l ENERGIA elektryczna październik 2018

Po wejściu w życie zapisów rozporządzenia do Polski nie będzie można sprowadzać paliw najgorszej jakości.

Sprzedawcy na żądanie klienta będą musieli przedstawić, czym handlują, prezentując dane o kaloryczności i zasiarczeniu paliwa.

Surowsze przepisy zaczną obowiązywać od 2020 roku.

Przedstawiciele resortu energii przekonują, że możliwość stosowania miałów węglowych do końca czerwca 2020 roku da szansę producentom, sprzedawcom węgla, ale również konsumentom na dostosowanie się do nowych regulacji.

kotłowniach do 2020 roku. Kopalnie bez ograniczeń będą sprzedawały zawilgocony i zasiarczony miał.

Wcześniej, na początku lipca, Sejm znowelizował ustawę o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw.

W dokumencie określono zasady kontrolowania jakości paliw stałych wprowadzanych do obrotu. Przedsiębiorców zobowiązano do wystawiania świadectw jakości paliw. Jednocześnie właściciele instalacji spalania o mocy powyżej 1 MW zostali zobowiązani do przekazania sprzedawcy zaświadczenia o prowadzeniu takiej instalacji, jeśli nabywają paliwa niespełniające wymagań jakościowych wskazanych w ustawie. Możliwe też będzie czasowe odstąpienie od norm jakościowych dla paliw w sytuacji ich niedoboru na rynku. Oznacza to, że w przypadku ekstremalnych zjawisk pogodowych lub wystąpienia awarii w kopalniach Minister Energii będzie mógł wydać rozporządzenie o stosowaniu paliw gorszej jakości.

Samorządy w ofensywie Tymczasem samorządy, zarówno miejskie, jak i wojewódzkie, m.in. w Małopolsce, Śląskiem, Opolskiem, Mazowieckiem i Łódzkiem, w międzyczasie przyjmowały już ograniczenia dotyczące eksploatacji kotłów, pieców i kominków.

Pierwszą uchwałę antysmogową przyjęto w styczniu 2016 roku w Małopolsce.

Radni wojewódzcy uchwalili przepisy chroniące powietrze w Krakowie od 1 września 2019 roku. W rezultacie za rok w Krakowie w kotłach, piecach i kominkach nie będzie wolno spalać węgla i drewna. Już od 1 lipca 2017 roku w stolicy Małopolski nie

Zdjęcie: Grzegorz Polak

RYNEK I REGULACJE

Na początku lipca Sejm znowelizował ustawę o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw

wolno spalać węgla niskiej jakości i drewna o wilgotności powyżej 20 proc. Od 1 lipca 2017 roku na terenie całego województwa wprowadzono zakaz stosowania w kotłach, piecach i kominkach niektórych paliw. Weszły również w życie proekologiczne wymagania dla instalacji.

Również Sejmik Województwa Śląskiego przyjął uchwałę, która weszła w życie 1 września 2017 roku. Wprowadza ona ograniczenia dotyczące jakości paliw, jak i standardu palenisk. Tamtejszy marszałek Wojciech Saługa mówi otwarcie, że w walce o zdrowie i życie mieszkańców nie będzie kompromisów. Podaje przy tym zatrważające dane mówiące o tym, że na skutek smogu umiera w Polsce co roku prawie 20 tys. ludzi. W październiku 2017 roku sejmiki w województwach mazowieckim i łódzkim przyjęły podobne uchwały. Od listopada 2017 roku regulacje antysmogowe wprowadzono w Opolskiem. Zanosi się na to, że samorządy wojewódzkie nie powiedziały jeszcze ostatniego słowa. Należy spodziewać się podobnych regulacji również w innych częściach kraju.

Skorzystają przedsiębiorcy i energetyka Działania antysmogowe są szansą dla naszych przedsiębiorców. Poprawa jakości

Działania antysmogowe są szansą dla naszych przedsiębiorców.

Poprawa jakości powietrza, konieczność wymiany nieefektywnych źródeł ogrzewania, ocieplenie domów stwarzają szansę na unowocześnienie gospodarki. Podobnie działo się w innych krajach, gdzie walczono ze smogiem: w Niemczech, Wielkiej Brytanii czy państwach skandynawskich.

Tam ograniczenia w zużyciu paliw stałych i walka ze smogiem doprowadziły do powstania nowych dziedzin gospodarki.

powietrza, konieczność wymiany nieefektywnych źródeł ogrzewania, ocieplenie domów stwarzają szansę na unowocześnienie gospodarki. Podobnie działo się w innych krajach, gdzie walczono ze smogiem: w Niemczech, Wielkiej Brytanii czy państwach skandynawskich. Tam ograniczenia w zużyciu paliw stałych i walka ze smogiem doprowadziły do powstania nowych dziedzin gospodarki.

Walka ze smogiem jest również szansą dla spółek energetycznych. W ofercie niektórych naszych grup energetycznych już znalazły się nowoczesne piece, jak również taryfy antysmogowe. Co prawda perspektywa ewentualnego wzrostu cen energii każe jeszcze raz przyjrzeć się tym ofertom, to jednak nasze spółki energetyczne powinny spojrzeć na działania antysmogowe jak na potencjalną szansę wykreowania i masowej sprzedaży nowych produktów.

Warto sięgnąć po rozwiązania europejskie i światowe.

Wzrost konsumpcji energii elektrycznej, która docelowo będzie wypierać przy ogrzewaniu mieszkań paliwa stałe, jest również wyzwaniem dla energetyki przesyłowej i dystrybucyjnej. Daje on jednak szansę na większą sprzedaż, a tym samym może czynić inwestycje w sektorze bardziej opłacalnymi.

Biuro PTPiREE październik 2018 ENERGIA elektryczna l 17

RYNEK I REGULACJE

Działalność PTPiREE w VI kadencji Upływa właśnie VI kadencja władz PTPiREE, trwająca od wyborów odbywających się 17 października 2013 roku do 25 października bieżącego roku, czyli dnia obrad XXX Zgromadzenia Krajowego.

Podczas tej kadencji podejmowano wiele istotnych zagadnień i działań, koncentrując się przede wszystkim na tych związanych z dystrybucją i przesyłem energii elektrycznej. Prace Komisji i Zespołów PTPiREE koordynowane były przez powołane w październiku 2013 roku Rady Dyrektorów PTPiREE: 1. Radę Dyrektorów ds. Dystrybucji i obsługi odbiorców (RDD) 2. Radę Dyrektorów ds. Taryfowych (RDT) 3. Radę Dyrektorów ds. Zarządzania majątkiem sieciowym (RDM) 4. Radę Dyrektorów ds. Prawa (RDP) oraz powołane w trakcie VI kadencji: 5. Radę Dyrektorów ds. Planowania i Rozwoju (RDR) 6. Radę Dyrektorów ds. Systemu Elektroenergetycznego (RDS).

Ten sposób działania sprawdził się, gdyż pozwolił na bliższą współpracę dyrektorów z danego obszaru w ramach PTPiREE oraz możliwość podejmowania przez Towarzystwo najbardziej istotnych i aktualnych zagadnień z punktu widzenia operatorów.

Szczególnie aktywna działalność prowadzona była w obszarze taryf OSD i polegała przede wszystkim na: ҌҌ wypracowywaniu, we współpracy z URE, modelu regulacji jakościowej OSD, obowiązującego od 2016 roku (w tym określenie katalogu wskaźników jakościowych, metody wyznaczania celów, zasad wpływu realizacji wskaźników na przychód regulowany); zasady wg nowego modelu zostały przedstawione przez Prezesa URE w dokumencie „Regulacja jakościowa w latach 2016 – 2020 dla Operatorów Systemów Dystrybucyjnych, którzy dokonali z dniem 1 lipca 2007 roku rozdzielenia działalności”; ҌҌ analizowaniu zmian w rozporządzeniu „taryfowym”; ҌҌ analizie wpływu katastrofalnych zdarzeń atmosferycznych, które miały miejsce w 2017 roku, na przychód regulowany OSD i wypracowanie propozycji rozliczenia wykonania wskaźników jakościowych za rok 2017 w taryfach OSD na rok 2019; ҌҌ wypracowywaniu propozycji ewaluacji modelu regulacji jakościowej na lata 2018 – 2020; ҌҌ przygotowywaniu opracowań i informacji taryfowych dla ME, w tym aktualnej sytuacji OSD, prognoz wzrostu taryf, konsultacji wdrożenia taryfy antysmogowej i innych; ҌҌ prowadzeniu stałego monitoringu regulacyjnego krajowego i europejskiego.

18 l ENERGIA elektryczna październik 2018

Podczas pięciu lat kadencji na bieżąco były także prowadzone działania w obszarze prawa, w szczególności poprzez: ҌҌ uczestnictwo PTPiREE w procesach legislacyjnych aktów prawnych dotyczących branży, w tym m.in.: nowelizacji ustawy Prawo energetyczne, ustawy o odnawialnych źródłach energii i jej nowelizacji, ustawy o efektywności energetycznej, ustawy o rynku mocy, ustawy o elektromobilności, ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych i jej zmian, ustawy o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich, nowelizacji Prawa zamówień publicznych, projektu założeń ustawy wdrażającej obowiązek AMI, projektu ustaw Konstytucji Biznesu, przepisów ustaw podatkowych, opiniowanie dokumentów Polityki Energetycznej Polski, a także wielu innych dotyczących działalności przedsiębiorstw energetycznych; ҌҌ inicjowanie działań zmierzających do systemowej poprawy regulacji dotyczących posadowienia i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych na gruntach nienależących do przedsiębiorstw sieciowych: ʱʱ prace nad projektem ustawy o korytarzach przesyłowych, ʱʱ opiniowanie projektu kodeksu urbanistyczno-budowlanego oraz zmian w ustawach dotyczących procesu inwestycyjnego (m.in. Prawa budowlanego, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych), ʱʱ złożenie z IGG do Trybunału Konstytucyjnego opinii amici curiae – przyjaciół sądu w sprawie zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu, ʱʱ inicjatywa doprecyzowania ustaw podatkowych w zakresie opodatkowania gruntów, na których posadowiona jest infrastruktura elektroenergetyczna; ҌҌ opiniowanie dokumentów unijnych, w tym np.: pakietu „Czysta energia dla transportu”, projektu dokumentów „Pakietu zimowego”; ҌҌ działalność w zakresie wymiany doświadczeń i koordynacja podejścia do ochrony danych osobowych w energetyce; ҌҌ działalność sądów polubownych z udziałem ekspertów PTPiREE, ҌҌ coroczne raporty na temat przygotowania systemu elektroenergetycznego do sezonu zimowego.

RYNEK I REGULACJE Z kolei głównymi przedsięwzięciami realizowanymi w obszarze dystrybucji i obsługi odbiorców były: ҌҌ prace nad wzorami GUD i GUD-k, a następnie ich zmianami – prace w ramach zespołu PTPiREE, a także wspólne prace PTPiREE, OSDnEE, TOE i KIGEiT we współpracy z URE, ҌҌ prace nad IRiESD – ustalenie wzorcowych zapisów Instrukcji, opracowanie kart aktualizacji IRiESD (m.in. związanych ze zmianą GUD, z przygotowaniem do wdrożenia Centralnego Systemu Wymiany Informacji, ҌҌ prace nad modelem wymiany danych pomiędzy OSD, spółkami obrotu i POB opartym o standard ebIX (CSWI), ҌҌ analizy wskaźników SAIDI/SAIFI, w tym: audyt wskaźników ciągłości zasilania i analizy korelacji ciągłości zasilania z parametrami techniczno-ekonomicznymi; ҌҌ prowadzenie badań satysfakcji klientów OSD: trzyletnie badania obejmujące lata 2014-2016; ҌҌ wypracowanie nowego modelu rozliczeń tranzytów pomiędzy OSD, przyjętego do stosowania przez wszystkich OSD; ҌҌ prace nad treścią, a następnie wdrażanie Kodeksów sieci w obszarach: przyłączania do sieci, zarządzania siecią i bilansowania/ wymagań rynkowych; ҌҌ działania związane z metrologią: postulaty wydłużenia okresów legalizacji liczników oraz wdrożenia legalizacji statystycznej (która została przyjęta do polskiego prawa), przygotowanie opracowań dotyczących metrologii krajowej i zagranicznej oraz udział w pracach Konsultacyjnych Zespołów Metrologicznych Głównego Urzędu Miar; ҌҌ badania charakterystyk obciążenia odbiorców: corocznie opracowywane i przekazywane do OSD standardowe profile dla odbiorców grup taryfowych G i C1x, które OSD zamieszczają m.in. w IRiESD; ҌҌ wspieranie rozwoju elektromobilności w Polsce: w 2016 roku powołanie zespołu ds. e-mobility, analizy związane z rozwojem sieci na potrzeby elektromobilności, przyłączania do sieci stacji ładowania, opiniowano ustawę o elektromobilności i akty wykonawcze do niej, opracowano materiał informacyjny dot. przyłączania do sieci punktów ładowania samochodów elektrycznych; ҌҌ opracowanie Wytycznych określania powierzchni służebności przesyłu niezbędnej do właściwego korzystania z urządzeń; ҌҌ prowadzenie systematycznych prac związanych z poprawą bezpieczeństwa i higieny pracy w energetyce: prace w ramach zespołów powołanych przez ME oraz w ramach PTPiREE, działania związane ze zmianami przepisów prawa, opracowanie Zasad ochrony przed porażeniem i przed przepięciami, w sieciach NN, WN, SN i nn w zakresie projektowania, budowy i eksploatacji, utworzenie platformy wymiany informacji o istotnych wypadkach technologicznych w energetyce; ҌҌ działania związane z uruchomieniem interwencyjnych programów DSR; ҌҌ opracowanie Kodeksu Dobrych Praktyk OSD w celu zwiększenia świadomości klientów w zakresie ich praw, roli OSD i ram prawnych ich działania oraz zasad działania rynku energii; ҌҌ przygotowanie projektu nowelizacji Instrukcji PPN na liniach napowietrznych i kablowych do 1 kV, na bazie której została dokonana aktualizacja wszystkich Instrukcji PPN opracowanych w ramach PTPiREE wraz z programami szkoleniowymi; ҌҌ ograniczanie elementów kradzieży infrastruktury w ramach powołanego przez Prezesów URE, UKE i UTK Memorandum na

Rzecz Przeciwdziałania Kradzieży i Dewastacji Infrastruktury oraz utworzonej dla wsparcia tego celu Fundacji; ҌҌ współpraca z KPRM w sprawie skrócenia czasu przyłączeń do sieci – przekazanie propozycji zmian w przepisach, podjęcie działań – znaczna poprawa pozycji Polski w raporcie Doing Business w podkategorii Getting Electricity.

Niezwykle istotne były także przedsięwzięcia realizowane w obszarze majątku sieciowego, takie jak: ҌҌ analiza zagadnień związanych z przyłączaniem i współpracą odnawialnych źródeł energii z siecią elektroenergetyczną oraz wdrażanie rozwiązań usprawniających przyłączanie OZE, w tym: ʱʱ opracowanie Kryteriów przyłączania OZE do sieci SN i Kryteriów przyłączania OZE do sieci nn, ʱʱ badanie wpływu mikroinstalacji na parametry jakościowe energii elektrycznej, ze szczególnym uwzględnieniem analizy poziomów napięcia w sieci nn i ich wpływu na napięcie w sieci SN, zamieszczenie efektów w opracowaniu; ʱʱ współpraca z organizacjami reprezentującymi OZE i dokonywanie uzgodnień (np. dot. harmonogramów przyłączeniowych, publikacji informacji na temat dostępu do sieci, warunków bilansowania farm wiatrowych, zasad zmiany lokalizacji farm wiatrowych), ʱʱ działania Komisji ds. Mikroinstalacji związane z ujednolicaniem podejścia do kwestii przyłączania i współpracy mikroinstalacji z siecią (np. opracowanie wzorów zgłoszenia i oświadczeń, ujednolicenie kwestii bilansowania i sprawozdawczości), ʱʱ współpraca z ME na etapie przygotowywania propozycji aktów prawnych; ҌҌ przygotowanie do wdrożenia AMI w Polsce: ʱʱ opracowanie Wspólnej Specyfikacji Technicznej (WST) dla liczników do systemów AMI, ʱʱ udział PTPiREE w Warsztatach Rynku Energii, zainicjowanych przez Prezesa URE i PSE, ʱʱ opiniowanie projektów zmian norm w zakresie kompatybilności elektromagnetycznej, w tym ochrony dotychczasowego pasma PLC dla potrzeb liczników AMI, ʱʱ działania związane z zakupem i montażem liczników bilansujących na stacjach SN/nn, ʱʱ opiniowanie propozycji przepisów prawnych dotyczących obowiązku wdrożenia AMI, ʱʱ pozyskano prawa do listwy WAGO, ʱʱ badania opinii publicznej i realizacja kampanii informacyjnej na temat liczników zdalnego odczytu; ҌҌ działania normalizacyjne: współpraca z Polskim Komitetem Normalizacyjnym, prowadzenie badań i finansowanie działalności Komitetów Technicznych, tłumaczenie norm i opracowywanie polskich norm; ҌҌ działania typizacyjne: wydawanie i aktualizacja albumów typizacyjnych; ҌҌ działania prowadzone w konsekwencji ograniczeń w dostawach energii w sierpniu 2015 roku: analizy sytuacji, opracowanie procedur i współpraca z ME w zakresie opracowania nowego rozporządzenia „ograniczeniowego”, weryfikacja zapisów IRiESP dotyczących wyłączeń w trybie awaryjnym oraz metodologii obliczania zapotrzebowania na moc; ҌҌ analizy i wymiana doświadczeń w zakresie prowadzenia ruchu sieci elektroenergetycznych – SCADA; październik 2018 ENERGIA elektryczna l 19

RYNEK I REGULACJE ҌҌ działania Zespołu PTPiREE w zakresie zagadnień dot. Elektroenergetycznej Automatyki Zabezpieczeniowej; ҌҌ optymalizacja gospodarki mocą bierną, w tym analizy dla sieci elektroenergetycznej otwartej i zamkniętej oraz analizy prawne i rozwiązania formalno-organizacyjne dotyczące optymalizacji modułów napięć i gospodarki mocą bierną w KSE; ҌҌ wykonanie pracy badawczej pt. „Ocena gotowości układów SCO zainstalowanych w KSE do realizacji skutecznej obrony przed awariami”; ҌҌ prowadzenie działań związanych z zapewnieniem cyberbezpieczeństwa OSD i OSP; ҌҌ wykonanie ekonomicznej analizy porównawczej linii napowietrznych i kablowych SN; ҌҌ działalność w zakresie łączności radiowej dla energetyki: ʱʱ działania związane z cyfryzacją łączności radiowej energetyki, w tym wykonanie projektów bazowych, ʱʱ prowadzenie analiz i wykonywanie opracowań związanych z systemem radiowym TETRA, jako spełniającym oczekiwania zarówno w zakresie łączności dyspozytorskiej, jak też automatyki i transmisji danych, ʱʱ opracowanie jednolitego planu numeracyjnego dla radiowego systemu łączności dyspozytorskiej standardu TETRA, ʱʱ pozyskiwanie pozwoleń radiowych dla częstotliwości w standardzie analogowym i cyfrowym, ʱʱ pozyskanie w 2017 roku rezerwacji częstotliwości w standardzie cyfrowym na kolejne 15 lat, ʱʱ pozyskanie w 2018 roku rezerwacji częstotliwości użytkowanych dotąd przez system analogowy Digicom7 na kolejne 15 lat, z możliwością ich równoległego stosowania w systemie TETRA, ʱʱ współpraca z ME i innymi resortami w zakresie opracowania optymalnego modelu zapewniającego jak najlepszą łączność radiową w energetyce.

PTPiREE prowadziło także działania w obszarze komunikacji, w tym: ҌҌ stałe działania komunikacyjne, wizerunkowe na rzecz sektora (monitoring mediów, aktywność w mediach społecznościowych, opracowanie materiałów w sytuacjach kryzysowych), ҌҌ prowadzenie ogólnopolskich kampanii informacyjnych, np. „Inteligentne sieci – dla domu, środowiska i gospodarki”, kampanii edukacyjno-informacyjnej na temat rynku energii oraz roli OSD/OSP, ҌҌ wydawanie raportu branżowego „Energetyka przesyłowa i dystrybucyjna”, ҌҌ wydawanie miesięcznika „Energia Elektryczna”, ҌҌ organizacja ogólnopolskiego konkursu „Samorząd przyjazny energii” i konferencji samorządowej, ҌҌ prowadzenie stron internetowych PTPiREE, ҌҌ udział w ogólnopolskich wydarzeniach targowych, m.in. w Poznaniu, Bielsku-Białej, Lublinie i Gdańsku.

W 2015 roku zmieniono logo PTPiREE:

PTPiREE prowadzi też na stałe działalność szkoleniową i wydawniczą ҌҌ W VI kadencji zorganizowano łącznie 117 konferencji, szkoleń i seminariów, w których wzięło udział około 10.000 uczestników.

Prezentowano także ofertę wydawniczą, w tym: ʱʱ miesięcznik „Energia Elektryczna”, ʱʱ 27 albumów typizacyjnych (łącznie 102 tomy), dotyczących linii średniego i niskiego napięcia – podlegają one cyklicznej aktualizacji, ʱʱ 13 publikacji książkowych, ʱʱ 25 instrukcji, w tym m.in. zestaw 18 instrukcji eksploatacyjnych, ʱʱ 5 filmów, materiały szkoleniowe i konferencyjne.

Fundusze europejskie i innowacje ҌҌ Działalność w zakresie wykorzystania funduszy Unii Europejskiej przez sektor przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej: ʱʱ wsparcie spółek w zakresie prawidłowego rozliczania przyznanych dotacji – działania edukacyjne, informacyjne i doradcze oraz monitorowania wdrażania realizowanych programów oraz wydatkowania środków pomocowych w obszarze energetyki, ʱʱ współpraca w ramach zespołów i grup roboczych pod auspicjami resortów: energii (wcześniej: gospodarki) oraz rozwoju (wcześniej: infrastruktury i rozwoju) w zakresie określenie form, zasad i zakresu wsparcia kierowanego na realizację projektów inwestycyjnych w energetyce, ʱʱ uczestnictwo w KM POIiŚ 2014-2020, tym w Grupie roboczej ds. energetyki. ҌҌ Działania proinnowacyjne, w tym: ʱʱ działania Zespołu ds. Innowacji, ʱʱ wykonanie pracy badawczej Możliwość wydzielenia wyspy z generacją rozproszoną przyłączoną do sieci nn, ʱʱ studium wykonalności programu sektorowego w zakresie badań i rozwoju. ҌҌ Działania edukacyjne, promocyjne i doradcze.

Współpraca z innymi organizacjami Trudno jest wypracowywać wspólne rozwiązania dla branży elektroenergetycznej bez współdziałania z innymi organizacjami sektora. W VI kadencji PTPiREE współpracowało z wieloma organizacjami branżowymi w Polsce i za granicą: Polskim Komitetem Normalizacyjnym, Polskim Komitetem Energii Elektrycznej, Izbą Gospodarczą Gazownictwa, Towarzystwem Obrotu Energią, Towarzystwem Gospodarczym Polskie Elektrownie, Polskim Towarzystwem Elektrociepłowni Zawodowych, Polskim Towarzystwem Certyfikacji Energii, Izbą Gospodarczą Energetyki i Ochrony Środowiska, CIGRE, CIRED, COFFED, Polskim Komitetem Światowej Rady Energetycznej (WEC), Stowarzyszeniem Elektryków Polskich, Forum ebiX, KIGEiT. Do kompetencji XXX Zgromadzenia Krajowego będzie należało określenie kierunków działania na VII kadencję. Zaprezentujemy je w kolejnym wydaniu „Energii Elektrycznej”.

Biuro PTPiREE 20 l ENERGIA elektryczna październik 2018

PTPIREE I LEGISLACJA

Działania PTPiREE w obszarze regulacji prawnych we wrześniu 2018 roku L.p.

Obszar działań

Dokumenty i efekty prac • Pismo MPiT w sprawie inicjatywy rezygnacji z sezonowych zmian czasu – 13.09.2018 rok

1.

Inicjatywa rezygnacji z sezonowych zmian czasu – opiniowanie

• Projekt dyrektywy UE – 12.09.2018 rok • Pismo – stanowisko PTPiREE z postulatem pozostawienia czasu letniego – 20.09.2018 rok

2.

Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne (Pe) oraz niektórych innych ustaw

• Projekt nowelizacji Pe z 14.08.2018 roku • Stanowisko PTPiREE do projektu nowelizacji Pe z 20.08.2018 roku

3.

Informacja o przygotowaniach systemu elektroenergetycznego do sezonu zimowego

• Pismo ME – prośba o informacje w sprawie przygotowania do sezonu zimowego 2018/2019 – 23.09.2018 rok

4.

Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych

Inicjatywa rezygnacji z sezonowych zmian czasu – opiniowanie W połowie września Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii (MPiT) skierowało do PTPiREE prośbę o zaopiniowanie propozycji Komisji Europejskiej rezygnacji z sezonowych zmian czasu, wyrażonej w projekcie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zniesienia sezonowych zmian czasu i uchylenia dyrektywy 2000/84/WE. Stanowisko branży – z poparciem projektu oraz postulatem wyboru środkowoeuropejskiego czasu letniego jako urzędowego – przekazano do MPiT we wskazanym terminie.

którą – wraz z pismem przekazującym dokument do rozpatrzenia na posiedzeniu Komitetu Stałego Rady Ministrów – również opublikowano. Co istotne dla OSD, pozostał zapis dotyczący zmian w ustawie o gospodarce nieruchomościami odnoszący się do usług dystrybucji energii elektrycznej. Jak wynika z oceny skutków regulacji, projektowany stan prawny zakłada nadanie decyzji starosty, ograniczającej sposób korzystania z nieruchomości, rygoru natychmiastowej wykonalności. Pozwoli to na dokonywanie niezbędnych prac remontowych, konserwacyjnych czy usuwanie awarii.

Dalszy przebieg prac nad projektem jest monitorowany w ramach PTPiREE.

Projekt nowelizacji ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw

Informacja o przygotowaniach systemu elektroenergetycznego do sezonu zimowego

Na portalu internetowym Rządowego Centrum Legislacyjnego zamieszczono krótki raport z konsultacji publicznych projektu nowelizacji ustawy Prawo energetyczne ze wskazaniem głównych kwestii problemowych podejmowanych przez podmioty zgłaszające.

Stanowisko w ramach konsultacji przekazało również PTPiREE. Jednak większość zgłaszanych uwag nie znalazła odzwierciedlenia w nowej wersji projektu (1.9, opatrzonej datą 13 września),

Pod koniec września Departament Elektroenergetyki i Ciepłownictwa Ministerstwa Energii skierował do PTPiREE prośbę dotyczącą sporządzenia syntetycznej informacji w sprawie przygotowania systemu elektroenergetycznego do nadchodzącego sezonu zimowego 2018/2019. Przekazane dane mają wspomóc opracowanie przez ME informacji dla Prezesa Rady Ministrów i Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego na temat przygotowania do sezonu zimowego

krajowych systemów zaopatrzenia w energię elektryczną i ciepło, z uwzględnieniem zagadnień cyberbezpieczeństwa.

W ramach PTPiREE/OSD przygotowywany jest komentarz ukazujący działania podejmowane przez operatorów systemów elektroenergetycznych dla zapewnienia bezpieczeństwa pracy systemu w nadchodzących miesiącach zimowych.

Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych W drugiej połowie września MPiT skierował do szerokich konsultacji publicznych (w tym do PTPiREE) i ewentualnego zaopiniowania projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych. Celem ustawy, która stanowi wdrożenie do prawa polskiego dyrektywy 2011/7/WE, jest skrócenie terminów zapłaty i zwiększeniem dyscypliny płatniczej w obrocie gospodarczym.

Z całością przekazanych do konsultacji materiałów można zapoznać się na portalu Rządowego Centrum Legislacji.

Zapisy dokumentu są obecnie analizowane w ramach PTPiREE pod kątem wpływu na działalność przedsiębiorstw elektroenergetycznych.

Biuro PTPiREE, Poznań, 29 września 2018 rok

październik 2018 ENERGIA elektryczna l 21

PARAGRAF W SIECI

Rubrykę, poświęconą zagadnieniom prawnym w energetyce, redagują: mec. Katarzyna Zalewska-Wojtuś z Biura PTPiREE i mec. Przemysław Kałek z Kancelarii Radzikowski, Szubielska i Wspólnicy sp.k.

Nowelizacja rozporządzenia taryfowego 12 października poddano konsultacjom społecznym projekt rozporządzenia Ministra Energii zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną.

Proponowane zmiany mają na celu wprowadzenie do aktu wykonawczego nowych mechanizmów bądź rozwiązań, takich jak: 1. konto regulacyjne, 2. model regulacji jakościowej OSD, 3. modyfikacja sposobu naliczania bonifikat za niedotrzymanie parametrów jakościowych energii elektrycznej oraz standardów jakościowych obsługi odbiorców, 4. kwestia naliczania odbiorcom energochłonnym opłat wynikających ze składnika jakościowego.

Konto regulacyjne jest mechanizmem uwzględniania w taryfach operatorów systemów elektroenergetycznych różnic w osiąganych faktycznie przychodach w latach poprzednich w stosunku do przychodów wynikających z zatwierdzanych dla tych lat taryf. Owe różnice wynikają z odwoływania się w procesie kalkulacji taryf do przychodów planowanych, które są weryfikowane następnie w ciągu roku taryfowego przez faktyczne zużycie energii przez odbiorców. Na gruncie obecnie obowiązującego rozporządzenia taryfowego nie ma możliwości dokonania korekty, uniemożliwiając uwzględnianie, przy okazji kalkulacji taryfy, wyższych lub niższych niż planowane, uzasadnionych przychodów uzyskanych przez operatora systemu elektroenergetycznego w poprzednich latach taryfowych. Wprowadzenie tego mechanizmu zapewnić ma stabilny poziom przychodów operatorom systemów elektroenergetycznych, umożliwiający im finansowanie nakładów inwestycyjnych przeznaczonych na modernizację i rozwój infrastruktury elektroenergetycznej, ale 22 l ENERGIA elektryczna październik 2018

także zabezpieczyć odbiorców przed zbyt wysokim poziomem stawek opłat z tytułu usług dystrybucji. Konto regulacyjne jest rozwiązaniem stosowanym w takich krajach jak: Niemcy czy Wielka Brytania oraz w państwach skandynawskich.

Model regulacji jakościowej OSD opracowano w celu monitorowania i poprawy jakości świadczonych usług dystrybucyjnych.

Usankcjonowanie w akcie prawnym rangi rozporządzenia zasad regulacji jakościowej ma na celu poprawę jakości usług dystrybucji energii elektrycznej świadczonych odbiorcom, poprzez monitorowanie takich parametrów jak: czasy przerw w dostarczaniu energii elektrycznej (SAIDI, SAIFI) oraz wskaźnik odzwierciadlający czas realizacji przyłączenia odbiorców IV i V grupy przyłączeniowej (CRP). Parametry te, poprzez określenie celów i weryfikację ich realizacji, mają bezpośredni wpływ na przychód operatorów systemów dystrybucyjnych.

Do rozporządzenia przewidziane jest dołączenie następujących załączników: • nr 1 – regulacja jakościowa dla operatorów systemów dystrybucyjnych posiadających co najmniej dwa sieciowe miejsca dostarczania energii elektrycznej połączone siecią tych operatorów (osdp); • nr 2 – określającego szczegółowo metodykę kalkulacji wskaźników regulacji jakościowej. W szczególności cenne jest, ze względu na możliwość zobiektywizowania modelu regulacji jakościowej, zamieszczenie metodyki wykluczania zdarzeń wyjątkowych w oparciu o metodykę 2.5 Beta, którą opisano w standardzie 1366 IEEE Guide for Electric Power Distribution Reliability Indices i zmodyfikowano do warunków krajowych. Jest to o tyle istotne, że w ostatnich latach wystąpiły zjawiska atmosferyczne o nadzwyczajnej sile, siejąc spustoszenie i powodując przerwy w dostawach energii całkowicie niezależne od wysiłków i starań przedsiębiorstw sieciowych.

W zakresie udzielania bonifikat, nowelizacja wprowadza nowe zasady ich naliczania dla odbiorców za niezachowanie parametrów jakościowych energii elektrycznej i standardów jakościowych obsługi, dostosowując przepisy do możliwości pomiarów i weryfikacji przez przedsiębiorstwo energetyczne. W przypadku niezachowania dopuszczalnych czasów przerw w dostawach energii elektrycznej u odbiorców przyłączonych do sieci wysokich i średnich napięć wprowadzono zasadę automatycznego wypłacania bonifikat, gdyż przedsiębiorstwa dystrybucyjne mają możliwość dokonywania bieżącej i zdalnej weryfikacji dostaw energii tymi sieciami. W przypadku odbiorców przyłączonych do sieci niskiego napięcia, bonifikaty za przekroczenie dopuszczalnych przerw w dostawach energii elektrycznej byłyby wypłacane na wniosek odbiorcy. Zgodnie z projektem, bonifikaty za niezachowanie standardów jakościowych obsługi odbiory będą przyznawane automatycznie, bez konieczności złożenia przez niego wniosku do przedsiębiorstwa energetycznego. Natomiast w przypadku bonifikat z tytułu niezachowania parametrów jakościowych energii elektrycznej, odbiorca będzie musiał złożyć wniosek w celu jej uzyskania. Wynika to z konieczności dokonania przez przedsiębiorstwo energetyczne pomiarów parametrów jakościowych energii elektrycznej w miejscu przyłączenia odbiorcy.

Ponadto, jak wynika z uzasadnienia do projektu, „obecnie funkcjonująca taryfa dystrybucyjna oraz dodatkowe obciążenia dla przemysłu (akcyza, koszt wsparcia energii odnawialnej, kogeneracji, efektywności energetycznej) sprawia, że koszt energii elektrycznej dla odbiorców energochłonnych jest jednym z najwyższych w Europie.” Celem zmian rozporządzenia jest wprowadzenie preferencyjnej stawki opłaty jakościowej dla przedsiębiorstw energochłonnych i łatwiejsze do spełnienia kryteria jej uzyskania. Ma to wpłynąć korzystnie na konkurencyjność polskiego

Zdjęcie: Adobe Stock, PixMedia

PARAGRAF W SIECI

Zgodnie z projektem, rygor natychmiastowej wykonalności będą miały decyzje zobowiązujące właścicieli do udostępniania swoich nieruchomości w celu wykonania czynności związanych z konserwacją, remontami oraz usuwaniem awarii przewodów i urządzeń, służących do przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej

przemysłu energochłonnego, zwłaszcza metalurgicznego.

Projekt precyzuje także takie pojęcia, jak: „rok taryfowy” – rozumiany jako okres 12 miesięcy kalendarzowych, w którym obowiązują zawarte w taryfie ceny i stawki opłat, oraz „cele jakościowe”, czyli te, których realizacja odbywa się poprzez działania na rzecz poprawy jakości świadczonych odbiorcom usług dystrybucji energii elektrycznej, jakości i niezawodności dostarczania energii elektrycznej, jakości obsługi odbiorców oraz zapewnienia optymalnego poziomu efektywności realizowanych inwestycji. Z kolei załącznik nr 1 wyjaśnia precyzyjnie pojęcia wykorzystywane w modelu regulacji jakościowej, m.in. definiując: 1. SAIDIReg – wskaźnik regulacyjny przeciętnego systemowego czasu trwania przerwy (min/odb.), 2. SAIFIReg – wskaźnik regulacyjny przeciętnej systemowej częstości przerw (liczba przerw/odb.), 3. CRPReg – wskaźnik regulacyjny czasu realizacji przyłączenia do sieci niskiego napięcia (%) dotyczy procentowego poziomu umów o przyłączenie odbiorców przyłączanych do sieci niskiego

napięcia zrealizowanych w terminie do 549 dni (18 miesięcy) w stosunku do wszystkich zrealizowanych umów o przyłączenie odbiorców do sieci niskiego napięcia, przy czym czas realizacji przyłączenia liczony jest w dniach kalendarzowych od daty zawarcia umowy o przyłączenie do daty wysłania przez OSDp, powiadomienia o gotowości do świadczenia usług dystrybucji.

Zmiany mają wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Zmiany Prawa energetycznego w Sejmie Do pierwszego czytania w sejmowej Komisji do spraw Energii i Skarbu Państwa skierowano rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw, któremu nadano numer druku sejmowego 2911. Jest to projekt, o którym pisaliśmy we wrześniowym wydaniu ,,Energii Elektrycznej'', dotyczący uregulowania sprzedaży rezerwowej, wdrożenia kodeksów sieci Unii Europejskiej

oraz objęcia całości energii elektrycznej wytwarzanej w Polsce tzw. obligo giełdowym. W treści projektu utrzymał się przepis art. 124b nowy ust. 2a ustawy o gospodarce nieruchomościami, dotyczący nadania rygoru natychmiastowej wykonalności decyzjom, o których mowa w art. 124b, tj. zobowiązującym właścicieli do udostępniania swoich nieruchomości w celu wykonania czynności związanych z konserwacją, remontami oraz usuwaniem awarii przewodów i urządzeń, służących do przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń, niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń, a także usuwaniem z gruntu ciągów, przewodów, urządzeń i obiektów.

Prawdopodobnie nie będzie to jedyna nowelizacja Prawa energetycznego w najbliższym czasie, gdyż podobno w Ministerstwie Energii prowadzone są prace nad kolejną nowelizacją, która m.in. ma uregulować bardziej szczegółowo kwestie magazynowania energii. n

październik 2018 ENERGIA elektryczna l 23

WYDARZENIA

Pracownicy polskiego sektora energii uhonorowani w 100-lecie niepodległości – Na co dzień pracownicy sektora energii pozostają w cieniu. Jednak to ich praca zapewnia nam bezpieczeństwo i sprawnie działającą gospodarkę. Bez ich wysiłku nie mógłby funkcjonować żaden zakład, fabryka czy gospodarstwo domowe, a tym samym nie byłby możliwy rozwój gospodarki – powiedział minister energii Krzysztof Tchórzewski. Dodał, że polski sektor energii powstał od podstaw 100 lat temu i od samego początku jego największym kapitałem byli ludzie na co dzień pracujący przy wydobyciu surowców, wytwarzaniu, przesyle i dystrybucji energii.

– 100-lecie odzyskania niepodległości to wspaniała okazja do podziękowań dla pracowników tej branży. Cieszę się, że możemy uhonorować służbę wszystkich tych, którzy kontynuują piękną tradycję tej niezwykle ważnej dla społeczeństwa pracy – podkreślił szef resortu.

Spotkanie było również okazją do dyskusji nad zagadnieniem edukacji w sektorze energii. Kształcenie przyszłych kadr to jedno z podstawowych wyzwań, przed którym stoi branża.

– Dzisiaj brakuje nam młodych specjalistów, szczególnie z obszaru techniczno-inżynieryjnego. Dlatego podejmujemy szereg inicjatyw, których celem jest rozwój edukacji nowych kadr w energetyce, szczególnie na poziomie szkół technicznych i branżowych. Chcemy pokazać młodym ludziom, że praca w tym sektorze jest atrakcyjna – powiedział Krzysztof Tchórzewski.

Wspólnie z Ministerstwem Energii działają polskie spółki energetyczne, które tworzą programy stypendialne, pomagają w powstawaniu sprofilowanych klas i doposażają szkolne laboratoria.

Podczas spotkania szef resortu energii podkreślił, że działania ministerstwa są spójne i zaplanowane z myślą o przyszłości.

– Modernizujemy górnictwo, dywersyfikujemy źródła dostaw energii, zmieniliśmy system wsparcia dla źródeł odnawialnych i stawiamy na rozwój innowacyjnych technologii. Z optymizmem patrzymy w przyszłość. Wiemy doskonale, że przed nami ciągłe wyzwania, dlatego bardzo ważna jest współpraca całego sektora. Dzięki temu założone przez nas cele stają się coraz bardziej realne, razem możemy więcej – podkreślił.

Po raz pierwszy przedstawiciele wszystkich sektorów związanych z wydobyciem, produkcją, dystrybucją i przesyłem energii 24

l ENERGIA elektryczna październik 2018

Zdjęcie (5x): ME

Zapewniają dostawy energii do naszych domów. Dbają o bezpieczeństwo energetyczne. Niosą pomoc o każdej porze dnia i nocy. Praca osób związanych z wydobyciem, wytwarzaniem i dostarczaniem energii została uhonorowana 27 września 2018 roku podczas uroczystości „Polska energia w 100-lecie niepodległości”. Najbardziej zasłużonych przedstawicieli sektora odznaczył Minister Energii Krzysztof Tchórzewski.

Minister Krzysztof Tchórzewski podczas uroczystości „Polska energia w 100-lecie niepodległości”

zgromadzili się w jednym miejscu, aby uhonorować pracę ludzi, profesjonalistów, którzy niezmiennie od wielu lat przyczyniają się do rozwoju gospodarki. Uroczystość „Polska energia w 100-lecie niepodległości” zorganizowano pod patronatem Prezesa Rady Ministrów, Ministerstwa Energii, Marszałków Sejmu i Senatu oraz Polskiego Komitetu Energii Elektrycznej. Gośćmi wydarzenia byli pracownicy i kadra zarządzająca branż związanych z wydobyciem, wytwarzaniem i dostarczaniem energii do polskich domów, miejsc pracy, środków komunikacji. Podczas spotkania wręczono odznaczenia państwowe oraz resortowe „Za zasługi dla rozwoju energetyki”, „Zasłużony dla górnictwa” oraz „Zasłużony dla przemysłu naftowego i gazowniczego”.

WYDARZENIA

Uroczystość „Polska energia w 100-lecie niepodległości” październik 2018 ENERGIA elektryczna l 25

WYDARZENIA

Sukces to doświadczenie i wsparcie technologiczne Rozmowa z Piotrem Bartmanem, pracownikiem innogy Stoen Operator, wyróżnionym odznaką honorową „Za zasługi dla energetyki” podczas uroczystości Ministerstwa Energii „Polska energia w 100-lecie niepodległości”.

»»

Proszę przyjąć nasze gratulacje!

Pana staż pracy w energetyce – 51 lat – jest imponujący. Co Pana skłoniło do związania się z tą branżą?

W którymś momencie zmieniłem plany i zamiast podjąć studia poszedłem do pracy. Miałem ochotę pracować na liniach napowietrznych, a w Warszawie były takie dwa miejsca – albo Ochota, albo Falenica.

Wybrałem Ochotę i tak już zostało. Poniekąd była to także tradycja rodzinna. Mój ojciec pracował w Okręgowym Inspektoracie Gospodarki Paliwowo-Energetycznej, był też kierownikiem w Zakładzie Zbytu Energii Elektrycznej w Warszawie.

26

Zdjęcie: ME

»»

Na początku pracy zawodowej był Pan elektromonterem. Potem, już na stanowisku biurowym, zajmował się Pan kwestiami przyłączeniowymi.

Który z tych etapów uważa Pan za najbardziej satysfakcjonujący?

Przez pierwsze lata byłem monterem urządzeń stacyjnych, następne dziewięć spędziłem w pogotowiu energetycznym.

W 1976 roku z pracy w terenie przeniosłem się do biura, do działu ogólnotechnicznego. Zakres realizowanych tam wówczas działań był o wiele większy niż obecnie. Oprócz wydawania warunków przyłączeniowych, prowadzono wtedy nadzór nad inwestycjami przyłączeniowymi. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, inwestycje na średnim napięciu realizował zakład energetyczny, natomiast na niskim napięciu klienci we własnym zakresie i – do ustanowienia Prawa energetycznego w 1997 roku – nieodpłatnie przekazywali tak powstały majątek właścicielowi sieci. Dział ogólnotechniczny prowadził całą procedurę, od wydania warunków

Nagrodzony Piotr Bartman (drugi od prawej) podczas uroczystości zorganizowanej przez Ministerstwo Energii

przyłączenia, poprzez nadzór nad inwestycją, aż do odebrania przyłączy i całej dokumentacji techniczno-prawnej. Była to więc również praca częściowo w terenie.

Obecnie wydawanie warunków przyłączenia jest ułatwione pod względem technicznym za sprawą komputerów.

Przed laty schematy sieci były wyłącznie na papierze, a dane dotyczące obciążenia poszczególnych jej fragmentów, pomiarów obciążeń dostępne w Wydziale Dokumentacji oraz kartotekach stacji. Dziś komputer jest dużym technicznym udogodnieniem, natomiast charakter pracy pozostaje niezmienny.

»»

Był Pan zatem świadkiem wielu zmian, które dokonały się w branży na przestrzeni lat. Jak z perspektywy zdobytego doświadczenia je Pan ocenia?

l ENERGIA elektryczna październik 2018

Jeśli chodzi o warunki pracy w terenie, zmieniły się one diametralnie. Większość robót realizowano większym wysiłkiem fizycznym, bardzo często ręcznie. Drążek, łopata i kilof były na porządku dziennym.

W teren jeździło się odkrytym samochodem ciężarowym. Obecnie wyposażenie elektromonterów i warunki pracy są o wiele lepsze.

W pracy biurowej łatwiej dostać się do poszukiwanych danych dzięki komputerom, przez co realizacja pewnych procesów przebiega szybciej. Coś, co kiedyś zajmowało 2-3 dni, dziś robi się w kilka godzin.

Z mojej perspektywy w dystrybucji energii elektrycznej w ostatnich latach największe zmiany zaszły w zakresie większej liczby prac realizowanych pod napięciem, dostępności lepszej jakości urządzeń, rozdzielni, transformatorów, kabli oraz przewodów, nowych układów pomiarowych,

WYDARZENIA ale sama idea dystrybuowania energii pozostała bez zmian.

»»

Pojawiają się jednak w dystrybucji nowe zagadnienia, jak np. elektromobilność, gdzie konieczne jest zdefiniowanie na nowo specyfiki sieci dystrybucyjnej.

W momencie składania zapotrzebowania na moc każdy projektant domu musi przewidzieć, że np. w garażu powinno być miejsce na ładowanie elektrycznych samochodów. Kiedyś szczyt zapotrzebowania na moc przypadał na miesiące zimowe, październik-marzec, natomiast teraz jest to czerwiec-wrzesień. Zmiany wynikające z postępu technologicznego są bardzo szybkie.

Obecnie szczyt obciążenia sieci w gospodarstwach domowych jest największy popołudniami. Możemy to przewidzieć.

Teraz trudno jest jednak prognozować, kiedy będzie przypadał szczyt obciążenia w punktach ładowania samochodów. Wciąż zbieramy doświadczenie w tym względzie.

Są propozycje, aby ładowanie przebiegało w godzinach nocnych, poza szczytem, ale na razie nie zostało to unormowane.

»»

Wieloletnie doświadczenie sprawia, że Pana znajomość zagadnień elektroenergetycznych jest nieoceniona.

Czy młodsze pokolenie energetyków chętnie korzysta z Pana wiedzy?

Jeśli chodzi o wydawanie warunków i analizę sieci, w dystrybucji pracują osoby wykształcone z dużą wiedzą. Jednak moje doświadczenie przydaje się np. przy opisywaniu, jak wyglądają urządzenia, które działają od lat 60. Osoby wykonujące

obecnie pracę biurową nie mają wielu okazji do ich obejrzenia, brakuje tzw. wiedzy terenowej. Dobrze jest więc wytłumaczyć ich działanie. Kiedyś każdy pracownik miał bardzo szerokie pojęcie o sieci i urządzeniach, a obecnie wiedza ta jest bardzo wyspecjalizowana. Kiedyś elektromonter miał ze sobą plan sieci, jechał na uszkodzony odcinek i musiał wyeliminować awarię. Dzisiaj mamy olbrzymie wsparcie technologiczne. Pracownicy terenowi mają bezpośredni dostęp do zasobów informatycznych i mogą aktualizować zmiany w systemach informatycznych na bieżąco.

»» Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiał Rafał Świstak

Wydarzenia w branży 3 i 4 października odbyła się w Warszawie jubileuszowa, piąta Konferencja i Wystawa Radiokomunikacji Profesjonalnej RadioEXPO. Honorowymi patronami imprezy były liczne organizacje i instytucje, w tym Ministerstwo Cyfryzacji, Urząd Komunikacji Elektronicznej, Instytut Łączności, PTPiREE oraz Międzynarodowe Stowarzyszenie TETRA. Wygłoszono wiele prezentacji związanych z najnowszymi technikami radiowymi. Najciekawsze były te, które ukazywały możliwość łączenia specjalistycznych funkcjonalności właściwych systemowi TETRA stosowanemu w łączności krytycznej z szybką transmisją danych i obrazu realizowaną w systemie LTE. Nie zabrakło również ciekawych prezentacji firmowych czołowych dostawców profesjonalnych rozwiązań radiowych, demonstrowanych na żywo pokazów łączności oraz warsztatów praktycznych z zakresu miernictwa radiowego. Ze względu na ciągle aktualną tematykę łączności bezprzewodowej w sektorze energetyki dystrybucyjnej i przesyłowej, obecnych było wielu przedstawicieli OSD i OSP. Wygłoszono referat pt.: „Podsumowanie projektu TETRA w Enerdze-Operator”, który spotkał się z dużym zainteresowaniem specjalistów nie tylko z naszego sektora, ale również służb podległych MSWiA. Członkowie Zespołu PTPiREE

Zdjęcie: RadioEXPO, Rainka

Konferencja RadioEXPO 2018

Krystian Górski, Departament Telekomunikacji w Energa-Operator

ds. Telekomunikacji zapoznali się z najnowszymi produktami, brali udział w wielogodzinnych spotkaniach w gronie klientów i partnerów, aby lepiej poznać aktualny stan rozwoju branży. n

Zmiana sprzedawcy energii elektrycznej Jak wynika z cyklicznego monitoringu URE, na koniec sierpnia 2018 roku liczba odbiorców w gospodarstwach domowych (grupa taryfowa G), którzy zmienili sprzedawcę energii, wyniosła 587 677 i od początku roku wzrosła o 40 810,

czyli o 7,5 proc. Natomiast wśród odbiorców przemysłowych – grupy taryfowe A, B, C – liczba ta wyniosła 198 213, co stanowi wzrost od początku roku na poziomie 5,3 proc.

W lipcu zmiany sprzedawcy dokonało

4 563 gospodarstw domowych, podczas gdy w sierpniu liczba ta wyniosła 5 056. Wśród odbiorców przemysłowych – w lipcu 2018 roku odnotowano 796 zmian sprzedawcy, podczas gdy w sierpniu przeprowadzono ich 456. n

październik 2018 ENERGIA elektryczna l 27

WYDARZENIA

,,Społeczeństwo, energetyka, gospodarka” to główne hasło Konferencji Energetycznej EuroPOWER, której 28. edycja odbędzie się 24 i 25 października w Warszawie. Podczas jesiennej edycji spotkania na pierwszym miejscu zostanie postawiony konsument, któremu powinna służyć cała gospodarka.

Energetyka nie istnieje w oderwaniu od klientów i jej zadaniem jest dostarczać energię elektryczną w atrakcyjnej cenie.

Wszelkie regulacje, wejście rynku mocy, zwiększają koszty, obniżając konkurencyjność naszej gospodarki na rynku zagranicznym. Polska energetyka z całą pewnością ma jednak potencjał, aby iść ramię w ramię z przodującymi firmami z innych krajów, takich jak Niemcy, Włochy czy Chiny. To, co wyróżnia najlepszych to wdrożenie nowoczesnych technologii. A czym innym jest innowacyjność niż wiedza teoretyczna w połączeniu z postawami ludzi?

Przed polską energetyką stoi wiele wyzwań. Z jednej strony dyskusje nad projektem ustawy o rynku mocy i planowanych aukcjach dostaw na przyszłe lata. Z drugiej ciągła zagadka, jak wdrożyć innowacje w branży energetycznej. Polska ma trudność w tym zakresie, więc warto rozmawiać i nagłaśniać temat.

Potrzebne są do tego debaty traktujące o innowacyjności w kontekście globalnych trendów. To tutaj spotyka się grono najważniejszych ekspertów z branży, którzy na przykładzie konkretnych

28

EuroPOWER 2017

wdrożeń zrealizowanych w czołowych firmach będą pokazywać, jak należy zmienić oblicze polskiej energetyki.

Wszelkie informacje na temat XXVIII Konferencji Energetycznej EuroPOWER można znaleźć na stronie internetowej kongresu: www.konferencjaeuropower.pl oraz na profilach społecznościowych na portalach: facebook, twitter oraz linkedin.

PTPiREE objęło wydarzenie patronatem honorowym. n

Czyste powietrze na wsi

Energia jądrowa Od 8 do 10 października obradowała w Warszawie Międzynarodowa Konferencja HTR poświęcona wysokotemperaturowym reaktorom jądrowym.

Jej uczestnicy dyskutowali o najbezpieczniejszej i najbardziej obiecującej technologii – HTGR (High Temperature Gascooled Reactors).

– Zbliża się moment, kiedy reaktory IV generacji pozwolą na wykorzystanie energii jądrowej w wielu nowych obszarach – powiedział wiceminister energii Tomasz Dąbrowski.

W naszym kraju istnieje duży potencjał dla wykorzystania kogeneracji w technologii HTR, związany z zapotrzebowaniem na ciepło o wysokich temperaturach w przemyśle chemicznym, petrochemicznym czy celulozowo-papierniczym.

– Narodowe Centrum Badań i Rozwoju przyznało wsparcie finansowe w wysokości 5 mln dolarów dla wspólnego wniosku projektowego Ministerstwa Energii, Narodowego Centrum Badań Jądrowych oraz Instytutu Chemii i Techniki Jądrowej, obejmującego prace zmierzające do uruchomienia małego wysokotemperaturowego reaktora badawczego – zaznaczył wiceminister. n

Zdjęcie: MMC Polska

XVIII Konferencja Energetyczna EuroPOWER

– Kluczowym elementem rozwoju energetyki poza miastami jest maksymalne wykorzystanie lokalnie dostępnych surowców energetycznych – powiedział wiceminister Tadeusz Skobel podczas III Edycji Międzynarodowej Konferencji „Rozwój energetyki rozproszonej a ograniczenie smogu na obszarach wiejskich”, która odbyła się 11 i 12 października w Grodnie koło Międzyzdrojów.

Wiceminister podkreślał, jak ważne jest w kontekście omawianych zagadnień budowane oddolnie bezpieczeństwo energetyczne. – Poprawę bezpieczeństwa energetycznego należy w tym zakresie rozumieć jako zapewnienie nieprzerwanego dostępu do niezbędnych nośników energii.

Chodzi o to, by ograniczać czynniki sprzyjające powstawaniu sytuacji zagrożenia jej dostaw.

Ministerstwo Energii, we współpracy z innymi resortami i władzami samorządowymi, prowadzi działania na rzecz rozwoju oraz wsparcia energetyki rozproszonej, która może być uzupełnieniem dostaw energii na terenach słabiej zurbanizowanych i na wsiach. Szczególnie istotne są zmiany technologiczne pozwalające zmniejszyć koszty wytwarzania

l ENERGIA elektryczna październik 2018

energii w instalacjach odnawialnych źródeł energii oraz tworzenie warunków regulacyjnych pozwalających na rozwój lokalnych klastrów energii czy spółdzielni energetycznych.

– Skuteczność klastrów energii polega na racjonalnym wykorzystaniu miejscowych zasobów, wdrażaniu najnowszych technologii tam, gdzie jest to użyteczne i opłacalne, a także widocznym wzroście gospodarczym na terenach, gdzie takie klastry działają – powiedział Tadeusz Skobel. Dodał, że pomysł wprowadzenia i rozwoju koncepcji klastrów energii w naszym kraju spotkał się z dużym zainteresowaniem lokalnych społeczności.

Uczestnicy debaty odnosili się do problemów związanych z polską i unijną polityką energetyczną na wsiach w kontekście poprawy powietrza. Podkreślano, że tworzenie lokalnych źródeł energii odnawialnej zwiększa możliwości rozwojowe tych obszarów i powinno doprowadzić do eliminacji urządzeń, które nie spełniają norm emisyjnych. Zwrócono uwagę na konieczność poprawy efektywności wytwarzania ciepła w indywidualnych gospodarstwach domowych.

Opracowała Małgorzata Władczyk

Podnośniki iZoLoWAnE

do prac pod napięciem od 1 do 500 kV.

Windex

Sprzedaż

S: www.windex.pl @: windex@windex.pl

T: +48 52 396 70 45 M: +48 609 446 403 @: sprzedaz@windex.pl

ul. Towarowa 8 89-600 Chojnice

FELIETON

Z umiarem

Ruchomość

Zbliża się kulminacja obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę. Dobra okazja, aby przypomnieć pierwszą polską ustawę regulującą problematykę energetyki.

Akurat pierwszego dnia wiosny 1922 roku uchwalono Ustawę Elektryczną. Zawierała 23 artykuły, które można zmieścić na jednej kartce papieru. Wprowadzała uprawnienia rządowe na wytwarzanie, przetwarzanie, przesyłanie lub rozdzielanie energii elektrycznej. Wydawano je na czas określony. Bezterminowe koncesje, wydane przed wejściem w życie ustawy, miały wygasnąć z mocy prawa 1 stycznia 1972 roku.

Oczywiście nikt nie był w stanie przewidzieć, jak wiele wydarzy się w międzyczasie. Formalnie uchylono ją dopiero w 1962 roku. Stworzono możliwość wywłaszczenia lub czasowego przejęcia nieruchomości potrzebnych do budowy i utrzymania zakładów elektrycznych. Decyzję wydawał wojewoda. Stronie niezadowolonej przysługiwało prawo wystąpienia do sądu o wyższe wynagrodzenie. Nie wstrzymywało to jednakże realizacji decyzji, o ile uprawniony podmiot wpłacił do depozytu sądowego wskazaną w niej kwotę.

Uznano energię elektryczną z mocy prawa za rzecz ruchomą. Nawiasem mówiąc, do dzisiaj Kodeks cywilny nie zawiera definicji ruchomości. Przyjmuje się, że wszystko, co nie jest nieruchomością jest rzeczą ruchomą, którą można przenieść.

Pod opublikowaną ustawą widnieją trzy podpisy: Marszałka Sejmu, Prezydenta Ministrów oraz Ministra Robót Publicznych.

Tę ostatnią funkcję pełnił wówczas Gabriel Narutowicz. W czerwcu powołano go na Ministra Spraw Zagranicznych, a w grudniu wybrano pierwszym Prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej. Tydzień później, w agresywnej atmosferze protestów przeciwników politycznych i pogróżek, został zastrzelony w galerii „Zachęta”. Skądinąd kandydowanie na to stanowisko odradzał mu Józef Piłsudski, z którym był spowinowacony. O Gabrielu Narutowiczu powinniśmy pamiętać nadto z racji jego działalności zawodowej. Był inżynierem 30 l ENERGIA elektryczna październik 2018

»»» » Ustawa Elektryczna z 1922 roku wprowadzała uprawnienia rządowe na wytwarzanie, przetwarzanie, przesyłanie lub rozdzielanie energii elektrycznej.

Wydawano je na czas określony. Bezterminowe koncesje, wydane przed wejściem w życie ustawy, miały wygasnąć z mocy prawa 1 stycznia 1972 roku.

Oczywiście nikt nie był w stanie przewidzieć, jak wiele wydarzy się w międzyczasie.

Formalnie uchylono ją dopiero w 1962 roku.

Stworzono możliwość wywłaszczenia lub czasowego przejęcia nieruchomości potrzebnych do budowy i utrzymania zakładów elektrycznych.

Decyzję wydawał wojewoda. hydrotechnikiem i elektrykiem, profesorem Politechniki w Zurychu. Zyskał uznanie jako pionier elektryfikacji Szwajcarii.

Kierował budową wielu elektrowni

wodnych także w Austrii, Francji, Włoszech i Hiszpanii. W Polsce, już jako minister, nadzorował między innymi budowę hydroelektrowni w Porąbce na Sole. Był jednym z pomysłodawców budowy tamże elektrowni szczytowo-pompowej.

Pasjonatom historii energetyki polecam zajrzenie do rozporządzeń wydanych na mocy tejże ustawy. W jednym określono normalne napięcia elektryczne robocze w granicach od 100 V do 100 kV oraz częstotliwość 50 Hz, aby pięć lat później dopuścić już 220 kV. Drobnym zakładom elektrycznym zbywającym energię w„osiedlach miejskich lub wiejskich o zaludnieniu nie przekraczającem 8000 dusz” umożliwiono uzyskiwanie uprawnień w trybie uproszczonym. Wisienką na torcie będzie zaś studiowanie rozporządzenia Ministra Robót Publicznych z 26 kwietnia 1932 roku „zawierające przepisy techniczne na linie elektryczne prądu silnego”. Czytanie definicji pisanych ówczesnym językiem urzędowym oraz wymagań technicznych wywołuje uśmiech na twarzy.

Scalenie ziem trzech zaborców i stworzenie jednolitego państwa stanowiło olbrzymi wysiłek dla całego społeczeństwa polskiego, a zwłaszcza jego elit politycznych. Wiele udało się osiągnąć ponad podziałami. Polska energetyka wystartowała z 280 elektrowniami o łącznej mocy 210 MW. W dwudziestoleciu międzywojennym liczby te wzrosły ponad ośmiokrotnie. Wybuch wojny udaremnił dalsze plany rozwoju energetyki, przede wszystkim dla potrzeb Centralnego Okręgu Przemysłowego. Sporo zaawansowanych projektów zrealizowano dopiero wiele lat po wojnie. Niestety nie powstała wówczas ogólnopolska sieć elektroenergetyczna.

Historia ta toczy się nadal. Dzisiaj tworzymy ją my.

dr inż. Andrzej Nehrebecki

TERMINARZ

}}6-7 listopada 2018 r.

KOŁOBRZEG

}}13-15 listopada 2018 r.

LUBLIN

}}20-23 listopada 2018 r.

WISŁA

Konferencja Magazyny energii

ENERGETICS Lubelskie Targi Energetyczne

XVII Konferencja Systemy Informatyczne w Energetyce SIwE’18

PTPiREE »»Org.: Inf.: Justyna

Dylińska-Chojnacka tel. 61 846-02-32 dylinska@ptpiree.pl magazyny.ptpiree.pl

Targi Lublin SA »»Org.: Inf.: Klaudia Stęplewska

tel. 81 458-15-50 k.steplewska@targi.lublin.pl

PTPiREE »»Org.: Inf.: Karolina Nowińska

tel. 61 846-02-15 nowinska@ptpiree.pl siwe.ptpiree.pl

}}22 listopada 2018 r.

WARSZAWA

}}23 listopada 2018 r.

WARSZAWA

}}29 listopada 2018 r.

WARSZAWA

Szkolenie„Zasady postępowania przy wykrywaniu NPEE - aspekty prawne”

Szkolenie„Prawo energetyczne dla menedżerów”

Szkolenie„Prawo zamówień publicznych w praktyce przedsiębiorstw energetycznych po nowelizacji, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień związanych z elektronizacją zamówień”

»»

Org.: PTPiREE

»»Org.: PTPiREE

»»Org.: PTPiREE

}}7-9 maja 2019 r.

TORUŃ Międzynarodowa Konferencja Transformatorowa TRANSFORMATOR’19

PTPiREE »»Org.: Inf.: Karolina Nowińska

tel. 61 846-02-15 nowinska@ptpiree.pl transformator.ptpiree.pl

Więcej informacji w terminarzu na www.ptpiree.pl Dział Szkoleń: Sebastian Brzozowski, tel. 61 846-02-31, brzozowski@ptpiree.pl Biuro PTPiREE, ul. Wołyńska 22, 60-637 Poznań tel. 61 846-02-00, fax 61 846-02-09; ptpiree@ptpiree.pl

październik 2018 ENERGIA elektryczna l 31