RadarMagazine

RADARMAGAZINE Op pad met het Buurtteam Overvecht | Elk kind verdient een veilig thuis | Hoe ga je om met armoede? | Het Radicalisation Awareness Network | Radarianen in beeld | Dromen, denken en doen: de Ondernemerskamer van RadarAdvies Column Omar Ramadan ‘Nederland is niet uw land’

WELKOM IN DE WERELD VAN RADAR #samenmeerimpact





www.radar-groep.nl

info@radar-groep.nl

Inhoud 4

Voorwoord

6

De RadarGroep in beeld

8

Op pad met het

Buurtteam Overvecht ‘We hebben ons erin gestort’ Omar Ramadan ‘Nederland is niet uw land’ beeld

18

Hoe ga je om met armoede?

doen: de Ondernemerskamer

30

24

13

Column

14

Vier Radarianen in

20

Dromen, denken en

Elk kind verdient een veilig thuis

Van Thorleif tot Habiba: over het Radicalisation

Awareness Network

34

Dit is wat we doen

Colofon RadarMagazine is een uitgave van RadarGroep BV en wordt verspreid onder opdrachtgevers, relaties en andere geïnteresseerden. Copyright © 2018 RadarGroep BV Artikelen uit RadarMagazine mogen alleen met schriftelijke toestemming van RadarGroep BV worden overgenomen Redactie Public Cinema (www.public-cinema.com), Steven Lenos, Diederik Ludwig, Marvin Musch, David Sondorp, Bart Verhagen (RadarGroep) Hoofdredactie/ beeldredactie Manon Colson, Victor Wollaert Eindredactie Diederik Ludwig Art Direction Marleen van der Veer Ontwerp Marleen van der Veer, Jetske Voorneveld Illustraties Marije Dudink, Marleen van der Veer Tekst Nina Blanken, Manon Colson Fotografie Peter de Krom, Geisje van der Linden, Joke Schut, Bob van der Vlist, Victor Wollaert Druk Drukkerij Tesink BV Contact info@radaradvies.nl, info@radarvertige.nl, info@radarpersoneel.nl

3

Erik Oeloff Directeur RadarGroep

Bart Verhagen Directeur RadarGroep

4

DE KUNST EN KUNDE VAN HET VERBINDEN Bart Verhagen & Erik Oeloff

Radar beweegt zich al 28 jaar in het krachtenveld van mensen en

op lokaal, regionaal en ook op landelijk niveau de vernieuwing door te

overheid in het sociaal domein. Hierbij is niet ons eigen belang, maar

zetten. Deze opgaven zijn groter dan Nederland. Dit blijkt wel als het

het belang van anderen ons uitgangspunt; we willen het verschil maken

gaat om vraagstukken met betrekking tot veiligheid, werkloosheid en

voor anderen. We tonen hierin lef en zijn bereid om het ook echt anders

vluchtelingen. Ook in Europees verband is het besef dat we in gezamen-

aan te pakken. We hanteren een hands-on aanpak en bouwen samen

lijkheid en al doende lerend verder komen. Radar verstaat met advies,

met professionals en burgers aan duurzame oplossingen. We zitten

opleiden, personeelsdiensten en haar uitvoeringsonderdelen als geen

daarmee in de haarvaten van de samenleving en hebben de overtuiging

ander de kunst en kunde van het verbinden en dit is dan ook de belang-

dat dit ook moet om echt tot veranderingen te komen. Dit zit in de ziel

rijkste competentie van onze onderneming gebleken. Radar verbindt

van ons bedrijf. Hiermee creëren we waarde voor onze opdrachtgevers,

burgers, lokale overheden, buurtinitiatieven, aanbieders, maar ook

voor de maatschappij en ook voor onszelf. De omvang en het tempo

Europese landen. Meer betekenis, meer waarde, meer gezamen­lijkheid

van de veranderopgave in Nederland zijn hoog en gemeenten zien de

en dus meer impact: dat is onze missie. Voor u ligt het eerste­­

transformatie van Jeugdhulp, Participatie en Wmo steeds meer als een

RadarMagazine. Een blad vol met verhalen van professionals, burgers

gezamenlijke zoektocht naar hoe de gewenste vernieuwing gereali-

en medewerkers. Over actuele thema’s in het sociaal domein, over kan-

seerd kan worden. Onze opdrachtgevers zijn op zoek naar aanpakken

sen, successen, uitdagingen en verlangens. Bedoeld om te verbinden,

en initiatieven die aansprekend zijn en aanknopingspunten bieden om

te informeren en te inspireren. Veel leesplezier.

5

R AD AR ADVIES Radaradvies.nl

WAT

Verbetering prestaties sociaal domein

HOE

• Verbetering strategie en organisatie • Complexe beleidsimplementatie • (Rekenkamer)onderzoek en beleidsevaluatie

FOCUS

• Regie en inkoop jeugdhulp • Preventie radicalisering • Herstructurering werk en inkomen • Participatie onderkant arbeidsmarkt • Inbedding sociaal ondernemerschap • Vernieuwing welzijn en sociaal werk • Doorontwikkeling sociale wijkteams • Transformatie beschermd wonen • Integratie statushouders

RADAR VERTIGE R ADAR EUROPE Radareurope.nl

WAT

Verbetering prestaties sociaal domein door uitwisseling binnen EU

HOE

• Managen van EU-brede projecten • Verzorgen van trainingen • Evaluatieonderzoek en beleidsadvies

FOCUS

• RAN Centre of Excellence, een EU-breed netwerk en kenniscentrum over preventie van radicalisering • Uitwisseling tussen lidstaten over werk, participatie en inclusie

Radarvertige.nl

WAT

Leren & ontwikkelen

HOE

• Maatwerk leer- en ontwikkeltrajecten • Blended leren en leren op de werkplek • Large scale leerevents • Opleidingen en leergangen

FOCUS

• Agressie en weerbaarheid • Eigen kracht en zelfsturing • Persoonlijke effectiviteit en leiderschap • Interculturele communicatie • Toezicht en handhaving

WIE

WIE 120 TRAINERS EN ACTEURS

WIE 20 ADVISEURS EN 50 EXPERT-ASSOCIÉS 50 ADVISEURS EN 20 ASSOCIÉS

6

RADAR IN BEELD RADAR

PERSONEEL

ZORG & WELZIJN Radarpersoneel.nl

PARTICIPATIES

WAT

Personeelsvraagstukken in het sociaal domein: werving & selectie, matching, detachering, opleiden, projectmatige inzet van (uitvoerende) professionals

HOE • • • •

Snel Flexibel Betrouwbaar Inhoudelijk deskundig en ervaren • Oprecht betrokken • Met verstand van zaken

FOCUS

• Jeugdbescherming, jeugdzorg en jeugdhulp • Veilig Thuis • Sociale teams • Reclassering • Gemeenten

RADARINCLUZIO Wmo Radar Streeft naar een samenleving waar mensen voor elkaar zorgen en zo min mogelijk afhankelijk zijn van overheid, professionals en loketten.

Buurtteamorganisatie Utrecht Sociaal Biedt met 18 buurtteams integrale laag-­ drempelige basiszorg aan inwoners van Utrecht met als doel bevorderen van zelf­ redzaamheid, activering en participatie.

Incluzio Hollands Kroon Levert zorg en onder­steuning aan iedereen in de gemeente Hollands Kroon. Hierbij gaat het om alle taken in het kader van de Jeugdzorg, Wmo en voorliggende voorzieningen.

RadarUitvoering Is een innovatieve en daadkrachtige partner in zorg, welzijn en begeleiding.

WIE +/- 60 PROFESSIONALS

7

STADE ADVIES Adviesbureau voor maat­ schappelijke ontwikkeling dat op een breed vlak een bijdrage wil leveren aan de kwaliteit van samenleven.

SEINPOST ADVIESBUREAU Ruimtelijk-economische en maatschappelijke vraag­­ stukken in dorp, stad en regio.

ZKA CONSULTANTS Toonaangevend advies-­ bureau in de vrijetijdseconomie.

DE OPVOEDPOLI De Opvoedpoli biedt basisen specialistische jeugd-GGZ, jeugd- en opvoedhulp aan gezinnen met kinderen van 0 - 23 jaar.

‘WE HEBBEN ONS ERIN GESTORT’ Op pad met het Buurtteam Overvecht

Het moest echt anders. En dus star t in 2014 het Buur tteam in de Utrechtse wijk Over vecht een pilot. Verschillende professionele hulpverleners gaan generalistische sociale basiszorg verlenen, in de wijk. Ze veranderen van specialistische hulpverlener naar generalist, die kijkt naar alle leefgebieden. Er verander t veel, structuren wankelen, maar vier jaar later kan er oprecht gezegd worden: het was het allemaal waard.

Tekst: Nina Blanken

Fotografie: Peter de Krom

Elf jaar lang kreeg Martien*, een hoogopge-

volwassenen overnam van de overheid, was

generalistische basiszorg gaan verlenen.

leide man van middelbare leeftijd, hulp van

het plotsklaps gedaan met de gespecialiseerde

Waren ze voorheen gespecialiseerd hulpver-

Tom. Tom hielp Martien elke week drie uur bij

thuiszorg waar Martien zoveel steun aan had.

lener, nu ondersteunen en begeleiden ze de

het onderhouden van zijn huis, maar ook bij

Hij werd overgedragen aan het buurtteam van

inwoners van Utrecht bij vragen op allerlei

zijn administratie en andere praktische zaken.

Overvecht, de Utrechtse wijk waar hij woont.

levensgebieden. Daarnaast draagt het team

Hij gaf Martien de gespecialiseerde thuiszorg

zorg voor de toegang tot specialistische

die hij nodig had. Halverwege de jaren tachtig

hulpverlening.

kreeg Martien een psychose, daarna volgde 25

Voor de herziening van het zorgstelsel was het hulpverleningsaanbod sterk versnipperd.

jaar van psychiatrie en vanaf 2004 kwam Tom. Sindsdien leidde Martien een vrij stabiel leven.

Ook door zijn vrijwilligerswerk had Martien het gevoel weer mee te kunnen doen in de maatschappij. Soms was het moeilijk, maar ook dan was Tom er. Zoals die keer dat Martien cold

Martien slikte weer medicijnen, de rust keerde terug en hij sprak zelfs met Tom over afbouwen van het aantal zorguren.

Cliënten hadden vaak te maken met een groot aantal hulpverleners van verschillende instanties, veelal ontbrak het overzicht. De hulpverlener was steeds meer tijd kwijt aan ­registreren en rapporteren, tijd voor maatwerk

turkey stopte met zijn antipsychotica, omdat

was er nauwelijks. En de burger ervoer de hulp

iemand op tv had gezegd dat zijn medicatie

als zakelijk en afstandelijk, of zoals 43-jarige ex-verslaafde Bert het ervoer: te ­gemakkelijk.

vreselijke bijwerkingen had. Binnen twee weken voelde hij zich weer rijp voor opname. Tom nam

De Pilot

Jaarlijks kon Bert zo’n zeshonderd euro aan

contact op met Altrecht, Utrechts specialist in

In 2014, een jaar voor de decentralisatie,

subsidie bijverdienen, omdat hij recht had

geestelijke gezondheidszorg, en voorkwam een

starten de Buurtteams Utrecht met een pilot

op mantelzorg: ‘Met een maatje had ik een

opname. Martien slikte weer medicijnen, de

in Overvecht. Het team bestaat uit verschil-

ruilhandel. Hij was mijn mantelzorger en ik de

rust keerde terug en hij sprak zelfs met Tom over

lende professionele hulpverleners die veel

zijne. Zo kregen we allebei een potje waar we

afbouwen van het aantal zorguren. Maar toen,

ervaring hebben in de wereld van hulpverle-

van konden blowen en drinken.’ Of hij dat nu

in 2014, vlak voordat de gemeente de zorg aan

ning, welzijn, wonen en werk en allemaal

mist? Nee, hij is er niet rouwig om.

8

buurtteammedewerker meindert de groot bij de viskraam op de markt

In zijn beleving gooit de regering nu een stuk

echt anders. ‘Het buurtteam,’ zegt Willemijke,

bibliotheek, in verzorgingstehuizen, bij Bure-

minder geld weg. Sinds een jaar werkt Bert als

‘staat zo dichtbij de klant, dat we per direct

zina (een soort huiskamer waar mensen elkaar

fietsenmaker bij het 50|50 Workcenter van het

meer of minder zorg kunnen geven. In de

kunnen ontmoeten) en zelfs bij de viskraam op

Leger des Heils: ‘Niet voor de vrijwilligersver-

opstartfase was het nog de bedoeling dat we

de markt. Zo houden we ook zonder huisbezoek

goeding, maar als dagbesteding. Van het UWV

mensen niet meer dan drie maanden zouden

contact met de bewoners.’

hoef ik alleen te doen wat ik leuk vind.’

begeleiden, maar de praktijk leerde ons al

Bert kwam in aanraking met het buurtteam

snel dat dit niet reëel is. Soms is één gesprek

omdat hij voor zijn werk bij 50|50 een indi-

voldoende, soms heeft iemand langdurige

catie Arbeidsmatige Activering nodig had.

begeleiding nodig, dat wisselt per persoon.

Het buurtteam was in het geval van Bert de

Het gaat erom dat we doen wat nodig is.‘

toeleiding naar specialistische begeleiding.

Buurtteammedewerker Yvonne Botter is blij

Verder heeft hij naar eigen zeggen weinig met

met de nieuwe manier van werken. Al is ze

het buurtteam van doen. Alleen op woens-

ook wel weer toe aan wat meer houvast, niet

dag, dan komt hij even een uurtje vrijwillig

dat vaste stramien van vroeger, wel iets meer

fietsen repareren: ‘Misschien word ik nog eens

structuur. ‘Het is mooi dat we maatwerk kun-

zelfstandig fietsenmaker.’

nen leveren, naar mogelijkheden kunnen kijken

‘Het buurtteam staat zo dichtbij de klant, dat we per direct meer of minder zorg kunnen geven.’

en buiten de kaders mogen denken. Maar

Hulp van een vriendin

Bij de viskraam

hoever ga je daarin? We zijn continu met elkaar

Martien was niet blij met de overdracht naar

Volgens Willemijke de Vroom, programma­

op zoek naar de grenzen van het generalistisch

het gloednieuwe Buurtteam, het maakte hem

manager van Buurtteam Overvecht, waren er

werken.’ Net als Willemijke werkt Yvonne vanaf

onzeker. Hij miste de gespecialiseerde onder-

veel mensen die de overgang moeilijk vonden:

het eerste uur bij het buurtteam in Overvecht.

steuning. Tijdens het overgangsproces, dat een

‘De verandering was niet hun eigen keuze, ze

‘We hebben ons erin gestort,’ zegt Yvonne, en

aantal maanden duurde, maakte hij kennis

kregen te horen dat ze werden overgedragen

het was het waard: ‘We zitten zo dicht op de

met Henriek, zijn buurtteam­begeleider. Samen

aan het buurtteam, maar het buurtteam,

wijk, dat maakt de zorg veel laagdrempeliger.’

maakten ze een inventarisatie van Martiens so-

wie is dat? Logisch dat mensen het moeilijk

Yvonne en haar collega’s werken niet alleen

ciale netwerk en onderzochten ze zijn situatie.

vonden. Het buurtteam wilde doen wat nodig

vanuit een eigen gebouw in de wijk. ‘We gaan

Henriek vroeg hem hoe zijn dagen eruitzagen,

was. En dat betekende niet dat iedereen

ook de wijken in en zitten op plekken waar veel

wat hij graag deed, wat hij zelf wilde doen en

hetzelfde zou krijgen als voorheen. Dat bracht

bewoners bij elkaar komen,’ zegt Yvonne. ‘We

waar hij hulp bij nodig had. Ze kwamen erop uit

structuren aan het wankelen, maar het moest

hebben bijvoorbeeld inloopspreekuren in de

dat Martien vooral verlangde naar praktische

9

10

11

in de

‘huiskamer

van de buurt’ burezina

hulp. In de jaren tachtig en negentig was

hem met het onderhouden van zijn woning. Ze

Martien twee keer opgenomen vanwege een

heeft weliswaar minder tijd voor hem dan de

verwaarloosd huishouden. Schoonmaakploe-

gemeente, maar de goede sociale band bleek

gen reinigden zijn huis. Dat zou hem niet nog

belangrijker dan het aantal uren. Henriek en

van de buurtteams een aanbesteding uit.

een keer overkomen. Dus besloten Henriek en

Martien zien elkaar nog heel af en toe. In het

RadarIncluzio won en richtte de Stichting

Martien een paar keer samen de handen uit

buurthuis of op straat, zo groot is Overvecht

Buurtteamorganisatie Sociaal (BTO) op.

de mouwen te steken. Ze zeemden de ramen,

niet. Als het nodig is, dan zal hij Henriek bel-

RadarAdvies is vanaf de start in 2014 betrok-

wasten de gordijnen en dronken koffie. Dat

len. Maar nu gaat het goed. Martien doet nog

ken geweest bij het opzetten en inrichten

Martien echt niet zonder ondersteuning kon,

steeds vrijwilligerswerk bij een zorginstelling

van de organisatie. RadarVertige verzorgde

werd wel duidelijk. Henriek regelde hulp uit de

en bij een cultuurinstelling, hij bezoekt musea,

Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo),

fotografeert, zit bij een fotoclubje, bezoekt

het creëren van een lerende organisatie. En

anderhalf uur per week hulp in de huishouding.

vrienden. Het is nog steeds niet gemakkelijk,

RadarPersoneel levert wanneer nodig extra

Maar al na een half jaar zette Martien de hulp

maar zegt Martien: ‘Ik red me en ben best trots

stop. Het element van gespecialiseerde hulp,

op wat ik heb bereikt.’

waar hij zo aan was gehecht, was er niet meer.

De Wmo-hulp draaide alleen om het schoonhou-

*De namen van Martien en Tom zijn op verzoek

den van zijn woning, en dat gebeurde telkens

uit privacy oogpunt gefingeerd. De echte

door vreemden. ‘Zo werkte het niet’, dacht

namen zijn bij de redactie van RadarMagazine

Martien. ‘Ik moet het loslaten en uitzoeken

bekend.

wat wel werkt.’ Sinds begin 2016 krijgt Martien hulp van een vriendin. Tegen betaling helpt ze

12

De gemeente Utrecht schreef na de pilotfase

het leertraject, waarin het accent lag op

sociale professionals.

‘NEDERLAND IS NIET UW LAND’

Omar Ramadan Directeur RadarAdvies

Op Twitter maakt het @DutchmanDavid niet uit dat ik onze EU-partners

Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag, loert segregatie. De econo-

meld dat de ‘new face of alt-right in my country’ flirt met antisemitisme

mische hoogconjunctuur drijft prijzen van koopwoningen enorm op.

en afgeeft op feminisme. Zelfs als ik zeg dat ze geweld legitimeren,

Tegelijkertijd weten overheden en corporaties scheefwonen nauwelijks

levert dat geen protest op. Wat hem vooral tegen de borst stuit, is dat

aan te pakken, en worden nieuwe sociale huurwoningen gebouwd,

ik denk hier thuis te horen en spreek van ‘my country’. Het antwoord

omdat de bestaande voorraad voor een deel bezet wordt door mensen

van @DutchmanDavid: ‘Nederland is niet uw land.’

die inmiddels niet meer tot de doelgroep behoren. Steden als Amsterdam

Zonder schuren geen glans. Het mag in het publieke debat best wel wat

mogen niet alleen maar toegankelijk zijn voor armen en rijken. Maar dat

knetteren. Zo kom je tot betere inzichten. Mits je nog naar de ander

gebeurt wel, indien we niet bouwen voor middengroepen en ze bij het

wilt luisteren. En die überhaupt ziet staan. We moeten elkaar nog wel

bieden op een (gezins)woning verliezen van speculanten. En dan heb je

treffen om sociale problemen te kunnen

geen gemengde stad maar vooral homogene

bespreken en op te lossen.

buurten zonder verrassende ontmoetingen.

Dat is zo bij radicalisering, maar ook bij

Ook over de EU treffen we elkaar niet meer. Je

schooluitval, betaalbare ­woningen en

bent voor of tegen. En vooral dat laatste. Een

de Europese Unie. Je moet elkaar op zijn minst tegenkomen om die vraagstukken te

Het mag in het publieke debat best wel wat knetteren

goede discussie hoe de unie te hervormen ontbreekt zo, in ieder geval in stamkroeg en

adresseren. Indien je je buren nooit treft

op weg naar het stemlokaal.

op het schoolplein of een ouderavond, kun

Ook in iets saais als ons vestigingsklimaat

je moeilijk van gedachten wisselen hoe

voor multinationals loert het gevaar van

het onderwijs aan kinderen vorm te geven.

elkaar kwijtraken. Want wanneer komt de

Het tv-­progamma Nieuwsuur legde onlangs bloot dat een Rotterdamse

topman van Nike ons uitleggen dat zijn Europese hoofdkantoor in big

middelbare school er alles aan doet om zorgleerlingen te weren. Door

city Hilversum zetelt, zodat ze een sloot geld kunnen rekenen voor de

proeflessen als entreetoetsen te gebruiken, weren ze kids met bijvoor-

royalty’s op hun logo? En dan bedoel ik niet dat anderen gebruik mogen

beeld dyslexie. Andere scholen in de buurt hebben daardoor relatief veel

maken van die dikke streep op al hun sportkleren die ze de swoosh

leerlingen die extra zorg vergen. Benieuwd hoe een school die mikt op

schijnen te noemen. En daar dan voor moeten betalen. Nee, binnen

leerlingen zonder krasje een bespreking over gemeentelijke zorgstruc­

Nike betaalt het ene aan het andere Nederlandse dochterbedrijf enorme

turen voert. En hoe een school met vooral zorgleerlingen mee kan praten

royalty’s! Wat voor realiteit is dat? Ik betaal mijn collega toch ook niet

over het stimuleren van hoogbegaafden. Zeker in de wijken van de G4,

voor het copyright op dit gezamenlijke magazine?

13

RADARIANEN Vier portretten Tekst: Manon Colson

Fotografie: Victor Wollaert

Jan Boer (61)

gezorgd dat ik milieukunde ben gaan studeren.’

Leermanager omgevingsrecht bij RadarVertige sinds 2012

Inhoud ‘Samen met een leercoach verzorg ik als leermanager trainingen en complete leergangen. Voor toezichthouders bijvoorbeeld. Hoe

Studie Milieurecht in Deventer en Utrecht

spreek je iemand aan op het feit dat hij volgens de wet iets fout doet?

Woont in Maarssen

De coach houdt zich bezig met de gedragsindicatoren, ik zit er voor de

Zeepbellen ‘Toen ik nog slank en blond was, moest ik me elke dag

inhoud. Daar schakelen we de hele dag tussen: inhoud, wetgeving en

fietsend een weg banen door de zeepbellen om naar school te gaan. De

hoe die toe te passen.’

Persil-fabriek loosde namelijk vrolijk het afvalwater in de Hollandse

Onder de radar ‘Ik word ook wel Johnny ‘B’ Blues genoemd, omdat ik in

IJssel, met alle gevolgen van dien. Dat heeft me geïnspireerd en ervoor

mijn vrije tijd blues evenementen organiseer.’

BEKIJK DE FILM

14

Wessel Haanstra (30)

te voorkomen dat ze het wiel opnieuw moeten uitvinden. We zetten de

Adviseur bij RadarEurope sinds 2013

mensen die met hun poten in de klei staan centraal.’

Helpen ‘In mijn studententijd deed ik onderzoek naar reclames die nie-

Studie Sociologie en Urban Planning aan de Universiteit van Amsterdam

mand wilde zien over producten die niemand wilde kopen. Heel helder:

Woont in Amsterdam

dat was niet wat ik wil. Ik wil iets toevoegen, mensen helpen. RAN is

In de klei ‘RAN (Radicalisation Awareness Network) is een netwerk

voor de Europese Commissie het belangrijkste project in de preventie

van eerstelijnswerkers die te maken hebben met mensen die vatbaar

van radicalisering, binnen en buiten de EU wordt gekeken naar wat wij

zijn voor radicalisatie of al geradicaliseerd zijn. Wij brengen deze

doen en zeggen.’

mensen bij elkaar, zodat ze trends kunnen signaleren, maar ook zodat

Onder de radar ‘Als ik niet aan het werk ben, speel ik basgitaar in een

ze voorbeelden kunnen verzamelen van andere goede projecten. Om

rockbandje.’

BEKIJK DE FILM

15

BEKIJK DE FILM

Emma Kremer (30)

aanvraag met hulp van deskundigen en geven opnieuw advies. Dan pas

Coördinator Second Opinion bij RadarPersoneel sinds februari 2017

maakt de gemeente een keuze. We proberen elke aanvraag persoonlijk af te ronden, we willen ervoor zorgen dat iedereen zich gehoord voelt.’

Studie Psychologie in Maastricht en Tilburg

Luisterend oor ‘Als ik zie dat een aanvraag binnen mijn eigen expertise

Woont in Amsterdam

valt, zet ik ‘m niet door naar een specialist, maar ga ik zelf naar Eind-

Persoonlijk ‘Op dit moment werken we aan een pilotproject ‘Second

hoven voor een huisbezoek. Als Wmo-consulent heb ik de afgelopen

Opinion’ voor de gemeente Eindhoven. Als inwoners een aanvraag

jaren veel ervaring opgedaan, en ik denk dat ik in staat ben om mensen

indienen op het gebied van Wmo en Jeugdwet en ze krijgen advies van

gerust te stellen en een luisterend oor te bieden.’

een generalist van het wijkteam waarmee ze het niet eens zijn, dan

Onder de radar ‘Afgelopen carnaval liep ik als UFO mee in de optocht in

kunnen ze bij ons een second opinion aanvragen. Wij beoordelen de

Heerlen.’

16

Hannie Dekker (51)

Open benadering ‘Help mij mezelf te helpen, dat was de belangrijkste

Senior adviseur bij RadarAdvies sinds 2001

vraag die bij de MOA (Maatschappelijke Onderneming Achtkarspelen) gesteld werd toen we begonnen met het ontwikkelen van de visie. In

Studie Sociale Wetenschappen aan de Vrije Universiteit in Amsterdam

het geval van de MOA, het werkbedrijf van de gemeente Achtkarspelen

Woont in Groningen

voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, hebben we voor

Inclusieve samenleving ‘Ik ben opgegroeid in Ermelo, een dorp met

een heel open benadering gekozen, door mensen zelf hun talenten te

veel zorginstellingen. De mensen die daar gebruik van maakten, hoor-

laten ontwikkelen met activiteiten die aansluiten bij wat ze willen doen.

den bij het dorp. Maar in de loop der jaren heb ik gezien dat er steeds

Inmiddels ben ik binnen de MOA de bewaker van het gedachtegoed.’

meer naar buiten georganiseerd wordt. En ik wil mensen er weer bij

Onder de radar ‘In mijn vrije tijd ben ik docent Pilates.’

laten horen. Ik sta voor de inclusieve samenleving.’

BEKIJK DE FILM

17

HOE GA JE OM MET ARMOEDE? Experts aan het woord Tekst: Nina Blanken

Illustraties: Marije Dudink

BOB DE LEVITA Senior adviseur RadarAdvies

In het r ijke land waar in wij leven zou niemand ar m mogen zijn, vindt Bob de Levita. Ar moede is volgens deze senior adviseur van Radar meer dan alleen een gebrek aan inkomen. Het leidt onder meer tot beperkte maatschappelijke par ticipatie en sociale uitsluiting.

‘Armoede is niet iets wat we kunnen uitban-

wel jaren in de bouw hebt gewerkt of ontzet-

nen,’ zegt De Levita. ‘Mensen die het om

tend goed kunt koken?’ In de gemeenten Den

welke reden dan ook even niet redden, geef je

Bosch, Schiedam en Leidschendam-Voorburg

een steuntje in de rug en leer je omgaan met

ziet De Levita voorbeeldinitiatieven die werken:

schaarste. Want wat doe je als je het school-

parttime ondernemerschap zet mensen weer

reisje van je kind niet kunt betalen en met

in hun kracht, vrij reizen vergroot de wereld

niemand durft te praten over je lege portemon-

van minima, en een actieteam van burgers

nee? En wat als je geen werk kunt vinden, maar

doorbreekt het taboe dat armoede heet.

18

VINCENT BOERS

FATIMA BOUCHRIT

CHADIA YEMNI

Lid actieteam ‘De Kunst van

Coördinator

Senior beleidsadviseur

het Rondkomen’

parttime ondernemerschap

gemeente Schiedam

gemeente Den Bosch

Of je nou drieduizend of zeshonderd euro per

Als je van de bijstand leeft, moeite hebt

Moet je rondkomen van een laag inkomen,

maand te besteden hebt, over de kunst van

met het vinden van een baan en als fulltime

dan is openbaar vervoer al gauw te duur. Met

het rondkomen kan iedereen meepraten,’ zegt

ondernemerschap net een stap te ver is, dan

de tram naar je oude vader? Of boodschappen

Vincent Boers. Boers is mede-initiatiefnemer

is een tussenweg fijn. De gemeente Den Bosch

doen bij een goedkope supermarkt een paar

van het burgerkrachtproject ‘De Kunst van

biedt mensen de kans om, met behoud van

wijken verderop? Met een klein budget kom

het Rondkomen’ in Leidschendam-Voorburg.

aanvullende uitkering, aan de slag te gaan als

je er niet. Tenzij je in Schiedam woont. In

Een project waarmee de gemeente verborgen

parttime ondernemer. Fatima Bouchrit legt uit

Schiedam kunnen mensen met een laag inko-

armoede aan het licht wil brengen, het taboe

dat parttime ondernemerschap een aanvulling

men sinds 2015 gratis reizen met de RET. De

rondom armoede wil doorbreken en minima wil

is op het re-integratieaanbod.

regeling geldt voor alle volwassenen met een

helpen met lokale oplossingen. Het actieteam

De regeling biedt mensen die van de bijstand

inkomen tot 110 procent van de toepasselijke

van Boers is een gemêleerd gezelschap. Elk

leven de kans om meer inkomsten binnen te

bijstandsnorm, en hun thuiswonende kinde-

teamlid weet wat het is om van weinig te moeten

halen. Bouchrit, die als coördinator bij het

ren. ‘Sinds de invoering maken mensen bijna

rondkomen. Met kleine initiatieven probeert

werk- en ontwikkelbedrijf van de gemeen-

drie keer zoveel gebruik van de RET,’

het team rondkomen bespreekbaar te houden.

te Den Bosch werkt, ziet dat mensen die

vertelt Chadia Yemni, senior beleidsadviseur

Tijdens de Week van het Geld stond het team

beginnen als parttime ondernemer weer

bij de gemeente Schiedam.

met posters in de bibliotheek en het buurthuis.

hoop krijgen: ‘Als iemand bij ons komt met

Uit onderzoek van Radar blijkt dat vrij kunnen

Een stel reageerde op de poster waarop stond:

een plan, bijvoorbeeld voor een catering­

reizen drempels weghaalt. Kinderen kunnen

‘Armoede is...’. Ze maakten zich zorgen over hun

bedrijf, dan kijken we samen wat de kansen

naar een school verder weg, mantelzorgers

buurvrouw, een jonge vrouw met twee kinderen.

en mogelijkheden zijn. Zo iemand kan klein

kunnen naar hun zieke ouder en acht procent

Gas en elektra waren afgesloten en ze kwamen

beginnen, aan huis, een paar uur per week.

van de ondervraagden zegt door de regeling

nauwelijks buiten. Het stel wilde de vrouw

Wij geven begeleiding, ruimte en vertrouwen,

een baan te hebben gevonden. Oorzakelijk

helpen, maar wist niet hoe. ‘Zo’n gesprek,’ zegt

de ondernemer komt in beweging en bouwt

verband of niet, mensen zijn er blij mee

Boers, ‘laat zien dat het niet uitmaakt of je rijk

zijn netwerk uit.’

en hebben er baat bij. En dat is het aller­

of arm bent. Rondkomen doe je samen.’

belangrijkst.’

19

RUIM BAAN VOOR DE ONDERNEMERSKAMER Tekst: Manon Colson

Fotografie: Bob van der Vlist

De Young Professionals van RadarAdvies willen de wereld mooier maken. En snel een beetje! Samen vormen ze de ‘Ondernemerskamer’, een broedplaats voor productontwikkeling en kennisdeling.

We spreken een aantal van hen kort. Over trots, Johan Cruijff en kwetsbare burgers.

MICHIEL VAN HAREN NOMAN (31) Adviseur team werk Bij Radar sinds: augustus 2015 Wat ik doe: ‘Ik probeer organisaties in het sociaal domein beter te laten werken. Dit doe ik door advies te geven over hoe een organisatie vanuit een breed gedragen visie de gestelde doelen kan behalen, met oog voor de structuur, mensen, tools en het product.’

In mijn vrije tijd: ‘Beleef ik avonturen, het liefst met een zeilboot of tijdens een roadtrip.’

Mijn voorbeeld: ‘Winston Churchill, omdat leiderschap begint bij authenticiteit en je vrijheid het waard is om voor te vechten. Freddy Mercury, omdat hij Freddy Mercury is en Johan Cruijff omdat je beter ten onder kunt gaan met je eigen visie dan met de visie van een ander.’

Als ik later groot ben: ‘Wil ik een hond.’

DAVID SONDORP (28) Adviseur team werk Bij Radar sinds: maart 2017 Wat ik doe: ‘Werk- en armoedevraagstukken in de volle breedte. Van exploratie in de vorm van ontwikkeling van nieuw innovatief armoedebeleid tot glasharde data-analyse in de vorm van beleidsonderzoek. En van advies over de organisatie-inrichting tot expertise-ontwikkeling op gebieden als scholingsbeleid en parttime ondernemen vanuit de bijstand. Eigenlijk ben ik voortdurend op zoek naar wat werkt. En naar mijn idee zit dat meer in de mens dan in het systeem.’

In mijn vrije tijd: ‘Doe ik aan theatersport en sport ik veel. Klinkt heel gek, maar waar ik echt van kan genieten zijn de fietstochtjes tussen alle activiteiten in. Rustig nadenken, ideetjes bedenken.’

Mijn voorbeeld: ‘De ondernemende bijstandsgerechtigde, de statushouder die van aanpakken weet en de gehandicapte die geen obstakels ziet.’

Als ik later groot ben: ‘Hoop ik dat het leven van kwetsbare burgers een stukje beter is, en dat ik daaraan heb bijgedragen.’

22

JORDY KRASENBERG (29) Adviseur team samenleven Bij Radar sinds: maart 2017 Wat ik doe: ‘Ik zit in mijn traineeship, al voelt dat soms als een gepasseerd station door de verschillende werkzaamheden die ik onder andere uitvoer op het gebied van radicalisering. Ik ben in ieder geval trots op wat ik doe en de weg die ik ben ingeslagen.’

In mijn vrije tijd: ‘Doe ik eigenlijk een heleboel, maar naast sociale activiteiten met familie en vrienden zijn yoga, lezen, koken en reizen erg belangrijk voor me.’

Mijn voorbeeld: ‘Ik heb geen beroemdheden als voorbeelden, ik ken hen niet en vaak vallen ze tegen. Mijn opa was altijd mijn held, maar ook mijn vader, ondanks dat we op veel vlakken verschillen. Eerlijk gezegd zijn veel mensen die me dierbaar zijn persoonlijke helden. Zij hebben allemaal kwaliteiten en ­eigenschappen waar ik bewondering voor heb.’

Als ik later groot ben: ‘Regent het nog net zoveel.’

MEREL VAN KESSEL (27) Adviseur team jeugd Bij Radar sinds: april 2016 Wat ik doe: ‘Ik probeer met een kritische blik creatieve oplossingen te bedenken voor complexe maatschappelijke vraagstukken. Bijvoorbeeld op het gebied van jeugdzorg, armoede of langer zelfstandig wonen.

Verder voer ik een mentorproject uit, waarbij we kwetsbare jongeren in Amsterdam koppelen aan een vrijwillige coach.’

In mijn vrije tijd: ‘Speel ik een potje voetbal, kijk ik een film of lees ik de krant op zaterdagochtend met een kopje koffie.’

Mijn voorbeeld: ‘Tijdens mijn werk kom ik een heleboel bijzondere mensen tegen en ik laat me graag door hen inspireren; omdat ze hun talent benutten, zich ergens met passie voor inzetten of gewoon omdat ze zijn wie ze zijn.’

Als ik later groot ben: ‘Hoop ik dat ik nog elke dag met evenveel focus en energie bezig mag zijn om de wereld op een innovatieve manier een beetje inclusiever te maken.’

23

ELK KIND VERDIENT EEN VEILIG THUIS Interview

Het l ief s t wa s Annemar ie bij e e n vr ie ndinnet je , waar d e f a m il ie gezel l ig rond de taf e l zat , waar moe de r a l tijd t huis wa s, wa ar je ge zie n e n ge hoord we rd. H et wa ren d e ja ren ta cht ig, e rge ns in e e n Fr ie s dor p.

O ntm o et je Annemar ie vandaag, dan zie je e e n vro l ijke, s ter ke vro u w. Vraag je door, dan zakt haar schil d . ‘ Het is een soor t le e gte ,’ ze gt ze , ‘iet s wat ik m is te a l s k ind , een gevoe l van ge borge nhe id, lie fde en waarde r ing.’

Tekst: Nina Blanken

Fotografie: Geisje van der Linden

Annemarie de Vries heeft sociologie en maatschappelijk werk gestudeerd

op het ontstaan van problematiek. Je hebt bijna dagelijks te maken

en is door RadarPersoneel Zorg & Welzijn gedetacheerd bij Veilig Thuis

met crisissituaties, waarbij je goed moet omgaan met de emoties

Hollands Midden in Leiden. ’s Ochtends wordt ze in Haarlem-Noord

van cliënten. Je hebt een SKJ-registratie nodig en een flinke dosis

wakker van het geblaf van Guus, haar negen maanden oude puberende

basiskennis. Kennis van huiselijk geweld en kindermishandeling,

teckel. Voelt ze zich rot, dan maakt Guus haar aan het lachen. Hij neemt

maar ook juridische kennis over wettelijke taken, bevoegdheden en

haar mee naar buiten, brengt haar naar de bloemenkraam en het veldje

gegevensuitwisseling.

waar ze een praatje maakt. Door Guus voelt ze zich thuis in de stad waar

‘We vragen een hoop van onze medewerkers,’ zegt Eus Zegers,

ze nu drie jaar woont. Voor haar werk als onderzoeker bij Veilig Thuis

manager van Veilig Thuis Hollands Midden, ‘maar we verwachten

maakt Annemarie weinig gebruik van haar eigen ervaringen. Ja, ze heeft

niet dat ze vanaf dag één alles perfect beheersen. We werken met

wel voelsprieten voor emotionele verwaarlozing en huiselijk geweld. En

multidisciplinaire teams en iedereen begint onder supervisie van een

ja, soms, om vertrouwen te winnen, zegt ze dat ze ook een mens is, met

ervaren collega.’

een verleden en een kruisje. Dat ze ook kind is geweest. Maar ‘bij dit werk

Als voorbeeld noemt Zegers Sarah de Vos, net als Annemarie gede-

mag je je niet laten misleiden.’ Niet door de harde termen in een melding,

tacheerd door RadarPersoneel. Sarah is 27 en in 2015 afgestudeerd

niet door het voorbeeldige gedrag van een ouder, en niet door je eigen

als klinisch neuropsycholoog. Kijkend naar haar CV zou je niet zeggen

gevoelens.

dat ze goed aansluit bij Veilig Thuis. Maar doordat Zegers al langere tijd met RadarPersoneel samenwerkt, vertrouwt hij erop dat Radar­

De juiste competenties

Personeel weet wat Veilig Thuis nodig heeft. Sarah bleek gemaakt

Wil je het werk doen wat Annemarie doet, dan moet je over heel wat

voor het werk. Toen ze in mei 2017 bij Veilig Thuis kwam werken,

vaardigheden beschikken. Voor het werk verzamel je relevante informatie

volgde ze via RadarPersoneel een basisopleiding tot Jeugdzorg­

door vragen te stellen en feiten van meningen te onderscheiden. Je legt

professional, ze behaalde een SKJ-registratie en per 1 januari 2018

verbanden, schrijft rapportages en benoemt factoren die van invloed zijn

treedt ze in vaste dienst bij Veilig Thuis.

24

annemarie de vries met haar teckel guus

25

Een tweede thuis in Oeganda

hangen dan kun je niets,’ zegt Sarah. ‘Je moet allebei het gevoel hebben

‘Mijn werk is in Leiden, mijn thuis in Amsterdam, en zo eens per maand

dat je begrepen wordt.’ Hun werk kan ontzettend lastig zijn, zoals die

in Lochem, wanneer ik bij mijn ouders ben,’ vertelt Sarah in haar

casus van de verstoten moeder, waar Sarah aan werkt.

appartement waar op de vensterbanken souvenirs van haar vele reizen

Ouders zijn gescheiden, de kinderen wonen sinds de scheiding bij vader

liggen: stenen en schelpen uit Jordanië, Zuid-Amerika en midden

en alle contacten met moeder zijn verbroken. De kinderen ervaren

Afrika. ‘Mijn tweede thuis is in Oeganda.’ Toen Sarah vijf maanden oud

vader als het beste wat hun is overkomen en moeder als het ergste. Van

was vertrok ze met haar ouders naar Afrika.

nature zijn kinderen loyaal naar beide ouders, maar bij een scheiding

Haar vader werkte voor Artsen zonder Grenzen in een Oegandees

kunnen ze, om loyaliteitsconflicten te voorkomen, een keuze maken

ziekenhuis. Vijf jaar later ging het gezin met vier kinderen terug naar

voor één ouder. Bij de casus waar Sarah aan werkt werd de keuze van

Nederland. Sarah had er niet alleen een biologisch broertje bij, ook

de kinderen extra gevoed door vader, hij sloeg hen. Uiteindelijk vlucht

een broertje dat als vondeling door zusters werd verzorgd en een

één kind naar moeder. Maar als Sarah en een collega bij vader op huis-

zusje dat als doodzieke baby was afgegeven bij het ziekenhuis. ‘Mijn

bezoek gaan, lijkt alles normaal. Vader en de twee gebleven kinderen

ouders voedden ons hetzelfde op en gaven ons de ruimte die we nodig

zeggen dat er niets aan de hand is: ‘Ja, er wordt weleens geslagen,

hadden,’ zegt Sarah. ‘Ze hebben het heel erg goed gedaan, want ik zie

maar dat doen alle vaders toch?’

en voel absoluut geen verschil tussen mijn biologische broertje en mijn

Wat moet je dan als bezorgde onderzoeker? Je bespreekt het altijd

geadopteerde broertje en zusje.’

met collega’s en andere betrokken instanties, zoals de huisarts en de

Wat Sarah en Annemarie gemeen hebben, is hun interesse in andere

school. Je bent er voor het kind en probeert het onveilige opvoed­

culturen en de werking van het brein. Als ze op huisbezoek gaan tonen ze

systeem te stabiliseren en veiliger te krijgen. Hierbij hoop je dat ouders

respect door ‘fatsoenlijk’ gekleed te gaan en door hardop te denken. Ze

vrijwillig hulpverlening zoeken en accepteren. Wanneer dit niet lukt

vragen of ze hun schoenen uit moeten doen, maar ook waarom iemand

kun je onder andere besluiten de Raad voor de Kinderbescherming in te

schrikt of wat iemand boos maakt. ‘Blijven zulke vragen in de lucht

schakelen.

thuis bij sarah de vos

26

sarah de vos

27

thuis bij annemarie de vries

28

Even aankloppen

Pedagogische onmacht

Een casus kan ook anders uitpakken dan je verwacht. Zoals die keer dat

Door haar sociologenbril ziet Annemarie de maatschappelijke normen

Annemarie met werkbegeleider Tinka een Grieks gezin bezocht. Tinka

van wat toelaatbaar is veranderen. Wat is een goede opvoeding, waar

Kreuze werkt nieuwe medewerkers in en bereidt casussen met hen voor.

mag de overheid zich mee bemoeien, wanneer zijn ouders pedagogisch

Zo ook deze. De Griekse vader zou intimiderend en bedreigend zijn,

onmachtig en wanneer doen ze het goed genoeg? Achter de voordeur

een ontembaar beest, zo stelde Annemarie zich voor. Na het bezoek zei

ziet ze wat de vraagstukken voor een gezin betekenen. ‘Die veranderen-

ze tegen Tinka: ‘Ik zou willen dat mijn vader ook maar een beetje was

de normen, de verschillende culturen en mijn eigen bagage maken mijn

geweest wat deze man is. Zo liefdevol, zo betrokken.’

werk wel eens ingewikkeld,’ zegt Annemarie. ‘Maar ik zou niets liever

De buren hadden heftige ruzies gehoord. Maar, zo zeiden vader, moeder

willen.’ Sarah ziet het brein als een puzzeltje. Bezoekt ze een moeder

en de drie kinderen: ‘Bij ons gaat alles op luide toon, als we dis-

vol blauwe plekken, dan vraagt ze zich ook af wat er omgaat in het

cussiëren, als we lachen. We zijn Grieks, we zijn temperamentvol.

hoofd van haar jonge kindje. Een driejarig kind dat heeft gezien hoe

En onze deuren staan altijd open.’ De ruzie die de buren hoorden was

haar moeder in elkaar geslagen werd, en wanneer de bel gaat roept:

er een tussen vader en zijn vijftienjarige dochter. Haar vriendje had het

‘Mama, niet opendoen.’ Een zorgelijke, omgedraaide wereld, vindt

uitgemaakt, twee maanden lang zat vader ’s nachts met dochter aan de

Sarah: ‘Elk kind verdient een veilig thuis met gelijke kansen en moet

keukentafel, ze was ontroostbaar.

niet het gevoel krijgen zijn of haar ouders te moeten beschermen.’ De

Toen ze zei dat de jongen weer haar vriendje was, schoot vader uit

meeste ouders die de onderzoekers van Veilig Thuis ontmoeten, doen

zijn slof. ‘Je gunt het me niet,’ schreeuwde zij, en: ‘Ik ga de politie

ontzettend hun best, dat weet Annemarie zeker. ‘Maar soms,’ zegt ze,

bellen.’ Broers en moeder bemoeiden zich ermee. Alsof er een bom

‘kunnen ouders door uiteenlopende redenen of oorzaken niet bieden

was ontploft. Soms lijkt het voor de buren alsof er iets vreselijk mis is.

wat hun kinderen nodig hebben.’

Bepalen wat je zou kunnen doen kan ontzettend moeilijk zijn, meent­

Guus de teckel zit onder tafel, hij piept, en Annemarie zegt: ‘Mijn ouders

­Annemarie. Sluit je je ogen, bel je de politie of klop je even aan en zeg

zijn ook geen slechte mensen, ze wisten gewoon niet beter. Als er toen

je: ‘Gaat het goed? Ik maak me zorgen.’

een Veilig Thuis was geweest, waren wij als gezin beslist geholpen.’

29

VAN THORLEIF TOT HABIBA Inspiratie en innovatie voor de preventie van radicalisering

Ra d ica l iser ing is e e n van de grote proble me n van d eze tijd . Er is geen e e nduidige oplossing, maar e r zijn wel overa l in Europa me nse n die we r ke n aan het vo o r ko m en en b es tr ijde n e r van. H et Radicalisat ion Awa reness Netwo r k (RAN) bre ngt de ze e e r s te lijns­ wer ker s, m et a l hun ke nnis e n e r var inge n bij e lkaar.

W ie zijn zij, wa t d o en ze e n hoe e r vare n ze het RAN? We s te lle n e r zeve n voor.

Tekst: Nina Blanken

Fotografie: Joke Schut

We beginnen met Thorleif Link, politieagent

In RAN-werkgroepen delen ze hun kennis en

in de Deense stad Aarhus. Op een dag in 2012

praktijkervaring en denken ze mee over elkaars

komt er een melding binnen bij het politie-

werk. In totaal zijn er negen werkgroepen,

bureau waar hij dan werkt: er is een zoon

de een gericht op onderwijs, de ander op

vermist. Een tiener die naar de lokale middel-

resocialisatie van terugkeerders, op gevange-

bare school gaat en in een grote islamitische

nis en reclassering, of op het betrekken van

immigrantenwijk net buiten de stad woont.

jongeren, families en gemeenschappen bij het

Link en zijn collega’s ontdekken dat de jongen

voorkomen van radicalisering. Naast plenaire

naar Syrië is vertrokken. Anno 2017 is Link lid

bijeenkomsten, die door heel Europa worden

van het RAN. Maar als de jongen in Aarhus als

georganiseerd, heeft elke werkgroep ook zijn

vermist wordt opgegeven, is global terrorism

eigen bijeenkomsten. RadarEurope heeft in

nog compleet nieuw voor de Deense agent.

opdracht van de Europese Commissie het RAN Center of Excellence (CoE) opgezet. Het kennis-

Europees netwerk

centrum zorgt niet alleen voor de uitwisseling

Het RAN (opgericht in 2012) brengt agent

tussen eerstelijnswerkers, maar doet ook

Link in contact met eerstelijnswerkers uit heel

beleidsaanbevelingen, ondersteunt lidstaten

­Europa. Politieagenten en gevangenisbewaar-

en voedt onderzoek naar radicalisering.

ders, maar ook bijvoorbeeld leraren, jongerenwerkers, vertegenwoordigers van plaatselijke

Het gebeurt op straat

autoriteiten en hulpverleners. Allemaal werken

Thorleif Link en de zes andere geïnterviewden

ze met mensen die geradicaliseerd zijn of

zijn blij met het RAN. Radicalisering is een

mensen die kwetsbaar zijn voor radicalisering.

complex probleem waarvoor geen eenduidige

30

Thorleif Link

Veszna Wessenauer Jessika Soors

Hannah Abdule

oplossing is. Een probleem dat niet stopt bij

de met 28 op 42.000 inwoners een van de

Jihadisten kom je in Hongarije niet zo snel

de landsgrens, maar dat wel op lokaal niveau

Belgische hofleveranciers van Syrië­gangers.

tegen. Het probleem van Hongarije is volgens

moet worden aangepakt. Het is een probleem

Sinds de zomer van 2014 is er niemand

Wessenauer het rechtsextremisme van parami-

waar vaak in de eigen regio nog maar weinig

meer naar Syrië vertrokken, en dat terwijl

litaire groeperingen: ‘Maar wijs je de overheid

mensen in zijn gespecialiseerd.

er internationaal gezien nog een piek was

daarop, dan word je beschouwd als vijandige

Tijdens de RAN-bijeenkomsten ontmoeten de

in 2015. Wat overigens niet betekent dat er

oppositie, dus daar zijn we maar mee gestopt.’

eerstelijnswerkers gelijkgezinden en horen ze

geen spanningen meer zijn in Vilvoorde zelf.

Met haar collega’s van Political Capital, een

hoe er elders in Europa wordt omgegaan met

onderzoeks- en consultancy­instituut, doet

radicalisering, terugkeerders en resociali-

ze onder andere onderzoek naar politieke

satie. Een agent ontmoet niet alleen andere agenten, ook docenten, sociaal werkers en communicatiedeskundigen. Volgens de Vlaamse Jessika Soors is dat laatste, het bij elkaar brengen en laten samenwerken van

participatie van jongeren, onderwijs en

Een probleem dat niet stopt bij de landsgrens, maar dat wel op lokaal niveau moet worden aangepakt.

verschillende autoriteiten ontzettend

mensenrechten. Bevlogen vertelt ze over de verschillende educatieve projecten waaraan ze werkt. Met toolkits bieden ze docenten en andere geïnteresseerden bijvoorbeeld een manier om rationele gesprekken te voeren

belangrijk bij de voorkoming en bestrijding

met rechtsextremisten. Want hoe reageer

van radicalisering. De andere geïnterviewden

In Vilvoorde richt het beleid zich op preventie

je als iemand zegt: ‘Alle Roma zijn misdadi-

zijn het allemaal met Soors eens. De mul-

en bewustwording, op het versterken van

gers, het zit in hun bloed’? Via het RAN deelt

ti-agency structuur, zo menen ze, zit in het

gezinsstructuren en het begeleiden van terug-

Wessenauer niet alleen haar kennis over

DNA van het RAN. De verschillende autoritei-

keerders. ‘Ik ben ervan overtuigd,’ zegt Soors,

educatie en communicatie. Ze onderzoekt

ten moeten elkaar kennen en weten wie welke

‘dat we op lokaal niveau met praktijkmensen

bijvoorbeeld ook met een Duitse ‘collega’ wat

rol en taken heeft.

het verschil kunnen maken. Het gebeurt niet

de overeenkomsten zijn tussen jihadisme en

Jessika Soors is diensthoofd deradicalisering

aan de beleidstafel, het gebeurt op straat.’

rechtsextremisme.

zitter van een van de werkgroepen van het

Educatie

De jongste van de zeven geïnterviewden is

RAN. Toen zij in 2013 begon met haar werk als

De Hongaarse Veszna Wessenauer zou je het

Hannah Abdule. In haar dagelijks werk als com-

diensthoofd deradicalisering was Vilvoor-

buitenbeentje van de groep kunnen noemen.

municatiemedewerker bij het Department for

in de Belgische stad Vilvoorde en vicevoor-

31

Education (Verenigd Koninkrijk) heeft ze niet

vind het fantastisch wat het RAN doet,’ zegt

direct te maken met (de)radicalisering. Toch

Abdule, ‘het geeft jonge mensen zoals ik een

is ze Young Ambassador voor het RAN. Voordat

stem en investeert hierin. Ik hoor met welke

Abdule bij het DfE werkte, was ze docent

problemen andere landen worstelen en hoe

religie. Het viel haar toen op dat veel leerlin-

we in het Verenigd Koninkrijk hiervan kunnen

gen niet deelnamen aan gesprekken over

leren. Het RAN is een eenheidsfront dat de

taboeonderwerpen, zoals polarisatie en radica-

inspanningen van Europese landen verenigt.’

lisering. Of omdat ze niet wisten wat ze moesten vinden, of omdat ze er extreme opvattingen op

Het Aarhusmodel

nahielden. De meeste leerlingen, zo ontdekte

Vraag je de zeven geïnterviewden hoe zij

Abdule, begrepen niet eens de totstandkoming

omgaan met radicalisering, terugkeerders en

van hun eigen mening. Om hen te leren hoe ze

resocialisatie, dan komen een aantal woorden

een goede, geïnformeerde afweging maken, gaf

telkens terug: preventie, een alternatief

de docent religie lessen speak your mind.

bieden, mensen het gevoel geven erbij te

Leerlingen discussieerden tijdens de lessen

horen, familiebanden versterken, educatie,

over topics als ‘geweld moet in sommige

begeleiding en vertrouwen. Het zijn termen

gevallen worden toegestaan’ en ‘in Engeland

die meer neigen naar een zachte dan naar een

moet iedereen Engels spreken’. Het mooie

harde aanpak van het probleem.

Habiba Ali

hieraan, vindt Abdule, is dat kinderen het leuk vinden om iemand tegen te spreken. Niets

In 2012, het jaar van de zoon die uit Aarhus

bleef onbetwist. Abdule stopte met lesgeven

verdween, reageerden de meeste Europese

om meer en beter te kunnen bijdragen aan

landen nog hard op het probleem. Paspoor-

het tegengaan van radicalisering. Als docent

ten werden afgepakt, moskeeën gesloten en

vond ze dat moeilijk. Ze moest een vertrou-

keerde een jihadist terug, dan moest die geen

wensband opbouwen met haar leerlingen als

warm welkom verwachten. Het Deense Aarhus

ze hun hulp wilde bij het deradicaliseren van een

verkoos een zachtere aanpak. Naast repressie

klasgenoot. Maar dat vertrouwen zou verdwij-

investeerde de Deense politie ook al vroeg in

nen zodra ze een leerling die radicaliseerde

resocialisatie: burgers van Denemarken die naar Syrië waren vertrokken, zeker moeders en kinderen, kregen hulp aangeboden bij het zoeken naar een woning, het terugkeren naar

‘RAN geeft jonge mensen zoals ik een stem en investeert hierin.’

Onni Sarvela

school en het vinden van werk. De aanpak van de Deense politie werd bekend als het ‘Aarhusmodel’. Reageer je hard op jonge, geradicaliseerde moslims, dan zullen ze alleen maar bozer en gevaarlijker worden, zo zeiden

zou aangeven. ‘Ik kom uit een moslimgemeen-

Link en zijn collega’s. Hen helpen is de enige

schap, waar ik gezinnen heb zien lijden omdat

manier om ze in het oog te houden en de

hun kinderen zijn geradicaliseerd,’ vertelt

vrede in de stad te bewaren.

Abdule. ‘Wat ik ook zie, is hoe sterk het rechtsextremisme de media, het Witte Huis

Habiba ontmoette Thorleif

en de straat beïnvloedt.’ Er zijn straten waar

Een van de andere geïnterviewden, Habiba Ali

ze als moslima liever niet loopt: ‘It’s scary to

uit Finland, reageert enthousiast als ze hoort

feel scared of where you live.’Overheden, denkt

dat we Thorleif Link ook hebben gesproken

Abdule, zouden meer onderzoek moeten doen

voor dit verhaal. Ali ontmoette de Deense

naar rechtsextremisme. Ze moeten volgens

agent voor het eerst op een plenaire RAN-

de jonge Engelse een balans vinden voor het

bijeenkomst en dacht: van die agent moeten

oplossen van radicalisering, zonder zich

we er meer hebben. Ze bewondert zijn open

specifiek te richten op bepaalde groepen. ‘Ik

en respectvolle houding naar mensen die

32

Carina Rennermalm

4642

Opgericht in

261

2012

RAN Werkgroepen

deelnemers tot nu toe

Onni Sarvela & Habiba Ali

Events

Communication & Narratives

Carina Rennermalm

Education

130 113 188

EXIT 52

Thorleif Link 153 Jessika Soors Hannah Abdule

77

Youth, Families & Communities

53 37

Local authorities

445

68

530 312 393 234

251

58

Deelnemers uit niet-EU-staten

Prison & Probation

Veszna Wessenauer 65

301

Deelnemers die werken voor EU-organisaties

116

23

65

67

53

Remembrance of Victims of Terrorism

57

198

90

Police & Law Enforcement

105

241 91

Health & Social Care

Legenda #

29

32

Steering Committees

Aantal deelnemers en hun land van herkomst Namen en herkomst practitioners

anders zijn dan hij. Zo won hij als agent bij-

dat hij daadwerkelijk vertrok. Jamal woonde

Jamal over de streep, hij ging in op Links

voorbeeld het vertrouwen van de Somalische

in een huis met andere geradicaliseerde

aanbod om te komen praten. Jamal kreeg een

gemeenschap in Aarhus, dat was nog geen en-

moslims en bereidde zich voor op zijn vertrek.

mentor, leerde zijn stad opnieuw kennen en

kele agent gelukt. Ook in Denemarken is Links

Toen hij bijna klaar was om te gaan, kreeg hij

na twee jaar zei hij: ‘Ik ben een Deen.’

aanpak zacht te noemen, maar voor hem, zo

een telefoontje van Link. Jamal vervloekte de

zegt hij ook zelf, werkt het. Als voorbeeld

agent en wilde ophangen, maar Link deed iets

noemt Link het verhaal van Jamal1. Een jonge-

wat Jamal niet had verwacht: hij verontschul-

man die, net als de jongen met wie dit verhaal

digde zich en bood hulp aan. Een politieman

begon, naar Syrië wilde reizen. Link voorkwam

die zijn verantwoordelijkheid neemt, het trok

33

1 Toen de journalist Thorleif Link om een voorbeeld vroeg, tipte hij een Amerikaanse podcast: ‘How A Danish Town Helped Young ­Muslims Turn Away From ISIS’. Een luistertip, voor wie geïnteresseerd is in de lange versie van het verhaal van de jongen die vertrok, het Aarhusmodel en Jamal, de man die bleef.

DIT IS WAT WE DOEN Herkent u deze vrouw? Heus, u heeft haar gezien in dit magazine... Juist, op de cover! Vanaf de rug gezien, zittend op een bankje in het winkelcentrum in de Utrechtse wijk Overvecht. Bij de viskraam om precies te zijn, zoals in het verhaal over het Buurtteam (pag. 8) te lezen is, daar waar iedereen elkaar ontmoet, waar hulp wordt aangeboden en gevraagd. Of gewoon de dagelijkse beslommeringen worden besproken. Waarom we het gezicht van deze dame tonen? Omdat dit is wat Radar doet. We zien mensen zoals ze zijn. We willen hen helpen, inspireren, opleiden, samenbrengen en tegelijkertijd op onze beurt weer van hen leren. We willen hen raken, net zoals zij ons raken met hun vraagstukken of problemen. Dat doen we al sinds 1 december 1990, de dag waarop Stichting Radar in een BV verandert en het gedachtegoed van oprichters Thomas Hofmans en Gejo Duinkerken wordt aangescherpt. We citeren uit de doelstelling van toen: ‘Het initiëren en implementeren van nieuw beleid in arbeidsorganisaties, zowel in de profit- als in de non profit­ sector’. Hetgeen gebeurde door middel van het op gang brengen van leerprocessen, communicatie en dergelijke. Er komt ook een allereerste kantoor, aan het Frederiksplein in Amsterdam.

Al na zeven jaar groeien we uit ons jasje en dus start de zoektocht naar een nieuw onderkomen, die eindigt in een monumentaal pand op de Amsterdamse Veemarkt. We hopen dat we in de toekomst alleen maar mogen blijven groeien, op alle mogelijke manieren. Zodat er meer mensen en organisaties een plek krijgen, letterlijk of figuurlijk, waar ze de meest optimale versie van zichzelf kunnen zijn. Waar ze elkaar verder kunnen brengen. Waar ze samen meer impact hebben.

Zo’n plek als het bankje bij de viskraam in het Overvechtse winkelcentrum bijvoorbeeld.

34

RADARMAGAZINE #samenmeerimpact RadarGroep Veemarkt 83 1019 DB Amsterdam 020 463 5050