Z lasem przez cały rok. Lato

z lasem k o r y Ĺ‚ a c z e z pr Lato

290x205 -lato_startowe.indd 3

2017-07-13 17:43:15

y organizacji

Wydano na zlecenie yrekcji eneralnej Las w Państwowyc Warszawa 2017

Lasy Państwowe

wy zawierający ną organizacji

wy neralnej stwowych

we onalnych stwowych

we zakładów

290x205 -lato_startowe.indd 4

entrum nformacyjne Las w Państwowyc ul. r jecka , Warszawa tel. e mail cilp cilp.lasy.go .pl www.lasy.go .pl

A1

Lasy Pań

Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe

E P W Z Magdalena rzyżosiak L

J ME anna ędkowska

Z

A2

P JE Z abryka Wyobraźni

Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych

L JE gata Matraś

A3

Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Warszawie

P W środek ozwojowo Wdrożeniowy Las w Państwowyc w edoniu Wydrukowano na papierze certy kowanym

A4 2017-07-13 17:43:17

Spis treści – Lato – sala sala : Roślinna wykreślanka str. 5 : Goście w lesie str. 6 : Znajdź różnice str. 7 : Dzik Gerwazy str. 8 : Złóż mnie w całość str. 9 : Ssaki naszych lasów str. 10 : Lubisz rebusy? str. 11 : Zwierzęca wykreślanka str. 12 : Mnie nie wkładaj do koszyka str. 13 : Wodny przypominacz str. 14 : Galeria motyli str. 15 : Mrówkowy labirynt str. 16 : Przedmioty w lesie str. 17 : Wodny labirynt str. 18 : Ptaki i ich gniazda str. 19 : Wycieczka do lasu str. 20 : Pożyteczne owady str. 21 : Odszyfruj wiadomość str. 22 : Owady wyrządzające w lesie szkody str. 23 : Wodna wykreślanka str. 24 : Jelonek rogacz str. 25 : Lepiej mnie nie dotykaj str. 26 : Muchomor i borowik str. 27 : Ukryte słowa str. 28 Justyna Czaban

Hanna Kępczyńska Ilona Mrowińska

Jolanta Gaczyńska

Hanna Kępczyńska

Arkadiusz Mańczyk

Hanna Będkowska

Justyna Czaban

Hanna Kępczyńska

Karolina Prange

Izabela Randak

Arkadiusz Mańczyk

Martyna Śliwińska-Siuśta

Karolina Prange

Arkadiusz Mańczyk

Martyna Śliwińska-Siuśta Arkadiusz Mańczyk

Hanna Będkowska

Arkadiusz Mańczyk

Karolina Prange, Karolina Kapałka-Boratyńska

Arkadiusz Mańczyk

Hanna Kępczyńska

Arkadiusz Mańczyk

: Drugie życie butelek str. 29 : Sudoku str. 30 : Papierowe sowy str. 31 : Rusałka pawik str. 32 : Rozsypane puzzle str. 33 : Skojarzenia ze zwierzętami str. 34 : Nasza Polska str. 35 : Abecadło z drzewa spadło str. 36 : Odrobina angielskiego str. 37 : Mrówka str. 38 : Zdrowo jagodowo str. 39 : Ramki z natury str. 40 : Znaki na drzewach str. 41 : Magiczny lód str. 42 : Pajęczyna str. 43 : Syrop z mniszka str. 44 : Przed wyprawą do lasu str. 45 : Kłujące zadanie str. 46 : Leśny mech str. 47 : Ptasia wykreślanka str. 48 : Odgadnij hasło str. 49 : List taty leśnika str. 50 : Zbuduj gniazdo str. 51 Hanna Kępczyńska

Natalia Troczyńska

Izabela Randak

Arkadiusz Mańczyk

Natalia Troczyńska

Arkadiusz Mańczyk

Hanna Kępczyńska

Ewa Fronczak

Natalia Troczyńska

Jolanta Gaczyńska

Zamaluj gwiazdki skończonych zada ń lub ulubionych gier .

Hanna Kępczyńska

Hanna Kępczyńska

Natalia Troczyńska

Hanna Kępczyńska

Jolanta Gaczyńska

Hanna Kępczyńska

Alicja Antonowicz

Hanna Będkowska

Karolina Prange

Agnieszka Jamrozik

Hanna Będkowska

Magdalena Bobrzyk

Hanna Będkowska

Natalia Troczyńska

290x205 -lato_startowe.indd 5

2017-07-13 17:43:18

przygotuj potrzebne rekwizyty przeczytaj uwaĹźnie podpisz, narysuj, pokoloruj

sala

wykonaj wyjÄ…tkowe przedmioty

zadanie kulinarne

290x205 -lato_startowe.indd 6

2017-07-13 17:43:21

Roślinna wykreślanka

śl Znajdź i wykre n. nazwy 11 rośli

sala

y odczytane Pozostałe liter rzą hasło. o w poziomie utw

Po odgadnięciu as a odpowiedz na pytania. o oznacza as o laczego w wykreślance umieszczono akurat te rośliny zy są one związane z as em

W z a w i l e c r

znalezione:

k a b o b r e k o

o c w o r l i k k

c l h r p z o k i

a i r n z y d ł t

n m c i s y y o n

k b o a r r n Ć i

i a t o j a d e k

o g o ź d z i k k

wpisz hasło:

ODPOWIEDŹ: a i a y rli rli s li y

i ias

e li ie

a s s a li a r i i a a is is s li y

r i i a a

y a y i ay

a r y e i

a r y e il e y a ile i ar e . as : O O

a ile iel P OD

ia

y

re

re

r lis S_290x205_lato - SALA.indd 5

5

2017-07-13 16:57:33

sala

Goście w lesie dając się do lasu, pamiętaj, że jesteś w nim gościem.

Pokoloruj obrazki i zaznacz smutną buźką, czego w lesie nie wolno robić.

Znaczek weso ej buźki postaw przy obrazkac pokazującyc w aściwe zac owania.

3

4

5

6

7

8 a ia ie

s

al e:

ra i

e a

a ia:

.

S_290x205_lato - SALA.indd 6

2

ODPOWIEDŹ: a

6

1

2017-07-13 16:57:39

Znajdź różnice

sala

a rysunkac przedstawiony jest leśnik w mundurze. Mundur leśnika to jego str j s użbowy, wyr żnik ważnej spo ecznie roli i symbol zawodowej dumy ttp bloglesniczego.erys.pl . a rysunku po prawej brakuje kilku element w.

Znajdź je i dorysuj

Znajdź pięć różnic między dwoma rysunkami!

powodzenia!

7

S_290x205_lato - SALA.indd 7

2017-07-13 16:57:40

sala

Dzik Gerwazy

2

Wykorzystując kubeczek po jogurcie, wykonaj ryj dzika.

3

okończ portret, wykorzystując materia y naturalne i plastyczne. ie zapomnij o wystającyc k ac .

Wykonaj portret dzika. zy wiesz, że to zwierzę może być niebezpieczne zczeg lnie groźna jest loc a samica opiekująca się swoimi dziećmi. igdy nie zbliżaj się do dzikic zwierząt

wykonanie: 1

a kartce z bloku tec nicznego naszkicuj g owę dzika.

przygotuj: kartkę z bloku technicznego, kubeczek po jogurcie, nożyczki, materiały naturalne (np. kawałki kory, gałązki, nasiona, szyszki), klej, materiały plastyczne (np. farby, kredki, arkusze piankowe).

8

S_290x205_lato - SALA.indd 8

2017-07-13 16:57:42

Złóż mnie w całość

sala

6

Po ącz nazwę drzewa z elementami c arakterystycznymi dla danego gatunku. W ten spos b dowiesz się, jak wyglądają dwa najliczniej rosnące w Polsce gatunki sosna zwyczajna gatunek iglasty i dąb szypu kowy gatunek liściasty .

3 1

Sosna zwyczajna

Dąb szypułkowy 5

4 2 ODPOWIED I: s s a

y a a:

s y

y:

.

S_290x205_lato - SALA.indd 9

9

2017-07-13 16:57:47

sala

pokoloruj rysunki.

Ssaki naszych lasów Przyporządkuj numery z nazwami leśnyc ssak w do rysunk w, korzystając z umieszczonyc obok podpowiedzi. astępnie podpisz i pokoloruj rysunki.

1 borsuk 2 bóbr 3 jeleń 4 jeż 5 lis 6 łoś 7 mopek

8 niedźwiedź 9 ryś 10 sarna

11 wiewiórka 12 wilk

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

13 zając 14 żubr il

i

ele

lis

e

r

ie

ie

ry

sar a

ie i r a

r

a

e

.

S_290x205_lato - SALA.indd 10

rs

10

ODPOWIED I:

15 dzik

2017-07-13 16:57:51

Lubisz rebusy?

sala

ozwiąż rebusy i poznaj nazwy drzew iglastyc rosnącyc w polskic lasac .

Zwr ć uwagę na to, że ig y to ic liście.

wa

eż = od

ODPOWIEDŹ: s s a

ier

a

r e .

S_290x205_lato - SALA.indd 11

ca = rk

ar

oś = a

rze

o 11

2017-07-13 16:57:53

Zwierzęca wykreślanka

sala

e:

znalezion

Znajdź i wykreśl nazwy zwierząt gatunk w c ronionyc .

Pozosta e litery odczytane w poziomie utworzą as o.

n r y j ó w k a b w

g i c h o m i k ó i

r o e r w i l k b e

o c ł d n a t n r w

n w a o ź m y s z i

o y s f ż w r y ś ó

s d i o u g i k o r

t r c k b a u e w k

a a a a r j e ż d a

j h k o z i c a a Ź

wpisz hasło:

y ra r s a ry a ry r re r es i i

a al a il e r es i.

r O: O

i a O

ys

ys

ar OW

l

a asi a ry

ie

ie

ie

ie

r

a y e

e e r

es i

S_290x205_lato - SALA.indd 12

ODPOWIED I: a a s ara ie i r a ie i r a s li a

12

2017-07-13 16:57:54

Mnie nie wkładaj do koszyka

sala

Pamiętaj, że żadnyc grzyb w nie należy niszczyć, nawet jeśli ic nie zbieramy do koszyka.

borowik sosnowy

muchomor czerwony

maślak zwyczajny

1

2

3

4

5

6

Pokoloruj obrazki i oznacz grzyby jadalne:

i trujące:

X borowik szatański ODPOWIED I: r y y ie a al e:

r y y a al e:

.

S_290x205_lato - SALA.indd 13

gąska zielonka

zasłonak rudy 13

2017-07-13 16:57:57

sala

Wodny przypominacz Pamiętaj o oszczędzaniu wody Zadbaj także o to, aby nie zapominali o tym inni domownicy.

Pomoże i w tym wodny przypominacz .

Wykonanie: 1

a kartonie narysuj duży prostokąt, a w jego środku cyrklem okręgi większy i mniejszy.

2

Wytnij sc emat lub poproś o pomoc osobę doros ą.

Prostokąt natnij tak, aby można go by o p źniej zawiesić na klamce od drzwi do azienki.

3

aszkicuj kroplę i narysuj na niej weso ą minę.

Pokoloruj rysunek

4

Przyklej kroplę do wodnego przypominacza i powieś go w azience.

przygotuj: karton, rkiel, kredki, cy nożyczki.

oszczędzaj wodę!

14

S_290x205_lato - SALA.indd 14

2017-07-13 16:57:59

Galeria motyli

3

rodek motyla przypnij klamerką i przyczep do rozwieszonego wcześniej sznurka. oklej sztuczne oczy i wykonaj czu ki z drucik w.

sala

Motyle radują nasze oczy. Z nielicznymi wyjątkami są obdarzone dwiema parami b oniastyc skrzyde , kt re stanowią ic prawdziwą ozdobę. krzyd a pokrywają dac wkowato u ożone useczki, często w jaskrawyc barwac . Zr b wystawę motyli.

Wykonanie: 1

iltr do kawy rozetnij z dw c stron i rozprostuj tak, aby uzyskać kszta t skrzyde motyla.

przygotuj: 4

2

a jednej stronie skrzyde namaluj dowolne wzory i kszta ty.

pryskaj motyla wodą atrament z wodnyc mazak w swobodnie się rozleje.

filtry do kawy (dowolna wielkość), specjalne flamastry wodne (w zetknięciu z wodą atrament się rozmazuje), drewniane klamerki, sznurek, sztuczne oczy, kolorowe druciki, wodę w spryskiwaczu.

15

S_290x205_lato - SALA.indd 15

2017-07-13 16:58:02

sala

Mrówkowy labirynt Jedno z największyc mrowisk znajdującyc się w polskic lasac znaleziono w wojew dztwie lubelskim.

Ma metr w średnicy i metry wysokości. zy wiesz, że część podziemna mrowiska sięga niekiedy g ębokości

metr w

Pomóż mrówce odnaleźć drogę do środka mrowiska.

mrówk rudnic a a 16

S_290x205_lato - SALA.indd 16

2017-07-13 16:58:08

Przedmioty w lesie

sala

iepotrzebne przedmioty nie zawsze tra ają do pojemnik w na odpady i na wysypiska.

Zdarza się, że są rozrzucane w r żnyc miejscac , niejednokrotnie w lesie. iszczą środowisko i szpecą krajobraz. ikt nie ma oc oty odpoczywać w takim miejscu.

OZNACZ przedmioty przydatne i potrzebne w lesie: tóre OZNACZ PRZEDMIOTY, ky się w lesie nie powinn znaleźć:

17

S_290x205_lato - SALA.indd 17

2017-07-13 16:58:15

sala

Wodny labirynt me

ta

W upalny dzień krople wody z jeziora zamieniają się w parę wodną, kt ra unosi się coraz wyżej i wyżej astępnie, po sc odzeniu, tworzy dużą c murę.

Pomóż kroplom wody przejść przez wodny labirynt.

start

18

S_290x205_lato - SALA.indd 18

2017-07-13 16:58:21

Ptaki i ich gniazda

sala

Pom ż ptakom odnaleźć gniazda.

dzięcioł duży

2 1

sójka

A

C

B

4

sikora bogatka

kukułka 5

kruk

3

skowronek borowy

D

6

Który ptak nie ma swojego gniazda i dlaczego?

E

ODPOWIED I:

E

D

ia

a ie

a

a

ie a s a a a a

ia

i

y

a

a

.

S_290x205_lato - SALA.indd 19

19

2017-07-13 16:58:26

Wycieczka do lasu

sala

la i omek wybrali się bez zgody rodzic w na wycieczkę do lasu. Przeczytaj kr tkie opowiadanie i oceń zac owanie rodzeństwa. Po lewej zaznacz zielonym ptaszkiem poprawne zac owania dzieci, a czerwonym krzyżykiem niew aściwe. Zastan w się, jakie są konsekwencje przedstawionyc zac owań.

wyprawa do lasu ych bez opieki dorosł

wyrzucanie śmieci do kosza

wchodzenie na teren oznaczony tabliczką „Zakaz wstępu”

zrywanie nieznanych

roślin

niska nierozpalanie og bez dorosłych

hałasowanie w lesie

W letnie popo udnie pobliskiego lasu.

la i jej starszy brat omek wybrali się na spacer do

Po drodze la i omek wypili sok, a puste opakowanie wyrzucili do kosza na odpadki stojącego przy leśnej ścieżce. pacerując, la zauważy a kilka pięknyc , kolorowyc kwiat w. o to za kwiaty

spyta a brata.

ie wiem, ale możemy nazrywać na bukiet dla mamy

S_290x205_lato - SALA.indd 20

omek.

wietny pomys , pomyśla a la i razem zabrali się za zbieranie nieznanyc roślin. omek, szukając kwiat w, szed coraz g ębiej w las. t j krzyknę a la. Zobacz, miną eś tabliczkę Zakaz wstępu. Wycinka drzew . alsza wędr wka na pewno jest niebezpieczna pokojnie, nikt nas nie widzi zerwę kilka i wracam.

odpar c opiec.

u rosną takie oletowe kwiaty,

omek nie przeją się ostrzeżeniem siostry i po c wili, z pokaźnym bukietem, wr ci na leśną ścieżkę. Po d ugiej wędr wce, dzieci zobaczy y drewnianą wiatę, awki i przygotowane miejsce na ognisko. Podesz y bliżej, obok wiaty sta a tablica informacyjna. u można rozpalać ognisko przeczyta zrobić, nie ma z nami doros yc doda .

20

odpowiedzia

omek.

zisiaj nie możemy tego

zieci odpoczę y c wilę i ruszy y w drogę powrotną. by weselej się maszerowa o, la wyciągnę a telefon i puści a g ośną muzykę. Zmęczeni, ale zadowoleni z wycieczki, szybko wr cili do domu.

2017-07-13 16:58:27

Pożyteczne owady Poznaj cztery owady odgrywające w lesie ważną i pożyteczną rolę mr wkę rudnicę, żuka leśnego, biegacza zielonoz otego, trzmiela ziemnego.

Pokoloruj owady, wykorzystując jako wzór umieszczone obok obrazki.

mrówka rudnica

biegacz zielonozłoty

sala

żuk leśny

trzmiel ziemny 21

S_290x205_lato - SALA.indd 21

2017-07-13 16:58:29

Odszyfruj wiadomość

sala

1

Lasy Państwowe prowadzą Leśny Wortal Edukacyjny. Jego częścią jest strona adresowana do dzieci. Można na niej znaleźć między innymi gry i zabawy. Zajrzyj tam, jednak wcześniej odszyfruj, jak się ta strona nazywa.

2

1

1

2

5

2

3

4

3

4

4

5

5

6

3

6

7

7

6

3 22

S_290x205_lato - SALA.indd 22

6

2

1

4

2

5

6

7

1

4

2

5

6

7

ODPOWIEDŹ: las rysia erysia.

odszyfruj:

2017-07-17 10:26:14

Owady wyrządzające w lesie szkody

Pokoloruj owady, wykorzystując jako wzór umieszczone obok obrazki. regoś gatunku owada jest tak dużo, że zaczyna wyrządzać w lesie szkody.

sala

zasami zdarza się, że kt Wśr d nic są szeliniak sosnowiec, kornik drukarz, brudnica mniszka i przyp aszczek granatek.

szeliniak sosnowiec

brudnica mniszka

S_290x205_lato - SALA.indd 23

kornik drukarz

przypłaszczek granatek

23

2017-07-13 16:58:36

Wodna wykreślanka

sala

znalezione:

Wykreśl w poziomie i w pionie s owa związane z wodą. ozwiązanie utworzą pozosta e litery czytane poziomo od strony lewej do prawej.

c o g j ź s ż w p

i m r e r z y o a

e o a z ś r c d r

c r d i n o k o a

z z t o i n r s s

w e l r e d o p t

k d ó o g ł p a a

r a d o ó o l d w

a o c e a n a i a

wpisz hasło:

a

r

y ia.

S_290x205_lato - SALA.indd 24

ODPOWIEDŹ: W

24

2017-07-13 16:58:37

Jelonek rogacz

sala

Jelonek rogacz jest rzadko spotykanym c rząszczem. Pojawia się w lasac dębowyc w czerwcu i lipcu, żywi się sokami drzew. amce toczą zawzięte, lecz bezkrwawe walki, używając jako broni swyc żuwaczek przypominającyc poroże jelenia.

Do przedstawionego niedokończonego rysunku dorysuj brakującą połowę.

pokoloruj obrazek.

25

S_290x205_lato - SALA.indd 25

2017-07-13 16:58:40

sala

podpowiedzi:

Lepiej mnie nie dotykaj znacz rośliny lecznicze buźką uśmiec niętą, a trujące smutną. Przeczytaj kr tką informację o tym, kt re elementy roślin są niebezpieczne. Pamiętaj, aby podczas pobytu w lesie nigdy samemu niczego nie zbierać. Zawsze pytaj o zgodę osobę doros ą.

WA KONWALIA MAJO Wszystkie części rośliny są trujące.

MNISZEK LEKARSKI Właściwości lecznicze mają rośliny zebrane w czasie kwitnienia.

CZEŁYKO WAWRZYNEK WIL Wszystkie części rośliny są trujące.

KOCANKA PIASKOWA W ziołolecznictwie wykorzystywane są wysuszone kwiatostany.

konwalia majowa

mniszek lekarski

wawrzynek wilczełyko

CIS POSPOLITY kawej Z wyjątkiem słod ki czerwonej osnów części nasion wszystkie rośliny są trujące.

26

SOSNA ZWYCZAJNA Surowcem wykorzystywanym w preparatach leczniczych jest olejek terpentynowy.

S_290x205_lato - SALA.indd 26

kocanka piaskowa

cis pospolity

sosna zwyczajna

2017-07-13 16:58:45

Muchomor i borowik

sala

arysuj po śladac kropek kszta ty grzyb w borowika szlac etnego jadalny i muc omora sromotnikowego śmiertelnie trujący . Postaraj się zrobić to bez odrywania o wka.

połącz kropki i Pokoloruj obrazki.

borowik

muchomor 27

S_290x205_lato - SALA.indd 27

2017-07-13 16:58:48

Ukryte słowa

sala

znalezione:

Poszukaj ukrytyc s w związanyc z lasem i wykreśl je. Możesz poruszać się poziomo, pionowo i po skosie. iekt re wyrazy krzyżują się ze sobą.

Pozosta e litery utworzą as o.

l

a

s

w

y

s

p

p

o

c

ś

z

y

o

n

e

o

k

o

w

l

c

a

s

w

i

l

k

l

g

j

a

i

c

h

a

j

e

ó

e

o

e

ż

ó

s

ł

o

ś

t

ł

ś

d

n

m

ł

z

s

o

s

n

a

n

a

o

i

k

d

z

i

k

d

r

i

o

t

j

a

d

r

e

w

n

o

k

w

y

a

.

wpisz hasło: y e ia

lasa es r y. s s a i re

OW : las s i a.

a

il le

i

S_290x205_lato - SALA.indd 28

ODPOWIEDŹ: Wy a e s

28

2017-07-13 16:58:49

Drugie życie butelek

Zastanów się, jak jeszcze możesz wykorzystać niepotrzebne rzeczy.

Dobrej zabawy!

Podczas wycieczki do lasu przyjrzyj się sk adnikom ści ki leśnej. ą one wykorzystywane przez r żne organizmy, jednak żaden z nic nie wykorzysta plastiku. Możesz to zrobić y.

Wykonaj girlandy ozdobę do swojego pokoju.

Wykonanie: 1

Wytnij z butelek plastikowyc r żne kszta ty, np. liście, kwiaty, gury geometryczne.

2

obiąc ig ą dziurki, po ącz ze sobą poszczeg lne elementy tak powstaną girlandy.

3

sala

dekoruj sw j pok j.

przygotuj: puste plastikowe butelki (różnokolorowe), nożyczki, igłę, nici, sznurek.

Poproś o pomoc osobę dorosłą.

29

S_290x205_lato - SALA.indd 29

2017-07-13 16:58:52

sala

Sudoku orysuj brakujące obrazki tak, aby w żadnym rzędzie i w żadnej kolumnie nie powtarza się ten sam.

Powodzenia!

dorysuj brakujące obrazki

30

S_290x205_lato - SALA.indd 30

2017-07-13 16:58:57

Papierowe sowy

Wykorzystaj rolkę po papierze toaletowym i ZRÓB sowę.

Wykonanie: 1

rną część rolki po papierze toaletowym zagnij symetrycznie do środka tak, aby powsta y uszy w rzeczywistości to nie uszy, lecz pędzelki z pi r .

2

sala

ak zagiętą rolkę na ż na palce, aby utrzymać ją w pozycji pionowej. arbami namaluj na sowac r żnokolorowe wzory.

przygotuj: 3

Prze ż rolkę na patyk. Patyk wbij w ziemię lub w ż do kubka. Poczekaj, aż farba wysc nie.

4

Przyklej oczy. omaluj lub doklej dzi b i skrzyd a.

rolki po papierze toaletowym, sztuczne oczy, farby i pędzelek, patyk.

31

S_290x205_lato - SALA.indd 31

2017-07-13 16:58:59

sala

Rusałka pawik pr buj dostrzec motyla podczas wycieczki do lasu żyje na jego obrzeżac .

Do przedstawionego niedokończonego rysunku dorysuj brakującą połowę.

pokoloruj obrazek.

32

S_290x205_lato - SALA.indd 32

2017-07-13 16:59:02

Rozsypane puzzle Z I

sala

Y

E M U

G

Ę

N

I

P E

L

R

S

W

E

I

Odczytaj i zapisz hasło.

L

E

S Ń

C

I

E

A

T

E

Przerysuj puzzle na kartkę w kratkę.

Następnie wytnij je i ułóż zgodnie z rysunkiem:

L wpisz hasło:

ODPOWIEDŹ: a e

lesie ie

l

r y iesie.

S_290x205_lato - SALA.indd 33

33

2017-07-13 16:59:02

sala

Skojarzenia ze zwierzętami okończ zdanie, korzystając z podpowiedzi w postaci rysunk w zwierząt.

Przyporządkuj zdania do rysunk w, wstawiając w k ko odpowiedni numer.

8

O kimś bardzo zwinnym mówimy, że skacze jak

34

S_290x205_lato - SALA.indd 34

i a

O kimś, kto bardzo mało je, mówimy, że je jak

.

7

el

O kimś bardzo przebiegłym mówimy, że jest chytry jak

. r

6

. lis

O kimś, kto się dużo uczy, mówimy, że kuje jak

i

5

i

O kimś bardzo mądrym mówimy, że jest mądry jak

.

4

a

O kimś bardzo powolnym mówimy, że jest powolny jak

.s

3

.

O kimś bardzo silnym, mówimy, że jest silny jak

r

2

.

O kimś, kto lubi spać, mówimy, że śpi jak

ODPOWIED I: . s se

1

2017-07-13 16:59:06

Nasza NaszaPolska Polska

sala

sala

a mapie Polski podpisz puszcze, sugerując się kolorami podanymi w legendzie.

a mapie Polski wpisz nazwy puszcz, sugerując się kolorami podanymi w legendzie.

legenda:

legenda:

Puszcza Wkrzańska

Puszcza ukowa

Puszcza ukowa

Puszcza arpat Zac odnic

Puszcza Puszcza Piskaoleniowska Puszcza Piska Puszcza nyszyńska Puszcza omincka Puszcza arpat Wsc odnic Puszcza ugustowska Puszcza ozienicka Puszcza omincka Puszcza nyszyńska Puszcza ampinoska Puszcza ia owieska Puszcza ugustowska Puszcza Notecka Puszcza Puszczaotecka ia a Puszcza udecka

Puszcza ampinoska

Puszcza ia a

Puszcza ozienicka

Puszcza więtokrzyska

Puszcza więtokrzyska

Puszcza olska

Puszcza Solska

Puszcza oleniowska

Puszcza

Puszcza

iepo omicka

iepo omicka

Puszcza Sudecka

Puszcza Wkrzańska

Puszcza arpat Zac odnic

Puszcza ia owieska

Puszcza arpat Wsc odnic 35

31 S_290x205_lato - SALA.indd 35

2017-07-13 16:59:11

sala

Abecadło z drzewa spadło W lesie rozsypa y się litery alfabetu. Pouk adaj z nic nazwy żyjącyc w nim zwierząt. Liter wystarczy do wszystkic nazw.

Możesz je skreślać po wykorzystaniu.

m ś 36

S_290x205_lato - SALA.indd 36

n k

m

ó k

k c

k

r

z

i

z

a

r

z

k

i

i

i

j

l

o

a

l

d

k

k

c

o

li a

j

z

a

ys

ż

l

w

ł

k

d s

r a

m

w

ę

l

a a a as

s

i

w

w

u r

w

k

a

s

ą

i

a

a

ra

l

j

m

ż

r

m

i ie i r a si

r

y

e

z

r

i i lis

s

ó

s

sar a r

p

r

s

o

i

a b a a p

ś a

a

i

a

il

w

u

k

ali

w

s

i

k

r

i

d

a

ODPOWIEDZI:

znalezione:

2017-07-18 09:51:25

Odrobina angielskiego

sala

Po prawej stronie znajdują się angielskie s owa. ie musisz ic znać, żeby poradzić sobie z zadaniem.

W ramce obok są polskie znaczenia, ale litery w wyrazac się pozamienia y. dgadnij polskie s owa i zapisz je obok angielskic . pr buj przeczytać angielskie s owa i ic polskie odpowiedniki. Poprawną wymowę możesz ods uc ać w internecie.

k

p

k

ś

a

a

. r e

. las

.

. es

.

a

. ia r

. il S_290x205_lato - SALA.indd 37

oak rain

i

rainbow wind wolf

r

i

t

a

w

d

z k

w

l

c

.

ę

e

s

ier

z

eagle forest

.

t

bird

t

a

c

z

pine spruce

.s s a

w

tree

z

w

d

e

d fox

o

s

a r

e

r

b

. r e

i

e

o

o

r

n

ą

z

ł

s

a

ODPOWIED I: . lis

l

s

i

s

l

37

2017-07-13 16:59:26

sala

Mrówka ia o mr wki sk ada się z g owy, tu owia i odw oka. a g owie ma kolankowato za amane czu ki i widoczne oczy. dw ok ączy się z tu owiem przewężeniem.

Mr wka ma sześć n g, po trzy z każdej strony.

przygotuj: małe owalne kamienie (3 szt.), folię aluminiową (spożywczą), nożyczki, klej, materiały plastyczne, np. plastikowe oczy, cienkie druciki lub patyczki, materiały naturalne, np. nasiona/owoce.

Wykonanie: 1

3

a kawa ku foli aluminiowej u ż trzy ma e kamienie.

Z cienkiego drucika lub patyczk w zr b nogi i czu ki mr wki.

2

wiń folią kamienie i uformuj kszta t cia a mr wki.

4

Przyklej gotowe oczy lub zr b z naturalnyc materia w np. ma yc nasion lub owoc w.

Wykonaj model.

38

S_290x205_lato - SALA.indd 38

2017-07-13 16:59:31

Zdrowo jagodowo

sala

wocami bor wki czarnej bor wki czernicy są jagody.

Można je zbierać od lipca do września. ą niebieskawoczarne, kuliste i zawierają silnie barwiący czerwonawy sok.

Mają w aściwości lecznicze, m.in. poprawiają widzenie w ciemności i regulują trawienie.

Podczas wycieczki do lasu zbierz jagody.

Po powrocie do domu upiecz z rodzicami muffinki.

przepis na muffinki 1

W jednej misce wymieszaj suc e sk adniki.

2

W drugiej misce wymieszaj mokre sk adniki.

3

odaj mokre sk adniki do suc yc i wsyp jagody.

4

a ość delikatnie wymieszaj widelcem.

5

iasto nak adaj do foremek do

6

Piecz w piekarniku w temperaturze

minut .

wysokości.

przygotuj: dwie miseczki, widelec, łyżkę, foremki do muffinek, umyte jagody, mąkę (2 szklanki), cukier waniliowy, proszek do pieczenia (2 łyżeczki), cukier (1 szklanka), jajko (1 szt.), olej (2/3 szklanki), mleko (1 szklanka).

39

S_290x205_lato - SALA.indd 39

2017-07-13 16:59:36

Ramki z natury

sala

Zbierz w lesie skarby , np. patyki, żo ędzie, kamyczki, trawki, kawa ki kory. Wykorzystaj je do wykonania jedynyc i niepowtarzalnyc ramek z natury.

Wykonanie: Przyklej do ramki przyniesione ze spaceru skarby . W środku umieść rysunek lub zdjęcie.

:, j u t o g y z pr kę do zdjęćagic),

ram p. M ej (n l ze k y acer p s a mocn ane n y”. zebr rb „ska

40

S_290x205_lato - SALA.indd 40

2017-07-13 16:59:38

Znaki na drzewach

sala

Podczas wycieczki do lasu można zauważyć ż te znaki namalowane na drzewac .

W ten spos b oznaczane są drzewostany nasienne ospodarcze drzewostany nasienne (dostarcza nasion do czasu ścinki

Wy ączone drzewostany nasienne W wył czony z wyrębu i przeznaczony do pełnienia unkcji nasiennych

rzewostany nasienne to wybrane fragmenty lasu, gdzie rosną adne, zdrowe drzewa. Z nic pozyskiwane są nasiona.

Przeczytaj opisy pod obrazkami i dorysuj odpowiednie oznaczenia na drzewach .

Pokoloruj je.

41

S_290x205_lato - SALA.indd 41

2017-07-13 16:59:45

Magiczny lód

sala

Podczas wycieczki do lasu zbierz owoce (jagody, maliny, poziomki, jeżyny) oraz zioła (np. miętę).

Jagody, maliny, poziomki, jeżyny rosną nie tylko w lesie. ą uprawiane także w ogrodac . Jednak te rosnące w lesie są dużo zdrowsze, mają m.in. mniej cukru, więcej kwas w organicznyc , witamin, związk w mineralnyc .

Wykonanie: 1

myte owoce i zio a umieść w pojemnikac na l d. Zalej wodą i w ż do zamrażalnika.

2

W ciep y dzień magiczne kostki wrzuć do szklanki z wodą, kompotem lub sokiem.

Po rozpuszczeniu lodu otrzymasz nap j z leśnymi owocami i zio ami.

przygotuj: zioła, owoce, iki pojemn na lód.

42

S_290x205_lato - SALA.indd 42

2017-07-13 16:59:52

Pajęczyna

sala

Podczas wycieczki do lasu zaobserwuj pająka. Zwr ć uwagę na jego budowę. ia o pająka sk ada się z dw c podstawowyc części g owotu owia i odw oka. a g owotu owiu osadzonyc jest par odn ży odn ża pierwszej pary to szczękoczu ki, drugiej nogog aszczki, a pozosta e cztery pary to nogi bieżne. Zr b pajęczynę i pajączka.

Wykonanie: 1

Z ga ązek u ż stelaż pajęczyny. Zwiąż go na środku we ną.

2

a powsta ym stelażu wypleć od środka pajęczynę, przek adając we nę między ga ązkami.

Przeplataną we nę dodatkowo okręć wok ga ązek.

przygotuj: 3

a palce nawiń we nę w innym kolorze kilkanaście razy tak, by powsta ma y pomponik, czyli w j pajączek.

4

Z drucik w zr b pajączkowi odn ża, z koralik w oczy. Pajączka przywiąż do pajęczyny.

pięć suchych gałązek, kłębki wełny w dwóch kolorach, nożyczki, koraliki lub gotowe plastikowe oczy, druciki kreatywne.

43

S_290x205_lato - SALA.indd 43

2017-07-13 16:59:56

sala

Syrop z mniszka Mniszek lekarski jest rośliną leczniczą. Z jego kwiat w można zrobić syrop, zawierający duże ilości nektaru i py k w kwiatowyc . Ma w aściwości wzmacniające i oczyszczające organizm. Wykonaj taki mi d i poczęstuj nim domownik w. wiaty mniszka lekarskiego zbierz z dala od ruc liwyc ulic.

Wykonanie: 1

Zebrane kwiaty wrzuć do garnka i zalej wodą. otuj oko o minut. dstaw na dobę.

2

wiaty prze ż na gęste sitko i odciśnij sok.

Wlej go z powrotem do garnka, dodaj wyciśnięty sok z cytryny i cukier

4

otowy syrop przelej do s oiczk w i używaj do s odzenia np. naleśnik w i kanapek.

przygotuj: kwiaty mniszka (25 szt.), cytrynę (1 szt.), cukier (0,5 kg), wodę (0,5 l), gęste sitko, garnek.

3

a ość gotuj oko o

, godz. bez przykrywki.

44

S_290x205_lato - SALA.indd 44

2017-07-13 17:00:00

Przed wyprawą do lasu zy znasz zasady, kt rymi należy się kierować przed wycieczką do lasu i w jej trakcie Przeczytaj rymowany tekst, kt ry zawiera wskaz wki, jak należy się przygotować do leśnej wycieczki.

sala

o zdań dopasuj obrazki, wpisując w puste k ko odpowiednie numerki. dczytaj ca y tekst.

Może spr bujesz nauczyć się zasad na pamięć

11. W lesie nigdy sami, zawsze pod opieką 22. buciki za kostkę, najlepiej z cholewką.

33. Odpowiednie do pory roku ubranie, 44. zjedzone przed wyjściem obfite śniadanie.

55. Na skórę środek (drżyjcie komary, kleszcze!), 66. plecak, kanapka, napój, może coś jeszcze.

77. Pogodny nastrój, wyostrzone słuch i wzrok, 88. powrót do domu, nim zapadnie gęsty mrok.

99. Najlepszym towarzyszem chłodna rozwaga – tylko tego od was brać leśna wymaga.

45

S_290x205_lato - SALA.indd 45

2017-07-13 17:00:07

Kłujące zadanie

sala

ajliczniejszym drzewem polskic las w jest sosna zwyczajna. Poznaj sosnę oraz inne drzewa iglaste, kt re spotyka się najczęściej podczas leśnyc wędr wek.

Uzupełnij opis:

Po dwie igły w pęczku wyrastają u:

3

Płaskie igły są charakterystyczne dla:

2

Krótkie i kanciaste igły ma:

4

Igły rosnące w pęczkach i pojedynczo ma:

.

ier

.

y

.

r e

S_290x205_lato - SALA.indd 46

1

ODPOWIED I: . s s y

46

MODRZEW EUROPEJSKI

ŚWIERK POSPOLITY

2017-07-13 17:00:14

Leśny mech

sala

Lubisz jeść leśne owoce Poziomki, bor wki czarne, żurawinę o dobrze, są cennym źr d em wielu witamin. Wykonaj dla swoic bliskic deser o zabawnej nazwie leśny mec .

przygotuj: 1

przepis:

ia ka z cukrem ubij na pianę. odaj ż tka, olej, mąkę wymieszaną z proszkiem do pieczenia, mleko i nadal ubijaj.

2

a koniec dodaj rozdrobniony, świeży lub rozmrożony szpinak wymieszaj ca ą masę.

3

Piecz minut w piekarniku z termoobiegiem w temperaturze .

4

Po upieczeniu przetnij ciasto tak, by uzyskać trzy warstwy. a pierwszej warstwie rozsmaruj dżem żurawinowy lub bor wkowy.

5

bij śmietanę krem wkę i posmaruj nią warstwę środkową.

6

rną warstwę leśny mec pokrusz i u ż na warstwie krem. dekoruj owocami runa leśnego bor wkami i poziomkami.

3 jaja, 1 szklankę cukru, 1 szklankę oleju, 2 szklanki mąki krupczatki, 3 łyżeczki proszku do pieczenia, pół szklanki mleka, 300 ml śmietany kremówki, 450 g szpinaku, dżem żurawinowy lub borówkowy, borówki, poziomki.

47

S_290x205_lato - SALA.indd 47

2017-07-13 17:00:23

Ptasia wykreślanka

sala

Znajdź na planszy ukryte nazwy występującyc w Polsce ptak w. azwy umieszczone są pionowo, poziomo, wspak i na ukos.

s

ó

j

k

a

h

s

p

a

g

i

l

p

e

r

v

l

n

s

b

k

o

s

a

k

u

e

j

t

m

o

n

v

z

s

b

d

g

r

t

r

y

w

z

z

o

n

u

z

k

a

l

c

w

a

c

r

t

ą

c

a

z

a

g

l

i

w

f

b

y

h

r

m

u

k

a

e

d

f

y

u

m

k

i

o

n

z

s

r

ż

o

ł

n

a

u

w

b

t

ia

l s

il

s as r

si

ra s

a

il a

ra

S_290x205_lato - SALA.indd 48

u

a

48

j

ODPOWIED I:

znalezione:

2017-07-13 17:00:42

Odgadnij hasło

sala

W polskic lasac najczęściej spotykanym gatunkiem iglastym jest sosna zwyczajna. Wśr d gatunk w liściastyc kr luje dąb szypu kowy. Wykreśl w labiryncie s owa sosna i dąb . Możesz się poruszać w prawo i w d .

Pozosta e litery utworzą as o.

d d ą b u

s o s n a

o l s a s

d ą b a d ą b o d o

w s p s w d d s ą s

s o d o d ą ą n b n

o s ą s ą b b a s a

s n b n b

n a r a a

a y d ą b

miłej zabawy!

wpisz hasło:

ODPOWIEDŹ: Wy ra a

las .

S_290x205_lato - SALA.indd 49

49

2017-07-13 17:00:49

List taty leśnika

sala

Jasiek i ania pojec ali na ob z arcerski. ostali list od taty, kt ry jest leśnikiem. W liście taty ukry o się wiele nazw gatunk w drzew. zy je znajdziecie

rogie dzieci

wysec parę dni temu i, al p ce ń o s y, a za naszym nas straszne up to pola p onę y r ża o p y b j czora cy leśny potok. W nowa. i straża lo z cy ża ra st i al ry domem. Przyjec ma sposobu, kt ie n y sz su ej ki rzy ta ostrzegali, że p isk w lesie. ne palenie ogn cz ie p ez b a n y usyc ają pozwoli b rzewa i krzewy d o m sa k ta y lic zy w Waszej oko i naszyc ia kos. drzew ec yl rz p ę n la o p , w aśnie na cie, będą bardzo tw ar m ie n ę si s dku lo krzew w w ogr ane. ob cie podlew bowiąza em się zo e al ć, zi d ie w gę Was od jami. a uję, że nie mo ieszcie się wakac . ta la ca ń ko o d nie brać urlopu emy i nied ugo będzi to la ż ju ę si y cz koń onkę ze abcia m wi, że a już nawet jesi ę gn ią yc W e. zi grod grabić liście w o s, skrzyni. gi i jagodowy so ro ie p d ia b o a a zrobi ończę, bo mam e pyszny. na pewno będzi

znalezione:

Pozdrawiam, ata is

r e

s

r e i a

a a a ra

esi

s s a

S_290x205_lato - SALA.indd 50

ODPOWIED I: li a la l

50

2017-07-13 17:00:51

Zbuduj gniazdo

sala

Podczas spaceru po lesie spr buj dostrzec ptasie gniazda. c budowa nie jest prosta. jednyc gatunk w gniazdo buduje tylko samiczka lub samczyk, u innyc para robi to wsp lnie. y zy potra sz zbudować ptasie gniazdo

Wykonanie: 1

2

admuc aj balon. Posmaruj balon p ynem do zmywania naczyń po wykonaniu gniazda atwiej usuniesz balon ze środka.

Przyklejaj do balonu naturalne elementy, ale tylko do po owy jego wysokości. Po skończonej pracy poczekaj, aż klej wysc nie.

przygotuj:

3

Wypuść z balonu powietrze i odklej go delikatnie od wnętrza gniazda.

4

Por wnaj wykonane przez siebie gniazdo z pokazanymi w atlasie. zy przypomina gniazdo jakiegoś gatunku

atlas ptaków (z rysunkami/zdjęciami gniazd), balon z grubej gumy, płyn do zmywania naczyń, bezbarwny klej, naturalne elementy ściółki leśnej: cienkie gałązki, listki, nasiona, łuski szyszki, skrawki kory, źdźbła trawy, fragmenty porostów…

51

S_290x205_lato - SALA.indd 51

2017-07-13 17:00:55

290x205 -lato_startowe.indd 8

2017-07-13 17:43:23

Spis treści – Lato – las : Mój minilistownik str. 55 : Odkrywca tajemnic przyrody str. 56 : Znajdź „coś” str. 57 : Domy zwierząt : Dotknij i rozpoznaj! str. 59 : Stróże leśnych skarbów str. 60 : Obserwator przyrody str. 61 : Czym zajmuje się leśnik str. 62 : Czy to lipa z tym dębem? str. 63 : Leśny badacz str. 64 : Młody dendrolog str. 65 : Jak się nazywasz, mały przyjacielu? str. 66 : Wykonaj książkę str. 67 : Powiększ mnie, a zobaczysz, jaki jestem piękny : Jak się nazywam? str. 69 : Leki z leśnej apteki str. 70 : Bądź jak dąb! str. 71 : Wyścig szyszek str. 72 : Co jest pod stopą? str. 73 : Powąchaj i rozpoznaj! str. 74 : Życie w leśnej ściółce str. 75 : Skocz tak daleko jak… str. 76 : Zgadnij, kim jestem str. 77 : Sznurkowa bajka str. 78 Izabela Randak

Aneta Szarlik-Fac

Hanna Będkowska

Hanna Będkowska

58

Ilona Mrowińska

Hanna Będkowska

Arkadiusz Mańczyk

Hanna Kępczyńska

Hanna Będkowska

Karolina Prange

Hanna Kępczyńska

Hanna Będkowska

Ilona Mrowińska

Arkadiusz Mańczyk

Hanna Będkowska

Hanna Będkowska

Hanna Kępczyńska

Arkadiusz Mańczyk

Hanna Będkowska

Hanna Kępczyńska

Jolanta Gaczyńska

Ilona Mrowińska

Hanna Kępczyńska

Hanna Będkowska

Ilona Mrowińska

Ilona Mrowińska

Hanna Będkowska

Karolina Prange

Jolanta Gaczyńska

Jolanta Herman

Hanna Kępczyńska

Hanna Kępczyńska str.

las

Arkadiusz Mańczyk

Aneta Szarlik-Fac

Karolina Prange, Katarzyna Behnke, Karolina Kapałka-Boratyńska str.

: Runo leśne str. 79 : Policz gatunki drzew str. 80 : Leśny berek str. 81 : Jeż Franek str. 82 : Leśna inwentaryzacja str. 83 : Tropiciel str. 84 : Rowerowe żółwie str. 85 : Gałąź w gałąź str. 86 : Jestem rośliną małą, średnią, dużą str. 87 : Funkcje lasu str. 88 : Czy jesteś spostrzegawczy? str. 89 : Poznaj ptaki str. 90 : Leśne zabawki str. 91 : Jak atakują mrówki? str. 92 : Pajęcza sieć str. 93 : Wyzwanie str. 94 : Co lubią jeść mrówki? str. 95 : Wyścigi gąsienic str. 96 : Rośliny chronione str. 97 : Cisza w lesie str. 98 : Gasimy leśny pożar str. 99 : Jestem cząstką lasu str. 100 : Sałatka owocowa str. 101 Aneta Szarlik-Fac

68

Izabela Randak

zamaluj gwiazdki skończo nych zadań lub ulubion ych gier w lesie.

Hanna Kępczyńska

Hanna Kępczyńska

Hanna Będkowska

Hanna Kępczyńska

Karolina Ziółkowska

Patryk Ortell

Alicja Antonowicz

Alicja Antonowicz

Hanna Będkowska

Jolanta Herman

290x205 -lato_startowe.indd 9

2017-07-13 17:43:25

przygotuj potrzebne rekwizyty przeczytaj uwaĹźnie podpisz, narysuj, pokoloruj

las

wykonaj wyjÄ…tkowe przedmioty

zadanie kulinarne

290x205 -lato_startowe.indd 10

2017-07-13 17:43:27

Mój minilistownik

las

Przygotuj samodzielnie listownik, kt ry będzie i s uży do przyklejania liści znalezionyc podczas leśnyc wędr wek. może uda i się nazwać drzewa, z kt ryc spad y te liście

Wykonanie: 1

Wykonaj listownik zgodnie ze sc ematem.

przygotuj

2

a każdej stronie przyklej niewielki kwadracik taśmy dwustronnej, na kt rej zamocujesz znalezione liście.

3

pr buj znaleźć w atlasie nazwę gatunkową drzewa, z kt rego poc odzi liść i podpisz go.

kartk ę (A taśm 4), ę dwus tronn ą.

:

55

S_290x205_lato - LAS.indd 55

2017-07-13 17:32:42

Odkrywca tajemnic przyrody

las

ądź uważnym obserwatorem lasu i odkryj jego tajemnice. Pos ugując się lupą i lornetką, postaraj się zauważyć jak najwięcej zwierząt i ślad w ic obecności.

: j u t o g przy

ę, rnetk o l , ę lup ek. ołów

Wykonaj szkice swoich obserwacji.

56

S_290x205_lato - LAS.indd 56

2017-07-13 17:32:44

Znajdź „coś” kującego

zielonego

las

miękkiego

utkanego

kulistego

dziurawego

Znajdź coś , nazwij i naszkicuj.

57

S_290x205_lato - LAS.indd 57

2017-07-13 17:32:44

Domy zwierząt

+

i

i a . ere ie

ra .

ia

a a .

ra lisa .

r

is

.

s la li a a

S_290x205_lato - LAS.indd 58

la

58

i

a rysunkac przedstawiono r żne sc ronienia zwierząt. azwij je. Postaraj się je odnaleźć podczas wyprawy do lasu. Zaznacz plusem te, kt re uda o i się zaobserwować, a minusem te, kt ryc w lesie nie dostrzeg eś.

ODPOWIEDZI: .

las

2017-07-13 17:32:49

Dotknij i rozpoznaj!

Zabaw się wsp lnie z towarzyszami wycieczki do lasu w leśnego detektywa i rozpoznaj r żne cząstki przyrody tylko za pomocą dotyku. Por wnaj swoje wrażenia z wrażeniami pozosta yc os b.

las

przygotuj: przepaskę na oczy, różne leśne obiekty, np. gałązkę lub patyk z leśnej ściółki, kawałek kory drzewa, kilka igiełek sosny, kamyk.

Czas na zabawę: 1

Jedna osoba zas ania oczy przepaską. ruga podaje jej r żne leśne skarby .

2

soba z zas oniętymi oczami pr buje odgadnąć, co dosta a do ręki, tylko za pomocą dotyku.

3

Po kilku pr bac następuje zamiana r l.

Kto zasłużył na miano Sherlocka Holmesa?

S_290x205_lato - LAS.indd 59

Zaproś do zabawy wszystkich towarzyszy wycieczki do lasu!

59

2017-07-13 17:32:51

las

Stróże leśnych skarbów

czas na zabawę: y w a b a z o d ś o r Zap wszystkich towarzyszy ! asu l o d i k z c e i c y w

1

Wszyscy uczestnicy zabawy szukają leśnyc ,,skarb w , np. szyszek, kawa k w kory, ga ązek.

2

siądź na ziemi, przewiąż oczy.

Jesteś str żem leśnyc ,,skarb w .

3

Pozosta e osoby, tzw. rabusie, uk adają wok iebie leśne ,,skarby i odc odzą na odleg ość oko o metr w.

4

Po c wili rabusie zaczynają cic o skradać się po skarby .

5

dy us yszysz rabusia, zawo aj ,,st j i wskaż kierunek, z kt rego dobieg odg os.

6

Jeżeli wskażesz w aściwie, rabuś odpada z gry, a leśny ,,skarb pozostaje na swoim miejscu.

7

Zabawa kończy się po wyznaczonym czasie. abuś, kt ry zdoby najwięcej ,,skarb w , zostaje str żem. Wygrywa osoba, kt rej w czasie, gdy by a str żem, skradziono najmniej przedmiot w.

60

S_290x205_lato - LAS.indd 60

2017-07-13 17:32:53

Obserwator przyrody

Znajdź w lesie: szyszkę sosny

W lesie znajduje się wiele ciekawyc cząstek przyrody. dnajdź jak najwięcej spośr d wyszczeg lnionyc obok.

Za każdy znaleziony skarb przyznaj sobie punkt. ącznie możesz ic zdobyć . a podstawie zebranyc punk w oceń swoją spostrzegawczość jako obserwatora przyrody i sprawdź, jaki uda o i się uzyskać tytu . szyszka świerka

szyszkę świerka lub modrzewia

liście drzewa iglastego

liście dwóch różnych drzew liściastych

szyszka sosny

liść klonu

uba

liść grabu

mech

porost żuk

owoce

hubę

mec porost

Mój tytuł:

las

owada

owoce runa leśnego

1–3 Początkujący obserwator przyrody 4–6 Dobry obserwator przyrody 7–8 Wnikliwy obserwator przyrody 9 – 10 Znakomity obserwator przyrody

owoce buka, klonu lub dębu 61

S_290x205_lato - LAS.indd 61

2017-07-13 17:32:54

Czym zajmuje się leśnik

las

Podczas wyprawy do lasu spr buj znaleźć ślady dzia alności leśnik w zaprezentowane na rysunkac i zaznacz krzyżykiem to, co uda o i się zaobserwować. sadzonka zabezpieczona palikami

wiata turystyczna

tablica edukacyjna

budka lęgowa

ścięte drzewo

pułapka na owady

słupek oddziałowy

tablica z numerami alarmowymi

droga leśna

62

S_290x205_lato - LAS.indd 62

2017-07-13 17:32:57

Czy to lipa z tym dębem?

las

Poznaj nazwy drzew mijanyc podczas leśnej wędr wki. aszkicuj ga ązki z liśćmi, a po powrocie do domu znajdź je w atlasie drzew i podpisz swoje rysunki.

63

S_290x205_lato - LAS.indd 63

2017-07-13 17:32:58

las

Leśny badacz

1

Zabaw się w leśnego detektywa i por wnaj r żne cząstki przyrody. Patrz na nie przez lupę i go ym okiem.

Zauważ, że patrząc przez lupę, dostrzeżesz więcej szczeg w. Por wnaj swoje obserwacje z obserwacjami towarzyszy wyprawy do lasu.

Wykonanie: Porównaj obydwa rysunki.

1

Znajdź w lesie interesujący ię obiekt np. szyszkę sosny. Przyjrzyj się mu dok adnie. arysuj dowolny fragment tego przedmiotu.

2

bejrzyj go jeszcze raz, jednak tym razem przez lupę. arysuj ten sam fragment przedmiotu co poprzednio, uwzględniając szczeg y widoczne pod lupą.

akie widzisz różnice, obserwując swój leśny obiekt przez lupę, a później gołym okiem?

2

64

S_290x205_lato - LAS.indd 64

2017-07-13 17:32:59

Młody dendrolog

las

Podczas wyprawy do lasu zaobserwuj liście gatunk w drzew, kt re w lesie są najczęściej spotykane. korzystaj z podpowiedzi poniższyc rysunk w. e, kt re znajdziesz na trasie wędr wki, oznacz, stawiając krzyżyki w ma yc okienkac . brzoza brodawkowata

dąb szypułkowy

jesion wyniosły

klon jawor

lipa drobnolistna

olsza czarna

świerk pospolity

wiąz szypułkowy

buk pospolity

grab pospolity

jodła pospolita

klon pospolity

modrzew europejski

sosna zwyczajna

topola osika

wierzba biała

65

S_290x205_lato - LAS.indd 65

2017-07-13 17:33:05

las

Jak się nazywasz, mały przyjacielu?

Poznaj nazwy owad w zaobserwowanyc podczas leśnej wędr wki naszkicuj je, a po powrocie do domu odnajdź ic nazwy w atlasie lub w nternecie.

Podpisz swoje szkice.

66

S_290x205_lato - LAS.indd 66

2017-07-13 17:33:06

Wykonaj książkę

las

Podczas wyprawy do lasu zaobserwuj przedstawicieli kr lestwa roślin, zwierząt, grzyb w i protist w. kr lestwie protist w dowiesz się więcej na lekcjac przyrody, ale my zac ęcamy ię już teraz do ic poznawania.

Poproś doros yc , aby pokazali i ic zdjęcia można wyszukać je w nternecie, wybierając as o glony, pierwotniaki, lęgniowce lub śluzowce . ie uda i się, niestety, zaobserwować przedstawicieli kr lestwa bakterii. laczego

Wykonanie: 1

a każdej kartce narysuj obserwowany leśny organizm, a następnie go pokoloruj.

2

stal jego nazwę i podpisz.

przygotuj:

ar

ae

a e a

ser

a

yl

r y

y

i r s

.

S_290x205_lato - LAS.indd 67

dy wykorzystasz już wszystkie kartki, po ącz je kolorowym sznurkiem lub tasiemką.

ODPOWIEDŹ: a erie s

3

4

Wykonaj ok adkę na pierwszej i ostatniej stronie możesz coś narysować albo przykleić.

10 kartek z bloku rysunkowego (przeciętych na pół) z dziurkami na dłuższym boku, sztywną podkładkę, ołówek, kredki, kolorowy sznurek lub tasiemkę (ok. 30 cm).

67

2017-07-13 17:33:09

las

Powiększ mnie, a zobaczysz, jaki jestem piękny dy zaobserwujesz podczas leśnej wędr wki owada, kt ry szczeg lnie i się spodoba, wykonaj jego szkic w powiększeniu.

Wykonanie:

przygotuj: pojemnik (np. do badania moczu można kupić w aptece), lupę, ołówek, kredki.

mieść delikatnie owada w pojemniku. bejrzyj go dok adnie za pomocą lupy. aszkicuj owada w powiększeniu.

Pokoloruj wykonany szkic. Postaraj się ustalić nazwę owada. a koniec wypuść go na wolność.

Mój szkic:

Nazwa owada:

68

S_290x205_lato - LAS.indd 68

2017-07-13 17:33:09

Jak się nazywam? dy zaobserwujesz podczas leśnej wędr wki kwitnącą roślinę, kt ra szczeg lnie i się spodoba, ustal jej nazwę i wykonaj szkic.

Szkic rośliny:

parzygotuj:

las

tlas r ośl ych, o in łówe k, kredk i.

zieln

Nazwa rośliny:

69

S_290x205_lato - LAS.indd 69

2017-07-13 17:33:11

las

Leki z leśnej apteki Wiele spośr d roślin leśnyc ma w aściwości lecznicze. Poznaj niekt re z nic .

W ten spos b powstanie ma y leksykon leśnyc roślin leczniczyc .

Wykonanie: 1

a leśnej polanie lub w drodze do lasu zbierz rośliny.

2

a kartce z bloku tec nicznego narysuj sylwetkę cz owieka.

3

Przy pomocy atlasu roślin leczniczyc oznacz rośliny i określ ic w aściwości lecznicze.

4

Przyklej rośliny na narysowanej sylwetce w miejscac , na kt re dzia ają.

przygotuj: kartkę z bloku technicznego (A3), ołówek, klej introligatorski (po wyschnięciu jest przezroczysty), atlas roślin leczniczych, fragmenty roślin np. kwiaty, liście, kłącza.

70

S_290x205_lato - LAS.indd 70

2017-07-13 17:33:13

Bądź jak dąb!

las

pr buj upodobnić się do potężnego i mocnego drzewa, jakim jest dąb.

czas na zabawę: tań przed dużym, roz ożystym dębem. Przenieś ciężar cia a na prawą nogę. Wyobraź sobie, że prawa stopa mocno wros a w ziemię. topę lewej nogi ustaw na prawej nodze, po wewnętrznej stronie uda. Powoli unieś ręce do g ry i roz ż je na boki, jak ga ęzie drzewa. eraz możesz się poczuć, jak potężny, mocny dąb

przekonasz się, że Twoja koncentracja się poprawi, a ty się zrelaksujesz.

71

S_290x205_lato - LAS.indd 71

2017-07-13 17:33:16

las

Wyścig szyszek Czas na grę: 1

Wyznacz tor zawod w odcinek zaczynający się linią startu i kończący linią mety ok. metr w .

2

ażda osoba stojąca na starcie k adzie sobie na g owie szyszkę znalezioną podczas spaceru. ie wolno jej przytrzymywać rękoma.

3

a s owo start wszyscy ruszają w stronę linii mety.

4

Jeśli szyszka spadnie z g owy przed metą, należy ją podnieść, i trzymając w ręce, wr cić za linię startu, po czym ponownie umieścić na g owie i wyruszyć w stronę mety.

5

Wygrywa ten, kto pierwszy minie linię mety z szyszką na g owie.

Zaproś do zabawy wszystkich towarzyszy wycieczki do lasu!

72

S_290x205_lato - LAS.indd 72

2017-07-13 17:33:18

Co jest pod stopą? ajniższą warstwą lasu jest runo leśne. worzą je rośliny zielne, ma e krzewy i drzewa. Wśr d nic żyją zwierzęta, protisty, bakterie, rosną grzyby.

Wykonanie: 1

drysuj w asną stopę na kartce i wytnij jej kszta t.

2

Postaraj się zaobserwować jak najwięcej różnych organizmów.

las

Zaobserwuj fragment ści ki mieszczący się na powierzc ni stopy.

przygotuj

kartk ę techn z bloku icz ołów nego, noży ek, czki.

Policz:

3

4

:

Jaki z tego wniosek zy na powierzc ni stopy mieści się dużo, czy ma o organizm w

le r żnyc roślin widzisz

le r żnyc zwierząt widzisz

le widzisz kolor w i odcieni 73

S_290x205_lato - LAS.indd 73

2017-07-13 17:33:20

las

Powąchaj i rozpoznaj!

Zabaw się wsp lnie z kolegami lub rodzicami i rozpoznaj r żne cząstki przyrody tylko za pomocą węc u. Por wnaj swoje wrażenia z odczuciami innyc os b.

przygotuj:

czas na zabawę: 1

Jedna osoba zamyka oczy lub zas ania je przepaską.

2

ruga osoba przybliża r żne leśne ,,skarby do twarzy osoby z zamkniętymi zas oniętymi oczami w ten spos b, aby umożliwić jej powąc anie danego obiektu.

3

soba z zamkniętymi oczami pr buje odgadnąć nazwę leśnego ,,skarbu tylko za pomocą węc u.

Po kilku pr bac następuje zamiana r l.

przepaskę na oczy, różne leśne obiekty: gałązkę lub patyk z leśnej ściółki, kawałek kory, kilka igieł, np. sosny.

zwycięzcą zostaje osoba, która rozpozna najwięcej leśnych skarbów .

74

S_290x205_lato - LAS.indd 74

2017-07-13 17:33:22

Życie w leśnej ściółce a dnie lasu, na powierzc ni gleby, znajduje się warstwa suc yc liści, ga ązek, zesz orocznyc owoc w, np. żo ędzi i nasion. o leśna ści ka zy wiesz, że ści ka tętni życiem Przyjrzyj się jej dok adnie przez lupę. Zr b to bardzo ostrożnie, aby nie niepokoić jej mieszkańc w.

Wykonanie:

las

1

strożnie rozc yl niewielką warstwę ści ki. Przyjrzyj się jej uważnie przez lupę i go ym okiem.

2

pr buj rozpoznać niekt ryc jej mieszkańc w.

Może znajdziesz r wnież tyc , kt rzy zostali przedstawieni na rysunkac

A

Naszkicuj mieszkańca ściółki, który najbardziej Cię zainteresował!

C

B

nicienie skąposzczety ślimaki

E

pajęczaki

D

skorupiaki wije owady

F G

przygotuj lupę,

3

Po obserwacji zasyp rozc yloną wcześniej ści kę.

notes , ołów ek.

: 75

S_290x205_lato - LAS.indd 75

2017-07-13 17:33:24

las

przygotuj: taśmę mierniczą (może być tzw. metr krawiecki).

Zaproś do zabawy wszystkich towarzyszy wycieczki do lasu!

Skocz tak daleko jak… koki to obok galopu najszybszy spos b poruszania się zwierząt. la dużyc ssak w, np. dla dzika, skoki są męczące. atomiast dla drobnyc zwierząt, np. kuny i zająca, są najbardziej typowym sposobem poruszania się. omu uda się skoczyć tak daleko, jak

czas na zabawę: 1 2

Wyznacz w lesie miejsce, z kt rego będą wykonywane skoki. d wyznaczonego miejsca odmierz

• • •

metry metr

d ugość skoku dzika, d ugość skoku kuny,

centymetr w skok zająca podczas spokojnego kicania.

3

Zaproponuj uczestnikom wyprawy zabawę to skoczy tak daleko, jak zając, kuna, dzik

Wyniki:

76

S_290x205_lato - LAS.indd 76

2017-07-13 17:33:26

Zgadnij, kim jestem

las

Zaproponuj towarzyszom leśnej wędr wki odpoczynek i zabawę w zgadywanki.

W tym czasie zaprezentujcie r żne gatunki zwierząt.

motyl

gąsienica (larwa) Zginaj i prostuj palec wskazujący jednej ręki, udając poruszającą się tyla. po liściu gąsienicę mo

Z ącz kciuki prawej i lewej d oni to g owa i tu w motyla resztę palc w zginaj i prostuj w r wnym tempie to skrzyd a motyla.

tak

p

eć spl legle i k ian , kciu wa przem ptaka a w n ej bą tu aw i o r s p a ze ow j c w to g tę pal i zgina z k ie s ę ytm a re ewej r r il a nym ów krzyd r w s to ka. pta

jeleń

mysz

onie przy ż do oczu i udawaj, ż e trzymas z lornetkę. owy widzą tunelowo, podobnie jak cz owiek p rzez lorne tk ę. c oczy m ają zdolno ść powiększa nia obrazu niczym teleobiekty w.

Wyprostuj palec wskazujący i ma y obu d oni, ustawiając je naprzeciw siebie dwa byki walczą o samicę.

iń onie zw i i kręć, w pięśc oczu, ając do d a k y z pr rawo, raz w p wo. raz w le

Palce wskazujący i środkowy jednej ręki unieś do g ry i zegnij to r żki ślimaka.

sowa

żuraw Jedną rękę wystaw przed sw j tu w, a drugą sc owaj za plecami naśladuj taniec żurawia.

kret

ślimak

Pocieraj twarz rękoma jesteś myszką, kt ra czyści swoje wąsy.

Kto rozpozna najwięcej zwierząt?

wilk a koniec ud anej zabawy zawyjcie wsp lnie jak wata a wilk w.

Wilki wyją, g dy c cą pow ia domić inne osobnik i, gdzie się w aśnie znajdują lub na koniec u d a nego polowania.

Wycie możn a us yszeć wieczorem i wczesnym św item. ozpoczyna je samiec alfa , a dopiero potem do ą czają do nie g o g osy kolejnyc cz onk w stad a.

77

S_290x205_lato - LAS.indd 77

2017-07-13 17:33:27

Sznurkowa bajka

las

Zaproś do zabawy towarzyszy wycieczki do lasu!

dy podczas leśnej wędr wki dotrzesz do lasu, w kt rym rośnie sosna, dąb, świerk, poproś doros yc o przeczytanie bajki.

Zamień się w pajączka i wykonuj polecenia.

Sznurkowa bajka awno, dawno temu r s sobie dąb. y wielki, potężny i stary. s w lesie i czu się samotny. rakowa o mu przyjaci .

Przywiąż sznurek do pnia dębu.

Pewnego razu stary dąb poprosi pajączka o przes anie wiadomości za pomocą jego magicznej sieci.

Weź kłębek i podejdź do sosny. iedaleko dębu ros a ma a sosna. Pajączek podszed do niej, uk oni się wytwornie i zapyta zy c cesz zostać przyjaci ką dębu osna zgodzi a się z oc otą i pozwoli a pajączkowi zaczepić wok siebie pajęczą niteczkę.

Opleć sosnę.

W pobliżu ma ej sosny ros a druga sosna. y a bardzo dostojna i wysoka. zień dobry

zień dobry zaszumia o drzewo. sprowadza, pajączku

przsyznguorteukj:

inięty (25 m zw k). w kłębe

powiedzia pajączek. o cię tutaj

tary dąb z naszego lasu czuje się samotny odpowiedzia pajączek. zy zec cesz zostać jego przyjaci ką

Wykonanie:

czywiście odrzek a sosna. ąb jest bardzo dzielny i silny, nawet zimowy wiatr nie m g go pokonać. ętnie zostanę jego przyjaci ką.

Podejdź do kolejnej sosny i opleć jej pień sznurkiem.

1

soba doros a czyta na g os bajkę.

Jeżeli w pobliżu nie ma dębu, dw c sosen i świerka, osoba czytająca może dostosować opowieść i wymienić inne drzewa rosnące nieopodal.

2

Ma y pajączek opl t starannie swoją pajęczyną pień pięknej sosny i ruszy dalej. Już mia p jść w stronę innego wielkiego drzewa, kiedy dostrzeg maleńki świerk. Podszed więc, uk oni się i zapyta , czy świerczek c cia by zaprzyjaźnić się ze starym dębem. Maleńki świerk zadrża ze wzruszenia i powiedzia , że jest zaszczycony takim zaproszeniem.

Zaproponuj dalszy ciąg ,,sznurkowej bajki .

Podejdź do świerka i opleć go starannie swoją pajęczyną.

78

S_290x205_lato - LAS.indd 78

2017-07-13 17:33:29

Runo leśne

las

Podczas wizyty w lesie zwr ć uwagę na warstwę lasu, po kt rej c odzisz.

Znajduje się w niej dużo r żnyc gatunk w roślin, zwierząt i grzyb w.

żuk leśny

ślimak zaroślowy

rzekotka drzewna

jaszczurka zwinka listy

widłoząb fa

pustułka pęcherzykowata

dąbrówka

S_290x205_lato - LAS.indd 79

rozłogowa

żołądź dębu go szypułkowe

y

złotaw podgrzybek

y szyszka sosn j e jn zwycza

u siewka grab go pospolite

poziomka pospolita

Otocz kółkiem rysunki, które przedstawiają to, co udało Ci się zaobserwować.

eśli otoczyłeś kółkiem kilka rysunków, możesz uważać się za wnikliwego obserwatora przyrody.

79

2017-07-13 17:33:31

Policz gatunki drzew

las

Podczas leśnego spaceru zwr ć uwagę na to, że wok rosną drzewa, kt re r żnią się od siebie. azwij je, korzystając z atlasu.

Wykonanie: 1

bejrzyj dok adnie drzewa zaprezentowane w atlasie możesz też skorzystać z nternetu.

2

Wybierz się na spacer do lasu.

3

le gatunk w drzew uda o i się rozpoznać i nazwać Zaznacz je na rysunku poniżej.

: j u t o g y z r p rzew.

atlas d

Zaznacz i podpisz rozpoznane drzewa.

80

S_290x205_lato - LAS.indd 80

2017-07-13 17:33:33

Leśny berek

las

erek goniony jest zabawą ruc ową. Polega na tym, że jedna z os b, tzw. berek, musi dogonić i dotknąć dowolnej osoby biorącej udzia w zabawie. soba dotknięta zostaje berkiem, a dotyc czasowy berek do ącza do uciekającyc .

Czas na zabawę: 1 2

Wyznaczcie dwa trzy drzewa r żnyc gatunk w , wok kt ryc będziecie biegać podczas zabawy w berka, np. sosna, brzoza, dąb.

Wylosujcie berka.

3

Podczas zabawy jej uczestnicy swobodnie biegają, a berek stoi z boku i obserwuje. Po jakimś czasie wykrzykuje nazwę jednego z drzew, np. dąb.

4

czestnicy zabawy muszą dobiec do dębu i dotknąć pnia. W tym czasie berek stara się dogonić i dotknąć jednej z biegnącyc os b.

5

soba dotknięta zostaje berkiem i zabawa zaczyna się od nowa.

Zaproś do zabawy wszystkich towarzyszy . u s a l o d i k z c e i c y w

Zabawa kończy się, gdy większość uczestników poczuje się zmęczona.

81

S_290x205_lato - LAS.indd 81

2017-07-13 17:33:35

las

Jeż Franek P źną wiosną przyc odzą na świat ma e jeże. ą one pokryte rzadkimi, miękkimi, bia ymi ig ami.

Jeżątka szybko rosną i po kilku dniac mają już znacznie więcej igie ostryc i twardyc . g y są świetną oc roną przed czy ającymi na jeże niebezpieczeństwami.

Pom ż rankowi zdobyć jak najwięcej igie .

WYKONANIE:

przygotuj:

1

Podczas spaceru zbierz materia do wykonania jeża.

2

syp z ziemi sylwetkę jeża. Z materia w zebranyc w lesie wykonaj oczy, nos, uszy, apki.

ziemię, materiał do wykonania jeża: kawałki kory, gałązki drzew, szyszki, igły, liście.

3

Wbij w usypaną sylwetkę jeża ig y z patyk w.

82

S_290x205_lato - LAS.indd 82

2017-07-13 17:33:38

Leśna inwentaryzacja Leśnicy wykonują inwentaryzację na dużyc obszarac leśnyc . Jest to przegląd i spisanie tego, co na danej powierzc ni się znajduje. Przekonaj się, jak bardzo trzeba być przy tym uważnym. Wykonaj inwentaryzację na fragmencie leśnej powierzc ni.

czas na zabawę: 1

Wyznacz obszar o powierzc ni m2 m m , zaznacz wierzc o ki, np. wbijając w ziemię patyki. Zawiąż na nic wstążki.

2

Wykonaj inwentaryzację na wyznaczonym obszarze. arysuj lub opisz w zeszycie co najmniej gatunk w rośliny, zwierzęta lub grzyby , kt re zaobserwujesz.

3

W razie trudności zwr ć się o pomoc do opiekun w.

las

Zaobserwowane:

przygotuj: atlas roślin i zwierząt, ołówek, czysty zeszyt, sznurek, taśmę mierniczą (może być metr krawiecki), cztery barwne wstążki długości 30 cm każda.

83

S_290x205_lato - LAS.indd 83

2017-07-13 17:33:39

las

Tropiciel W lesie należy zac owywać się cic o. ie jest to atwe Zaproponuj towarzyszom wycieczki zabawę, podczas kt rej sprawdzicie, kto potra poruszać się jak tropiciel zwierząt cic o, tak aby nie zak cać spokoju mieszkańcom lasu.

czas na zabawę: Zaproś do zabawy wszystkich towarzyszy wycieczki do lasu.

1

Wybierzcie spośr d siebie tropiciela.

Pozostali uczestnicy wyprawy do lasu dzielą się na dwie grupy i ustawiają w dw c rzędac , plecami do siebie, w odleg ości ok. , metra. czestnicy zamykają oczy w wczas wyostrzy się s uc .

2

Zadaniem uczestnik w zabawy jest us yszeć tropiciela, kt ry będzie przec odzi pomiędzy rzędami.

3

to us yszy tropiciela przec odzącego za swoimi plecami, podnosi rękę.

4

ażdy uczestnik wyprawy kolejno wciela się w rolę tropiciela.

Zwycięża ten, kogo usłyszało najmniej osób.

84

S_290x205_lato - LAS.indd 84

2017-07-13 17:33:41

Rowerowe żółwie zy wiesz o tym, że leśnicy udostępniają las także mi ośnikom dw c k ek Wyznaczyli już oko o tys. km szlak w rowerowyc .

Zaproponuj doros ym wyprawę jedną z takic tras. Podczas jazdy obserwuj zmieniający się krajobraz, a w przerwie zaproponuj towarzyszom wycieczki zabawę w rowerowe ż wie .

czas na zabawę: 1

dmierz odcinek o d ugości metr w.

Zaznacz start i metę. stawcie się wraz z rowerami na linii startu.

2

a sygna wszyscy ruszcie na rowerac w kierunku linii mety, jadąc jak najwolniej.

3

to podczas jazdy na rowerze dotknie stopami ziemi, odpada z gry. Wygrywa osoba, kt ra najwolniej przejedzie wyznaczoną trasę.

las

Wygrywa ten, kto dojedzie ostatni.

Zaproś do zabawy wszystkich towarzyszy wycieczki do lasu.

85

S_290x205_lato - LAS.indd 85

2017-07-13 17:33:42

las

Gałąź w gałąź Zorganizujcie zabawę ga ąź w ga ąź . Poproście kogoś z doros yc o przeczytanie poniższego tekstu.

Czas na zabawę: Zaproś do zabawy wszystkich towarzyszy wycieczki do lasu.

1

tańcie naprzeciwko siebie tak, aby styka y się czubki Waszyc but w.

2

Podajcie sobie d onie teraz jesteście jednym drzewem. ociaż drzewa mogą bardzo r żnić się od siebie wyglądem, mają kilka wsp lnyc cec . uc ajcie i starajcie się czuć jak drzewo.

Wasze stopy to korzenie, kt re są niezbędne do prawid owego wzrostu i rozwoju drzewa. tabilizują je w pod ożu, pobierają z gleby wodę i sole mineralne.

Wasze nogi to pień okryty korą, kt ra c roni drzewo przed wysyc aniem, zranieniem, c orobami. W pniu znajduje się uk ad przewodzący wodę i rozpuszczone sole mineralne oraz związki organiczne.

Pogratulujcie sobie, że umiecie współpracować ze sobą tak, jak to robi las.

Wasze ręce to gałęzie, kt re tworzą koronę drzewa.

• otknijcie się okciami.

• Zetknijcie się ramionami i barkami.

• otknijcie się czo ami.

3

Jesteście jednym drzewem, kt rego korona porusza się na wietrze. o yszcie się do przodu i do ty u, w prawo i w lewo.

86

S_290x205_lato - LAS.indd 86

2017-07-13 17:33:44

Jestem rośliną małą, średnią, dużą

las

bserwowane w lesie rośliny r żnią się d ugością życia i sposobem zimowania. ośliny zielne jesienią usyc ają i zanikają. ośliny drzewiaste krzewy i drzewa wyr żniają się tym, że prawie ca a ic część nadziemna jest zdrewnia a i pokryta korą. zięki temu mogą bez szkody przetrzymać silne mrozy i suszę. ośliny drzewiaste są d ugowieczne.

czas na zabawę: Podczas leśnej wędr wki wybrana osoba co jakiś czas g ośno m wi roślina zielna, krzew, drzewo lub nazwy mijanyc roślin, np. o ek leśny, leszczyna pospolita, dąb szypu kowy .

Podczas wyprawy do lasu zaobserwuj rośliny zielne, krzewy i drzewa.

Na hasło:

drzewo Wszyscy stają na palcac i wysoko wyciągają ręce.

krzew Wszyscy stają w rozkroku, ręce mają opuszczone.

Zaproś do zabawy wszystkich towarzyszy wycieczki do lasu.

roślina zielna Wszyscy kucają.

87

S_290x205_lato - LAS.indd 87

2017-07-13 17:33:46

las

oznacz Pełnioną funkcję.

Funkcje lasu Las pe ni jednocześnie wiele r żnyc funkcji. Zwr ć na to uwagę podczas leśnej wędr wki. Przeczytaj wyszczeg lnione poniżej funkcje. Jeżeli uważasz, że las w kt rym przebywasz, spe nia kt rąś z nic , postaw przy niej buźkę. Porozmawiaj o tyc funkcjac z towarzyszami wyprawy do lasu.

ostarcza drewna. est miejscem eacji. wypoczynku i rekr Chroni glebę

Produkuje tlen.

Spróbuj zasięgnąć informacji u leśniczego lub w Internecie.

.

Oczyszcza powietrze.

Magazynuje wodę. ostarcza owoców runa leśnego.

ostarcza grzybów.

est miejscem życia zwierząt.

Wpływa na klimat.

88

S_290x205_lato - LAS.indd 88

2017-07-13 17:33:49

Czy jesteś spostrzegawczy?

Podczas wyprawy do lasu zaobserwuj i zaznacz krzyżykiem obiekty przedstawione na rysunkac .

IP

ED

WI

: . r e

.

yla

.

a a

.

i

r

li

iel a

. a

s s y

. r e

. li

. li a a

. a

a

S_290x205_lato - LAS.indd 89

Czy jesteś spostrzegawcz y?

las

89

2017-07-13 17:33:53

Poznaj ptaki

las

zy wiesz, czym się zajmuje ornitolog o uważny obserwator i znawca ptak w. pacerując po leśnyc szlakac , można zaobserwować r żne ic gatunki. Warto wtedy sięgnąć do atlasu, aby poznać ic nazwy.

: j u t o g y z r p

Mój tytuł:

Zaobserwuj jak najwięcej ptak w, za każdego w aściwie rozpoznanego przyznaj sobie punkt. a podstawie liczby zebranyc punkt w sprawdź, jaki uda o i się uzyskać tytu .

kę, lornet . taków atlas p

1–2 Początkujący ornitolog

dzięcioł duży

rudzik

drozd

3–5 Dobry ornitolog powyżej Wnikliwy ornitolog mysikrólik 90

S_290x205_lato - LAS.indd 90

bogatk

a

naszkicuj i podpisz

2017-07-13 17:33:57

Leśne zabawki

czas na zabawę 1 2

las

ruc om wyobraźnię. Zastan w się, do czego w zabawie można użyć ga ęzi, szyszek, czy kory. aw się znalezionymi obiektami.

3

Porozmawiaj z towarzyszami wyprawy do lasu o ic zabawac z dzieciństwa.

4

Ze znalezionyc kawa k w kory, szyszek, patyk w i z czego tylko zec cesz, wykonaj swoją leśną zabawkę.

Zrób leśną zabawkę z materiałów, które oferuje las.

przygotuj

:

gałęz ie, sz yszki korę, , sznur ek.

91

S_290x205_lato - LAS.indd 91

2017-07-13 17:33:59

Jak atakują mrówki?

las

Mr wki mają swoją tajną broń . dy czują się zagrożone, wystrzeliwują z odw oka kwas mr wkowy. Można to sprawdzić, wykonując proste doświadczenie.

Podczas wycieczki do lasu w ciep y letni dzień znajdź mrowisko i sprawdź, jak mr wki bronią swojego domu.

Wykonanie: 1

Podejdź do mrowiska. Po ż na mrowisku c usteczkę igieniczną.

2

bserwuj zac owanie mr wek. Po oko o minutac zabierz c usteczkę i strzepnij z niej delikatnie mr wki.

3

Powąc aj c usteczkę. zy czujesz ostry zapac o kwas mr wkowy

przygotuj: czkę chuste iczną. higien

92

S_290x205_lato - LAS.indd 92

2017-07-13 17:34:01

Pajęcza sieć Pająki budują sieci owne pajęczyny. W ten spos b polują na swoje o ary. ieci są rozmaite przypominają np. p ac ty, kaptury, ko a. Zorganizuj zabawę dla towarzyszy wyprawy do lasu zbudujcie sieć.

Wykonanie: 1

Za aczając sznurek i wiążąc go wok pni i ga ęzi, stw rz pajęczą sieć.

2

to przejdzie przez plątaninę, nie dotykając sznurk w

las

przygotuj

kłębe

:

k cien kiego sznur ka.

Zaproś do zabawy wszystkich towarzyszy . u s a l o d i k z c e i c y w

93

S_290x205_lato - LAS.indd 93

2017-07-13 17:34:03

las

Wyzwanie Zapewne bierzesz czasami udzia w wyprawac do lasu, w kt ryc uczestniczy dużo dzieci. zuć im wyzwanie

Wykonanie: 1

siądźcie na polanie w kręgu, twarzami do siebie. Jedno dziecko staje na zewnątrz.

2

Wskazana osoba porusza się po obwodzie w pewnym momencie dotyka d onią koleżanki lub kolegi, wzywając do wyścigu.

3

Wyścig odbywa się dooko a okręgu w przeciwnyc kierunkac . ziecko, kt re wzywa o do wyścigu, biegnie w kierunku przeciwnym do tego, w kt rym porusza o się przed wyścigiem.

4

zieci mijając się, muszą c wycić się za ręce i zrobić przysiad.

5

Po wykonaniu przysiadu zawodnicy biegną dalej w swoic kierunkac i starają się zająć wolne miejsce na obwodzie ko a, kt re zwolni zawodnik wezwany do wyścigu.

Komu nie uda się zająć miejsca, zostaje na zewnątrz kręgu i wzywa kolejną osobę do wyścigu.

94

S_290x205_lato - LAS.indd 94

2017-07-13 17:34:05

Co lubią jeść mrówki?

Wykonanie:

Wykonaj w lesie doświadczenie dowiesz się, co lubią jeść mr wki.

las

1

W pobliżu mrowiska po ż pięć c usteczek jednorazowyc . Jedną z nic zwilż octem, na drugiej po ż martwego c rząszcza, na trzeciej jakieś zio o, na czwartej kroplę miodu, piątą zwilż wodą.

2

Zaobserwuj zac owanie mr wek. a kt rej c usteczce zgromadzi o się ic najwięcej

przygotuj: chusteczki jednorazowe, miód, ocet, wodę, martwego chrząszcza, roślinę.

Po skończeniu obserwacji uprzątnij chusteczki.

ODPOWIEDŹ:

r

i y i si

a a i ra

a ia

s ys

es s

ie i leis e

s

r

li

s a

s y

asi

a.

S_290x205_lato - LAS.indd 95

95

2017-07-17 10:36:53

las

Wyścigi gąsienic Zaproś do zabawy wszystkic towarzyszy wycieczki do lasu i zaproponuj im wyścigi gąsienic .

Czas na grę: 1

Wyznacz linię startu i mety. Podzielcie się na dwie drużyny. stawcie się na linii startu.

2

zieci z obu drużyn tworzą gąsienice ustawiają się na czworakac i apią za kostki osobę przed sobą.

3

a sygna drużyny rozpoczynają wyścig, pe znąc w stronę mety. Po osiągnięciu mety drużyny wracaj ty em do linii startu.

Zwycięża drużyna, która przekroczy linię mety i pierwsza wróci tyłem.

Zaproś do zabawy wszystkich towarzyszy wycieczki do lasu.

96

S_290x205_lato - LAS.indd 96

2017-07-13 17:34:12

Rośliny chronione zy potra sz odr żnić gatunki c ronione od tyc nieobjętyc oc roną

Czas na zabawę: 1

siądźcie naprzeciwko wyznaczonej osoby eksperta , kt ra pokazuje fotogra e lub rysunki roślin, nazywając je i wyjaśniając, kt re z nic są c ronione, a kt re nie. Postarajcie się je zapamiętać.

2

astępnie roz żcie kartki na pod odze lub na utwardzonej ścieżce wed ug wzoru poniżej.

las

przygotuj: 3

tańcie w odleg ości trzec dużyc krok w od pierwszej kartki. ażdy po kolei rzuca kamykiem tak, aby tra ć w kartkę nr .

4

rę rozpoczyna osoba, kt ra tra kamieniem najbliżej środka kartki nr . Wskakuje na jednej nodze na kartkę, na kt rej znajduje się nazwa rośliny c ronionej, na dw c nogac lub z nogami na krzyż na kartkę, na kt rej znajduje się nazwa rośliny niec ronionej. to się pomyli, staje na końcu kolejki, a skakać zaczyna następna osoba.

5

soba, kt ra zakończy bezb ędnie pierwszą rundę, rozpoczyna kolejną, wskakując na kartkę nr . astępna runda zaczyna się od kartki nr itd.

zalaminowane lub włożone w przezroczyste „koszulki”, ponumerowane kartki A4 z podpisanymi fotografiami lub rysunkami roślin (niechronione: fiołek leśny, złoć żółta, konwalia majowa, pierwiosnek lekarski i chronione: zawilec wielokwiatowy, śnieżyczka przebiśnieg, sasanka wiosenna, kokorycz drobna) oraz kamień średniej wielkości.

97

S_290x205_lato - LAS.indd 97

2017-07-13 17:34:15

las

Cisza w lesie Las to idealne miejsce, aby ws uc ać się w

Zaproś do zabawy wszystkich towarzyszy wycieczki do lasu.

ciszę

Czas na zabawę: 1

siądźcie lub po żcie się na trawie i zamknijcie oczy, s uc ając wiatru i ptak w.

2

dmierzajcie w myślac minutę, licząc wolno do sześćdziesięciu, i wstawajcie po cic u, gdy uznacie, że up ynę a.

3

Jedna osoba ca y czas kontroluje czas za pomocą zegarka i obserwuje uczestnik w.

4

ra kończy się, gdy wszyscy już stoją.

5

Wygrywa ten, kto odmierzy w myślac minutę najdok adniej.

98

S_290x205_lato - LAS.indd 98

2017-07-13 17:34:18

Gasimy leśny pożar zy wiesz, jak się zac ować w lesie, gdy zauważysz pożar Wsp lnie z pozosta ymi osobami pobawcie się w gaszenie pożaru lasu.

Czas na zabawę: 1

Wyznaczcie obszar, na kt rym będzie toczyć się zabawa. brysujcie go patykiem, zaznaczcie szyszkami lub innym leśnym materia em.

2

Wylosujcie przygotowane wcześniej kartki z napisami.

3

soby z • zielonymi kartkami drzewa wc odzą do zaznaczonej przestrzeni i tworzą las • czerwonymi kartkami ogień oraz osoby z niebieskimi kartkami woda, kt rą dostarczają strażak i leśnik stają po zewnętrznej stronie zaznaczonego pola • kartkami z tekstami o zg oszeniu i przyjęciu zg oszenia pożaru r wnież pozostają na zewnątrz pola. a komendę wybranej wcześniej osoby „ogień start!” osoba z czerwonymi kartkami wbiega do wyznaczonego pola i rozdaje je z apanym w polu drzewom . soby z zielonymi kartkami starają się uciekać, broniąc się przed ogniem.

4

5

a komendę „ogień stop!” osoba z czerwonymi kartkami przestaje apać inne dzieci i pozostaje w polu.

6

7

Zaproś do zabawy wszystkich towarzyszy wycieczki do lasu.

soba trzymająca kartkę

• z numerem alarmowym

dzwoni i zg asza pożar, odczytując tekst z kartki Widzę pożar lasu z • pytaniami dzie się pali Jak się nazywasz odczytuje tekst z kartki zg • aszająca pożar odpowiada na pytania • przyjmująca zg oszenie odczytuje informację ddal się na bezpieczną odleg ość.

W miejsce pożaru już jadą strażacy i leśnicy. a komendę nauczyciela „woda start!” w pole wbiegają osoby będące strażakiem i leśnikiem, szukają os b z czerwonymi kartkami i rozdają im niebieskie kartki.

8

a komendę „woda stop!” osoby z niebieskimi kartkami przestają je rozdawać.

9

tańcie teraz w podgrupac zgodnie z kolorami kartek • osoby z kartkami zielonymi drzewa ocala e z pożaru, osoby z kartkami czerwonymi • drzewa spalone lub nadpalone, osoby z kartkami niebieskimi • palące się drzewa, kt re ugaszono wodą.

10

las

przygotuj: KAR KI W RZEC KOLORAC : ● zielonym (25 szt.), ● czerwonym (25 szt.), ● niebieskim (25 szt.).

KAR KI Z EKS AMI: ● Zadzwoń pod numer 112 i powiedz: Widzę pożar lasu ● dzie się pali ak się nazywasz ● Oddal się na bezpieczną odległość. uż jadą strażacy i leśnicy w miejsce pożaru.

a podstawie liczby os b w poszczeg lnyc podgrupac ustalcie, czy pożar uda o się ugasić.

99

S_290x205_lato - LAS.indd 99

2017-07-13 17:34:21

las

Jestem cząstką lasu Zostaw sw j ślad w lesie, nie czyniąc szkody w ekosystemie Wsp lnie z towarzyszami wyprawy do lasu odwzorujcie swoje sylwetki na leśnej ści ce lub drodze.

Czas na zabawę: 1

Po ż się na ści ce, na trawie bądź leśnej drodze.

2

iec druga osoba obrysuje woją sylwetkę zgromadzonymi cząstkami przyrody.

3

Wstań i przyjrzyj się swojej obrysowanej sylwetce. Możesz zrobić jej zdjęcie

przygotuj: szyszki, liście, igły, kamyki, małe gałązki, kawałki kory i inne cząstki przyrody, które znajdziesz w lesie.

100

S_290x205_lato - LAS.indd 100

2017-07-13 17:34:24

Sałatka owocowa

las

Lato to czas owocowania wielu leśnyc krzewinek i krzew w, w tym poziomek, malin, czarnyc jag d. woce są wspania ym źr d em witamin podczas spaceru po lesie zbierz je, a po powrocie do domu przygotuj owocową sa atkę

Wykonanie: 1

Zbierz leśne owoce.

2

Po powrocie do domu dok adnie je umyj.

przygotuj pojem n na ow ik oce.

3

Wymieszaj owoce, możesz polać je miodem.

4

oz ż je do misek i poczęstuj domownik w.

:

Smacznego!

101

S_290x205_lato - LAS.indd 101

2017-07-13 17:34:28

290x205 -lato_startowe.indd 11

2017-07-13 17:43:29