Cultural garden heritage as focal point for sustainable tourism Πράσινοι Θησαυροί της Ελλάδας Πολιτιστικοί Κήποι και Ανοικτοί Χώροι Πολιτιστικής Κληρονομιάς στο ίχνος της Εγνατίας Οδού (από την Αλεξανδρούπολη στη Θεσσαλονίκη)
GREEN TREASURES OF GREECE CULTURAL GARDENS AND OPEN SPACE HERITAGE SITES ALONG THE VIA EGNATIA (FROM ALEXANDROUPOLIS TO THESSALONIKI)
Eισαγωγή: Οι κήποι, τα πάρκα, οι ανοικτοί χώροι και τα τοπία, σχεδιασμένα ή διαμορφωμένα μέσα από ιστορικές διαδικασίες, αποτελούν εκφράσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας. Είναι αποδείξεις μιας ξεχωριστής αντιμετώπισης της αλληλεπίδρασης μεταξύ ανθρώπου και του περιβάλλοντος του, αστικού, αγροτικού ή φυσικού. Αποτελούν απόδειξη μιας καλλιτεχνικής προσέγγισης, τεκμηριώνουν μια συγκεκριμένη στάση και σχέση απέναντι στη φύση, για ένα σκοπό ή είναι έκφραση πολιτικών, κοινωνικών ή θρησκευτικών πεποιθήσεων. Όντας ιστορικές δημιουργίες, έχουν την ιδιότητα να περιγράφουν με ακρίβεια τα χαρακτηριστικά προηγούμενων γενιών που οδήγησαν στη διαμόρφωσή τους – και συνεπώς αποτελούν πολύτιμα ιστορικά τεκμήρια της προηγούμενης ανθρώπινης δραστηριότητας σε όλη την Ευρώπη και στην περιοχή του προγράμματος South East Europe (βλ. Εικόνα 1). Η συντήρηση αυτού του είδους πολιτιστικής αξίας είναι σημαντικό καθήκον, τόσο δικό μας όσο και των μελλοντικών γενεών. Σε αυτό το φυλλάδιο παρουσιάζονται μερικά παραδείγματα από την Ελλάδα, υπό τη μορφή προτάσεων για ταξιδιωτικές διαδρομές. Ακολουθώντας τη διαδρομή αυτή θα ανακαλύψετε μια νέα προσέγγιση της ιστορίας του τόπου, των κατοίκων του και της πραγματικότητα της ζωής σε αυτόν. Σε αυτό το φυλλάδιο θα παρουσιάσουμε δύο είδη διαδρομών. Πρώτα θα παρουσιάσουμε την ταξιδιωτική διαδρομή «Πράσινοι Θησαυροί της Ελλάδας» και στην συνέχεια τη διαδρομή «Πράσινοι Θησαυροί της Νοτιοανατολικής Ευρώπης». Και οι δύο διαδρομές έχουν αναπτυχθεί στα πλαίσια του έργου CultTour για να κάνουν τις μοναδικές τοποθεσίες κήπων και ανοικτών χώρων πιο αναγνωρίσιμες. Η ελληνική διαδρομή εστιάζει σε οκτώ τοποθεσίες στη Βόρεια Ελλάδα ξεκινώντας από τον Έβρο, μια από τις τέσσερις περιοχές στη Νοτιοανατολική Ευρώπη που συμμετείχαν στις ονομαζόμενες «πιλοτικές τοποθεσίες» του έργου CultTour. Η «διασυνοριακή διαδρομή» εστιάζει σε όλη την περιοχή του προγράμματος South East Europe. Συνδέει τις τέσσερις πιλοτικές τοποθεσίες: το Πάρκο των Θερινών Ανακτόρων του Samuel von Brukenthal στο Avrig/Freck στη Ρουμανία, το Πάρκο Εθνικής Ανεξαρτησίας στην Αλεξανδρούπολη στην Ελλάδα, την Βίλα Peripato στο Taranto της Ιταλίας και το Μνημείο Asenevtsi και την περιοχή της Boruna στο Veliko Tarnovo στη Βουλγαρία. Παρουσιάζεται επίσης μια επιλογή από δώδεκα άλλους, σημαντικούς κήπους, πάρκα και ανοικτούς χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς. Μπορείτε να μεταφορτώστε το φυλλάδιο από τη διεύθυνση www.culttour.eu. INTRODUCTION: Gardens, parks, open space sites and landscapes, designed, as well as historically evolved, are expressions of human activity. They evidence interaction of people with and in their urban, rural or natural environment under a distinctive attitude. Thus, they are proof of a certain artistic approach, are an artwork, they document a specific relation to nature, an aim of production or development, or are an expression of political, social or religious belief. Being a historical site, they possess the quality to tell explicitly about these specific attitudes of past generations in Europe that led to their layout – and thus are a valuable historical document of past human activity, also in the South East Europe programme area (cf fig. 1). The preservation of this kind of cultural value is an important task for now, and the future generations. Some examples for Greece are presented in this flyer, in the format of a travel route proposal. Touring along this path will give you new insights into the country's history, its inhabitants and life realities. In this flyer two kinds of travel routes are presented. Firstly, the travel route “Green Treasures of Greece” and secondly, the route “Green Treasures of South East Europe”. Both routes have been developed within the CultTour project to make the precious garden and open space site heritage of Southeast Europe more visible. The Greek route focuses on eight sites in Northern Greece, going out from Evros, one of the four regions in Southeast Europe that participated with so called “pilot sites” in the CultTour project. The “transnational route” focuses on the overall South Europe programme area. It connects the four pilot sites: Romania “Park at the Samuel von Brukenthal Summer Residence”, Avrig/Freck; Greece “Park of National Independency”, Alexandroupolis; Italy “Villa Peripato”, Taranto; Bulgaria “Boruna area with Asenevtsi Monument”, Veliko Tarnovo. A selection of twelve other important, significant gardens, parks and open space heritage sites are presented. It is downloadable at www.culttour.eu.
TRANSNATIONAL GARDEN ROUTE: ITALY, GREECE, BULGARIA, ROMANIA
SIBIU
BUCAREST
SOFIA
VELIKO TARNOVO
ROME
ALEXANDROUPOLIS TARANTO
ATHENS
Οδοιπορικό: Ακολουθώντας τη διαδρομή «Πολιτιστικοί Κήποι και Ανοικτοί Χώροι πολιτιστικής κληρονομιάς στο ίχνος της Εγνατίας Οδού» θα επισκεφθείτε τους ολοζώντανους τόπους και ανοιχτούς χώρους στη διαδρομή της αρχαίας Ρωμαϊκής Εγνατίας οδού στη Βόρεια Ελλάδα. Η ανάπτυξη του ελεύθερου χώρου μέσα από την αλληλεπίδραση ανθρώπου και περιβάλλοντος, ήταν πάντα η ιστορική σταθερά για την ανάπτυξη της πολιτιστικής κληρονομιάς των ανοιχτών χώρων στην Ελλάδα. Θα γνωρίσετε μερικούς από αυτούς τους μοναδικούς χώρους της Βόρειας Ελλάδας ακολουθώντας τη διαδρομή από το «Πάρκο Εθνικής Ανεξαρτησίας» στην Αλεξανδρούπολη, στην Ξάνθη, τη Δράμα, τη Θεσσαλονίκη, τη Νάουσα και την Έδεσσα. Αναφορά σημαντική γίνεται για τους κήπους της Αλιάρτου στη Βοιωτία. Θα συναντήσετε τόσο ιστορικούς όσο και σύγχρονους υπαίθριους χώρους, ιστορικά πάρκα στις πόλεις, σύγχρονα αστικά πάρκα και αρχαιολογικούς επισκέψιμους χώρους που εκπροσωπούν ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ανάπτυξης και αξιοποίησης αστικών ανοικτών χώρων στην Ελλάδα, τα αρχαιολογικά πάρκα. Για να διανύσετε τη διαδρομή αυτή θα χρειαστείτε περίπου τέσσερις με πέντε ημέρες με το αυτοκίνητο, ενώ εάν προτιμήστε το τρένο ή το λεωφορείο θα σας πάρει περισσότερο – ανάλογα με τις ανταποκρίσεις και το χρόνο που θα αφιερώστε στην κάθε περιοχή και τοποθεσία. Προτείνουμε να ξεκινήστε από την Αλεξανδρούπολη και το Πάρκο Εθνικής Ανεξαρτησίας, με τη Θεσσαλονίκη να είναι η κατάληξη του ταξιδιού. Μπορείτε να φτάστε στην Αλεξανδρούπολη με αεροπλάνο, λεωφορείο, τρένο ή αυτοκίνητο: στο Δημοκρίτειο Διεθνή Αερολιμένα (www.alxd.gr, με τακτικά δρομολόγια για Αθήνα), στο Σταθμό Λεωφορείων ΚΤΕΛ της Αλεξανδρούπολης (www.ktelevrou.gr, www.ktelmacedonia.gr, με δρομολόγια από και προς Αθήνα και Θεσσαλονίκη) ή στο Σιδηροδρομικό Σταθμό της Αλεξανδρούπολης (www.ose.gr, με δρομολόγια προς Θεσσαλονίκη). Εάν έρχεστε με το αυτοκίνητό σας θα ακολουθείστε τις Ευρωπαϊκές διαδρομές E 85 & E 90. Δίνονται συντεταγμένες GPS και για τις οκτώ τοποθεσίες στο δεκαδικό σύστημα.
ITENERARY: Travelling the route “Cultural gardens and open space heritage sites along the Via Egnatia” will lead you to green lively places and open space sites along traces of the ancient Roman Via Egnatia in Northern Greece. The advancement of sites which focus on peoples´ use and interaction since antiquity has been the main constant in Greek open space development history. To get to know some of these precious places in Northern Greece, the route leads from Alexandroupolis´ “Park of National Independence”, to sites in Xanthi, Drama, Thessaloniki, Náoussa and Édessa. You will get to know historic as well as contemporary designed open spaces, ranging from historic city parks, to present-day urban parks, up to archaeological parks, representing a special concept in Greek urban open space development. Touring along the route will take approximately four to five days by car, whereas travelling by bus or train is expected to take longer depending on connections and the time spent in every area and at each site. A proposed starting point is Alexandroupolis with the Park of National Independence, and the end point is Thessaloniki. Alexandroupolis can be reached by plane, bus, train or car: Alexandroupolis Democritus International Airport (www.alxd.gr, with connection to Athens); Alexandroupolis Bus Station (www.ktelevrou.gr, www.ktelmacedonia.gr, with connection to Athens & Thessaloniki); Alexandroupolis Railway Station (www.ose.gr, with connection to Thessaloniki); European street network (routes E 85 & E 90). GPS coordinates for all eight sites are provided in the decimal system.
Bulgaria
Macedonia
3 Drama ร dessa Albania
Nรกoussa
Xanthi
2 Alexandroupolis
Thessaloniki
7
5 6
1
4
Turkey
Aegean Sea
Viotia
8 Athens
1. Αλεξανδρούπολη, Πάρκο Εθνικής Ανεξαρτησίας ALEXANDROUPOLIS, PARK OF NATIONAL INDEPENDENCE Αστικό πάρκο στην πόλη. Κύρια είσοδος: οδός Λεωφ. Δημοκρατίας, 68100 Αλεξανδρούπολη. Το πάρκο αποτελεί μέρος του ιστορικού κέντρου της πόλης, είναι ανοικτό όλη την ημέρα και δε χρεώνεται είσοδος. Είναι προσβάσιμο από ΑΜΕΑ. Γενικές πληροφορίες για την πόλη: www.alexpolis.gr. Μπορείτε να επικοινωνήσετε με το Δήμο Αλεξανδρούπολης: Λεωφ. Δημοκρατίας 306, 68100 Αλεξανδρούπολη, Τηλ.: (0030)25510-64100, δημοτικές τουριστικές πληροφορίες: Τηλ..: (0030)25510-64189 ή (0030)25510-64203, ή (0030)25510-88340 Urban park/city park; main entrance: Dimokratias Av., 68100 Alexandroupolis; the park is part of the historic city centre; open all day; no entrance fee charged; accessible for disabled persons; general city information: www.alexpolis.gr; contact to Municipality of Alexandroupolis: 306 Dimokratias Av., 68100 Alexandroupolis, Tel: (0030)25510-64100; municipal tourist information: Tel.: (0030)25510-64189; or (0030)25510-64203; or (0030)25510-88340,
2. Ξάνθη, Πάρκου του Ποταμού Λίμνιου XANTHI, LIMNIO RIVER PARK Πάρκο πόλης. Κύρια είσοδος: οδός Βασιλίσσης Σοφίας, ανοικτό καθημερινά, όλη τη μέρα. Δεν υπάρχει είσοδος. Μερική πρόσβαση σε ΑΜΕΑ. Γενικές πληροφορίες για την πόλη: www.cityofxanthi.gr, Τουριστικό περίπτερο: Πλατεία Δημοκρατίας, 67100 Ξάνθη, Τηλ.: (0030)25410-73640 ή (0030)25410-24542 City park; main entrance: Vasilissis Sofias str.; open all day; no entrance fee charged; partly accessible for disabled persons; general city information: www.cityofxanthi.gr; tourist office: Plateia Dimokratias, 67100 Xanthi, Tel.: (0030)25410-73640; or (0030)25410-24542 GPS 41.142661, 24.891951
GPS 40.843692, 25.872728
3. Δράμα, Νησάκι ή Πάρκο των Πηγών Αγίας Βαρβάρας DRAMA, NISAKI OR AGIA VARVARA SPRINGS PARK Πάρκο πόλης. Κύρια είσοδος: οδός Αγίας Βαρβάρας, ανοικτό καθημερινά, όλη την ημέρα. Δεν υπάρχει είσοδος. Μερική πρόσβαση σε ΑΜΕΑ. Γενικές πληροφορίες για την πόλη: www.traveldrama.gr, www.pedramas.eu & www.drama.gr; γραφείο τουριστικών πληροφοριών: Διοικητήριο, 1ης Ιουλίου, 66100 Δράμα, Τηλ.: (0030)2521062342, ή (0030)25210-91453, e-mail: typou@drama.gr, ανοικτά: Δευ-Παρ 8:00-14:00 City park; main entrance: Agias Varvaras street; open all day; no entrance fee charged, partly accessible for disabled persons; general travel information: www.traveldrama.gr, www.pedramas.eu & www.drama.gr; tourist information office: Diikitirio, 1st Iouliou, 66100 Drama, Tel.: (0030)2521062342, or (0030)25210-91453, e-mail: typou@drama.gr, open: Mon-Fri 8-14 o´clock GPS 41.149755, 24.141158
4. Θεσσαλονίκη, Ρωμαϊκή Αγορά και Αρχαιολογικό Πάρκο των Ανακτόρων του Γαλέριου THESSALONIKI, ROMAN AGORA AND GALERIUS PALACE ARCHAEOLOGICAL PARKS Αρχαιολογικά πάρκα. Ρωμαϊκή Αγορά: περικλείεται από τις οδούς Φιλίππου, Άγνωστου Στρατιώτη, Ολύμπου και Μακεδονικής Αμύνης, 54622 Θεσσαλονίκη. Ανάκτορα του Γαλέριου: Πλατεία Ναυαρίνου 1, 54622 Θεσσαλονίκη. Τα αρχαιολογικά πάρκα είναι ανοικτά καθημερινά, 8:00-15:00 εκτός Δευτέρας. Χρεώνεται εισιτήριο για την Ρωμαϊκή Αγορά, το δε μουσείο της Ρωμαϊκής Αγοράς είναι ανοικτό Τρίτη με Παρασκευή, 8:00-15:00. Και οι δύο χώροι προσφέρουν μερική πρόσβαση σε ΑΜΕΑ. Γενικές πληροφορίες για την πόλη: www.saloniki.org. Τουριστικό γραφείο πληροφοριών: Εγνατία 154, πύλη 1 Helexpo, 54636 Θεσσαλονίκη, Τηλ: (0030)-2310-279282, e-mail: tto@otenet.gr Archaeological parks; Roman Agora: surrounded from Filippou, Agnostou Stratiotou, Olympou and Makedonikis Amynis streets, 54622 Thessaloniki; Galerius Palace: Platía Navarínou 1, 54622 Thessaloniki; the archaeological parks are open every day 8-15 o´clock except Mondays; entrance fee charged for the Roman Agora; the archaeological museum in the Roman Agora is open Tuesday to Friday 8-15 o'clock; both are partly accessible for disabled persons; general city information: www.saloniki.org; tourist information office: 154 Egnatia str., gate 1 Helexpo, 54636 Thessaloniki, Tel: (0030)-2310-279282, e-mail: tto@otenet.gr GPS Agora: 40.637168, 22.946202,
5. Θεσσαλονίκη, Κήποι του Πασά THESSALONIKI, PASHA GARDENS
6. Νάουσα, Κεντρικό Πάρκο NÁOUSSA, CENTRAL PARK
Πάρκο πόλης. Οδ. Ελένης Ζωγράφου, 54634 Θεσσαλονίκη. Στάση «Άγιος Παύλος» στην κύρια είσοδο του πάρκου (γραμμές 24 και 50). Ανοικτό καθημερινά, όλη τη μέρα. Δεν χρεώνεται είσοδος. Μερική πρόσβαση σε ΑΜΕΑ (τα μονοπάτια είναι κάπως απότομα). Γενικές πληροφορίες για την πόλη: www.saloniki.org & www.thessaloniki.gr Τουριστικό γραφείο πληροφοριών: Εγνατία 154, πύλη 1 Helexpo, 54636 Θεσσαλονίκη, Τηλ.: (0030)2310-279282, e-mail: tto@otenet.gr
Πάρκο πόλης/πολιτιστικός κήπος. Οδ. Μεγ. Αλεξάνδρου 59200 Νάουσα. Μπορείτε να φτάσετε από Θεσσαλονίκη, με τον Αυτοκινητόδρομο A1 (με κατεύθυνση προς Αθήνα), παίρνοντας την έξοδο για Κοζάνη / Έδεσσα, συνεχίζετε στον Αυτοκινητόδρομο A2 με κατεύθυνση την Έδεσσα ως την έξοδο για Βέροια και από εκεί παίρνετε τον επαρχιακό δρόμο που περνάει από τη Βέροια και την Πατρίδα και σύντομα φτάνετε στη Νάουσα. Το πάρκο είναι ανοικτό όλη την ημέρα και δε χρεώνεται είσοδος. Είναι προσβάσιμο από ΑΜΕΑ.. Γενικές πληροφορίες για την πόλη: www.naoussa.gr/en/
City park; Elenis Zagrafou str., 54634 Thessaloniki; bus station “Saint Paul” at the main entrance (bus no. 24 and 50); open at daytime; no entrance fee charged; partly accessible for disabled persons (steep paths); general city information: www.saloniki.org & www.thessaloniki.gr; tourist information office: 154 Egnatia str., gate 1 Helexpo, 54636 Thessaloniki, Tel: (0030)-2310-279282, e-mail: tto@otenet.gr GPS 40.638585, 22.95987
7. Έδεσσα, Γεωπάρκο των Καταρρακτών ÉDESSA, WATERFALLS GEO-PARK Πάρκο πόλης/πολιτιστικός κήπος. Μπορείτε να φτάσετε από τη Θεσσαλονίκη, με τον Αυτοκινητόδρομο A1 (με κατεύθυνση προς Αθήνα), παίρνοντας την έξοδο για Κοζάνη / Έδεσσα, συνεχίζετε στον Αυτοκινητόδρομο A2 με κατεύθυνση την Έδεσσα ως την έξοδο για Βέροια και από εκεί παίρνετε τον επαρχιακό δρόμο που περνάει από τη Βέροια, την Πατρίδα και τη Νάουσα και σύντομα φτάνετε στην Έδεσσα. Το πάρκο είναι ανοικτό όλη την ημέρα και δε χρεώνεται είσοδος. Είναι προσβάσιμο από ΑΜΕΑ. Για πληροφορίες επικοινωνήστε με τη Διεύθυνση Πολιτιστικού Τουρισμού & Περιβάλλοντος, Περδίκα 1 58200 Έδεσσα, Τηλ.: (0030)23810-23101, Δευ-Παρ 09:00:-15:00. Γενικές πληροφορίες για την πόλη: www.edessacity.gr; οδηγός πόλης: http://www.edessacity.gr/office/8guide-edessagreece_en.pdf. Τουριστικές πληροφορίες μέσα στο Γεωπάρκο, 58200 Έδεσσα, Τηλ.: (0030)2381-020300, e-mail: v.kiriakou.edessacity@gmail.com, ανοικτά: Δευ-Κυρ 10:00-16:00. City park/cultural garden; reachable from Thessaloniki motorway A1 direction Athens, exit KOZANI / ÉDESSA (Κοζάνη / Έδεσσα), continuing on motorway A2 direction of Édessa until exit Veria, from there regional route passing Veria, Patrida and Náoussa, soon reaching Édessa; open all day; no entrance fee charged; partly accessible for disabled persons; contact possibility: Department of Cultural Tourism & Environment, Perdica 1, 58200 Édessa, Tel. (0030)23810-23101, Mon-Fri 9-15 o´clock; general city information: www.edessacity.gr; online information material: http://www.edessacity.gr/office/8guide-edessa-greece_en.pdf; tourist information: within the Waterfalls Geo-Park, 58200 Edessa, Tel.: (0030)2381-020300, e-mail: v.kiriakou.edessacity@gmail.com, open: Mon-Sun 10-16 o´clock GPS 40.803723, 22.054474
City park/cultural garden; Meg. Alexandrou, 59200 Náoussa; reachable from Thessaloniki motorway A1 direction Athens, exit KOZANI / ÉDESSA (Κοζάνη / Έδεσσα), continuing on motorway A2 direction of Édessa until exit Veria, from there regional route passing Veria and Patrida, soon reaching Náoussa; open all day; no entrance fee charged; accessible for disabled persons; general city and tourist information: www.naoussa.gr/en/ GPS 40.62993, 22.073143
8 Βοιωτία, Κήποι της Αλιάρτου στον ιστορικό χώρο της Λίμνης Κωπαΐδας VIOTIA, GARDENS OF ALIARTOS IN LAKE COPAIS HISTORIC CULTURAL LANDSCAPE Πάρκο και ιστορική πολιτιστική τοποθεσία. Κουντουριώτη, 32001, Αλίαρτος, νομός Βοιωτίας. Η Αλίαρτος βρίσκεται κοντά στην παλιά ΕΟ Αθηνών-Λαμίας (Λεωφ. Αθηνών). Ο κοντινότερος Σιδηροδρομικός Σταθμός είναι στον Ορχομενό στη γραμμή Αθηνών-Θεσσαλονίκης. Το πάρκο είναι ανοικτό όλη την ημέρα, ενώ παρέχεται μερική πρόσβαση σε ΑΜΕΑ. Δεν χρεώνεται η είσοδος. Γενικές πληροφορίες για την περιοχή: www.discoverviotia.gr, τουριστικές πληροφορίες: Επιμελητήριο Βοιωτίας, Κουτσοπελάτου 1, Λειβαδιά, Βοιωτία 32100, Τηλ.: (0030)22610-28281, Fax (0030)22610-21347, e-mail: info@viotiachamber.gr Park and historic cultural landscape; Kountourioti, 32001 Aliartos; prefecture of Viotia, Aliartos is located at the old national route no. 3 from Athens to Lamia “Leof. Athinon”; train station “Orchomenos” at Thessaloniki-Athens railroad line; open all day; partly accessible for disabled persons; no entrance fee charged; general information on region: www.discoverviotia.gr, tourist information: Chamber of Boeotia, Koutsopetalou 1, Livadia, Boeotia 32100, Tel.: (0030)22610-28281, Fax (0030)22610-21347, e-mail: info@viotiachamber.gr GPS 38.367973, 23.09854
1. Αλεξανδρούπολη, Πάρκο Εθνικής Ανεξαρτησίας ALEXANDROUPOLIS, PARK OF NATIONAL INDEPENDENCE Το Πάρκο Εθνικής Ανεξαρτησίας έχει προσδιοριστεί ως αστικό πάρκο, ένας πράσινος χώρος για την αναψυχή του κοινού ήδη από τη δεκαετία του 1970. Η τοποθεσία λαμβάνει την ιστορική αξία της από τα νεοκλασικά κτήρια στην περίμετρό της που χρονολογούνται από τα τέλη του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ου και τα όποια πλαισιώνουν το πάρκο. Αυτά είναι τα Δικαστήρια, το Ταχυδρομείο, το 1ο Νηπιαγωγείο και η Ζαρίφειος Παιδαγωγική Ακαδημία, τεκμήρια της ιστορίας της πόλης και βάση για την πολιτιστική της κληρονομιά. Το πάρκο που εκτείνεται στα 1,3 εκτάρια αναπτύχθηκε μετά την κατεδάφιση των κτηρίων της Εθνοφρουράς και των Φυλακών. Μετά την πυρκαγιά στο κτήριο της Εθνοφρουράς το 1954 και την κατεδάφιση του κτηρίου της χωροφυλακής και των φυλακών γύρω στο 1970, ο χώρος παρέμεινε αναξιοποίητος και παραδόθηκε σε δημόσια χρήση. Μια πρώτη διαρρύθμιση του πάρκου έγινε εκείνη την εποχή με την επιστασία των τεχνικών υπηρεσιών του Δήμου. Το πάρκο αναπλάσθηκε το 2013 και αυτή την όψη θα απολαύσετε όταν το επισκεφτείτε. Υποδομές και υπηρεσίες: Υπάρχουν πολλά καφέ, ταβέρνες και εστιατόρια κοντά στο πάρκο, δύο βρύσες με πόσιμο νερό και πολλά παγκάκια στο χώρο του ίδιου του πάρκου, μια παιδική χαρά και το μνημείο της «Ημέρας της Εθνικής Ανεξαρτησίας». Βοτανική σημαντικότητα: Στο κοντινό «Πάρκο της Μεραρχίας» μπορεί κανείς να επισκεφτεί το «Δέντρο του Δεδέαγατς». Η πόλη πήρε το πρώτο της όνομα από τη βελανιδιά αυτή (Quercus pubescens) που βρίσκεται σε αυτό το σημείο πριν την ίδρυση της πόλης το 1850. Κοντινά σημεία ενδιαφέροντος: Πλατεία Φάρου (με το φάρο που χρονολογείται από το 1880); Πάρκο Ανατολικής Θράκης, Εθνολογικό Μουσείο Θράκης (www.emthrace.org), το χωριό Μάκρη γνωστό για την ποιότητα του ιστορικού κέντρου του και την υψηλής ποιότητας ελαιόλαδο που παράγεται (βλ., για παράδειγμα www.kyklopas.com, ένα ελαιοτριβείο που επεξεργάζεται λάδι από αρκετούς καλλιεργητές της περιοχής) & τη Σπηλιά του Κύκλωπα ένα πολιτιστικό τοπίο αρχαιολογικού ενδιαφέροντος πάνω στην ακτή, το Δέλτα του Έβρου (περιοχή προστατευόμενη από την Συνθήκη Ramsar, (τουριστικές πληροφορίες Τηλ.: 0030)25510-61000), το Δάσος της Δαδιάς (περιοχή προστατευόμενη από την Συνθήκη Ramsar), το νησί της Σαμοθράκης, την πόλη του Σουφλίου με την ιστορία παραγωγής μεταξιού και το σχετικό μουσείο (www.silk-museum.gr), την πόλη του Διδυμότειχου με τα βυζαντινά και οθωμανικά μνημεία της και την πόλη της Κομοτηνής με τα αιωνόβια πλατάνια της. Πολιτιστικό τοπίο: Ένα φυσικό πολιτιστικό τοπίο – με τους ελαιώνες της Μάκρης και το Εθνικό Πάρκο του Δέλτα του Έβρου (www.alxd.gr/EVROS)
Fig. 3 Alexandroupolis, Park of National Independence, “Green and colourful resting place within the historic city centre”
The Park of National Independence has been designated as an urban park, a green space for public recreation from the 1970s. The site receives its historic value from the neoclassical buildings preserved at its borders, dating back to the end of the 19th century and beginning of the 20th century, and framing the park. These old preserved buildings are the Court House, the Post Office, the 1st Kindergarden and the Zarifios Pedagogic Academy, evidencing the towns´ history, being the base to its cultural heritage value. The ca. 1.3 hectares park surface evolved from demolition of the former National Guard and city prison buildings. After the Guard building burned down in 1954, and the Gendarmerie with prison was demolished around 1970, the area remained undeveloped and came into use as a public space. A first layout for the park soon was realized under supervision by the city's technical and green space department. Its last renovation was realized in 2013, which you can experience when visiting the site. Facilities: Many cafés, taverns and restaurants are located in the vicinity of the park, two drinking fountains and many benches are located in the park area, as well as a playground, and a statue memorialising the “National Independence Day” Botanical highlights: In the nearby “Division Park” the old “Dedeagatsch tree” can be visited. It is the oak tree (Quercus pubescens) from which the city received its first name. Its origin dates before the city's foundation in 1850. Nearby points of interest: Lighthouse Square (with lighthouse of 1880); Park Anatholikis Thrakis; Ethnological Museum of Thrace (www.emthrace.org); Makri village known for historic town structure and high quality olive oil (cf for example www.kyklopas.com, a mill company processing oil from several farmers of the region) & Cyclops Cave in a rich olive tree cultural landscape; Komotini city of plane trees; Evros Delta (Ramsar protected area, tourist information Tel.: (0030)25510-61000), Dadia Forest (Ramsar protected area); Samothrace Island; Soufli city with silk production history and museum (www.silk-museum.gr), Didymoteiho city with Byzantine and Ottoman monuments Cultural landscape: Organically evolved, continuing cultural landscape – olive trees in the greater region of Makri; Evros Delta National Park (www.alxd.gr/EVROS) a Ammiraglio Millo, 72100 Brindisi, Italia
2. Ξάνθη, Πάρκο Λιμνιό XANTHI, LIMNIO RIVER PARK Το Πάρκο Λιμνιό αποτελεί μέρος της φυσικής μετάβασης μεταξύ του ιστορικού και του σύγχρονου μέρους της πόλης της Ξάνθης. Εκτείνεται εκατέρωθεν του ποταμού Λιμνιού από τη γέφυρα στην οδό Βασιλίσσης Σοφίας ως τη γέφυρα της οδού Έβρου. Περπατώντας στο πάρκο, ο επισκέπτης έρχεται σε επαφή με το εντυπωσιακό φυσικό τοπίο της κοίτης του παραπόταμου του Κόσυνθου, ο οποίος είναι ένας από τους ελάχιστους ανοικτούς χώρους πράσινου που διατηρούνται εντός της πόλης. Η αρχιτεκτονική αξία του πάρκου πηγάζει από μια ιδιαίτερη αρχιτεκτονική κατασκευή στο κέντρο του – μια τσιμεντένια γέφυρα του μοντερνισμού που υποδηλώνει ότι ο σχεδιασμός του πάρκου ανάγεται στις αρχές της 10ετίας του 70. Παρόλο που το πάρκο χρειάζεται μια επέμβαση η επίσκεψη σας εκεί θα σας επιτρέψει να θαυμάσετε το ελκυστικό τοπίο που συνθέτουν ο ποταμός και το πράσινο. Μια επίσκεψη στην κοντινή υπαίθρια αγορά που είναι ανοικτή τα Σάββατα θα σας φέρει κοντά στους παραδοσιακούς μουσουλμάνους και Πομάκους κατοίκους της περιοχής που πωλούν τις παραγωγές τους στην υπαίθρια λαϊκή αγορά. Εξυπηρετήσεις: Κοντινή υπαίθρια λαϊκή αγορά Πλησιέστερα σημεία ενδιαφέροντος: Η παλιά πόλη της Ξάνθης και το Ρολόι στην κεντρική πλατεία (που χρονολογείται από το 1859), οι παλιές καπναποθήκες και τα συμπλέγματα των πανδοχείων της Ξάνθης, το Μουσείο Καπνού, το Παιδικό Μουσείο και η Ακαδημία της Ξάνθης, ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων (www.macedonianheritage.gr), η λίμνη Βιστωνίδα και τα εκκλησάκια του Αγίου Νικολάου και της Παρθένου Μαρίας, τα μοναστήρια των Ταξιαρχών και του Προφήτη Ηλία, τα ερείπια του κάστρου της Ξανθίππης, ο αρχαιολογικός χώρος της Μαρώνειας, ο αρχαιολογικός τόπος και το αρχαιολογικό μουσείο στα Άβδηρα, ο ποταμός Νέστος. Βοτανική σημαντικότητα: Τα παγκάκια στον ποταμό είναι κατάφυτα με θάμνους Nerium (Nerium oleander) Πολιτιστικό Τοπίο: Φυσικό, συνεχές πολιτιστικό τοπίο της καλλιέργειας καπνού στην Μακεδονία και τη Θράκη
Fig. 4 – Xanthi, Limnio Park, “Experience of Kosynthos River Scenery”
Limnio Park forms part of the natural transition line between the historic and the modern part of the City of Xanthi. It stretches along both riverbanks from the Vasilissis Sofias street bridge up to the Evrou street bridge. Walking the park enables the visitor to get in close contact with the impressive natural scenery of the rocky Kosynthos river bed, being one of the few green open spaces preserved in the city context. The parks´ architectural value derives from a special feature in the centre of the park - a concrete bridge in modernist architectural forms indicates that a modernisation of the park was realized in one of the recent decades. Even though the park needs revitalisation, a visit lets the traveller get in contact with the attractive river scenery. A visit to the close by open-air Saturday market enables an impression of the region's ethnic Muslim and Pomak citizens who traditionally used to cultivate tobacco on mountain terraces. Facilities: Near-by market place Nearby points of interest: The old city quarter of Xanthi & the Old Clock Tower at the central square (dating back to 1859), old tobacco warehouses and caravanserai complexes of Xanthi; Tobacco Museum, Xanthi; Children's Museum and Academy of Xanthi; Phillippi archaeological site (www.macedonian-heritage.gr); Lake Vistonida with Saint Nikolaos and Virgin Mary Chapels; monasteries: Panagia Archageliotisa, Panagia Kalamiotisa, monastery of Taxiarches, Profitis Elias; remains of the wall of Xantheppe castle; Maronia archaeological site, Avdira archaeological site and archaeological museum, Nestos River Botanical highlights: The river benches are overgrown by Nerium shrubs (Nerium oleander) Cultural Landscape: Organically evolved, continuing cultural landscape of tobacco production in Macedonia-Thrace
3. Δράμα, Νησάκι ή Πάρκο της Αγίας Βαρβάρας DRAMA, NISAKI OR AGIA VARVARA PARK Το Πάρκο της Αγίας Βαρβάρας είναι ένας ειδυλλιακός ανοικτός χώρος πράσινου στο κέντρο της πόλης της Δράμας. Η τοποθεσία έχει ιστορική αξία από τη μία πλευρά λόγω της πολύχρονης χρήσης της ως δημόσιο πάρκο και από την άλλη καθώς έχουν διατηρηθεί ιστορικές κατασκευές για τη ρύθμιση των υδάτων και την τροφοδοσία των νερόμυλων. Πολλά φυσικά πηγάδια πηγάζουν στην περιοχή και δίνουν το όνομα στο πάρκο λόγω της αφθονίας του νερού σε αυτό. Οι πολυώροφες καπναποθήκες στα όρια του πάρκου μας μιλάνε για την ιστορία της κατεργασίας του καπνού στην περιοχή. Η βιομηχανία αυτή είχε ιδρυθεί ήδη από τον 18ο αιώνα στις πηγές της Αγίας Βαρβάρας στη Δράμα και αποτελούσε πηγή πλούτου για τους κατοίκους ενώ εμφανή είναι τα σημάδια της στα ιστορικά κτίρια της πόλης. Η τοποθεσία αποτελεί μάρτυρα των ιστορικών εξελίξεων και της οικονομικής ιστορίας του νομού Δράμας και είναι ένας άψογα σχεδιασμένος ανοικτός χώρος πράσινου στο κέντρο της πόλης – ένας πολιτιστικός κήπος της πόλης. Η σημερινή του μορφή αποτελεί την εφαρμογή των σχεδίων του Πανελλήνιου Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού που πραγματοποιήθηκε για τη διαμόρφωση της περιοχής, τη δεκαετία του 1980. Είναι ένα από τα λίγα σχεδιασμένα αστικά πάρκα στην Ελλάδα, με υπεύθυνη για το σχεδιασμό ομάδα αρχιτεκτόνων υπό τους Δημήτρη Φατούρου και Μαρίας Τζημοπούλου καθηγητών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Εξυπηρετήσεις: Αρκετά εστιατόρια και ταβέρνες βρίσκονται πολύ κοντά στο πάρκο, ενώ ένα γραφείο τουριστικών πληροφοριών στεγάζεται σε έναν ιστορικό νερόμυλο μέσα στο πάρκο. Κάποια από τα μονοπάτια του προσφέρουν πρόσβαση σε ΑΜΕΑ. Βοτανική σημαντικότητα: Τα πανάρχαια πλατάνια (Platanus orientalis) είναι πολύ εντυπωσιακά μέσα στην περιοχή του πάρκου, συχνά σε άμεση συνάρτηση με τα νερά για τα οποία είναι γνωστή η πόλη Πλησιέστερα σημεία ενδιαφέροντος: Βίλα Αναστασιάδη (1876), Αρχαιολογικό Μουσείο, Εκκλησιαστικό Μουσείο (www.macedonian-heritage.gr/Museums και www.pedramas.eu), Λόγος Κορυλόβος, Πάρκο Αρπακτικών Πτηνών (www.arpaktika.gr)
Fig. 5 – Drama, Agia Varvara Park, “Running waters in the central park area”
The Agia Varvara Park is an idyllic green open space site in the city centre of Drama. The site has historical value on the one hand due to its long use as a public park, on the other, because of its preserved historic constructions for water regulation and empowering the water mills. Several natural wells have its source in the area, being the reason for the park's name and water richness. The multi-storey tobacco warehouses at the park's border tell about the local tobacco processing history. This industry was already settled in the 18th century at the St. Barbara springs in Drama, bringing an amount of wealth to the inhabitants, still visible in the historic buildings of the city. The place gives evidence of past historic developments in the economic history of the prefecture of Drama and of being a well kept and much used open green space in the cities centre – a cultural garden in the city. The parks current appearance goes back to a Pan-Hellenic architectural and landscape competition held in the 1980's. It is one of the few designed urban parks in Greece by the team of Professor and Architect Dimitris Fatouros and Landscape architect and Professor Mary Ananiadou-Tzimopoulou, Aristotle University of Thessaloniki. Facilities: Several restaurants and taverns are located in direct vicinity of the park, a tourist information office is situated in a historic mill within the park, some paths are disabled accessible Botanical highlights: The age old plane trees are very impressive (Platanus orientalis) within the park area and the overall city context, often in connection with running waters, for which the city is well known Nearby points of interest: Anastasiadis Mansion (1876), Archaeological Museum, Ecclesiastical Museum (www.macedonian-heritage.gr/Museums and www.pedramas.eu), Korylovos Hill, Park of Raptor Birds (www.arpaktika.gr)
4. Θεσσαλονίκη, Ρωμαϊκή Αγορά και Ανάκτορα του Γαλερίου THESSALONIKI, ROMAN AGORA AND GALERIUS PALACE ARCHAEOLOGICAL PARKS Τα αρχαιολογικά πάρκα της Ρωμαϊκής Αγοράς και του Ανακτόρου του Γαλερίου είναι παραδείγματα μιας καινοτόμου προσέγγισης της στρατηγικής αστικής ανάπτυξης στην Ελλάδα. Η ιδέα γεννήθηκε στην Αθήνα το 1985 στο πλαίσιο της επαναξιολόγησης του αστικού σχεδίου της πόλης και η «Ενοποίηση των Αρχαιολογικών Χώρων της Αθήνας» αποτέλεσε ένα μακροχρόνιο έργο υπό την επίβλεψη του Υπουργείου Πολιτισμού που ολοκληρώθηκε το 2000. Σκοπός της ήταν να συνδεθούν οι αρχαιολογικοί χώροι της πόλης με ένα δίκτυο πεζοδρόμων και να ανοίξουν οι τοποθεσίες αυτές, για πολλές από τις οποίες η πρόσβαση ήταν πολύ περιορισμένη στους πολίτες, φέρνοντας τους έτσι ξανά στη ζωή της πόλης. Την προσέγγιση αυτή ακολούθησε και η Θεσσαλονίκη για τις κυριότερες αρχαιολογικές τοποθεσίες από 1996, υπό την επίβλεψη του Υπουργείου Πολιτισμού και της 16ης Εφορίας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Η Ρωμαϊκή Αγορά που αποκαλύφθηκε τη δεκαετία του 1930 και το σύμπλεγμα του Ανακτόρου του Γαλερίου που αποκαλύφθηκε τη δεκαετία του 1960 είχαν κηρυχθεί σε αρχαιολογικές τοποθεσίες ήδη από τη δεκαετία του ΄70, αποκαταστάθηκαν και δόθηκαν ξανά σε δημόσια χρήση την περίοδο 2006/2009 ως αρχαιολογικά πάρκα, χώρους επισκέψιμους με υποδομές για πολιτιστικές εκδηλώσεις και αναψυχή. Γειτονικές περιοχές έχουν αναγνωριστεί ως χώροι αστικού πρασίνου και πεζόδρομοι – πολύβουοι με καφέ και μικρά μαγαζιά. Το αρχαιολογικό Πάρκο του Γαλερίου βραβεύθηκε το 2008 από την EUROPA Nostra για την άριστη αποκατάσταση και συντήρησή του. Υποδομές: πρόσβαση σε ΑΜΕΑ, κιόσκι πληροφοριών στην τοποθεσία, πίνακες πληροφοριών, κοντινά καφέ, εστιατόρια και μαγαζιά, συχνές πολιτιστικές εκδηλώσεις (θέατρο, συναυλίες, κτλ.) Πλησιέστερα σημεία ενδιαφέροντος: Η περιοχή του λιμανιού και τα πάρκα της Νέας Παραλίας μεταξύ Λευκού Πύργου και Μεγάρου Μουσικής, η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ), το Αρχαιολογικό Μουσείο και η υπαίθρια συλλογή του, το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, η Ροτόντα, το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, η Εκκλησία του Αγίου Νικολάου του Ορφανού, οι 12 τοποθεσίες που ανήκουν στο δίκτυο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO «Παλαιοχριστιανικά και Βυζαντινά Μνημεία της Θεσσαλονίκης» (www.thessaloniki.travel), Οδηγός «Περίπατοι Κληρονομιάς στη Θεσσαλονίκη» (σε μορφή pdf θα τον βρείτε στο www.thessaloniki.gr)
Fig. 6 – Thessaloniki, Galerius Palace Archaeological Park, “Main entrance to the archaeological park”
The Roman Agora and Galerius Palace archaeological parks are two examples of a most innovative Greek urban development strategy. First thought of in Athens in 1985 in the city's urban plan re-evaluation, the “Unification of the Archaeological Sites of Athens”, was a long term project under the supervision of the Ministry of Culture, finalised only in the year 2000 in preparation of the 2004 Olympic Games. Its aim was to connect several archaeological sites in the urban context by pedestrian roads and open these severely access restricted sites to the citizens´, thus, bringing them back to city's life. This approach was followed in the city of Thessaloniki from 1996, under the supervision of the Ministry of Culture and the 16th Ephorate of Prehistoric and Classical Antiquities for major archaeological sites in the city. The Roman Agora, excavated since the 1930s, and Galerius Palace complex, discovered in the 1960s, declared as archaeological sites in the '70s, were restored, and in 2006/2009 given back in public use with facilities for holding cultural events or spending leisure time. Adjacent city areas were reorganized as green urban open spaces and pedestrian corridors – now providing space for cafés and small shops, well used by inhabitants. The park of Galerius Palace has been awarded in 2008 the EUROPA Nostra Medal Award for excellence in conservation and restoration. Facilities: disabled accessible, information kiosk at site, information boards at site, near-by cafés, restaurants, and shops, regular cultural events organized (theatre, concerts etc.) Nearby points of interest: Harbour area and parks of the Nea Paralia (waterfront) between the White Tower and the concert hall, Thessaloniki International Fair (TIF), the Archaeological Museum with outdoor exhibition grounds, the Museum of Byzantine Culture, Photography Museum; Macedonian Museum of Modern Art, The State Museum of Modern Art, Telloglio Museum, Church of Agios Nikolaos Orfanos, UNESCO World Heritage 12 Unesco Sites “Paleochristian and Byzantine Monuments of Thessaloniki” (www.thessaloniki.travel), Guide book “Heritage walks in Thessaloniki” (pdf accessible at www.thessaloniki.gr)
5. Θεσσαλονίκη, Κήποι του Πασά THESSALONIKI, PASHA GARDENS Οι «Κήποι του Πασά» βρίσκονται στη λοφώδη περιοχή βόρεια του Γενικού Νοσοκομείου Άγιος Δημήτριος, ακριβώς έξω από τα Βυζαντινά τείχη και προσφέρουν μια πανοραμική άποψη της πόλης. Το αρχιτεκτονικό σύμπλεγμα διασώζει πέντε κατασκευές της «φανταστικής» αρχιτεκτονικής, μέσα στα πεύκα που φέρνουν στο νου την αρχιτεκτονική του Antonio Gaudi. Όντας το μόνο έργο του είδους του στην Ελλάδα, παρουσιάζει ενδιαφέρον από καλλιτεχνικής, ιστορικής και αρχιτεκτονικής πλευράς και έχει σημαντική πολιτιστική αξία. Σύμφωνα με μια επιγραφή κατασκευάστηκε το 1904. Η τοποθεσία διαμορφώθηκε λίγο μετά τα εγκαίνια του Νοσοκομείου το 1891/1903 όταν η πόλη ήταν ακόμη υπό Οθωμανική διοίκηση. Η κυρίαρχη βιβλιογραφία αποδίδει τους κήπους ως χώρου αναψυχής της αυλής του πασά. Άλλες απόψεις τους συνδέουν με τον οθωμανικό τεκτονισμό. Μια τρίτη θεωρία προτείνει ότι η τοποθεσία σχεδιάστηκε ως χώρος αναψυχής για τους ασθενείς του νοσοκομείου. Και οι πέντε κατασκευές που επιβιώνουν έχουν ιδιαίτερη μορφή. Το νερό έπαιζε σημαντικό ρόλο στην αρχική οργάνωση του χώρου. Δυστυχώς μετά το 1923 πολλά μέρη του κήπου κατεδαφίστηκαν για να χρησιμοποιηθούν ως οικοδομικά υλικά, που δυστυχώς μας στέρησε την αρχική συνολική σύνθεση του χώρου. Το 1980 ένας μικρός θεματικός κήπος αναπτύχθηκε σε μια ξεχωριστή περιοχή του πάρκου. Σήμερα η τοποθεσία του κήπου είναι σχεδόν μυστική και τον επισκέπτονται κυρίως κάτοικοι της περιοχής και μαθητές. Εξυπηρετήσεις: Παρκινγκ, χωρίς είσοδο, δεν υπάρχει πληροφοριακό υλικό, μερικώς προσβάσιμο από ΑΜΕΑ (κάποια απότομα μονοπάτια) Βοτανική σημαντικότητα: Καλλωπιστικές πορτοκαλιές και πολυετή φυτά στο μικρό θεματικό κήπο στο δυτικό μέρος των Κήπων του Πασά. Πλησιέστερα σημεία ενδιαφέροντος: Βυζαντινά τείχη, ο κήπος της Εκκλησίας του Αγίου Νικολάου του Ορφανού, Ο ναός του Οσίου Δαυίδ (τοποθεσίες προστατευόμενες από την UNESCO), το ιστορικό Κοιμητήριο της Ευαγγελίστριας, το πάρκο της Διεθνούς Εκθέσεως, η Ρωμαϊκή Αγορά και το αρχαιολογικό πάρκο του Ανακτόρου του Γαλερίου (www.saloniki.org, www.thessaloniki.gr) Πολιτιστικό τοπίο: Πολύ σημαντικό
Fig. 7 – Thessaloniki, Pasha Gardens, “Preserved imaginary architectures within the Pasha Gardens in Thessaloniki”
The "Gardens of the Pasha" is situated on steeply descending grounds north of the Aghios Dimitrios General Hospital, just outside the Byzantine walls, overlooking the city. The architectural complex consists of five grotesque quarry structures within a pine grove, resembling the imaginary architecture of Antonio Gaudi. Being the only project of its kind in the region, the site is of artistic, art-historical, and architectural interest and of significant heritage value. According to an inscription, it was built in 1904. The site was laid out shortly after the inauguration of the Hospital in 1891/1903 when the city still was under Ottoman rule. Due to the oriental appearance of several architectural elements, some theories link its origin to have been the recreational space for the Ottoman court - the pasha -, other theories to Ottoman freemasonry. A third theory links the place plainly to have been planned as recreation facilities for people in hospital stay. All five preserved structures show individual forms. Water seems to have played a key role in the original spatial organisation. Unfortunately, after 1923 many parts of the garden were demolished to acquire building material, which also lead to a loss of the original space design. In the end of 1990s the site was revitalised and a small thematic garden was realized in a separate area of the garden. Today the location of the garden is somewhat hidden from the great masses and mainly visited by the neighbourhood and school children. Facilities: parking, no entrance fee charged, no information material, disabled accessible (not all parts due to steep paths) Botanical highlights: Ornamental orange trees and perennial plants growing in the small thematic garden in the western part of the Pasha Garden Nearby points of interest: Byzantine walls, Garden at the Church of Saint Nicholas Orphanos (UNESCO site), Historic Evangelistria Cemetery, International Fair park, Roman Agora and Galerius Palace archaeological parks (www.saloniki.org, www.thessaloniki.gr)
6. Νάουσα, Κεντρικό Πάρκο NÀOUSSA, CENTRAL PARK Το παλιό αστικό πάρκο της Νάουσας εκτείνεται κατά μήκος ενός φυσικού μπαλκονιού που προσφέρει μια θέα του μακεδονικού κάμπου που κόβει την ανάσα και την οποία μπορείτε να απολαύσετε καθήμενοι στα παγκάκια και προστατευμένοι από τις φλαμουριές. Πολλά πλατάνια είναι μάρτυρες της μακραίωνης ιστορίας της τοποθεσίας. Το εκτάσεως 12 εκταρίων πάρκο αντανακλά πολλές εποχές της ιστορίας των κήπων. Ο συνολικός σχεδιασμός του, με λίμνη, πηγάδια και γέφυρες, ελισσόμενα μονοπάτια, γεωμετρικά παρτέρια με εξωτικά φυτά μας φέρνει στο νου το σχεδιασμό των πάρκων που επικρατούσε το 19ο αιώνα. Ένα μπελβεντέρε από το 1950 εμφανίζει το κίνημα του αρχιτεκτονικού μοντερνισμού στο πάρκο. Συνολικά η τοποθεσία έχει πολύ υψηλή αισθητική αξία. Η σημαντικότητά της για τους κατοίκους, βρίσκεται στη χρήση της ως δημόσιου χώρου συναντήσεων τόσο κατά τη διάρκεια της ημέρας όσο και το απόγευμα. Ο ωραίος κήπος λουλουδιών είναι οργανωμένος σε παρτέρια με οργανικά σχήματα και παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία εποχιακών λουλουδιών (τουλίπες, υάκινθοι, βιόλες κτλ. την άνοιξη, λευκές πετούνιες, ζιννιές, κόκκινες φασκομηλιές, φήκους, γεράνια και άλλα καλοκαιρινά είδη). Εξυπηρετήσεις: Πρόσβαση σε ΑΜΕΑ, καφέ και εστιατόρια γύρω από το πάρκο, δύο αγάλματα τιμούν όσους σκοτώθηκαν στους πολέμους. Πραγματοποιείται ετήσια ανθοέκθεση τον Ιούνιο. Βοτανική σημαντικότητα: Πολύ εντυπωσιακά με κύριο θέλγητρο τα πλατάνια (Platanus orientalis) μέσα στο πάρκο. Πολλοί καλλωπιστικοί θάμνοι και λουλούδια. Πλησιέστερα σημεία ενδιαφέροντος: Πάρκο του Αγίου Νικολάου, Η Σχολή του Μ. Αλεξάνδρου (Νυμφαίο της Μιέζας), Μακεδονικοί Τάφοι, Μουσείο του Κρασιού και του Τρύγου (www.naoussa.gr), Δρόμοι του Κρασιού της Μακεδονίας (www.wineroads.gr)
Fig. 8 – Náoussa, Central Park, “Náoussa Central Park, a green oasis in the city, offering a fantastic view onto the Macedonian plain”
The old city park of Náoussa stretches along a natural terrain edge, opening onto a breathtaking view on the Macedonian plain that can be enjoyed sitting on benches, sheltered by old linden trees. Several very old oriental plane trees (Platanus orientalis) evidence the long history of the site. The ca. 12 ha park unites garden features from several epochs of garden history. Its overall design, with lake, well and bridges, winding paths, flower garden, exotic plants and geometric flower-beds, reminds one of 19th century park design. A belvedere was constructed in form of the 1950s modern architectural movement. Altogether, the place has very high aesthetic value. Its functional value lies in its use as public meeting point in day and evening hours. The nice flower garden is organised in organic shaped planting-beds, exhibiting annual plant species (e.g. tulips, hyacinths, violas, pot marigolds, gloxinia etc. in spring, while petunias, zinnias, scarlet sages, marigolds, silk flowers, celosias, geraniums, ageratums and other species in summertime). Facilities: Disabled accessible, cafés and restaurants in direct vicinity to the park, two statues commemorate the fallen in the wars. Special event: annual flower market in June Botanical highlights: Very impressive and a highlight are the age old plane trees (Platanus orientalis) within the park area. Many ornamental shrub, perennial and annual flowers are maintained in the park area. Nearby points of interest: Agios Nikolaos Nature Park, School of Aristotle archaeological site (Nymphaion of Mieza), Macedonian Graves, Wine and Vine Museum (www.naoussa.gr), Wine Roads of Northern Greece (www.wineroads.gr)
7. Γεωπάρκο των Καταρρακτών, Έδεσσα WATERFALLS GEO-PARK, ÉDESSA Αυτό το δημοτικό πάρκο βρίσκεται στο φυσικό μπαλκόνι της ανατολικής πλευράς της πόλης της Έδεσσας και προσφέρει μια πανοραμική θέα της μακεδονικής πεδιάδας. Αναπτύχθηκε γύρω από τον εντυπωσιακό καταρράκτη «Κάρανο», ύψους 70 μέτρων, που θεωρείται ένας από τους υψηλότερους στην νοτιοανατολική Ευρώπη. Το πάρκο γύρω από τους καταρράκτες σχεδιάστηκε αρχικά τη δεκαετία του 1940 με τη διαρρύθμιση των παρτεριών, των μονοπατιών, τριών φυτειών καθώς και μιας μικρής εκκλησίας και δύο πισινών. Το σχέδιο αυτό αναπτύχθηκε περαιτέρω στα χρόνια που ακολούθησαν και το μέρος έγινε τόπος καθημερινών δραστηριοτήτων για τους κατοίκους και επισκέπτες της πόλης. Το 1953 άνοιξε το πρώτο εστιατόριο «Πισίνες» και διοργανώνονταν συναυλίες (τζαζ) και χοροί (βαλς, ταγκό και τσα-τσα). Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 κατασκευάστηκαν τα πανοραμικά μονοπάτια που έφερναν τους επισκέπτες κοντά στους καταρράκτες με ασφάλεια. Τελευταία η περιοχή του πάρκου εκτάθηκε και άλλο και ενσωμάτωσε τις τοποθεσίες βιομηχανικής κληρονομιάς του παλιού Κανναβουργείου το οποίο στεγάζει ένα πολιτιστικό κέντρο. Εξυπηρετήσεις: Τα πανάρχαια πλατάνια (Platanus orientalis) προσδίδουν μοναδική δενδρολογική αξία, η Εκκλησία της Ανάληψης. Αρκετά κτήρια στεγάζουν καφέ και εστιατόρια, ενώ υπάρχει και γραφείο τουριστικών πληροφοριών. Πρόσβαση σε ΑΜΕΑ, WC Βοτανική σημαντικότητα: Πολύ εντυπωσιακά τα πανάρχαια πλατάνια (Platanus orientalis) που διατηρούνται παντού στην πόλη και στην περιοχή του πάρκου. Πλησιέστερα σημεία ενδιαφέροντος: Ολόκληρη η πόλη είναι κατάφυτη με μικρούς ανοικτούς χώρους πράσινου και πάρκα, ενώ λειτουργούν και αρκετά μουσεία (www.dimosedessas.gov.gr/en/city-edessa/attractions). Πολιτιστικό τοπίο: Πολύ σημαντικό
Fig. 9 – Èdessa, Waterfalls Geo-Park, “Èdessa Waterfalls Park providing beautiful scenery for the running waters before falling down in spectacular Karanos”
The city park is located at a natural terrain edge in the eastern part of Edessa city, enabling a wide view into the Macedonian plain. It developed around the spectacular 70m high natural waterfall “Karanos” which is said to be the highest in South East Europe. In the 1940s the park around the waterfalls received its first open space design, laying out the parterres, paths, flower-beds and tree plantations and integrating a small church and two swimming pools. The design was further developed in the following years and the place became a centre for evening activity for the city's inhabitants and visitors. In 1953 the first restaurant "Pisines" (pools) opened, bringing concerts (jazz) and dancing events (waltz, tango, mambo, cha cha) to the place. By the beginning of the 1960's the panoramic paths were constructed, enabling tourists to get safely closer to the waterfalls. In recent years the park area was further extended incorporating the industrial heritage sites of the old hemp mills as a cultural centre complex. Facilities: Unique dendrological value is represented by century old oriental plane trees (Platanus orientalis); Analipsis Church, several buildings house cafés, restaurants and a tourist information office, disabled accessible, WC Botanical highlights: Very impressive and a highlight are the age old plane trees (Platanus orientalis) preserved in all parts of the city and the park area. Nearby points of interest: The whole city possesses a lot of green, nice, small spaces and parks, and several museums can be visited (www.dimosedessas.gov.gr/en/city-edessa/attractions)
8. Βοιωτία, Κήποι της Αλιάρτου στον ιστορικό χώρο της Λίμνης Κωπαΐδας VIOTIA, HISTORIC CULTURAL LANDSCAPE AND ALIARTOS GARDENS Οι «Κήποι της Αλιάρτου» βρίσκονται στο νότιο τμήμα της πόλης της Αλίαρτου, στην περιοχή που ανήκε στην εταιρεία «Λίμνη Κωπαΐδα ΕΠΕ» που ήταν υπεύθυνη για την αποστράγγιση της Λίμνης Κωπαΐδας, υπό γαλλική διοίκηση από το 1867-1887 και υπό αγγλική έως το 1953. Οι πρώτες προσπάθειες για την απόδοση σε καλλιέργεια αυτού του ιστορικού τοπίου λέγεται ότι εκτείνονται παλιά στη Μυκηναϊκή περίοδο (14ο αιώνας πΧ), όταν οι Μινύες από τον Ορχομενό ήταν οι πρώτοι που προσπάθησαν να αποστραγγίξουν τη λίμνη, αποδίδοντας την θαυματουργή αυτή πράξη στο άθλο του Ηρακλή «Οι κόπροι του Αυγεία». Εχουν γίνει σημαντικές ανασκαφές για να αποκαλυφθεί πλήρως η ενδιαφέρουσα ιστορία της αποξήρανσης αυτού του ιστορικού πολιτιστικού τοπίου. Όλη η περιοχή των κήπων καθώς και των κτηριακών εγκαταστάσεων της έδρας της «Λίμνη Κωπαΐδα ΕΠΕ» που περιλαμβάνουν βιομηχανικές εγκαταστάσεις, κατοικίες, γραφεία, αποθήκες, μύλους και στάβλους περιήλθαν στο Ελληνικό Δημόσιο το 1953 και καταχωρήθηκαν στον κατάλογο διατηρητέων το 1991 ως το πρώτο υπαίθριο μνημείο της χώρας. Ιστορικά η περιοχή, έκτασης 11 εκταρίων, που περικλείει το συγκρότημα των κεντρικών εγκαταστάσεων της εταιρείας ήταν μια απαγορευμένη περιοχή, που φυλάσσονταν από στρατιώτες και ήταν προσβάσιμη μόνο για τους εργαζόμενους στην εταιρεία, γάλλους και στη συνέχεια άγγλους. Ο κήπος που αναπτύχθηκε γύρω από τα κεντρικά κτήρια ακολούθησε το αγγλικό στυλ με καλλιέργειες καλλωπιστικών και εξωτικών δέντρων και θάμνων που ήταν της μόδας το 19ο αιώνα. Έτσι ο ιδιαίτερα εκτεταμένος και μοναδικός κήπος είναι σήμερα ένα από τα ελάχιστα δείγματα κήπων αγγλικού στυλ στην νοτιοανατολική Ευρώπη. Σήμερα η τοποθεσία αναπτύσσεται και εξελίσσεται ως μοντέλο βοτανικού κήπου. Τα παλιά κτίρια έχουν συντηρηθεί και λειτουργούν ως χώροι πολιτιστικών και άλλων εκδηλώσεων. Εξυπηρετήσεις: Εστιατόρια και ταβέρνες στην πόλη της Αλιάρτου Βοτανική σημαντικότητα: Η σύνθεση των φυτών στους Κήπους της Αλιάρτου αποτελείται από πλήθος καλλωπιστικών φυτών που θεωρούνταν εξωτικά του 19ο αιώνα. Πλησιέστερα σημεία ενδιαφέροντος: Το μοναστήρι της Ευαγγελίστριας, η αρχαία πόλη της Αλιάρτου, το μοναστήρι της Παναγίας Σκρηπούς (www.discoverviotia.gr), η πόλη του Ορχομενού και η περιοχή γύρω από αυτή με το συγκρότημα του Ωδείου και την Πηγή των Μουσών, η βιολογική φάρμα εκτροφής πέστροφας στον Ορχομενό και η πόλη της Λειβαδιάς με την περιοχή των πηγών της. Πολιτιστικό τοπίο: Το ιστορικό πολιτιστικό τοπίο της Κωπαΐδας είναι σήμερα ένα κέντρο παραγωγής βαμβακιού στην Ελλάδα.
Fig. 10 – Viotia, Aliartos Gardens, “Historic cultural landscape, rich in exotic vegetation that was introduced in the 19th century at site”
The “Aliartos Gardens” are located in the south part of the town of Aliartos, the former area of the company “Lake Copais Co. Ltd.” responsible for the drainage of Lake Copais from 1867-1887 under French and from 1887 to 1953 under British management. First efforts in land reclamation in this historical landscape are said to reach far back to the Myceanean period (14th century BC), when the Minyes people of Orchomenos were the first who tried to drain the land and the lake, giving their miracle deed to one of the 12 Hercules Endeavours “The Avgeas Manure”. Excavations are currently being carried out; thus the historic cultural landscape bears a most interesting land reclamation history. The whole area of the gardens along with the headquarter buildings of "Lake Copais Co. Ltd" possessing industrial installations, residences, mills, stables, offices, storehouses, etc. became property of the Greek state in 1953 and were listed in the monuments register in 1991 as the first open air monument of the country. Historically, the 11 ha area surrounding the company headquarter ensemble was a restricted area, guarded by soldiers, accessible only for the company's employees, French, and later, English residents. The garden that was realised around the headquarter buildings followed the English style and was planted with ornamental and exotic tree and shrub species fashionable in the 19th century. Thus, the garden today is one of the few remnants of English style gardens in Southeast Europe. To date the place is developed as a model botanical garden. The old buildings are renovated to hold cultural events by “Copais Lake Agency” and the city. Facilities: Restaurants in the town of Aliartos Botanical highlights: The plant composition in the Aliartos Gardens area consists of many ornamental plants that were considered to be exotic garden plants in the 19th century. Nearby points of interest: Monastery of Evaggelistria, ancient town of Aliartos, Monastery of Panagia Skripou (www.discoverviotia.gr), Orchomenos city and surroundings with the Odeion complex & Spring of the Muses, Orchomenos biological farm with trout breeding, and the city of Livadia with springs area. Cultural landscape: Copais plain historic cultural landscape today is a centre for cotton production in Greece.
Το πρόγραμμα CultTour υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος INTERREG IVB, με χρηματοδότηση από την ΕΕ για την Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία (ETC) του Προγράμματος South East Europe (SEE), συγχρηματοδοτούμενο από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ). Η υλοποίηση του έργου ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2011 και ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2014. Στο έργο συμμετέχουν εννιά εταίροι από έξι χώρες της περιοχής του Προγράμματος South East Europe (βλ. Εικόνα 1): Ρουμανία, Αυστρία, Βουλγαρία, Ελλάδα, Ιταλία και Γερμανία, με το δήμο του Avrig στη Ρουμανία να είναι ο επικεφαλής εταίρος. Οι στόχοι του CultTour περιλαμβάνουν την υλοποίηση στρατηγικών για την προστασία και τη δημιουργία πολιτιστικής αξίας για τους κήπους και τους ανοικτούς χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς. Έτσι καλύπτεται ένα ευρύ θεματικό φάσμα: εξετάζονται πολιτιστικοί κήποι και ανοικτοί χώροι κληρονομιάς σε όλη την περιοχή του προγράμματος SEE με ιδιαίτερη προσοχή σε τέσσερεις πιλοτικές τοποθεσίες. Ορίζονται μια κοινή μεθοδολογία και εργαλεία για τις μελλοντικές στρατηγικές συντήρησης, διευθετώντας το επιχειρησιακό επίπεδο Δεν βγάζει νόημα νομίζωτου έργου της συντήρησης. Η αξία των κήπων και των άλλων ανοικτών χώρων πολιτιστικής κληρονομιάς θα κεφαλαιοποιηθεί μέσα από τις διαδικασίες της περιφερειακής ανάπτυξης. Η προσέγγιση του CultTour βασίζεται στην αρχή ότι η πολιτιστική κληρονομιά θα πρέπει να αντικατοπτρίζει την ιστορία του τόπου όπου ανάγεται και θα πρέπει να γίνεται αντιληπτή από τους επισκέπτες της. Καθώς οι κήποι και οι ανοικτοί χώροι είναι μάρτυρες τόσο της πολιτιστικής ταυτότητας όσο και της βιοποικιλότητας και οι δύο αυτοί άξονες θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τη διαδικασία της αποκατάστασης. CultTour is an INTERREG IVB Project, funded by the EU within the framework of the ETC (European Territorial Co-operation), the South East Europe Programme (SEE) and cofunded by ERDF (European Regional Development Fund). The project implementation from January 2011 to June 2014 involves nine partners from six countries out of the South East Europe programme area (cf fig.1): Romania, Austria, Bulgaria, Greece, Italy, and Germany, with the Romanian Municipality of Avrig as the leading partner. CultTour aims to implement strategies for the preservation and valorisation of cultural garden and open space heritage sites. Thus, it covers a wide range of topics: Cultural garden and open space heritage in the whole SEE programme area is being assessed, with special attention on four pilot sites. A common methodology and tools for future conservation strategies are defined, addressing the operative level of conservatory work. The value of garden and other open space heritage sites will be capitalized in regional development processes. The approach of CultTour is based on the principle that cultural heritage must reflect the history of the site and also must be able to be experienced by the people. As gardens and open spaces are both witness of cultural identity and biodiversity, both aspects must be considered within a restoration process.
SOUTH EAST EUROPE Transnational Cooperation Programme
Photo credit:(CC = licensed under the creative commons license) Cover: by Antje Schmidt-Wiegand, (CC, share alike, author attribution) Fig. 1.2: layout office, Fig. 3: Park of National Independence, Alexandroupolis, Fig. 4: Limnio Park, Xanthi, Fig. 5: Agia Varvara Park, Drama, Fig. 6: Galerius Palace Archaeological Park, Thessaloniki, Fig. 7: Pasha Gardens, Thessaloniki, Fig. 8: Central park, Naoussa, Fig. 9: Main flower terraces at Waterfalls Geo-Park, Èdessa, Fig. 10: Impression from Aliartos Gardens, Viotia.
This project has been funded with support from the European Commission. This publication reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
Photography: by Antje Schmidt-Wiegand (CC, share alike, author attribution), Fig. 10 Vivianna Metallinou (all rights reserved) Authors of the flyer-texts/institution: Antje Schmidt-Wiegand, Dipl.-Ing., Berlin University of Technology; with support of Vivianna Metallinou, Architect Historian of Environment, advisor Eurotec S.A. and Kostas Intzes, Architect at Municipality of Alexandroupolis Site evaluation and route development: Vivianna A. Metallinou & Antje Schmidt-Wiegand English proof-reading: Scott Eastman, Director of Communications, Avrig CultTour project description: University of Applied Sciences IMC Krems Flyer conception: Mauro Paulo Bruno, Culture Heritage Department, Puglia Region; Isabella Di Liddo, University of Bari; Antje Schmidt-Wiegand Flyer printing: Emmebi - Bari - Italy Date of the flyer contents: May 2014, printed in May 2014