ปักหมุดร้อยเรื่องราววัดเมืองอีสาน

P

E

R

F

E

C

T

ปั​ักหมุ​ุดเมุืองไทย

ไทย

ปั​ักหมุ​ุร้​้อยเร้่เมุื�องร้าว อง

วั​ัดเมื​ืองอีสาน

www

Website

PUKMUDMUANGTHAI.COM

ร้อยเรื�องราวั ปั​ักหมุ​ุ เมุืองไทย วั​ัดเมื​ืองอีสาน pukmudmuangthai.com จ้ังหวั​ัดขอนแก่น KHON KAEN PROVINCE

จ้ังหวั​ัดบ่ึงกาฬ

BUENG KAN PROVINCE

จ้ังหวั​ัดกาฬสินธุ์

KALASIN PROVINCE

วั​ัดไติรภูมืิ

วั​ัดพระธาติุหนองแวัง พระอารามืหลืวัง

จ้ังหวั​ัดนครพนมื NAKHON PHANOM PROVINCE วั​ัดสวั่างหัวันาคำา

วั​ัดปั่าวัิเวักธรรมื

จ้ังหวั​ัดชั​ัยภูมืิ

CHAIYAPHUM PROVINCE วั​ัดพระธาติุพนมื วัรมืหาวัิหาร

จ้ังหวั​ัดบุ่รีรัมืย์

BURIRAM PROVINCE วั​ัดชั​ัยสามืหมือ พระอารามืหลืวัง

วั​ัดชั​ัยภูมืิวันารามื

จ้ังหวั​ัดนครราชัสีมืา

NAKHON RATCHASIMA PROVINCE วั​ัดท่าสวั่าง

วั​ัดท่าสวั่าง

จ้ังหวั​ัดมืหาสารคามื

MAHA SARAKHAM PROVINCE

วั​ัดโพธิ�

2

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

วั​ัดพายัพ พระอารามืหลืวัง

วั​ัดศาลืาลือย

วั​ัดบ่ึง พระอารามืหลืวัง

วั​ัพระธาติุนาดูน

จ้ังหวั​ัดศรีสะเกษ

จ้ังหวั​ัดมืุกดาหาร

SISAKET PROVINCE

MUKDAHAN PROVINCE วั​ัดเจ้ียงอีศรีมืงคลืวัรารามื

วั​ัดรอยพระพุทธบ่าทภูมืโนรมืย์

จ้ังหวั​ัดยโสธร

วั​ัดปั่าศรีมืงคลืรัตินารามื

จ้ังหวั​ัดสกลืนคร

YASOTHON PROVINCE

วั​ัดศาลืาลือย พระอารามืหลืวัง

จ้ังหวั​ัดสุรินทร์ SURIN PROVINCE

SAKON NAKHON PROVINCE

วั​ัดมืหาธาติุ พระอารามืหลืวัง

จ้ังหวั​ัดร้อยเอ็ด

วั​ัดพระธาติุเชัิงชัุมืวัรวัิหาร

ROI ET PROVINCE

จ้ังหวั​ัดอุบ่ลืราชัธานี

UBON RATCHATHANI PROVINCE

วั​ัดศาลืาลือย พระอารามืหลืวัง

จ้ังหวั​ัดอุดรธานี

UDON THANI PROVINCE

วั​ัดปั่าศรีคณ ุ ารามื

วั​ัดมืหาวันารามื พระอารามืหลืวัง วั​ัดบ่้านเปัลื​ือยใหญ่​่

วั​ัดบ่้านอ้น (สุวัรรณารามื)

จ้ังหวั​ัดอำานาจ้เจ้ริญ่

AMNAT CHAROEN PROVINCE

วั​ัดอำานาจ้

จ้ังหวั​ัดหนองบ่ัวัลืำาภู

จ้ังหวั​ัดหนองคาย

NONG KHAI PROVINCE

NONG BUA LAMPHU PROVINCE

วั​ัดถำา� สุวัรรณคูหา

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

3

วั​ัดหินหมืากเปั้ง

หลืวังพ่อโติอู่ทอง ปิร้ะที่ั บ นั� ง ขั ด สมาธิ ร้ าบพื่ร้ะหั ต ถ์ แ สดงปิางมาร้วิ ชั ย ลงร้ั ก ปิ​ิ ด ที่อง เปิ็ น พื่ร้ะพืุ่ ที่ ธรู้ ปิ ที่​่� ม่ ลั ก ษณ์ะศิ ล ปิกร้ร้มสมั ย อยุธยาตอนปิลาย ถึงกรุ้งร้ัตนโกสินที่ร้์ตอนต้น

วั​ัดบ่ึง พระอารามืหลืวัง Nai Mueang Subdistrict, Mueang Nakhon Ratchasima District, Nakhon Ratchasima Province

4

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT BUENG PHRA ARAM LUANG ตำาบลในเม่อง อำาเภอเม่องนคัร้ร้าชส่มา จังหวัดนคัร้ร้าชส่มา

พระพุทธปัระพัฒน์สุนทรธรรมืพิศาลื พื่ร้ะปิร้ะธานปิูนปิั�นส่ขาวปิางห้ามสมุที่ร้ เปิ็นพื่ร้ะพืุ่ที่ธรู้ปิย่นปิร้ะที่ับ ณ์ ปิร้ะตูเม่องสังกัสนคัร้

วั​ัดศาลืาลือย WAT SALA LOI ตำาบลในเม่อง อำาเภอเม่องนคัร้ร้าชส่มา จังหวัดนคัร้ร้าชส่มา

Nai Mueang Subdistrict, Mueang Nakhon Ratchasima District, Nakhon Ratchasima Province

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

5

องค์พญ่าศรีมืุกดา มืหามืุนีนีลืปัาลืนาคราชั แลนด์มาร้์คัของจังหวัดมุกดาหาร้

วั​ัดรอยพระพุทธบ่าทภูมืโนรมืย์ Sribunruang Subdistrict, Mueang Mukdahan District, Mukdahan Province

6

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT PHRA PHUTTHABAT PHU MANOROM ตำาบลศร้ีบุญเร้่อง อำาเภอเม่องมุกดาหาร้ จังหวัดมุกดาหาร้

องค์พระธาติุพนมื เจด่ย์รู้ปิส่�เ หล่�ยมจตุร้ัสก่อด้วยอิฐิ ม่กำาแพื่งล้อมองคั์พื่ร้ะธาตุ 4 ชั�น

วั​ัดพระธาติุพนมืวัรมืหาวัิหาร WAT PHRA THAT PHANOM WORAMAHAWIHAN

ตำาบลธาตุพื่นม อำาเภอธาตุพื่นม จังหวัดนคัร้พื่นม

That Phanom Subdistrict, That Phanom District, Nakhon Phanom Province

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

7

พระไพรีพินาศ

วั​ัดไพรีพินาศ Nai Mueang Subdistrict, Mueang Chaiyaphum District, Chaiyaphum Province

8

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT PHAIRI PHINAT ตำาบลในเม่อง อำาเภอเม่องชัยภูมิ จังหวัดชัยภูมิ

หลืวังพ่อพระชั​ัยมืงคลื ปิร้ะดิษฐิานภายในพื่ร้ะวิหาร้เล็ก

วั​ัดชั​ัยสามืหมือ พระอารามืหลืวัง WAT CHAI SAM MO PHRA ARAM LUANG ตำาบลช่องสามหมอ อำาเภอแก้งคัร้​้อ จังหวัดชัยภูมิ

Chong Sam Mo Subdistrict, Kaeng Khro District, Chaiyaphum Province

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

9

พระเจ้​้ามืูลืเมื​ืองเซกา ปิร้ะดิษฐิานอยู่ในพื่ร้ะอุโบสถ ของวัดเซึกาเจติยาร้าม เปิ็นที่​่�เคัาร้พื่ ของชาวจังหวัดบึงกาฬ

วั​ัดเซกาเจ้ติ​ิยารามื พระอารามืหลืวัง Sega Subdistrict, Sega District, Bueng Kan Province

10

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT SEGA CHETIYARAM PHRA ARAM LUANG

ตำาบลเซึกา อำาเภอเซึกา จังหวัดบึงกาฬ

หลืวังพ่อใหญ่​่ ๓๐๐ ปัี ณ วัิหารหลืวัง เปิ็นพื่ร้ะพืุ่ที่ธรู้ปิศักดิ�สิที่ธิ� ชาวโคัร้าช และใกล้เคั่ยงให้คัวามเล่�อมใสศร้ัที่ธา สักการ้ะบูชา และอธิษฐิานขอพื่ร้ตามคัวามมุ่งหวังต่างๆ ที่​่�ปิร้าร้ถนา

วั​ัดพระนารายณ์มืหาราชัวัรวัิหาร WAT PHRA NARAI MAHARAD WORAWIHAN

ตำาบลในเม่อง อำาเภอเม่องนคัร้ร้าชส่มา จังหวัดนคัร้ร้าชส่มา

Nai Mueang Subdistrict, Mueang Nakhon Ratchasima District Nakhon Ratchasima Province

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

11

พระธาติุพระอานนท์ สร้​้ า งเพื่​่� อ เปิ็ น ที่​่� ปิ ร้ะดิ ษ ฐิาน พื่ร้ะอัฐิ​ิของพื่ร้ะอานนที่์ ซึ​ึ�งนำามาจาก เที่วนคัร้ปิร้ะเที่ศอินเด่ย ม่แห่งเด่ยวใน ปิร้ะเที่ศไที่ย

วั​ัดมืหาธาติุ พระอารามืหลืวัง Nai Mueang Subdistrict, Mueang Yasothon District, Yasothon Province

12

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT MAHATHAT PHRA ARAM LUANG ตำาบลในเม่อง อำาเภอเม่องยโสธร้ จังหวัดยโสธร้

พระธาติุเชัิงชัุมื เปิ็นเจด่ยก์ อ่ อิฐิถ่อปิูน ยอดฉั​ัตร้ ที่องคัำา เหน่อองคั์พื่ร้ะธาตุเชิงชุม ที่ำาด้วย ที่องคัำาบร้ิสุที่ธิ� ม่นำ�าหนัก ๒๔๗ บาที่

วั​ัดพระธาติุเชัิงชัุมืวัรวัิหาร WAT PHRA THAT CHOENG CHUM WORAWIHAN

ตำาบลธาตุเชิงชุม อำาเภอเม่องสกลนคัร้ จังหวัดสกลนคัร้

That Choeng Chum Subdistrict, Mueang Sakon Nakhon District, Sakon Nakhon Province

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

13

พระพุทธสิริมืหามืุนี พื่ร้ะปิร้ะธานปิางชนะมาร้ แบบเชียงแสนล้านช้าง

วั​ัดมืหาชั​ัย พระอารามืหลืวัง Talad Subdistrict, Mueang Maha Sarakham District, Maha Sarakham Province

14

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT MAHACHAI PHRA ARAM LUANG ตำาบลตลาด อำาเภอเม่องมหาสาร้คัาม จังหวัดมหาสาร้คัาม

พระพุทธสมืปัรารถนา พื่ร้ะพืุ่ที่ธสมปิร้าร้ถนา วัดชัยภูมิวนาร้าม ลักษณ์ะปิร้ะที่ับนั�ง เหม่อนปิร้ะที่านพื่ร้

พื่ร้ะร้าชมงคัลมุน่ (ลึก ปิญฺ​ฺญาวโร้ ปิ.ธ.๖ ) อด่ตเจ้าคัณ์ะจังหวัดชัยภูมิ

วั​ัดชั​ัยภูมืิวันารามื WAT CHAIYAPHUM WANARAM ตำาบลในเม่อง อำาเภอเม่องชัยภูมิ จังหวัดชัยภูมิ

Nai Mueang Subdistrict, Mueang Chaiyaphum District, Chaiyaphum province

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

15

พระจ้ักรพรรดิ ปัระดิษฐาน อยู่ในวัิหารพระแก้วัศรีวัิเศษ

วั​ัดเจ้ียงอีศรีมืงคลืวัรารามื พระอารามืหลืวัง Mueang Tai Subdistrict, Mueang Sisaket District, Sisaket Province

16

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT CHIANG EI SI MONGKOL WARARAM PHRA ARAM LUANG ตำาบลเม่องใต้ อำาเภอเม่องศร้ีสะเกษ จังหวัดศร้ีสะเกษ

พระเจ้​้าใหญ่​่อินทร์แปัลืง องคั์พื่ร้ะก่ออิฐิถ่อปิูน ลงร้ักปิ​ิดที่อง พื่ร้​้อมซึุ้มเร้่อนแก้ว ม่เศ่ยร้พื่ญานาคั ๕ เศ่ยร้

วั​ัดมืหาวันารามื WAT MAHA WANARAM ตำาบลในเม่อง อำาเภอเม่องอุบลร้าชธาน่ จังหวัดอุบลร้าชธาน่

Nai Mueang Subdistrict, Muang Ubon Ratchathani, Ubon Ratchathani Province

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

17

ไทย

ปั​ักหมุ​ุดเมุือง บันที่ึกเร้่�องร้าว

ปั​ักหมุ​ุดวัดเมุืองอีสัาน

มนิต์​์เสนิ่ห์​์แห์่งอ�รยธรรม

๒๐ จั​ังหวั​ัด มู่นตำ์เสน�หแ์ ห�งอ่สาน ดินแดนอารยธิรรมู่อ่สาน ที่​่เ� ตำ็มู่ไปด้วัยมู่นตำ์ขัลัง และกลิน� อายขัองอารยธิรรมู่ที่​่แ� ที่รกซ้ึมู่ อย่ใ� นวัิถีชั่ วัี ตำิ คนพั้น� เมู่ือง ไมู่�วัา� จัะเป็นศิ​ิลปะ วั​ัฒนธิรรมู่ ขันบัธิรรมู่เน่ยมู่ ประเพัณั่ รวัมู่ถีึงสถีาปัตำยกรรมู่เก�าแก�ที่ที่�่ รงคุณัค�า ที่างประวั​ัตำิศิาสตำร์ นิตำยสารเล�มู่น่�จัะพัาทีุ่กที่�านมูุ่�งหน้าส่�ดินแดนแห�งควัามู่มู่หัศิจัรรย์ เย่�ยมู่ชัมู่ศิาสนสถีาน และสักการะ พัระพัุที่ธิร่ปศิักดิส� ที่ิ ธิ​ิ� เพั้อ� ควัามู่เป็นสิรมู่ิ งคล ตำลอดจันบัอกเล�าเร่อ� งราวัควัามู่เป็นมู่านับัตำัง� แตำ�การก�อตำัง� จันถีึงปัจัจัุบันั ที่างที่​่มู่งานปักหมูุ่ดวั​ัดเมู่ืองไที่ย มู่​่ควัามู่ตำัง� ใจัเป็นอย�างยิง� ในการนำาเสนอเส้นที่างวั​ัฒนธิรรมู่ และการเผยแผ�เร่อ� งราวั ที่างพัระพัุที่ธิศิาสนาให้ที่กุ ที่�านได้ศิกึ ษ์าประวั​ัตำศิ​ิ าสนสถีาน และเดินที่างมู่าสักการะพัระพัุที่ธิร่ปศิักดิส� ที่ิ ธิ​ิ� โดยมู่​่ควัามู่เชั่อ� มู่ัน� วั�า ทีุ่กที่�านที่​่เ� ปิดอ�านนิตำยสารเล�มู่น่� จัะเกิดควัามู่เลือ� มู่ใสศิรัที่ธิาในพัระพัุที่ธิศิาสนา และสืบัที่อดเก่ยรตำิประวั​ัตำใิ ห้คงอย่ส� บัื ตำ�อไป

บัริษ์ัที่ เอที่​่พัีอาร์ เพัอร์เฟคที่์ จัำากัด atpr.perfect@gmail.com / LINE : atprperfect

EDITOR ATPR PERFECT Co.,Ltd.

พัระราชัวัิมู่ลโมู่ล่

พั​ัชัรินที่ร์ โชัคอำานวัย

ณั​ัฏฐพั​ัฒน์ แจั�มู่จั​ันที่ร์ Phacharin Chokamnuay Nattapat Jamjan อาจารืย์สิาขาการืพัฒนาสิังคมุ พัระสุนที่รธิรรมู่เมู่ธิ่ รองเจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดบุ้รีรัม่ย์ คณะมุนุษ์ยศาสิตรื์แล่ะสิังคมุศาสิตรื์มุหาวัิทยาล่ัยรืาชัภัฏิสิุรืินทรื์ ปัรืะธานกรืรืมุการืผู้จัดการื ที�ปัรืึกษ์า ที�ปัรืึกษ์า ที�ปัรืึกษ์า เจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดสุรินที่ร์

ชั​ัชัญาณัิชั วัิจัิตำร

สัญชั​ัย ขั​ัตำิครุฑ

คมู่สันตำ์ ส่หะวังษ์​์

Chatchayanit Wijit บัรืรืณาธิการืบัรืิหารื Editor in chief

Sanchai Kattikrut ผู้จัดการื Manager

Komsan Sihawong รืองผู้จัดการื Assistant Manager

ไพัรัตำน์ กลัดสุขัใส

มู่งคล แพัร�ศิ​ิริพัุฒิพังศิ์

Pirat Kludsuksai

Mongkol Praesiriputtipong

กองบัรืรืณาธิการื Editor

ปัรืะสิานงานแล่ะสิื�อสิารืองค์กรื Corporate Coordination and Communication

นภัสวัรรณั พัิศิเพั็ง

กัญญ์ณัณั​ัฏฐ์ เลิศิธิ่รวั​ัฒน์

Napatsawan Pitsapeng

Kannanat Lertteerawat

Prapaporn Promdee ผู้ดูแล่สิื�อออนไล่น์ Admin

พั​ัชัระ มู่ะโนที่น

ภาณัุวัตำั ร สุขัอย่�

พัรเที่พั ลักขัษ์ร

Patchara Manothon

Panuwat Sukyoo

พัรรณัวัิกา มู่ะลิซ้​้อน

สิที่ธิ​ิโชัค บัำารุงชั่�อ

Panwika Malison

Sittichoke Bumrungchoue

Bhonthep Luckasorn ตัดต่อวัิดีโอ Vdo Editor

วัิชัุดา ศิ​ิลารักษ์​์ Wichuda Silarak

ออกแบับักรืาฟิ​ิก Graphic Designer

ถ่ายภาพ Photographer

ชั​ัยวัิชัญ์ แสงใส Chaiwit Saengsai

พัร โพัชัารี Porn Pocharee

ประภาพัร พัรมู่ด่

ลัดดา เจัริญศิ​ิริ Ladda Jaroensiri เจ้าหน้าที�การืเงิน Financial Officer

23 หมู่​่�ที่​่� 1 ตำำาบัลนอกเมู่ือง อำาเภอเมู่ืองสุรินที่ร์ จั​ังหวั​ัดสุรินที่ร์ 32000 08-2036-5590 , 0-4406-0459

รายนามืพระสังฆ์าธิการ ปั​ักหมุ​ุดร้​้อยเร้่�องร้าววัดเมุ่องอีสาน

พื่ร้ะพื่ร้หมวชิร้โมล่

ที่​่�ปิร้ึกษาเจ้าคัณ์ะภาคั ๑๑ วัดศาลาลอย พื่ร้ะอาร้ามหลวง

พื่ร้ะเที่พื่มงคัลเมธี

ที่​่�ปิร้ึกษา เจ้าคัณ์ะจังหวัดชัยภูมิ วัดชัยสามหมอ พื่ร้ะอาร้ามหลวง

พื่ร้ะร้าชพื่ร้หมจร้ิยคัุณ์ เจ้าคัณ์ะจังหวัดร้​้อยเอ็ด วัดบ้านเปิล่อยใหญ่

พื่ร้ะร้าชร้ัตนโมล่

พื่ร้ะเที่พื่มุณ์่

พื่ร้ะเที่พื่ส่มาภร้ณ์​์

เจ้าคัณ์ะจังหวัดนคัร้พื่นม วัดพื่ร้ะธาตุพื่นมวร้มหาวิหาร้

เจ้าคัณ์ะจังหวัดนคัร้ร้าชส่มา วัดบึง พื่ร้ะอาร้ามหลวง

พื่ร้ะเที่พื่สิที่ธิโสภณ์

พื่ร้ะเที่พื่ปิร้ิยัตยาจาร้ย์

เจ้าคัณ์ะจังหวัดสกลนคัร้ วัดพื่ร้ะธาตุเชิงชุมวร้วิหาร้

พื่ร้ะร้าชปิร้ิยัติวิมล

เจ้าคัณ์ะจังหวัดร้​้อยเอ็ด (ธ) วัดมิ�งเม่อง

พื่ร้ะร้าชชัยสิที่ธิสุนที่ร้

เจ้าคัณ์ะจังหวัดบุร้ีร้ัมย์ วัดกลาง พื่ร้ะอาร้ามหลวง

พื่ร้ะเที่พื่วงศาจาร้ย์

เจ้าคัณ์ะจังหวัดยโสธร้ วัดมหาธาตุ พื่ร้ะอาร้ามหลวง

พื่ร้ะร้าชกิตติร้ังษ่

ที่​่�ปิร้ึกษาเจ้าคัณ์ะจังหวัดนคัร้พื่นม วัดพื่ร้ะธาตุเร้ณ์ู

พื่ร้ะร้าชวิมลโมล่

พื่ร้ะร้าชปิร้ีชาญาณ์มุน่

พื่ร้ะคัรู้สิร้ิส่ลวัตร้

พื่ร้ะคัรู้สตุ ชัยคัุณ์ วุฒนิ ันที่์ สจฺจวโร้

พื่ร้ะร้าชสุตาลังการ้

ที่​่�ปิร้ึกษาเจ้าคัณ์ะจังหวัดสุร้ินที่ร้์ วัดพื่ร้หมสุร้ินที่ร้์

พื่ร้ะคัรู้ศร้ีธีร้าภิวัฒ์

เจ้าคัณ์ะจังหวัดสุร้ินที่ร้์ วัดศาลาลอย พื่ร้ะอาร้ามหลวง

ผัู้ร้ักษาการ้แที่น เจ้าคัณ์ะจังหวัดชัยภูมิ วัดไพื่ร้ีพื่ินาศ

ร้องเจ้าคัณ์ะอำาเภอเร้ณ์ูนคัร้ ร้องเจ้าอาวาสวัดพื่ร้ะธาตุเร้ณ์ู

ร้องเจ้าคัณ์ะจังหวัดอำานาจเจร้ิญ วัดอำานาจ

พื่ร้ะคัรู้ปิร้ิยัติกจิ ธำาร้ง

พื่ร้ะคัรู้ศร้ีมงคัลปิร้ิยัติกิจ

พื่ร้ะคัรู้ปิลัดธร้ร้มสร้ณ์​์ จตฺตมโล,ดร้.

พื่ร้ะคัรู้วาปิีจันที่คัุณ์, ผัศ.ดร้.

ร้องเจ้าคัณ์ะจังหวัดศร้ีสะเกษ วัดเจียงอ่ศร้ีมงคัลวร้าร้าม พื่ร้ะอาร้ามหลวง

ร้องเจ้าคัณ์ะอำาเภอโพื่ธิ�ชัย วัดสว่างสร้ะที่อง

พื่ร้ะร้าชร้ัตนากร้

เจ้าคัณ์ะจังหวัดศร้ีสะเกษ วัดเจียงอ่ศร้ีมงคัลวร้าร้าม พื่ร้ะอาร้ามหลวง

เจ้าคัณ์ะจังหวัดมุกดาหาร้ วัดศร้ีบุญเร้่อง

ร้องเจ้าคัณ์ะจังหวัดสุร้ินที่ร้์ วัดกลางสุร้ินที่ร้์

พื่ร้ะเที่พื่ร้ัตนดิลก

ที่​่�ปิร้ึกษาเจ้าคัณ์ะจังหวัดนคัร้ร้าชส่มา (ธ) วัดศาลาลอย

เจ้าคัณ์ะตำาบลเหน่อเม่อง วัดบ้านหนองแคัน

เจ้าคัณ์ะจังหวัดอำานาจเจร้ิญ วัดบ่อชะเนง

เจ้าคัณ์ะอำาเภอแก้งคัร้​้อ ร้องเจ้าอาวาสวัดชัยสามหมอ พื่ร้ะอาร้ามหลวง

พื่ร้ะคัรู้กติ ติสุตานุยุต

ร้องเจ้าคัณ์ะอำาเภอเม่องนคัร้พื่นม วัดมหาธาตุ

พื่ร้ะคัรู้พื่ิพื่ัฒนธร้ร้มกิจ

พื่ร้ะคัรู้ศร้ีปิร้ิยัติการ้

เจ้าคัณ์ะตำาบลสายยอ เจ้าอาวาสวัดโคักสวาย

ร้องเจ้าคัณ์ะอำาเภอเม่องนคัร้พื่นม วัดโอกาส

พื่ร้ะคัรู้วิมลจันที่โสภ

พื่ร้ะคัรู้จันที่โพื่ธานุวัตร้

ร้องเจ้าคัณ์ะอำาเภอบ้านเขว้า เจ้าอาวาสวัดปิทีุ่มาวาส

พื่ร้ะคัรู้โสภณ์เจติยาภิร้ักษ์

พื่ร้ะคัรู้สิร้ิปิร้ิยัตยานุร้ักษ์ ร้องเจ้าคัณ์ะอำาเภอเม่องชัยภูมิ วัดกลางหม่�นแผั้ว

พื่ร้ะคัรู้มงคัลธร้ร้มสาธก จตฺตสลฺโล

เจ้าคัณ์ะอำาเภอจัตุร้ัส วัดร้าษ่

เจ้าคัณ์ะอำาเภอบ้านแพื่ง นาที่ม ชั�นเอก คัณ์ะธร้ร้มยุต วัดชัยมงคัล

เจ้าคัณ์ะอำาเภอนาดูน วัดพื่ร้ะธาตุนาดูน

เจ้าคัณ์ะอำาเภอปิร้ะโคันชัย วัดจำาปิา

พื่ร้ะคัรู้สิร้ิคัณ์าร้ักษ์

พื่ร้ะคัรู้ปิร้ะจักษ์บุญญาที่ร้

พื่ร้ะมหาวสันต์ ภูร้ิปิญฺ​ฺโญ

พื่ร้ะมหาบุญชอบ ปิุญญสาที่โร้

พื่ร้ะโสภณ์ปิร้ิยัตยาภร้ณ์​์

พื่ร้ะมหาพื่งษ์เชฏิฐิ์ ธีร้วำโส

เจ้าอธิการ้ยุที่ธ จันที่สาโร้

ร้องเจ้าคัณ์ะอำาเภอที่​่าอุเที่น วัดไตร้ภูมิ

ผัู้ร้ักษาการ้แที่นเจ้าอาวาส วัดพื่ายัพื่ พื่ร้ะอาร้ามหลวง

พื่ร้ะอธิการ้ร้ัศม่ สมานฉันฺโที่

เลขานุการ้เจ้าคัณ์ะอำาเภอหนองพื่อก เจ้าอาวาสวัดแสงอรุ้ณ์ผัดุงสันต์

ร้องเจ้าคัณ์ะอำาเภอสำาโร้งที่าบ วัดศาลาลอย พื่ร้ะอาร้ามหลวง

เจ้าคัณ์ะอำาเภอเม่องมุกดาหาร้ ผัู้ร้ักษาการ้แที่นเจ้าอาวาส วัดศร้ีมงคัลใต้

ร้องเจ้าคัณ์ะจังหวัดร้​้อยเอ็ด วัดบ้านยางเคัร้่อ

พื่ร้ะปิร้ิยัติกิจวิธาน

พื่ร้ะคัรู้ปิร้ิยัติวีร้วงศ์

พื่ร้ะคัรู้ศร้ีปิร้ิยัตยานุศาสน์

เลขาเจ้าคัณ์ะจังหวัดยโสธร้ วัดมหาธาตุ พื่ร้ะอาร้ามหลวง

เลขานุการ้ร้องเจ้าคัณ์ะจังหวัดบุร้ีร้ัมย์ วัดบ้านตะโคัง

พื่ร้ะคัรู้ปิร้ิยัติโพื่ธิสาร้

พื่ร้ะคัรู้ศร้ีปิร้ิยัติโชติธร้ร้ม

เจ้าคัณ์ะอำาเภอคัอนสวร้ร้คั์ วัดโพื่ธิ�

พื่ร้ะคัรู้สาร้กิจโกศล ดร้.

เจ้าคัณ์ะอำาเภอเม่องอุบลร้าชธาน่ วัดมหาวนาร้าม พื่ร้ะอาร้ามหลวง

พื่ร้ะศร้ีปิร้ิยัติธาดา

ร้องเจ้าคัณ์ะจังหวัดบุร้ีร้ัมย์ วัดโพื่ธิ�ย่อยบ้านยาง

พื่ร้ะสุนที่ร้ธร้ร้มเมธี

เจ้าคัณ์ะอำาเภอยางตลาด วัดสว่างหัวนาคัำา

พื่ร้ะมหาอุดร้ ธมฺมปิญฺ​ฺโญ เจ้าคัณ์ะอำาเภอโพื่นที่ร้าย วัดบ้านอ้น

พื่ร้ะมหาโยธิน โยธิโก, ร้ศ.ดร้. ร้องเจ้าอาวาสวัดไพื่ร้ีพื่ินาศ ปิร้ะธานสงฆั์พื่ร้ะพืุ่ที่ธบาที่ภูชาติ

พื่ร้ะศร้ีวิสุที่ธิมุน่

เจ้าคัณ์ะตำาบลชัญญา เขต ๑ วัดปิ�าวิเวกธร้ร้ม

เจ้าคัณ์ะตำาบลเม่องชัยภูมิ วัดชัยภูมิวนาร้าม

ร้องเจ้าคัณ์ะจังหวัดบุร้ีร้ัมย์ วัดที่​่าสว่าง

ร้องเจ้าคัณ์ะจังหวัดอุบลร้าชธาน่ วัดปิากนำ�า

พื่ร้ะอธิการ้ปิร้ะเสร้ิฐิ วร้สทีฺ่โที่

พื่ร้ะอธิการ้สวิง อุตฺตโม

พื่ร้ะอุดมปิัญญาภร้ณ์​์

พื่ร้ะอธิการ้ชัยยงคั์ คัุณ์ากโร้/สุวัตถิกลุ ชัย

เจ้าอาวาสวัดหลักร้​้อย (วัดปิ�า)

เจ้าอาวาสวัดกลันที่าร้าม

ร้องเจ้าคัณ์ะจังหวัดยโสธร้ วัดอัมพื่วัน

เจ้าอาวาสวัดบ้านสนาม

สารบั​ัญ

CONTENTS

วั​ัดโคกสวัาย

วั​ัดสวั่างหัวันาคำา

คำำ�นิ​ิยมที่​่�ปรึ​ึกษ�เจ้​้�คำณะภ�คำ ๑๑ คำำ�นิ​ิยมเจ้​้�คำณะจ้ังหวั​ัดนิคำรึพนิม คำำ�นิ​ิยมเจ้​้�คำณะจ้ังหวั​ัดนิคำรึรึ�ชสี่ม� คำำ�นิ​ิยมที่​่�ปรึ​ึกษ�เจ้​้�คำณะจ้ังหวั​ัดนิคำรึรึ�ชสี่ม� วั​ัดกล�ง พรึะอ�รึ�มหลวัง วั​ัดป่�วัิเวักธรึรึม วั​ัดสีวั่�งหัวันิ�คำำ� วั​ัดชัยภูมวัิ นิ�รึ�ม วั​ัดไพรึีพินิ�ศ

วั​ัดสวั่างหัวันาคำา

๑๑๘ ๑๒๒ ๑๒๖ ๑๓๐ ๑๓๔ ๑๓๘ ๑๔๔

วั​ัดพรึะธ�ติุเรึณู วั​ัดโอก�สี ไหวั้พรึะจ้ังหวั​ัดนิคำรึพนิม วั​ัดไติรึภูมิ วั​ัดชัยมงคำล วั​ัดที่​่�สีวั่�ง วั​ัดหนิองบัวัที่อง - วั​ัดติล�ดชัย วั​ัดพายัพ พระอารามืหลืวัง

๒๔ ๒๖ ๒๘ ๓๐ ๓๒ ๓๔ ๔๐ ๔๘ ๕๔

วั​ัดสวั่างหัวันาคำา

๕๘ ๖๐ ๖๔ ๖๘ ๗๒ ๗๖ ๘๐ ๘๖ ๘๘ ๙๔ ๑๐๐ ๑๐๔ ๑๐๘ ๑๑๔

วั​ัดพรึะพุที่ธบ�ที่ภูช�ติ​ิ วั​ัดชัยสี�มหมอ พรึะอ�รึ�มหลวัง วั​ัดปทีุ่มม�วั�สี วั​ัดรึ�ษี วั​ัดกล�งหม่�นิแผ้​้วั วั​ัดโพธิ� วั​ัดบึง พรึะอ�รึ�มหลวัง วั​ัดพรึะนิ�รึ�ยณ์มห�รึ�ชวัรึวัิห�รึ วั​ัดโคำกสีวั�ย วั​ัดศ�ล�ลอย วั​ัดพ�ยัพ พรึะอ�รึ�มหลวัง วั​ัดหลักรึ้อย (วั​ัดป่�) วั​ัดพรึะธ�ติุพนิมวัรึมห�วัิห�รึ วั​ัดมห�ธ�ติุ

วั​ัดชั​ัยสามืหมือ พระอารามืหลืวัง

สารบั​ัญ วั​ัดไทรงามื

วั​ัดกล�งนิ�งรึอง - วั​ัดขุ​ุนิก้อง วั​ัดกลันิที่�รึ�ม วั​ัดเขุ�พรึะอังคำ�รึ - วั​ัดเขุ�รึัตินิธงไชย วั​ัดโพธิ�ย่อยบ้�นิย�ง - วั​ัดแจ้​้งติล�ดโพธิ� วั​ัดบ้�นิติะโคำง วั​ัดจ้ำ�ป� พรึะธ�ติุนิ�ดูนิ วั​ัดรึอยพรึะพุที่ธบ�ที่ภูมโนิรึมย์ วั​ัดศรึีบุญเรึือง วั​ัดศรึีมงคำลใติ้ พรึะอ�รึ�มหลวัง วั​ัดมห�ธ�ติุ วั​ัดอัมพวั​ันิ วั​ัดเกาะแก้วัยานนาวัา

๑๔๕ ๑๔๖ ๑๕๐ ๑๕๑ ๑๕๒ ๑๕๖ ๑๕๘ ๑๖๐ ๑๖๖ ๑๗๐ ๑๗๔ ๑๘๐

วั​ัดเก่าหลืวังอาสน์

๑๘๔ ๑๘๘ ๑๙๒ ๑๙๖ ๒๐๐ ๒๐๒ ๒๐๖ ๒๑๐ ๒๑๖ ๒๑๗ ๒๑๘ ๒๒๔

วั​ัดบ้�นิเปล่อยใหญ่ วั​ัดบ้�นิอันิ (สีุวัรึรึณ�รึ�ม) วั​ัดบ้�นิหนิองแคำนิ วั​ัดป่�ศรึีโพนิที่รึ�ย วั​ัดบ้�นิสีนิ�ม วั​ัดพรึะธ�ติุเชิงชุมวัรึวัิห�รึ วั​ัดศ�ล�ลอย พรึะอ�รึ�มหลวัง วั​ัดเจ้ียงอ่ศรึีมงคำลวัรึ�รึ�ม พรึะอ�รึ�มหลวัง วั​ัดไพรึพัฒนิ� - วั​ัดสีรึะกำ�แพงใหญ่ วั​ัดป่�ศรึีมงคำลรึัตินิ�รึ�ม - วั​ัดมห�พุที่ธ�รึ�ม พรึะอ�รึ�มหลวัง

วั​ัดมห�วันิ�รึ�ม พรึะอ�รึ�มหลวัง วั​ัดอำ�นิ�จ้

วั​ัดพระธาติุเรณู

วั​ัดหลืักร้อย (วั​ัดปั่า)

คำำ�นิ​ิยม งานสิาธารืณูปัการืของคณะสิงฆ์

การพัฒ่นาว่ัดว่าอาราม่ หรือ ศาสนสถานในที่างพระพุที่ธศาสนา ถือเป็นงานหน้ง� ซ่้ง� สำาคัญ่ในการคณะสงฆ์​์ที่งั� ๖ ด้าน เรียกว่​่า งานสาธารณ้ปการ ประกอบ้ด้ว่ย งานก่อสร้าง แลืะงานปฏิ​ิสงั ขึ้รณ์ เป็นงานที่ีค� ณะสงฆ์​์ที่กุ ระดับ้ชั​ัน� ต่้องให้คว่าม่เอาใจ้ใส่ แลืะพัฒ่นางานด้านสาธารณ้ปการ พัฒ่นาว่ัดว่าอาราม่ ให้เจ้ริญ่ก้าว่หน้า เป็นที่ี�น่าม่องน่าอาศัย สาม่ารถด้งศรัที่ธาพุที่ธศาสนิกชัน ที่ั�งใน แลืะต่​่างประเที่ศได้ม่ากยิ�งขึ้​้�น

การคณะสงฆ์​์ คื อ งานของคณะสิงฆ์ หรื อ เรื​ื� อ งที� ค ณะสิงฆ์ ต้องทำา หรือ ควัรืทำา เป็นธุระ เป็นหน้าที่ี�โดยต่รงขึ้องคณะสงฆ์​์ที่ี�ต่้องถือ หรือ คว่รถือเป็นธุระหน้าที่ี� เพราะเป็นกิจ้การขึ้ององค์กรการปกครองคณะสงฆ์​์ ทีุ่กส่ว่นแลืะทีุ่กชั​ั�น เพราะคณะสงฆ์​์ต่้องดำาเนินกิจ้การคณะสงฆ์​์โดยแที่้ต่าม่ พระราชับ้ัญ่ญ่ัต่ิคณะสงฆ์​์ที่ี�ใชั้ในปัจ้จุ้บ้ัน ม่าต่รา ๑๕ ต่รี (๑) แลืะ (๓) แลืะ ขึ้​้อ ๕ แห่งกฎม่หาเถรสม่าคม่ ฉบ้ับ้ที่ี� ๒๓ (พ.ศ. ๒๕๔๑) ว่​่าด้ว่ยระเบ้ียบ้ การปกครองขึ้องคณะสงฆ์​์ กำาหนด การืคณะสิงฆ์ ไว่้ ๖ ด้าน ประกอบ้ด้ว่ย (๑) งานปกครอง (๒) งานศาสนศ้กษา (๓) งานเผู้ยแผู้่พระพุที่ธศาสนา (๔) งานสาธารณ้ปโภค (๕) งานศ้กษาสงเคราะห์ แลืะ (๖) งานสาธารณสงเคราะห์

ขึ้ออนุโม่ที่นา บ้ริษัที่ เอที่ีพีอาร์ เพอร์เฟัคที่์ จ้ำากัด ที่ี�ได้ม่อบ้หม่ายให้ กลืุม่​่ งานปักหมุ่ดว่ัดเม่ืองไที่ย เป็นผู้​้ป้ ระสานงานในการจ้ัดที่ำาสือ� รว่บ้รว่ม่ผู้ลืงาน ขึ้องว่ัด หรือประว่ัต่ิว่ัด ให้เป็นร้ปธรรม่ครอบ้คลืุม่ทีุ่กว่ัดในจ้ังหว่ัดสุรินที่ร์ ม่ีผู้ลืงานปรากฏิออกให้เห็นแลื้ว่หลืายเลื่ม่ได้ แลืะต่้องขึ้อขึ้อบ้คุณคณะสงฆ์​์ จ้ังหว่ัดสุรินที่ร์ ซ่้�งม่ี ที่​่านเจ้​้าคุณพระราชัว่ิม่ลืโม่ลืี (ม่านพ ป.ธ.๙) เจ้​้าคณะ จ้ังหว่ัดสุรินที่ร์ พร้อม่ด้ว่ยคณะสงฆ์​์ทีุ่กระดับ้ ได้เลื็งเห็นคว่าม่สำาคัญ่ส่ว่นนี� จ้​้งจ้ัดโครงการพัฒ่นาระบ้บ้สารสนเที่ศภายในว่ัดขึ้​้�น เพื�อพัฒ่นาให้ว่ัดเป็น แหลื่งเรียนร้​้ในที่างพระพุที่ธศาสนา ประชัาชันได้ร้จ้ักคำาว่​่า วั​ัด ม่ากยิ�งขึ้​้�น เป็นที่ี�น่าอนุโม่ที่นายิ�งนัก

ในนาม่คณะสงฆ์​์ หว่ังเป็นอย่างยิ�งว่​่า หนังสือเลื่ม่นี� จ้ักเป็นอุปกรณ์ใน การเผู้ยแผู้่พระพุที่ธศาสนาได้อย่างดียง�ิ สาม่ารถสืบ้ต่​่ออายุพระพุที่ธศาสนาให้ เจ้ริญ่สถาพรสืบ้ไป

พระพรหม่ว่ชัิรโม่ลืี ที่ี�ปร้กษาเจ้​้าคณะภาค ๑๑ เจ้​้าอาว่าสพระอาราม่หลืว่ง ว่ัดศาลืาลือย

คำำ�นิ​ิยม

คำำ�นิ​ิยม

ปัจ้จุ้บ้ันโลืกเกิดการเปลืี�ยนแปลืงจ้ากอดีต่ม่ากม่าย ม่นุษยชัาต่ิต่้องเผู้ชัิญ่ กับ้การเปลืี�ยนแปลืงหลืายด้าน ที่ั�งที่างสภาพอากาศ โรคภัยไขึ้​้เจ้็บ้ รว่ม่ถ้งด้านจ้ิต่ใจ้ การดำาเนิน ชัีว่ิต่ขึ้องผู้​้​้คนที่ี�ต่้องเผู้ชัิญ่กั บ้การเปลืี�ยนแปลืงภายใต่้กระแสสังคม่ เศรษฐกิจ้การเม่ือง แลืะว่ัฒ่นธรรม่ ที่ำาให้เกิดภาว่ะสับ้สนในว่ิถชัี ว่ี ต่ิ ค่านิยม่ ภ้ม่คิ มุ่้ กัน ที่างสังคม่ลืดลืง จ้นลืะเลืยด้านคุณธรรม่ ศีลืธรรม่ จ้ริยธรรม่ อันดีงาม่ไปบ้​้าง

งานขึ้องคณะพระสงฆ์​์ คื อ ผู้​้​้ ที่ำา หน้ า ที่ี� อ บ้รม่สั� ง สอนพุ ที่ ธศาสนิ ก ชัน การปลื้กฝั่ังให้พุที่ธศาสนิกชันเป็นคนดีม่ีศีลืธรรม่ ประพฤต่ิปฏิ​ิบ้ัต่ิชัอบ้ ถือเป็น เป้าหม่ายหลืักขึ้องการเผู้ยแพร่พระพุที่ธศาสนา ดังนั�น การเผู้ยแผู้่พระพุที่ธศาสนา ให้ม่ปี ระสิที่ธิภาพ เกิดประสิที่ธิผู้ลืม่ากยิง� ขึ้​้น� จ้​้งต่้องม่ีการปรับ้เปลืีย� นว่ิธกี ารพัฒ่นา ให้ที่ันต่​่อคว่าม่ต่้องการขึ้องสังคม่ที่ี�กำาลืังเปลืี�ยนแปลืงไปอย่างรว่ดเร็ว่ โดยเฉพาะ การพัฒ่นาด้านศาสนสถาน ศาสนว่ัต่ถุ หรือ ว่ัด ซ่้�งถือว่​่าเป็นสัญ่ลืักษณ์ที่ี�โดดเด่น ขึ้องพระพุที่ธศาสนาในปัจ้จุ้บ้นั ว่ัดเป็นสถานที่ีที่� างพระพุที่ธศาสนาที่ีพ� ทีุ่ ธศาสนิกชัน เคารพนับ้ถือ เป็นที่ี�ศ้นย์รว่ม่จ้ิต่ใจ้ที่ี�ม่าร่ว่ม่กันที่ำากิจ้กรรม่ที่างศาสนาในว่ันสำาคัญ่ เป็นสถานที่ี�สักการะบ้​้ชัา แลืะว่ัดยังเป็นสถานที่ี�ที่​่องเที่ี�ยว่อีกด้ว่ย

ดังนัน� ระบ้บ้สารสนเที่ศภายในว่ัด จ้​้งจ้ำาเป็นแลืะเป็นปัจ้จ้ัยสำาคัญ่ที่ีจ้� ะชั่ว่ย ให้การเผู้ยแผู้่พระพุที่ธศาสนา เพื�อพัฒ่นาให้ว่ัดเป็นศ้นย์กลืางขึ้องชัุม่ชันโดย สนับ้สนุนให้ว่ดั ทีุ่กแห่ง จ้ัดที่ำาประว่ัต่คิ ว่าม่เป็นม่าว่ัด จุ้ดเด่น ศาสนว่ัต่ถุ เสนาสนะ สถานที่ี� ศักดิ�สิที่ธิ� เพื�อแนะนำาให้พุที่ธศาสนิกชันได้รับ้ที่ราบ้ แลืะร้​้จ้ักว่ัดในภาคอีสานม่าก ยิ�งขึ้​้�น ในการรว่บ้รว่ม่ขึ้​้อม่้ลืครั�งนี�ได้รับ้คว่าม่ร่ว่ม่ม่ือจ้ากพระสังฆ์าธิการในแต่​่ลืะ จ้ังหว่ัดขึ้องภาคอีสาน โดยเฉพาะกลืุม่​่ พระเลืขึ้านุการเป็นผู้​้ป้ ระสานงานรว่บ้รว่ม่ขึ้​้อม่้ลื แลืะได้รับ้คว่าม่อนุเคราะห์จ้ากที่ีม่งาน ปักหมุ่ดว่ัดเม่ืองไที่ย โดย บ้ริษัที่ เอที่ีพีอาร์ เพอร์เฟัคที่์ จ้ำากัด ที่ีเ� ป็นผู้​้จ้​้ ดั ที่ำาให้โครงการดำาเนินไปอย่างเป็นร้ปธรรม่ จ้ัดที่ำาหนังสือ ที่ี�ม่ีเนื�อหาดี ม่ีผู้ลืงานที่ี�โดดเด่นน่าชัื�นชัม่ ปรากฏิออกม่าให้เห็นอย่างแพร่หลืาย ที่ัว่� ถิน� เม่ืองไที่ย เป็นหนังสือที่ี�ม่ีคุณค่าแลืะคุ้ม่ค่า อันจ้ะเป็นแนว่ที่างในการเผู้ยแผู้่ พระพุที่ธศาสนา แลืะสืบ้ต่​่ออายุพระพุที่ธศาสนาให้เจ้ริญ่สถาพรสืบ้ไป

ขึ้ออนุโม่ที่นาขึ้อบ้คุณผู้​้​้ที่ี�ม่ีส่ว่นเกี�ยว่ขึ้​้องไว่้ ณ โอกาสนี�

พระเที่พสีม่าภรณ์ (ว่ันชั​ัย กนฺต่จ้ารี ป.ธ.๗,พ.ม่.,พธ.บ้.,พธ.ม่. กิต่ต่ิม่ศักดิ�) เจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า เจ้​้าอาว่าสว่ัดบ้​้ง พระอาราม่หลืว่ง

คำำ�นิ​ิยม วั​ัด คือ สถานที่ี�ที่างศาสนา ม่ีเสนาสนะ แลืะอาคารถาว่รว่ัต่ถุต่​่าง ๆ เป็นที่ี�พำานัก อาศัยศ้กษา ปฏิ​ิบ้ัต่ิพระธรรม่ว่ินัย แลืะประกอบ้ศาสนกิจ้ขึ้องพระภิกษุสงฆ์​์ ต่ลือดจ้นเป็นที่ี� บ้ำาเพ็ญ่กุศลืต่​่าง ๆ นอกจ้ากนี�ว่ัดยังเป็นศ้นย์กลืางที่างด้านการศ้กษาแลืะที่างด้านสังคม่ รว่ม่ที่ั�ง เป็นแหลื่งส่งเสริม่ศิลืปว่ัฒ่นธรรม่แลืะประเพณี เป็นศ้นย์รว่ม่จ้ิต่ใจ้ขึ้องพุที่ธศาสนิกชัน ม่ีคว่าม่ เชัื�อม่โยงผู้​้กพันอย่างกลืม่เกลืียว่ เกื�อหนุน แลืะคำา� จุ้นกันต่ลือดเรื�อยม่า ต่ั�งแต่​่อดีต่กาลืจ้นถ้ง ปัจ้จุ้บ้ัน ดังคำากลื่าว่ที่ีว่� ่า วั​ัดจะดีมุหี ล่ักฐานเพรืาะบั้านชั่วัย บั้านจะสิวัยเพรืาะมุีวัดั ดัดนิสิยั บั้านแล่ะวั​ัดผล่ัด กันชั่วัยก็อวัยชั​ัย ถ้าขัดกันก็บัรืรืล่ัยทั�งสิองทาง วั​ัดจะดีมุีหล่ักฐานสิมุภารืจัด พรืะในวั​ัดรื่วัมุ ด้วัยชั่วัยเปั็นสิอง ทั�งญ่าติโยมุรื่วัมุกันเปั็นฐานรือง แล่้วัทั�งสิองบั้านกับัวั​ัดก็พัฒนา

ต่าม่พระธรรม่คำาสั�งสอนขึ้องพระพุที่ธองค์ในครั�งพุที่ธกาลืนั�น ม่ิใชั่จ้ะให้ฆ์ราว่าสสลืะ ทีุ่กสิ�งทีุ่กอย่างเพื�อเขึ้​้าส้่เพศบ้รรพชัิต่ แต่​่เป็นการเริ�ม่ต่้นจ้ากฆ์ราว่าสซ่้�งเป็นม่นุษย์ปุถุชัน ผู้​้​้ยังม่ี กิเลืสม่ากอย้่ ต่ลือดจ้นม่ีภาระหน้าที่ีร� บ้ั ผู้ิดชัอบ้ในการที่ำางาน ม่ีครอบ้ครัว่ที่ี�จ้ะต่้องให้คว่าม่ด้แลื รับ้ผู้ิดชัอบ้ พระพุที่ธองค์จ้​้งได้สอน เน้นให้ฆ์ราว่าสร้​้จ้ักแบ้่งเว่ลืาในการใชั้ชัีว่ิต่ประจ้ำาว่ันให้เป็น สาระประโยชัน์ที่ี�ถ้กต่้อง โดยประกอบ้ด้ว่ย ๓ ส่ว่นดังนี�

๑. หลืักสัม่ม่าอาชัีพ ฆ์ราว่าสทีุ่กคนต่้องประกอบ้สัม่ม่าชัีพ ให้เกิดม่ีที่รัพย์ในการแลืก เปลืี�ยนปัจ้จ้ัยที่ี�สาำ คัญ่ แลืะจ้ำาเป็นต่​่อการดำารงชัีว่ิต่ประจ้ำาว่ันขึ้องต่นแลืะครอบ้ครัว่ เป็นต่้น

๒. หลืักครอบ้ครัว่ การสร้างคว่าม่สงบ้ คว่าม่สันต่ิสุขึ้ให้เกิดขึ้​้�นในครอบ้ครัว่ ม่ีคว่าม่ เขึ้​้าใจ้กัน สาม่ัคคีปรองดองกัน เป็นต่้น

๓. หลืักศาสนกิจ้ เป็นส่ว่นที่ีส� าำ คัญ่ยิ�งต่​่อจ้ิต่ว่ิญ่ญ่าณ เป็นภาระหน้าที่ี�ที่ี�พุที่ธศาสนิกชัน จ้ะต่้องกระที่ำา เพือ� ให้เกิดบุ้ญ่กุศลื แลืะอานิสงส์ ไม่​่ว่า่ จ้ะเป็นการที่ำาบุ้ญ่ ที่ำากุศลื การฟั​ังพระธรรม่เที่ศนา ต่ลือดจ้นการรักษาศีลื เจ้ริญ่ภาว่นา ปฏิ​ิบ้ัต่ิธรรม่สม่าธิ เพื�อให้เกิดคว่าม่สงบ้เขึ้​้าส้่จ้ิต่ใจ้ อย่างแที่้จ้ริง

ดังนัน� การที่ำานุบ้ำารุงพระพุที่ธศานา จ้​้งเป็นหน้าที่ีขึ้� องที่ัง� คณะสงฆ์​์ แลืะพุที่ธศาสนิกชัน เพราะว่ัดเป็นศ้นย์รว่ม่จ้ิต่ใจ้ ว่ัดเป็นแหลื่งเรียนร้​้ แลืะเป็นที่ั�งสถานที่ี�ที่​่องเที่ี�ยว่เชัิงว่ัฒ่นธรรม่ ที่ีต่� ้องชั่ว่ยกันสนับ้สนุน แลืะเผู้ยแพร่ให้สาธารณชันได้เป็นที่ี�ร้จ้ัก สาม่ารถเขึ้​้าถ้งได้ง่าย ปัจ้จุ้บ้ัน ม่ีเที่คโนโลืยีที่ี�ที่ันสม่ัยนำาม่าสร้างเครื�องม่ือในการประชัาสัม่พันธ์ อาที่ิ เชั่น สื�อดิจ้ิที่ัลื, หนังสือ อิเลื็กที่รอนิกส์ (E-book) แลืะเว่็บ้ไซ่ต่์ ที่ีเ� ขึ้​้าม่ีบ้ที่บ้าที่ม่ากในการส่งเสริม่ โดยที่าง บ้ริษที่ั เอที่ีพอี าร์ เพอร์เฟัคที่์ จ้ำากัด ได้จ้ัดที่ำาโครงการ ปั​ักหมุ​ุดรื้อยเรื​ื�องรืาวัวั​ัดเมุืองอีสิาน โดยได้เก็บ้รว่บ้รว่ม่ ขึ้​้อม่้ลื ถ่ายภาพ ภาพเคลื​ื�อนไหว่ จุ้ดเด่นขึ้องแต่​่ลืะว่ัด เพื�อเขึ้​้าร่ว่ม่โครงการ ปั​ักหมุ​ุดรื้อยเรื​ื�อง รืาวัวั​ัดเมุืองอีสิาน จ้ัดที่ำาเป็นร้ปเลื่ม่แบ้บ้ออนไลืน์แลืะพิม่พ์สีที่ั�งเลื่ม่อย่างสว่ยงาม่ คว่รค่าแก่ การเก็บ้รักษา เป็นค้่ม่ือนำาที่างที่​่องเที่ี�ยว่แต่​่ลืะว่ัดได้อย่างสม่บ้​้รณ์

จ้​้งขึ้ออนุโม่ที่นาบุ้ญ่ม่า ณ โอกาสนี�ด้ว่ย

พระเที่พรัต่นดิลืก (ว่ิจ้ิต่ร จ้ิตฺ่ต่ที่นฺโต่) ที่ี�ปร้กษาเจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า (ธรรม่ยุต่) เจ้​้าอาว่าสว่ัดศาลืาลือย

พระพุทธรูปัองค์ดำา พระพุทธสัมืฤทธิ�นิรโรคันติราย (หลืวังพ่อองค์ดำาชัุ่มืเย็น)

วั​ัดกลืาง พระอารามืหลืวัง Kalasin Subdistrict, Mueang Kalasin District, Kalasin Province

32

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT KLANG PHRA ARAM LUANG ตำาบลกาฬสินธุ์ อำาเภอเม่องกาฬสินธุ์ จังหวัดกาฬสินธุ์

พระอุโบ่สถ วั​ัดกลืาง พระอารามืหลืวัง

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

33

วั​ัดปั่าวัิเวักธรรมื Chanya Subdistrict, Kamalasai District, Kalasin Province

34

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT PA WIWEK THAM ตำาบลชัญญา อำาเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

35

พื่ร้ะพืุ่ที่ธเม่องฟ้​้าแดดสงยาง (พื่ร้ะพืุ่ที่ธรู้ปิที่วาร้วด่)

ควัามืเปั็นมืา

ว่ัดป่าว่ิเว่กธรรม่ ต่ั�งอย้่ในเขึ้ต่เม่ืองฟั้าแดดสงยาง (ที่ว่ารว่ดี) ใกลื้กับ้บ้​้านสงยาง - สงเปลื​ือย เม่ื�อราว่ ๑๐๐ ปี คืนหลืัง ได้ใชั้เป็นที่ี�ป่าชั้าเก่า ต่​่อม่าในปี พ.ศ. ๒๕๓๖ พระคร้ โสภณโพธิว่ัฒ่ เจ้​้าคณะอำาเภอ ได้ม่อบ้ให้พระอาจ้ารย์ยุที่ธ จ้ันที่สาโร (เจ้​้าคณะต่ำาบ้ลืชั​ัญ่ญ่า เขึ้ต่ ๑) ได้ม่าสร้างเป็น ศ้นย์ปฎิบ้ต่ั ธิ รรม่ประจ้ำาอำาเภอ ม่ีการจ้ัดงานปฏิ​ิบ้ต่ั ธิ รรม่ ปริว่าสกรรม่ ม่าโดยต่ลือดจ้นถ้งปัจ้จุ้บ้ัน ต่​่อม่าได้ขึ้อเป็นว่ัด เลืขึ้ที่ี� ๑๑๙/๗ บ้​้านสงเปลื​ือย ต่ำาบ้ลืชั​ัญ่ญ่า อำาเภอกม่ลืาไสย จ้ังหว่ัดกาฬสินธ์ ุ

การสร้างโบ้ถส์ - ซ่ื�อที่ี�ดิน ใชั้งบ้ประม่าณจ้ำานว่นม่าก ในการก่อสร้าง คณะศิษย์ยานุศิษย์ จ้​้งปรารถนาสร้างเหรียญ่ ขึ้องว่ัด แลืะเหรียญ่ขึ้องหลืว่งป้่เจ้ (บุ้ญ่ม่า กต่ปุญ่โญ่) ขึ้​้�นเพื�อ สม่ที่บ้ทีุ่นในการสร้างครั�งนี�

เสนาสนะ

ศาลืาการเปรียญ่ ปัูชันียวั​ัติถุ

๑. พระพุที่ธร้ปที่ว่ารว่ดี ส้ง ๙ x ๙ เม่ต่ร ๒. พระสิว่ลืี ๓. พระม่หากัจ้จ้ายนะ ๔. เจ้ดีย์

พื่ร้ะพืุ่ที่ธรู้ปิปิางมาร้วิชัยในโร้งคัร้ัว

36

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

พื่ร้ะพืุ่ที่ธรู้ปิปิางมาร้วิชัยในศาลาลานธร้ร้ม

เจ้​้าอธิการยุทธ จ้ันทสาโร

พื่ร้ะพืุ่ที่ธชินร้าช เจ้าอาวัาสิวั​ัดปั่าวัิเวักธรืรืมุ / เจ้าคณะตำาบัล่ชั​ัญ่ญ่า เขต ๑ ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

37

สัตตะเจด่ยที่์ วาร้าวด่

พื่ร้ะพืุ่ที่ธรู้ปิปิางมาร้วิชัยในลานธร้ร้ม

38

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

วั​ัติถุมืงคลืวั​ัดปั่าวัิเวักธรรมื

หลวงปิู�เจ

พื่ร้ะพืุ่ที่ธมิ�งเม่องฟ้​้าแดด รุ้่น ๑

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

39

วั​ัดสวั่างหัวันาคำา Hua Na Kham Subdistrict, Yang Talat District, Kalasin Province

40

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT SAWANG HUA NA KHAM ตำาบลหัวนาคัำา อำาเภอยางตลาด จังหวัดกาฬสินธุ์

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

41

ที่้าวเวสสุวร้ร้ณ์

ควัามืเปั็นมืา

อาณาเขติ ที่ิศเหนือ ที่ิศใต่้ ที่ิศต่ะว่ันออก

ที่ิศต่ะว่ันต่ก

ศาลาที่านบาร้ม่

อาคารเสนาสนะ

ว่ั ด สว่​่ า งหั ว่ นาคำา เป็ น ว่ั ด เก่ า แก่ ป ระจ้ำา หม่้่ บ้​้ า น ม่าชั้านาน เดิม่ชัาว่บ้​้านเรียกกันว่​่า วั​ัดบั้าน หรื​ือวั​ัดใหญ่​่ ต่ัง� อย้่ เลืขึ้ที่ี � ๒ หม่้ที่​่ ี� ๑ บ้​้านหัว่นาคำา ต่ำาบ้ลืหัว่นาคำา อำาเภอยางต่ลืาด จ้ังหว่ัดกาฬสินธุ์ สังกัดคณะสงฆ์​์ม่หานิกาย สร้างขึ้​้�นเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๒๗๒ ได้ รั บ้ พระราชัที่านว่ิ สุ ง คาม่สี ม่ าครั� ง แรก เม่ื� อ ปี พ.ศ. ๒๓๔๒ ต่​่อม่าเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๕๒ ได้ก่อสร้างอุโบ้สถหลืัง ใหม่​่ ขึ้�้ น แที่นอุ โ บ้สถหลืั ง เก่ า ที่ี� ที่ รุ ด โที่รม่ แลื้ ว่ เสร็ จ้ เม่ื� อ ปี พ.ศ.๒๕๖๑ แลืะได้ขึ้อพระราชัที่านขึ้ยายเขึ้ต่ว่ิสุงคาม่สีม่าเพิ�ม่ เม่ือ� ปี พ.ศ.๒๕๖๒ ที่ีด� นิ ต่ัง� ว่ัดม่ีเนือ� ที่ี � ๑๑ ไร่ ๓ งาน ๘๗ ต่ารางว่า พื� น ที่ี� ต่ั� ง ว่ั ด แลืะบ้ริ เว่ณโดยรอบ้เป็ น ที่ี� ร าบ้เรี ย บ้ ลืั ก ษณะ ๔ เหลืี�ยม่ ม่ีถนนแลืะหม่้่บ้​้านลื้อม่รอบ้

ช้างปิัจจัยนาคั

จ้ดถนนแลืะที่ี�เอกชัน จ้ดถนน แลืะบ้​้านหัว่นาคำาหม่้ที่​่ �ี ๑ จ้ดถนน แลืะ หม่้่บ้​้า นหั ว่ นาคำา หม่้ที่​่ �ี ๑๘ จ้ดถนน แลืะหม่้บ้า้ นหัว่นาคำา หม่้ที่​่ �ี ๑

ปัูชันียวั​ัติถุ

๑. หลืว่งพ่อพุที่ธว่ิชั​ัยญ่าณ (หลืว่งป้่ใหญ่​่)

๒. หลืว่งพ่อพุที่ธว่ิชัยั ญ่าณ องค์จ้าำ ลือง (หลืว่งพ่อศิลืา)

๓. หลืว่งพ่อพุที่ธว่ิชัยั ญ่าณ องค์จ้ำาลือง เนือ� ที่อสัม่ฤที่ธิ� ลืงลืักปิดที่อง

๔. พระพุที่ธร้ปลืานโพธิ�

๕. ร้ปเหม่ือนสม่เด็จ้พระพุฒ่าจ้ารย์โต่ พฺรหมฺ่รำสี

๖. ร้ปเหม่ือนอดีต่เจ้​้าอาว่าสหลืว่งป้เ่ กียม่ แลืะหลืว่งป้ลื่ ี

๑. อุโบ้สถสิม่อีสานไม่้พนั ชัาต่ิ/ลืว่ดลืายประต่ิม่ากรรม่ ไม่้แกะสลืัก

๒. ศาลืาการเปรียญ่

๓. ศาลืาที่านบ้ารม่ี

๔. ว่ิหารหอพระ (ที่ี�ประดิษฐานหลืว่งพ่อพระพุที่ธว่ิชั​ัยญ่าณ องค์จ้าำ ลือง)

๕. ว่ิหารลืานโพธิ�

๖. หอกลือง - หอระฆ์ัง

๗. ซุ่้ม่ประต่้ที่างเขึ้​้าว่ัด (ต่ิดถนนใหญ่​่)

๘. ซุ่้ม่ประต่้เขึ้​้าว่ัด (ด้านที่ิศต่ะว่ันออก)

๙. ซุ่้ม่ประต่้ไม่้โบ้ราณ

๑๐. กุฏิ​ิรับ้รอง สิ�งสำาคัญ่ภายในวั​ัด

๑. ต่้​้คัม่ภีร์ใบ้ลืาน

๒. บุ้ษบ้กประดิษฐานหลืว่งพ่อพระพุที่ธว่ิชั​ัยญ่าณ

๓. ที่้าว่เว่สสุว่รรณ ด้านหน้าอุโบ้สถ

๔. ประต่ิม่ากรรม่ป้นปั�น ด้านหลืังอุโบ้สถ

๕. ชั้างปัจ้จ้ัยนาค แลืะชั้างครีเม่ขึ้ลืะ ด้านหน้าอุโบ้สถ ชั้างนาฬาคีร ี แลืะชั้างปาลืิไลืยกะ ด้านหลืังอุโบ้สถ

๖. พญ่านาคที่างขึ้​้�นอุโบ้สถ

ตู้คัมั ภ่ร้์ใบลาน

42

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

บุษบกปิร้ะดิษฐิานหลวงพื่​่อพื่ร้ะพืุ่ที่ธวิชัยญาณ์ ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

43

ศาลาการ้เปิร้ียญ

ควัามืสำาคัญ่ของวั​ัด

ว่ัดสว่​่างหัว่นาคำาในยุคปัจ้จุ้บ้นั โดยการนำาขึ้องหลืว่งพ่อ พระคร้ศรีปริยต่ั โิ ชัต่ิธรรม่ ม่ีคว่าม่เจ้ริญ่รุง่ เรืองเป็นอย่างม่ากใน หลืาย ๆ ด้าน อาที่ิ เชั่น ด้านสิังคมุ ว่ัดสว่​่างหัว่นาคำาเป็นศ้นย์รว่ม่จ้ิต่ใจ้ขึ้อง ชัุม่ชันบ้​้านหัว่นาคำา แลืะพุที่ธศาสนิกชันที่ัว่� ไป นอกจ้ากนีย� งั เป็น ศ้นย์กลืางฝั่ึกอบ้รม่ประจ้ำาต่ำาบ้ลื หน่ว่ยงานราชัการที่ัว่� ไป แลืะ เป็นอุที่ยานการศ้กษาประจ้ำาอำาเภอด้ว่ย ด้านการืศึกษ์า ม่ีการจ้ัดการเรียนการสอนพระปริยต่ั ิ ธรรม่แผู้นกนักธรรม่ แลืะบ้าลืี ซ่้�งในแต่​่ลืะปีจ้ะม่ีพระภิกษุสาม่เณรสอบ้ได้เป็นจ้ำานว่นม่าก แลืะยังได้สง่ เสริม่การศ้กษาใน ระดับ้ม่หาว่ิที่ยาลืัยอีกด้ว่ย ด้านการืบัูรืณปัฏิ​ิสิงั ขรืณ์ ว่ัดม่ีการก่อสร้างเสนาสนะ แลืะถาว่รว่ัต่ถุม่ากม่าย อาที่ิ เชั่น ศาลืาการเปรียญ่ อุโบ้สถ(สิม่) อีสานไม่้พันชัาต่ิ ซุ่้ม่ประต่้ไม่้โบ้ราณ ว่ิหารหอพระ แลืะกุฏิ​ิสงฆ์​์ เป็นต่้น แลืะยังพัฒ่นาปรับ้ปรุงอย้่อย่างต่​่อเนื�องจ้นถ้งปัจ้จุ้บ้ัน

หอกลอง-หอร้ะฆั​ัง / ซึุ้มปิร้ะตูไม้โบร้าณ์

วิหาร้หอพื่ร้ะ

44

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

หลวงพื่​่อพื่ร้ะพืุ่ที่ธวิชัยญาณ์ (หลวงปิู�ใหญ่)

ปัระวั​ัติ​ิหลืวังพ่อพระพุทธวัิชั​ัยญ่าณ

หลืว่งพ่อพระพุที่ธ ว่ชัิ ยั ญ่าณ ชัือ� ที่ีชั� าว่บ้​้านเรียกกันแต่​่ เดิม่ว่​่า หล่วังปัู่ใหญ่​่ เป็นพระพุที่ธ ร้ปเก่าแก่ประจ้ำาว่ัดหม่้่บ้​้าน ม่าชั้านาน สร้างขึ้​้�นราว่พุที่ธศต่ว่รรษ ที่ี� ๒๒ - ๒๓ ปางม่ารว่ิชั​ัย นั�งขึ้ัดสม่าธิ ราบ้ เนื�อหินที่รายโบ้ราณ ศิลืปะลื้านชั้าง หน้าต่ัก กว่้าง ๔๖ เซ่นต่ิเม่ต่ร ส้ง ๘๔ เซ่นต่ิเม่ต่ร ฐานเนื�อที่องสัม่ฤที่ธิ� ขึ้นาดคว่าม่ส้ง ๖๐ เซ่นต่ิเม่ต่ร ม่ีลืักษณะ สว่ยงาม่ ถ้กต่้องต่าม่ พุที่ธศิลืป์ เป็นพระพุที่ธร้ปศ กั ดิส� ที่ิ ธิป � ระจ้ำาว่ัด ม่ีอที่ิ ธิปาฏิ​ิหาริย์ เป็น ที่ี�เลื​ื�องลื​ือ ม่าต่ั�งแต่​่บ้รรพกาลื ม่ีเรื�องราว่เลื่าขึ้านสืบ้ต่​่อกัน ม่ายาว่นาน ม่ีผู้ค้ นให้คว่าม่เคารพเลื​ือ� ม่ใส ศรัที่ธา ม่าก นับ้ว่ันยิง� เพิ�ม่ที่ว่ีค้ณขึ้​้�นด้ว่ยอิที่ธิปาฏิ​ิหาริย์ ที่ี�ปรากฏิ แก่ผู้​้ คนที่ี�เดินที่าง ม่ากราบ้ไหว่้ขึ้อพร ปัจ้จุ้บ้ันองค์หลืว่งพ่อพระพุที่ธว่ิชั​ัยญ่าณได้ ประดิษฐานอย้่บ้นบุ้ษบ้กภายในอุโบ้สถสิม่อีสานไม่้พันชัาต่ิ

สำานักงานเจ้าคัณ์ะอำาเภอยางตลาด

กุฎิร้ิ ับร้อง

หลวงพื่​่อล่ อินฺที่สโร้ อด่ตเจ้าอาวาส

หลวงปิู�เก่ยม สุนฺธโร้ อด่ตปิร้ะธานสงฆั์

ปัระวั​ัติ​ิหลืวังพ่อศิลืา (หลืวังพ่อพระพุทธวัิชั​ัยญ่าณองค์จ้ำาลือง)

หลวงพื่​่อพื่ร้ะพืุ่ที่ธวิชัยญาณ์องคั์จำาลอง (หลวงพื่​่อศิลา)

เม่ือ� ปี พ.ศ. ๒๕๕๐ ที่างว่ัดพร้อม่ด้ว่ยชัาว่บ้​้านหัว่นาคำา ได้ร่ว่ม่ใจ้กันสร้างหลืว่ง พ่อพระพุที่ธว่ิชั​ัยญ่าณองค์จ้ำาลืองขึ้​้�น เพื�อเป็นที่ี�กราบ้ไหว่้สักการบ้​้ชัา สร้างขึ้​้�นจ้ากศิลืาขึ้นาดใหญ่​่ ม่ีขึ้นาดหน้าต่ักกว่้าง 80 นิว่� ส้ง ๒.๖ เม่ต่ร ชัาว่บ้​้านจ้​้งนิยม่เรียก ว่​่า หล่วังพ่อศิล่า แลืะจ้ากนัน� จ้​้งเรียกอย่างนัน� เรือ� ยม่า ปัจ้จุ้บ้นั ประดิษฐานภายในว่ิหาร หอพระ ที่ี�สร้างขึ้​้�นด้ว่ยไม่้โบ้ราณต่าม่ สถาปัต่ยกรรม่แบ้บ้ศิลืปะลื้านชั้าง

พระครูศรีปัริยัติ​ิโชัติ​ิธรรมื (ชันชั​ัย อคฺคธมืฺโมื) เจ้าอาวัาสิวั​ัดสิวั่างหัวันาคำา / เจ้าคณะอำาเภอยางตล่าด

ปัระวั​ัติ​ิหลืวังพ่อพระครูศรีปัริยติั ิโชัติ​ิธรรมื (ชันชั​ัย อคฺคธมืฺโมื) เดิม่ชัือ� ชันชั​ัย ภ้ที่องเงิน เกิดเม่ือ� ว่ันที่ี � ๑๐ เดือนพฤษภาคม่ พ.ศ. ๒๕๐๒ ปีชัว่ด บ้ิดาชัื�อ นายลืี ภ้ที่องเงิน ม่ารดาชัื�อ นางชัื�นภ้ที่องเงิน เกิดที่ี�บ้​้านเลืขึ้ที่ี� ๒๙๕ หม่้่ที่ี� ๑๘ ต่ำาบ้ลื หัว่นาคำา อำาเภอยางต่ลืาด จ้ังหว่ัดกาฬสินธุ ์ อุปสม่บ้ที่ ณ พัที่ธสีม่า ว่ัดสว่​่างหัว่นาคำา เม่ื�อว่ันที่ี� ๒๐ เดือนพฤษภาคม่ พ.ศ. ๒๕๒๔ โดยม่ี พระคร้สริ ปิ ภัสสร เป็นพระอุปชั​ั ฌาย์ ม่ี พระอธิการพรม่ สุว่ณฺโณ เป็นพระกรรม่ว่าจ้าจ้ารย์ แลืะม่ีพระที่องศ้นย์ ขึ้นฺต่โิ ก เป็นพระอนุสาว่นาจ้ารย์ หลืังจ้ากอุปสม่บ้ที่แลื้ว่ได้เขึ้​้าศ้กษา พระปริยัต่ิธรรม่ในสำานักเรียนว่ัดชั​ัยศรี บ้​้านเสียว่ ต่ำาบ้ลืว่ังซ่ัย

อำาเภอนำ�าพอง จ้ังหว่ัดขึ้อนแก่น สอบ้ไลื่ได้นักธรรม่ชั​ั�นเอก เม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๒๖ สอบ้ไลื่ได้เปรียญ่ธรรม่ ๖ ประโยค เม่ือ� ปี พ.ศ. ๒๕๓๒ สำาเร็จ้การศ้กษาระดับ้ปริญ่ญ่าต่รี จ้ากม่หาว่ิที่ยาลืัย ม่หาจุ้ ฬ าลืงกรณราชัว่ิ ที่ ยาลืั ย ในปี พ.ศ. ๒๕๕๑ ได้ รั บ้ พระราชัที่านสม่ณศักดิที่� �ี พระคร้ศรีปริยต่ั โิ ชัต่ิธรรม่ เม่ือ� ปี พ.ศ. ๒๕๔๖ แลืะได้รับ้แต่​่งต่ั�งให้ดำารงต่ำาแหน่ง เจ้​้าคณะอำาเภอ ปกครอง คณะสงฆ์​์ภายในเขึ้ต่อำาเภอยางต่ลืาด จ้ังหว่ัดกาฬสินธุ์ เม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๕๔

ได้ นำา พาคณะสงฆ์​์ พ ร้ อ ม่ชัาว่บ้​้ า นพั ฒ่ นาว่ั ด อย่ า ง ต่​่อเนือ� ง ที่ำาให้ว่ดั ม่ีชัอื� เสียง แลืะเป็นที่ีร� จ้​้ กั อย่างม่ากในปัจ้จุ้บ้นั ที่ั�งในการศ้กษา ด้านสังคม่ แลืะการบ้​้รณปฏิ​ิสังขึ้รณ์ ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

45

อุโบสถสิมอ่สานไม้พื่ันชาติ

46

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

ปัระวั​ัติ​ิควัามืเปั็นมืาของอุโบ่สถสิมือีสานไมื้พันชัาติ​ิ

อุโบ้สถสิม่อีสานไม่้พันชัาต่ิ ได้สร้างขึ้​้�นจ้ากแนว่คว่าม่ คิดขึ้องหลืว่งพ่อพระคร้ศรีปริยัต่ิโชัต่ิธรรม่ (ชันชั​ัย อคฺคธมฺ่โม่) ซ่้�งสร้างขึ้​้�นแที่นอุโบ้สถหลืังเดิม่ที่ี�เก่าแก่ที่รุดโที่รม่ ไม่​่สาม่ารถ ใชั้ประกอบ้พิธีที่างพระพุที่ธศาสนาได้ เม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๕๑ หลืว่งพ่อจ้​้งปรารภเหตุ่นี�กับ้ชัาว่บ้​้าน แลืะได้ม่ีม่ต่ิต่กลืงที่ี�จ้ะ สร้างอุโบ้สถหลืังใหม่​่ขึ้​้�น จ้​้งได้ขึ้อรับ้บ้ริจ้าคไม่้พันชัาต่ิ แลืะไม่้ เนือ� แขึ้็งจ้ากชัาว่บ้​้านในหม่้บ้่ า้ น แลืะหม่้บ้่ า้ นใกลื้เคียง รว่ม่ถ้งในต่​่าง จ้ังหว่ัด ได้เริ�ม่ที่ำาการก่อสร้างในปี พ.ศ. ๒๕๕๒ โดยหลืว่งพ่อ พระคร้ศรีปริยต่ั โิ ชัต่ิธรรม่ ได้ออกแบ้บ้สร้างต่าม่จ้ินต่นาการขึ้อง ที่​่าน โดยย้ดแบ้บ้ศิลืปะลื้านชั้างเป็นหลืัก ผู้สม่ศิลืปะลื้านนา หลืว่งพ่อได้นำาพาคณะสงฆ์​์ภายในว่ัด พร้อม่ด้ว่ยชัาว่บ้​้าน แลืะ ชั่างภายในหม่้่บ้​้านร่ว่ม่กันสร้าง ส่ว่นลืว่ดลืายประต่ิม่ากรรม่ ไม่้แกะสลืัก เป็นสลื่าชั่างผู้​้​้ชัำานาญ่เม่ืองเหนือ แลืะชั่างขึ้อง ภาคอีสานร่ว่ม่กันสร้างสรรค์ขึ้�้น โดยใชั้เว่ลืาในการก่อสร้าง ประม่าณ ๙ ปี จ้​้งแลื้ว่เสร็จ้เม่ือ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๑ สิน� ค่าก่อสร้างโดย ประม่าณ ๓๐ ลื้านบ้าที่ งบ้ประม่าณที่ี�ใชั้ในการก่อสร้างนั�น เป็นศรัที่ธาชัาว่บ้​้านหัว่นาคำา ที่ั�ง ๗ หม่้่ ร่ว่ม่กันบ้ริจ้าค ม่ีที่​่าน พระคร้อุที่ัยรัชัว่ิเที่ศ (พระม่หาชัุม่พลื ชัุต่พโลื) พร้อม่คณะศิษย์ หลืว่งพ่อสด ว่ัดปากนำ�า ประเที่ศญ่ี�ปุ่น คณะศิษยานุศิษย์ขึ้อง หลืว่งพ่อพระคร้ศรีปริยต่ั โิ ชัต่ิธรรม่ แลืะญ่าต่ิโยม่พุที่ธศาสนิกชัน ที่ัว่� ไป ได้รว่​่ ม่กันบ้ริจ้าค แลืะเม่ือ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๒ ได้ประกอบ้พิธี ฉลืองสม่โภชั ต่ัดหว่าย ฝั่ังลื้กนิม่ิต่

ปัจ้จุ้บ้นั นัน� ได้ม่ผู้ี ค้ นเขึ้​้าม่าเยีย� ม่ชัม่ศิลืปะขึ้องอุโบ้สถ สิม่อีสานไม่้พันชัาต่ิ แลืะกราบ้ไหว่้ขึ้อพรหลืว่งพ่อพระพุที่ธว่ิชัยั ญ่าณเป็นประจ้ำาทีุ่กว่ัน ที่ำาให้เป็นที่ีร� จ้​้ กั ม่ากขึ้​้น� แลืะได้ม่นี กั ที่​่องเที่ี�ยว่ได้เขึ้​้าม่าเยี�ยม่ชัม่เป็นประจ้ำา

ภาพื่มุมสูง ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

47

วั​ัดชั​ัยภูมืิวันารามื Nai Mueang Subdistrict, Mueang Chaiyaphum District, Chaiyaphum Province

48

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT CHAIYAPHUM WANARAM ตำาบลในเม่อง อำาเภอเม่องชัยภูมิ จังหวัดชัยภูมิ

พื่ร้ะพืุ่ที่ธสมปิร้าร้ถนา ปิร้ะที่ับนั�ง ปิางปิร้ะที่านพื่ร้

ควัามืเปั็นมืา

ว่ัดชั​ัยภ้ม่ิว่นาราม่ ต่ั�งอย้่เลืขึ้ที่ี� ๑๐๗ หม่้่ที่ี� ๔ ถนนสายชั​ัยภ้ม่ ิ - ต่าดโต่น ต่ำาบ้ลืในเม่ือง อำาเภอเม่ืองชั​ัยภ้ม่ิ จ้ั งหว่ั ดชั​ั ย ภ้ ม่ิ ห่ างจ้ากศาลืากลืางชั​ั ย ภ้ ม่ิ ประม่าณ ๑ กิโลืเม่ต่ร เนือ� ที่ี � ๕๓ ไร่ ๑๐ ต่ารางว่า สังกัดคณะสงฆ์​์ม่หานิกาย ได้รบ้ั อนุญ่าต่ให้สร้างว่ัด เม่ือ� ว่ันที่ี � ๒๒ เดือนธันว่าคม่ พ.ศ. ๒๔๙๙ ได้รบ้ั อนุญ่าต่ให้ต่ง�ั ว่ัดชัือ� วั​ัดชั​ัยภูมุวัิ นารืามุ เม่ือ� ปี พ.ศ. ๒๕๐๒ แลืะได้รบ้ั พระราชัที่านว่ิสงุ คาม่สีม่าเม่ือ� ปี พ.ศ. ๒๕๐๓

ว่ัดชั​ัยภ้ม่ิว่นาราม่ ได้ริเริ�ม่สร้างขึ้​้�นต่าม่คำาแนะนำา ขึ้องเจ้​้าประคุณสม่เด็จ้พระพุฒ่าจ้ารย์ (อาจ้ อาสภม่หาเถระ) เม่ื�อครั�งดำารงต่ำาแหน่งเป็นพระพิม่ลืธรรม่ ซ่้�งได้เดินที่าง ม่ายังจ้ังหว่ัดชั​ัยภ้ม่ิ เพื�อต่รว่จ้การณ์คณะสงฆ์​์ แลืะที่ำาพิธี เปิ ด ต่ั ว่ ว่ั ด คี รี ค งคาว่นาราม่ โดยที่ี� ว่ั ด คี รี ค งคาว่นาราม่ เป็ น ว่ั ด ว่ิ ปั ส สนากรรม่ฐานแห่ ง แรกขึ้องจ้ั ง หว่ั ด ชั​ั ย ภ้ ม่ิ เจ้​้าประคุณสม่เด็จ้ฯ จ้​้งได้แนะนำาว่​่า น่าจ้ะม่ีว่ัดว่ิปัสสนา กรรม่ฐานที่ี�ต่ั�งอย้่ใกลื้ต่ัว่จ้ังหว่ัดสักแห่งหน้�ง เพื�อประโยชัน์ ในการอบ้รม่ประชัาชัน จ้ากการแนะนำาขึ้องเจ้​้าประคุณสม่เด็จ้ฯ เป็นที่ีถ� ก้ ใจ้ขึ้องบ้รรดาขึ้​้าราชัการ พ่อค้า แลืะประชัาชันต่​่าง ๆ จ้​้ ง ได้ ร่ ว่ ม่กั น สร้ า งว่ั ด ว่ิ ปั ส สนากรรม่ฐานขึ้​้� น ให้ สำา เร็ จ้ เจ้​้าประคุณสม่เด็จ้ฯ ได้กรุณาให้ชัอ�ื ว่ัดนีไ� ว่้ว่า่ วั​ัดชั​ัยภูมุวัิ นารืามุ แลืะม่อบ้เงินจ้ำานว่นหน้�งให้เป็นทีุ่นเริ�ม่แรก อุโบสถ ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

49

มณ์ฑปิ บร้ร้จุอัฐิ​ิ พื่ร้ะร้าชมงคัลมุน่

หอพื่ร้ะพืุ่ที่ธบาที่จำาลอง

บ้ริเว่ณที่ีด� นิ ว่​่างเปลื่าอันเป็นป่าลืะเม่าะโนนคลืองแร่ ต่ำาบ้ลืรอบ้เม่ือง (ในขึ้ณะนั�น) ห่างจ้ากต่ัว่เม่ืองประม่าณ ๑ กิโลืเม่ต่ร ม่ีเนื�อที่ี�ประม่าณ ๔๐ ไร่ ม่ีสภาพพื�นที่ี�เหม่าะ พร้อม่กับ้อาราธนาเจ้​้าประคุณสม่เด็จ้ฯ ไปต่รว่จ้ด้ สถานที่ี� เจ้​้ า ประคุ ณ สม่เด็ จ้ ฯ เห็ น ชัอบ้ด้ ว่ ย แลืะได้ แ นะนำา ว่​่ า การสร้างว่ัดนัน� คว่รจ้ะสร้างต่าม่แบ้บ้แผู้นผู้ังม่าต่รฐานขึ้อง กรม่การศาสนา เพือ� เป็นว่ัดต่ัว่อย่าง เป็นศรีสง่าแก่จ้งั หว่ัดชั​ัยภ้ม่ิ

จ้ากนั�นจ้​้งได้เริ�ม่งานด้ว่ยการให้สาำ นักงานที่ี�ดิน จ้ังหว่ัด สำารว่จ้ที่ำาแผู้นที่ีที่� ด�ี นิ อันเป็นป่าลืะเม่าะโนนคลืองแร่ แลืะว่างแผู้นผู้ังการก่อสร้าง โดยให้ศ้กษาธิการจ้ังหว่ัด คว่บ้คุม่ด้แลืการก่อสร้าง โดยม่ีผู้​้ว่​่าราชัการจ้ังหว่ัดเป็น ประธานฝั่​่ายฆ์ราว่าส รายชัื�อผู้ร่วัมืดำาเนินการสร้างวั​ัด

พื่ร้ะพืุ่ที่ธปิฏิ​ิมากร้ พื่ร้ะพืุ่ที่ธส่ลบัญชร้ พื่ร้ะปิร้ะธานในอุโบสถ

๑. นายสว่ัสดิ � ว่งศ์ปฏิ​ิที่ศั น์ ผู้​้ว่้ า่ ราชัการจ้ังหว่ัดชั​ัยภ้ม่ิ ๒. พระยาราชัเสนา นายกพุที่ธสม่าคม่จ้ังหว่ัดชั​ัยภ้ม่ิ ๓. นายผู้ลื พันธุ์ประสิที่ธิ� คหบ้ดีจ้ังหว่ัดชั​ัยภ้ม่ ิ ลืำาดับ่เจ้​้าอาวัาส

ร้ปที่ี � ๑ พระราชัม่งคลืมุ่น ี (ลื้ก ปญฺ​ฺญ่าว่โร ป.ธ. ๖) อดีต่เจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดชั​ัยภ้ม่ิ เป็นเจ้​้าอาว่าสว่ัดร้ปแรก ต่ั�งแต่​่ เริ�ม่ก่อต่ั�ง พ.ศ. ๒๔๙๙ - ๒๕๓๓

ร้ปที่ี� ๒ พระคร้พิสิษฐ์ขึ้ันต่ิธรรม่ (สุนันที่์ ขึ้นฺต่ิโก น.ธ.เอก) อดีต่เจ้​้าคณะต่ำาบ้ลืในเม่ือง เขึ้ต่ ๑ พ.ศ. ๒๕๓๕ - ๒๕๔๙ ร้ปที่ี � ๓ พระปริยต่ั กิ จ้ิ ว่ิธาน (พระม่หาสม่ว่งษ์ สีลืภ้สโิ ต่ พ.ธ.บ้., ป.ธ.๗) เจ้​้าคณะอำาเภอเม่ืองชั​ัยภ้ม่ิ พ.ศ. ๒๕๔๙ ถ้งปัจ้จุ้บ้ัน 50

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

พระปัริยติั กิ จ้ิ วัิธาน (สมืวังษ์ สีลืภูสโิ ติ (ปัระภาสโนบ่ลื), ปั.ธ.๗,พธ.บ่, พธ.มื.(พระพุทธศาสนา) เจ้าอาวัาสิวั​ัดชั​ัยภูมุิวันารืามุ / เจ้าคณะอำาเภอเมุืองชั​ัยภูมุิ

ปัระวั​ัติ​ิส่วันติัวั

พระปริยต่ั กิ จ้ิ ว่ิธาน สม่ว่งษ์ สีลืภ้สโิ ต่ (ประภาสโนบ้ลื), ป.ธ.๗,พธ.บ้, พธ.ม่. (พระพุที่ธศาสนา) เจ้​้าอาว่าสว่ัดชั​ัยภ้ม่ว่ิ นาราม่ / เจ้​้าคณะอำาเภอเม่ืองชั​ัยภ้ม่ิ ชัาติกาำ เนิด เกิดเม่ือ� ว่ันที่ี � ๒๕ เดือนสิงหาคม่ พ.ศ. ๒๔๙๓ บ้​้าน เลืขึ้ที่ี� ๒๔ หม่้่ที่ี� ๕ ต่ำาบ้ลืบ้​้านต่าลื อำาเภอบ้ำาเหน็จ้ณรงค์ จ้ังหว่ัดชั​ัยภ้ม่ ิ บ้ิดาชัื�อ นายแกร ประภาสโนบ้ลื ม่ารดาชัื�อ นางสังว่าลืย์ ประภาสโนบ้ลื การืศึกษ์า จ้บ้ ป.๔ จ้ากโรงเรียนประชัาบ้าลื ว่ัดสาลืิกา ซ่้�งเป็นชั​ั�นส้งสุด แลื้ว่ออกม่าประกอบ้อาชัี พที่ำานา-ที่ำา ไร่ ต่าม่บ้รรพบุ้ รุ ษ อายุ ๒๓ ปี เขึ้​้ า ส้่ ร่ ม่ เงากาสาว่พั ส ต่ร์ ณ ว่ัดสาลืิกาต่ำาบ้ลืบ้​้านต่าลื อำาเภอบ้ำาเหน็จ้ณรงค์ จ้ังหว่ัดชั​ัยภ้ม่ ิ โดยม่ี

พระคร้พิสิษฎภัที่รธรรม่ เป็นพระอุปัชัฌาย์

พระคร้โพธิวุ่ฒ่ิคุณ เป็นพระกรรม่ว่าจ้าจ้ารย์

พระอาจ้ารย์สนธิ เป็นพระอนุสาว่นาจ้ารย์ วัิทยฐานะ พ.ศ. ๒๕๑๗ สอบ้ได้ น.ธ เอก พ.ศ. ๒๕๒๙ จ้บ้ พธ.บ้. พ.ศ. ๒๕๓๒ สอบ้ได้ ป.ธ. ๗

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

51

กุฏิ​ิเจ้าอาวาสหลังใหม่ ศาลาการ้เปิร้ียญ

งานปักครือง

พ.ศ. ๒๕๑๗ ปฏิ​ิบ้ัต่ิหน้าที่ี�แที่นเจ้​้าอาว่าส

พ.ศ. ๒๕๒๑ เป็นคร้สอนปริยต่ั ธิ รรม่ ประจ้ำาสำานัก ว่ัดพายัพ จ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า

พ.ศ. ๒๕๒๓ เป็ น คร้ ส อนปริ ยั ต่ิ ธ รรม่ ประจ้ำา ว่ัดใหม่​่พิเรนที่ร์ กรุงเที่พม่หานคร

พ.ศ. ๒๕๓๐ เป็นผู้​้​้ชั่ว่ยเจ้​้าอาว่าสว่ัดที่รงศิลืา เป็น อาจ้ารย์ใหญ่​่สำานักศาสนศ้กษาว่ัดที่รงศิลืา

พ.ศ. ๒๕๓๒ เป็นคร้ใหญ่​่โรงเรียนปริยัต่ิธรรม่ แผู้นกสาม่ัญ่ศ้กษา โรงเรียนพุที่ธธรรม่ว่ิที่ยา

พ.ศ. ๒๕๓๗ - ๒๕๓๘ รักษาการเจ้​้าอาว่าส แลืะ เป็นเจ้​้าอาว่าสว่ัดหนองสังขึ้์

พ.ศ. ๒๕๔๐ เป็นผู้​้​้ดำาเนินการเปิดหน่ว่ยว่ิที่ยบ้ริการ ม่จ้ร. ณ ว่ัดชั​ัยภ้ม่ิว่นาราม่

กุฏิ​ิอด่ตเจ้าอาวาส_เจ้าคัณ์ะจังหวัด ที่​่�บูร้ณ์ปิฏิ​ิสังขร้ณ์​์

พ.ศ. ๒๕๔๓ - ๒๕๔๔ รักษาการเจ้​้าคณะอำาเภอ เม่ืองชั​ัยภ้ม่ ิ - เป็นพระอุปัชัฌาย์

พ.ศ. ๒๕๔๕ รักษาการแที่นเจ้​้าอาว่าสว่ัดชั​ัยประสิที่ธิ� ต่ำาบ้ลืในเม่ือง อำาเภอเม่ืองชั​ัยภ้ม่ ิ จ้ังหว่ัดชั​ัยภ้ม่ ิ

พ.ศ. ๒๕๔๖ เป็นเจ้​้าคณะอำาเภอเม่ืองชั​ัยภ้ม่ ิ

พ.ศ. ๒๕๔๙ รักษาการเจ้​้าอาว่าส ว่ัดชั​ัยภ้ม่ว่ิ นาราม่ แลืะเจ้​้าสำานักศาสนศ้กษาว่ัดชั​ัยภ้ม่ิว่นาราม่ งานเผยแผ่

- เป็นประธานชัม่รม่สงฆ์​์ชั​ัยภ้ม่ิเพื�อการพัฒ่นา กรุงเที่พม่หานคร, เป็นพระจ้ริยานิเที่ศก์ประจ้ำาจ้ังหว่ัด

- เป็นพระธรรม่ที่้ต่ ฝั่​่ายอำานว่ยการ, เป็นคร้สอน ว่ิชัาจ้ริยธรรม่ประจ้ำาโรงเรียนว่ัดใหม่​่พิเรนที่ร์

- เป็นประธานศ้นย์อบ้รม่เด็กก่อนเกณฑิ์ว่ดั ชั​ัยภ้ม่-ิ ว่นาราม่, โรงเรียนพุที่ธศาสนาว่ันอาที่ิต่ย์ว่ัดที่รงศิลืา อาคัาร้โร้งเร้ียนปิร้ิยัติสามัญ สถาบันพื่ลังจิตตานุภาพื่

งานสาธารณูปัการ

- ห้องสมุ่ด, หอระฆ์ังว่ัดที่รงศิลืา, ศาลืาการเปรียญ่, กุฏิ​ิ, ห้องสมุ่ด, เม่รุ, กำาแพงว่ัดหนองสังขึ้์, ถนนภายในว่ัด

- ห้องนำ�า, ห้องครัว่, กุฏิพิ ักขึ้องสาม่เณร ๒ หลืัง, ศาลืากลืางนำ�า, อุโบ้สถว่ัดชั​ัยภ้ม่ิว่นาราม่ งานบู่รณปัฏิ​ิสังขรณ์

ภาพื่มุมสูง

52

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

๑. โรงเรียนปริยัต่ิธรรม่ว่ัดชั​ัยภ้ม่ิว่นาราม่, ม่ณฑิป อดีต่เจ้​้าอาว่าส, อุโบ้สถหลืังเก่าว่ัดชั​ัยภ้ม่ว่ิ นาราม่ แลืะอืน� ๆ ปรับ้ปรุงพื�นที่ี�ภายในว่ัดชั​ัยภ้ม่ิว่นาราม่

พื่ร้ะร้าชมงคัลมุน่ (ลึก ปิญฺ​ฺญาวโร้ ปิ.ธ.๖ ) อด่ตเจ้าคัณ์ะจังหวัดชัยภูมิ

ปัระวั​ัติสิ ังเขปัพระราชัมืงคลืมืุนี ( ลืึก ปัญฺ​ฺญ่าวัโร ปั.ธ.๖ )

ชัาติภมุู ิ พระราชัม่งคลืมุ่น ี นาม่เดิม่ ลื้ก นาม่สกุลื ฉว่ีชัยั เกิด ว่ันพฤหัสบ้ดีที่ �ี ๑๘ เดือนพฤษภาคม่ พ.ศ. ๒๔๕๙ แรม่ ๒ คำ�า เดือน ๖ ปีม่ะโรง บ้​้านหนองนาแซ่ง หม่้ที่​่ �ี ๒ ต่ำาบ้ลืหนองนาแซ่ง อำาเภอเม่ืองชั​ัยภ้ม่ิ จ้ังหว่ัดชั​ัยภ้ม่ิ เป็นบุ้ต่รขึ้องนายคำาต่า แลืะนางชัาลืี ฉว่ีชั​ัย การืศึกษ์า

พ.ศ. ๒๔๖๙ ถ้ง พ.ศ. ๒๔๗๓ จ้บ้ป.๔ จ้ากโรงเรียน ประชัาบ้าลื ๒ (ว่ัดต่าลืนาแซ่ง) แลืะได้ออกบ้รรพชัา

พ.ศ. ๒๔๗๗ สอบ้ได้น.ธ.เอก

พ.ศ. ๒๔๘๒ สอบ้ได้ ป.ธ. ๖ บัรืรืพชัา - อุปัสิมุบัท

บ้รรพชัา ณ ว่ัดต่าลืนาแซ่ง ต่ำาบ้ลืหนองนาแซ่ง อำาเภอเม่ืองชั​ัยภ้ม่ ิ จ้ังหว่ัดชั​ัยภ้ม่ ิ เม่ือ� ว่ันที่ี � ๒๗ เดือนม่กราคม่ พ.ศ. ๒๔๗๓ ต่รงกับ้ว่ันขึ้​้�น ๙ คำ�า เดือน ๓ แลืะปี ๒๔๗๔ ได้ศ้กษาระเบ้ียบ้ แบ้บ้แผู้นหน้าที่ี�ต่​่าง ๆ อุปัสิมุบัท ว่ันที่ี� ๒๘ เดือนม่ิถุนายน พ.ศ. ๒๔๗๙ ขึ้​้�น ๙ คำ�า เดือน ๘ ปีชัว่ด โดยม่ี

พระอรรถจ้ารีสม่ี าจ้ารย์ เจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า เป็นพระอุปัชัฌาย์

พระอาจ้ารย์เพ็ง คงฺคปญฺ​ฺโญ่ (พระม่งคลืสีหราชั สม่าจ้ารมุ่นี) ว่ัดบ้​้งเป็นพระกรรม่ว่าจ้าจ้ารย์

พระปลืัดเปลืี�ยน เป็นพระอนุสาว่นาจ้ารย์ งานศึกษ์า

พ.ศ. ๒๔๗๙ เป็นคร้สอนปริยัต่ิธรรม่ประจ้ำาสำานัก เรียนว่ัดบ้​้รพ์ จ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า

พ.ศ. ๒๔๘๒ เป็นคร้สอนปริยัต่ิธรรม่ประจ้ำาสำานัก เรียนว่ัดกลืางอรัญ่ประเที่ศ จ้ังหว่ัดปราจ้ีนบุ้รี

พ.ศ. ๒๔๘๓ เป็นคร้สอนปริยัต่ิธรรม่ประจ้ำาสำานัก เรียนว่ัดชั​ัยประสิที่ธิ� ต่ิดต่​่อกันม่าถ้ง ๓ ปี

พ.ศ. ๒๔๘๔ เป็นคร้สอนปริยต่ั ธิ รรม่สำานักเรียนว่ัด พระเชัตุ่พนว่ิม่ลืม่ังคลืาราม่ แลืะสำานักเรียนว่ัดค้หาสว่รรค์ ภาษีเจ้ริญ่ ธนบุ้รี แลืะได้รับ้แต่​่งต่ั�งเป็นกรรม่การต่รว่จ้ ประโยคนักธรรม่สนาม่หลืว่ง

พ.ศ. ๒๕๐๙ เป็นพระว่ิที่ยากร อบ้รม่คร้สอนพระ ปริยัต่ิธรรม่ ศ้นย์การศ้กษาพระพุที่ธศาสนา พื่ร้ะร้าชมงคัลมุน่ ได้ถึงมร้ณ์ภาพื่ด้วยโร้คัห่ด เม่�อวันพืุ่ธ ที่​่� ๑๙ เด่อนธันวาคัม พื่.ศ.๒๕๓๓ ตร้งกับ วันขึ�น ๓ คัำ�า เด่อนย่� ปิีมะเม่ย ณ์ วัดชัยภูมิวนาร้าม สิร้ิอายุได้ ๗๔ ปิี ๕๔ พื่ร้ร้ษา ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

53

วั​ัดไพรีพินาศ

หลำวังปู่่หลำักคำา อีดีตเจี้าคณะแข้วังเมื​ือีงช้ัยภิูมืิ

หลำวังปู่่หลำักคำา

พระราชชัยสิ​ิทธิ​ิสิุนทร

เจี้าอีาวัาสวั​ัดไพรีพินาศ ผู้รักษาการแทนเจี้าคณะจีังหวั​ัดช้ัยภิูมืิ

Nai Mueang Subdistrict, Mueang Chaiyaphum District, Chaiyaphum Province

54

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT PHAIRI PHINAT ตำาบลในเม่อง อำาเภอเม่องชัยภูมิ จังหวัดชัยภูมิ

วั​ัดไพรีพนิ าศ

วั​ัดไพรี​ีพนิ าศ เป็นวั​ัดเก�าแก�โบ้รีาณ คงมีมาตั้ัง� แตั้�สมัย ที่วัารีวัดี เพรีาะมีใบ้เสมาภายในวั​ัดจีำานวันมาก ตั้ั�งอีย่�ในเขตั้ เที่ศบ้าลเมือีงชื่ัยภ่ม ิ เลขที่ี � ๓๖๐ข ชื่้มชื่นเมือีงเก�า ตั้ำาบ้ลในเมือีง อีำาเภอีเมือีงชื่ัยภ่มิ จีังหวั​ัดชื่ัยภ่มิ สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย ปัจีจี้บ้นั พรีะรีาชื่ชื่ัยสิที่ธิสน้ ที่รี (ฉวัี มหทีฺ่ธโน/สวังโที่ น.ธ.เอีก, ป.ธ. ๖, พธ.ด. กิตั้ตั้ิมศักดิ)� เป็นเจี�าอีาวัาส และผู้่รี� กั ษาการีแที่น เจี�าคณะจีังหวั​ัดชื่ัยภ่มิ มีเนื�อีที่ี�ปรีะมาณ ๑๐ ไรี� ตั้ามปรีะวั​ัตั้ิ เดิมชื่ื�อีวั�า วั​ัดบ้​้านโนนป่อีบ้ิด ในสมัยพรีะยาภักดีชื่้มพล (เกตั้​้) เป็นเจี�าเมือีงชื่ัยภ่มิคนที่ี� ๒ (ในสมัยรีัชื่กาลที่ี� ๓) ได�ย�ายที่ี�วั�า รีาชื่การีเมือีงจีากบ้�านหนอีงปลาเฒ�า (บ้�านหลวัง) มาอีย่�บ้�าน โนนปอีบ้ิด (บ้�านหนอีงบ้ัวั - เมือีงเก�าในปัจีจี้บ้ัน) ตั้�อีมา หลำวัง ปู่่หลำักคำา รี�วัมกับ้ชื่าวับ้�านบ้่รีณะวั​ัดบ้�านโนนปอีบ้ิด (เพรีาะมี ตั้�นปอีบ้ิดเป็นจีำานวันมากที่ี�ใชื่�เป็นสม้นไพรีรีักษาโรีคได�) ข้�นค่� กับ้เมือีงใหม�แล�วัได�เปลี�ยนชื่ื�อีวั​ัดเป็น วั​ัดกลำาง เพรีาะตั้ั�งอีย่� รีะหวั�างบ้�านหนอีงบ้ัวัและบ้�านโนนปอีบ้ิด ตั้ามหลักฐานที่าง รีาชื่การีรีะบ้​้วั�า

พ.ศ. ๒๓๑๕ ได�ตั้ั�งวั​ัดข้�น

พ.ศ. ๒๓๖๒ ได� รีั บ้ พรีะรีาชื่ที่านวัิ ส้ ง คามสี ม า (กวั�าง ๑๘ เมตั้รี ยาวั ๓๒ เมตั้รี)

พ.ศ. ๒๔๐๖ พรีะยาภักดีชื่้มพล (ที่ี) เจี�าเมือีงชื่ัยภ่มิ คนที่ี � ๔ ซึ่้ง� เป็นบ้​้ตั้รีชื่ายพรีะยาภักดีชื่ม้ พล (แล) (สมัยรีัชื่กาลที่ี � ๔) ได�ยา� ยจีวันเจี�าเมือีงมาตั้ัง� เมือีงใหม�ที่บ้�ี า� นหินตั้ัง� (บ้รีิเวัณศาลากลาง จีังหวั​ัดชื่ัยภ่มิในปัจีจี้บ้ัน) เพรีาะเห็นวั�าสามารีถิ่จีะขยับ้ขยาย เมือีงได�มากข้�น ส�วันชื่าวับ้�านโนนปอีบ้ิด ได�เปลี�ยนชื่ือี� หม่บ้� า� น ใหม�เป็นบ้�านเมือีงเก�า ส�วันวั​ัดได�ชื่อี�ื วั�า วั​ัดกลำางเมื​ือีงเก่า

พ.ศ. ๒๕๔๙ สมเด็จีพรีะสังฆรีาชื่ สกลมหาสังฆปรีิณายก ได�ปรีะที่านนามวั​ัดใหม�เป็น วั​ัดไพรี​ีพนิ าศ ในพรีะสังฆรีาชื่​่ปถิ่ัมภ์

อุที่ยานการ้ศึกษา วัดไพื่ร้ีพื่ินาศ

พื่ร้ะปิร้ะธานในอุโบสถ

บ่​่อนำา� ศักดิส� ทิ ธิ�

เมื�อีปี พ.ศ. ๒๕๓๗ ได�ปรีับ้พื�นที่ี�ภายในบ้รีิเวัณวั​ัด ให�เป็นรีะเบ้ียบ้ จี้งได�ชื่วั� ยกันข้ดใบ้เสมาอีอีกเพือี� ปรีับ้ภ่มที่ิ ศั น์ใหม� เมือี� ข้ดดินรีอีบ้ใบ้เสมาค่แ� รีกได�ควัามล้กพอีปรีะมาณ ก็พบ้เศียรี พรีะพ้ที่ธรี่ป เมื�อียกเศียรีพรีะพ้ที่ธรี่ปอีอีกมา ปรีากฏวั�านำา� พ้ง� ที่ะลักอีอีกมาจีนไม�สามารีถิ่ข้ดตั้�อีไปได� และไม�สามารีถิ่นำา ใบ้เสมาข้น� มาได� เนือี� งจีากข้ดยังไม�ถิ่ง้ ฐาน แตั้�ใบ้เสมาถิ่​่กกรีะแที่ก หักครี้�งที่�อีนจี้งนำาข้�นมาเก็บ้ไวั� ในคืนนั�นพรีะภิกษ้ในวั​ัด ๒ รี่ป ฝั่ันตั้รีงกันวั�า มีนักรีบ้โบ้รีาณจีำานวันมากมาบ้อีกให�นำาใบ้เสมา ส�วันที่ีห� กั ไปตั้�อีคืนให�เหมือีนเดิม เชื่�าวั​ันรี้ง� ข้น� จี้งตั้�อีงตั้�อีใบ้เสมา โดยใชื่�เหล็กดามไวั� ตั้�อีมาพรีะภิกษ้ในวั​ัดฝั่ันอี​ีกวั�าปรีากฏสตั้รี​ี แตั้�งอีงค์ที่รีงเครีื�อีงกษัตั้รีิย์ บ้อีกชื่ื�อีวั�า วัสุนธรา เป็นเจี�าขอีง สายนำา� นี�ซึ่้�งไหลมาจีากที่างที่ิศเหนือีขอีงอี้โบ้สถิ่ ที่างวั​ัดจี้งได� ตั้กแตั้�งบ้�อีนำา� โดยถิ่มที่รีายปรีับ้พื�นให�ส่งข้�น ในปี พ.ศ. ๒๕๕๐ ได�ปรีับ้ปรี้งพื�นรีอีบ้บ้�อีนำ�าศักดิ�สิที่ธิ� โดยสรี�างรีั�วัและปรีะตั้่ เป็น แบ้บ้ศิลปะขอีมโบ้รีาณ เป็นที่างเข�าบ้�อีนำา� ศักดิ�สิที่ธิ�ที่ั�ง ๔ ที่ิศ ที่างจีังหวั​ัดได�นาำ นำ�าในบ้�อีนี�ไปปรีะกอีบ้พิธีสาำ คัญ ๆ อี​ีกด�วัย

บ่อนำ�าศักดิ�สิที่ธิ� ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

55

จี้งได�รีับ้แตั้�งตั้ั�งให�เป็นเจี�าคณะแขวังเมือีงชื่ัยภ่มิ นอีกจีากนั�นก็ ยังมีปฏิปที่าอีืน� ๆ อี​ีกที่ีห� ลวังป่ไ่ ด�นาำ ควัามเลือี� มใส และสรี�างค้ณ งามควัามดีให�ปรีากฏที่ัง� แก�สวั� นรีวัมและพรีะพ้ที่ธศาสนา แม�ใน ปัจีจี้บ้นั บ้​้ญญาภินหิ ารีขอีงหลวังป่ห่ ลักคำาก็ยงั ค้ม� ครีอีงรีักษาให� ผู้่�ที่�ีไปขอีพรีได�สำาเรี็จีดังปรีารีถิ่นา จีนเกิดมีงานบ้​้ญปรีะจีำาปี ถิ่วัายหลวังป่​่ตั้ลอีดมา

ศาลารี�อียปี หลวังป่​่หลักคำา เป็นอีาคารีไม�ที่รีงไที่ย ที่ี�หลวังป่​่หลักคำา พรี�อีมกับ้ชื่าวับ้�านรี�วัมกันสรี�างข้�นในสมัยนั�น เป็นศาลาการีเปรี​ียญที่ีใ� ชื่�ซึ่ง้ ขนาดใหญ�คนโอีบ้ไม�มดิ ที่ำาเสาคาน และเครีื�อีงบ้นบ้ากหัวัเสาเป็นลิ�มสอีดย้ดกัน ไม�มีตั้ะป่ตั้อีกย้ด

หลวงปิู�หลักคัำา

หลืวังปัู่หลืักคำา

หลวังป่​่หลักคำา (พรีะครี่ปรี​ีชื่าชื่ินวังศาจีารีย์) มีนาม เดิมวั�า พระอีาจีารย์สงิ ห์ หรือีเจี้าหัวัครูสงิ ห์ ตั้ามคำาบ้อีกเล�าวั�า ที่�านเดินที่างมาจีากบ้�านตั้าลเดี�ยวั อีำาเภอีโคกสำาโรีง จีังหวั​ัด ลพบ้​้รี ี ได�รีบ้ั พรีะรีาชื่ที่านสมณศักดิเ� ป็น พรีะครี่ปรี​ีชื่าชื่ินวังศาจีารีย์ และเป็นเจี�าคณะแขวังเมือีงชื่ัยภ่มิ รี่ปแรีกในสมัยพรีะยาภักดี ชื่้มพล (เกตั้​้) เป็นเจี�าเมือีงชื่ัยภ่ม ิ คนที่ี � ๒ (พ.ศ. ๒๓๗๐ - ๒๓๘๔) ที่�านเป็นพรีะธ้ดงค์ที่�ีเครี�งครีัดในธ้ดงควั​ัตั้รี เมื�อีได�ที่�านธ้ดงค์ เรีื�อียมาจีากแผู้�นดินบ้�านเกิดที่�านจีนถิ่้งเมือีงชื่ัยภ่มิ ญาตั้ิโยม บ้�านโนนปอีบ้ิดเห็นจีรีิยาวั​ัตั้รีที่ีง� ดงาม จี้งได�นมิ นตั้์ให�จีำาพรีรีษา ที่ี�วั​ัดกลางเมือีงเก�า ตั้�อีจีากเจี�าหัวัครี่วั�ัมที่ี�เป็นอีดีตั้เจี�าอีาวัาส ซึ่้ง� ได�มรีณภาพลง หลวังป่ห่ ลักคำาเป็นพรีะส้ปฏิปนั โน มีคณ ้ วัิเศษ โดย เฉพาะเรีื�อีงควัามอีย่�ยงคงกรีะพัน และที่างเมตั้ตั้ามหานิยม จีนปรีากฏเป็นเลือี� งลือีมากในสมัยนัน� เชื่�น มีเหตั้​้การีณ์หลายครีัง� ที่ีม� โี จีรีมาขโมยที่รีัพย์สนิ หรีือีขอีงมีคา� ขอีงชื่าวับ้�าน ชื่าวับ้�านได� มาขอีพ้�งบ้ารีมีขอีงหลวังป่​่ให�ชื่�วัยตั้ิดตั้าม กล้�มโจีรีก็ยิงหลวังป่​่ จีนกรีะส้นปืนหมด แตั้�ก็ไม�สามารีถิ่ที่ำาอีันตั้รีายได� มีเพียงแตั้� ที่ำาให�สบ้ง และจี​ีวัรีชื่ำารี้ดไปบ้�างเที่�านั�น ในที่ี�ส้ดกล้�มโจีรีก็ยอีม จีำานนและคืนที่รีัพย์สินให� ที่รีาบ้ถิ่้งที่างมณฑ์ลนครีรีาชื่สีมา

ภาพื่มุมสูง

56

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

ศาลาที่ม

และไม�มีการีฝั่ังเสาลงใตั้�ดินยืนตั้รีะหง�านอีย่�เป็นรี�อียปี ในอีดีตั้ เคยเป็นโรีงเรี​ียนสำาหรีับ้ให�พรีะภิกษ้สามเณรีและเด็ก ๆ ใน หม่� บ้� า นได� เ ล� า เรี​ี ย น ได� ที่าำ การีบ้่ รี ณปฏิ สั ง ขรีณ์ ใ หม� ที่ั� ง หลั ง ปัจีจี้บ้ันที่างกรีมศิลปากรี ได�ข้�นที่ะเบ้ียนเป็นโบ้รีาณวั​ัตั้ถิ่้แล�วั นอีกจีากนั�น ที่างวั​ัดยังได�สรี�างมณฑ์ปหลวังป่​่หลักคำา เพื�อีเป็น อีน้ ส รีณ์ และเป็ น ที่ี� บ้ รีรีจี้ อีั ฐิ ห ลวังป่​่ ห ลั ก คำา ในฐานะเป็ น บ้่รีพาจีารีย์ขอีงวั​ัด ยังเป็นที่ี�ปรีะกอีบ้พิธีกรีรีมที่ี�สาำ คัญในที่าง พรีะพ้ที่ธศาสนา โดยเฉพาะอีย�างยิง� ในงานบ้​้ญปรีะเพณีวันั เพ็ญ เดือีนสี � จีะมีการีปิดที่อีงรี่ปเหมือีนหลวังป่ห่ ลักคำา เป็นปรีะจีำาที่้กปี

พื่ร้ะเจ้าวร้วงศ์เธอ พื่ร้ะองคั์เจ้าโสมสวล่ พื่ร้ะวร้ร้าชาที่ินัดดามาตุ เปิ็นองคั์ปิร้ะธานวางศิลาฤกษ์อุโบสถ (หลังใหม่) ณ์ วัดไพื่ร้ีพื่ินาศ เม่�อวันที่​่� ๔ เด่อนพื่ฤษาคัม พื่.ศ. ๒๕๕๐

พระบ้รมืสารีริกธาตุ อีัญเช้ิญจีากวั​ัดสระเกศราช้วัรมืหาวัิหาร

พระบ้รมืสารีริกธาตุพระพุทธบ้าทภิูช้าติ พระพุทธสิข้ี อีงค์ป่ฐมืบ้รมืจีักรพรรดิ

หลำวังพ่อีพระเจี้าจีอีมืทอีง

ทำาวั​ัตรสวัดมืนต์หน้าถำา� พระพุทธบ้ารมืี พระพุทธรูป่อีงค์เดิมืหน้าถำ�า

พระพุทธไสยาสน์ หน้าถำา� พระพุทธบ้ารมืี

หินซ้อีน พิธีอีัญเช้ิญพระบ้รมืสารีริกธาตุ วั​ัดสระเกศราช้วัรมืหาวัิหาร ป่ระดิษฐาน ณ พระพุทธบ้าทภิูช้าติ

พระพุทธบ่าทภูชัาติ​ิ Chaiyaphum - Kaeng Khro Road, Na Siew Subdistrict, Mueang Chaiyaphum District, Chaiyaphum Province

PHRA PHUTTHABAT PHUCHAT ถนนชัยภูมิ - แก้งคัร้​้อ ตำาบลนาเส่ยว อำาเภอเม่องชัยภูมิ จังหวัดชัยภูมิ ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

57

หน้าถำ�า

พระพุทธบ่าทภูชัาติ​ิ

ศ่นย์ปฏิบ้ตั้ั ธิ รีรีมพรีะพ้ที่ธบ้าที่ภ่ชื่าตั้ิ เป็นโบ้รีาณสถิ่าน เก�าแก�ที่างพรีะพ้ที่ธศาสนาอี​ีกแห�งหน้�งที่ี�ถิ่​่กที่อีดที่ิ�งมานาน ตั้ัง� อีย่ใ� นเขตั้พืน� ที่ีตั้� ำาบ้ลนาเสียวั อีำาเภอีเมือีงชื่ัยภ่ม ิ จีังหวั​ัดชื่ัยภ่มิ ห�างจีากตั้ัวัจีังหวั​ัดชื่ัยภ่มิ ๑๒ กิโลเมตั้รี พื�นที่ี�ส้ดเขตั้วั​ัดด�านที่ิศ ตั้ะวั​ันอีอีกตั้ิดกับ้ถิ่นนชื่ัยภ่มิแก�งครี�อี เส�นที่างหมายเลข ๒๐๑ ในชื่�วังกิโลเมตั้รีที่ี � ๑๓๖ ด�านที่ิศใตั้�ตั้ดิ เขตั้กัน� รีะหวั�างตั้ำาบ้ลบ้�านเล�า กับ้ตั้ำาบ้ลนาเสียวั ในอีดีตั้มักมีพรีะธ้ดงค์เดินที่างมาปักกลด ปฏิบ้ตั้ั ธิ รีรีมเป็นปรีะจีำาในพืน� ที่ีป� รีิมณฑ์ลดังกล�าวั มีปชื่​่ นียวั​ัตั้ถิ่้ ซึ่้ง� มีรีอี� งรีอียควัามเจีรีิญรี้ง� เรีือีง เชื่�น มีรีอียพรีะบ้าที่อีย่ใ� นรีะนาบ้ เดียวักันกับ้พรีะพ้ที่ธบ้าที่ภ่พรีะ สรีะหงษ์ ภ่ชื่าตั้ิ ภ่แฝั่ด และ ภ่โค�ง โดยเฉพาะอีย�างยิง� รีอียพรีะพ้ที่ธบ้าที่ภ่ชื่าตั้ิ ผู้่เ� ฒ�าผู้่แ� ก�ใน บ้รีิเวัณแถิ่บ้นีก� รี็ ก่� นั วั�ามีรีอียพรีะบ้าที่อีย่ภ� ายในเขาภ่ชื่าตั้ิ แตั้�ไม� ที่รีาบ้วั�าปรีะดิษฐานอีย่จี� ด้ ใด อี​ีกที่ัง� มีการีนำาที่�อีนไม�ซึ่ง้ มาปิดที่ับ้ รีอียพรีะบ้าที่ไวั�

58

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

เมื�อีปลายปี พ.ศ. ๒๕๕๗ พรีะมหาโยธิน โยธิโก, รีศ.ดรี. ป.ธ.๙, พธ.บ้. ศศ.ม., อี.ม. พธ.ด. รีอีงเจี� า อีาวัาสวั​ั ด ไพรี​ี พิ น าศ ได�พิจีารีณาสภาพที่างภ่มิศาสตั้รี์ตั้ามคำาแนะนำาขอีงพรีะรีาชื่ ชื่ัยสิที่ธิสน้ ที่รี เจี�าอีาวัาสวั​ัดไพรี​ีพนิ าศ วั�าเป็นสถิ่านที่ีเ� หมาะสมที่ีจี� ะ บ้ำาเพ็ญบ้ารีมีธรีรีมให�เจีรีิญยิง� ข้น� ที่ัง� ยังเป็นชื่ัยภ่มที่ิ เี� หมาะสมที่ี� จีะก�อีตั้ั�งเป็นวั​ัด ในวั​ันที่ี� ๒๐ เดือีนมกรีาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ จี้งได� ตั้ัดสินใจีแน�วัแน�ที่จี​ี� ะพัฒนาพืน� ที่ีแ� ห�งนีใ� ห�มมี ล่ ค�าที่างจีิตั้ใจีและ เป็นปรีะโยชื่น์ตั้�อีสังคม อี​ีกที่ั�งเพื�อีชื่�วัยป้อีงกันการีบ้​้กรี้กและ ที่ำาลายป่าในปรีิมณฑ์ลนี�ให�คงสภาพอี้ดมสมบ้่รีณ์ ถำา� พระพุทธบ้ารมืี เป็นถิ่ำ�าเก�าแก�คก�่ บ้ั ธรีรีมชื่าตั้ิ มีที่าง เข�าถิ่ำ�าสามารีถิ่เดินที่ะล้อีอีกหลังถิ่ำ�าได� แตั้�ตั้อีนนีถิ่� ก่ ดินที่ับ้ถิ่มปิด ที่างอีอีกไวั�แล�วั และก็เป็นภ่มสิ ถิ่านที่ีเ� หมาะการีเจีรีิญพรีะกัมมัฏฐาน อีย� า งยิ� ง ภายในถิ่ำ�า แห� ง นี� ยั ง มี เรีื� อี งเล� า ถิ่้ ง ควัามอีาถิ่รีรีพ์ มากมาย โดยเฉพาะเรีื� อี งเกี� ย วักั บ้ เหล็ ก ไหล และเชื่ื� อี วั� า มี พรีะพ้ที่ธรี่ปอีย่� ๔ อีงค์ สิ�งขอีงมีค�าภายในถิ่ำา� (กล�าวัตั้าม นิมตั้ิ และเหตั้​้การีณ์ที่�เี กิดข้�นในควัามฝั่ัน) ถิ่ำ�าแห�งนี�มีพรีะพ้ที่ธ รี่ปปางไสยาสน์ตั้ะแคงซึ่�าย พรีะกรีขวัาที่อีดไปข�างหน�า ขนาดยาวั ๑๔ ศอีก ส่ง ๔ ศอีก เป็นพรีะพ้ที่ธรี่ปฐานเป็นค่หาภิมข้ อีย่ห� น�าถิ่ำา�

ภาพื่มุมสูง

บ้่อีนำ�าทิพย์ เป็นลักษณะบ้�อีที่ี�เกิดกลางแผู้�นหิน ไม�ใชื่� บ้�อีที่ี�มีคนข้ดควัามล้กขอีงบ้�อีนำ�าที่ิพย์ ไม�สามารีถิ่ลงไปวั​ัดได� ภายในบ้�อีนำ�าจีะเป็นอี้โมงค์ล้ก ควัามกวั�างปรีะมาณ ๖ เมตั้รี มีควัามเชื่ื�อีกันวั�าเป็นเมือีงบ้าดาล หรีือีดินแดนขอีงพญานาคที่ี� สถิ่ิตั้ย์อีย่� เป็นที่ี�เชื่ื�อีมโยงรีะหวั�างมน้ษย์พิภพกับ้นาคพิภพ ตั้าม ตั้ำานานได�เกีย� วัพันกับ้การีให�โชื่คลาภ และสรีรีพค้ณในการีนำามา ดืม� เพือี� รีักษาโรีคภัยไข�เจี็บ้ นอีกจีากนัน� ยังพบ้อี​ีกบ้�อีหน้ง� ห�างกัน อีอีกไปอี​ีกรีาวั ๕๐๐ เมตั้รี เมือี� ปลายปี พ.ศ. ๒๕๖๑ ได�มพี รีะสงฆ์ ฝั่ันเห็นง่ใหญ�เกล็ดสีเขียวัอีอีกแสง หลังจีากควัามฝั่ันเพียง ๓ วั​ัน เที่�านัน� ก็ได�พบ้บ้�อีนำา� ที่ิพย์อีกี บ้�อีหน้ง�

เมือี� วั​ันที่ี � ๑๑ เดือีนมกรีาคม พ.ศ. ๒๕๖๐ เจี�าอีาวัาส วั​ัดสรีะเกศรีาชื่วัรีมหาวัิหารี ได�เมตั้ตั้ามอีบ้พรีะบ้รีมสารี​ีรีกิ ธาตั้​้ ในส�วันที่ี�เจี�าปรีะค้ณสมเด็จีพรีะพ้ฒาจีารีย์ (เกี�ยวั อี้ปเสโณ) ที่ี�อีดีตั้เจี�าอีาวัาสได�ที่รีงเก็บ้ไวั�ภายในวั​ัดซึ่้�งได�รีับ้จีากรีัฐบ้าล อีินเดีย เมือี� ปี พ.ศ. ๒๔๓๙ (สมัยรีัชื่กาลที่ี � ๕) เพือี� อีัญเชื่ิญพรีะบ้รีม-

พื่ร้ะพืุ่ที่ธไสยาสน์โลกนาถมหามุน่

สารี​ีรีกิ ธาตั้​้มาปรีะดิษฐานภายในปรีิมณฑ์ลพรีะพ้ที่ธบ้าที่ภ่ชื่าตั้ิ และสรี�างพรีะบ้รีมธาตั้​้สิที่ธัตั้ถิ่ะ งานสำาคัญ่แลืะกิจ้กรรมืติ่าง ๆ ภายในวั​ัด

๑. วั​ันเพ็ญเดือีน ๓ จีัดงานบ้​้ญผู้ะเหวัดฟื้ังเที่ศน์ มหาชื่าตั้ิ งานนมัสการีรีอียพรีะพ้ที่ธบ้าที่

๒. เดือีนเมษายนขอีงที่้กปี จีัดงานสมโภชื่พรีะบ้รีมสารี​ีรีกิ ธาตั้​้ ปฏิบ้ัตั้ธิ รีรีมกัมมัฏฐานข�ามวั​ันที่้กคืน

๓. งานปฏิ บ้ั ตั้ิ ธ รีรีมปรีะจีำา ปี ที่ำา ควัามดี ตั้� อี นรีั บ้ พ้ที่ธศักรีาชื่ใหม� ปลายเดือีนธันวัาคม ในโครีงการีมหาวัิที่ยาลัย มหาจี้ฬาลงกรีณรีาชื่วัิที่ยาลัย วัิที่ยาเขตั้ขอีนแก�น

๔. สวัดมนตั้์และปฏิบ้ัตั้ิธรีรีมหน�าถิ่ำ�าพรีะนอีนเป็น ปรีะจีำาที่้กวั​ัน เป็นที่ีฝั่� กึ อีบ้รีมและปฏิบ้ตั้ั ธิ รีรีมสำาหรีับ้หน�วัยงาน รีาชื่การี และพ้ที่ธศาสนิกชื่นที่ีม� จี​ี ตั้ิ ใจีศรีัที่ธาปสาที่ะในพรีะพ้ที่ธศาสนา เป็นตั้�น

สวนที่​่พื่ � กั ร้ิมที่างร้ัชมังคัลาภิเษก

พระมหาโยธิ​ิน โยธิ​ิโก, รศ.ดร.

รอีงเจี้าอีาวัาสวั​ัดไพรีพินาศ ป่ระธานสงฆ์​์พระพุทธบ้าทภิูช้าติ ผู้อีำานวัยการสำานักวัิช้าการ วัิทยาเข้ตข้อีนแก่น ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

59

วั​ัดชั​ัยสามืหมือ พระอารามืหลืวัง Chong Sam Mo Subdistrict, Kaeng Khro District, Chaiyaphum Province

60

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT CHAI SAM MO PHRA ARAM LUANG

ตำาบลช่องสามหมอ อำาเภอแก้งคัร้​้อ จังหวัดชัยภูมิ

หลวงพื่​่อพื่ร้ะชัยมงคัล

ควัามืเปั็นมืา

ว่ัดชั​ัยสาม่หม่อ พระอาราม่หลืว่ง ต่ั�งอย้่ถนน ชั​ัยภ้ม่ิ - ภ้เขึ้ียว่ หม่้่ที่ี� ๖ ต่ำาบ้ลืชั่องสาม่หม่อ อำาเภอแก้งคร้อ จ้ังหว่ัดชั​ัยภ้ม่ิ สังกัดคณะสงฆ์​์ม่หานิกาย ต่ั�งว่ัดขึ้​้�นเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๔๗๐ ม่ีที่ี�ดินที่ี�ต่ั�งว่ัด เนื�อที่ี� ๒๐ ไร่ ๑ งาน ๖๑ ต่ารางว่า

ว่ัดชั​ัยสาม่หม่อ เดิม่ชัาว่บ้​้านเรียกว่​่า วั​ัดบั้านแก้งครื้อหนองไผ่ ได้ก่อต่ั�งเป็นว่ัดม่าต่ั�งแต่​่ปี พ.ศ. ๒๔๗๐ โดยชัาว่บ้​้าน แก้งคร้อแลืะบ้​้านหนองไผู้่ ได้รว่​่ ม่กันก่อสร้าง บ้​้านแก้งคร้อ ม่ี ๑๖ หลืังคาเรือน บ้​้านหนองไผู้่ ม่ี ๙ หลืังคาเรือน ชัาว่บ้​้านได้ปร้กษา กันว่​่า พว่กเรา ๒ หม่้่บ้​้านไม่​่ม่ีสถานที่ี�ที่าำ บุ้ญ่ เนื�องจ้ากเดินที่างไปบ้​้านอื�นระยะที่างไกลื ๖ - ๗ กิโลืเม่ต่ร ที่ั�งสองหม่้่บ้​้านจ้​้งเห็น สม่คว่รสร้างว่ัดระหว่​่างกลืางหม่้บ้่ า้ นที่ัง� ๒ เพือ� คว่าม่สะดว่กแก่ชัาว่บ้​้าน โดยม่ีนายหม่ืน� นายเป เป็นหัว่หน้า เห็นว่​่าป่าด้านที่ิศใต่้ สระหนองไผู้่ม่ีคว่าม่เหม่าะสม่ เพราะอย้่ใกลื้หนองนำา� แลืะอย้่กลืางขึ้องที่ั�ง ๒ หม่้่บ้​้าน ม่ีเนื�อที่ี� ๒๐ ไร่เศษ เม่ื�อได้สถานที่ี�แลื้ว่ ชัาว่ บ้​้านได้ชัว่นกันม่าปรับ้พื�นที่ี�ให้เสม่อ หลืังจ้ากนั�นได้สร้างกุฏิ​ิหลืังเลื็ก ๆ ขึ้​้�นจ้ำานว่น ๓ หลืัง หลืังคามุ่งแฝั่ก สร้างศาลืาขึ้​้�น ๑ หลืัง เพื�อเป็นสถานที่ี�ที่ำาบุ้ญ่

เจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดชั​ัยภ้ม่ิ ได้ส่งพระคร้พิศาลืชั​ัยคุณ จ้ากว่ัดหนองบ้ัว่ลือย อำาเภอคอนสว่รรค์ ม่าเป็นเจ้​้าคณะอำาเภอ แก้งคร้อ แลืะเจ้​้าอาว่าสว่ัดชั​ัยสาม่หม่อ ปี พ.ศ. ๒๕๑๖ จ้นถ้งปัจ้จุ้บ้ัน แลืะได้ดำาเนินการพัฒ่นาว่ัดม่าต่าม่ลืำาดับ้ ดังนี�

พ.ศ. ๒๕๓๐ ได้รับ้พระราชัที่านว่ิสุงคาม่สีม่า เม่ื�อว่ันที่ี� ๒ เดือนพฤศจ้ิกายน พ.ศ. ๒๕๓๐

พ.ศ. ๒๕๓๓ ได้รับ้คัดเลื​ือกจ้ากกรม่การศาสนา กระที่รว่งศ้กษาธิการ ให้เป็นว่ัดพัฒ่นาต่ัว่อย่าง

พ.ศ. ๒๕๓๔ ได้รับ้คัดเลื​ือกจ้ากกรม่การศาสนา กระที่รว่งศ้กษาธิการ ให้เป็นว่ัดพัฒ่นาต่ัว่อย่างที่ี�ม่ีผู้ลืงานดีเด่น

พ.ศ. ๒๕๔๐ ได้รับ้คัดเลื​ือกจ้ากกรม่การศาสนา กระที่รว่งศ้กษาธิการ ให้เป็นอุที่ยานการศ้กษาภายในว่ัด

พ.ศ. ๒๕๓๙ ได้รับ้พระราชัที่านว่ิสุงคาม่สีม่า ครั�งที่ี� ๒

พ.ศ. ๒๕๕๕ ได้รับ้ที่รงพระกรุณาโปรดเกลื้าฯ จ้ากพระบ้าที่สม่เด็จ้พระเจ้​้าอย้่หัว่ฯ รัชักาลืที่ี� ๙ ยกว่ัดราษฎร์ขึ้​้�นเป็น พระอาราม่หลืว่งชั​ั�นต่รีชันิดสาม่ัญ่ ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

61

พื่ร้ะปิร้ะธานในพื่ร้ะมหาเจด่ย์

บุษบกไม้สักที่องภายในพื่ร้ะมหาเจด่ย์

พื่ร้ะปิร้ะธานในพื่ร้ะอุโบสถ

ปัูชันียวั​ัติถุ

เจ้าอาวาสมอบเงินแก่โร้งพื่ยาบาลแก้งคัร้​้อ

62

๑. พระพุที่ธร้ปองค์ประธานภายในพระอุโบ้สถ ๒. หลืว่งพ่อพระชั​ัยม่งคลื (พระคุม่้ เม่ือง) ภายในพระว่ิหารเลื็ก ๓. ภาพจ้ิต่รกรรม่ประเพณีฮต่ี ๑๒ ครอง ๑๔ ภายในพระอุโบ้สถ ๔. ภาพจ้ิต่รกรรม่พุที่ธประว่ัต่ ิ ภายในพระว่ิหารใหญ่​่ ๕. ภาพจ้ิต่กรรม่พระเจ้​้าสืบ้ชัาต่ิ แลืะพระเว่สสันดร ๑๓ กัณฑิ์ ภายในศาลืาเฉลืิม่พระเกียรต่ิ ๖. ภาพจ้ิต่กรรม่ราม่เกียรต่ิ � ที่้าว่จ้ตุ่โลืกบ้าลืที่ัง� ๔ ที่ิศ แลืะ บุ้ษบ้กไม่้สักที่อง ๔ องค์ ภายในพระม่หาเจ้ดีย์สิริชั​ัยม่งคลื

พื่ร้ะมหาเจด่ย์สิร้ิชัยมงคัล ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

พื่ร้ะปิร้ะธานภายในพื่ร้ะวิหาร้ใหญ่

พระเทพมืงคลืเมืธี (ปัระจ้ักษ์ โชัติ​ิโก)

ที�ปัรืึกษ์าเจ้าคณะจังหวั​ัดชั​ัยภูมุิ / เจ้าอาวัาสิวั​ัดชั​ัยสิามุหมุอ พรืะอารืามุหล่วัง

คัำาขวัญปิร้ะจำาอำาเภอแก้งคัร้​้อ แก้งคร้อเม่ืองอย้่ ผู้​้​้คนน่ารัก ศาสนจ้ักรก้าว่ไกลื พระชั​ัยม่งคลืค้่บ้​้าน ศาลืป้่ด้ว่งย่าดีค้่เม่ือง เลื​ื�องลื​ือเขึ้ื�อนลืำาปะที่าว่ ชัาว่ประชัาสาม่ัคคี

ทำาเนียบ่เจ้​้าอาวัาส

๑. พระอธิการที่องใบ้ เขึ้ม่งฺกโร พ.ศ. ๒๔๗๐ - ๒๔๗๗

๒. พระที่องอินที่ร์ สุธมฺ่โม่ พ.ศ. ๒๔๗๗ - ๒๔๗๘

๓. พระไลื้ เขึ้ม่โก พ.ศ. ๒๔๗๘ - ๒๕๗๙

๔. พระอธิการขึ้อแดง ต่รุโณ พ.ศ. ๒๔๗๙ - ๒๔๘๕

๕. พระม่หาชัารี อินฺโที่ พ.ศ. ๒๔๘๕ - ๒๔๕๖

๖. พระเภา ปภากโร พ.ศ. ๒๔๘๖ - ๒๔๙๒

๗. พระคำาหนัก ปภสฺสโร พ.ศ. ๒๔๙๒ - ๒๕๐๐

๘. พระคร้สว่รรคณารักษ์ พ.ศ. ๒๕๐๐ - ๒๕๐๖

๙. พระคร้อรรถการโกว่ิที่ พ.ศ. ๒๕๐๖ - ๒๕๑๖

๑๐. พระเที่พม่งคลืเม่ธี (ประจ้ักษ์ โชัต่ิโก) พ.ศ. ๒๕๑๖ - ๒๕๕๕

ต่​่อม่าว่ัดชั​ัยสาม่หม่อ ได้รับ้พระม่หากรุณาธิคุณโปรดเกลื้าฯ จ้ากพระบ้าที่สม่เด็จ้พระเจ้​้าอย้่หัว่ฯ รัชักาลืที่ี� ๙ ให้ยกว่ัดราษฎร์เป็น พระอาราม่หลืว่ง ชั​ั�นต่รี ชันิดสาม่ัญ่ เม่ื�อว่ันที่ี� ๒๙ เดือนพฤษภาคม่ พ.ศ. ๒๕๕๕

๑. พระเที่พม่งคลืเม่ธี (ประจ้ักษ์ โชัต่ิโก) อายุ ๘๘ พรรษา ๖๘ น. ธ . เอก, พธ . ม่. กิต่ต่ิม่ศักดิ� เป็นเจ้​้าอาว่าสว่ัดชั​ัยสาม่หม่อ พระอาราม่หลืว่ง แลืะที่ี�ปร้กษาเจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดชั​ัยภ้ม่ิ

๒. พระคร้สุต่ชั​ัยคุณ (วุ่ฒ่ินันที่์ สจฺ้จ้ว่โร) อายุ ๕๖ พรรษา ๓๘ น. ธ . เอก, ป.ธ. ๔, พธ.ม่. เป็นรองเจ้​้าอาว่าสว่ัดชั​ัยสาม่หม่อ พระอาราม่หลืว่ง แลืะเป็นเจ้​้าคณะอำาเภอแก้งคร้อ

พระครูสุติชั​ัยคุณ (วัุฒนิ ันท์ สจฺ้จ้วัโร)

เจ้าคณะอำาเภอแก้งครื้อ / รืองเจ้าอาวัาสิวั​ัดชั​ัยสิามุหมุอ พรืะอารืามุหล่วัง ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

63

มหาเจด่ย์จันที่โสภณ์ปิร้ะชานุสร้ณ์​์

วั​ัดปัทุมืาวัาส Ban Khwao Subdistrict, Ban Khwao District, Chaiyaphum Province

64

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT PATHUMMAWAS

ตำาบลบ้านเขว้า อำาเภอบ้านเขว้า จังหวัดชัยภูมิ

ศาลาการ้เปิร้ียญ

ควัามืเปั็นมืา

ว่ัดปทีุ่ม่าว่าส ต่ัง� อย้เ่ ลืขึ้ที่ี � ๗๙๔ หม่้ที่​่ �ี ๑ ต่ำาบ้ลืบ้​้านเขึ้ว่้า อำาเภอบ้​้านเขึ้ว่้า จ้ังหว่ัดชั​ัยภ้ม่ิ เม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๐๐ ม่ีหลืว่งพ่อ ๒ ร้ป ม่าจ้ากว่ัดม่ัชัฌิม่าว่าส บ้​้านเขึ้ว่้า ม่าจ้ำาพรรษาแลืะได้สร้าง กุฏิ​ิหลืังเลื็ก ๆ พออย้่อาศัยได้ เพื�อปฏิ​ิบ้ัต่ิธรรม่ เพราะว่​่า ในบ้ริเว่ณนีเ� ป็นป่าชั้ารกที่้บ้ เต่็ม่ไปด้ว่ยไม่้เบ้ญ่จ้พรรณ พระสงฆ์​์ ที่ี�ม่าอย้่ภาว่นาจ้​้งไม่​่อยากจ้ะรบ้กว่นสัต่ว่์ป่า จ้​้งอย้่อาศัยใน เสนาสนะเลื็ก ๆ พอเพียงสำาหรับ้สม่ณะสงฆ์​์ในการปฏิ​ิบ้ัต่ิธรรม่ แต่​่เดิม่ว่ัดนี�ชัื�อว่​่า วั​ัดปัทุมุวันารืามุ ต่​่อม่าเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๐๖ ได้สร้างว่ัด แลืะได้รับ้อนุญ่าต่ให้ต่�งั ว่ัด จ้​้งได้ชัื�อ วั​ัดปัทุมุาวัาสิ เพราะว่​่าอย้ใ่ กลื้หนองนำ�าที่ีม่� ดี อกบ้ัว่แลืะด้ว่ยคว่าม่ที่ีอ� ย้ใ่ นป่าชั้า ที่ี�อุดม่สม่บ้​้รณ์ไปด้ว่ยต่้นไม่้แลืะสัต่ว่์ป่านานาพันธุ์ ส่ว่นม่าก ชัาว่บ้​้านชัอบ้เรียกต่ิดต่​่อกันม่าว่​่า วั​ัดปั่า พ.ศ. ๒๕๐๒ ม่ีนายอำาเภอสุเที่พ กำานันที่องแดง เด่นว่งษ์ แลืะชัาว่บ้​้านเขึ้ว่้า ม่ีคว่าม่คิดที่ี�จ้ะสร้างว่ัดขึ้​้�นประจ้ำาอำาเภอ จ้​้ง ได้ ป ร้ ก ษาหารื อ กั น ไปนิ ม่ นต่์ พ ระคร้ พิ พิ ธ ชั​ั ย คุ ณ จ้ากว่ั ด ศรีม่หาโพธิ� บ้​้านหลืุบ้โพธิ� ม่าเป็นผู้​้​้นำาฝั่​่ายสงฆ์​์แลืะนำาพาชัาว่ บ้​้านพัฒ่นาว่ัดเจ้ริญ่รุ่งเรืองม่าต่าม่ลืำาดับ้จ้นได้รับ้ยกย่องจ้าก กรม่การศาสนากระที่รว่งศ้กษาธิการให้เป็นว่ัดพัฒ่นาต่ัว่อย่าง เม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๑๖ ต่ั�งแต่​่นั�นเป็นต่้นม่า

อุโบสถ

ซึุ้มปิร้ะตู

พ.ศ. ๒๕๒๙ ได้เป็นว่ัดพัฒ่นาดีเด่นจ้ากกรม่การ ศาสนา กระที่รว่งศ้กษาธิการ พ.ศ. ๒๕๓๘ ได้รับ้โลื่ ย่าม่ พัดยศ ว่ัดพัฒ่นาที่ี�ม่ีผู้ลืงานดีเด่น จ้ากกรม่การศาสนา กระที่รว่งศ้กษาธิการ

พ.ศ. ๒๕๖๑ เป็นสำานักปฏิ​ิบ้ต่ั ธิ รรม่ประจ้ำาจ้ังหว่ัดแห่ง ที่ี� ๔๙ เป็นหน่ว่ยเผู้ยแผู้่พระพุที่ธศาสนาในร้ปแบ้บ้การสอน ปฏิ​ิบ้ต่ั กิ รรม่ฐาน ต่าม่หลืักม่หาสต่ิปฏิั ฐานส้ต่รขึ้องคณะสงฆ์​์ไที่ย ภายใต่้การกำากับ้ขึ้องม่หาเถรสม่าคม่ ก่อต่ัง� ครัง� แรกในปี พ.ศ. ๒๕๔๓ โดยใชั้สำานักปฏิ​ิบ้ัต่ิธรรม่ที่ี�ม่ีอย้่แลื้ว่ได้รับ้การยกขึ้​้�นเป็นสำานัก ปฏิ​ิบ้ต่ั ธิ รรม่ประจ้ำาจ้ังหว่ัด หรือจ้ัดต่ัง� ขึ้​้น� ใหม่​่โดยคณะกรรม่การ จ้ัดต่ั�งสำานักปฏิ​ิบ้ัต่ิธรรม่ประจ้ำาจ้ังหว่ัด

ปัจ้จุ้บ้นั สำานักปฏิ​ิบ้ต่ั ธิ รรม่ประจ้ำาจ้ังหว่ัด ม่ีจ้ำานว่นกว่​่า ๑,๕๑๐ สำานักแบ้่งเป็นม่หานิกาย ๑,๓๓๙ สำานัก แลืะธรรม่ยุต่ ๑๗๑ สำานักกระจ้ายอย้ใ่ นทีุ่กจ้ังหว่ัดประเที่ศไที่ย โดยม่ีสว่​่ นการ ศ้กษาสงเคราะห์ กองพุที่ธศาสนา สำานักงานพระพุที่ธศาสนา แห่ ง ชัาต่ิ เ ป็ น หน่ ว่ ยงานหลืั ก ที่ี� รั บ้ สนองงานการดำา เนิ น งาน สนับ้สนุนสำานักปฏิ​ิบ้ัต่ิธรรม่ประจ้ำาจ้ังหว่ัดขึ้องม่หาเถรสม่าคม่

นอกจ้ากนี�ว่ัดปทีุ่ ม่าว่าส ยั งเป็ นว่ั ดที่ี� ม่ีศ้นย์ ศ้ก ษา พระพุที่ธศาสนาว่ันอาที่ิต่ย์ เป็นศ้นย์รว่ม่จ้ิต่ใจ้ขึ้องประชัาชัน เด็ก แลืะเยาว่ชัน ที่ี�เขึ้​้าม่าศ้กษาว่ิชัาที่างพระพุที่ธศาสนาเพื�อ นำาหลืักคำาสอนขึ้องพระพุที่ธศาสนาไปใชั้แลืะไปปฏิ​ิบ้ัต่ิในชัีว่ิต่ ประจ้ำาว่ัน เพื�อดำารงต่นอย้ร่ ่ว่ม่กันกับ้สังคม่ได้อย่างสันต่ิสุขึ้ ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

65

ปัระวั​ัติ​ิพระครูวัิมืลืจ้ันทโสภณ

พระคร้ ว่ิ ม่ ลืจ้ั น ที่โสภณ (ประยงค์ ขึุ้ น อิ น ที่ร์ ) เจ้​้าคณะอำาเภอบ้​้านเขึ้ว่้า ป.ธ. ๑-๒ น.ธ.เอก ศศ.บ้. คม่.

เกิ ด ว่ั น อั ง คารที่ี� ๓ เดื อ นม่ี น าคม่ พ.ศ. ๒๕๐๗ บ้​้านเลืขึ้ที่ี � ๑๗ หม่้ที่​่ ี� ๗ ต่ำาบ้ลืชัีบ้น (ปัจ้จุ้บ้นั แยกจ้ากต่ำาบ้ลืชัีบ้น ม่าเป็นต่ำาบ้ลืภ้แลืนคา) อำาเภอบ้​้านเขึ้ว่้า จ้ังหว่ัดชั​ัยภ้ม่ิ ตำาแหน่งทางด้านการืปักครือง

พ.ศ. ๒๕๓๓ รักษาการเจ้​้าอาว่าสว่ัดปทีุ่ม่าว่าส

พ.ศ. ๒๕๓๔ เป็นเจ้​้าอาว่าสว่ัดปทีุ่ม่าว่าส

พ.ศ. ๒๕๔๑ เป็นพระคร้สัญ่ญ่าบ้ัต่รว่ัดราษฎร์ขึ้ันโต่

พ.ศ. ๒๕๔๗ เป็นเจ้​้าคณะต่ำาบ้ลืบ้​้านเขึ้ว่้า เขึ้ต่ ๑

พ.ศ. ๒๕๕๓ เป็นพระคร้สัญ่ญ่าบ้ัต่ร เจ้​้าคณะต่ำาบ้ลื ชั​ั�นเอก ฝั่​่ายว่ิปัสสนา

พื่ิธีพื่ร้ะร้าชที่านสัญญาบัตร้-พื่ัดยศ ในเขตปิกคัร้องคัณ์ะสงฆั์หนตะวันออก ภาคั ๑๐-๑๑-๑๒

พื่ร้ะปิร้ะธานในมหาเจด่ยจ์ นั ที่โสภณ์ปิร้ะชานุสร้ณ์​์

พ.ศ. ๒๕๕๓ เป็นพระอุปชั​ั ฌาย์

พ.ศ. ๒๕๕๔ เป็นรองเจ้​้าคณะอำาเภอบ้​้านเขึ้ว่้า

พ.ศ. ๒๕๖๒ เป็นคร้สัญ่ญ่าบ้ัต่ร รองเจ้​้าคณะอำาเภอ ชั​ั�นเอก

พ.ศ. ๒๕๖๓ เป็นเจ้​้าคณะอำาเภอบ้​้านเขึ้ว่้า ด้านการืศึกษ์า

พ.ศ. ๒๕๒๕ สอบ้ประโยคนักธรรม่ชั​ัน� เอกได้จ้ากสำานัก เรียน คณะจ้ังหว่ัดสิงห์บ้รุ ี

พ.ศ. ๒๕๒๕ สอบ้ประโยค ๑.๒ ได้จ้ากสำานักเรียน คณะจ้ังหว่ัดลืพบุ้รี

พ.ศ. ๒๕๕๒ จ้บ้ปริญ่ญ่าต่รี คณะศิลืปศาสต่ร์บ้ัณฑิ​ิต่ สาขึ้ารัฐประศาสนศาสต่ร์ ม่หาว่ิที่ยาลืัยราชัภัฏิชั​ัยภ้ม่ ิ จ้ังหว่ัดชั​ัยภ้ม่ิ

พ.ศ. ๒๕๕๗ จ้บ้ปริญ่ญ่าโที่ คณะครุศาสต่ร์ม่หาบ้ัณฑิ​ิต่ สาขึ้าการบ้ริหารการศ้กษา จ้ากม่หาว่ิที่ยาลืัยราชัภัฏิชั​ัยภ้ม่ิ จ้ังหว่ัดชั​ัยภ้ม่ิ

พระครูวัิมืลืจ้ันทโสภณ

เจ้​้าคณะอำาเภอบ้​้านเขึ้ว่้า / เจ้​้าอาว่าสว่ัดปทีุ่ม่าว่าส

66

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

หอร้ะฆั​ัง

หน้าบันอุโบสถ

“นกไม่​่ม่ข ี นคนไม่​่ม่ค ี วาม่รู้​้ � ไม่​่สาม่ารู้ถบิ​ินข้น � ส้่ที่ส ี� ้งได้�”

ปัูชันียสถานที�สำาคัญ่ภายในวั​ัดปัทุมืาวัาส ๑. อุโบ้สถ ๒. ศาลืาการเปรียญ่ ๓. เจ้ดีย์จ้ันที่โสภณประชัานุสรณ์ ๔. รอยพระพุที่ธบ้าที่จ้ำาลือง ๕. กุฏิ​ิเจ้​้าอาว่าส ๖. กุฏิที่ิ ี�พักสงฆ์​์แลืะกุฏิ​ิรับ้รอง ๗. สำานักงานเจ้​้าอาว่าสแลืะสำานักงานเจ้​้าคณะอำาเภอบ้​้านเขึ้ว่้า

ภาพื่มุมสูง

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

67

วั​ัดราษี Kut Nam Sai Subdistrict, Chatturat District, Chaiyaphum Province

68

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT RASI

ตำาบลกุดนำ�าใส อำาเภอจัตุร้ัส จังหวัดชัยภูมิ

ว่ัดราษี ได้รับ้อนุญ่าต่ต่ั�งว่ัด เม่ื�อปี พ.ศ. ๒๓๘๐ ได้รับ้ พระราชัที่านว่ิสุงคาม่สีม่าอุโบ้สถ ว่ันที่ี� ๒๕ เดือนกุม่ภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๐๐ ได้รับ้จ้ัดต่ั�งเป็นสำานักศาสนศ้กษาแผู้นกธรรม่ พ.ศ. ๒๔๖๕ ปัจ้จุ้บ้นั เป็นสำานักศาสนศ้กษา แผู้นกต่ำาบ้ลืกุดนำา� ใส ปี พ.ศ. ๒๕๓๖

พื่ร้ะปิร้ะธานภายในศาลา

ควัามืเปั็นมืา

ว่ัดราษี ต่ั�งอย้่เลืขึ้ที่ี� ๑๐๕ หม่้่ที่ี� ๓ ต่ำาบ้ลืกุดนำ�าใส อำาเภอจ้ัตุ่รัส จ้ังหว่ัดชั​ัยภ้ม่ิ เป็นว่ัดราษฎร์ สังกัดคณะสงฆ์​์ ม่หานิกาย ม่ีที่ี�ดินต่ั�งว่ัด ๖ ไร่ ๑ งาน ๒๐ ต่ารางว่า เลืขึ้ที่ี� ๓๓๐๘๙ โฉนด แลืะม่ีที่�ธี รณีสงฆ์​์ ๔ แปลืง

พระครูจ้ันทโพธานุวั​ัติร

เจ้าคณะอำาเภอจัตุรืัสิ / เจ้าอาวัาสิวั​ัดรืาษ์ี

การบ่ริหารแลืะการปักครอง

ศาลาลานธร้ร้มพื่ร้ะพืุ่ที่ธเมตตา

๑. ที่ีด� นิ เลืขึ้ที่ี � ๓๓๐๙๐ จ้ำานว่น ๑ ไร่ ๑ งาน ๒๐ ต่ารางว่า

๒. ที่ีด� นิ เลืขึ้ที่ี � ๓๓๐๙๑ จ้ำานว่น ๑ ไร่ ๑ งาน ๖๔ ต่ารางว่า

๓. ที่ี� ดิ น เลืขึ้ที่ี� ๕๕๐๗๒ จ้ำา นว่น ๓ ไร่ ๑ งาน ๘๕ ต่ารางว่า

๔. ที่ีด� นิ เลืขึ้ที่ี � ๓๘๕๕๑ จ้ำานว่น ๑ ไร่ งาน ๓๖ ต่ารางว่า

๑. พระอธิการคุต่ สุว่ณฺโณ ไม่​่ปรากฎหลืักฐาน

๒. พระคร้จ้ัตุ่รัสศีลืคุณ (เคน ลืากอก)

พ.ศ. ๒๔๕๐ - ๒๔๖๐

๓. พระคร้พินิจ้สม่ณว่ัต่ร (คง ชัาลืีว่รรณ) พ.ศ. ๒๔๖๑ - ๒๔๗๑

๔. พระคร้จ้ิต่ว่ิที่ยาคุณ (เริง เลืิศประเสริฐ) พ.ศ. ๒๔๗๒ - ๒๔๙๖

๕. พระอธิการเขึ้ียน ปภาโส (เขึ้ียน ที่องประสม่) พ.ศ. ๒๔๙๗ - ๒๕๒๑

๖. พระคร้ จ้ั น ที่โพธานุ ว่ั ต่ ร (โพธิ� ที่ อง ชัาต่ิ ชั นะ) พ.ศ.๒๕๒๒ ถ้งว่ันพิม่พ์หนังสือเลื่ม่นี� พ.ศ. ๒๕๖๔ เลื​ื�อน ต่ำาแหน่งเป็นเจ้​้าคณะอำาเภอจ้ัตุ่รัส ว่ันที่ี� ๒๕ เดือนเม่ษายน พ.ศ. ๒๕๕๗

ภายในศาลาลานธร้ร้มพื่ร้ะพืุ่ที่ธเมตตา ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

69

ภาพื่มุมสูง

ศาสนวั​ัติถุ

๑. อุโบ้สถเก่า

๒. ธาตุ่ ๓ พระคร้ สร้างเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๔๙๙ สร้างใหม่​่ เม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๒๔

๓. กุฏิ​ิสงฆ์​์ใหญ่​่ สร้างเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๑๒

๔. กุฏิ​ิเลื็ก ๒ หลืัง

๕. ศาลืาใหม่​่

๖. ศาลืาการเปรียญ่หลืังเก่า ๑ หลืัง สร้างเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๐๙

๗. ศาลืาการเปรียญ่หลืังใหม่​่ สร้างเม่ือ� ปี พ.ศ. ๒๕๓๙

๘. พิพธิ ภัณฑิ์ที่อ้ งถิน� อีสาน ว่ัฒ่ธรรม่ที่้องถิน� พล่ังบัวัรื พ.ศ. ๒๕๖๔

ด้านข้างอุโบสถ

อุโบสถ

อุโบสถ

70

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

คำาขวั​ัญ่วั​ัดราษี วั​ัดรืาษ์ี มุีบัูรืพาจารืย์ ไวั้เชัิดชัู อนุสิรืณ์สิถาน สิามุพรืะครืู ผู้ทรืงคุณ ผู้การืุณ สิอนธรืรืมุ ให้รืธู้ รืรืมุ มุีผู้นำา เปั็นปัรืาชัญ่์ ฉล่าดเหล่ือ สิอนศีล่ธรืรืมุ สิอนวัิชัาการืณ์ ท่านรืู้ดี

พื่ร้ะพืุ่ที่ธศิร้าวัตร้ ๑๘

ซึุ้มปิร้ะตูวัด

หอร้ะฆั​ัง

บร้ิ​ิเวณ์ด้านหน้าอุโบสถ

ศาลาการ้เปิร้ียญ ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

71

วั​ัดกลืางหมื​ื�นแผ้วั Ban Khai Subdistrict, Mueang Chaiyaphum District, Chaiyaphum Province

72

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT KLANG MUEN PHAEW ตำาบลบ้านคั่าย อำาเภอเม่องชัยภูมิ จังหวัดชัยภูมิ

ควัามืเปั็นมืา

วั​ัดกลางหมื�นแผู้� วั ตั้ั�งอีย่�ที่ี�บ้�านหมื�นแผู้� วั หรีือี บ้�านค�ายหมื�นแผู้�วั ในปัจีจี้บ้ัน ตั้ำาบ้ลบ้�านค�าย อีำาเภอีเมือีง ชื่ัยภ่ม ิ จีังหวั​ัดชื่ัยภ่ม ิ มีอีาย้ปรีะมาณ ๑๖๔ ปี วั​ัดกลางหมืน� แผู้�วั ได� รีั บ้ อีน้ ญ าตั้ให� ส รี� า งวั​ั ด เมื� อี วั​ั น ที่ี� ๕ เดื อี นมกรีาคม พ.ศ. ๒๔๔๐ ได�ปรีะกาศกรีะที่รีวังศ้กษาธิการีตั้ัง� เป็นวั​ัด ลง วั​ันที่ี� ๑๐ เดือีนมีนาคม พ.ศ. ๒๔๔๓ และได�ปรีะกาศใน รีาชื่กิจีจีาน้เบ้กษา เมื�อีวั​ันที่ี � ๒ เดือีนสิงหาคม พ.ศ. ๒๔๔๔ ได�รีับ้พรีะรีาชื่ที่านวัิส้งคามสีมา ครีั�งแรีกเมื�อีวั​ันที่ี� ๖ เดือีน เมษายน พ.ศ. ๒๔๗๗ ในเนื�อีที่ี�กวั�าง ๖ ตั้ารีางวัา ยาวั ๘ ตั้ารีางวัา และได�ปรีะกอีบ้พิธผู้ี ก่ พันธสีมา เมือี� วั​ันที่ี � ๔ เดือีน มีนาคม พ.ศ. ๒๔๕๗ โดยมีค้ณพ�อีสมบ้่รีณ์ แม�เข็ม ชื่ยมชื่ัย เป็นปรีะธานฝั่​่ายฆรีาวัาสนำาก�อีสรี�างในสมัยนั�น

วั​ัดกลางหมื�นแผู้�วั สรี�างเมื�อีปี พ.ศ. ๒๔๐๐ โดยมี ชื่าวับ้�านค�ายรี�วัมกันสรี�างข้น� ในสมัยนัน� และได�โยกย�ายที่ีตั้� งั� วั​ัดไปหลายที่ี � จีนถิ่้งที่ีตั้� ง�ั ในปัจีจี้บ้นั ซึ่้ง� เดิม วั​ัดกลางหมืน� แผู้�วั ตั้ั�งอีย่� แห�งที่ี� ๑ คือี ที่�าวั​ังพรีะ ปัจีจี้บ้ันเป็นที่ี�ตั้ั�งที่ำาการี นำ�าปรีะปาบ้�านค�าย ด�วัยที่�าวั​ังพรีะเป็นที่างนำ�าไหล ฤด่ฝั่นนำ�า ได�ไหลเซึ่าะตั้ลิ�งพัง จีนไม�สามารีถิ่อีย่�ได� จีำาเป็นตั้�อีงย�ายไป หาที่ีตั้� งั� วั​ัดใหม�ถิ่ง้ ๔ แห�ง ปัจีจี้บ้นั ที่ีตั้� รีงนัน� เรี​ียกวั�า วั​ัดกลำาง หมื​ืน� แผ้วั ซึ่้ง� เป็นที่ีตั้� ง�ั แห�งที่ี � ๔ มีเนือี� ที่ีป� รีะมาณ ๖ ไรี� ๒ งาน ๔ ตั้ารีางวัา จีากนั�นพอีถิ่้งฤด่ฝั่นนำ�าได�ไหลเซึ่าะจีนตั้ลิ�งพัง เข�ามาในที่ีวั� ดั ที่ำาให�ที่ด�ี นิ ขอีงวั​ัดหายไปเหลือีอีย่ป� รีะมาณ ๕ ไรี� ๑ งาน ๑๗ ตั้ารีางวัา ที่ี�ดินปัจีจี้บ้ัน ๗ ไรี� ๒ งาน ๑๖ ตั้ารีางวัา

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

73

พื่ร้ะปิร้ะธานในอุโบสถ

อุโบสถหลังเก่า

ตั้�อีมาเจี�าอีาวัาสรี่ปที่ี� ๑๕ คือี พรีะเมธีชื่ัยค้ณ (พรีะมหาแวั�น เตั้ชื่ธโรี) เจี�าอีาวัาสในสมัยนัน� จี้งได�นาำ พรีะ และ ชื่าวับ้�านชื่�วัยกันนำาหินจีากโคกบ้�านหนอีงไข�นำ�า ซึ่้ง� ใชื่�เกวัียน เที่ียมโคชื่ักลากมาที่ำาเป็นที่ำานบ้ป้อีงกันนำา� เซึ่าะ เพือี� ไม�ให�ตั้ลิง� พัง ตั้�อีมาได�ซึ่�อีื ที่ี�ดินขอีงแม�ล�อีม ไตั้รียศ เพื�อีขยายที่ี�วั​ัดใน เนื�อีที่ี�ปรีะมาณ ๑ งาน ซึ่้�งอีย่�ที่ิศเหนือีอี้โบ้สถิ่ คือี ตั้ั�งเมรี้ ในปัจีจี้บ้ัน อาคารเสนาสนะ

๑. อี้โบ้สถิ่

๒. หอีรีะฆัง

๓. ถิ่ังนำ�าปรีะปา

๔. ศาลาอีเนกปรีะสงค์

๕. เมรี้เผู้าศพหลังเก�า

๖. ศาลาพักศพ

๗. ก้ฏิสงฆ์

๘. ก้ฏิเจี�าอีาวัาส

๙. อี้โบ้สถิ่หลังเก�า ส�วันที่ีธ� รีณีสงฆ์เป็นที่ี�ก�อีสรี�าง เมรี้หลังใหม� ซึ่้�งอีย่�ในรีะหวั�างการีก�อีสรี�าง

พื่​่อหม่�นแผั้ว

การศึกษา

วั​ัดกลางหมื�นแผู้�วั ได�มีการีสอีนนักธรีรีมในชื่ั�นตั้รี​ี โที่ เอีก แก�พรีะภิกษ้และสามเณรี ส�งเข�าสอีบ้ธรีรีมสนามหลวัง ตั้ลอีดมาที่้กปี ภายในฤด่กาลเข�าพรีรีษา ได�มกี ารีอีบ้รีมธรีรีม แก�ญาตั้ิโยม และชื่าวับ้�านที่ี�มาที่ำาบ้​้ญ และรีักษาศีลอี้โบ้สถิ่ ภายในพรีรีษา นอีกฤด่กาลเข�าพรีรีษาเป็นปรีะจีำาตั้ลอีดมา พระครูสิรปัิ ริยัติยานุรักษ์ (พระมืาหากฤติวัีร์พจ้ณ์) เจี้าอีาวัาสวั​ัดกลำางหมื​ื�นแผ้วั / รอีงเจี้าคณะอีำาเภิอีเมื​ือีงช้ัยภิูมืิ

74

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

อุโบสถ

การบ่ริหารแลืะการปักครอง

รี่ปที่ี� ๑ พรีะอีาจีารีย์แพง อีย่�ยง พ.ศ. ๒๔๐๐ รี่ปที่ี� ๒ พรีะอีาจีารีย์เที่ี�ยง วัิชื่ชื่ัยภ่มิ รี่ปที่ี� ๓ พรีะอีาจีารีย์แจี�ง หมวัดชื่ัยภ่มิ รี่ปที่ี� ๔ พรีะอีาจีารีย์สวั​ัสดิ� สันชื่ัย รี่ปที่ี� ๕ พรีะอีาจีารีย์บ้​้ญมา เจีรีิญพล รี่ปที่ี� ๖ พรีะอีาจีารีย์เฉลิม ไตั้รียศ รี่ปที่ี� ๗ พรีะอีาจีารีย์แดง ใจีอีดที่น รี่ปที่ี� ๘ พรีะอีาจีารีย์ชื่าลี ส้โพธิ� รี่ปที่ี� ๙ พรีะอีาจีารีย์เพชื่รี ไตั้รียศ พ.ศ. ๒๔๘๖ รี่ปที่ี� ๑๐ พรีะอีาจีารีย์เที่ียน พันธ์วัิเศษ พ.ศ. ๒๔๙๕

รี่ปที่ี� ๑๑ พรีะอีาจีารีย์มหาที่อีงส้ข (ไม�ที่รีาบ้ฉายา) พ.ศ. ๒๕๐๐

รี่ปที่ี � ๑๒ พรีะอีาจีารีย์พกั สิที่ธฺ ตัฺ้โถิ่ พ.ศ. ๒๕๐๑ รี่ปที่ี � ๑๓ พรีะอีาจีารีย์จีรี่ญ ญาณสำวัโรี พ.ศ ๒๕๐๒ รี่ปที่ี � ๑๔ พรีะอีาจีารีย์บ้ญ้ ส�ง นอีข้นที่ด พ.ศ. ๒๕๐๓ รี่ปที่ี � ๑๕ พรีะครี่เมธีชื่ยั ค้ณ (พรีะมหาแวั�น เตั้ชื่ธโรี) พ.ศ. ๒๕๐๖ รี่ปที่ี � ๑๖ พรีะอีาจีารีย์สมดี กิตั้ตัฺ้ สิ ทีฺ่โที่ พ.ศ. ๒๕๓๖ รี่ปที่ี� ๑๗ พรีะครี่สิรีิปรีิยัตั้ยาน้รีักษ์ (พรีะมหา กฤตั้วัีรี์พจีณ์) พ.ศ. ๒๕๓๘ จีนถิ่้งปัจีจี้บ้ัน ดำารีงตั้ำาแหน�ง รีอีงเจี�าคณะอีำาเภอีเมือีงชื่ัยภ่ม ิ เจี�าอีาวัาสวั​ัดกลางหมืน� แผู้�วั ตั้ำาบ้ลบ้�านค�าย อีำาเภอีเมือีงชื่ัยภ่มิ จีังหวั​ัดชื่ัยภ่มิ

เจ้าพื่​่อหม่�นแผั้ว

สมเด็จเก้ายอด

พื่ร้ะพืุ่ที่ธบาร้ม่

บ่อพื่ญานาคั

ภาพื่มุมสูง ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

75

วั​ัดโพธิ� Khon Sawan Subdistrict, Khon Sawan District, Chaiyaphum Province

76

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT PHO ตำาบลคัอนสวร้ร้คั์ อำาเภอคัอนสวร้ร้คั์ จังหวัดชัยภูมิ

ควัามืเปั็นมืา

ว่ัดโพธิ � ต่ัง� อย้เ่ ลืขึ้ที่ี � ๑๘๑ หม่้ที่​่ �ี ๑๒ ชัุม่ชันบ้​้านจ้อก ต่ำาบ้ลืคอนสว่รรค์ อำาเภอคอนสว่รรค์ จ้ังหว่ัดชั​ัยภ้ม่ิ สังกัด คณะสงฆ์​์ม่หานิกาย ที่ีด� ินต่ั�งว่ัดม่ีเนื�อที่ี� ๑๐ ไร่ ๒๖ ต่ารางว่า เป็นว่ัดราษฎร์ อาณาเขติ

ที่ิศเหนือ ที่ิศใต่้ ที่ิศต่ะว่ันออก ที่ิศต่ะว่ันต่ก

จ้รดถนนเที่ศบ้าลื จ้รดถนนเที่ศบ้าลื จ้รดถนนเที่ศบ้าลื จ้รดถนนเที่ศบ้าลื

พื่ร้ะปิร้ะธานลานธร้ร้ม

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

77

สมเด็จพื่ร้ะพืุ่ที่ธโคัดม (พื่ร้ะใหญ่) พื่ร้ะพืุ่ที่ธชินร้าช

พื่ร้ะปิร้ะธานบนศาลาการ้เปิร้ียญ

อาคารเสนาสนะ

๑. อุโบ้สถ

สร้างเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๑๘ ๒. ศาลืาการเปรียญ่

สร้างเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๔๘ ๓. หอระฆ์ัง

สร้างเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๕๑ ๔. องค์พระประธานใหญ่​่ สร้างเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๔๙ ๕. หอไต่ร (ศ้นย์การเรียนร้​้ชัมุ่ ชัน) สร้างเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๕๑ ๖. ศาลืาอเนกประสงค์ สร้างเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๕๒ ๗. ศาลืาบ้ำาเพ็ญ่กุศลื

สร้างเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๔๓ ๘. เม่รุ

สร้างเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๓๓ ๙. สำานักงานเจ้​้าอาว่าส สร้างเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๔๒ ๑๐. กุฏิ​ิสงฆ์​์รับ้รองพระเถระ สร้างเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๔๕ ๑๑. พระบ้รม่ธาตุ่เจ้ดีย์ สร้างเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๔๐ ๑๒. ว่ิหารลื้านนาประยุกต่์ สร้างเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๔๒

(อย้่ระหว่​่างการก่อสร้าง) ๑๓. กุฏิ​ิสงฆ์​์ / กุฏิ​ิสงฆ์​์ห้องแถว่ ๑๔. ศาลืาหอประชัุม่ ๑๕. ศาลืาอเนกประสงค์ ลืักษณะที่รงไที่ยประยุกต่์ ๑๖. ห้องนำ�า

อุโบสถ

78

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

ภาพื่มุมสูง

วิหาร้ล้านนาปิร้ะยุกต์

พื่ร้ะปิร้ะธานในอุโบสถ

ศาลาการ้เปิร้ียญ

พื่ร้ะบร้มธาตุเจด่ย์

ด้านปัูชันีวั​ัติถุ จ้ำาลืองพระพุที่ธร้ปค้่บ้​้านค้่เม่ืองประดิษฐานภายในว่ิหารลื้านนาประยุกต่์

- พระพุที่ธชัินราชั

- หลืว่งพ่อว่ัดไร่ขึ้ิง

- หลืว่งพ่อพระพุที่ธโสธร

- หลืว่งพ่อที่ันใจ้

- พระพุที่ธสิหงิ ค์

- หลืว่งพ่อว่ัดบ้​้านแหลืม่

- หลืว่งพ่อพระใส

- พระพุที่ธชัินราชั จ้ำาลือง ประดิษฐานในพระบ้รม่ธาตุ่เจ้ดีย์

- พระพุที่ธโคดม่ (พระใหญ่​่) พระครูปัริยัติ​ิโพธิสาร เจ้าอาวัาสิวั​ัดโพธิ� เจ้าคณะอำาเภอคอนสิวัรืรืค์

การบ่ริหารแลืะการปักครอง

พระคร้ปริยัต่ิโพธิสาร ดำารงต่ำาแหน่งเจ้​้าอาว่าสว่ัดโพธิ� เม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๔๖ ถ้งปัจ้จุ้บ้ัน

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

79

วั​ัดบ่ึง พระอารามืหลืวัง Nai Mueang Subdistrict, Mueang Nakhon Ratchasima District, Nakhon Ratchasima Province

80

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT BUENG PHRA ARAMLUANG ตำาบลในเม่อง อำาเภอเม่องนคัร้ร้าชส่มา จังหวัดนคัร้ร้าชส่มา

เจด่ย์บร้ร้จุอัฐิ​ิพื่ร้ะบร้มสาร้ีร้ิกธาตุ อัฐิ​ิอด่ตเจ้าอาวาสวัดบึง พื่ร้ะอาร้ามหลวง และอัฐิ​ิของบร้ร้พื่บุรุ้ษที่​่�ปิฏิ​ิสังขร้ณ์​์

ได้รบ้ั พระม่หากรุณาธิคณ ุ โปรดเกลื้าฯ ยกขึ้​้น� เป็นพระอาราม่หลืว่ง ควัามืเปั็นมืา ชั​ั�นต่รีชันิดสาม่ัญ่ ต่ั�งแต่​่ว่ันที่ี� ๒๑ เดือนสิงหาคม่ พ.ศ. ๒๕๓๙

ว่ัดบ้​้ง พระอาราม่หลืว่ง เป็นว่ัดเก่าแก่ค่้บ้​้านค้่เม่ือง ต่รงกับ้ว่ันขึ้​้�น ๘ คำ�าเดือน ๙ ปีชัว่ด ขึ้องจ้ั ง หว่ั ด นครราชัสี ม่ า ต่ั� ง อย้่ เ ลืขึ้ที่ี� ๘๒ ถนนจ้อม่พลื ต่ำาบ้ลืในเม่ือง อำาเภอเม่ืองนครราชัสีม่า จ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า อาณาเขติ ที่ิศเหนือ จ้รดถนนจ้อม่พลื ม่ีเนื​ื�อที่ี� ๑๖ ไร่ ๖๘ ต่ารางว่า ม่ีกำาแพงลื้อม่รอบ้ว่ัด ประต่้ ที่ิศใต่้ จ้รดถนนม่หาดไที่ย เขึ้​้ า - ออกที่ั� ง ๔ ด้ า น ต่ั� ง อย้่ ภ ายในเขึ้ต่กำา แพงเม่ื อ งเก่ า ที่ิศต่ะว่ันออก จ้รดสถานีกาชัาด สร้างเม่ื�อว่ันที่ี� ๑๐ เดือนกันยายน พ.ศ. ๒๒๒๐ โดยเหตุ่ที่ี�ว่ัดนี�

ที่ิศต่ะว่ันต่ก จ้รดที่ี�เอกชัน ต่ั�งอย้่กลืางบ้​้ง จ้​้งเรียกว่​่า วั​ัดบัึง

ว่ัดบ้​้ง จ้​้งเป็นว่ัดที่ี�ที่รงคุณค่าที่างด้านประว่ัต่ิศาสต่ร์ การจ้ัดแบ่​่งเขติพื�นที� แลืะสังคม่ เป็นรม่ณียสถานสำาหรับ้สาธุชันที่ั�ว่ไป ได้รับ้การ พัฒ่นาปรับ้ปรุงให้เจ้ริญ่รุง่ เรืองม่าโดยลืำาดับ้ สม่กับ้เป็นว่ัดค้บ้่ า้ น ๑. เขึ้ต่พุที่ธาว่าส ได้แก่ พื�นที่ี�ต่�งั พระอุโบ้สถ ค้่เม่ืองขึ้องชัาว่จ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า จ้นกลื่าว่ได้ว่​่า เป็นว่ัดที่ี�ม่ี ๒. เขึ้ต่ธรรม่าว่าส ได้แก่ พืน� ที่ีต่� ง�ั โรงเรียนพระปริยต่ั ธิ รรม่ โบ้ราณสถาน โบ้ราณว่ัต่ถุ ศิลืปกรรม่ ประต่ิม่ากรรม่ แลืะ ศาลืาการเปรียญ่ แลืะหอสมุ่ด จ้ิต่รกรรม่อันลืำา� ค่า เป็นว่ัดที่ีไ� ด้รบ้ั การพัฒ่นาปรับ้ปรุงม่าจ้นเต่็ม่ ๓. เขึ้ต่สังฆ์าว่าส ได้แก่ พืน� ที่ีเ� สนาสนะ คือ กุฏิสิ งฆ์​์ ๔ คณะ ร้ปแบ้บ้ขึ้องว่ัดในพระพุที่ธศาสนา ที่ั�งที่างด้านว่ัต่ถุ จ้ิต่ใจ้ ๔. เขึ้ต่จ้ัดประโยชัน์ ได้แก่ พื�นที่ี�รอบ้ว่ัดต่ิดถนน บุ้คลืากร การบ้ริหาร แลืะสิ�งแว่ดลื้อม่ทีุ่กประการ จ้อม่พลื ถนนว่ัชัรสฤษดิ�แลืะถนนม่หาดไที่ยได้สร้างเป็นอาคาร

ฉะนั�นในว่โรกาสปีกาญ่จ้นาภิเษก ที่ี�พระบ้าที่สม่เด็จ้ พาณิชัย์ ให้เอกชันเชั่าประกอบ้การค้า เก็บ้ผู้ลืประโยชัน์เป็น พระเจ้​้าอย้ห่ ว่ั ภ้ม่พิ ลือดุลืยเดชัม่หาราชั (ร.๙) ที่รงครองสิรริ าชั- รายได้ประจ้ำาขึ้องว่ัด จ้ำานว่น ๑๐๓ ค้หา แลืะม่ีที่ธี� รณีสงฆ์​์ที่ถี� นน สม่บ้ัต่ิครบ้ ๕๐ ปี นับ้ว่​่าเป็นสิริม่หาม่งคลืเป็นอย่างยิ�งที่ี�ว่ัดบ้​้ง โพธิ�กลืางอีก ๖ ค้หา ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

81

พระเทพสีมืาภรณ์ (วั​ันชั​ัย กนฺติจ้ารี ปั.ธ.๗,พ.มื.,พธ.บ่.,พธ.มื. กิติติ​ิมืศักดิ�) เจ้าอาวัาสิวั​ัดบัึง พรืะอารืามุหล่วัง การบ่ริหารแลืะการปักครอง

๑. พระว่ินัยธรรม่นิต่ พ.ศ. ๒๓๒๐ - ๒๓๕๐

๒. พระว่ินัยธรรม่ม่ี พ.ศ. ๒๓๕๐ - ๒๔๐๐

๓. พระว่ินัยธรรม่ฉิม่ พ.ศ. ๒๔๐๐ - ๒๔๔๕

๔. พระอธิการปุ�ก พ.ศ. ๒๔๔๕ - ๒๔๖๕

๕. พระว่ินัยธรรม่หว่​่าง พ.ศ. ๒๔๖๕ - ๒๔๘๒

๖. พระม่งคลืสีหราชัมุ่นี (แพ็ง คงฺคปญฺ​ฺโญ่)

พ.ศ. ๒๔๘๒ - ๒๕๐๘

๗. พระปทีุ่ม่ญ่าณมุ่นี (เขึ้ียว่ จ้ิตฺ่ต่าสาโที่ ป.ธ.๕)

พ.ศ. ๒๕๑๐ - ๒๕๓๔

๘. พระเที่พสีม่าภรณ์ (นว่ลื เขึ้ม่สจฺ้จ้ว่าที่ี ป.ธ.๗)

พ.ศ. ๒๕๓๔ - ๒๕๕๔

๙. พระเที่พสีม่าภรณ์ (ว่ันชั​ัย กนฺต่จ้ารี ป.ธ.๗)

พ.ศ. ๒๕๕๔ ถ้งปัจ้จุ้บ้ัน พรืะเทพสิีมุาภรืณ์ (วั​ันชั​ัย กนฺตจารืี ปั.ธ.๗,พ.มุ.,พธ.บั.,พธ.มุ. กิตติมุศักดิ�)

เกิ ด ที่ี� บ้​้ า นสายออ ต่ำา บ้ลืสายออ อำา เภอโนนไที่ย จ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า ดำารงต่ำาแหน่งเจ้​้าอาว่าสว่ัดบ้​้ง พระอาราม่หลืว่ง เจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า

82

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

อุปัสิมุบัท

- เม่ือ� อายุครบ้ ๒๐ ปีบ้ริบ้ร้ ณ์ ณ ว่ัดโพธิเ� ต่ีย� ต่ำาบ้ลืบ้​้านว่ัง อำาเภอโนนไที่ย จ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า

- เม่ื�อว่ันที่ี� ๒ เดือนม่ีนาคม่ พ.ศ. ๒๔๔๘ โดยม่ี พระอธิการรอด ว่ัดโพธิเ� ต่ีย� อำาเภอโนนไที่ย จ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า เป็นพระอุปัชัฌาย์

- พระอธิการม่ี ว่ัดด่านใน อำาเภอด่านขึุ้นที่ด จ้ังหว่ัด นครราชัสีม่า เป็นพระกรรม่ว่าจ้าจ้ารย์

- พระดำา ว่ั ด โพธิ� เ ต่ี� ย อำา เภอโนนไที่ย จ้ั ง หว่ั ด นครราชัสีม่า เป็นพระอนุสาว่นาจ้ารย์ ฉายาว่​่า คงฺคปญฺ​ฺโญ่ วัิทยฐานะ

- จ้บ้ภาษาไที่ยแลืะอักษรขึ้อม่โบ้ราณ ที่ี�ว่ัดบ้​้านโคก

- พ.ศ. ๒๔๔๕ ได้ศ้กษาเลื่าเรียนหลืักส้ต่รม่้ลืกัจ้จ้ายน์ เบ้ื�องต่้น หลืักส้ต่รสนธิ ที่ี�ว่ัดบ้​้านกลื้ว่ย

- พ.ศ. ๒๔๔๖ ได้ศ้กษาเลื่าเรียนหลืักส้ต่รม่้ลืกัจ้จ้ายน์ จ้นจ้บ้พระธรรม่บ้ที่บ้ั�นปลืายที่ี�ว่ัดบ้​้ง

- พ.ศ. ๒๔๔๙ ได้ศ้กษาเลื่าเรียนหลืักส้ต่รม่ลืกัจ้จ้ายน์ แลืะหนังสือพาลืบ้โพธิแก้ม่้ลืกัจ้จ้ายน์ ที่ี�ว่ัดทีุ่่งแก้ว่ (ม่ณีสถิต่กปิฏิฐาราม่) จ้ังหว่ัดอุที่ัยธานี

- พ.ศ. ๒๔๕๐ ได้ศ้กษาเลื่าเรียนพระว่ินัยบ้ัญ่ญ่ัต่ิแลืะ คั ม่ ภี ร์ พ ระธรรม่บ้ที่ ที่ี� ว่ั ด พระเชัตุ่ พ นว่ิ ม่ ลืม่ั ง คลืาราม่ กรุงเที่พม่หานคร งานปักครือง

- พ.ศ. ๒๔๗๗ เป็นเจ้​้าอาว่าสว่ัดบ้​้ง

- พ.ศ. ๒๔๗๗ เป็นเจ้​้าคณะหม่ว่ดต่ำาบ้ลืในเม่ือง

- พ.ศ. ๒๔๘๑ เป็นพระอุปัชัฌาย์

- พ.ศ. ๒๔๘๗ เป็ น คณะกรรม่การสงฆ์​์ จ้ั ง หว่ั ด นครราชัสีม่า ต่ำาแหน่ง สาธารณ้ปโภค

- เป็นรักษาการเจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า ๒ ครั�ง

- พ.ศ. ๒๔๙๒ เป็นเจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า สิมุณศักดิ�

- พ.ศ. ๒๔๘๒ ได้รับ้พระราชัที่านสม่ณศักดิ� เป็น พระคร้อนุศาสนโกศลื

- พ.ศ. ๒๔๙๓ ได้รบ้ั พระราชัที่านเลื​ือ� นสม่ณศักดิ � เป็น พระราชัาคณะชั​ั�นสาม่ัญ่ที่ี� พระสีหราชัสม่าจ้ารมุ่นี ธรรม่ว่าที่ี สังฆ์ปาโม่กขึ้์

- พ.ศ. ๒๕๐๐ ได้รบ้ั พระราชัที่านเลื​ือ� นสม่ณศักดิ � เป็น พระราชัาคณะชั​ัน� ราชั ที่ี � พระม่งคลืสีหราชัมุ่น ี สม่ณธรรม่จ้ารีสนุ ที่ร ยต่ิคณิสสร บ้ว่รสังฆ์าราม่ คาม่ว่าสี

หอร้ะฆั​ังจาตุร้งคักุล

ซึุ้มปิร้ะตูวัดบึง พื่ร้ะอาร้ามหลวง

หลวงพื่​่อโตอู่ที่อง

หอสมุด ที่ิพื่ย์ ร้ัตนพื่านิช ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

83

พระอุโบ่สถ วั​ัดบ่ึง พระอารามืหลืวัง

84

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

85

หลืวังพ่อใหญ่​่

วั​ัดพระนารายณ์มืหาราชัวัรวัิหาร Nai Mueang Subdistrict, Mueang Nakhon Ratchasima District, Nakhon Ratchasima Province

86

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT PHRA NARAI MAHARACH WORAWIHAN ตำาบลในเม่อง อำาเภอเม่องนคัร้ร้าชส่มา จังหวัดนคัร้ร้าชส่มา

พื่ร้ะอุโบสถ

ควัามืเปั็นมืา

ว่ัดพระนารายณ์ม่หาราชัว่รว่ิหาร เป็นว่ัดที่ีต่� งั� อย้ก่ ลืาง ใจ้เม่ือง ต่ิดกับ้ศาลืหลืักเม่ือง เรียกกันม่าต่ั�งแต่​่สม่ัยโบ้ราณว่​่า ว่ัดกลืาง หรือ ว่ัดกลืางนครว่รว่ิหาร โดยถือเอาสถานที่ี�ต่ั�งเป็น สำาคัญ่ แลื้ว่เรียกชัื�อว่ัดอื�น ๆ ต่าม่ที่ี�ต่ั�งอย้่ที่ิศต่​่าง ๆ ต่าม่ชัื�อที่ิศ เชั่น ว่ัดบ้​้รพ์ (บ้​้รพา) ว่ัดอิสาน ว่ัดพายัพ แลืะว่ัดบ้​้ง ว่ัดสระแก้ว่ รว่ม่ ๖ ว่ั ด ที่ี� ต่ั� ง อย้่ ภ ายในกำา แพงเม่ื อ ง โดยถื อ เอาว่ั ด พระนารายณ์เป็นจุ้ดศ้นย์กลืาง ว่ัดพระนารายณ์ม่หาราชัว่รว่ิหาร หรือ ว่ัดกลืางนคร จ้ัดเป็นว่ัดเก่าแก่คบ้​้่ า้ นค้เ่ ม่ืองที่ีป� ระชัาชันให้ คว่าม่เคารพนั บ้ ถื อ ในสม่ั ย ก่ อ นม่ี พิ ธี อ ย่ า งหน้� ง คื อ พิ ธี ที่ี� ขึ้​้าราชัการทีุ่กแผู้นก จ้ะต่้องสาบ้านต่นว่​่าต่นจ้ะต่้องรับ้ราชัการ สนองพระเดชัพระคุณด้ว่ยคว่าม่จ้งรักภักดี ปฏิ​ิบ้ัต่ิหน้าที่ี�โดย สุจ้ริต่ พิธีนี�เรียกว่​่า พิธถี ือนำ�าพิพัฒ่น์สัต่ยา ที่างราชัการได้ใชั้ว่ัด พระนารายณ์ม่หาราชัว่รว่ิหาร เป็นสถานที่ี�ในการประกอบ้พิธี รว่ม่ที่ั�งให้เป็นสถานที่ี�ที่ำาพิธีสว่ดเสกนำ�าพระพุที่ธม่นต่์ถว่ายใน งานพระราชัพิธเี สว่ยราชัสม่บ้ัต่ ิ เคยเป็นที่ีต่� งั� อนุสาว่รียบ้์ รรจุ้อฐั ิ ขึ้องที่้าว่สุรนารี ต่รงมุ่ม่ที่ิศพายัพขึ้องว่ัด ต่​่อม่า พ.ศ. ๒๔๗๗ จ้​้ง ได้ย้ายออกจ้ากว่ัดไปประดิษฐานที่ีป� ระต่้ชัุม่พลื จ้นทีุ่กว่ันนี�

พื่ร้ะเจด่ย์

พื่ร้ะอุโบสถกลางนำ�า

พื่ร้ะคั​ันธาร้ร้าฐิ

ในปัจ้จุ้บ้ันว่ัดพระนารายณ์ ม่หาราชัว่รว่ิหาร ยังม่ี ศิลืปะว่ัต่ถุ พร้อม่ที่ัง� แบ้บ้สถาปัต่ยกรรม่ขึ้องสม่ัยกรุงศรีอยุธยา แลืะป้ชันียสถานภายในว่ัดประกอบ้ด้ว่ย พระอุโบ้สถที่ี�ต่ั�งอย้่ เกาะกลืางสระบ้ัว่ที่ิศต่ะว่ันออกขึ้องว่ัด พระว่ิหารหลืว่ง แลืะ เที่ว่ร้ปพระนารายณ์สกี� ร จ้ำาหลืักด้ว่ยหินที่รายฝั่ีม่อื ขึ้อม่โบ้ราณ อันเป็นสัญ่ลืักษณ์แสดงพระนาม่ผู้​้​้สร้างว่ัด

พื่ร้ะวิหาร้หลวง

การบ่ริหารแลืะการปักครอง ๑. เจ้​้าอธิการคง (บ้​้านสระที่องหลืาง) ๒. เจ้​้าอธิการคง (บ้​้านเดิม่อย้่อำาเภอพิม่าย) ๓. พระคร้สีหราชั (ฉิม่) ๔. พระคร้สีหราชัสม่าจ้ารมุ่ณี (นว่น)

พ.ศ. ๒๔๔๖ - ๒๔๘๓ ๕. พระคร้ธรรม่ว่ิจ้ารยณ์มุ่ณี

พ.ศ. ๒๔๘๓ - ๒๔๘๘ ๖. พระม่หานาค ยโสธโร พ.ศ. ๒๔๘๙ - ๒๔๙๑ ๗. พระพรหม่คุณาภรณ์ (พุ่ม่ กิตฺ่ต่ิสาโร)

พ.ศ. ๒๔๙๒ - ๒๕๓๔ ๘. พระธรรม่ว่รนายก (โอภาส นิรุตฺ่ต่ิเม่ธี)

พ.ศ. ๒๕๓๔ ถ้งปัจ้จุ้บ้ัน ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

87

วั​ัดโคกสวัาย Sai Or Subdistrict, Non Thai District, Nakhon Ratchasima Province

88

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT KHOK SAWAI ตำาบลสายออ อำาเภอโนนไที่ย จังหวัดนคัร้ร้าชส่มา

อุโบสถวัดโคักสวาย ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

89

ศาลาการ้เปิร้ียญ

ควัามืเปั็นมืา

ว่ัดโคกสว่าย ต่ั�งอย้่เลืขึ้ที่ี� ๑๐ หม่้่ที่ ี� ๔ บ้​้านโคกสว่าย ถนนสุรนารายณ์ ต่ำาบ้ลืสายยอ อำาเภอโนนไที่ย จ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า สั ง กั ด คณะสงฆ์​์ ม่ หานิ ก าย ที่ี� ดิ น ต่ั� ง ว่ั ด ม่ี เ นื� อ ที่ี� ๒๒ ไร่ ๗๐ ต่ารางว่า ม่ีที่�ีธรณีสงฆ์​์จ้ำานว่น ๑ แปลืง เนื�อที่ี� ๑๖ ไร่ ๑ งาน ๖๐ ต่ารางว่า

ว่ัดโคกสว่าย ต่ัง� เม่ือ� พ.ศ. ๒๓๗๗ หลืว่งชัำานาญ่จ้ันที่ร์ แลืะชัาว่บ้​้านได้บ้ริจ้าคที่ี�ดินประม่าณ ๘ ไร่ เพื�อจ้ัดสร้างว่ัด ได้นิม่นต่์พระที่อง ว่ัดโคกพรม่ พร้อม่ด้ว่ยพระภิกษุที่ี�ต่ิดต่าม่ จ้ำานว่นหน้�ง ม่าจ้ำาพรรษาที่ี�ว่ัดโคกสว่าย ต่​่อม่าในสม่ัยพระบุ้ญ่ ได้ ส ร้ า งศาลืาการเปรี ย ญ่ กุ ฏิ​ิ ส งฆ์​์ แลืะอุ โ บ้สถ โดยได้ ขึ้ อ พระราชัที่านว่ิสงุ คาม่สีม่าในปี พ.ศ. ๒๔๔๑ ครัน� ปี พ.ศ. ๒๔๕๓ เจ้​้าอธิการพุ่ม่ ธมฺ่ม่โชัโต่ เม่ื�อ พ.ศ. ๒๔๗๕

90

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

พื่ร้ะพืุ่ที่ธส่หปิฎิ​ิมากร้ ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

91

เจ้าอธิการ้พืุ่่ม ธมมฺโชติ

พื่ร้ะมงคัลส่หร้าชมุน่

พื่ร้ะเที่พื่ส่มาภร้ณ์​์

พระครูพิพัฒนธรรมืกิจ้ เจ้าอาวัาสิวั​ัดโคกสิวัาย

อาคารเสนาสนะ

๑. อุโบ้สถ กว่้าง ๑๒ เม่ต่ร ยาว่ ๒๘ เม่ต่ร สร้างเม่ื�อ พ.ศ. ๒๔๕๕ เป็นอาคารคอนกรีต่เสริม่เหลื็ก

๒. ศาลืาการเปรียญ่ กว่้าง ๒๑ เม่ต่ร ยาว่ ๒๘ เม่ต่ร สร้างเม่ื�อ พ.ศ. ๒๕๑๒ เป็นอาคารไม่้

๓. เม่รุ กว่้าง ๑๒ เม่ต่ร ยาว่ ๑๘ เม่ต่ร สร้างเม่ื�อ พ.ศ. ๒๕๒๓

๓. กุฏิ​ิสงฆ์​์ ๗ หลืัง

สำานักงานเจ้าคัณ์ะตำาบลสายออ

อาคารเสนาสนะ

พระประธาน สม่ัยสุโขึ้ที่ัยยุคต่้น เป็นพระพุที่ธร้ป ปางม่ารว่ิชัยั ขึ้นาดหน้าต่ัก กว่้าง ๘๘ เซ่นต่ิเม่ต่ร ส้ง ๑๑๑ เซ่นต่ิเม่ต่ร ปัจ้จุ้บ้ันกรม่ศิลืปากรได้นาำ ขึ้​้�นที่ะเบ้ียนเป็นโบ้ราณว่ัต่ถุแลื้ว่ ซ่้�งประกาศในราชักิจ้จ้านุเบ้กษา เม่ื�อว่ันที่ี� ๓๑ เดือนม่กราคม่ พ.ศ. ๒๕๓๒

92

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

ภาพื่มุมสูง

พื่ร้ะบร้มสาร้ีร้ิกธาตุ

พื่ร้ะแก้วมร้กต

พื่ร้ะพืุ่ที่ธมงคัลแสนส่หมุน่

การบ่ริหารแลืะการปักครอง

๑. พระอาจ้ารย์ที่อง

พ.ศ. ๒๓๗๗ - ๒๔๐๒ ๒. พระอาจ้ารย์แก้ว่

พ.ศ. ๒๔๐๒ - ๒๔๐๘ ๓. พระอาจ้ารย์สังขึ้์

พ.ศ. ๒๔๐๘ - ๒๔๑๗ ๔. พระอาจ้ารย์รอด

พ.ศ. ๒๔๑๗ - ๒๔๒๕ ๕. พระอาจ้ารย์รุ่ง

พ.ศ. ๒๔๒๕ - ๒๔๓๔ ๖. พระอาจ้ารย์บุ้ญ่

พ.ศ. ๒๔๓๔ - ๒๔๔๗ ๗. พระอาจ้ารย์กลืิ�น

พ.ศ. ๒๔๔๘ - ๒๔๕๒ ๘. พระอาจ้ารย์โชัต่ิ

พ.ศ. ๒๔๕๒ - ๒๔๕๘ ๙. พระอาจ้ารย์พุ่ม่ ธมฺ่ม่โชัโต่ พ.ศ. ๒๔๕๘ - ๒๔๘๙ ๑๐. พระอาจ้ารย์แดง สุภทีฺ่โที่ พ.ศ. ๒๔๘๙ - ๒๔๙๗ ๑๑. พระคร้สังฆ์รักษ์ แป้น ฐานิสฺสโร พ.ศ. ๒๔๙๗ - ๒๕๑๑ ๑๒. พระคร้เที่ียน การุณิโก พ.ศ. ๒๕๑๒ - ๒๕๒๖ ๑๓. พระอธิการเสริม่ สุว่ณฺโณ พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๗ ๑๔. พระคร้โสภณปัญ่ญ่าภรณ์ พ.ศ. ๒๕๒๘ - ๒๕๓๒ ๑๕. พระม่หานว่ลื เขึ้ม่สจฺ้จ้ว่าที่ี พ.ศ. ๒๕๓๒ - ๒๕๓๗ ๑๖. พระคร้พิพัฒ่นธรรม่กิจ้ พ.ศ. ๒๕๓๗ ถ้งปัจ้จุ้บ้ัน การศ้กษาม่ีโรงเรียนพระปริยัต่ิธรรม่แผู้นกธรรม่เปิดสอนเม่ื�อ พ.ศ. ๒๔๗๕ ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

93

ที่้าวสุร้นาร้ี (ย่าโม)

วั​ัดศาลืาลือย Nai Mueang Subdistrict, Mueang Nakhon Ratchasima District, Nakhon Ratchasima Province

94

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT SALA LOI ตำาบลในเม่อง อำาเภอเม่องนคัร้ร้าชส่มา จังหวัดนคัร้ร้าชส่มา

หอหลวงพื่​่อโสธร้

ควัามืเปั็นมืา

ว่ั ด ศาลืาลือย ต่ั� ง อย้่ เ ลืขึ้ที่ี� ๒๐๕ ต่ำา บ้ลืในเม่ื อ ง อำาเภอเม่ืองนครราชัสีม่า จ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า ว่ัดศาลืาลือยเป็น สถานที่ี�ศักดิ�สิที่ธิ�ที่ี�ชัาว่โคราชัเคารพนับ้ถือเป็นอย่างม่ากเป็น เว่ลืากว่​่า ๒๐๐ ปี เม่ื�อครั�งที่้าว่สุรนารี (เกิด พ.ศ. ๒๓๑๔ เสีย ชัีว่ิต่ พ.ศ. ๒๓๙๕) เม่ื�อเสร็จ้ศ้กสงคราม่จ้ากทีุ่่งสัม่ฤที่ธิ� ขึ้ณะ ยกที่ัพกลืับ้เม่ืองนครราชัสีม่า ได้แว่ะพักบ้ริเว่ณที่​่าต่ะโก แลืะ

ได้สง�ั ให้ที่หารที่ำาแพเป็นร้ปศาลืา เสีย� งที่ายลือยไปต่าม่ลืำาต่ะคอง พร้อม่ต่ัง� จ้ิต่อธิษฐาน หากแพร้ปศาลืานี � ลือยไปต่ิดอย้ ่ ณ ที่ีแ� ห่ง ใด จ้ะสร้างว่ัดไว่้เป็นอนุสรณ์ ซ่้�งแพได้ลือยไปต่ิดอย้่ริม่ฝั่ั�งขึ้ว่า ขึ้องลืำาต่ะคองซ่้ง� เป็นว่ัดร้าง จ้​้งได้สร้างพระอุโบ้สถเม่ือ� ปี พ.ศ. ๒๓๗๐ จ้นถ้งปัจ้จุ้บ้ันปี พ.ศ. ๒๕๖๔ รว่ม่อายุได้ ๑๙๔ ปี แลืะเป็น ว่ัดศาลืาลือยในปัจ้จุ้บ้ัน

อุโบสถ ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

95

พระเทพรัตินดิลืก (วัิจ้ิติร จ้ิติฺติทนฺโติ)

ที�ปัรืึกษ์าเจ้าคณะจังหวั​ัดนครืรืาชัสิีมุา (ธรืรืมุยุต) / เจ้าอาวัาสิวั​ัดศาล่าล่อย

บ่รรพชัา

ว่ันที่ี� ๕ เดือนธันว่าคม่ พ.ศ. ๒๕๐๐ ณ ว่ัดสุที่ธจ้ินดา

ว่ิจ้ต่ิ ร จ้ิต่ตฺ่ ที่นฺโต่ อายุ ๗๘ พรรษา ๕๓ น.ธ. เอก, ป.ธ. จ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า ๕ , ศน.ด. (กิต่ต่ิม่ศักดิ)� ว่ัดศาลืาลือย ต่ำาบ้ลืในเม่ือง อำาเภอเม่ือง พระอุปัชัฌาย์ พระคร้สุที่ธศีลืสังว่ร (สุว่รรณ นนฺที่ิโย) นครราชัสีม่าจ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า

ว่ัดสุที่ธจ้ินดา จ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า อัติชัีวัปัระวั​ัติ​ิพระเทพรัตินดิลืก

ปั​ัจ้จุ้บ่ันดำารงติำาแหน่ง

๑. เจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า (ธรรม่ยุต่)

๒. เจ้​้าอาว่าสว่ัดศาลืาลือย

อุปัสมืบ่ท

ว่ันที่ี� ๓๐ เดือนม่ิถุนายน พ.ศ. ๒๕๐๖ ณ พัที่ธสีม่า ว่ัดสุที่ธจ้ินดาจ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า

พระอุปัชัฌาย์ พรืะธรืรืมุบั​ัณฑิ​ิต (ญ่าณ ญ่าณชัาโล่ สถานะเดิมื ปั.ธ. ๕) ว่ัดสุที่ธจ้ินดา จ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า

ชัื�อ ว่ิจ้ิต่ร นาม่สกุลื พิม่พ์งาม่ เกิดว่ัน ว่ันที่ี� ๙ เดือน พระกรรม่ว่าจ้าจ้ารย์ พรืะศรืีวัรืญ่าณ (ณรืงค์ โฆสิโก พฤศจ้ิกายน พ.ศ. ๒๔๘๖ บ้ิดา นายแดง ม่ารดา นางชัาดา ปั.ธ. ๗) บ้​้านเลืขึ้ที่ี � ๑ หม่้ที่​่ ี� ๑๔ ต่ำาบ้ลืเบ้ิด อำาเภอรัต่นบุ้ร ี จ้ังหว่ัดสุรนิ ที่ร์ พระอนุสาว่นาจ้ารย์ พรืะมุหาสิงค์ เขมุงฺกโรื ปั.ธ.๗

96

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

พื่ร้ะบร้มสาร้ีร้ิกธาตุ

วัิทยฐานะ

พ.ศ. ๒๕๐๐ สำาเร็จ้การศ้กษา ชั​ัน� ม่ัธยม่ศ้กษาปีที่ �ี ๓ โรงเรียนรัต่นศ้กษา (อุดม่ว่ิที่ย์) อำาเภอรัต่นบุ้ร ี จ้ังหว่ัดสุรนิ ที่ร์

พ.ศ. ๒๕๐๓ สอบ้ไลื่ ไ ด้ น.ธ.เอก สำา นั ก เรี ย น ว่ัดสุที่ธจ้ินดา อำาเภอเม่ืองนครราชัสีม่า จ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า

พ.ศ. ๒๕๑๒ สอบ้ไลื่ ไ ด้ ป.ธ.๕ สำา นั ก เรี ย น ว่ัดบ้ว่รนิเว่ศว่ิหาร เขึ้ต่พระนคร กรุงเที่พม่หานคร

พ.ศ. ๒๕๔๕ ได้รบ้ั ประที่านปริญ่ญ่าบ้ัต่ร ศาสนศาสต่ร ม่หาบ้ัณฑิ​ิต่ กิต่ต่ิม่ศักดิ � สาขึ้าว่ิชัาพระพุที่ธศาสนา ม่หาว่ิที่ยาลืัย ม่หาม่กุฏิราชัว่ิที่ยาลืัย

พ.ศ. ๒๕๕๑ ได้รบ้ั ประที่านปริญ่ญ่าบ้ัต่ร ศาสนศาสต่ร ดุษฎีบ้ัณฑิ​ิต่ กิต่ต่ิม่ศักดิ� สาขึ้าพุที่ธศาสต่ร์ ม่หาว่ิที่ยาลืัย ม่หาม่กุฏิราชัว่ิที่ยาลืัย

การศ้ ก ษาพิ เ ศษ เขึ้​้ า รั บ้ การฝั่ึ ก อบ้รม่โรงเรี ย น พระสังฆ์าธิการชั​ั�นส้ง คณะธรรม่ยุต่ รุ่นที่ี� ๑ พ.ศ. ๒๕๑๕

พื่ร้ะปิร้ะธานในอุโบสถ

เที่พื่ที่ันใจ ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

97

หลวงพื่​่อโสธร้

งานปักครอง

พ.ศ. ๒๕๑๔ เป็นเจ้​้าอาว่าสว่ัดศาลืาลือย

พ.ศ. ๒๕๑๔ เป็นเจ้​้าคณะอำาเภอเม่ือง - ปากชั่อง - สีคิ�ว่บ้ัว่ใหญ่​่ - ขึ้าม่ที่ะเลืสอ (ธรรม่ยุต่)

พ.ศ. ๒๕๑๖ เป็นผู้​้​้รกั ษาการแที่นเจ้​้าอาว่าสว่ัดศาลืาที่อง

พ.ศ. ๒๕๑๖ เป็นผู้​้​้รกั ษาการแที่นเจ้​้าคณะอำาเภอ จ้ักราชั - โชัคชั​ัย - ปักธงชั​ัย แลืะอำาเภอ จ้ังหว่ัดบุ้รีรัม่ย์ (ธรรม่ยุต่)

พ.ศ. ๒๕๒๒ เป็นผู้​้​้รกั ษาการแที่นเจ้​้าอาว่าสว่ัดศาลืาที่อง (ครั�งที่ี� ๒)

พ.ศ. ๒๕๒๔ เป็นผู้​้​้รกั ษาการแที่นเจ้​้าอาว่าสว่ัดศาลืาที่อง (ครั�งที่ี� ๓)

พ.ศ. ๒๕๒๙ เป็นผู้​้ร้ กั ษาการแที่นเจ้​้าอาว่าสว่ัดว่ชัิราลืงกรณว่ราราม่ ว่ัดในพระนาม่าภิไธยขึ้องสม่เด็จ้พระบ้รม่โอรสาธิราชั สยาม่ม่กุฎราชักุม่าร

พ.ศ. ๒๕๓๔ - ๒๕๓๖ เป็นผู้​้​้รกั ษาการแที่นเจ้​้าอาว่าสว่ัดว่ชัิราลืงกรณว่ราราม่ ในพระนาม่าภิไธยขึ้องสม่เด็จ้พระบ้รม่ โอรสาธิราชั สยาม่ม่กุฎราชักุม่าร (ครั�งที่ี� ๒)

พ.ศ. ๒๕๔๒ เป็นผู้​้​้รักษาการแที่นเจ้​้าอาว่าสว่ัดว่ะภ้แก้ว่

พ.ศ. ๒๕๔๒ เป็นผู้​้​้รักษาการแที่นเจ้​้าอาว่าสว่ัดป่าสาลืะว่ัน

พ.ศ. ๒๕๒๖ เป็นผู้​้​้รักษาการแที่นเจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า (ธ) (สม่ัยที่ี� ๑)

พ.ศ. ๒๕๒๗ เป็นผู้​้​้รักษาการแที่นเจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า (ธ) (สม่ัยที่ี� ๒)

พ.ศ. ๒๕๒๘ เป็นเจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า (ธรรม่ยุต่)

พื่ร้ะเที่พื่ร้าหูที่ร้งคัรุ้ฑ

98

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

ภาพื่มุมสูง

หอพื่ร้ะเที่พื่ร้าหูที่ร้งคัรุ้ฑ

พื่ร้ะเศร้ษฐิีนวโกฏิ​ิ

งานการศึกษา

พ.ศ. ๒๕๐๗ เป็นคร้สอนพระปริยัต่ิธรรม่ สำานักศาสนศ้กษาว่ัดสุที่ธจ้ินดา พ.ศ. ๒๕๐๘ - ๒๕๑๐ เป็นคร้สอนพระปริยัต่ิธรรม่แผู้นกธรรม่ สำานักศาสนศ้กษาว่ัดศาลืาที่อง พ.ศ. ๒๕๐๔ - ๒๕๑๐ เป็นว่ิที่ยากรอบ้รม่ผู้​้​้ต่้องขึ้ัง เรือนจ้ำากลืางนครราชัสีม่า แลืะเรือนจ้ำากลืางคลืองไผู้่ พ.ศ. ๒๕๑๑ - ๒๕๑๓ เป็นคร้สอนพระปริยต่ั ธิ รรม่แผู้นกธรรม่บ้าลืี สำานักศาสนศ้กษา ว่ัดม่ัชัฌันต่ิการาม่ กรุงเที่พม่หานคร พ.ศ. ๒๕๑๗ - ๒๕๑๘ เป็นเลืขึ้านุการโรงเรียนพระสังฆ์าธิการ ส่ว่นภ้ม่ิภาคคณะธรรม่ยุต่ ณ ว่ัดสุที่ธจ้ินดา พ.ศ. ๒๕๒๗ เป็นรองประธานกรรม่การสอบ้บ้าลืี สนาม่หลืว่ง ประจ้ำาจ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า พ.ศ. ๒๕๒๘ เป็นเจ้​้าสำานักเรียนคณะจ้ังหว่ัด นครราชัสีม่า (ธรรม่ยุต่) พ.ศ. ๒๕๐๖ ถ้งปัจ้จุ้บ้ัน เป็นกรรม่การต่รว่จ้ขึ้​้อสอบ้ธรรม่ สนาม่หลืว่ง ขึ้องคณะสงฆ์​์ภาคต่ะว่ันออกเฉียงเหนือ (ธรรม่ยุต่) ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

99

วั​ัดพายัพ พระอารามืหลืวัง Nai Mueang Subdistrict, Mueang Nakhon Ratchasima District, Nakhon Ratchasima Province

100 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT PHAYAP (ROYAL TEMPLE) ตำาบลในเม่อง อำาเภอเม่องนคัร้ร้าชส่มา จังหวัดนคัร้ร้าชส่มา

ถำ�าหินงอกหินย้อย

หลวงพื่​่อพื่ลอย (พื่ร้ะพืุ่ที่ธที่​่ปิังกร้)

หลวงพื่​่อนาคัปิร้ก

หลวงพื่​่อขนมต้ม(พื่ร้ะอุลลุกมณ์่)

ควัามืเปั็นมืา

วั​ั ด พายั พ เป็ น วั​ั ด โบ้รีาณปรีะจีำา เมื อี งนครีรีาชื่สี ม า ตั้ั�งอีย่�ที่างที่ิศพายัพขอีงเสาหลักเมือีง ซึ่้�งเป็นที่ิศที่ี�ใชื่�ในการี ปรีะกอีบ้พิธปี รีาบ้ข�าศ้กศัตั้รี่หม่ม� ารี และล�างอีาถิ่รีรีพ์สงิ� ชื่ัวั� รี�าย ตั้�าง ๆ หลังจีากที่ีม� กี ารีสรี�างเมือีงนครีรีาชื่สีมาเสรี็จีแล�วั จี้งที่รีง โปรีดเกล�าฯ ให�สรี�างวั​ัดข้น� ไวั�ปรีะจีำาที่ิศ อีย่ภ� ายในกำาแพงเมือีงเก�า เพื�อีให�ปรีะชื่าชื่นได�อีย่�ใกล�ชื่ิดกับ้วั​ัด จีะได�รี�วัมกันที่ำาน้บ้ำารี้งวั​ัด ไวั�เป็นที่ี�พ้�งที่างจีิตั้ใจี เพรีาะชื่าตั้ิ ศาสนา และพรีะมหากษัตั้รีิย์ อีย่�ค่�กันมาโดยตั้ลอีดที่้กย้คสมัย เมื�อีปรีะชื่าชื่นอีย่�รีวัมกันเป็น ปึกแผู้�นเป็นอีันดีแล�วั ก็จีะชื่�วัยปกป้อีงรีักษาบ้�านเมือีง เอีาไวั�ได� ด�วัย ดังนั�น วั​ัดที่ี�ตั้ั�งอีย่�ที่างด�านที่ิศพายัพขอีงเสาหลักเมือีงจี้ง ที่รีงโปรีดเกล�าฯ ให�ตั้ั�งชื่ื�อีวั​ัดปรีะจีำาที่ิศนี�วัา� วั​ัดพายัพ

วั​ัดพายัพ ได�รีบ้ั พรีะรีาชื่ที่าน เป็นวั​ัดพรีะอีารีามหลวัง ชื่ั�นตั้รี​ี เมื�อีวั​ันที่ี� ๒๙ เดือีนมิถิ่้นายน พ.ศ. ๒๕๕๑

ร้อยพื่ร้ะพืุ่ที่ธบาที่

ปิางนมัสการ้

สมเด็จพื่ร้ะพืุ่ที่ธอังคั่ร้สสุคัตศาสดา ปิร้ะที่านปิฐิมเที่ศนา พื่ร้ะธร้ร้มจักร้พื่ิที่ักษ์ปิร้ะชา

อาคารเสนาสนะ ๑. พรีะอี้โบ้สถิ่หินอี�อีน ๒. ศาลาการีเปรี​ียญ

๓. ก้ฏสิ งฆ์ จีำานวัน ๔ หลัง ๔. หอีปรีะชื่้มสงฆ์จีังหวั​ัดนครีรีาชื่สีมา ๕. หอีรีะฆังที่รีงบ้​้ษบ้ก ๖. หอีกลอีง ๗. ห�อีงสม้ดปรีิยัตั้ิปกรีณ์ ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

101

ด้านข้างอุโบสถ

สมเด็จพื่ร้ะพืุ่ที่ธอังคั่ร้สสุคัตศาสดา ปิร้ะที่านปิฐิมเที่ศนา พื่ร้ะธร้ร้มจักร้พื่ิที่ักษ์ปิร้ะชา

วั​ั ด พายั พ เป็ น โรีงเรี​ี ย นพรีะปรีิ ยั ตั้ิ ธ รีรีมแผู้นกบ้าลี ปรีะจีำาจีังหวั​ัดแห�งที่ี� ๓ มีพรีะภิกษ้สามเณรีอีย่�ในสังกัดศ้กษา เล�าเรี​ียนพรีะปรีิยตั้ั ธิ รีรีม และการีศ้กษาที่้กรีะดับ้ คือีแผู้นกธรีรีม - บ้าลีมธั ยม อี้ดมศ้กษาตั้ัง� แตั้� พ.ศ. ๒๕๒๐ - ๒๕๔๙ เฉลีย� จีำานวัน ปีละ ๑๐๐ รี่ป

วงล้อธร้ร้มจักร้

กุฏิ​ิวายุภักษ์

พระมืหาพงษ์เชัฏิฐ์ ธีรวัำโส (ปั.ธ.๙, พธ.บ่, ค.มื) ผู้รักษาการแทนเจี้าอีาวัาสวั​ัดพายัพ พระอีารามืหลำวัง

สิ�งก่อสร้างสำาคัญ่

๑. พรีะอี้โบ้สถิ่ที่รีงเรีือีสำาเภาสมัยอีย้ธยาตั้อีนปลาย ๑

๒. มีหอีไตั้รีที่รีงไที่ย สรี�างด�วัยไม�สอีงชื่ั�น ๑ หลัง

๓. ก้ฏิสงฆ์ที่รีงไที่ย เป็นไม�มีใตั้�ถิ่้น ๑ หลัง

๔. สรีะนำ�าชื่าวับ้�าน ใชื่�บ้รีิโภคได�จีำานวัน ๕ สรีะ

ปั จี จี้ บ้ั น วั​ั ด พายั พ เป็ น วั​ั ด พั ฒ นาตั้ั วั อีย� า งดี เ ด� น พ.ศ. ๒๕๒๖ วั​ัดพายัพ เป็นสำานักเรี​ียนพรีะปรีิยตั้ั ธิ รีรีมตั้ัวัอีย�างดีเด�น พ.ศ. ๒๕๒๖

ซึุ้มปิร้ะตูวัด

102 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

ศาลาธร้ร้มโฆัษ

หอร้ะฆั​ัง

พื่ญาคัรุ้ฑ

ภาพื่มุมสูง

การบ่ริหารแลืะการปักครอง

๑. พรีะครี่ปลัดหรี�าย อีินฺที่โชื่โตั้ พ.ศ. ๒๔๖๙ - ๒๕๐๗

๒. พรีะศรี​ีวัรีาภรีณ์ (พิศวัง พ้ทีฺ่ธสโรี ป.ธ.๙) พ.ศ. ๒๕๐๗ - ๒๕๒๐

๓. พรีะรีาชื่วัิมลโมลี (ดำารีง ที่ิฏฐธมฺโม ป.ธ.๙, ศษ.ด.) พ.ศ. ๒๕๒๐ - ๒๕๕๙

๔. พรีะมหาพงษ์เชื่ฏฐ์ ธีรีวัำโส (ป.ธ.๙, พธ.บ้, ค.ม) พ.ศ. ๒๕๕๙ ถิ่้งปัจีจี้บ้ัน ผู้่�รีักษาการีแที่นเจี�าอีาวัาสวั​ัดพายัพ พรีะอีารีามหลวัง

พื่ร้ะบร้มร้าชานุสาวร้ียส์ มเด็จพื่ร้ะนาร้ายณ์​์มหาร้าช

พื่ร้ะบร้มร้าชานุสาวร้ียส์ มเด็จ พื่ร้ะนาร้ายณ์​์มหาร้าช

พื่ร้ะศร้ีวร้าภร้ณ์​์ (พื่ิศวง พืุ่ที่ธฺ สโร้ ปิ.ธ.๙) อนุสาวร้ีย์อด่ตเจ้าอาวาส

หอปิร้ะชุมสงฆั์จงั หวัดนคัร้ร้าชส่มา ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

103

วั​ัดหลืักร้อย (วั​ัดปั่า) Non Thai Subdistrict, Non Thai District, Nakhon Ratchasima Province

104 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT LAK ROI (WAT PA)

ตำาบลโนนไที่ย อำาเภอโนนไที่ย จังหวัดนคัร้ร้าชส่มา

ควัามืเปั็นมืา

ว่ัดหลืักร้อย (ว่ัดป่า) ต่ัง� อย้ที่​่ ี� บ้​้านหลืักร้อย เลืขึ้ที่ี � ๑๐๐ หม่้่ที่ี� ๙ ต่ำาบ้ลืโนนไที่ย อำาเภอโนนไที่ย จ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า สังกัดคณะสงฆ์​์ม่หานิกาย ที่ี�ดินต่ั�งว่ัด ม่ีเนื�อที่ี� ๑๘ ไร่ ๒ งาน ๒๐ ต่ารางว่า ม่ีที่ธ�ี รณีสงฆ์​์ จ้ำานว่น ๕ แปลืง เนือ� ที่ี � ๒๐ ไร่ ๓ งาน ๖๐ ต่ารางว่า

ว่ัดหลืักร้อย (ว่ัดป่า) สร้างเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๑๖ โดยม่ี นายแจ้่ม่ เย็นหลืักร้อย ผู้​้ใ้ หญ่​่บ้า้ นหลืักร้อย นายพรม่ เป้าสันเที่ียะ เป็นผู้​้​้บ้ริจ้าคที่ีด� ินให้สร้างว่ัด แลืะม่ีพระคร้สิริภัที่ราภรณ์ เป็น ผู้​้​้นำาก่อสร้าง ได้ประกาศต่ั�งว่ัดในพระพุที่ธศาสนาเม่ื�อว่ันที่ี� ๑๔ เดือนธันว่าคม่ พ.ศ. ๒๕๓๘ ได้รบ้ั พระราชัที่านว่ิสงุ คาม่สีม่า เม่ือ� ว่ันที่ี � ๓๑ เดือนกรกฎาคม่ พ.ศ ๒๕๔๖ เขึ้ต่ว่ิสุงคาม่สีม่า กว่้าง ๔๐.๕๐ เม่ต่ร ยาว่ ๔๘.๕๐ เม่ต่ร

อาณาเขติ ที่ิศเหนือ ที่ิศใต่้ ที่ิศต่ะว่ันออก ที่ิศต่ะว่ันต่ก

จ้รดที่างสาธารณประโยชัน์ จ้รดที่างสาธารณประโยชัน์ จ้รดที่างสาธารณประโยชัน์ จ้รดที่างสาธารณประโยชัน์

ภาพื่มุมสูง

พื่ร้ะปิร้ะธานในอุโบสถ

อาคารเสนาสนะ

๑. อุโบ้สถ กว่้าง ๔๐ เม่ต่ร ยาว่ ๔๘ เม่ต่ร สร้างเม่ือ� ปี พ.ศ. ๒๕๓๘ เป็นอาคารคอนกรีต่เสริม่เหลื็ก

๒. ศาลืาการเปรียญ่ กว่้าง ๒๒ เม่ต่ร ยาว่ ๔๑ เม่ต่ร เป็นอาคารคอนกรีต่เสริม่เหลื็ก

๓. กุฏิสิ งฆ์​์ ๕ หลืัง กว่้าง ๕.๘๐ เม่ต่ร ยาว่ ๖.๒๐ เม่ต่ร เป็นอาคารคอนกรีต่เสริม่เหลื็ก

๔. หอสว่ดม่นต่์ ๑ หลืัง กว่้าง ๙ เม่ต่ร ยาว่ ๒๒ เม่ต่ร เป็นอาคารคอนกรีต่เสริม่เหลื็ก

๕. ฌาปนสถาน (เม่รุ) ๑ หลืัง กว่้าง ๘ เม่ต่ร ๑๔ เม่ต่ร เป็นคอนกรีต่เสริม่เหลื็ก

๖. ศาลืาปฏิ​ิบ้ต่ั ธิ รรม่บ้ำาเพ็ญ่กุศลื ๑ หลืัง กว่้าง ๒๐ เม่ต่ร ยาว่ ๔๕ เม่ต่ร ๗. ห้องนำา� ห้องสุขึ้า ๔ หลืัง กว่้าง ๔ เม่ต่ร ยาว่ ๑๒ เม่ต่ร จ้ำานว่น ๕๐ ห้อง เป็นอาคารคอนกรีต่เสริม่เหลื็ก

กำาแพื่งอุโบสถ ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

105

การบ่ริหารแลืะการปักครอง

๑. พระคร้สิริภัที่ราภรณ์ (นิยม่ สุภทีฺ่โที่) องค์ปฐม่ เจ้​้าอาว่าส นำาสร้างว่ัดแลืะถาว่รว่ัต่ถุที่ง�ั หม่ด พ.ศ. ๒๕๓๘ - ๒๕๖๑ ย้ายไปเป็นเจ้​้าอาว่าสว่ัดประชัานิยม่ ๒. พระอธิการประเสริฐ ว่รสทีฺ่โที่ พ.ศ. ๒๕๖๑ ถ้งปัจ้จุ้บ้นั ปัระวั​ัติ​ิเจ้​้าพระอธิการปัระเสริฐ วัรสทฺโท พระอธิการประเสริฐ ฉายา ว่รสทีฺ่โที่ อายุ ๗๕ พรรษา ๑๙ ว่ิที่ยฐานะ น.ธ.โที่ ว่ัดหลืักร้อย ต่ำาบ้ลืโนนไที่ย อำาเภอ โนนไที่ย จ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า ปัจ้จุ้บ้ันต่ำาแหน่ง เจ้​้าอาว่าสว่ัด หลืักร้อย พระครูสิริภทั ราภรณ์ สิถานะเดิมุ เจ้​้าอาว่าสองค์ปฐม่ว่ัดหลืักร้อย (ว่ัดป่า)

ชัื�อ ประเสริฐ นาม่สกุลื รัต่นโกสุม่ภ์ ปี จ้อ ว่ันที่ี � ๑๗ เดือนม่ีนาคม่ พ.ศ. ๒๔๘๙ บ้ิดาชัื�อ นายเลื​ื�อน รัต่นโกสุม่ภ์ บัรืรืพชัาอุปัสิมุบัท ว่ันที่ี� ๒๒ เดือนธันว่าคม่ พ.ศ. ๒๕๔๔ ว่ัดโนนไที่ย ม่ารดาชัื�อ นางผู้ิน รัต่นโกสุม่ภ์ อย้่บ้​้านเลืขึ้ที่ี � ๑๒๑ ซ่.ม่ิต่รภาพ หม่้่ ที่ี� ๘ ต่ำาบ้ลืในเม่ื อ ง อำาเภอเม่ื อ งนครราชัสี ม่ า จ้ั ง หว่ั ด ต่ำาบ้ลืโนนไที่ย อำาเภอโนนไที่ย จ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า พรืะอุปั​ัชัฌาย์ พระคร้สิริภัที่ราภรณ์ ว่ัดหลืักร้อย นครราชัสีม่า ต่ำาบ้ลืโนนไที่ย อำาเภอโนนไที่ย จ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า พรืะกรืรืมุวัาจาจารืย์ พระสลืะ ฐิต่ญ่าโณ ว่ัดโนนไที่ย ต่ำาบ้ลืโนนไที่ย อำาเภอโนนไที่ย จ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า พรืะอนุ สิ าวันาจารืย์ พระคร้ โ อภาสกิ จ้ จ้านุ ก้ ลื ว่ัดศิรบ้ิ า้ นไร่ ต่ำาบ้ลืโนนไที่ย อำาเภอโนนไที่ย จ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า วัิทยฐานะ

พ.ศ. ๒๕๕๖ สอบ้ได้นกั ธรรม่ชั​ัน� โที่ ว่ัดหลืักร้อย อำาเภอ โนนไที่ย สำานักเรียนคณะจ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า

พ.ศ. ๒๕๐๔ สำาเร็จ้การศ้กษาระดับ้ประถม่ศ้กษาปีที่ �ี ๔ จ้ากโรงเรียนว่ัดหลืักร้อย ต่ำาบ้ลืปรุใหญ่​่ อำาเภอเม่ืองนครราชัสีม่า จ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า พระครูโอภาสกิจ้จ้านุกูลื งานปักครือง รองเจ้​้าคณะอำาเภอโนนไที่ย / เจ้​้าอาว่าสว่ัดหลืักร้อย (ว่ัดป่า)

ว่ันที่ี � ๑๐ เดือนกรกฎาคม่ พ.ศ. ๒๕๖๑ ได้รับ้แต่​่งต่ั�ง เป็นเจ้​้าอาว่าสว่ัดหลืักร้อย (ว่ัดป่า) ต่ำาบ้ลืโนนไที่ย อำาเภอโนนไที่ย จ้ังหว่ัดนครราชัสีม่า

พระอธิการปัระเสริฐ วัรสทฺโท ภาพื่มุมสูง

106 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

เจ้​้าอาว่าสว่ัดหลืักร้อย (ว่ัดป่า)

พื่ร้ะพืุ่ที่ธรู้ปิร้อบอุโบสถ

พื่ร้ะสมเด็จองคั์ปิฐิม

เจด่ย์พื่ร้ะธาตุพื่นมจำาลอง ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

107

วั​ัดพระธาติุพนมืวัรมืหาวัิหาร That Phanom Subdistrict, That Phanom District, Nakhon Phanom Province

108 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT PHRA THAT PHANOM WORAMAHAWIHAN

ตำาบลธาตุพื่นม อำาเภอธาตุพื่นม จังหวัดนคัร้พื่นม

โที่ณ์พื่ร้าหมณ์​์

ปิักตูขง นางเที่วาและเที่พื่าร้ักษ์

ปัระวั​ัติ​ิวั​ัดพระธาติุพนมืวัรมืหาวัิหาร

ว่ัดพระธาตุ่พนม่ว่รม่หาว่ิหาร ต่ัง� อย้เ่ ลืขึ้ที่ี � ๑๘๓ หม่้ที่​่ �ี ๑๓ ต่ำาบ้ลืธาตุ่พนม่ อำาเภอธาตุ่พนม่ จ้ังหว่ัดนครพนม่ ห่างจ้ากแม่​่นา�ำ โขึ้ง ประม่าณ ๗๐๐ เม่ต่ร ได้ รั บ้ พระราชัที่านว่ิ สุ ง คาม่สี ม่ า ปีพุที่ธศักราชั ๒๐๐๐ แลืะได้รับ้ยกฐานะเป็นพระอาราม่หลืว่ง ชั​ั�นเอก ชันิด ว่รม่หาว่ิหาร เม่ื�อปีพุที่ธศักราชั ๒๔๘๕ องค์พระธาติุพนมืบ่รมืเจ้ดีย์ ม่ีลืักษณะเป็นเจ้ดีย์รป้ สี�เหลืี�ยม่จ้ตุ่รสั ก่อด้ว่ยอิฐกว่้าง ด้านลืะ ๑๒.๓๓ เม่ต่ร ส้ง ๕๓ เม่ต่ร ยอดฉัต่รที่องคำาส้ง ๔ เม่ต่ร ม่ีกำาแพงลื้อม่รอบ้ ๔ ด้าน ๓ ชั​ั�น ประดิษฐานอย้่บ้นภ้กำาพร้า ในปั จ้ จุ้ บ้ั น ด้ ว่ ยแรงศรั ที่ ธาขึ้องพุ ที่ ธศาสนิ ก ชันที่ี� ม่ี ต่​่ อ องค์พระธาตุ่พนม่ จ้​้งพร้อม่ใจ้กันหุ้ม่ยอดนำ�าค้าง แลืะปลืียอด องค์พระธาตุ่พนม่ด้ว่ยที่องคำาบ้ริสุที่ธิ�นำ�าหนักรว่ม่ ๙๐.๘๖๘ กิโลืกรัม่ แลืะต่ั�งแต่​่โบ้ราณกาลืขึ้องทีุ่กปีขึ้องว่ันขึ้​้�น ๘ คำ�า ถ้ง แรม่ ๑ คำ�า เดือน ๓ จ้ะม่ีงานนม่ัสการพระธาตุ่พนม่ประจ้ำาปี ปั จ้ จุ้ บ้ั น ว่ั ด พระธาตุ่ พ นม่ ว่รม่หาว่ิ ห าร ม่ี พระเที่พว่รมุ่ นี (สำาลืี ปญฺ​ฺญ่าว่โร ป.ธ.๕) เจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดนครพนม่ เป็นเจ้​้าอาว่าส

สถูปิเจ้าร้าชคัรู้หลวงโพื่นสะเม็ก

ต่าม่ต่ำานานพระธาตุ่พนม่ อุรงั คนิที่านกลื่าว่ว่​่า สม่ัยหน้ง� ในปัจ้ฉิม่โพธิกาลื พระสัม่ม่าสัม่พุที่ธเจ้​้าพร้อม่พระอานนที่์ ได้เสด็จ้เหาะลืงที่ีด� อนกอนเนา ที่างที่ิศต่ะว่ันออก แลื้ว่เสด็จ้ไปยัง หนองคันแที่เสือ� นำา� (เว่ียงจ้ันที่น์) ได้ม่พี ทีุ่ ธพยากรณ์ว่า่ สถานที่ีน� � ี อนาคต่จ้ะเกิดเม่ืองใหญ่​่เป็นที่ี�ประดิษฐานพระพุที่ธศาสนา จ้ากนั�นได้ประที่านรอยพระพุที่ธบ้าที่ไว่้ที่ี� โพนฉัน (พระบ้าที่ โพนฉั น ) อย้่ ต่ รงขึ้​้ า ม่อำา เภอโพนพิ สั ย จ้ั ง หว่ั ด หนองคาย แลื้ว่เสด็จ้ม่าที่ี�พระบ้าที่เว่ินปลืา ซ่้�งอย้่เหนือเม่ืองนครพนม่ ปัจ้จุ้บ้ัน ที่รงม่ีพุที่ธพยากรณ์ที่ี�ต่�ังเม่ืองม่รุกขึ้นคร (นครพนม่) แลื้ว่เสด็จ้ประที่ับ้พักแรม่ที่ีภ� ก้ ำาพร้าหน้ง� ราต่รี รุง่ ขึ้​้น� ได้เสด็จ้ขึ้​้าม่ แม่​่นำ�าโขึ้งไปบ้ิณฑิบ้าต่ที่ี�เม่ืองศรีโคต่บ้​้ร เนื�องจ้ากที่รงม่ีพระ ชันม่ายุ ๘๐ พรรษา จ้​้ ง ประที่ั บ้ นั� ง พั ก ที่ี� ร่ ม่ ต่้ น รั ง ต่้ น หน้� ง (พระธาตุ่อิงฮัง) แลื้ว่เสด็จ้เหาะกลืับ้ม่าเสว่ยพระกระยาหาร ที่ำาภัต่กิจ้ที่ี�ภ้กำาพร้าดังเดิม่ ระหว่​่างที่ี�ที่รงเสว่ยนั�น พระอินที่ร์ ได้เสด็จ้ม่าเขึ้​้าอุปัฏิฐากรับ้ใชั้ พระพุที่ธองค์จ้​้งที่รงม่ีปฏิ​ิสันถาร ถ้งสาเหตุ่ที่ไี� ด้ม่าประที่ับ้ที่ีภ� ก้ ำาพร้ากับ้พระอินที่ร์ พระอินที่ร์ได้ ต่รัสที่้ลืต่อบ้ว่​่า เป็นพุที่ธประเพณีขึ้องพระสัม่ม่าสัม่พุที่ธเจ้​้า ที่ั�ง ๓ พระองค์ที่ี�ผู้่านม่าในภัที่รกัปป์นี� ที่ี�พุที่ธสาว่กจ้ะนำา พระบ้รม่สารีริกธาตุ่ม่าบ้รรจุ้ไว่้ที่ี�ภ้กำาพร้าแห่งนี� ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

109

จ้ากนัน� ได้เสด็จ้ไปยังหนองหารหลืว่ง ที่รงเที่ศนาธรรม่ โปรดพญ่าสุว่รรณพิงคารพร้อม่พระเที่ว่ี ที่รงประที่านรอยพระพุที่ธบ้าที่ แลื้ว่เสด็จ้กลืับ้พระเชัต่ว่ัน ที่รงดับ้ขึ้ันธปรินิพพาน ณ เม่ืองกุสินารา

ขึ้ณะที่ี�ม่ัลืลืกษัต่ริย์ที่ั�งหลืายพยายาม่ถว่ายพระเพลืิง พระสรีระไม่​่สำาเร็จ้อย้น่ นั� ต่​่อเม่ือ� พระม่หากัสสปเถระม่าถ้งแลืะ ได้อธิษฐานขึ้อให้พระบ้รม่สารีริกธาตุ่ที่ี�จ้ะไปประดิษฐานที่ี� ภ้กำาพร้าได้เสด็จ้ม่าอย้่บ้นฝั่​่าม่ือ ดังนี�แลื้ว่ พระอุรังคบ้รม่สารีริกธาตุ่ ๘ องค์ อันม่ีสัณฐานสีคลื้ายดอกพิกุลืแห้ง ๒ องค์ สีดอกพิกุลืสด ๓ องค์ แลืะสีขึ้าว่คลื้ายงาชั้าง ๓ องค์ ก็เสด็จ้ ประดิษฐานบ้นฝั่​่าม่ือขึ้​้างขึ้ว่าขึ้องพระม่หากัสสปเถระ ที่ันใดนัน� เต่โชัธาตุ่ ก็ ลืุ ก โชัต่ิ ชั่ ว่ งชัำา ระพระสรี ร ะขึ้องพระพุ ที่ ธองค์ อย่างน่าอัศจ้รรย์

สถูปิอิฐิพื่ร้ะธาตุพื่นมองคั์เดิม

ปี พ.ศ. ๘ พระม่หากัสสปเถระพร้อม่ด้ว่ยพระอรหันต่์ ๕๐๐ องค์ ได้อัญ่เชัิญ่พระอุรังคบ้รม่สารีริกธาตุ่ นำาเหาะเสด็จ้ ลืงที่ี�ดอยแที่​่น (ภ้เพ็กในปัจ้จุ้บ้ัน) แลื้ว่เขึ้​้าไปบ้ิณฑิบ้าต่ที่ี�เม่ือง หนองหารหลืว่ง เพื�อเป็นการแจ้​้งขึ้่าว่ให้พญ่าสุว่รรณพิงคาร ที่ราบ้ พญ่าสุว่รรณพิงคารจ้​้งได้แจ้​้งขึ้่าว่ไปยังเจ้​้าเม่ืองอีก ๔ เม่ืองอันได้แก่ พญ่านันที่เสนแห่งเม่ืองศรีโคต่บ้​้ร พญ่าจุ้ลืณี พรหม่ที่ัต่ แห่งเม่ืองจุ้ลืณี พญ่าอินที่ปัต่ถนครแห่งเม่ืองอินที่ปัต่ถนคร พญ่าคำาแดงแห่งเม่ืองหนองหารน้อย ฉะนั�นพญ่าที่ั�ง ๕ พระองค์ อั น ม่ี พ ระม่หากั ส สปเถระเป็ น ประธานพร้ อ ม่ พระอรหันต่์ ๕๐๐ องค์ได้ยกที่ัพเสด็จ้ม่า ณ เนินภ้กำาพร้าริม่ฝั่ั�ง แม่​่นำ�าโขึ้ง ร่ว่ม่กันปัน� อิฐก่อเป็นองค์สถ้ปเจ้ดีย ์ ซ่้ง� แบ้บ้พิม่พ์ขึ้อง อิฐแต่​่ลืะก้อนกว่้างยาว่เที่​่ากับ้ฝั่​่าม่ือขึ้องพระม่หากัสสปเถระ ที่รงให้ขึุ้ดหลืุม่ลื้ก ๒ ศอกอันเป็นฐานราก เจ้​้าพญ่า ๔ พระองค์ พื่ิพื่ิธภัณ์ฑ์

110 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

กิจกร้ร้ม

ที่รงรับ้ผู้ิดชัอบ้ก่อสถ้ปพระองค์ลืะด้าน คว่าม่กว่้าง ๒ ว่า ส้ง ๒ ว่า เที่​่ากันที่ัง� ๔ ด้าน พญ่าสุว่รรณภิงคารรับ้ผู้ิดชัอบ้ก่อส่ว่นบ้น เป็นร้ปฝั่าลืะม่ีส้ง ๑ ว่า ที่ำาประต่้ ๔ ด้าน แลื้ว่ว่างเรียงไม่้จ้ว่ง ไม่้จ้ันที่น์ กฤษณา กระลืำาพัก คันธรส ชัม่พ้ นิโครธ แลืะไม่้รัง เป็นฟัืนเผู้าอิฐที่ี�ก่อสถ้ปเจ้ดีย์นั�นที่ำาการเผู้าอย้่ ๓ ว่ัน ๓ คืน ซ่้�งการก่อสถ้ปเจ้ดีย์นั�นพระม่หาเถระได้กำากับ้ด้แลืทีุ่กขึ้ั�นต่อน ด้ว่ยต่ัว่ขึ้องที่​่านเอง เม่ื�อสร้างอุโม่งค์ดงั กลื่าว่เสร็จ้แลื้ว่ พญ่าที่ั�ง ๕ ก็ได้บ้ริจ้าคขึ้องม่ีค่าบ้รรจุ้ไว่้ในอุโม่งค์เป็นพุที่ธบ้​้ชัา

จ้ากนั�นพระม่หากัสสปเถระ ก็อัญ่เชัิญ่พระอุรังคบ้รม่สารีริกธาตุ่เขึ้​้าบ้รรจุ้ภายใน แลื้ว่ปิดประต่้อุโม่งค์ที่ี�ที่ำาจ้าก ไม่้ประด้ใส่ดาลืที่ั�ง ๔ ด้าน แลืะให้นำาเสาศิลืาจ้ากเม่ืองกุสินารา ม่าฝั่ังไว่้ที่ี�ที่ิศต่ะว่ันออกเฉียงเหนือ แลืะสร้างร้ปอัสสมุ่ขึ้ีไว่้ที่ี� โคนเสาหน้ง� ต่ัว่ เพือ� เป็นหลืักชั​ัยม่งคลืแก่บ้า้ นเม่ืองในชัม่พ้ที่ว่ีป ศิลืาต่้นที่ี � ๒ นำาม่าจ้ากเม่ืองพาราณสี ฝั่ังไว่้ม่มุ่ ที่ิศต่ะว่ันออกเฉียงใต่้ แลืะสร้างร้ปอัสสมุ่ขึ้ไี ว่้ที่โี� คนต่้นอีกหน้ง� ต่ัว่ เพือ� คว่าม่เป็นม่งคลื แก่ ชัาว่โลืก ศิ ลืาต่้ นที่ี� ๓ นำาม่าจ้ากเม่ื อ งลืั งกา ฝั่ั งไว่้ ที่ี� มุ่ม่ ที่ิศต่ะว่ันต่กเฉียงใต่้ เพือ� เป็นม่งคลืแก่เที่ว่ดาแลืะม่นุษย์ที่งั� หลืาย ต่้นที่ี � ๔ นำาม่าจ้ากเม่ืองต่ักกศิลืา ฝั่ังไว่้ม่มุ่ ที่ิศต่ะว่ันต่กเฉียงเหนือ เพื�อเป็นม่งคลืแก่พระพุที่ธศาสนา

นอกจ้ากนี� พญ่าสุว่รรณพิงคารที่รงให้ชั่างแกะม่้า อาชัาไนยด้ว่ยศิลืาหันหน้าไปที่างที่ิศเหนือ เพือ� แสดงว่​่าพระบ้รม่สารีริกธาตุ่เสด็จ้ม่าที่างที่ิศที่างนั�น แลืะพระพุที่ธศาสนาจ้ัก เจ้ริ ญ่ รุ่ ง เรื อ งจ้ากเหนื อ ม่าใต่้ พระม่หากั ส สปเถระที่​่ า น ให้ชัา่ งแกะม่้าพลืาหกจ้ากหินศิลืาอีกต่ัว่หน้ง� ให้คก้่ นั โดยหันหน้า ไปที่างที่ิศเหนือ เพื�อเป็นปริศนาว่​่า พญ่าศรีโคต่บ้​้รจ้ักสถาปนา พระอุรังคธาตุ่ไว่้ต่ราบ้เที่​่า ๕,๐๐๐ พระว่ัสสา

องค์พระธาติุพนมืบ่รมืเจ้ดีย์ได้รับ่การบู่รณปัฏิ​ิสังขรณ์มืาติามืลืำาดับ่คือ

พ.ศ. ๘

พ.ศ. ๕๐๐

พ.ศ. ๒๒๓๖

พ.ศ. ๒๓๕๐

พ.ศ. ๒๔๔๔

พ.ศ. ๒๔๘๓

พ.ศ. ๒๕๑๘

พ.ศ. ๒๕๒๒

พระม่หากัสสปเถระพร้อม่พระอรหันต่์ ๕๐๐ องค์ แลืะเจ้​้าพญ่าที่ัง� ห้า ได้สร้างสถ้ปบ้รรจุ้พระอุรงค- บ้รม่สารีริกธาตุ่ พระอรหันต่์ ๕ องค์ ม่ีพญ่าสุม่ิต่ธรรม่ว่งศาให้การอุปถัม่ภ์ ได้ต่​่อเต่ิม่สถ้ปให้ส้งขึ้​้�นเป็นชั​ั�นที่ี� ๒ ส้ง ๒๔ เม่ต่ร แลื้ว่อาราธนาพระอุรังคบ้รม่สารีริกธาตุ่ขึ้​้�นบ้รรจุ้ประดิษฐานชั​ั�นที่ี � ๒ เจ้​้าราชัคร้หลืว่งโพนสะเม่็ก (ญ่าค้ขึ้ี�หอม่) ปฏิ​ิสังขึ้รณ์องค์พระธาตุ่ให้ส้งขึ้​้�นเป็นครั�งที่ี� ๓ ม่ีคว่าม่ส้ง ๔๓ เม่ต่ร ยอดองค์พระธาตุ่สง้ อีก ๔ เม่ต่ร ที่ำาด้ว่ยสำาริดแลืะเหลื็กเปียก ฉัต่รที่ำาด้ว่ยที่องคำาประดับ้ ด้ว่ยเพชัรพลือยสีต่​่าง ๆ ๒๐๐ เม่็ด เจ้​้าอนุว่งศ์แห่งนครเว่ียงจ้ันที่น์ ได้ที่ำาฉัต่รที่องคำาใหม่​่ ประดับ้ด้ว่ยเพชัรพลือยสีต่​่าง ๆ ประม่าณ ๒๐๐ เม่็ด แลืะได้ที่ำาพิธียก เม่ื�อปี พ.ศ. ๒๓๕๖ พระคร้ว่ิโรจ้น์รัต่โนบ้ลื เจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดอุบ้ลืราชัธานี เจ้​้าอาว่าสว่ัดทีุ่่งศรีเม่ือง ได้ซ่​่อม่แซ่ม่โบ้กป้น ลืงรักปิดที่องส่ว่นบ้น ประดับ้แก้ว่ต่ิดดาว่ที่ี�ระฆ์ัง หุ้ม่ยอดด้ว่ยที่องคำา ป้ลืานพระธาตุ่ พร้อม่กันนั�น ยังได้ซ่​่อม่แซ่ม่กำาแพงชั​ั�นในแลืะชั​ั�นกลืาง รัฐบ้าลืสม่ัย จ้อม่พลื ป.พิบ้ลื้ สงคราม่ เป็นนายกรัฐม่นต่รี ได้ให้กรม่ศิลืปากรอันม่ีหลืว่งว่ิจ้ต่ิ รว่าที่การ เป็นหัว่หน้า ได้ต่อ่ ยอดให้ส้งชั้�นไปอีก ๑๐ เม่ต่ร รว่ม่เป็น ๕๗ เม่ต่ร ว่ันที่ี � ๑๑ สิงหาคม่ เว่ลืา ๑๙.๓๘ น. องค์พระธาตุ่พนม่ก็ได้ที่รุดต่ัว่ลื้ม่ลืงเพราะฐานอิฐที่ีผู้� ุกลื่อนแลืะ นำ�าหนักจ้ำานว่นม่ากที่ี�กดที่ับ้ กอปรกับ้ชั่ว่งระยะเว่ลืานั�นฝั่นต่กพายุลืม่แรงต่ิดต่​่อกันหลืายว่ัน ฉะนั�น รัฐบ้าลืร่ว่ม่กับ้ภาคประชัาชันได้รว่​่ ม่กันก่อสร้างองค์พระธาตุ่พนม่ครอบ้ในต่ำาแหน่งเดิม่ ร้ปแบ้บ้เดิม่ ขึ้​้�นม่าใหม่​่จ้นแลื้ว่เสร็จ้ในระยะเว่ลืาเพียงแค่ ๔ ปี ว่ันที่ี � ๒๒ ม่ีนาคม่ เว่ลืา ๑๔.๑๙ น. สม่เด็จ้พระอริยว่งศาคต่ญ่าน สม่เด็จ้พระสังฆ์ราชั (ว่าสน์ ว่าสโน) ที่รงยกฉัต่รที่องคำาประดิษฐานบ้นยอดองค์พระธาตุ่พนม่ ว่ันที่ี � ๒๓ ม่ีนาคม่ รุง่ ขึ้​้น� ต่รงกับ้รัต่นโกสินที่รศก ๑๙๘ เป็นที่ี � ๓๔ ในรัชักาลืพระบ้าที่สม่เด็จ้พระปรม่ินที่รม่หาภ้ม่ิพลือดุลืยเดชั จ้​้งที่รงพระกรุณาโปรดเกลื้าฯ ให้ม่ีพระราชัพิธีบ้รรจุ้พระอุรังคบ้รม่สารีริกธาตุ่ แลืะได้เสด็จ้พระราชัดำาเนินพร้อม่ด้ว่ยสม่เด็จ้พระนางเจ้​้าสิริกิต่�ิ พระบ้รม่ราชัินีนาถ ม่าประกอบ้ พระราชัพิธีอัญ่เชัิญ่พระบ้รม่สารีริกธาตุ่ ขึ้​้�นบ้รรจุ้ภายในองค์พระธาตุ่พนม่

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

111

พื่ร้ะองคั์แสนศาสดาภายในพื่ร้ะอุโบสถ

ลืำาดับ่เจ้​้าอาวัาส เว่้นพระอรหันต่์ ๕ ร้ป แลื้ว่ ต่าม่ที่ี�ม่ีปรากฏิ ดังนี�

๑. สม่เด็จ้พระเจ้​้าสังฆ์ราชัาสัที่ธรรม่โชัต่นาญ่าณว่ิเศษ (เจ้​้าราชัคร้หลืว่งโพนสะเม่็ก) พ.ศ. ๒๒๓๓ - ๒๒๔๕

๒. พระคร้กำ�า ไม่​่ที่ราบ้ พ.ศ. ที่ี�แน่ชั​ัด

๓. พระคร้ซ่ยุ เริม่� ต่้นไม่​่ที่ราบ้ชั​ัด แต่​่สน�ิ สุดที่ี � พ.ศ. ๒๔๔๐

๔. พระอุปัชัฌาย์ที่า พ.ศ. ๒๔๔๐ - ๒๔๕๘

๕. พระคร้ศิลืาภิรัต่ (หม่ี) พ.ศ. ๒๔๕๘ - ๒๔๗๙

๖. พระธรรม่ราชัานุว่ต่ั ร (แก้ว่ กนฺโต่ภาโส ป.ธ.๖) พ.ศ. ๒๔๘๐ - ๒๕๓๒

๗. พระธรรม่ปริยัต่ิมุ่นี (นว่น เขึ้ม่จ้ารี ป.ธ.๖) พ.ศ. ๒๕๓๓ - ๒๕๔๔

๘. พระโสภณเจ้ต่ิยาภิบ้าลื (สม่ สุม่โน ป.ธ.๓) พ.ศ. ๒๕๔๗

๙. พระเที่พว่รมุ่นี (สำาลืี ปญฺ​ฺญ่าว่โร ป.ธ.๕) พ.ศ. ๒๕๔๙ ถ้งปัจ้จุ้บ้ัน

เนินพื่ร้ะอร้หันต์

พระเทพวัรมืุนี (สำาลืี ปัญฺ​ฺญ่าวัโร ปั.ธ.๕) เจ้าอาวัาสิวั​ัดพรืะธาตุพนมุวัรืมุหาวัิหารื

112 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

เจ้าเฮื่อนสามพื่ร้ะองคั์

เสาอินที่ขีล

ต้นพื่ร้ะศร้ีมหาโพื่ธิ�

พื่ร้ะพืุ่ที่ธมาร้วิชัยศาสดา ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

113

วั​ัดมืหาธาติุ Nai Mueang Subdistrict, Mueang Nakhon Phanom District, Nakhon Phanom Province

114 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT MAHATHAT ตำาบลในเม่อง อำาเภอเม่องนคัร้พื่นม จังหวัดนคัร้พื่นม

ภาพื่วัดมหาธาตุ เม่�อปิี พื่.ศ. ๒๔๗๐

พื่ร้ะปิร้ะธานในอุโบสถ

ควัามืเปั็นมืา

วั​ั ด มหาธาตั้​้ ตั้ั� ง อีย่� เ ลขที่ี� ๗๗๒ ถิ่นนส้ น ที่รีวัิ จีิ ตั้ รี ตั้ำาบ้ลในเมือีง อีำาเภอีเมือีงนครีพนม จีังหวั​ัดนครีพนม มีเนือี� ที่ี� ๕ ไรี� ๒ งาน ๗๙ ตั้ารีางวัา ตั้ั�งวั​ัดเมื�อีปี พ.ศ. ๑๑๕๐ ได�รีับ้ พรีะรีาชื่ที่านวัิ ส้ ง คามสี ม า เมื� อี วั​ั น ที่ี� ๒๕ เดื อี นสิ ง หาคม พ.ศ. ๒๔๖๔ เดิมชื่ือี� วั�า วั​ัดมืิง� เมื​ือีง สันนิษฐานวั�า คงมีการีสรี�าง มาพรี� อี มกั บ้ เมื อี งนครีพนมในอีดี ตั้ ดิ น แดนที่ี� เ ป็ น จีั ง หวั​ั ด นครีพนมนี� เคยเป็นศ่นย์กลางขอีงอีาณาจีักรีศรี​ีโคตั้รีบ้่รีอีัน รี้�งเรีือีงในอีดีตั้ อีาณาจีักรีนี�เคยถิ่​่กขอีมปกครีอีงอีย่�รีะยะหน้�ง ตั้�อีมารีวัมอีย่ใ� นอีาณาจีักรีล�านชื่�าง ย้คตั้�อีมาชื่าวับ้�านนิยมเรี​ียก กันตั้ิดปากวั�า วั​ัดธาตุ เพรีาะผู้่เ� ฒ�าผู้่แ� ก� เล�าส่ล� ก่ หลานฟื้ังตั้�อี ๆ กั น มาวั� า ที่ี� วั​ั ด มิ� ง เมื อี งนี� มี เ จีดี ย์ เ ป็ น ที่ี� บ้ รีรีจี้ พ รีะอีรีหั น ตั้์ สารี​ีรีิกธาตั้​้ ภายในวั​ัดมิ�งเมือีงนี�มีธาตั้​้เจีดีย์ใหญ�บ้�าง เล็กบ้�าง หลายสิบ้อีงค์ เจี�าเมือีง ชื่าวับ้�านแตั้�ก�อีนนิยมสรี�างธาตั้​้เจีดีย์ เป็นที่ี�บ้รีรีจี้อีัฐิขอีงบ้ิดา มารีดา ป่​่ ย�า ตั้า ยาย วั​ัดมิ�งเมือีงนี� จี้งเตั้็มไปด�วัยธาตั้​้เจีดีย์เป็นจีำานวันมาก

อุโบสถ

พระธาตุนคร ปรีะดิษฐานอีย่ที่� วั�ี ดั มหาธาตั้​้ เป็นพรีะธาตั้​้ ที่รีงสี�เหลี�ยมจีัตั้รี้ สั กวั�างด�านละ ๕.๘๕ เมตั้รี ส่ง ๒๔ เมตั้รี มีลักษณะตั้ามแบ้บ้พรีะธาตั้​้พนมอีงค์เดิม สรี�างเมื�อีปี วั​ันที่ี � ๑๔ เดือีนก้มภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๖๓ เสรี็จีเมือี� วั​ันที่ี � ๗ เดือีนพฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๖๕ แตั้�เป็นพรีะธาตั้​้ที่ไ�ี ด�พรีะอีรีหันตั้ธาตั้​้จีากการีข้ดค�น รีื�อีถิ่อีนจีากพรีะธาตั้​้อีงค์เดิมแล�วัมาสรี�างเป็นอีงค์น �ี ภายในบ้รีรีจี้ พรีะอีรีหันตั้ธาตั้​้ พระบ้รมืสารีรกิ ธาตุ และพรีะพ้ที่ธรี่ปจีำานวันมาก อีุโบ้สถ (หลังปัจีจี้บ้ันปรีับ้ปรี้งจีากวัิหารี) ปรีับ้ปรี้ง สรี�างเมื�อี พ.ศ. ๒๔๗๕ แล�วัเสรี็จีเมื�อี พ.ศ. ๒๔๗๗ ภายใน ปรีะดิษฐานหลวังพ�อีอีงค์แสน (พรีะพ้ที่ธสำาเรี็จี) เป็นพรีะ ปรีะธานปางมารีวัิชื่ัย ศิลปะล�านชื่�าง

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

115

กุฏิ​ิหอีสมืุด สรี�างเมื�อีปี พ.ศ. ๒๔๘๐ แล�วัเสรี็จีเมื�อีปี พ.ศ. ๒๔๘๒ รี่ปแบ้บ้ที่รีงย้โรีป โรงเรียนพระป่ริยัติธรรมื สรี�างเมื�อีปี พ.ศ. ๒๕๓๕ แล�วัเสรี็จีเมื�อีปี พ.ศ. ๒๕๓๙ เปิดการีเรี​ียนการีสอีนพรีะปรีิยัตั้ิ ธรีรีมแผู้นกสามัญ พ.ศ. ๒๕๔๐ พิพิธภิัณฑ์หอีไตร สรี�างเมื�อีปี พ.ศ. ๒๕๕๑ แล�วั เสรี็จีเมื�อีปี พ.ศ. ๒๕๕๓ ชื่ั�นล�างเป็นพิพิธภัณฑ์​์ ชื่ั�นบ้นเป็น หอีพรีะไตั้รีปิฎก

หอสมุด

ศาลา

โร้งเร้ียนพื่ร้ะปิร้ิยัติธร้ร้มวัดมหาธาตุ

การบ่ริหารแลืะการปักครอง

๑. ญาที่�านหลักคำาลำ�า พ.ศ. ๒๔๐๐ - พ.ศ. ๒๔๓๐

๒. ญาที่�านจีันที่น์หอีม พ.ศ. ๒๔๓๑ - พ.ศ. ๒๔๔๐

๓. ญาที่�านพ�วัย พ.ศ. ๒๔๔๑ - พ.ศ. ๒๔๔๔

๔. พรีะมหาพนมนครีาจีารีย์ (จี่ม โสภโณ)

พ.ศ. ๒๔๔๕ - พ.ศ. ๒๔๙๖

๕. พรีะครี่ปรี​ีชื่าพนมกิจี (รีักษาการีแที่นเจี�าอีาวัาส)

พ.ศ. ๒๔๙๗

๖. พรีะเที่พมงคลเมธี (ชื่ม ธมฺมธีโรี)

พ.ศ. ๒๔๙๘ ถิ่้งวั​ันที่ี � ๓๑

เดือีนมีนาคม พ.ศ. ๒๕๕๔

๗. พรีะครี่กิตั้ตั้ิส้ตั้าน้ยตั้​้ (สมเกียรีตั้ิ ฐิตั้ปญฺ​ฺโญ) ตั้ัง� แตั้�วันั ที่ี � ๓๑ เดือีนธันวัาคม

พ.ศ. ๒๕๕๔ ถิ่้งปัจีจี้บ้ัน

ภาพื่มุมสูง

116 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT MAHATHAT

"เข้าสู่นครพนมื เยีย� มืชัมืพระธาติุนคร" พระธาติุปัระจ้ำาวั​ันเกิดของคนเกิดวั​ันเสาร์

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

117

พื่ร้ะธาตุเร้ณ์ู

วั​ัดพระธาติุเรณู Renu Subdistrict, Renu Nakhon District, Nakhon Phanom Province

118 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT PHRA THAT RENU ตำาบลเร้ณ์ู อำาเภอเร้ณ์ูนคัร้ จังหวัดนคัร้พื่นม

ควัามืเปั็นมืา

ว่ัดธาตุ่เรณ้ เดิม่ชัื�อ วั​ัดกล่าง ต่ั�งอย้่ระหว่​่างเขึ้ต่แบ้่ง ต่ำาบ้ลืเรณ้ แลืะต่ำาบ้ลืโพนที่อง ต่ิดต่​่อกัน (ที่างที่ิศต่ะว่ันออกเป็น เขึ้ต่ต่ำาบ้ลืโพนที่อง ที่างที่ิศต่ะว่ันต่กเป็นเขึ้ต่ต่ำาบ้ลืเรณ้) เนื�อที่ี� ต่ั�งว่ัดรว่ม่ที่ั�งที่ี�ธรณีสงฆ์​์ ประม่าณ ๒๕ ไร่กว่​่า สร้างขึ้​้�นเม่ื�อใด ไม่​่ม่ีหลืักฐานบ้อกไว่้แน่นอน แต่​่เป็นว่ัดค้่บ้​้านค้่เม่ือง สร้างม่า นานแลื้ว่ เลื่ากันม่าว่​่า เจ้​้าผู้​้​้ปกครองเม่ืองคนแรก พร้อม่ด้ว่ย อุปฮาดกรม่การเม่ือง แลืะราษฎรร่ว่ม่กันสร้างขึ้​้�น ปรากฏิหลืัก ฐานบ้​้างก็ว่า่ ในสม่ัยรัชักาลืที่ี � ๓ ราว่ปี พ.ศ. ๒๓๗๓ สร้างขึ้​้น� ต่รง กลืางเม่ือง จ้​้งเรียกว่​่า ว่ัดกลืาง แลืะม่ีว่ัดลื้อม่อย้่ ๓ ว่ัด คือ ว่ัดบ้​้รพาราม่ ( ว่ัดเหนือ ) อย้่ที่างที่ิศต่ะว่ันออก ว่ัดปัจ้ฉิม่าว่าส (ว่ัดใต่้) อย้ที่​่ างที่ิศต่ะว่ันต่ก แลืะม่ีว่ดั ป่าศิว่ลืิ ยั ซ่้ง� เป็นว่ัดธรรม่ยุต่ิ สร้างขึ้​้�นในราว่ปี พ.ศ. ๒๔๘๐ อย้่ที่างที่ิศพายัพ แต่​่โบ้ราณกาลื ถือว่​่า ว่ัดกลืางเป็นว่ัดสำาคัญ่ขึ้องเม่ือง เป็นว่ัดสำาหรับ้ที่ำาพิธี ดืม่� นำา� พิพฒ่ ั น์สต่ั ยาต่าม่ประเพณีดว่้ ย ต่​่อม่าได้เปลืีย� นชัือ� ว่ัดกลืาง ม่าเป็น ว่ัดธาตุ่เรณ้ ต่าม่นาม่เรณ้ ดังที่ี�เรียกกันอย้่ในปัจ้จุ้บ้ัน

อุโบสถ

พรืะธาตุเรืณู ประดิษฐานอย้ ่ ณ ว่ัดธาตุ่เรณ้ ต่ำาบ้ลืเรณ้ อำาเภอเรณ้นคร จ้ังหว่ัดนครพนม่ สร้างเม่ื�อ พ.ศ. ๒๔๖๐ โดย จ้ำาลืองร้ปที่รงม่าจ้ากพระธาตุ่พนม่องค์เดิม่ (องค์ก่อนกรม่ ศิลืปากร บ้​้รณะเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๔๘๓) ทีุ่กอย่าง แต่​่ขึ้นาดเลื็กกว่​่า เป็นร้ปที่รงเจ้ดีย ์ ฐานสีเ� หลืีย� ม่ กว่้างด้านลืะ ๘.๓๗ เม่ต่ร เที่​่ากัน ที่ั�ง ๔ ด้าน ส้ง ๓๕ เม่ต่ร สร้างด้ว่ยอิฐถือป้น

พระธาตุ่เรณ้ เป็นเจ้ดียบ้์ รรจุ้พระบ้รม่สารีรกิ ธาตุ่ แลืะ พระอรหันต่์ธาตุ่ พระไต่รปิฎก พระพุที่ธร้ปที่องคำา พระพุที่ธร้ป เงิน เพชัรนิลืจ้ินดา แก้ว่ แหว่น เงินที่อง หน่องา ขึ้องม่ีค่า เจ้​้าเม่ือง แลืะประชัาชันที่ี�ศรัที่ธาบ้ริจ้าค นายชั่างผู้​้​้ที่ำาการ ก่อสร้างชัื�อ นายเม่้า เป็นคนอำาเภอที่​่าอุเที่น จ้ังหว่ัดนครพนม่ ที่ำาการก่อสร้าง ๒ ครั�ง ครั�งแรกก่อด้ว่ยอิฐหนาสองชั่ว่งแผู้่นอิฐ เสร็จ้ในปี พ.ศ. ๒๔๖๑ ยังไม่​่ที่นั จ้ะฉลืองสม่โภชั พอถ้งเดือน ๖ ฝั่นต่กหนักฟั้าผู้่าลืงที่ี�พระธาตุ่หักพังที่ะลืายจ้นหม่ดสิ�น ครั�งที่ี� ๒ ที่​่านพระคร้ที่�งั ๒ ที่​่านแลืะที่​่านขึุ้นที่ั�ง ๒ ที่ี�ออกนาม่ม่าแลื้ว่ พร้ อ ม่ด้ ว่ ยราษฎรที่ั� ง ๒ ต่ำา บ้ลื รว่ม่ที่ั� ง ชัาว่ต่ำา บ้ลืแสนพั น ได้ประชัุม่เห็นคว่าม่พร้อม่กันว่​่า ต่้องที่ำาการก่อสร้างพระธาตุ่ ขึ้​้�นม่าอีกให้ได้ คราว่นี�ก่ออิฐหนาให้ได้สี�ชั่ว่งแผู้่นอิฐ ที่ำาการ ก่อสร้างอย้่ราว่ปีกว่​่าก็เสร็จ้เรียบ้ร้อย ที่ั�งร้ปที่ั�งลืว่ดลืายต่​่าง ๆ ด้ว่ย จ้​้งได้จ้ัดงานฉลืองสม่โภชัในปี พ.ศ. ๒๔๖๓ เป็นปีแรก ต่​่อม่าจ้ัดงานเที่ศกาลืนม่ัสการพระธาตุ่เรณ้ ในเดือนม่ีนาคม่ขึ้​้น� ๑๓ - ๑๔ - ๑๕ คำ�า เดือน ๔ ทีุ่กปี ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

119

พื่ร้ะปิร้ะธานในอุโบสถ

พระราชัรัตินากร (ธวั​ัชั ธมืฺมืเติโชั) สารทอง น.ธ.เอก ปั.ธ.๔ เจ้าอาวัาสิวั​ัดพรืะธาตุเรืณู / ที�ปัรืึกษ์าเจ้าคณะจังหวั​ัดนครืพนมุ

ปัระวั​ัติ​ิพระราชัรัตินากร (ธวั​ัชั ธมืฺมืเติโชั) สารทอง น.ธ.เอก ปั.ธ.๔ เจ้​้าอาวัาสวั​ัดธาติุเรณู ที�ปัร้กษาเจ้​้าคณะจ้ังหวั​ัดนครพนมื

หลวงพื่​่อพื่ร้ะองคั์แสน

ปัระวั​ัติ​ิหลืวังพ่อพระองค์แสน พระคู่บ่้านคูเ่ มื​ืองเรณูนคร พระองค์แสน เป็นพระพุที่ธร้ปหลื่อด้ว่ยที่องสัม่ฤที่ธิ� สร้างม่านานไม่​่ม่ีหลืักฐานแน่นอน นำ�าหนัก ๑๒๐ กิโลืกรัม่ (เที่​่ากับ้ หนักหน้�งแสน) ส้ง ๘๙ ซ่.ม่. กว่้าง ๕๕ ซ่.ม่. ต่ันที่ั�งองค์ ลืักษณะงดงาม่น่าเคารพเลื​ื�อม่ใส เป็นพระค้่บ้​้านค้่เม่ืองชัาว่ เรณ้นคร ม่ีคว่าม่ศักดิ�สิที่ธิ�อภินิหาร คือ การยังฝั่นให้ต่กในว่ัน สงกรานต่์ หรือปีไหนแห้งแลื้ง แห่ไปต่าม่ถนนให้ชัาว่บ้​้าน ชัาว่เม่ืองได้สรงนำา� แลืะขึ้อฝั่นต่าม่ประเพณี จ้ะม่ีปรากฏิการณ์คลื้ม่� ฟั้า ฝั่นจ้ะต่กลืงม่าอย่างน่าอัศจ้รรย์ในขึ้ณะแห่สรงนำ�า จ้ะม่ีให้เห็น เกือบ้ทีุ่กครั�ง แลืะจ้ะม่ีในว่ัดถัด ๆ ไป ชัาว่บ้​้านชัาว่เม่ืองได้รับ้ นำ�าฝั่นที่ำาไร่ที่ำานา ได้รับ้คว่าม่ร่ม่เย็นเป็นสุขึ้ แลืะอุดม่สม่บ้ร้ณ์ อน้�งองค์หลืว่งพ่อพระองค์แสน ยังม่ีอภินิหารที่างโชัคลืาภ แคลื้ ว่ คลืาด ปราศจ้ากอุ ป สรรคอุ ปั ที่ ว่เหตุ่ อั น ต่รายด้ ว่ ย ประชัาชันจ้​้งเคารพศรัที่ธาเลื​ื�อม่ใสในหลืว่งพ่อพระองค์แสน ต่ลือดม่า

120 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

ชัือ� (สิถานะเดิมุ)

พระราชัรัต่นากร เดิม่ชัือ� เลืาดี สารที่อง เกิดเม่ือ� ว่ันที่ี� ๒๒ เดือนพฤษภาคม่ พ.ศ. ๒๔๘๐ บ้ิดาชัือ� นายนงแพง สารที่อง ม่ารดาชัื�อนางการะพร สารที่อง สกุลืเดิม่ กุลืว่งศ์ ม่ีพี�น้อง ร่ว่ม่ที่้องเดียว่กัน ๖ คน บัรืรืพชัา

อายุ ๑๔ ปี ได้บ้รรพชัาเป็นสาม่เณรเม่ื�อว่ันที่ี� ๒๐ เดือนม่กราคม่ พ.ศ. ๒๔๙๔ ณ ว่ัดโพธิ�คำา ต่ำาบ้ลื นำา� กำ�า อำาเภอ ธาตุ่พนม่ จ้ังหว่ัดนครพนม่ โดยม่ีพระคร้ว่ม่ิ ลืบ้ัณฑิ​ิต่ ว่ัดโพธิค� ำา ต่ำาบ้ลืนำา� กำา� อำาเภอธาตุ่พนม่ จ้ังหว่ัดนครพนม่ เป็นพระอุปชั​ั ฌาย์ อุปัสิมุบัท

อายุ ๒๑ ปี ได้อุปสม่บ้ที่เป็นพระภิกษุเม่ื�อว่ันอาที่ิต่ย์ แรม่ ๕ คำ�า เดือน ๘ ว่ันที่ี� ๖ เดือนกรกฎาคม่ พ.ศ. ๒๕๐๑ ณ ว่ัดม่หรรณพาราม่ ต่ำาบ้ลืเสาชัิงชั้า อำาเภอพระนคร จ้ังหว่ัด กรุงเที่พม่หานคร โดยม่ี พระประสิที่ธิสตุ่ คุณ ว่ัดม่หรรณพาราม่ เป็นพระอุปชั​ั ฌาย์ พระม่หาเอือ� น อภินนฺโที่ ว่ัดม่หรรณพาร กรุงเที่พม่หานครเป็น พระกรรม่ว่าจ้าจ้ารย์ พระม่หาโกสิที่ธิ � สุจ้ต่ิ โฺ ต่ ว่ัดม่หรรณพาราม่ กรุงเที่พม่หานคร เป็นพระอนุสาว่นาจ้ารย์

วัิทยฐานะ พ.ศ. ๒๔๙๓ สำาเร็จ้การศ้กษาชั​ั�นประถม่ศ้กษาปีที่ี� ๔ จ้ากโรงเรียนประชัาบ้าลื ต่ำาบ้ลืโพนที่อง (โพนที่องว่ิที่ยาคาร) พ.ศ. ๒๔๙๖ สอบ้ได้นกั ธรรม่ชั​ัน� เอก สำานักเรียนคณะ จ้ังหว่ัดนครพนม่ ว่ัดพระธาตุ่พนม่ว่รม่หาว่ิหาร อำาเภอธาตุ่พนม่ จ้ังหว่ัดนครพนม่ พ.ศ. ๒๕๐๒ สอบ้ได้เปรียญ่ธรรม่ ๔ ประโยค สำานัก เรียนว่ัดม่หรรณพาราม่ กรุงเที่พม่หานคร พ.ศ. ๒๕๑๖ สำาเร็จ้การศ้กษาชั​ั�นประถม่ศ้กษาปีที่ี� ๗ จ้ากโรงเรียนว่ัดม่กุฎกษัต่ริยาราม่ กรุงเที่พม่หานคร พ.ศ. ๒๕๕๕ ได้ รับ้ปริ ญ่ญ่าบ้ั ต่รพุ ที่ธศาสต่ร์ ม่หา บ้ัณฑิ​ิต่(กิต่ต่ิม่ศักดิ)� จ้ากม่หาว่ิที่ยาลืัยม่หาจุ้ฬาลืงกรณราชัว่ิที่ยาลืัย งานการืปักครือง

พ.ศ. ๒๕๑๗ - ๒๕๒๒ เป็นเจ้​้าอาว่าสว่ัดบ้​้รพาราม่ ต่ำาบ้ลืโพนที่อง อำาเภอเรณ้นคร จ้ังหว่ัดนครพนม่

พ.ศ. ๒๕๑๘ - ๒๕๑๙ เป็ น รองเจ้​้ า คณะอำา เภอ ธาตุ่พนม่ อำาเภอธาตุ่พนม่ จ้ังหว่ัดนครพนม่

พ.ศ. ๒๕๑๙ ถ้งปัจ้จุ้บ้ัน เป็นพระอุปัชัฌาย์

พ.ศ. ๒๕๑๙ - ๒๕๓๔ เป็นเจ้​้าคณะอำาเภอเรณ้นคร

พ.ศ. ๒๕๒๓ ถ้งปัจ้จุ้บ้นั เป็นเจ้​้าอาว่าสว่ัดพระธาตุ่เรณ้ อำาเภอเรณ้นคร จ้ังหว่ัดนครพนม่ พ.ศ. ๒๕๓๔ - ๒๕๖๐ เป็นรองเจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดนครพนม่

พ.ศ. ๒๕๖๐ ถ้งปัจ้จุ้บ้นั เป็นที่ีป� ร้กษาเจ้​้าคณะจ้ังหว่ัด นครพนม่

งานการืศาสินศึกษ์า พ.ศ. ๒๕๒๓ ถ้งปัจ้จุ้บ้ัน เป็นเจ้​้าสำานักศาสนศ้กษา ว่ัดพระธาตุ่เรณ้ อำาเภอเรณ้นคร จ้ังหว่ัดนครพนม่ งานการืเผยแผ่ ได้ม่ีคาำ สั�งม่อบ้หม่ายงานให้รองเจ้​้าอาว่าส แลืะผู้​้​้ชั่ว่ย เจ้​้าอาว่าส ได้ดำาเนินการเผู้ยแผู้่พระพุที่ธศาสนา ที่ั�งภายในว่ัด แลืะนอกว่ัด ให้กับ้ทีุ่กหน่ว่ยงานที่ี�ได้ม่ีหนังสือให้ที่างว่ัดได้ไป เผู้ยแผู้่พระพุที่ธศาสนา เป็นต่้นว่​่า การแสดงธรรม่ ปาฐกถาธรรม่ บ้รรยายธรรม่ สิมุณศักดิ� พ.ศ. ๒๕๒๐ ได้รบ้ั พระราชัที่านสม่ณศักดิเ� ป็นพระคร้ สัญ่ญ่าบ้ัต่รเจ้​้าคณะอำาเภอชั​ั�นโที่ ในราชัที่ินนาม่ที่ี� พรืะครืูเรืณู นครืาภิรืักษ์​์

พ.ศ. ๒๕๓๐ ได้รบ้ั พระราชัที่านสม่ณศักดิเ� ป็นพระคร้ สัญ่ญ่าบ้ัต่รเจ้​้าคณะอำาเภอชั​ั�นเอก ในราชัราชัที่ินนาม่เดิม่

พ.ศ. ๒๕๔๒ ได้ รั บ้ พระราชัที่านสม่ณศั ก ดิ� เ ป็ น พระราชัาคณะชั​ัน� สาม่ัญ่เปรียญ่ ในราชัที่ินนาม่ที่ี � พรืะรืัตนวัิมุล่

พ.ศ. ๒๕๔๘ ได้ รั บ้ พระราชัที่านสม่ณศั ก ดิ� เ ป็ น พระราชัาคณะชั​ั�นราชั ในราชัที่ินนาม่ที่ี� พรืะรืาชัรืัตนากรื

ต้นพื่ร้ะศร้ีมหาโพื่ธิ� ( โพื่ธิลังกา)

ปัระวั​ัติ​ิ ติ้นพระศรีมืหาโพธิ� ( โพธิลืงั กา)

กุฎิ​ิสงฆั์ ๘๐ ปิี พื่ร้ะร้าชร้ัตนากร้

ต่้นศรีม่หาโพธิ� (โพธิลืังกา) ได้นำากิ�งม่าจ้ากประเที่ศ ศรีลืงั กา โดยที่างการประเที่ศศรีลืงั กา นำาม่าม่อบ้ให้เป็นขึ้องขึ้ว่ัญ่ แก่สม่เด็จ้พระว่ันรัต่ ซ่้ง� ขึ้ณะนัน� ที่​่านได้เดินที่างไปร่ว่ม่งานฉลือง ๒๕ พุที่ธศต่ว่รรษ พร้อม่กับ้ นาย สุรสีห ์ ว่ีรว่งศ์ ผู้​้เ้ ป็นเหรัญ่ญ่ิก เม่ื�อกลืับ้ม่า นายสุรสีห์ ว่ีรว่งศ์ ได้ขึ้อต่้นพระศรีม่หาโพธิ�นั�น ไปปลื้กที่ีว่� ดั ธาตุ่เรณ้ ที่​่านได้อนุญ่าต่ แลืะได้ม่อบ้ให้ พระกิต่ต่ิว่งค์เว่ที่ี (สุ ว่ รรณ) แลืะพระอม่รเม่ธี (สมุ่ ที่ ร) พร้ อ ม่นายสุ ร สี ห์ ว่ีรว่งศ์ นำาม่าม่อบ้ให้พระพนม่เจ้ต่ิยานุรักษ์ เจ้​้าคณะจ้ังหว่ัด นครพนม่ ที่ำา การปลื้ ก เม่ื� อ ว่ั น ที่ี� ๕ เดื อ นพฤศจ้ิ ก ายน พ.ศ. ๒๕๐๐ เว่ลืา ๐๙.๕๕ น. ที่​่าม่กลืางสาธุชันเป็นจ้ำานว่นม่าก โดยม่ีนายสิที่ธิ� ณ นครพนม่ นายอำาเภอธาตุ่พนม่เป็นประธาน ฝั่​่ายฆ์ราว่าส ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

121

วั​ัดโอกาส Nai Mueang Subdistrict, Mueang Nakhon Phanom District, Nakhon Phanom Province

122 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT O-KAD

ตำาบลในเม่อง อำาเภอเม่องนคัร้พื่นม จังหวัดนคัร้พื่นม

ควัามืเปั็นมืา วั​ัดโอกาสิ หรือ วั​ัดศรืีบัวั​ั บัาน ต่ัง� อย้ร่ ะหว่​่างถนนสอง สายหลืักในเม่ืองนครพนม่ กลื่าว่คือ ด้านหน้าว่ัดต่ิดแม่​่นำ�าโขึ้ง แลืะถนนสุนที่รว่ิจ้ต่ิ ร ส่ว่นด้านหลืังว่ัดเป็นถนนศรีเที่พ แลืะเป็น ย่ านเม่ื อ งเก่ า จ้​้ งเต่็ ม่ไปด้ ว่ ยกลืิ� นอายอารยธรรม่ขึ้องเม่ื อ ง นครพนม่ในอดีต่

จิตร้กร้ร้มฝั่าผันัง

วั​ัดโอกาสิ หรือ วั​ัดศรืีบั​ัวับัาน เป็นว่ัดเก่าแก่ประจ้ำา เม่ืองนครพนม่ ซ่้ง� เป็นว่ัดที่ีแ� ม่​่ที่พั นายกองขึ้องพระเจ้​้าศรีโคต่รบ้​้รณ์ ผู้​้น้ ำากองที่ัพม่าต่ัง� ระว่ังขึ้​้าศ้กที่ีบ้� ริเว่ณบ้​้านโพธิค� ำาในสม่ัยนัน� โดย ม่ีต่าำ แหน่งเป็น จมุืน� รืักษ์ารืาษ์ฎรื์ แลืะชัาว่บ้​้านเรียกว่​่า เจ้าพ่อหมุืน� เป็นผู้​้​้นำาชัาว่บ้​้านสร้างขึ้​้�นแลืะใชั้ชั�ือว่​่า วั​ัดศรืีบั​ัวับัาน ต่​่อม่า ในสม่ัยพระเจ้​้าบ้รม่ราชัาพรหม่ม่หาบุ้ต่ต่าเจ้​้าแก้ว่ก้่ครองเม่ือง ศรีโคต่รบ้​้รณ์ ได้เปลืี�ยนชัื�อเป็น วั​ัดโอกาสิ แลืะชัาว่บ้​้านที่ั�ว่ไป เรียกว่​่า วั​ัดโอกาสิศรืีบั​ัวับัาน ปั​ัจจุบั​ัน วั​ัดโอกาสิ สังกัดคณะสงฆ์​์ม่หานิกาย ม่ีพื�นที่ี� ๓ ไร่ ๒ งาน ๒๘ ต่ารางว่า ภายในว่ัดม่ี สิ​ิง� ปัลู่กสิรื้าง สิำาคัญ่ เชั่น อุโบัสิถ ซ่้�งประดิษฐานพระประธานป้นปั�น ศิลืปะลื้านชั้างที่ี� งดงาม่ หอพรืะ สำาหรับ้ประดิษฐานองค์ พระต่ิว่� แลืะพระเที่ียม่ พระค้บ้่ า้ นค้เ่ ม่ืองที่ีชั� าว่นครพนม่เคารพบ้​้ชัาสักการะ แลืะภายใน หอพระยังม่ีจ้ิต่รกรรม่ฝั่าผู้นัง บ้อกเลื่าประว่ัต่ิพระต่ิ�ว่ แลืะพระ เที่ียม่ที่ี�สว่ยงาม่ ศาล่เจ้าพ่อหมุื�น ซ่้�งม่ีที่ั�งศิลืปาคารแบ้บ้ไที่ย ประยุกต่์ แลืะแบ้บ้จ้ีนก๋ง นอกจ้ากนีย� งั ม่ี ศาล่าการืเปัรืียญ่ (เดิม่) บ้นผู้นังอาคารชั​ั�นสองขึ้องศาลืายังม่ีภาพประต่ิม่ากรรม่ป้นปั�น น้นต่ำ�า เลื่าเรือ� งสาม่ก๊กโดย ฝั่ีม่อื ชั่างเว่ียดนาม่ แลืะน่าจ้ะม่ีเพียง แห่งเดียว่ในประเที่ศไที่ย ที่ี�เลื่าเรื�องจ้ากว่รรณกรรม่นอกคัม่ภีร์ พระพุที่ธศาสนาในว่ัด

ภาพื่มุมสูงร้ิมฝั่ัง� โขง ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

123

ปัระวั​ัติ​ิพระติ​ิ�วัแลืะพระเทียมื พรืะติ�วั แลืะ พรืะเทียมุ เป็นพระพุที่ธร้ปไม่้แกะสลืัก ปางม่ารว่ิชัยั โดยแรกเริม่� สร้างไว่้แต่​่เพียงองค์พระต่ิว่� จ้ากไม่้ต่ว่�ิ ที่ีเ� ป็นไม่้หม่อนรองที่้องเรือขึ้องพระเจ้​้าศรีโคต่รบ้​้รณ์หลืว่ง แลืะ เชัือ� ว่​่าเป็นพญ่าไม่้ เพราะม่ีเหตุ่การณ์ปาฏิ​ิหาริยใ์ นขึ้ณะที่ีพ� าเรือ ลืงแม่​่นำ�าโขึ้ง ต่​่อม่าได้เกิดไฟัไหม่้หอพระ แลืะพากันเขึ้​้าใจ้ว่​่า องค์พระต่ิ�ว่ถ้กไฟัไหม่้ไปแลื้ว่ เจ้​้าเม่ืองจ้​้งสั�งให้ สร้างพระโดยม่ี ศิลืปะเหม่ือนพระต่ิว่� ไว่้เป็นที่ีส� กั การะบ้​้ชัาแที่น ครัน� เม่ือ� ได้องค์ พระต่ิ�ว่กลืับ้ม่าโดยปาฏิ​ิหาริย์จ้ากแม่​่นำ�าโขึ้ง จ้​้งเรียกว่​่า พรืะติ�วั แลืะเรียกพระพุที่ธร้ปที่ีส� ร้างในภายหลืังว่​่า พรืะเทียมุ พร้อม่กับ้ นำาม่าประดิษฐานไว่้ที่�ว่ี ัดโอกาสจ้นถ้งปัจ้จุ้บ้ัน

ศาลเจ้าพื่​่อหม่�น

ภาพื่มุมสูงยามคัำ�า

เจ้าพื่​่อหม่�น

ศาลืเจ้​้าพ่อหมื​ื�น เจ้าพ่อหมุืน� เป็นแม่​่ที่พั นายกองขึ้องพระเจ้​้าศรีโคต่รบ้​้รณ์ ได้ม่าสร้างว่ัดโอกาส แลืะเม่ื�อลื่ว่งลืับ้ไป ชัาว่นครพนม่เชัื�อว่​่า ได้กลืายเป็นเจ้​้าม่เหศักดิ�รักษาภ้ม่ิประเที่ศเขึ้ต่นี� ปัจ้จุ้บ้ันม่ีที่ั�ง ศาลืแบ้บ้ศาลืาไที่ยประยุกต่์ แลืะแบ้บ้จ้ีนก๋ง ซ่้�งต่ั�งอย้่ใกลื้กัน แสดงว่​่าที่ัง� คนไที่ยที่้องถิน� แลืะคนไที่ยเชัือ� สายจ้ีนต่​่างก็ม่คี ว่าม่ นับ้ถือเจ้​้าพ่อหม่ื�นในฐานะบ้รรพบุ้รุษขึ้องต่น

ภายในศาลเจ้าพื่​่อหม่น� นคัร้พื่นม

124 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

พื่ร้ะติ�ว - พื่ร้ะเที่​่ยม

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

125

ไหว้พื่ร้ะ

ที่ำาบุญ จั​ังหวั​ัดนครพนม

พระธาตุ่ม่หาชั​ัยถือ เป็นพระธาตุ่ประจ้ำาว่ันเกิดขึ้องผู้​้​้ ที่ีเ� กิด ว่ันพุธ (กลืางว่ัน) เชัือ� กันว่​่าผู้​้ที่้ ไี� ปนม่ัสการพระธาตุ่แห่งนี� จ้ะได้รับ้อานิสงส์ประสบ้ชั​ัยชันะในชัีว่ิต่ เป็นป้ชันียสถานที่ี� Mahachai Subdistrict, สำาคัญ่ยิ�งแห่งหน้�ง เพราะเป็นที่ี�บ้รรจุ้พระบ้รม่สารีริกธาตุ่ แลืะ Pla Pak District, Nakhon Phanom Province พระอรหันต่ธาตุ่ ภายในพระอุโบ้สถนอกจ้ากพระประธานคือ WAT PHAR THAT MAHACHAI พรืะพุทธไชัยสิ​ิทธิ � แลื้ว่ยังม่ี พระพุที่ธร้ปปางห้าม่ญ่า ต่ิสลืักจ้าก ตำาบลมหาชัย อำาเภอปิลาปิาก จังหวัดนคัร้พื่นม ไม่้ต่้นสะเดาหว่านที่ี�ใหญ่​่ที่ี�สุดในประเที่ศไที่ย แลืะภาพเขึ้ียน จ้ิต่รกรรม่ฝั่าผู้นังในพระอุโบ้สถแสดงพุที่ธประว่ัต่ ิ ซ่้ง� ม่ีลืว่ดลืาย ศิลืปกรรม่ที่ี�งดงาม่ม่ากในภาคอีสาน

วั​ัดพระธาติุมืหาชั​ัย

วั​ัดมืรุกขนคร Don Nang Hong Subdistrict, That Phanom District, Nakhon Phanom Province

WAT MARUKKHA NAKHON ตำาบลดอนนางหงส์ อำาเภอธาตุพื่นม จังหวัดนคัร้พื่นม

พระธาตุ่ม่รุกขึ้นคร ประดิษฐานอย้่ที่ี�ว่ัดม่รุกขึ้นคร สร้างขึ้​้�นเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๓๖ องค์พระธาตุ่ก่ออิฐถือป้นร้ปที่รง สีเ� หลืีย� ม่ ลืักษณะคลื้ายพระธาตุ่พนม่แต่​่เลื็กกว่​่า ส้ง ๕๐.๙ เม่ต่ร ฐานกว่้าง ด้านลืะ ๒๐ เม่ต่ร พระธาตุ่สง้ ๕๐.๙ เม่ต่ร ม่ีคว่าม่หม่ายว่​่า สร้างขึ้​้�นในว่โรกาสที่ี�พระบ้าที่สม่เด็จ้พระเจ้​้าอย้่หัว่ที่รงครอง สิริราชัสม่บ้ัต่ิครบ้ ๕๐ ปี แลืะ จุ้ด ๙ หม่ายถ้ง รัชักาลืที่ี� ๙ แลืะ พระธาตุ่ม่รุกขึ้นคร เป็น ๑ ในพระธาตุ่ประจ้ำาว่ันเกิด ๗ องค์ใน จ้ังหว่ัดนครพนม่ ว่ันพุธ (กลืางคืน)

126 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

เดิม่ชัื�อ วั​ัดธาตุ เนื�องจ้ากม่ีเจ้ดีย์เก่าแก่ที่ี�ไม่​่ ปรากฏิหลืักฐานว่​่าสร้างม่าในสม่ัยใด ครั�งแรกที่ี�พบ้อย้่ใน สภาพชัำารุดที่รุดโที่รม่ม่ีเถาว่ัลืย์ปกคลืุม่ไปที่ัง� องค์พระธาตุ่ พบ้โดยชันเผู้่าญ่้อ ต่​่อม่าพระเจ้​้าไชัยเชัษฐาได้เขึ้​้าม่าบ้​้รณะใหม่​่ ม่ีลืกั ษณะ คลื้ายกับ้เจ้ดียว่์ ดั ศรีบ้ญุ่ เรือง นครหลืว่งเว่ียงจ้ันที่น์ แลืะเป็น ๑ ในพระธาตุ่ประจ้ำาว่ันเกิด (ว่ันพฤหัสบ้ดี) นับ้เป็นอีกหน้�ง พระธาตุ่ที่ี�ม่ีคว่าม่สำาคัญ่ที่ีอ� ย้่ค้่บ้​้านค้่เม่ือง ประจ้ำาจ้ังหว่ัดแลืะผู้​้ค้ นชัาว่นครพนม่ม่าชั้านาน

พระธาตุ่ถก้ ค้นพบ้เม่ือ� ปี พ.ศ. ๒๓๕๐ ผู้​้ที่้ ค�ี น้ พบ้ คือ ชัาว่บ้​้านที่ี�เป็นชัาว่ลืาว่อพยพม่าอย้่ในอำาเภอนาแก ปัจ้จุ้บ้ันเป็นพระธาตุ่ที่ี�บ้​้รณปฏิ​ิสังขึ้รณ์ขึ้​้�นใหม่​่ เม่ื�อปี พ.ศ. ๒๔๑๘ - ๒๔๔๐ ลืักษณะขึ้องพระธาตุ่ ม่ีลืกั ษณะ คลื้ายกับ้พระธาตุ่พนม่ คว่าม่ส้งเฉลืีย� ๒๔ เม่ต่ร แลืะเป็น พระธาตุ่ประจ้ำาว่ันเกิดขึ้องผู้​้เ้ กิดในว่ันอังคาร

วั​ัดพระธาติุปัระสิทธิ� Na Wa Subdistrict, Na Wa District, Nakhon Phanom Province

WAT PHRA THAT PRASIT ตำาบลนาหว้า อำาเภอนาหว้า จังหวัดนคัร้พื่นม

วั​ัดธาติุศรีคุณ Na Kae Subdistrict, Na Kae District, Nakhon Phanom Province

WAT THAT SRI KHUN ตำาบลนาแก อำาเภอนาแก จังหวัดนคัร้พื่นม

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

127

ไหว้พื่ร้ะ

ที่ำาบุญ จั​ังหวั​ัดนครพนม วั​ัดโพธิ�ศรี Nai Mueang Subdistrict, Mueang Nakhon Phanom District, Nakhon Phanom Province

WAT PHO SRI ตำาบลในเม่อง อำาเภอเม่องนคัร้พื่นม จังหวัดนคัร้พื่นม

วั​ัดกกติ้อง Nong Saeng Subdistrict, Mueang Nakhon Phanom District, Nakhon Phanom Province

WAT KOK TONG ตำาบลหนองแสง อำาเภอเม่องนคัร้พื่นม จังหวัดนคัร้พื่นม

วั​ัดกกต้อง เป็นว่ัดร้างเก่าแก่ สร้างขึ้​้�นในสม่ัยใด ไม่​่ ป รากฏิหลืั ก ฐานชั​ั ด เจ้น ครั� น เม่ื� อ ปี พ.ศ. ๒๕๒๖ พระว่ิ ชัิ ต่ พั ฒ่ นคุ ณ พร้ อ ม่คณะสงฆ์​์ แลืะชัาว่บ้​้ า นสม่ั ย นั� น ได้ บ้​้รณะว่ั ดขึ้​้� นม่าใหม่​่ เพื� อเป็ นสถานที่ี� ประกอบ้พิธี กรรม่ ที่างศาสนา แลืะเป็นที่ี�ปฏิ​ิบ้ัต่ิธรรม่ ต่ั�งแต่​่บ้ัดนั�นเป็นต่้นม่า

128 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

พรืะทอง เป็นพระพุที่ธร้ปเก่าแก่ ค้่บ้​้านค้่เม่ือง จ้ั งหว่ั ด นครพนม่ ม่ี ศัก ดิ� เป็ นพี� ขึ้องพระต่ิ� ว่ - พระเที่ี ย ม่ ว่ัดโอกาส สาม่ารถที่ำานายเหตุ่การณ์ลืว่​่ งหน้าได้ ในชั่ว่งเที่ศกาลื หากสรงนำา� แลื้ว่พระพักต่ร์พระที่องไม่​่แจ้่ม่ใส แสดงว่​่าปีนั�น นำ�าที่​่าจ้ะไม่​่อดุ ม่สม่บ้​้รณ์ ดังนัน� ชัาว่นครพนม่จ้ะที่ำาการสรงนำา� ที่ีว่� ดั โพธิศ� รี ก่อนที่ี�จ้ะไปสรงนำ�าที่ี�ว่ัดโอกาส ว่ัดโพธิ�ศรีจ้ัดให้ ม่ีงานสรงนำ�าพระที่อง ในว่ันขึ้​้�น ๑๕ คำ�า เดือน ๖ ขึ้องทีุ่กปี

พรืะธาตุท่าอุเทน องค์พระธาตุ่หันหน้าไปที่าง ที่ิศเหนือ แลืะต่ั�งอย้่ที่างเหนือสุดขึ้องพระธาตุ่พนม่ องค์พระธาตุ่ ม่ีลืักษณะเป็นเจ้ดีย์ก่ออิฐถือป้น เป็นผู้ังร้ปสี�เหลืี�ยม่ คลื้ายพระธาตุ่พนม่ ม่ีขึ้นาดขึ้องฐานที่ีเ� ลื็กกว่​่า แต่​่สง้ กว่​่า พระธาตุ่ พ นม่ บ้ริ เว่ณฐาน แลืะชั​ั� น เรี ย นธาตุ่ ม่ี ลื าย ป้นปั�นงดงาม่ ไม่​่ปรากฏิประว่ัต่ิการก่อสร้างที่ี�แน่ชั​ัด

วั​ัดพระธาติุท่าอุเทน Tha Uthen Subdistrict, Tha Uthen District, Nakhon Phanom Province

WAT PHRA THAT THA UTHEN ตำาบลที่​่าอุเที่น อำาเภอที่​่าอุเที่น จังหวัดนคัร้พื่นม ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

129

พระบ่าง

วั​ัดไติรภูมืิ Tha Uthen Subdistrict, Tha Uthen District, Nakhon Phanom Province

130 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT TRAI PHUM

ตำาบลที่​่าอุเที่น อำาเภอที่​่าอุเที่น จังหวัดนคัร้พื่นม

พื่ร้ะปิร้ะธานในอุโบสถ

ปัระวั​ัติ​ิพระบ่าง

ต่าม่หลืักฐานที่ีจ้� าร้กไว่้ที่ี�รอบ้ฐานพระบ้าง เป็นภาษา ลืาว่สม่ัยเก่า ได้จ้าร้กไว่้ว่า่ สม่เด็จ้เหม่ว่ันนา กับ้ที่ั�งอันเต่ว่าสิก อุบ้าสก อุบ้าสิกา นัดดา ได้ดพี ร้อม่กันสร้างพระพุที่ธเจ้​้าที่​่อโต่ ไว่้ให้เป็นสังการาชัาได้ ๒ พันปลืายสาม่ร้อยแปดโต่ปีฮว่ยสัน เดือน ๓ ขึ้​้�น ๔ คำ�า ว่ัน ๖ ม่ื�อกดสี

แปลืคว่าม่ว่​่า สม่เด็จ้พระเหม่ม่ะว่ันนากับ้ที่ั�งอุบ้าสก อุบ้าสิกา แลืะลื้กหลืานได้ม่ีศรัที่ธาพร้อม่กันสร้างพระพุที่ธร้ป ขึ้นาดเที่​่าพระองค์ไว่้ให้เป็นที่ี�สักการะ เม่ื�อพุที่ธสังการาชัาได้ ๒๐๐๘ ปี ต่รงกับ้ปีว่อก เดือน ๓ ขึ้​้�น ๙ คำ�า

สม่เด็จ้พระเหม่ม่ะว่ันนา ประธานฝั่​่ายสงฆ์​์ แลืะพญ่า แม่งว่ัน (ม่ีปานแดงคลื้ายร้ปแม่ลืงว่ันต่ิดอย้ที่​่ หี� น้าผู้าก) เจ้​้าเม่ือง เหิบ้ ประเที่ศลืาว่ในสม่ัยนั�น เป็นประธานฝั่​่ายฆ์ราว่าส ได้ม่ี ศรัที่ธาที่ีจ้� ะสร้างพระพุที่ธร้ป เพือ� ถว่ายเป็นพุที่ธบ้​้ชัา แลืะเป็นที่ี� สักการะบ้​้ชัาในพระพุที่ธศาสนา จ้​้งได้ประกาศเชัิญ่ชัว่นชัาว่บ้​้าน ที่ี�ม่ีจ้ิต่ศรัที่ธา ให้นำาว่ัต่ถุได้ม่ีส่ว่นร่ว่ม่ในการสร้างพระพุที่ธร้ป

อุโบสถ

ควัามืเปั็นมืา

ว่ัดไต่รภ้ม่ิ ต่ั�งอย้่เลืขึ้ที่ี� ๕๓ บ้​้านที่​่าอุเที่น อำาเภอ ที่​่าอุเที่น จ้ังหว่ัดนครพนม่ สังกัดคณะสงฆ์​์ม่หานิกาย ที่ีด� ินต่ั�ง ว่ัดม่ีเนื�อที่ี� ๑ ไร่ ๒ งาน ๙๐ ต่ารางว่า ส.ค. ๑ เลืขึ้ที่ี� ๓๕๐ ว่ัดไต่รภ้ม่ต่ิ ง�ั เม่ือ� ปี พ.ศ. ๒๓๗๖ ได้รบ้ั พระราชัที่านว่ิสงุ คาม่สีม่า เม่ื�อปี พ.ศ. ๒๔๖๔ อาคารเสนาสนะ

๑. อุโบ้สถ กว่้าง ๘ เม่ต่ร ยาว่ ๑๔ เม่ต่ร สร้างเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๐๐ เป็นอาคารหลืังที่รงไที่ย ๓ ชั​ั�น

๒. ศาลืาการเปรียญ่ กว่้าง ๑๒ เม่ต่รยาว่ ๑๕ เม่ต่ร สร้างเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๔๘๖ เป็นอาคารหลืังที่รงไที่ย ๓ ชั​ั�น

๓. กุฏิ​ิสงฆ์​์ ๒ หลืัง คร้�งต่้กคร้�งไม่้ หลืังแรก กว่้าง ๑๐ เม่ต่ร ยาว่ ๑๕ เม่ต่ร สร้างเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๑๔ หลืังที่ีส� อง กว่้าง ๘ เม่ต่ร ยาว่ ๑๐ เม่ต่ร คร้�งต่้กคร้�งไม่้

จิตร้กร้ร้มฝั่าผันังภายในอุโบสถ

ภาพื่มุมสูง

ลืักษณะองค์พระบ่าง

เป็นพระพุที่ธร้ปยืน ปางห้าม่สมุ่ที่ร ส้ง ๘๐ แที่​่นส้ง ๒๑.๒ นิ�ว่ ประดิษฐานอย้่ร้ปแปดเหลืีย� ม่ ส้ง ๑๔ นิ�ว่ ต่ั�งอย้่บ้น ชั้างสาร ๘ เชัือก องค์พระหลื่อโลืหะหลืายชันิดที่ีห� ลือม่รว่ม่เป็น เนื�อเดียว่กัน เชั่น ที่องคำา นาก เงิน ที่องคำาขึ้าว่ ที่องแดง แลืะ ที่องแดง เป็นต่้น ต่าม่ที่ีผู้� ม่้ จ้ี ต่ิ ศรัที่ธานำาม่าบ้ริจ้าค แลืะชั่างก็ได้ นำาสิง� ขึ้องอันม่ีคา่ เหลื่านัน� ม่าหลือม่เพือ� ให้เป็นเนือ� เดียว่กัน เม่ือ� หลื่อเสร็จ้แลื้ว่ได้ประดับ้ต่กแต่​่งองค์พระที่ี�รัดประคต่ (สายรัด เอว่) ม่ีนิลืฝั่ังอย้่เป็นระยะ ๆ ที่ี�พระนาภีม่ีเพชัรขึ้นาดเส้นผู้่า ศ้นย์กลืาง ๐.๕ นิ�ว่ฝั่ังอย้่ (ปัจ้จุ้บ้ันหายไป) องค์พระแลืะฐาน สร้างเป็นส่ว่นแยกออกจ้ากกันได้ สาม่ารถถอดออกได้เป็น ๕ ชัิน� คือ พระรัศม่ี พระเศียร พระหัต่ถ์ซ่า้ ย - ขึ้ว่า ลืำาต่ัว่ แลืะฐาน แปดเหลืีย� ม่ รอบ้ฐานขึ้องพระบ้าง ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

131

การบ่ริหารแลืะการปักครอง ๑. ญ่าที่​่านอัญ่ญ่าค้ระคำา ผู้​้​้กอ่ ต่ั�งว่ัดไต่รภ้ม่ิ ๒. อัญ่ญ่าค้คำาเหลื​ือง ๓. อัญ่ญ่าค้ขึ้าว่ ๔. อัญ่ญ่าค้อ่อน ๕. อัญ่ญ่าค้ลืี ๖. หลืว่งป้่ต่า พงษ์ศรี (ผู้​้​้อัญ่เชัิญ่พระบ้าง) ๗. พระว่ันดี สุขึ้ว่ิพัฒ่น์ ๘. พระก้ม่ี สุว่รรณม่าใจ้ ๙. หลืว่งป้่ต่า ขึ้นฺต่ิโก พ.ศ. ๒๔๘๙ - ๒๕๒๙

หลวงปิู�ตา ขนฺติโก

พื่ร้ะปิร้ะธานบนศาลาการ้เปิร้ียญ

๑๐. พระอธิการบุ้ญ่ญ่ัง ปภฺสสฺโร พ.ศ. ๒๕๓๐ - ๒๕๓๓ ๑๑. พระอธิการส้รย์ สุทีฺ่ธิจ้ิตฺ่โต่ พ.ศ. ๑๕๓๔ - ๒๕๔๐ ๑๒. พระอธิการพรม่ม่ี ฐิต่ม่โน พ.ศ. ๒๕๔๐ - ๒๕๔๓ ๑๓. พระม่หาสม่ัย สิทีฺ่ธิชัโย ป.ธ.๗ พ.ศ. ๒๕๔๓ - ๒๕๖๑ ๑๔. พระม่หาว่สันต่์ ภ้ริปญฺ​ฺโญ่ ป.ธ.๗ พ.ศ. ๒๕๖๑ ถ้งปัจ้จุ้บ้นั

แม่เฒ่าคัำา

พระมืหาวัสันติ์ ภูริปัญฺ​ฺโญ่

ป.ธ.๗, น.ธ.เอก., พธ.บ้., ศษ.ม่. รองเจ้​้าคณะอำาเภอที่​่าอุเที่น / เจ้​้าอาว่าสว่ัดไต่รภ้ม่ิ

ภาพื่มุมสูงติดร้ิมฝั่ั�งโขง

132 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

มณ์ฑปิพื่ร้ะบางหร้่อหอพื่ร้ะบาง

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

133

วั​ัดชั​ัยมืงคลื Ban Phaeng Subdistrict, Ban Phaeng District, Nakhon Phanom Province

134 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT CHAIMONGKOL ตำาบลบ้านแพื่ง อำาเภอบ้านแพื่ง จังหวัดนคัร้พื่นม

ควัามืเปั็นมืา

วั​ัดชื่ัยมงคล ตั้ัง� อีย่ที่� เี� ลขที่ี � ๒๗๕ หม่ที่� ี� ๕ บ้�านเนินคะน้ง ตั้ำาบ้ลบ้�านแพง อีำาเภอี บ้�านแพง จีังหวั​ัดนครีพนม

ซึุ้มปิร้ะตูอโุ บสถ

อุโบสถ

ศาลาเมตตาญาณ์สัมฺปินฺโน ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

135

อีุป่สมืบ้ท เมื�อีอีาย้ ๓๐ ปี วั​ันที่ี � ๒๖ เดือีนมิถิ่้นายน พ.ศ. ๒๕๒๔ ณ วั​ัดศรี​ีเที่พปรีะดิษฐารีาม ตั้ำาบ้ลในเมือีง อีำาเภอี เมือีงนครีพนม จีังหวั​ัดนครีพนม พระอีุ ป่ั ช้ ฌาย์ พรีะรีาชื่ส้ ที่ ธาจีารีย์ วั​ั ด ศรี​ี เ ที่พปรีะดิษฐารีาม ตั้ำาบ้ลในเมือีง อีำาเภอีเมือีงนครีพนม จีังหวั​ัดนครีพนม

พระครูมืงคลืธรรมืสาธก

เจี้าคณะอีำาเภิอีบ้​้านแพง นาทมื ช้ั�นเอีก คณะธรรมืยุต พ.ศ.๒๕๖๑ เจี้าอีาวัาสวั​ัดช้ัยมืงคลำ

ปัระวั​ัติ​ิพระครูมืงคลืธรรมืสาธก

พรีะครี่มงคลธรีรีมสาธก จีตัฺ้ตั้สลฺโล อีาย้ ๗๐ พรีรีษา ๔๐ น.ธ.เอีก วั​ัดชื่ัยมงคล ตั้ำาบ้ลบ้�านแพง อีำาเภอีบ้�านแพง จีังหวั​ัดนครีพนม ปัจีจี้บ้นั เป็นเจี�าคณะอีำาเภอีบ้�านแพง - นาที่ม (ธ) เจี�าคณะอีำาเภอีชื่ัน� เอีก คณะธรีรีมย้ตั้ พ.ศ. ๒๕๖๑ สถานะเดิ มื ชื่ื� อี ชื่​่ ศั ก ดิ� ล้ น บ้​้ ตั้ รี เกิ ด วั​ั น ที่ี� ๒๓ เดือีนตั้​้ลาคม พ.ศ. ๒๔๙๔ บ้ิดาชื่ื�อีนายหา มารีดาชื่ื�อีนางวั​ัน อีย่บ้� า� นเลขที่ี � ๖/๒ ตั้ำาบ้ลหมากแชื่�ง อีำาเภอีเมือีงอี้ดรีธานี จีังหวั​ัด อี้ดรีธานี เคยปฏิบ้ตั้ั หิ น�าที่ีส� าำ คัญคือีเป็นเจี�าคณะตั้ำาบ้ลบ้�านแพง เขตั้ ๑ (ธ)

136 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

ศาลาธร้ร้มโสภณ์ ๖๐ ปิี

ภาพื่มุมสูง

ซึุ้มปิร้ะตูวัด

ศาลาธร้ร้ม บ้านแพื่งนำ�าที่ิพื่ย์

กุฏิ​ิเจ้าอาวาส ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

137

อุโบสถวัดที่​่าสว่าง

วั​ัดท่าสวั่าง Kra Sang Subdistrict, Kra Sang District, Buri Ram Province

138 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT THA SAWANG ตำาบลกร้ะสัง อำาเภอกร้ะสัง จังหวัดบุร้ีร้ัมย์

พื่ร้ะปิร้ะธานในอุโบสถ ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

139

ควัามืเปั็นมืา

วั​ัดที่�าสวั�าง ตั้ั�งอีย่�เลขที่ี� ๒๒๖ หม่�ที่ี� ๑ บ้�านที่�าสวั�าง ถิ่นนส้ขาภิบ้าล ๑ ตั้ำาบ้ลกรีะสัง อีำาเภอีกรีะสัง จีังหวั​ัดบ้​้รี​ีรีัมย์ วั​ัดที่�าสวั�างได�รีับ้พรีะรีาชื่ที่านวัิส้งคามสีมาครีั�งแรีก ไม�สามารีถิ่ ตั้รีวัจีสอีบ้หลักฐานได�วั�าเมื�อีปี พ.ศ. ใด

วั​ั ด ที่� า สวั� า ง เป็ น วั​ั ด ในสั ง กั ด คณะสงฆ์ ม หานิ ก าย เดิมชื่าวับ้�านเรี​ียกวั�า วั​ัดกระสัง เพรีาะตั้ั�งอีย่�ที่ี�หม่�บ้�านกรีะสัง และมีเพียงวั​ัดเดียวัที่ี�ก�อีตั้ั�งก�อีน วั​ันที่ี� ๑๖ เดือีนก้มภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๘๖ ซึ่้�งเป็นวั​ันที่ี�กฎกรีะที่รีวังอีอีกตั้ามในพรีะรีาชื่ บ้ัญญัตั้ิคณะสงฆ์ พ.ศ. ๒๔๘๔ มีผู้ลบ้ังคับ้ให�ได�รีับ้ปรีะกาศตั้ั�ง เป็นวั​ัดในพรีะพ้ที่ธศาสนาตั้ามที่ะเบ้ียนที่ี�ตั้รีวัจีสอีบ้ได�จีาก สำา นั ก งานพรีะพ้ ที่ ธศาสนาแห� ง ชื่าตั้ิ เมื� อี ปี พ.ศ. ๒๓๖๙

หลวงพื่​่อวัดไร้่ขิงจำาลอง

สมเด็จพื่ร้ะพืุ่ฒจาร้ย์ (โต พื่ร้หมร้ำส่)

ถวายหนังส่อแด่พื่ร้ะภิกษุ พื่ร้ะบาที่สมเด็จพื่ร้ะปิร้เมนที่ร้ร้ามาธิบด่ศร้ีสนิ ที่ร้มหาวชิร้าลงกร้ณ์​์ พื่ร้ะวชิร้เกล้าเจ้าอยู่หัว

ปัจีจี้บ้ันภายหลังพรีะครี่ปรีะสานสังฆกิจี (ปรีะสาน กนตั้รีมโน) อีดีตั้เจี�าอีาวัาส และอีดีตั้เจี�าคณะอีำาเภอี ได�สรี�าง อี้โบ้สถิ่หลังใหม�นอีกเขตั้พัที่ธสีมาเดิม จีากได�ขอีพรีะรีาชื่ที่าน ผู้่กพัที่ธสีมาอี้โบ้สถิ่ใหม� และขอีพรีะรีาชื่ที่านวัิส้งคามสีมา เมื�อี วั​ันที่ี � ๙ เดือีนก้มภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๑๖ เขตั้วัิสง้ คามสีมา กวั�าง ๔๐ เมตั้รี ยาวั ๗๐ เมตั้รี ตั้ั�งอีย่�ในเนื�อีที่ี�ที่�ังสิ�น จีำานวัน ๒๗ ไรี� ๒๕ตั้ารีางวัา มีหนังสือีแสดงกรีรีมสิที่ธิ�ที่�ีดิน เป็นโฉนดเลขที่ี� ๑๘๕๙ เล�มที่ี � ๕๙ อีำาเภอีกรีะสัง จีังหวั​ัดบ้​้รีรี​ี มั ย์ กรีรีมสิที่ธิที่� ดี� นิ เป็นขอีงวั​ัดที่�าสวั�าง

ถวายผั้าไหมแด่สมเด็จพื่ร้ะกนิษฐิาธิร้าชเจ้า กร้มสมเด็จพื่ร้ะเที่พื่ร้ัตนร้าชสุดาฯ สยามบร้มร้าชกุมาร้ี

พระสุนทรธรรมืเมืธี (สุเทพ อาสโภ ปั.ธ.๔,ดร.) สมเด็จพื่ร้ะมหาสุเมธาธิบด่

140 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

รอีงเจี้าคณะจีังหวั​ัดบุ้รีรัมืย์ / เจี้าอีาวัาสวั​ัดท่าสวั่าง

โร้งเร้ียนวัดที่​่าสว่างวิที่ยา

สถาน่วที่ิ ยุพื่ร้ะพืุ่ที่ธศาสนาและสังคัม

สถาน่วิที่ยุวัดที่​่าสว่าง FM 104.25 MHZ และ FM 106 MHZ ที่​่วีออนไลน์ Facebook ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

141

ภาพื่มุมสูงวัดที่​่าสว่าง

142 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

พื่ร้ะธาตุเจด่ย์ศร้ีเที่พื่ปิร้ะสานธร้ร้ม

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

143

วั​ัดหนองบ่ัวัทอง Buathong Subdistrict, Mueang Buri Ram District, Buri Ram Province

ว่ัดหนองบ้ัว่ที่อง ต่ั�งอย้่เลืขึ้ที่ี� ๑ หม่้่ที่ี� ๑ บ้​้าน สว่ายสอ ต่ำาบ้ลืบ้ัว่ที่อง อำาเภอเม่ืองบุ้รรี ม่ั ย์ จ้ังหว่ัดบุ้รรี ม่ั ย์ สังกัดคณะสงฆ์​์ม่หานิกาย ม่ีเนื�อที่ี�ต่�งั ว่ัด ๒๑ ไร่ ๒ งาน ๕๖ ต่ารางว่า โฉนดที่ี�ดินเลืขึ้ที่ี� ๔๕๐๙๔

WAT NONG BUATONG ตำาบลบัวที่อง อำาเภอเม่องบุร้ร้ี ัมย์ จังหวัดบุร้ีร้ัมย์

วั​ัดติลืาดชั​ัย Song Hong Subdistrict, Mueang Buri Ram District, Buri Ram Province

WAT TALATCHAI ตำาบลสองห้อง อำาเภอเม่องบุร้ร้ี ัมย์ จังหวัดบุร้ีร้ัมย์

144 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

ว่ัดต่ลืาดชั​ัยต่ัง� อย้ที่​่ บ้ี� า้ นต่ลืาดชั​ัย ต่ำาบ้ลืสองห้อง อำาเภอเม่ืองบุ้รรี ม่ั ย์ จ้ังหว่ัดบุ้รรี ม่ั ย์ เริม่� ก่อสร้างเม่ือ� ปี พ.ศ. ๒๕๐๐ โดยชัาว่บ้​้านต่ลืาดชั​ัย เม่ือ� จ้ับ้จ้องที่ีเ� ป็นที่ีอ� ย้อ่ าศัย ม่ีผู้​้อพยพม่าจ้ากจ้ังหว่ัดสุรินที่ร์ อำาเภอที่​่าต่้ม่ อำาเภอ ชัุม่พลืบุ้รี อำาเภอจ้อม่พระ แลืะจ้ากบ้​้านสนว่น อำาเภอ ห้ว่ยราชั จ้​้งได้ต่�งั หม่้บ้่ ้าน แลืะกันที่ี�ส่ว่นหน้�ง เพื�อสร้าง เป็นว่ัดแลืะโรงเรียน

ในรัชัสม่ัยสม่เด็จ้พระนเรศว่รม่หาราชั แลืะ สม่เด็จ้พระเอกาที่ศรถ ในปี พ.ศ. ๒๑๓๖ ที่ัง� สองจ้อม่กษัต่ริย์ ได้ออกจ้ากกรุงศรีอยุธยา เพื�อไปปราบ้พระยาลืะแว่ก โดยเดินที่ัพผู้่านม่าที่างเม่ืองโคราชั เขึ้​้าส้ต่​่ ว่ั เม่ืองนางรอง ที่ั�งสองพระองค์ได้ที่รงปลื้กต่้นโพธิ�ไว่้เป็นอนุสรณ์ องค์ลืะ ๑ ต่้น ด้ว่ยคุณงาม่คว่าม่ดีชัาว่เม่ืองจ้​้งสร้างว่ัดให้ ณ ที่ี�ต่ั�งพลืับ้พลืาที่ี�ประที่ับ้ขึ้อง ๒ กษัต่ริย์ ชัื�อว่​่า วั​ัดกล่าง

สร้างในสม่ัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชัธานี โดย ขุนกอง ซ่้�งเป็นนายที่หารผู้​้​้คว่บ้คุม่เสบ้ียง ต่อนที่ี�สม่เด็จ้ พระนเรศว่รม่หาราชั แลืะสม่เด็จ้พระเอกาที่ศรถ ขึ้ณะที่ี� ยังไม่​่ได้ขึ้น้� ครองราชัย์ ได้ยกกองที่ัพไปปราบ้เขึ้ม่ร ได้ม่า ต่ั�งที่ัพพักอย้่ในเม่ืองนางรองเป็นผู้​้​้สร้างขึ้​้�น แลืะเรียกว่​่า วั​ัดขุนกอง เม่ื�อกาลืเว่ลืาลื่ว่งม่านานเขึ้​้าชัื�อเรียกว่ัดก็ เพี�ยนม่าเป็น วั​ัดขุนก้อง

วั​ัดกลืางนางรอง Nang Rong Subdistrict, Nang Rong District, Buri Ram Province

WAT KLANG NANG RONG ตำาบลนางร้อง อำาเภอนางร้อง จังหวัดบุร้ีร้ัมย์

วั​ัดขุนก้อง Nang Rong Subdistrict, Nang Rong District, Buri Ram Province

WAT KHUN KONG ตำาบลนางร้อง อำาเภอนางร้อง จังหวัดบุร้ีร้ัมย์

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

145

พื่ร้ะพืุ่ที่ธองคั์ดำามหาเจด่ย์

วั​ัดกลืันทารามื Klan Tha Subdistrict, Mueang Buri Ram District, Buri Ram Province

146 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT KLAN THA RAM ตำาบลกลันที่า อำาเภอเม่องบุร้ีร้ัมย์ จังหวัดบุร้ีร้ัมย์

ปัระวั​ัติ​ิหลืวังพ่อพระพุทธองค์ดำา

หลืว่งพ่อพระพุที่ธองค์จ้ากบ้ันที่้กขึ้อง ปิลืาซ่ิง นั ก โบ้ราณคดีอินเดี ย ที่ำาให้ เราได้ ที่ราบ้ว่​่ า พระพุ ที่ธร้ ป พระพุที่ธเจ้​้าองค์ดาำ นี � สร้างเม่ือ� สม่ัย พ.ศ. ๑๓๕๓ - ๑๓๙๓ แลืะถ้าหากที่​่านที่ราบ้ประว่ัต่ิคว่าม่เป็นม่าม่ากกว่​่านี� ที่​่าน จ้ะร้ส้ ก้ ศรัที่ธาแลืะประหลืาดใจ้เป็นแน่ เพราะเป็นพระพุที่ธร้ป องค์เดียว่เที่​่านั�น ที่ี�เหลื​ือจ้ากการที่ำาลืายขึ้องคนศาสนาอื�น ได้อย่างไม่​่น่าเชัื�อ กลื่าว่คือ เม่ื�อปี พ.ศ. ๑๗๖๖ ชัาว่มุ่สลืิม่ กลืุ่ม่หน้�งได้ใชั้ว่ิธีเผู้ยแผู้่ศาสนาโดยใชั้กำาลืังอาวุ่ธ ถ้าใครไม่​่ นับ้ถือศาสนาขึ้องต่นจ้ะต่้องถ้กที่ำาลืายไม่​่ว่​่าจ้ะเป็นคนหรือ ที่รัพย์สม่บ้ัต่ใิ นพระพุที่ธศาสนา จ้นกระที่ัง� เขึ้​้าย้ดครองดินแดน ชัม่พ้ที่ว่ีปฝั่​่ายเหนือได้ที่�ังหม่ด ด้ว่ยการใชั้กาำ ลืังอำานาจ้เขึ้​้า หำา� หัน� ฆ์่าฟั​ัน ขึ้่ม่เหง แลืะยำา� ยี ด้ว่ยว่ิธต่ี า่ ง ๆ แต่​่พระพุที่ธร้ป หลืว่งพ่อพระพุที่ธเจ้​้าองค์ดำาเดียว่เที่​่านั�นที่ี�เหลื​ือรอดจ้าก การถ้กที่ำาลืายขึ้องมุ่สลืิม่ แลืะไม่​่ถ้กย้ดไป พรืะมุหา ดรื.คมุสิรืณ์ คุตตธัมุโมุ ในฐานะผู้​้ป้ ฏิ​ิบ้ต่ั ิ หน้าที่ีพ� ระธรรม่ที่้ต่สายประเที่ศอินเดีย ได้ขึ้อน้อม่พุที่ธานุภาพ พุที่ธบ้ารม่ีจ้ากหินชันิดเดียว่กันที่ีส� ร้างหลืว่งพ่อดำาจ้ากนาลืันที่า

ประเที่ศอินเดีย ขึ้นาดเที่​่าองค์จ้ริง เพือ� นำาม่าประดิษฐาน ณ ว่ัดกลืันที่า (นาลืันที่า) บ้​้านกลืันที่า อำาเภอเม่ืองบุ้รีรัม่ย์ จ้ังหว่ัดบุ้รีรัม่ย์ ซ่้�งเป็นว่ัดบ้​้านเกิดขึ้องที่​่าน เพื�อให้เป็นอุที่ เที่สิกเจ้ดีย์ พุที่ธานุภาพหลืว่งพ่อดำาจ้ากนาลืันที่าแดนพุที่ธ ภ้ม่ิ ส้่กลืันที่าแดนสุว่รรณภ้ม่ิ โดยขึ้ณะนี�ได้เลื​ือกหินดำา แหลื่งหินชันิดเดียว่กันกับ้ที่ี�สร้างหลืว่งพ่อดำาองค์จ้ริงซ่้�ง ปั จ้ จุ้ บ้ั น ประดิ ษ ฐานอย้่ ณ ม่หาว่ิ ที่ ยาลืั ย นาลืั น ที่า รัฐพิหาร ประเที่ศอินเดีย ขึ้ณะนีน� ายชั่างได้เริม่� งานแกะสลืัก หินดำาสร้างเป็น หลืว่งพ่อดำา แลื้ว่ โดยจ้ะใชั้ระยะเว่ลืาการ แกะสลืักประม่าณ ๑ ปี จ้ากนัน� จ้ะอัญ่เชัิญ่องค์หลืว่งพ่อจ้าก อินเดียส้่เม่ืองไที่ยที่างเรือ เพื�อประดิษฐาน ณ ว่ัดกลืันที่า (นาลืันที่า) บ้​้านกลืันที่า อำาเภอเม่ืองบุ้รีรม่ั ย์ จ้ังหว่ัดบุ้รีรม่ั ย์ เป็นการถาว่รสืบ้ไป หลืว่งพ่อดำาองค์นี� นับ้เป็นพระพุที่ธร้ป ศักดิ�สิที่ธิ�ม่ีพลืังพุที่ธานุภาพด้านรักษาโรค ผู้​้​้ศรัที่ธาจ้าก ที่ั�ว่โลืกต่​่างก็เดินที่างไปกราบ้สักการะ ขึ้อพรเพื�อรักษาโรค ให้หายม่านับ้รายไม่​่ถ้ว่นแลื้ว่

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

147

ควัามืเปั็นมืา

ว่ัดกลืันที่าราม่ ต่ัง� อย้ห่ ม่้ที่​่ �ี ๒ ต่ำาบ้ลืกลืันที่า อำาเภอ เม่ืองบุ้รีรัม่ย์ จ้ังหว่ัดบุ้รีรัม่ย์ ม่ีประว่ัต่ิคว่าม่เป็นม่าในการ ก่อต่ั�งว่ัด ต่ั�งแต่​่เม่ื�อม่ีประชัาชันอพยพม่าอาศัยอย้่ม่ากขึ้​้น� เม่ือ� ร้อยปีกอ่ น ได้ม่ชัี าว่บ้​้านผู้​้ศ้ รัที่ธาคือ พ่อใหญ่​่ที่า คำาเกิด พ่อใหญ่​่ริน กระแสโสม่ แลืะ อาต่ัก ชัาว่กลืันที่าได้บ้ริจ้าค ที่ีด� นิ รว่ม่ ๑๕ ไร่ เพือ� สร้างว่ัดกลืันที่าราม่ให้เป็นศ้นย์ศรัที่ธา รว่ม่ใจ้ขึ้องชัาว่บ้​้าน เริ�ม่สร้างว่ัดขึ้​้�นเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๔๙๖

เจ้​้าอาว่าสร้ปก่อน ๆ ได้นำา ศรัที่ธาชัาว่บ้​้านด้แลื รั ก ษาพั ฒ่ นาว่ั ด ม่าโดยลืำา ดั บ้ ม่าถ้ ง พระอธิ ก ารสว่ิ ง อตฺ่ ต่โม่ เจ้​้ าอาว่าสร้ ปปัจ้จุ้บ้ันที่​่ านได้เร่งพั ฒ่นาว่ัดในปี พ.ศ. ๒๕๔๒ พระคร้ปริยัต่ิโพธิว่ิเที่ศ (ดร. พระม่หาคม่สรณ์ คุตฺ่ต่ธโม่) เจ้​้าอาว่าสว่ัดไที่ยเชัต่ะว่ันม่หาว่ิหาร นครสาว่ัต่ถี สาธารณรัฐอินเดีย ที่​่านเป็นพระธรรม่ที่้ต่สายอินเดีย - เนปาลื แลืะเป็นลื้กหลืานชัาว่กลืันที่า ได้นำาศรัที่ธาญ่าต่ิโยม่ สายบุ้ญ่พุที่ธภ้ม่ม่ิ าที่ำาบุ้ญ่ที่อดกฐินประจ้ำาทีุ่กปี ดำาเนินชั่ว่ย พัฒ่นาว่ัดต่​่าง ๆ จ้นม่ีถาว่รว่ัต่ถุ สิง� ก่อสร้าง เชั่น โบ้สถ์ ศาลืา อเนกประสงค์ เม่รุ กุฏิ​ิสงฆ์​์ ห้องนำ�า ห้องสุขึ้า เป็นต่้น

พื่​่อหมอชีวกโกมาร้ภัจจ์

ปัจ้จุ้บ้นั ว่ัดกลืันที่าราม่ได้สร้างว่ิหารพร้อม่อัญ่เชัิญ่ พระองค์ดำาที่ีส� ร้างด้ว่ยหินดำาเม่ืองนาลืันที่า ประเที่ศอินเดีย ม่าประดิษฐานให้กราบ้บ้​้ชัาสักการะที่ี�ว่ัดโดยไม่​่ต่้องเดิน ที่างไปถ้งอินเดียแลื้ว่ แลืะได้เริ�ม่ก่อสร้างพระธาตุ่บุ้รีรัม่ย์ พุที่ธองค์ดำาม่หาเจ้ดีย ์ เพือ� ให้เป็นพระธาตุ่เจ้ดียที่์ สี� ำาคัญ่ขึ้อง จ้ังหว่ัด เพือ� บ้รรจุ้พระบ้รม่สารีรกิ ธาตุ่ แลืะพระพุที่ธร้ปจ้าก ๙ ประเที่ศ พระธาตุ่บ้รุ รี ม่ั ย์นปี� ระกอบ้ด้ว่ย พิธว่ี างศิลืาฤกษ์ เม่ื� อ ว่ั น ที่ี� ๑๙ เดื อ นม่ิ ถุ น ายน พ.ศ. ๒๕๕๙ โดย พลื.อ. สุรยุที่ธ จุ้ลืานนที่์ องคม่นต่รี พิธเี ที่เสาเอก ว่ันที่ี � ๘ เดือนเม่ษายน พ.ศ. ๒๕๖๑ โดย นายดำารงชั​ัย เนรม่ิต่ต่กพงศ์ รองผู้​้​้ว่​่าราชัการจ้ังหว่ัดบุ้รีรัม่ย์

ซึุ้มปิร้ะตูวัดกลันที่าร้าม

พื่ร้ะส่วล่

148 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

พระอธิการสวัิง อุติฺติโมื เจ้าอาวัาสิวั​ัดกล่ันทารืามุ

พื่ร้ะปิร้ะธานภายในอุโบสถ

ปัระเพณีแลืะกิจ้กรรมืสำาคัญ่ปัระจ้ำาวั​ัด

- เที่ศกาลืที่านำา� ม่ันพระพุที่ธองค์ดาำ ทีุ่ก ๆ ว่ันที่ี� ๙ - ๑๕ เดือนเม่ษายน ขึ้องทีุ่กปี การบ่ริหารแลืะการปักครอง

๑. พระอาจ้ารย์หยีง ๒. พระอาจ้ารย์แปลืก ๓. พระอาจ้ารย์เลื ฐานะจ้าโร ๔. หลืว่งพ่อสี ๖. หลืว่งพ่อปรั�น ๗. พระอธิการสุนที่ร อคฺคว่รฺโณ ๘. พระอธิการสว่ิง อุตฺ่ต่โม่

พื่ร้ะธาตุบุร้ีร้ัมย์พืุ่ที่ธองคั์ดำามหาเจด่ย์

อุโบสถ

พรืะธาตุ บัุ รืี รืั มุ ย์ พุ ท ธองค์ ดำา มุหาเจดี ย์ ณ ว่ัดกลืันที่าราม่ จ้ังหว่ัดบุ้รีรัม่ย์ ที่ี�ประดิษฐานพระพุที่ธ องค์ดำาในประเที่ศเป็นถาว่ร เนื�องด้ว่ยว่ัดกลืันที่าราม่ได้ อัญ่เชัิญ่พระพุที่ธองค์ดำา ม่าประดิษฐาน เม่ือ� ว่ันที่ี � ๒๘ เดือน กรกฏิาคม่ พ.ศ. ๒๕๕๘ โดยดำาริขึ้องที่​่านพระคร้ปริยัต่ิ โพธิว่เิ ที่ศ (ดร.พระม่หาคม่สรณ์ คุต่ต่ธรรม่โม่) พระธรรม่ที่้ต่ สายอินเดีย - เนปาลื เจ้​้าอาว่าสว่ัดไที่ยเชัต่ว่ันม่หาว่ิหาร นครสาว่ัต่ถี ประเที่ศอินเดีย แลืะเป็นศาสนสถานเปิดให้ พุที่ธศาสนิกชันผู้​้​้ม่ีศรัที่ธา ได้กราบ้ไหว่้บ้​้ชัาสักการะเป็นที่ี� ย้ดเหนี�ยว่จ้ิต่ใจ้ เป็นศ้นย์รว่ม่ใจ้ขึ้องชัาว่พุที่ธในจ้ังหว่ัด บุ้รีรม่ั ย์ ได้เลื​ือกอิฐแดง ๔ ร้ กว่​่า ๓๐๐,๐๐๐ ก้อน ม่าใชั้ใน การก่อสร้างครั�งนี� ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

149

วั​ัดเขาพระอังคาร Charoen Suk Subdistrict, Chaloem Phra Kiat District, Buri Ram Province

WAT KHAO PHRA ANGKHAN ตำาบลเจร้ิญสุข อำาเภอเฉัลิมพื่ร้ะเก่ยร้ติ จังหวัดบุร้ีร้ัมย์

วั​ัดเขารัตินธงไชัย Charoen Suk Subdistrict, Chalerm Prakiat District, Buri Ram Province

WAT KHAO RATANA THONGCHAI ตำาบลเจร้ิญสุข อำาเภอเฉัลิมพื่ร้ะเก่ยร้ติ จังหวัดบุร้ีร้ัมย์

150 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

ว่ัดเขึ้าพระอังคาร สร้างเม่ื�อสม่ัยใดไม่​่ม่ีใคร ที่ราบ้ แต่​่สันนิษฐานว่​่าสร้างก่อนปราสาที่เขึ้าพนม่รุ้ง ในสม่ัยที่ี�ขึ้อม่เรืองอำานาจ้ แลืะนับ้ถือศาสนาพราหม่ณ์ อาจ้เป็นสาเหตุ่ที่�ีที่ำาให้พระพุที่ธศาสนาถ้กอิที่ธิพลืขึ้อง ศาสนาพราหม่ณ์เขึ้​้าครอบ้ครอง สถานที่ีศ� กั ดิส� ที่ิ ธิแ� ห่งนี� ที่ะนุบ้าำ รุงรักษาจ้ากผู้​้ค้ นม่านับ้เป็นพัน ๆ ปี

วั​ัดเขารืัตนธงไชัย (วั​ัดเขาสิรืะสิะแก) ต่ั�งอย้่ที่ี� บ้​้ า นสายบ้ั ว่ หม่้่ ที่�ี ๑๒ ต่ำา บ้ลืเจ้ริ ญ่ สุ ขึ้ อำา เภอ เฉลืิม่พระเกียรต่ิ จ้ังหว่ัดบุ้รีรัม่ย์เดิม่ เป็นที่ี�พักสงฆ์​์ชัื�อ เขาสิรืะสิะแก ประธานที่ีพ� กั สงฆ์​์ คือ พระคร้พนม่ธรรม่าภินนั ที่์ (ไสว่ นนฺที่สาโร) ที่ี�ดินอย้ใ่ นเขึ้ต่ป่าอนุรักษ์ ในคว่าม่ด้แลื ขึ้องกรม่ป่าไม่้ กระที่รว่งที่รัพยากรธรรม่ชัาต่ิแลืะสิง� แว่ดลื้อม่

ว่ัดโพธิ�ย่อยบ้​้านยาง ต่ั�งอย้่ที่�ีบ้​้านยาง ต่ำาบ้ลื บ้​้านยาง อำาเภอลืำาปลืายม่าศ จ้ังหว่ัดบุ้รรี ม่ั ย์ เป็นว่ัดเก่าแก่ ขึ้องอำา เภออี ก ว่ั ด หน้� ง ปั จ้ จุ้ บ้ั น ม่ี พ ระศรี ป ริ ยั ต่ิ ธ าดา รองเจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดบุ้รีรัม่ย์ เป็นเจ้​้าอาว่าส แลืะผู้​้​้ด้แลื ว่ัดโพธิ�ย่อยบ้​้านยาง เป็นว่ัดที่ี�สันนิษฐานว่​่าสร้างก่อนปี พ.ศ. ๒๔๙๘ แลืะที่างว่ัดได้จ้ัดงานฉลืองครบ้ ๑๐๐ ปี ว่ัดโพธิ�ย่อยบ้​้านยางแลื้ว่เม่ือ� ปี พ.ศ. ๒๕๕๓ ที่ี�ผู้่านม่า

การต่ั�งชัือ� ว่ัดโดยใชั้ชัื�อหม่้่บ้​้านเป็นชัื�อ แต่​่งเพิ�ม่ คำาว่​่า แจ้ง เขึ้​้าไป ซ่้ง� คำาว่​่าแจ้​้งนีม่� คี ว่าม่หม่ายว่​่า กระจ้่าง, สว่​่าง, บ้อก, แสดง, ร้,้ แต่​่ในที่ี�นี�หม่ายคว่าม่ว่​่า เป็นว่ัดที่ี� ม่ีคว่าม่สว่​่างรุง่ เรืองที่างด้านพระพุที่ธศาสนา เป็นที่ีศ� ก้ ษา พระไต่รปิฎก อันเป็นคัม่ภีรที่์ ส�ี ำาคัญ่ขึ้องพระพุที่ธศาสนา จ้​้งต่ั�งชัือ� ให้เป็นม่งคลืว่​่า วั​ัดแจ้งตล่าดโพธิ�

วั​ัดโพธิ�ย่อยบ่้านยาง Ban Yang Subdistrict, Lam Plai Mat District, Buri Ram Province

WAT PHO YOI BAN YANG ตำาบลบ้านยาง อำาเภอลำาปิลายมาศ จังหวัดบุร้ีร้ัมย์

วั​ัดแจ้​้งติลืาดโพธิ� Talad Pho subdistrict, Lam Plai Mat District, Buri Ram Province

WAT CHAENG TALAD PHO ตำาบลตลาดโพื่ธิ� อำาเภอลำาปิลายมาศ จังหวัดบุร้ีร้ัมย์

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

151

วั​ัดบ่้านติะโคง Ban Dan Subdistrict, Ban Dan District, Buri Ram Province

152 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT NONG BUATONG ตำาบลบ้านด่าน อำาเภอบ้านด่าน จังหวัดบุร้ีร้ัมย์

พื่ร้ะเจด่ย์สันติคัุณ์

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

153

ควัามืเปั็นมืา

อุโบสถ

วั​ัดบั้านตะโคง สังกัดคณะสงฆ์​์ม่หานิกาย เริม่� สร้างว่ัด เม่ื�อประม่าณปี พ.ศ. ๒๔๖๖ โดยนายน้อย สุขึ้ผู้ดุง ซ่้�งดำารง ต่ำาแหน่งเป็นผู้​้​้ใหญ่​่บ้​้านสม่ัยนั�น ม่ีคว่าม่คิดริเริ�ม่ แลืะศรัที่ธา อยากสร้างถาว่รว่ัต่ถุไว่้ในพระพุที่ธศาสนา เพื�อให้ประชัาชัน ได้ม่สี ถานที่ีบ้� ำาเพ็ญ่กุศลื เพราะเนือ� งจ้ากขึ้ณะนัน� ประชัาชันต่้อง เดินที่างไปที่ำาบุ้ญ่ที่ีว่� ดั บ้​้านปราสาที่ ต่ำาบ้ลืปราสาที่ หากจ้ะเดิน ที่างลืัดทีุ่่งไปต่้องใชั้ระยะที่างราว่ ๕ กิโลืเม่ต่ร เม่ื�อต่กม่าถ้ง ฤด้ฝั่นการสัญ่จ้รเดินที่างไปกลืับ้ค่อนขึ้​้างลืำาบ้าก จ้​้งได้ต่ัดสินใจ้ ซ่ื�อที่ี�ดินขึ้องนายปร้ม่ (ไม่​่ที่ราบ้นาม่สกุลื) เอาไว่้แปลืงหน้�ง ซ่้�ง ม่ีเนื�อที่ี� ๙ ไร่ ๑ งาน ๘๖ ต่ารางว่า แลื้ว่ได้ชั​ักชัว่นชัาว่บ้​้าน สร้างว่ัดขึ้​้�น โดยม่ีหลืว่งพ่ออุปัชัฌาย์คง (ไม่​่ที่ราบ้ฉายา) จ้าก บ้​้านพระคร้ใหญ่​่ ต่ำาบ้ลืพระคร้อำาเภอเม่ืองบุ้รีรัม่ย์ จ้ังหว่ัด บุ้ รี รั ม่ ย์ ซ่้� ง ในขึ้ณะนั� น ที่​่ า นดำา รงต่ำา แหน่ ง เป็ น เจ้​้ า อาว่าส ว่ัดบ้​้านใหม่​่สาม่แว่ง เป็นแกนนำาในการก่อสร้างฝั่​่ายบ้รรพชัิต่ เม่ือ� ก่อสร้างเสร็จ้ นายน้อย สุขึ้ผู้ดุง ได้นำาชัาว่บ้​้านไปนิม่นต่์พระ จ้ากว่ัดบ้​้านใหม่​่สาม่แว่ง อำาเภอห้ว่ยราชั เม่ื�อม่าอย้่จ้ำาพรรษาที่ี� ว่ัดบ้​้านต่ะโคง หลืว่งพ่ออุปชั​ั ฌาย์คงได้ม่อบ้ให้ พระมุ่ จ้ะรีบ้รัม่ย์ ม่าพำานักอย้่ที่ำาหน้าที่ี�เป็นเจ้​้าอาว่าสว่ัดบ้​้านต่ะโคงเป็นร้ปแรก เม่ือ� หลืว่งพ่อมุ่ได้ม่าอย้จ้่ ำาพรรษาที่ีว่� ดั บ้​้านต่ะโคง ก็ได้บ้ร้ ณะว่ัด อย่างต่​่อเนื�อง แลืะได้เริ�ม่สร้างพระอุโบ้สถ เพื�อใชั้เป็นสถานที่ี� ประกอบ้สังฆ์กรรม่ขึ้​้�นในปี พ.ศ.๒๔๗๒ เป็นอาคารไม่้ที่รงไที่ย ชั​ั�นเดียว่ โดยม่ีชั่างพ้ลื (ไม่​่ที่ราบ้นาม่สกุลื) เป็นชั่างที่ี�ที่ำาหน้าที่ี� ก่อสร้างเสร็จ้สม่บ้​้รณ์ แลืะได้รบ้ั พระราชัที่านว่ิสงุ คาม่สีม่า เม่ือ� ปี พ.ศ. ๒๔๗๗

พื่ร้ะศร้ีศากยสุยผัดุงธร้ร้มมุน่

พระครูศรีปัริยัติยานุศาสน์

พื่ร้ะพืุ่ที่ธชัยมงคัล

154 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

เจ้ า อาวัาสิวั​ั ด บั้ า นตะโคง / รืองเจ้ า คณะอำา เภอบั้ า นด่ า น / เล่ขานุการืรืองเจ้าคณะจังหวั​ัดบัุรืีรืัมุย์

ในปัีติ่อมืา หลืวังพ่อมืุก็ถึงแก่มืรณภาพลืง แลืะมืีเจ้​้าอาวัาส ปักครองดูแลืวั​ัดเรื�อยมืาดังรายนามืติามืลืำาดับ่ ดังนี� ๑. พระอธิการมุ่ จ้ะรีบ้รัม่ย์

๒. พระเม่้า (ไม่​่ที่ราบ้ฉายา)

๓. พระบ้​้ ่ (ไม่​่ที่ราบ้ฉายา)

๔. พระอธิการคุม่ (ไม่​่ที่ราบ้ฉายา) ๕. พระอธิการแก้ว่ สังขึ้์ที่อง

๖. พระอ่อน (ไม่​่ที่ราบ้ฉายา)

๗. พระอธิการบุ้ญ่ ธาตุ่กาโม่

๘. พระอธิการชัาต่ิชัาย สุธมฺ่โม่ ๙. พระแดง (ไม่​่ที่ราบ้ฉายา)

๑๐. พระม่หาไฟัฑิ้รย์ ปคุโณ ป.ธ.๕ ๑๑. พระอธิการสงว่น สิรสิ มฺ่ปนฺโน ๑๒. พระปั�น (ไม่​่ที่ราบ้ฉายา)

๑๓. พระย่อย (ไม่​่ที่ราบ้ฉายา)

๑๔. พระสงค์ (ไม่​่ที่ราบ้ฉายา)

๑๕. พระอธิการเคลืม่ (ไม่​่ที่ราบ้ฉายา) ๑๖. พระคร้ศรีปริยต่ั ยานุศาสน์

พ.ศ. ๒๔๖๖ - ๒๔๗๘ พ.ศ. ๒๔๗๙ - ๒๔๘๐ (รักษาการ) พ.ศ. ๒๔๘๐ - ๒๔๘๑ (รักษาการ) พ.ศ. ๒๔๘๒ - ๒๔๘๔ พ.ศ. ๒๔๘๕ - ๒๔๙๐ พ.ศ. ๒๔๙๑ - ๒๔๙๒ (รักษาการ) พ.ศ. ๒๔๙๓ - ๒๔๙๕ พ.ศ. ๒๔๙๖ - ๒๔๙๙ พ.ศ. ๒๔๙๙ - ๒๕๐๑ (รักษาการ) พ.ศ. ๒๕๐๑ - ๒๕๐๒ (รักษาการ) พ.ศ. ๒๕๐๒ - ๒๕๐๔ พ.ศ. ๒๕๐๕ - ๒๕๐๖ (รักษาการ) พ.ศ. ๒๕๐๖ - ๒๕๐๗ (รักษาการ) พ.ศ. ๒๕๐๘ - ๒๕๐๙ (รักษาการ) พ.ศ. ๒๕๑๐ - ๒๕๑๔ พ.ศ. ๒๕๔๗ ถ้งปัจ้จุ้บ้ัน

วั​ันบั้านตะโคง เป็นว่ัดเก่าแก่ว่ดั หน้ง� ในจ้ังหว่ัดบุ้รรี ม่ั ย์ ซ่้�งได้ต่�ังเป็นว่ัดในที่างพระพุที่ธศาสนาเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๔๗๒ รว่ม่เป็นเว่ลืา ๙๒ ปี (๒๕๖๔) โดยพระอาจ้ารย์ม่ ุ ร่ว่ม่กับ้ชัาว่บ้​้าน ต่ะโคงร่ว่ม่กันจ้ัดสร้าง แลืะขึ้ออนุม่ัต่ิจ้ากม่หาเถรสม่าคม่ โดย กรม่การศาสนาในสม่ั ย นั� น ได้ เ ป็ น ว่ั ด เต่็ ม่ ต่ั ว่ ในปี ดั ง กลื่ า ว่ พระอาจ้ารย์มุ่ เป็นอาจ้ารย์ร้ปแรก ได้ร่ว่ม่กับ้ศิษยานุศิษย์ พัฒ่นาว่ัดให้เจ้ริญ่ก้าว่หน้าเรือ� ยม่า โดยม่ีผู้ใ้ หญ่​่นอ้ ย สุขึ้ผู้ดุง ซ่้ง� ดำารงต่ำาแหน่งเป็นผู้​้​้ใหญ่​่บ้​้านในสม่ัยนั�นได้บ้ริจ้าคที่ี�ดินสร้าง ถาว่รว่ัต่ถุ ม่ีกฏิุ สิ งฆ์​์โบ้สถ์ ศาลืาการเปรียญ่ในว่ัดจ้นเพียงพอ ได้ ม่ีการผู้ลืัดเปลืีย� นเจ้​้าอาว่าสเรือ� ยม่า โดยการลืาสิกขึ้า แลืะถ้งแก่ ม่รณภาพบ้​้าง ต่​่อม่าเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๔๘๒ ในสม่ัยขึ้องกำานันขึ้าว่ พรม่ม่าโนชั เป็นกำานัน ว่ัดบ้​้านต่ะโคง ได้ถก้ ลือบ้ว่างเพลืิงที่ำาให้ เผู้าผู้ลืาญ่กุฏิ​ิสงฆ์​์ไปจ้นหม่ดสิ�น จ้​้งที่ำาให้ภิกษุสาม่เณรในว่ัด

เกิดคว่าม่เดือดร้อนไม่​่ม่ีที่�ีอย้่อาศัย ที่ี�จ้ะศ้กษาพระธรรม่ว่ินัย ต่​่อม่าญ่าต่ิโยม่ได้รว่​่ ม่กันสร้างกุฏิสิ งฆ์​์ชัว่�ั คราว่ขึ้​้น� ให้ภกิ ษุสาม่เณร จ้ำาพรรษาเรื�อยม่าจ้นถ้งปี พ.ศ. ๒๕๑๕ ที่างว่ัดบ้​้านต่ะโคงขึ้าด เจ้​้าอาว่าสที่ีจ้� ะปกครองด้แลื ภิกษุสาม่เณร ที่ายก ที่ายิกา พร้อม่ ด้ว่ยผู้​้ใ้ หญ่​่บ้า้ นต่ะโคง จ้​้งได้พร้อม่ใจ้ไปนิม่นต่์ พระอธิการสมุ่ที่ร อุปสโม่ จ้ากว่ัดโพธิ�งาม่บ้​้านยะว่้ก ม่าดำารงต่ำาแหน่งเจ้​้าอาว่าส ว่ัดบ้​้านต่ะโคงจ้นถ้งปัจ้จุ้บ้ัน

หลืังจ้ากที่ี�พระอธิการสมุ่ที่ร อุปสโม่ เป็นเจ้​้าอาว่าส ได้ม่กี ารพัฒ่นาว่ัดเปลืีย� นแปลืงให้ว่ดั เจ้ริญ่ก้าว่หน้าขึ้​้น� ต่าม่ลืำาดับ้ โดยได้เปิดสอนพระปริยต่ั ธิ รรม่แผู้นกธรรม่บ้าลืี ส่งศิษยานุศษิ ย์ ไปศ้กษาต่​่อจ้นประสบ้คว่าม่สำาเร็จ้เป็นพระม่หาเปรียญ่อย่าง ม่ากม่าย จ้บ้ในระดับ้อุดม่ศ้กษาจ้นเป็นที่ี�ยอม่รับ้ขึ้องสังคม่

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

155

วั​ัดจ้ำาปัา Prakhon Chai Subdistrict, Prakhon Chai District, Buri Ram Province

WAT CHAMPA ตำาบลปิร้ะโคันชัย อำาเภอปิร้ะโคันชัย จังหวัดบุร้ีร้ัมย์

อุโบสถ

156 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

มูลนิธิวัชร้คัุณ์

ควัามืเปั็นมืา

ว่ัดจ้ำาปาต่ั�งอย้่หม่้่ที่ี� ๒ ต่ำาบ้ลืประโคนชั​ั ย อำาเภอ ประโคนชั​ัย จ้ังหว่ัดบุ้รีรัม่ย์ บ้นเนื�อที่ี� ๖ ไร่ ๑ ต่ารางว่า ม่ีการ สร้างว่ัดเม่ื�อประม่าณปี พ.ศ. ๒๓๕๐ แลืะได้รับ้พระราชัที่าน ว่ิสุงคาม่สีม่า เม่ื�อว่ันที่ี � ๒๑ เดือนธันว่าคม่ พ.ศ. ๒๕๒๒ การบู่รณปัฏิ​ิสังขรณ์

ในปีที่ี�พระคร้ว่ิลืาศว่ัชัรคุณ ดำารงต่ำาแหน่งเจ้​้าคณะ อำาเภอประโคนชั​ัยนัน� เสนาสนะต่​่าง ๆ ที่ีม่� อี ย้ ่ อาที่ิ พระอุโบ้สถ กุฏิ​ิ ศาลืาการเปรียญ่ โรงเรียนพระปริยัต่ิธรรม่ เม่รุ ต่ลือดจ้น กำาแพงว่ัด อย้่ในสภาพที่ี�ชัำารุด ที่รุดโที่รม่ม่าก เนื�องจ้ากได้ ที่ำา การก่ อ สร้ า งม่าเป็ น เว่ลืานาน จ้​้ ง ม่ี ก ารปรั บ้ ปรุ ง บ้​้ ร ณะ ซ่​่อม่แซ่ม่บ้างส่ว่นที่ี�ยังพอบ้​้รณะได้ แลืะรื�อถอนบ้างส่ว่นที่ี�ไม่​่ สาม่ารถซ่​่อม่แซ่ม่บ้​้รณะได้ออกไปแลื้ว่ ได้ดำาเนินการก่อสร้าง ขึ้​้น� ใหม่​่ เพือ� คว่าม่ม่ัน� คงแขึ้็งแรง แลืะที่​่านได้คว่บ้คุม่การก่อสร้าง ด้ว่ยต่นเอง

พื่ร้ะพืุ่ที่ธอับปิามหามุน่

ลืำาดับ่พระสังฆ์าธิการที�ปักครอง

๑. หลืว่งพ่อโส (ไม่​่ปรากฎหลืักฐานแลืะชัีว่ประว่ัต่ิ)

๒. หลืว่งพ่อปว่ด (ไม่​่ปรากฎหลืักฐานแลืะชัีว่ประว่ัต่ิ)

๓. พระคร้บ้ริหารโกศลื (หลืว่งพ่อหม่อก อดีต่เจ้​้าคณะ อำาเภอประโคนชั​ัย)

๔. พระคร้ว่ลืิ าศว่ัชัรคุณ (หลืว่งพ่อเชัียร ญ่าณมุ่น ี อดีต่ เจ้​้าคณะอำาเภอ)

๕. พระคร้อภิรักษ์ศาสนกิจ้ (หลืว่งพ่อปลืิต่ กิตฺ่ต่ิสาโร อดีต่เจ้​้าคณะอำาเภอประโคนชั​ัย)

๖. พระคร้สิริคณารักษ์ (ม่หาผู้ลืปิยธมฺ่โม่) เจ้​้าคณะ อำาเภอประโคนชั​ัย ร้ปปัจ้จุ้บ้ัน

ภาพื่มุมสูง ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

157

พื่ร้ะธาตุนาดูน

พระธาติุนาดูน Phra That Subdistrict, Na Dun District, Maha Sarakham Province

158 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

PHRA THAT NA DUN ตำาบลพื่ร้ะธาตุ อำาเภอนาดูน จังหวัดมหาสาร้คัาม

ควัามืเปั็นมืา

พรีะธาตั้​้นาด่น ตั้ั�งอีย่�ที่ี�บ้�านนาด่น ตั้ำาบ้ลพรีะธาตั้​้ อีำาเภอีนาด่น จีังหวั​ัดมหาสารีคาม พรีะธาตั้​้แห�งนี�ถิ่​่กสรี�างข้�น สืบ้เนื�อีงมาจีากเมื�อีวั​ันที่ี� ๘ เดือีนมิถิ่้นายน พ.ศ. ๒๕๒๒ ได�มี การีข้ดพบ้หลักฐานที่างปรีะวั​ัตั้ิศาสตั้รี์โบ้รีาณคดีที่ี�แสดงถิ่้ง ควัามเจีรีิญรี้ง� เรีือีงในอีดีตั้ขอีงนครีจีำาปาศรี​ี ซึ่้ง� หน้ง� ในสิ�งสำาคัญ ที่ีส� ้ดที่ี�ข้ดพบ้ คือี สถิ่​่ปบ้รีรีจี้พรีะบ้รีมสารี​ีรีิกธาตั้​้ บ้รีรีจี้ในผู้อีบ้ สามชื่ั�น โดยชื่ั�นนอีกส้ดเป็นสำารีิด ชื่ั�นกลางเป็นเงิน และชื่ั�นใน ส้ดเป็นที่อีงคำา ภายในชื่ั�นในส้ดมีพรีะบ้รีมสารี​ีรีิกธาตั้​้บ้รีรีจี้อีย่� ๑ อีงค์ มีลักษณะเป็นเกล็ดสีขาวัข้�นขนาดเที่�าเมล็ดข�าวัสารี หักครี้ง� หล�อีเลีย� งไวั�ดวั� ยนำา� มันจีันที่น์ เมือี� เปิดอีอีกมาจีะมีกลิน� หอีมมาก สันนิษฐานวั�าสถิ่​่ปบ้รีรีจี้พรีะบ้รีมสารี​ีรีิกธาตั้​้ที่ี�ค�นพบ้ นี�มีอีาย้อีย่�ในพ้ที่ธศตั้วัรีรีษที่ี� ๑๓ - ๑๕ สมัยที่วัารีาวัดี หรีือี รีะหวั�าง พ.ศ. ๑๐๐๐ - ๑๒๐๐

จีากการีค�นพบ้ ชื่าวัจีังหวั​ัดมหาสารีคาม จี้งได�พรี�อีม ใจีกันสรี�างพรีะธาตั้​้นาด่นข้�น เพื�อีบ้รีรีจี้พรีะบ้รีมสารี​ีรีิกธาตั้​้ไวั� ถิ่าวัรี โดยพรีะบ้รีมสารี​ีรีกิ ธาตั้​้ที่งั� หมดถิ่​่กบ้รีรีจี้อีย่ใ� นสถิ่​่ปจีำาลอีง ที่ำาจีากโลหะที่รีงกลม ส่ง ๒๔.๔ เชื่นตั้ิเมตั้รี พรีะธาตั้​้นาด่น สรี�างแล�วัเสรี็จีเมื�อีวั​ันที่ี� ๒๔ เดือีนมกรีาคม พ.ศ. ๒๕๓๐ และมีสมเด็จีพรีะบ้รีมโอีรีสาธิรีาชื่ สยามมก้ฏรีาชื่ก้มารี (ในขณะนัน� ) เสด็จีพรีะรีาชื่ดำาเนินมาปรีะกอีบ้พิธอี​ี ญ ั เชื่ิญ พรีะบ้รีมสารี​ีรีกิ ธาตั้​้ ข้�นปรีะดิษฐานไวั�ในอีงค์พรีะธาตั้​้นาด่น

สวนรุ้กขชาติพืุ่ที่ธมณ์ฑล

ภาพื่มุมสูงพื่ร้ะธาตุนาดูน

เมื�อีวั​ันที่ี� ๑๒ เดือีนพฤศจีิกายน พ.ศ.๒๕๓๐ บ้รีิเวัณ รีอีบ้ ๆ พรีะธาตั้​้ มีศน่ ย์พพิ ธิ ภัณฑ์​์วัฒ ั นธรีรีมจีำาปาศรี​ี ที่ีเ� ก็บ้รีักษา โบ้รีาณวั​ัตั้ถิ่้, ศิลปวั​ัตั้ถิ่้ และเป็นแหล�งข�อีม่ลเกี�ยวักับ้อีาณาจีักรี จีำาปาศรี​ี สวันรี้กขชื่าตั้ิ และสวันสม้นไพรีที่ี�มีบ้รีรียากาศรี�มรีื�น สวัยงาม โดยได� รีั บ้ การีตั้กแตั้� ง ให� เ ป็ น สถิ่านที่ี� สาำ คั ญ ที่าง พ้ที่ธศาสนาบ้นเนื�อีที่ี�รีาวั ๙๐๒ ไรี� พระธาตุนาดูน หรีือี พุทธมืณฑลำแห่งอี​ีสาน พรีะธาตั้​้ อีงค์สขี าวังดงาม หน้ง� ในพรีะธาตั้​้ที่มี� คี วัามสำาคัญ และมีชื่อี�ื เสียง ที่ีส� ด้ ขอีงที่างภาคอี​ีสาน ซึ่้ง� จีำาลอีงแบ้บ้มาจีากศิลปะสมัยที่วัารีวัดี ที่ี�มีอีาย้เก�าแก�กวั�า ๑,๐๐๐ ปี

พรีะธาตั้​้นาด่น มีงานนมัสการีพรีะธาตั้​้ที่ี�จีัดข้�นเป็น ปรีะจีำาที่้กปี ในชื่�วังข้�น ๑๕ คำ�า เดือีน ๓ หรีือีวั​ันมาฆบ้่ชื่า โดยภายในงานมีกิจีกรีรีมเวัียนเที่ียนรีอีบ้อีงค์พรีะบ้รีมธาตั้​้ การีบ้วังสรีวังอีงค์พรีะบ้รีมธาตั้​้ การีที่ำาบ้​้ญตั้ักบ้าตั้รี สวัดมนตั้์ ฟื้ั ง ธรีรีม ขบ้วันแห� ป รีะเพณี ๑๒ เดื อี น และการีแสดง แสง สี เสียง ปรีะวั​ัตั้ิควัามเป็นมานครีจีำาปาศรี​ีที่ยี� ิ�งใหญ�

ภาพื่มุมสูง ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

159

วั​ัดรอยพระพุทธบ่าทภูมืโนรมืย์ Sribunruang Subdistrict, Mueang Mukdahan District, Mukdahan Province

160 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT PHRA PHUTTHABAT PHU MANOROM ตำาบลนาส่นวน อำาเภอเม่องมุกดาหาร้ จังหวัดมุกดาหาร้

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

161

ฐิานองคั์พื่ร้ะเจ้าใหญ่แก้วมุกดาศร้ีไตร้ร้ัตน์

ควัามืเปั็นมืา

การก่อต่ัง� ว่ัดว่ัดภ้ม่โนรม่ย์ จ้ากหลืักฐานการสร้างจ้าก แผู้่นศิลืา ได้กลื่าว่ว่​่า คนขึ้องที่​่านขึุ้นศาลืา แลืะพระอาจ้ารย์ บุ้ นันที่ว่โร เจ้​้าอาว่าสว่ัดม่โนภิรม่ย์ บ้​้านชัะโนด แลืะผู้​้​้สร้าง ว่ัดลืัฎฐิกว่ัน เป็นผู้​้ส้ ร้าง แลืะถือเป็นที่ีส� ำาหรับ้การจ้ำาพรรษา แลืะ ปฏิ​ิบ้ัต่ิธรรม่กัม่ม่ัฎฐานขึ้องพระภิกษุ ได้สร้างพระธาตุ่ร้ปที่รง แปดเหลืีย� ม่หน้ง� องค์ พร้อม่สร้างร้อยพระพุที่ธบ้าที่จ้ำาลือง แลืะ พระอาคารเพ็ญ่ ที่ี�เป็นพระพุที่ธร้ปขึ้นาดเลื็กไว่้องค์หน้�ง แลืะ สร้างกุฏิ​ิสำาหรับ้พระสงฆ์​์อีกหลืังหน้�ง

ว่ัดภ้ม่โนรม่ย์ หรือ ว่ัดรอยพระพุที่ธบ้าที่ภ้ม่โนรม่ย์ อย้ห่ า่ งจ้ากต่ัว่เม่ืองมุ่กดาหารประม่าณ ๕ กม่. ม่ีเนือ� ที่ีป� ระม่าณ ๑๐๐ ไร่ อย้่ ใ นเขึ้ต่พื� น ที่ี� ขึ้ องอุ ที่ ยานแห่ ง ชัาต่ิ มุ่ ก ดาหาร

ม่ีพืชัพันธุ์ไม่้หายากหลืายชันิด เชั่น ต่้นชั้างน้าว่ ผู้ักหว่าน ที่ี�ในอดีต่ ชัาว่บ้​้านแถบ้นั�นจ้ะขึ้​้�นภ้เก็บ้ผู้ักหว่านกันอย้่ในเขึ้ต่ อำาเภอเม่ืองมุ่กดาหาร เป็นภ้เขึ้าที่ีม่� คี ว่าม่ไม่​่สง้ ม่ากนัก ม่ีพชัื พันธุไ์ ม่้ หลืายชันิดที่ี�หายาก เชั่น ต่้นชั้างน้าว่ ดอกไม่้ประจ้ำาจ้ังหว่ัด ผู้ักหว่าน นอกจ้ากนัน� ยังเป็นที่ีต่� ง�ั ว่ัดรอยพระพุที่ธบ้าที่ภ้ม่โนรม่ย์ เป็นว่ัดเก่าแก่ ม่องเห็นที่ิว่ที่ัศน์ขึ้องจ้ังหว่ัดมุ่กดาหาร แม่​่นำ�าโขึ้ง แลืะแขึ้ว่งสะหว่ั น นะเขึ้ต่ สปป.ลืาว่ ภายในบ้ริ เว่ณว่ั ด ม่ี รอยพระพุที่ธบ้าที่จ้ำาลือง สร้างขึ้​้�นจ้ากหินที่ราย กว่้าง ๘๐ เซ่นต่ิเม่ต่ร ยาว่ ๑.๘ เม่ต่ร แลืะขึ้ณะนี�จ้ังหว่ัดมุ่กดาหารยังอย้่ ระหว่​่างการก่อสร้างพระพุที่ธร้ปเฉลืิม่พระเกียรต่ิพระบ้าที่ สม่เด็จ้พระเจ้​้าอย้่หัว่ รัชักาลืที่ี� ๙ เนื�องในโอกาสม่หาม่งคลื เฉลืิม่พระชันม่พรรษา ๗ รอบ้ ๕ ธันว่าคม่ ๒๕๕๔ เป็นพระพุที่ธร้ป ปางม่ารว่ิชั​ัย ขึ้นาดหน้าต่ัก ๓๙.๙๙ เม่ต่ร ส้ง ๕๙.๙๙ เม่ต่ร รว่ม่คว่าม่ส้งจ้ากฐานถ้งยอดเศียร ๘๔ เม่ต่ร โดยได้รับ้การ สนับ้สนุนงบ้ประม่าณจ้ากรัฐบ้าลื ๗๕ ลื้านบ้าที่ โบ่ราณสถานแลืะโบ่ราณวั​ัติถุ ในวั​ัดรอยพระพุทธบ่าทภูมืโนรมืย์ ได้แก่ พรืะธาตุภูมุโนรืมุย์ เป็นพระธาตุ่ที่รงแปดเหลืี�ยม่ ม่ี เอว่เป็นฐานหัก เชัิงเป็นร้ปแปดเหลืีย� ม่รัศม่ีประม่าณ ๒.๕ เม่ต่ร เป็นร้ปที่รงปลืีแบ้่งเป็น ๓ ที่​่อน คือเป็นลืักษณะปริศนาธรรม่ ต่าม่คว่าม่หม่ายแรกเป็นนรกภ้ม่ิ ฐานที่ี�สองเป็นโลืกภ้ม่ิซ่้�งม่าก แลืะสุดที่้ายเป็นสว่รรค์ภม่้ ิ คว่าม่ส้ง ๔.๕ เม่ต่ร

162 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

มณ์ฑปิร้อยพื่ร้ะพืุ่ที่ธบาที่มโนร้มย์

พรืะอังคารืเพ็ญ่ เป็นพระพุที่ธร้ปขึ้นาดเลื็กสร้าง พร้อม่พระพุที่ธบ้าที่เพื�อให้ครบ้คือ พระธาตุ่ พระพุที่ธร้ป แลืะ พระบ้าที่ ต่าม่คว่าม่เชัื�อขึ้องผู้​้​้สร้าง บั​ันทึกการืสิรื้างวั​ัด จ้ำานว่น ๑ แผู้่น ต่ิดอย้่หลืังขึ้อง พระอังคารเพ็ญ่ รือยพรืะพุทธบัาทจำาล่อง เป็นรอยพระพุที่ธบ้าที่ ขึ้นาดเลื็ก ซ่้�งสร้างขึ้​้�นจ้ากหินที่ราย ม่ีคว่าม่กว่้าง ๘ เซ่นต่ิเม่ต่ร คว่าม่ยาว่ ๑.๘ เม่ต่ร สร้างเป็นลืักษณะลือยต่ัว่ส้งขึ้​้�นจ้ากพื�น ประม่าณ ๙๐ เซ่นต่ิเม่ต่ร องค์พญ่าศรืีมุกุ ดามุหามุ​ุนนี ล่ี ปัาล่นาครืาชั ลืักษณะ ขึ้องพญ่านาคนั�นจ้ะนอนขึ้ดต่ัว่ไปม่า แลืะชั้ลืำาคอส้งสง่าหันไป ที่างแม่​่นำ�าโขึ้งเบ้ือ� งลื่าง ลืำาต่ัว่ยาว่ ๑๒๒ เม่ต่ร เส้นผู้่าศ้นย์กลืาง ๑.๕๐ เม่ต่ร ส้งประม่าณ ๒๐ เม่ต่ร

พื่ร้ะพื่ร้หม

ภาพื่มุมสูงที่ิวที่ัศน์สองฝั่ั�งโขง ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

163

164 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

พระเจ้​้าใหญ่​่แก้วัมืุกดาศรีไติรรัติน์

พระเจ้​้ า ใหญ่​่ แ ก้ ว่ มุ่ ก ดาศรี ไ ต่รรั ต่ น์ ห รื อ พระพุที่ธร้ปเฉลืิม่พระเกียรต่ิ พระบ้าที่สม่เด็จ้พระบ้รม่ ชันกาธิเบ้ศร ม่หาภ้ม่พิ ลือดุลืยเดชัม่หาราชับ้รม่นาถบ้พิต่ร เนื�องในโอกาสม่หาม่งคลืเฉลืิม่ม่พระชันม่พรรษา ๘๔ พรรษา ณ ว่ัดรอยพระพุที่ธบ้าที่ภ้ม่โนรม่ย์ ต่ำาบ้ลืนาสีนว่น อำาเภอเม่ือง จ้ังหว่ัดมุ่กดาหาร ลืักษณะพระพุที่ธร้ป ปางม่ารว่ิ ชั​ั ย ขึ้ั ด สม่าธิ เ พชัรสี ขึ้ าว่มุ่ ก ขึ้นาดหน้ า ต่ั ก ๓๙.๙๙ เม่ต่ร ส้ง ๘๙ เม่ต่ร ซ่้�งก่อสร้างแลื้ว่เสร็จ้ เรียบ้ร้อยแลื้ว่ เหลื​ือเพียงต่กแต่​่งใต่้ฐาน ๔ ชั​ั�น

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

165

วั​ัดศรีบ่ญ่ ุ เรือง Sribunruang Subdistrict, Mueang Mukdahan District, Mukdahan Province

166 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT SRI BUNRUANG

ตำาบลศร้ีบุญเร้่อง อำาเภอเม่องมุกดาหาร้ จังหวัดมุกดาหาร้

ควัามืเปั็นมืา

ว่ัดศรีบ้ญ่ ุ เรือง ต่ัง� อย้เ่ ลืขึ้ที่ี � ๕๐ ถนนสำาราญ่ชัายโขึ้งใต่้ ต่ำาบ้ลืศรีบุ้ญ่เรือง อำาเภอเม่ืองมุ่กดาหาร จ้ังหว่ัดมุ่กดาหาร ๔๙๐๐๐

จ้ากหลืั ก ฐานที่ี� ค นเฒ่​่ า คนแก่ เ ลื่ า สื บ้ ๆ ต่​่ อ กั น ม่า แลืะเอกสารพอที่ีจ้� ะเชัือ� ถือได้ พอที่ีจ้� ะกลื่าว่ได้ว่า่ ว่ัดศรีบ้ญ่ ุ เรือง เป็นว่ัดที่ีชั� าว่บ้​้านได้สร้างขึ้​้น� ในยุคที่ีเ� จ้​้ากินรีสร้างเม่ืองมุ่กดาหาร พระพุทธสิงห์สอง ประม่าณปี พ.ศ. ๒๓๑๐ เพื�อให้พระธุดงค์ได้พักปฏิ​ิบ้ัต่ิธรรม่ ซ่้�งในสม่ัยนั�นพระสงฆ์​์ได้ออกจ้าร้กแสว่งบุ้ญ่ ม่ีจ้ำานว่นน้อย จ้​้งไม่​่คอ่ ยม่ีพระอย้อ่ าศัยประจ้ำา ว่ัดนีจ้� ง้ เป็นที่ีพ� กั อาศัยขึ้องพระธุดงค์ ม่าโดยต่ลือดแม่้แต่​่ชั�ือว่ัดยังไม่​่ม่ี ต่​่อม่าเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๓๑๘ พระยาจ้ันที่ร์ ศรีอุปราชัา (เจ้​้ากินรี) ซ่้�งเป็นเจ้​้าเม่ืองมุ่กดาหาร คนแรก หลืังจ้ากสร้างว่ัดศรีม่งคลืใต่้เสร็จ้แลื้ว่ จ้​้งได้ชั​ักชัว่น ขึ้​้าราชัการ แลืะชัาว่บ้​้านใต่้ (บ้​้านศรีบุ้ญ่เรือง) ร่ว่ม่กันบ้​้รณะ ว่ัดขึ้​้�นใหม่​่ ให้เป็นที่ี�พักขึ้องพระภิกษุสาม่เณรต่​่อไป โดยสร้าง กุ ฏิ​ิ ศาลืาการเปรี ย ญ่ แลืะอุ โ บ้สถ เสร็ จ้ แลื้ ว่ ได้ ต่�ั ง ชัื� อ ว่​่ า พื่ร้ะบร้มสาร้ีร้ิกธาตุ วั​ัดศรืีบัุญ่เรื​ือง พรืะอารืามุหล่วัง แลืะได้อัญ่เชัิญ่พระพุที่ธ ปัูชันียวั​ัติถุ สิงห์สองจ้ากว่ัดศรีม่งคลืใต่้ม่าประดิษฐานไว่้ในโรงอุโบ้สถขึ้องว่ัด ศรีบุ้ญ่เรืองเพื�อเป็นที่ี�สักการะขึ้องพระพุที่ธศาสนิกชัน ม่าจ้นถ้ง ๑. พระประธานประจ้ำาอุโบ้สถ ปางม่ารว่ิชั​ัย ทีุ่กว่ันนี � ได้รบ้ั พระราชัที่านว่ิสงุ คาม่สีม่า เม่ือ� ว่ันที่ี � ๒๒ เดือนตุ่ลืาคม่ ๒. พระประธานประจ้ำาศาลืาการเปรียญ่ ๓. ป้ชันียว่ัต่ถุอื�น ๆ พระพุที่ธสิงห์สองปรางม่ารว่ิชั​ัย พ.ศ. ๒๕๑๓ เขึ้ต่ว่ิสุงคาม่สีม่า กว่้าง ๔๐ เม่ต่ร ยาว่ ๘๐ เม่ต่ร

ภายในวิหาร้พื่ร้ะพืุ่ที่ธสิงห์สอง

พื่ร้ะพืุ่ที่ธรู้ปิปิร้ะจำาวันเกิด

บร้ร้ยากาศภายในวัด ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

167

การบ่ริหารแลืะการปักครอง ๑. พระคร้หลืักคำา พ.ศ. ๒๓๒๕ - ๒๓๓๓ ๒. พระคร้ชัุย พ.ศ. ๒๓๓๔ - ๒๓๕๐ ๓. หลืว่งพ่อคำาภ้ม่ี พ.ศ. ๒๓๕๐ - ๒๓๗๕ ๔. หลืว่งพ่อจุ้ลืนี พ.ศ. ๒๓๗๖ - ๒๓๘๔ ๕. พระอาจ้ารย์ลืิ พ.ศ. ๒๔๗๐ - ๒๔๙๐ ๖. หลืว่งพ่องาม่ พ.ศ. ๒๔๙๑ - ๒๔๙๓ ๗. พระอาจ้ารย์หน่ว่ย ม่งฺคโลื

พ.ศ. ๒๔๙๔ - ๒๕๐๑ ๘. พระอาจ้ารย์ยอด ย สชัาโต่ (พระราชัมุ่กดาหารคณี)

พ.ศ. ๒๕๐๒ - ๒๕๔๕ ๙. พระราชัรัต่นโม่ลืี (สม่ยง กต่ปุญ่โญ่)

พ.ศ. ๒๕๔๖ ถ้งปัจ้จุ้บ้ัน

พื่ร้ะปิร้ะธานในอุโบสถ

ปัระวั​ัติ​ิพระราชัรัตินโมืลืี

พระราชัรัต่นโม่ลืี ฉายา ถต่ปุญ่โญ่ อายุ ๖๐ พรรษา ๓๙ ชัื�อเดิม่ สม่ยง นาม่สกุลื หินผู้า เกิดว่ันที่ี� ๘ เดือนม่กราคม่ พ.ศ. ๒๕๐๓ อุปสม่บ้ที่ ว่ันที่ี� ๒๑ เดือน ม่ีนาคม่ พ.ศ. ๒๕๒๔ ชัื�อว่ัดที่ี�อปุ สม่บ้ที่ ว่ัดทีุ่่งขึุ้นใหญ่​่ ต่ำาบ้ลืหนองขึ้อน อำาเภอเม่ือง อุบ้ลืราชัธานี จ้ังหว่ัดอุบ้ลืราชัธานี ติำาแหน่งหน้าที�ทางคณะสงฆ์​์ (ปั​ัจ้จุ้บ่ัน)

พระราชัรัตินโมืลืี

เจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดมุ่กดาหาร / เจ้​้าอาว่าสว่ัดศรีบุ้ญ่เรือง

๑. ได้รับ้การแต่​่งต่ั�งให้ดำารงต่ำาแหน่ง รองเจ้​้าอาว่าสว่ัดศรีบุ้ญ่เรือง พ.ศ. ๒๕๔๕

๒. ได้รับ้การแต่​่งต่ั�งให้ดำารงต่ำาแหน่ง เจ้​้าอาว่าสว่ัดศรีบุ้ญ่เรือง พ.ศ. ๒๕๔๖

๓. ได้รับ้การแต่​่งต่ั�งให้ดำารงต่ำาแหน่ง รองเจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดมุ่กดาหาร พ.ศ. ๒๕๔๖

๔. ได้รับ้การแต่​่งต่ั�งให้ดำารงต่ำาแหน่ง เจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดมุ่กดาหาร พ.ศ. ๒๕๕๕

ศูนย์อบ่รมืเด็กก่อนเกณฑ์​์วัดั ศรีบ่ญ่ ุ เรือง

168 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

ภาพื่มุมสูง

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

169

พื่ร้ะเจ้าองคั์หลวง

วั​ัดศรีมืงคลืใติ้ พระอารามืหลืวัง Nai Mueang Subdistrict, Mueang Mukdahan District, Mukdahan Province

170 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT SRI MONGKOL TAI PHRA ARAMLUANG ตำาบลในเม่อง อำาเภอเม่องมุกดาหาร้ จังหวัดมุกดาหาร้

ควัามืเปั็นมืา

ตั้ัง� วั​ัดเมือี� พ.ศ. ๒๒๘๕ อีย่ตั้� ดิ ถิ่นนสำารีาญชื่ายโขงใกล� ด�านตั้รีวัจีคนเข�าเมือีงจีังหวั​ัดม้กดาหารี หน�าวั​ัดมีตั้ลาดอีินโดจี​ีน เป็นแหล�งที่ำามาค�าขายขอีงผู้่�คนสอีงฟื้ากฝั่ั�งแม�นำ�า วั​ัดได�รีับ้ พรีะรีาชื่ที่านวัิส้งคามสีมา เมื�อีปี พ.ศ. ๒๓๓๑ ได�รีับ้การี สถิ่าปนาข้�นเป็นพรีะอีารีามหลวังชื่ั�นตั้รี​ี ชื่นิดสามัญ ในโอีกาส พรีะรีาชื่พิธมี หามงคลเฉลิมพรีะชื่นมพรีรีษา ๖ รีอีบ้ เมื�อีวั​ันที่ี� ๕ เดือีนธันวัาคม พ.ศ. ๒๕๔๒ วั​ัดศรี​ีมงคลใตั้�มีเนื�อีที่ี�เพียง ๔ ไรี� เศษเป็นวั​ัดเก�าแก�วัดั หน้�ง

วั​ัดศรี​ีมงคลใตั้� มีปรีะวั​ัตั้ิเล�าวั�า เมื�อีกรี้งศรี​ีอีย้ธยาเสีย แก�พม�าครีัง� ที่ี � ๒ ผู้่ค� นได�พากันที่ิง� ถิ่ิน� ฐานอีพยพครีอีบ้ครีัวัลงมา หาที่ีส� รี�างบ้�านเมือีงใหม� เจี�าจีันที่ส้รีวัิ งศ์ได�พาผู้่ค� นไปตั้ัง� ถิ่ิน� ฐาน ที่ี�ฝั่ั�งซึ่�ายขอีงแม�นำ�าโขงที่ี�บ้�านโพนสิม บ้รีิเวัณพรีะธาตั้​้อีิงฮีัง ปัจีจี้บ้ันอีย่�ในแขวังสะหวั​ันนะเขตั้ ปรีะเที่ศลาวั ตั้�อีมาโอีรีสคือี ที่�าวักินนรี​ี พาชื่าวับ้�านมาสรี�างเมือีงที่ี�ปากห�วัยม้กฝั่ั�งตั้รีงข�าม กับ้สะหวั​ันนะเขตั้ ได�พบ้พรีะพ้ที่ธรี่ป ๒ อีงค์ อีย่�ใตั้�ตั้�นโพธิ�รีิม ฝั่ั�งโขง บ้รีิเวัณวั​ัดรี�างใกล�ตั้าลเจี็ดยอีด

พื่ร้ะอุปิคัุตปิางบัวเข็ม

ปิร้ะตูวัด

พรีะพ้ที่ธรี่ป ๒ อีงค์ที่พ�ี บ้นัน� อีงค์ใหญ� สรี�างด�วัยสัมฤที่ธิ� ศิลปะตั้รีะก่ลพรีะไชื่ยเชื่ษฐาธิรีาชื่ แห�งล�านชื่�าง ส�วันอีงค์เล็ก เป็นเหล็กผู้สม ที่�าวักินนรี​ีได�อีัญเชื่ิญพรีะพ้ที่ธรี่ปที่ั�ง ๒ อีงค์ ข้�นปรีะดิษฐานในพรีะวัิหารี พรีะพ้ที่ธรี่ปอีงค์ใหญ�เรี​ียกกันวั�า พระเจี้าอีงค์หลำวัง

พรีะเจี�าอีงค์หลวัง เป็นพรีะปรีะธานปางมารีวัิชื่ยั หน�า ตั้ักกวั�าง ๒ เมตั้รี ๒๐ เซึ่นตั้ิเมตั้รี ควัามส่งจีากฐาน ๓ เมตั้รี ส�วันพรีะพ้ที่ธรี่ปอีงค์เล็กนัน� กลับ้ปาฏิหารีิยไ์ ปอีย่ใ� ตั้�ตั้น� โพธิด� งั เดิม เป็นเชื่�นนีอี� ย่ห� ลายครีัง� ที่างวั​ัดจี้งได�สรี�างแที่�นบ้่ชื่าไวั� ตั้�อีมาตั้ลิง� รีิ ม แม� นำ�า ที่รี้ ด ตั้ั วั ลงพรีะเหล็ ก ก็ ที่ รี้ ด จีมลงจีนเห็ น แตั้� ส� วั น พรีะเมาลี ชื่าวับ้�านจี้งสรี�างแที่�นหินครีอีบ้พรีะเกศนั�นไวั� เรี​ียก กันวั�า พระหลำุบ้เหลำ็ก ภายหลังได�ถิ่​่กนำ�าเซึ่าะหายไปเหลือีแตั้� แที่�นหินเที่�านั�น ปัจีจี้บ้ันแที่�นหินตั้ั�งอีย่�ตั้รีงที่างข้�นพรีะวัิหารี

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

171

พรีะวัิหารีมีขนาดกวั�าง ๑๒ เมตั้รี ยาวั ๑๘ เมตั้รี ก�อีอีิฐถิ่ือีป่น หลังคาม้งกรีะเบ้ื�อีงซึ่�อีน ๒ ชื่ั�น มีแนวัเสากลมขนาดใหญ� เรี​ียงเป็นแถิ่วัรีับ้หลังคา รี่ปแบ้บ้การีก�อีสรี�างแฝั่งควัามยิ�งใหญ� มัน� คงเหมือีนอีาคารีที่ีส� รี�างในเมือีงหลวัง ไม�ใชื่�รีป่ แบ้บ้ที่ีน� ยิ มใน ที่�อีงถิ่ิ�น น�าจีะได�รีับ้การีบ้่รีณะโดยเสนาบ้ดีคนสำาคัญย้คตั้�อีมา หน�าบ้รีรีณลายเที่พนม ปรีะกอีบ้ลายกนกสีที่อีงบ้นพื�นสีแดง ลักษณะที่ีน� ยิ มสรี�างสมัยการีเปลีย� นแปลงการีปกครีอีงขอีงไที่ย

การบ่ริหารแลืะการปักครอง

รี่ปที่ี� ๑ ญาที่�านคำาบ้​้ นนฺที่วัโรี (ไม�ที่รีาบ้วั​ัน เดือีน ปี ที่ี�ครีอีงวั​ัด)

รี่ปที่ี� ๒ พรีะครี่ม้กดาหารีมงคล (ไม�ที่รีาบ้วั​ัน เดือีน ปี ที่ี�ครีอีงวั​ัด)

รี่ปที่ี� ๓ พรีะรีาชื่ม้กดาหารีคณี (พรี ธมฺมฉนฺโ ที่) (ไม�ที่รีาบ้วั​ัน เดือีน ปี ที่ีค� รีอีงวั​ัด) - วั​ันที่ี � ๑๓ เดือีนกันยายน พ.ศ. ๒๕๔๔

รี่ปที่ี� ๔ พรีะรีาชื่ม้กดาหารีคณี (ยอีด ยสชื่าโตั้) วั​ันที่ี� ๒๐ เดื อี นสิ ง หาคม พ.ศ. ๒๕๔๖ – ๑๙ เดื อี นมิ ถิ่้ น ายน พ.ศ. ๒๕๖๐

รี่ปที่ี� ๕ พรีะครี่ปรีะจีักษ์บ้​้ญญาที่รี เจี�าคณะอีำาเภอี เมือีงม้กดาหารี ผู้่ชื่� วั� ยเจี�าอีาวัาสวั​ัดศรี​ีมงคลใตั้� พรีะอีารีามหลวัง เป็นผู้่�รีกั ษาการีแที่นเจี�าอีาวัาส

อุโบสถหร้่อโบสถ์น้อย

พรีะอี้โบ้สถิ่หรีือีโบ้สถิ่์น�อีย มีขนาดเล็กอีย่�ถิ่ัดไปด�าน หลังใกล�เขตั้สังฆาวัาส แตั้�น�าแปลกที่ี�โบ้สถิ่์หันหลังอีอีกแม�นำ�า จี้งไม�แน�ใจีวั�าแตั้�ก�อีนเคยมีลำานำ�า หรีือีที่างสัญจีรีอีื�นอี​ีกหรีือีไม� การีก�อีสรี�างเป็นอีาคารีก�อีอีิฐถิ่ือีป่น กวั�าง ๕ เมตั้รี ยาวั ๘ เมตั้รี หลังคาม้งกรีะเบ้ื�อีงมีชื่�อีฟื้​้าใบ้รีะกา นาคสะด้�งรี่ปที่รีงแบ้บ้ พื�นบ้�านอี​ีสาน คือีมีผู้นังด�านหลังพรีะปรีะธานเพียงด�านเดียวั นอีกนั� น เปิ ด โล� ง แบ้บ้ศาลาหน� า บ้รีรีณแตั้� ง ลายป่ น ปั� น เป็ น พรีะพ้ที่ธรี่ปที่รีงสมาธิ (Meditation) บ้ันไดที่างข้�นโบ้สถิ่์น�อีย มี ๒ ด�านปั�นป่นเป็นรี่ปสัตั้วั์ป่าหิมพานตั้์ซึ่้�งไม�พบ้ในที่ี�อีื�น วั​ั ด ศรี​ี ม งคลใตั้� อีย่� ใ นที่ำา เลที่ี� เ ป็ น หน� า ด� า นขอีง ม้กดาหารีเป็นปรีะหน้�งปากปรีะตั้่ที่างอีอีก ขอีงปรีะเที่ศกล้�ม อีินโดจี​ีน คือี ไที่ย, ลาวั, จี​ีน, เวัียดนาม, กัมพ่ชื่า และพม�า รีวัม ๖ กล้�มปรีะเที่ศ ม้กดาหารีจี้งเป็นปรีะด้จีอีัญมณีเม็ดงามรีิมฝั่ั�ง โขง โดยเฉพาะวั​ัดศรี​ีมงคลใตั้� เป็นจี้ดแรีกที่ีป� รีะกาศควัามเป็น เมือีงพ้ที่ธในรีิมนำา� แถิ่บ้นี� เป็นวั​ัดที่ี�มีปรีะวั​ัตั้ิยาวันานมีควัาม สำาคัญและน�าเยี�ยมชื่ม

บร้ิเวณ์ด้านข้างอุโบสถ

172 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

พระครูปัระจ้ักษ์บุ่ญ่ญ่าทร

เจี้าคณะอีำาเภิอีเมื​ือีงมืุกดาหาร / ผู้รักษาการแทนเจี้าอีาวัาส

ศาลาการ้เปิร้ียญ

ภาพื่มุมสูง

อุโบสถหร้่อโบสถ์น้อย

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

173

ควัามืเปั็นมืา

ด้ว่ยว่ัดม่หาธาตุ่ พระอาราม่หลืว่งชั​ั�นต่รี ชันิดสาม่ัญ่ สร้างเม่ื�อ พ.ศ. ๒๔๓๒ ม่ีประว่ัต่ิคว่าม่สำาคัญ่ คือจ้ากประชัุม่ พงศาว่ดาร ภาคที่ี� ๗๐ ลืงจ้าร้กไว่้เม่ื�อ จุ้ลืศักราชั ๑๒๕๙ (พ.ศ.๒๔๔๐) ต่รงกับ้ว่ันที่ี � ๒๘ ร.ศ. ๑๑๕ คว่าม่ว่​่า พระว่รว่งศา (พระว่อ) ต่ำาแหน่งเสนาบ้ดีเก่าเม่ืองเว่ียงจ้ันที่ร์ผู้ิดใจ้กันกับ้ พระเจ้​้าสิริบุ้ญ่สาร ผู้​้​้ครองเม่ืองศรีสัต่นาคนหุต่ (เว่ียงจ้ันที่ร์) จ้​้งพาพว่กพ้องพงศ์พันธุ์ม่ีที่้าว่กำ�า (บุ้ต่ร) ที่้าว่ฝั่​่ายหน้า ต่​่อม่า ได้รับ้คว่าม่ดีคว่าม่ชัอบ้ คว่าม่ยกที่ัพไปปราบ้กบ้ฏิเชัียงแก้ว่ แลืะฆ์่ากบ้ฏิได้ รัชักาลืที่ี� ๑ โปรดให้ต่ั�งที่​่านเป็น เจ้​้าพระยา ว่ิชั​ัยราชัขึ้ัต่ต่ิยว่งศา ที่้าว่คำาผู้ง แลืะที่้าว่ที่ิดพรม่ จ้ะไปอาศัย อย้่ กั บ้ เจ้​้ า ไชัยกุ ม่ ารผู้​้​้ ค รองนครจ้ำา ปาศั ก ดิ� ครั� น ม่าถ้ ง ดง สิงห์โคก สิงห์ที่​่า เห็นเป็นชั​ัยภ้ม่ิที่ี�ดี จ้​้งพากันต่ั�งบ้​้าน พว่กหน้�งต่ั�ง ที่ี�บ้​้านสิงห์โคก (บ้​้านสิงห์) อีกพว่กหน้�งไปสร้างเม่ืองที่ี�บ้​้าน สิงห์ที่​่า (เม่ืองยโสธร) ส่ว่นพระว่อ ที่้าว่ฝั่​่ายหน้า ที่้าว่คำาผู้ง ที่้าว่ที่ิดพรม่ ที่้าว่กำ�า พากันไปอาศัยอย้่กับ้เจ้​้าไชัยกุม่ารผู้​้​้ครอง นครจ้ำาปาศักดิ� ต่​่อม่าเม่ือ� ปีจ้ลืุ ศักราชั ๑๑๔๐ (พ.ศ. ๒๓๒๐) ที่้าว่ฝั่​่ายหน้า พร้อม่ด้ว่ยไพร่พลืขึ้อแยกไปอย้่ที่ี�บ้​้านสิงห์ที่​่า (เม่ืองยโสธร) แลืะต่้องการที่ี�จ้ะสร้างบ้​้านสิงห์ที่​่าให้เจ้ริญ่ จ้​้งได้ปรับ้ปรุง พัฒ่นาบ้​้าน จ้ากนั�น ที่้าว่ฝั่​่ายหน้า ที่้าว่คำาสิงห์ ที่้าว่คำาผู้ง พร้อม่ด้ว่ยพี�น้อง พากันพร้อม่ใจ้กันสร้างว่ัดม่หาธาตุ่นี�ขึ้​้�น เม่ื�อ พ.ศ. ๒๓๒๑ (เดิม่ชัื�อว่ัดทีุ่่ง เพราะต่ิดกับ้ทีุ่่งนา) ว่ัดนี�เป็น ว่ัดแรกเป็นม่ิ�งขึ้ว่ัญ่ขึ้องเม่ืองยโสธร เพราะสร้างขึ้​้�นเป็นว่ัดแรก ว่ั ด ม่หาธาตุ่ นี� เป็ น ว่ั ด ที่ี� ม่ี เ กี ย รต่ิ ย ศ เพราะเป็ น ว่ั ด ขึ้อง เจ้​้าผู้​้​้ครองนครประเที่ศราชั คือเจ้​้าพระยาว่ิชั​ัยราชัขึ้ัต่ต่ิยว่งศา เป็นผู้​้​้สร้างขึ้​้�น แลืะว่ัดนี�ดำารงฐานะเป็นว่ัดเจ้​้าคณะเม่ือง แลืะ ปัจ้จุ้บ้ันก็เป็นว่ัดขึ้องเจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดยโสธรด้ว่ยนับ้ว่​่า เป็น ว่ัดม่ิ�งขึ้ว่ัญ่เม่ืองอย่างศักดิ�สิที่ธิ�แที่้จ้ริง

วั​ัดมืหาธาติุ พระอารามืหลืวัง Nai Mueang Subdistrict, Mueang Yasothon District, Yasothon Province

174 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT MAHATHAT PHRA ARAM LUANG ตำาบลในเม่อง อำาเภอเม่องยโสธร้ จังหวัดยโสธร้

พระพุทธบุ่ษยรัติน์ หรือ พระแก้วัหยดนำา� ค้าง

พระบุ้ษยรัต่น์หรือพระแก้ว่หยดนำา� ค้าง เป็นพระพุที่ธร้ป ปางสม่าธิ ศิลืปะสม่ัยเชัียงแสน ขึ้นาดหน้าต่ักกว่้าง ๑.๙ นิ�ว่ ซ่้�งเป็นพระพุที่ธร้ปที่ี�ม่ีขึ้นาดเลื็กที่ี�สุดในประเที่ศไที่ย เป็น พระค้บ้่ า้ นค้เ่ ม่ืองขึ้องชัาว่ยโสธร โดยพระบ้าที่สม่เด็จ้พระนัง� เกลื้า เจ้​้าอย้่หัว่ รัชักาลืที่ี� ๓ พระราชัที่านให้กับ้ พระสุนที่รราชัว่งศา (พระคร้หลืักคำากุ)

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

175

โบ่ราณสถาน / อาคารเสนาสนะที�สำาคัญ่

๑. พระอุโบ้สถ ๒. พระธาตุ่พระอานนที่์ ๓. หอไต่ร

๔. ศาลืาการเปรียญ่

พระธาติุพระอานนท์

สร้างเม่ือ� ปี พ.ศ. ๒๕๑๗ ขึ้​้าพเจ้​้านาม่กรชัือ� ว่​่า เจตตานุวันิ ผู้​้ส้ ร้างพระธาตุ่ไว่้ คือว่​่า สร้างเม่ือ� ปี พ.ศ. ๑๒๑๘ พระธาตุ่นส�ี ร้างแลื้ว่ เม่ือ� พุที่ธสังกาศลื่ว่งแลื้ว่ได้พนั สองฮ้อยสิบ้แปดปี สร้างเม่ือ� ปี พ.ศ. ๒๔๗๕ ได้พร้อม่กันกับ้ จินดาชัานุ ผู้​้​้เป็นน้อง คือว่​่า ที่​่านองค์นี�เป็นลื้กน้อง สร้างเม่ือ� ปี พ.ศ. ๒๔๙๕ แม่​่ขึ้องต่้ สร้างแปดเดือนกับ้ซ่าว่ห้าม่ื�อจ้​้งแลื้ว่ที่​่านเอย ขึ้​้าพเจ้​้าเกิด อย้่เว่ียงจ้ันที่น์ ได้พากันออกบ้ว่ชัที่ำาคว่าม่เพียรนานนับ้ว่​่าได้สาม่ปี ปลืายซ่าว่ห้าม่ื�อ เห็นว่​่าที่้าว่พระยาที่ั�งหลืายนับ้ถือดอนป้่ปาว่เป็น บ้่อนไหว่้ เถิงปีเดือนก็ป่าว่กันไปไหว่้ ขึ้​้าพเจ้​้าจ้​้งว่​่าที่ี�นี�ต่้จ้ักไปเอา ขึ้องศักดิ�สที่ิ ธิ�ม่าไว่้ เพื�อว่​่าจ้ักได้เป็นม่งคลืสืบ้ต่​่อไปภายหน้า จ้​้งได้ เดิ น กั ม่ ม่ั ฎ ฐานไปต่าม่บ้​้ า นน้ อ ยเม่ื อ งใหญ่​่ ไ ปสื บ้ ไต่​่ ต่ าม่ที่าง นานประม่าณว่​่าได้สองปีปลืายสิ�นเดือนสิบ้เอ็ดว่ัน จ้​้งไปฮอดเม่ือง เที่ว่ที่หนคร ไปได้เถิงแลื้ว่ เห็นคนที่ั�งหลืายก่อสร้างพระธาตุ่ พร้อม่ ที่ัง� เสนาที่้าว่พระยาน้อยใหญ่​่ ถือว่​่าบ้่อนพระธาตุ่อนั เก่าอย้ค่ บ้ั แคบ้ ในเม่ือ� เสนาไปไหว่้ พระยาในเม่ืองเที่ว่ที่หนครพากันสร้างเจ้็ดเดือน จ้​้งแลื้ว่ที่​่านเอย ที่้าว่พระยาที่ัง� หลืายจ้​้งอัญ่เชัิญ่พระธาตุ่แลื้ว่ไขึ้ปาก ต่้เขึ้​้าไปได้สาม่ชั​ัน� เห็นหีบ้เงินสาม่ชั​ัน� ไขึ้หีบ้เงินแลื้ว่เห็นหีบ้คำาเจ้็ดชั​ัน� ไขึ้หีบ้คำาแลื้ว่เห็นหีบ้แก้ว่ไพรฑิ้รย์สองชั​ั�น ไขึ้หีบ้แก้ว่ไพรฑิ้รย์แลื้ว่ เห็นผู้​้ากะจ้๋าคำาห้าฮ้อยชั​ั�น จ้​้งเห็นผู้​้าสีขึ้าว่อันอ่อนเหม่ือนดังสำาลืี หลืายชั​ัน� จ้​้งเห็นด้กแลืฝัุ่น่ จ้​้งถาม่เขึ้าว่​่า เป็นด้กพระอานนที่์ ขึ้​้าพเจ้​้า จ้​้ ง ถาม่เขึ้าอี ก ว่​่ า ธาตุ่ อ งค์ นี� เ ป็ น ม่าดั ง ลื​ื อ จ้า เขึ้าบ้อกว่​่ า พื่ร้ะบร้มสาร้ีร้ิกโบสถ ธาตุ เป็นม่าแต่​่ปบ้่้ อกกลื่าว่กันม่า ต่้ขึ้า่ จ้​้งนับ้ถือจ้นบ้ัดนี � คือว่​่าพระอานนที่์ พื่ร้ะปิร้ะธานในพื่ร้ะอุ ได้อธิฐานกระด้กแต่กออกเป็นสองเคิ�ง เคิ�งหน้�งจ้​้งได้แก่เม่ืองต่้ขึ้่า ที่ัง� หลืาย เม่ือ� ได้ฟังั ดังนัน� ขึ้​้าพเจ้​้าจ้​้งอธิษฐาน แลื้ว่แต่​่งเครือ� งบ้​้ชัาด้ว่ย ขึ้องต่​่าง ๆ พระธาตุ่นนั� ก็บ้งั เกิดม่ีลืม่พัดผู้​้ากะจ้๋าคำาขึ้​้น� ไปบ้นอากาศ แลื้ ว่ ขึ้​้ า พเจ้​้ า จ้​้ ง อธิ ษ ฐานในใจ้ ผู้​้ า ก็ ต่ กลืงม่าที่ั� ง ห้ า ฮ้ อ ยชั​ั� น นี�ก็เป็นอัศจ้รรย์อย้่ จ้​้งได้ขึ้อว่ิงว่อนว่านเที่ิงที่้าว่พระยาหลืายว่ัน จ้​้งได้ผู้งธุลืปี ระหม่านที่​่อว่​่าได้เต่็ม่เปลื​ือกไขึ้่นกกระเรียน กับ้กระด้ก เที่​่าดอกสังว่าลื ได้นำาม่าเถิงเว่ียงจ้ันที่น์นานประม่าณว่​่า ได้ปีปลืาย พื่ร้ะบร้มสาร้ีร้ิกธาตุ สิบ้เอ็ดเดือนก็ม่าเถิงแลื้ว่ แลืว่​่าจ้ัดสร้างพระธาตุ่บ้รรจุ้อฐั ิ เกิดคว่าม่

ภาพื่มุมสูง

176 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

พื่ร้ะธาตุอานนที่์

ต่ิฉนิ นินที่าว่​่า ผู้ิดฮีดบ้​้ฮาน จ้​้งได้ไลื่ขึ้า้ พเจ้​้าหนีม่าอย้น่ าำ ขึ้อม่นานว่​่า ได้สาม่ปี จ้​้งได้ชั​ักชัว่นขึ้อม่ชัื�อว่​่า เอียงเว่ธา ผู้​้​้เป็นใหญ่​่ม่าสร้างไว่้ใน ดงผู้ีสงิ ดงผู้ีสงิ นีไ� กลืจ้ากบ้​้านคน เจ้็ดฮ้อยชั​ัว่� ขึ้าธน้ อ้บ้หีบ้เป็นดังสิงห์ ใส่เครื�องสร้างพระธาตุ่ ฝั่ังไว่้ในที่ิศพายัพไกลืฮ้อยเจ้็ดชั​ั�ว่ขึ้าธน้ แลืสิง� ขึ้องในพระธาตุ่กม่็ หี ลืายสิง� เม่ือ� คนที่ัง� หลืายอยากฮ้แ้ จ้​้งจ้งเบ้ิง� ในประว่ัต่ิเลื่ม่ใหญ่​่แลืที่​่านเอย อันหน้�งเขึ้ียนใส่แผู้่นที่องแดงไว่้แจ้ก พระธาตุ่ที่ิศต่ะว่ันต่กที่างใต่้ อันหน้�งแผู้่นที่องคำาธรรม่ชัาต่ิไว่้ใต่้พื�น พระธาตุ่ เพื�ออยากจ้ื�อแจ้​้งสิ�งขึ้องในพระธาตุ่ให้ไปเบ้ิ�งประว่ัต่ิธาตุ่ อย้่นำาเอียงเว่ธาเจ้​้าบ้​้าน แลืเป็นผู้​้​้สร้างด้ว่ยแลื พร้อม่ที่ั�งบ้​้านน้อย เม่ื อ งใหญ่​่ ขึ้​้ า พเจ้​้ า เป็ น หั ว่ หน้ า พระธาตุ่ ลื้ ก นี� เ ป็ น พระธาตุ่

พระอานนที่์แที่้แลื เม่ื�อที่​่านที่ัง� หลืายก่อสร้างขึ้​้น� ใหม่​่ อย่าให้ส้งเกิน พระธาตุ่ที่รว่งอกขึ้องพระพุที่ธเจ้​้าจ้ักบ้่ออย้ส่ ำาบ้าย เพราะว่​่าจ้ักเกิด ฟั้ า ผู้่ า มุ่่ น ลืงแลืที่​่ า นเอย เม่ื� อ คนที่ั� ง หลืายเห็ น ประว่ั ต่ิ นี� แ ลื้ ว่ อย่ า ที่ำา ลืายเป็ น อั น ขึ้าด เผู้ื� อ ว่​่ า จ้ั ก ให้ ค นที่ั� ง หลืายได้ เ ห็ น จ้ั ก ได้ สืบ้สร้างต่​่อกันไปหลืายคนที่​่านเอย ไผู้ที่ำาลืายพระธาตุ่ลืก้ นี � ม่ีบ้าปกลื้า ประม่าณที่​่อภ้เขึ้าแลืที่​่านเอยฯ พระธาตุ่อานนที่์ สร้างเม่ื�อปี พ.ศ. ๑๒๑๘ เพื�อเป็น ที่ี�ประดิษฐานพระอัฐิขึ้องพระอานนที่์ ซ่้�งนำาม่าจ้ากเที่ว่นคร ประเที่ศอินเดีย ม่ีแห่งเดียว่ในประเที่ศไที่ย

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

177

หอไติรกลืางนำ�า

ต่ั� ง อย้่ ก ลืางสระนำ�า ด้ า นที่ิ ศ ต่ะว่ั น ออกเฉี ย งเหนื อ ขึ้องพระธาตุ่ อ านนที่์ ภายในเป็ น ที่ี� เ ก็ บ้ รั ก ษาหนั ง สื อ ใบ้ลืาน พระไต่รปิฎก พร้อม่หีบ้ใส่พระไต่รปิฎก เสลืี�ยงชั​ั�นว่างคัม่ภีร์ แลืะว่ัต่ถุโบ้ราณต่​่าง ๆ ซ่้�งนำาม่าจ้ากเว่ียงจ้ันที่น์ หลืังจ้ากที่ี�พระคร้ หลืักคำากุ เรียนพระธรรม่จ้นม่ีคว่าม่ร้​้แต่กฉานหว่ังนำาพระคัม่ภีร์ธรรม่ แลืะพระไต่รปิฎกม่าให้พระสงฆ์​์สาม่เณรได้ศ้กษา เลื่าเรียน ด้ว่ยคว่าม่ศรัที่ธาขึ้องชัาว่เม่ืองยศสุนที่ร จ้​้งได้ขึุ้ดสระแลืะสร้างหอเก็บ้หนังสือขึ้​้�น โดยชั่างหลืว่งจ้ากกรุงเที่พฯ ม่าเขึ้ียน ลืายรดนำ�าปิดที่องอย่างงดงาม่ แลืะเม่ื�อว่ันที่ี� ๕ เดือนกรกฎาคม่ พ.ศ. ๒๕๕๑ ที่างหน่ว่ยอนุรักษ์ศิลืปกรรม่ กรม่ศิลืปกรที่ี� ๑๑ อุบ้ลืราชัธานี ได้ม่าที่ำาการบ้​้รณะหอไต่รใหม่​่

178 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

อนุสาวร้ีย์เจ้าพื่ร้ะยาบดินที่ร้เดชา (สิงห์ สิงหเสน่)

พื่ร้ะอุโบสถ

พระเทพวังศาจ้ารย์

เจ้าคณะจังหวั​ัดยโสิธรื / เจ้าอาวัาสิวั​ัดมุหาธาตุ พรืะอารืามุหล่วัง

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

179

วั​ัดอัมืพวั​ัน Nai Mueang Subdistrict, Mueang Yasothon District, Yasothon Province

180 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT AMPHAWAN

ตำาบลในเม่อง อำาเภอเม่องยโสธร้ จังหวัดยโสธร้

อุโบสถใหม่

หอกลอง

ซึุ้มปิร้ะตู

ควัามืเปั็นมืา ว่ัดอัม่พว่ัน ต่ั�งเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๔๐๒ เดิม่ม่ีชัอื� ว่​่า วั​ัดปั่า โดยม่ีพระสุนที่รราชัว่งศา แลืะอุปฮาดเงาะ พร้อม่ด้ว่ยญ่าต่ิ พี�น้องได้ร่ว่ม่กันสร้างว่ัดขึ้​้�น ได้รับ้พระราชัที่านว่ิสุงคาม่สีม่า เม่ือ� ปี พ.ศ. ๒๔๒๒ เขึ้ต่ว่ิสงุ คาม่สีม่า กว่้าง ๑๓ เม่ต่ร ยาว่ ๑๖ เม่ต่ร

ปั จ้ จุ้ บ้ั น ว่ั ด อั ม่ พว่ั น ต่ั� ง อย้่ ที่�ี ๑๒๙ ถนนศรี บ้าำ รุ ง ต่ำาบ้ลืในเม่ือง อำาเภอเม่ืองยโสธร จ้ังหว่ัดยโสธร การบ่ริหารแลืะการปักครอง

ร้ปที่ี� ๑ พระต่​่อ

ร้ปที่ี� ๒ พระจ้ิต่ต่โสธนาจ้ารย์

ร้ปที่ี� ๓ พระใบ้ฎีกาพุฒ่

ร้ปที่ี� ๔ พระชัาลืี

ร้ปที่ี� ๕ พระม่หาเขึ้ียน

ร้ปที่ี� ๖ พระราชัม่งคลื พ.ศ. ๒๔๘๐ - ๒๕๔๙

ร้ปที่ี� ๗ พระเดชัพระคุณ พระอุดม่ปัญ่ญ่าภรณ์ ป.ธ.๖ พธ,บ้,.ศศ.ม่ รองเจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดยโสธร ดำารงต่ำาแหน่ง เจ้​้าอาว่าสว่ัดอัม่พว่ัน พ.ศ. ๒๕๔๙ ถ้งปัจ้จุ้บ้ัน

บร้ิเวณ์ภายในวัด

พระเดชัพระคุณ พระอุดมืปั​ัญ่ญ่าภรณ์ รองเจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดยโสธร / เจ้​้าอาว่าสว่ัดอัม่พว่ัน

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

181

ท รอยพระพุทธบ่าท ว่ัดอัม่พว่ันอย้่ห่างจ้ากที่ี�ว่​่าการอำาเภอเม่ืองยโสธร เพียง ๔๐๐ เม่ต่ร ลืักษณะสภาพขึ้องว่ัดอัม่พว่ันเป็นว่ัดเก่าแก่ ที่ี�ถ้กสร้างขึ้​้�นเม่ื�อครั�งที่ี�เม่ืองยโสธรม่ีเจ้​้าเม่ืองต่าม่การปกครอง หัว่เม่ืองลืาว่ ม่ีอุโบ้สถแลืะม่ณฑิปครอบ้รอยพระพุที่ธบ้าที่ ต่ัว่รอยพระพุที่ธบ้าที่สร้างขึ้​้น� จ้ากหินที่รายสีแดง กว่้างประม่าณ ๘๐ เซ่นต่ิเม่ต่ร ยาว่ ๓ เม่ต่ร ต่รงต่ัว่รอยขึุ้ดเจ้าะหินเป็นรอยเที่้า ส่ว่นขึ้อบ้รอยม่ีลืายสลืัก ลืักษณะหินเป็นลืายคลื้ายก้านขึ้ด ฐานด้านลื่างเป็นรอยกลืีบ้บ้ัว่ซ่้อนเหลื​ื�อม่กัน

มณ์ฑปิคัร้อบร้อยพื่ร้ะพืุ่ที่ธบาที่

ศาลา ๑๐๐ ปิี พื่ร้ะร้าชมงคัล (ที่ัศนัย)

ร้อยพื่ร้ะพืุ่ที่ธบาที่

182 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

ม่ีประว่ัต่จ้ิ ากพงศาว่ดารยโสธรว่​่า พระสุนที่รราชัว่งศา (ศรีสพุ รหม่) ได้ยกที่ัพไปปราบ้ฮ่อที่ีเ� ม่ืองหนองคาย แลืะรบ้ชันะ พระบ้าที่สม่เด็จ้พระจ้อม่กลื้าเจ้​้าอย้ห่ ว่ั (รัชักาลืที่ี � ๔) จ้​้งพระราชัที่านยศ เจ้าอุปัฮาด (อุปราชั) ม่ีคว่าม่ปลื​ื�ม่ปิต่ิจ้​้งพาญ่าต่ิพ�ีน้อง บ้่าว่ ไพร่ไปเลื​ือกหินจ้ากลืำาห้ว่ยที่ว่น ขึ้​้างบ้​้านสิงห์โคก ม่าสร้าง เป็นรอยพระพุที่ธบ้าที่แลืะประดิษฐานบ้นแที่​่น ชัาว่บ้​้านเรียก ว่​่า หอพรืะบัาท

๑๐๐ ปิี พื่ร้ะร้าชมงคัล (ที่ัศนัย ฐิ​ิตสิร้ิ) ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

183

พื่ร้ะปิร้ะธานในอุโบสถ

วั​ัดบ่้านเปัลื​ือยใหญ่​่ Rop Mueang Subdistrict, Muang Roi EtDistrict, Roi Et Province

184 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT BAN PLUEAI YAI ตำาบลร้อบเม่อง อำาเภอเม่องร้​้อยเอ็ด จังหวัดร้​้อยเอ็ด

วั​ัดบ่้านเปัลื​ือยใหญ่​่

ต่ั�งอย้่เลืขึ้ที่ี � ๑๑๙ บ้​้านเปลื​ือยใหญ่​่ ถนนปัที่ม่านนที่์ หม่้่ที่ี� ๙ ต่ำาบ้ลืรอบ้เม่ือง อำาเภอเม่ืองร้อยเอ็ด จ้ังหว่ัดร้อยเอ็ด สังกัดคณะสงฆ์​์ม่หานิกาย ที่ี�ดินต่ั�งว่ัดม่ีเนื�อที่ี� ๕ ไร่ ๒ งาน ๗ ต่ารางว่า โฉนดที่ีด� ินเลืขึ้ที่ี� ๘๐๒๗ ควัามืเปั็นมืา ว่ัดบ้​้านเปลื​ือยใหญ่​่ ก่อต่ัง� ขึ้​้น� เม่ือ� ปี พ.ศ. ๒๔๓๐ เดิม่ว่ัด ต่ัง� อย้ด่ า้ นที่ิศใต่้ขึ้องหม่้บ้่ า้ น ต่​่อม่าย้ายม่าต่ัง� อย้ที่​่ างที่ิศเหนือขึ้อง หม่้บ้่ า้ น เนือ� งจ้ากบ้ริเว่ณที่ี�ต่ั�งว่ัดเดิม่นั�นเป็นที่ี�ราบ้ลืุ่ม่ ไม่​่เหม่าะ สำาหรับ้เป็นที่ี�ต่ั�งขึ้องว่ัด ปัจ้จุ้บ้ัน บ้ริเว่ณที่ี�ต่�งั ว่ัดเดิม่เป็นที่ี�ขึ้อง โรงเรียนบ้​้านเปลื​ือย สาม่ัคคีราษฎร์-ประสิที่ธิ � ได้รบ้ั พระราชัที่าน ว่ิสุงคาม่สีม่า เม่ื�อว่ันที่ี� ๑๔ เดือนตุ่ลืาคม่ พ.ศ. ๒๕๒๕ เขึ้ต่ ว่ิสุงคาม่สีม่า กว่้าง ๒๒ เม่ต่ร ยาว่ ๔๐ เม่ต่ร

พระราชัพรหมืจ้ริยคุณ

เจ้าคณะจังหวั​ัดรื้อยเอ็ด / เจ้าอาวัาสิวั​ัดบั้านเปัล่ือยใหญ่​่

ตาลปิัตร้ที่​่ส� ำาคั​ัญต่าง ๆ

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

185

อาณาเขติ

ที่ิศเหนือประม่าณ ที่ิศใต่้ประม่าณ ที่ิศต่ะว่ันออกประม่าณ ที่ิศต่ะว่ันต่กประม่าณ

จ้รดที่ีด� ินเลืขึ้ที่ี� ๒๘ จ้รดที่ีด� ินเลืขึ้ที่ี� ๒๓ จ้รดถนนสาธารณประโยชัน์ จ้รดที่ีด� ินเลืขึ้ที่ี� ๒๘

อาคารเสนาสนะ

๑. อุโบ้สถ กว่้าง ๖.๕๐ เม่ต่ร ยาว่ ๒๑ เม่ต่ร เป็น อาคารคอนกรีต่เสริม่เหลื็ก สร้างเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๑๙

๒. ศาลืาการเปรียญ่ กว่้าง ๑๔ เม่ต่ร ยาว่ ๒๐.๕๐ เม่ต่ร เป็นอาคารไม่้ สร้างเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๑๔

๓. กุฏิสิ งฆ์​์ จ้ำานว่น ๒ หลืัง เป็นอาคารต่้ก

๔. ว่ิหารกว่้าง ๑๐ เม่ต่ร ยาว่ ๒๘ เม่ต่ร สร้างเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๒๗

๕. ศาลืาบ้ำาเพ็ญ่กุศลื จ้ำานว่น ๒ หลืัง สร้างด้ว่ยไม่้

ห้องปิร้ะชุมคัณ์ะสงฆั์จังหวัดร้​้อยเอ็ด

ปัูชันียวั​ัติถุ

พระพุที่ธร้ป จ้ำานว่น ๙ องค์ วิหาร้

186 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

รายนามืเจ้​้าอาวัาสเท่าที�ทราบ่ ดังนี�

ร้ปที่ี� ๑ พระม่หาบุ้ญ่ม่ี โชัต่ิปญฺ​ฺโญ่ ปี พ.ศ. ๒๕๐๘ - ๒๕๐๙ ร้ปที่ี� ๒ พระอธิการนุ พุทีฺ่ธโชัโต่ ปี พ.ศ. ๒๕๐๙ - ๒๕๑๑ ร้ปที่ี� ๓ พระอธิการสะอาด คนฺธสาโร ปี พ.ศ. ๒๕๑๒ - ๒๕๑๖ ร้ปที่ี� ๔ พระสมุ่ห์บุ้ญ่ธรรม่ ปุญฺ​ฺญ่ธโร ปี พ.ศ. ๒๕๑๖ - ๒๕๒๕ ร้ปที่ี� ๕ พระราชัพรหม่จ้ริยคุณ ปี พ.ศ. ๒๕๒๖ ถ้งปัจ้จุ้บ้นั การศึกษา

- โรงเรียนพระปริยต่ั ธิ รรม่แผู้นกธรรม่ เปิดสอนเม่ือ� ปี พ.ศ. ๒๕๒๕ - โรงเรียนพระปริยต่ั ธิ รรม่แผู้นกบ้าลืี เปิดสอนเม่ือ� ปี พ.ศ. ๒๕๓๒

ร้วบร้วมผัลงาน

เจ้าร้าชคัรู้หลวงโพื่นสะเม็ก

วัตถุโบร้าณ์เก่าแก่

ภาพื่มุมสูง ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

187

พื่ร้ะพืุ่ที่ธนวร้าชศร้ีธงชัย (หลวงพื่​่อชุ่มเย็น)

วั​ัดบ่้านอ้น (สุวัรรณารามื) Dong Lan Subdistrict, Mueang Roi Et District, Roi Et Province

188 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT BAN ON (SUWANNARAM)

ตำาบลดงลาน อำาเภอเม่องร้​้อยเอ็ด จังหวัดร้​้อยเอ็ด

อุโบสถ

ควัามืเปั็นมืา

ว่ัดบ้​้านอ้น (สุว่รรณาราม่) ต่ั�งอย้่ที่ี�บ้​้านอ้น หม่้่ที่� ี ๓ ต่ำาบ้ลืดงลืาน อำาเภอเม่ืองร้อยเอ็ด จ้ังหว่ัดร้อยเอ็ด สังกัดคณะสงฆ์​์ ม่หานิกาย ชัาว่บ้​้านได้ร่ว่ม่กันบ้ริจ้าคที่ี�ดินสร้างว่ัดบ้​้านอ้น ภายหลืังได้ซ่อื� ที่ีด� นิ เพิม่� แลืะเรียกชัือ� ต่าม่หม่้บ้่ า้ นว่​่า วั​ัดบั้านอ้น ที่ี�ดินต่ั�งว่ัดม่ีเนื�อที่ี � ๗ ไร่ ๑ งาน ๑๑ ต่ารางว่า ประกาศต่ั�งว่ัด เม่ื�อปี พ.ศ. ๒๔๗๓ ได้รับ้พระราชัที่านว่ิสุงคาม่สีม่า เม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๕๐ ว่ัดเป็นสำานักศาสนศ้กษา ม่ีการเรียนการสอนนักธรรม่บ้าลืี ต่ัง� แต่​่ประโยค ๑ – ๒ ถ้ง ป.ธ.๙ ว่ัดเป็นที่ีต่� ง�ั ขึ้องสถานีว่ที่ิ ยุ พระพุที่ธศาสนา ศิลืปว่ัฒ่นธรรม่ ชัม่รม่คนม่ีบุ้ญ่ แลืะในปัจ้จุ้บ้ัน กำาลืังม่ีการก่อสร้าง พระธาตุ่หลืว่งสาเกต่นคร เพือ� เป็นอนุสรณ์ จ้ังหว่ัดร้อยเอ็ด

วิหาร้หลวงพื่​่อชุ่มเย็น

พระมืหาอุดร ธมืฺมืปัญฺ​ฺโญ่ เจ้​้าคณะอำาเภอโพนที่ราย เจ้​้าอาว่าสว่ัดบ้​้านอ้น (สุว่รรณาราม่)

อาคารเสนาสนะ ปัระกอบ่ด้วัย

๑. ศาลืาการเปรียญ่ ๑ หลืัง ๒. ศาลืาปฏิ​ิบ้ัต่ิธรรม่ ๑ หลืัง ๓. ศาลืาอเนกประสงค์ ๑ หลืัง ๔. ว่ิหารไม่้ที่รงไที่ยประยุกต่์ ๑ หลืัง ๕. กุฏิสิ งฆ์​์

๘ หลืัง ๖. อุโบ้สถ

๑ หลืัง

ศาลาปิฏิ​ิบัติธร้ร้ม ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

189

พื่ร้ะพืุ่ที่ธนวร้าชศร้ีธงชัย หลวงพื่​่อชุ่มเย็น

หลวงพื่​่อวัดไร้่ขิง (องคั์จำาลอง)

สิ�งศักดิ�สิทธิ�ปัระจ้ำาวั​ัด

๑. พระพุที่ธนว่ราชัศรีธงชั​ัย หรือ หลืว่งพ่อชัุ่ม่เย็น ๒. หลืว่งพ่อว่ัดไร่ขึ้ิง (องค์จ้ำาลือง) เป็นพระประธาน

190 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

พื่ิธีเปิ​ิดงานปิร้ะเพื่ณ์่นมัสการ้ พระพุทธนวัราชัศรีธงชั​ัย หลืวังพ่อชัุ่มืเย็น

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

191

วั​ัดบ่้านหนองแคน Rob Mueang Subdistrict, Mueang Roi Et District, Roi Et Province

192 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT BAN NONG KHAEN

ตำาบลร้อบเม่อง อำาเภอเม่องร้​้อยเอ็ด จังหวัดร้​้อยเอ็ด

หลวงพื่​่อโชคัด่

ควัามืเปั็นมืา เม่ื� อ ถ้ ง ว่ั น สำา คั ญ่ ที่างศาสนา ชัาว่บ้​้ า นหนองแคน ต่​่างพากันไปร่ว่ม่ที่ำาบุ้ญ่ต่ักบ้าต่รที่ีว่� ดั บ้​้านเปลื​ือยใหญ่​่ จ้นกระที่ัง� เม่ือ� ประม่าณปี พ.ศ. ๒๔๔๐ ชัาว่บ้​้านได้พากันสร้างที่ีพ� กั สงฆ์​์ขึ้น้� ด้านที่ิศเหนือขึ้องหม่้่บ้​้านในปัจ้จุ้บ้ัน โดยนิม่นต่์พระภิกษุเขึ้​้า พักอาศัย ซ่้�งจ้ำาไม่​่ได้ว่​่าชัื�ออะไรบ้​้าง จ้นกระที่ั�งเม่ื�อประม่าณปี พ.ศ. ๒๕๐๐ ม่ีผู้ม่้ จ้ี ต่ิ ศรัที่ธาบ้ริจ้าคที่ีด� นิ ที่างที่ิศใต่้ (ในปัจ้จุ้บ้นั ) จ้ำานว่น ๕ ไร่ ๑ งาน ๒๒ ต่ารางว่า สด. ๑ เลืขึ้ที่ี� ๘๗ ดังนี�

๑. พ่ออ้าย - แม่​่หลืัน จ้ำานงกิจ้ จ้ำานว่น ๒ ไร่

๒. แม่​่สดุ ต่า - พ่อบุ้ญ่ศรี คำาแดงใสย์ จ้ำานว่น ๒ ไร่

๓. พ่อที่ิน - แม่​่กะลืิ�ง โสภาว่นัส จ้ำานว่น ๑ ไร่ ๒ งาน ๒๒ ต่ารางว่า

จ้​้งเป็นศาสนาขึ้องชัาว่สุว่รรณภ้ม่ต่ิ ง�ั แต่​่อดีต่จ้นถ้งปัจ้จุ้บ้นั

ปิร้ะตูที่างเข้าวัด

ภาพื่มุมสูง ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

193

พระครูวัาปัีจ้ันทคุณ, ผศ.ดร. เจ้าอาวัาสิวั​ัดบั้านหนองแคน สถานที่ี�เกิด

ต่ำาแหน่งที่างว่ิชัาการ ต่ำาแหน่งที่างคณะสงฆ์​์

ที่ี�อย้่ปัจ้จุ้บ้ัน สถานที่ี�ที่ำางาน/การต่ิดต่​่อ

การศ้กษา

งานคณะสงฆ์​์

ประว่ัต่กิ ารที่ำางาน

194 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

ชัือ� อัศเจ้รีย ์ นาม่สกุลื พันธ์แก้ว่ เกิดเม่ือ� ว่ันที่ี � ๒ เดือนกรกฎาคม่ พ.ศ. ๒๕๑๖ บ้​้านเลืขึ้ที่ี � ๕ หม่้ที่​่ �ี ๓ ต่ำาบ้ลืนาเลืิน อำาเภอศรีเม่ืองใหม่​่ จ้ังหว่ัดอุบ้ลืราชัธานี ผู้​้​้ชั่ว่ยศาสต่ราจ้ารย์ สาขึ้าว่ิชัาพระพุที่ธศาสนา พ.ศ. ๒๕๔๗ เจ้​้าอาว่าสว่ัดบ้​้านหนองแคน พ.ศ. ๒๕๖๐ เจ้​้าคณะต่ำาบ้ลืเหนือเม่ือง ว่ัดบ้​้านหนองแคน ต่ำาบ้ลืรอบ้เม่ือง อำาเภอเม่ืองร้อยเอ็ด จ้ังหว่ัดร้อยเอ็ด ว่ิที่ยาลืัยสงฆ์​์รอ้ ยเอ็ด ม่หาว่ิที่ยาลืัยม่หาจุ้ฬาลืงกรณราชัว่ิที่ยาลืัย เลืขึ้ที่ี � ๒๕๒ ต่ำาบ้ลืนิเว่ศน์ อำาเภอธว่ัชับุ้รี จ้ังหว่ัดร้อยเอ็ด ๔๕๑๗๐ โที่ร ๐๖๕-๘๒๖-๙๕๕-๖ Email-pankaewmcuroiet@gmail.com พ.ศ. ๒๕๓๙ นักธรรม่ชั​ั�นเอก สำานักเรียนคณะจ้ังหว่ัดอุบ้ลืราชัธานี พ.ศ. ๒๕๔๗ ปริญ่ญ่าพุที่ธศาสต่รบ้ัณฑิ​ิต่ (พธ.บ้.) สาชัาว่ิชัาสังคม่ศ้กษา ม่หาว่ิที่ยาลืัย ม่หาจุ้ฬาลืงกรณราชัว่ิที่ยาลืัย พ.ศ. ๒๕๕๐ ปริญ่ญ่าศาสนศาสต่รม่หาบ้ัณฑิ​ิต่ (ศน.ม่.) สาขึ้าว่ิชัาพุที่ธศาสนาแลืะปรัชัญ่า ม่หาว่ิที่ยาลืัย ม่หาม่กุฏิราชัว่ิที่ยาลืัย ว่ิที่ยาเขึ้ต่ร้อยเอ็ด พ.ศ. ๒๕๕๙ ปริญ่ญ่าพุที่ธศาสต่รดุษฎีบ้ัณฑิ​ิต่ (พธ.ด.) สาขึ้าว่ิชัาพระพุที่ธศาสนา ม่หาว่ิที่ยาลืัย ม่หาจุ้ฬาลืงกรณราชัว่ิที่ยาลืัย ว่ิที่ยาเขึ้ต่ขึ้อนแก่น พ.ศ. ๒๕๔๗ เป็นเจ้​้าอาว่าสว่ัดบ้​้านหนองแคน พ.ศ. ๒๕๕๔ เป็นรองเจ้​้าคณะต่ำาบ้ลืรอบ้เม่ือง เขึ้ต่ ๒ พ.ศ. ๒๕๖๐ เป็นเจ้​้าคณะต่ำาบ้ลืเหนือเม่ือง พ.ศ. ๒๕๖๓ เป็นพระอุปัชัฌาย์ พ.ศ. ๒๕๕๕ อาจ้ารย์ประจ้ำาหลืักส้ต่ร พ.ศ. ๒๕๖๐ รักษาการรองผู้​้​้อำานว่ยการว่ิที่ยาลืัยสงฆ์​์ร้อยเอ็ด ฝั่​่ายว่ิชัาการ พ.ศ. ๒๕๖๑ รักษาการผู้​้​้อำานว่ยการว่ิที่ยาลืัยสงฆ์​์ร้อยเอ็ด พ.ศ. ๒๕๖๒ ถ้งปัจ้จุ้บ้ัน ผู้​้​้อำานว่ยการว่ิที่ยาลืัยสงฆ์​์ร้อยเอ็ด

ได้ปัลืูกสร้างกุฏิ​ิสงฆ์​์ข้�น หลืังได้นิมืนติ์พระภิกษุเข้าจ้ำาพรรษาเปั็นเจ้​้าอาวัาส ดังนี�

ปี พ.ศ. ๒๕๐๑ หลืว่งพ่อสิงห์ ญ่าณสาโร จ้ากว่ัดบ้​้านเปลื​ือย ปี พ.ศ. ๒๕๐๓ หลืว่งพ่ออาจ้ ปี พ.ศ. ๒๕๐๕ หลืว่งพ่อชัม่ ปี พ.ศ. ๒๕๐๙ พระอธิการนอย ธม่ม่ปาโลื จ้ากบ้​้านเสือโก้ก อำาเภอว่าปีปทีุ่ม่ จ้ังหว่ัดม่หาสารคาม่ ปี พ.ศ. ๒๕๑๐ หลืว่งพ่อที่ัด อุต่รม่าต่ย์ ปี พ.ศ. ๒๕๑๑ หลืว่งพ่อแที่น สุจ้ิตฺ่โต่ (ศรีนเสน) ได้รอ�ื กุฏิ ิ ด้านที่ิศเหนือ ย้ายไปปลื้กสร้างใหม่​่ ด้านที่ิศใต่้ สภาพที่รงส้ง

ห้องนำา� ๑ ห้อง เริม่� ก่อสร้าง ศาลืาการเปรียญ่ ๑ หลืัง กว่้าง ๒๕ เม่ต่ร ยาว่ ๔๐ เม่ต่ร ปี พ.ศ. ๒๕๒๑ พระอธิการสอน กุคลืธม่โม่ จ้ากว่ัดป่าอุดม่ไพรสณที่์ ปี พ.ศ. ๒๕๒๒ ได้จ้ัดบ้รรพชัาสาม่เณรกาคฤด้ร้อน ครั�งที่ี� ๒ ปี พ.ศ. ๒๕๒๓ พระอธิการสอน ได้รับ้แต่​่งต่ั�งเป็น พระปลืัดสอน กุลืลืธมฺ่โม่ เป็นรองเจ้​้าคณะต่ำาบ้ลืรอบ้เม่ือง เขึ้ต่ ๒ ปี พ.ศ. ๒๕๓๖ สร้างอุโบ้สถ ๑ หลืัง กว่้าง ๘ เม่ต่ร ยาว่ ๑๔ เม่ต่ร ปี พ.ศ. ๒๕๓๖ ได้รับ้แต่​่งต่ั�งเป็น พระดร้โกศลืธรรม่านุต่าสน์ ปี พ.ศ. ๒๕๔๑ ได้รับ้แต่​่งต่ั�งเป็น เจ้​้าคณะต่ำาบ้ลืรอบ้เม่ือง เขึ้ต่ ๒ ปี พ.ศ. ๒๙๔๒ ได้รบ้ั บ้ริจ้าคที่ี�ดินจ้าก ต่ระก้ลื ขึ้านที่ะราชัา ที่ำาถนนเขึ้​้าว่ัดด้านที่ิศต่ะว่ันต่ก ปี พ.ศ. ๒๕๔๓ ได้รับ้แต่​่งต่ั�งเป็น พระอุปัชัฌาย์ ปี พ.ศ. ๒๕๔๗ ถ้งปัจ้จุ้บ้ัน พระคร้ว่าปีจ้ันที่คุณ, ผู้ศ.ดร.

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

195

อุโบสถไม้มงคัล

วั​ัดปั่าศรีโพนทราย Phon Sai Subdistrict, Phon Sai District, Roi Et Province

196 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT PA SI PHON SAI ตำาบลโพื่นที่ร้าย อำาเภอโพื่นที่ร้าย จังหวัดร้​้อยเอ็ด

ด้านหน้าอุโบสถ

ซึุ้มปิร้ะตูวัด

ควัามืเปั็นมืา

วั​ัดป่าศรี​ีโพนที่รีาย ตั้ั�งอีย่�ที่ี�เลขที่ี� ๖๗ หม่�ที่�ี ๑๔ บ้�านส้ขเกษม ตั้ำาบ้ลโพนที่รีาย อีำาเภอีโพนที่รีาย จีังหวั​ัดรี�อียเอี็ด ตั้ามหนังสือีที่ำาเนียบ้วั​ัดขอีงสำานักงานพรีะพ้ที่ธศาสนาแห�งชื่าตั้ิ รีะบ้​้ วั� า วั​ั ด ป่ า ศรี​ี โ พนที่รีาย เป็ น วั​ั ด ที่ี� ก� อี ตั้ั� ง ครีั� ง แรีกในปี พ.ศ. ๒๔๑๐ ในรีัชื่สมัยรีัชื่กาลที่ี� ๔ และได�รีับ้พรีะรีาชื่ที่าน วัิสง้ คามสีมา ในปี พ.ศ. ๒๔๒๕ ในรีัชื่สมัยรีัชื่กาลที่ี � ๕ เดิมสังกัด มหานิกาย ภายหลังได�มีพรีะกรีรีมฐานสาย หลวังป่ศ่ รี​ีมหาวัีโรี ได�ธ้ดงค์เข�ามาฟื้ื�นฟื้่ จี้งได�เปลี�ยนเป็นธรีรีมย้ตั้นิกาย มีเนื�อีที่ี� ปรีะมาณ ๘๐ ไรี� พืน� ที่ีเ� ดิมเป็นดินที่รีาย และที่้ง� หญ�าไม�มตั้ี น� ไม�ใหญ�

หลังจีากเจี�าอีาวัาสอีงค์ปจีั จี้บ้นั พรีะครี่ชื่ยั กิตั้ตั้ิโสภณ ได�เข�ามาบ้รีิหารีจี้งได�นำาศรีัที่ธาญาตั้ิโยมปล่กตั้�นไม� และสรี�าง กำาแพงรีอีบ้วั​ัด เพือี� ให�เป็นที่ีส� งบ้รี�มเย็น ตั้ามแนวัที่างขอีงพรีะป่า ปัระวั​ัติ​ิพระครูชั​ัยกิติติ​ิโสภณ ชื่ื�อี พรีะครี่ชื่ัยกิตั้ตั้ิโสภณ ฉายา ชื่ยกมโล เป็นชื่าวั โพนที่รีายโดยกำาเนิด บ้รีรีพชื่าในปี พ.ศ. ๒๕๒๘ และอี้ปสมบ้ที่ ในปี พ.ศ. ๒๕๓๑ สังกัดที่ีวั� ดั ที่รีายงาม ธรีรีมย้ตั้นิกาย ตั้ำาบ้ลหนอีงบ้ัวั อีำาเภอีเมือีงจีันที่บ้​้รี ี จีังหวั​ัดจีันที่บ้​้รี ี เมื�อีปี พ.ศ. ๒๕๓๗ จี้งได� ย�ายเข�ามาสังกัดวั​ัดป่าศรี​ีโพนที่รีาย ได�รีบ้ั พรีะรีาชื่ที่านตั้ำาแหน�ง พรีะครี่เจี�าอีาวัาสวั​ัดรีาษฏรี์ ชื่ั�นเอีก เมื�อีวั​ันที่ี� ๕ เดือีนธันวัาคม พ.ศ. ๒๕๕๔ และเมื�อีปี พ.ศ. ๒๕๖๒ ได�ดำารีงตั้ำาแหน�งเจี�าคณะ อีำาเภอีโพนที่รีาย - หนอีงฮี​ี (ธรีรีมย้ตั้) มาจีนถิ่้งปัจีจี้บ้ัน

อุโบสถ

ม่ลเหตั้​้ขอีงการีได�ไม� และสรี�างศาลา โบ้สถิ่์ วัิหารี นิมตั้ิ (ฝั่ัน) เมือี� ปรีะมาณกลางปี พ.ศ. ๒๕๔๖ อีาตั้มาได�เกิดนิมตั้ิ (ฝั่ัน) เห็นหลำวังตามืหาบ้ัวั ญาณสัมืป่ัญโณ วั​ัดป่าบ้�านตั้ลาด จีังหวั​ัดอี้ดรีธานี ได�เข�าไปกรีาบ้เฉพาะหน�าที่�านและอีงค์ที่า� นได� ปรีารีภถิ่ามวั�า ที่ำาอีะไรีอีย่�หรีอี ได�กรีาบ้เรี​ียนที่�านไปวั�า กำาลัง จีะหาไม�สรี�างศาลา, โบ้สถิ่์ และวัิหารี ที่ีวั� ดั ป่าศรี​ีโพนที่รีาย อีงค์ หลวังตั้าจี้งพ่ดข้น� ให�พรีะ (เหมือีนมีพรีะ ๒ รี่ป นัง� อีย่ข� า� ง ๆ อีงค์ หลวังตั้า) ที่�านบ้อีกวั�า ไปหาให�ที่�านให�มันพอี

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

197

เรีาอีย่�ในเขตั้ที่้�งก้ลารี�อีงไห�ก็ยังสามารีถิ่สรี�างศาลา โบ้สถิ่์ และวัิหารีด�วัยไม�ได� ฉะนั�นเมื�อีมาถิ่้งวั​ันนี�ปรีากฏวั�ามีไม� มากมาย จี้งเป็นเรีื�อีงขอีงธรีรีมะจีัดสรีรีจีรีิง ๆ วั​ัดไม�มีปัจีจีัยแตั้� เบ้ื�อีงตั้�นเลย มีแตั้�ควัามม้�งมั�นตั้ั�งใจีวั�าจีะที่ำาบ้่ชื่าค้ณพ�อีแม� ครี่ อีาจีารีย์ ตั้ลอีดถิ่้งคำาสอีนขอีงพรีะศาสดาคือี พรีะพ้ที่ธ พรีะธรีรีม พรีะสงฆ์ ซึ่้�งเป็นสาธารีณะ เป็นที่ี�พ้�งที่างใจี

จีากเหตั้​้ ก ารีณ์ นิ มิ ตั้ ครีั� ง นั� น เป็ น แรีงบ้ั น ดาลใจีให� อีาตั้มาได�ดาำ เนินการีหาไม� และได�กอี� สรี�างเสนาสนะตั้�าง ๆ ดังที่ี� ปรีากฏ เมือี� ศรีัที่ธาญาตั้ิโยมเห็นที่างวั​ัดดำาเนินการีจีรีิงตั้ามที่ีพ� ด่ จี้งได�รีวั� มแรีงรี�วัมใจีกันนำาไม�มาถิ่วัายให�แก�วัดั คนที่ีม� ไี ม�กถิ่็ วัายไม� คนที่ี�ไม�มีไม�ก็ถิ่วัายปัจีจีัย จี้งปรีากฏเป็นอีัศจีรีรีย์วั�าเมื�อีก�อีน ในวั​ัดไม�มีไม�สักที่�อีนไม�ในวั​ัดก็ไม�ได�ตั้ัดมีแตั้�ปล่ก แตั้�เมื�อีได� ดำาเนินการีแล�วัจี้งได�ที่รีาบ้ผู้ลขอีงการีเสียสละ รี�วัมแรีงรี�วัมใจีกัน

พระครูชั​ัยกิติติ​ิโสภณ

เจี้าคณะอีำาเภิอีโพนทราย - หนอีงฮี​ี (ธรรมืยุต) เจี้าอีาวัาสวั​ัดป่​่าศรีโพนทราย

ภาพื่มุมสูง

ภายในอุโบสถ

198 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

พื่ร้ะสิวล่

วั​ัดป่​่าศรีโพนทราย เป็นเพียงสถิ่านที่ีใ� ห�ผู้แ่� สวังบ้​้ญได� โบ้สถ์ ศาลำา วัิหาร หลำังนี�ทำาจีากไมื้มืงคลำ แลำะไมื้ท�ี มีโอีกาสแสดงอีอีกถิ่้งการีเสียสละวั​ัตั้ถิ่้ขา� วัขอีงเงินที่อีงตั้ลอีดจีน ได้นาำ มืาสร้างก็ได้มืาจีากสถานทีอี� นั เป่็นมืงคลำ อีาทิเช้่น ไมื้พยุง ควัามส้ขส�วันตั้ัวั บ้ำาเพ็ญปรีะโยชื่น์เพือี� ส�วันรีวัม เพือี� ให�บ้า� นเมือีง ได้มืาจีากรอีบ้บ้ริเวัณใกลำ้กับ้พระธาตุนาดูน จีึงถือีได้วั่าเป่็น เกิดควัามสงบ้ส้ข รี�มเย็น เพื�อีชื่าตั้ิ ศาสนา พรีะมหากษัตั้รีิย์ มืงคลำ ควัรทีส� าธุช้นจีะแวัะไป่กราบ้สักการะ...ครัง� หนึง� ในช้ีวัติ อีันมีพ�อีหลวังเป็นอีงค์ปรีะม้ข

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

199

วั​ัดบ่้านสนามื Sa Khu Subdistrict, Suwannaphum District, Roi Et Province

200 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT BAN SANAM

ตำาบลสร้ะคัู อำาเภอสุวร้ร้ณ์ภูมิ จังหวัดร้​้อยเอ็ด

ศาลาการ้เปิร้ียญกำาลังก่อสร้​้าง

ควัามืเปั็นมืา

ว่ัดบ้​้านสนาม่ ต่ั�งอย้่เลืขึ้ที่ี� ๗๘ หม่้่ที่ี� ๑๐ บ้​้านสนาม่ ต่ำาบ้ลืสระค้ อำาเภอสุว่รรณภ้ม่ิ จ้ังหว่ัดร้อยเอ็ด สังกัดคณะสงฆ์​์ ม่หานิกาย ที่ี�ดินต่ั�งว่ัดม่ีเนื�อที่ี� ๖ ไร่ ต่ั�งว่ัดเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๔๔๐

พื่ร้ะปิร้ะธานในอุโบสถ

อาคารเสนาสนะ

๑. ศาลืาการเปรียญ่

๒. กุฏิ​ิสงฆ์​์

๓. ศาลืาบ้ำาเพ็ญ่กุศลื

อุโบสถ

ภาพื่มุมสูง

ปัระวั​ัติ​ิพระอธิการชั​ัยยงค์ คุณากโร

พระอธิการชั​ัยยงค์ คุณากโร/สุว่ต่ั ถิกุลืชั​ัย เกิดว่ันที่ี � ๓ เดือนธันว่าคม่ พ.ศ. ๒๔๙๓ บ้​้านเลืขึ้ที่ี� ๑๓๑ หม่้่ที่ี� ๑๐ ต่ำาบ้ลื สระค้ อำาเภอสุว่รรณภ้ม่ิ จ้ังหว่ัดร้อยเอ็ด การือุปัสิมุบัท

อุปสม่บ้ที่เม่ื�อว่ันที่ี� ๒๒ เดือนตุ่ลืาคม่ พ.ศ. ๒๕๕๔ ว่ัดสาม่ัคคีธรรม่ ต่ำาบ้ลืทีุ่ง่ ศรีเม่ือง อำาเภอสุว่รรณภ้ม่ ิ จ้ังหว่ัดร้อยเอ็ด

อุปสม่บ้ที่เม่ื�ออายุ ๖๒ เว่ลืา ๑๘ : ๐๙ น. พรรษา ๑๐ พระอุปัชัฌาย์ พรืะครืูมุงคล่ชัยารืักษ์​์ พระกรรม่ว่าจ้ารย์ พรืะปัรืะจักษ์​์ ติสิฺสิโรื พระอนุสาว่นาจ้ารย์ พรืะสิมุัย อภินนฺโท รับ้ต่ำาแหน่งเจ้​้าอาว่าส เม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๖๐ ถ้งปัจ้จุ้บ้ัน

การบ่ริหารแลืะการปักครอง

ร้ปที่ี� ๑ พระสาย

ร้ปที่ี� ๒ พระพร

ร้ปที่ี� ๓ พระหอม่

ร้ปที่ี� ๔ พระเจ้ริญ่

ร้ปที่ี� ๕ พระโส

ร้ปที่ี� ๖ พระอว่น

ร้ปที่ี� ๗ พระชัารี

ร้ปที่ี� ๘ พระสม่บ้​้รณ์

ร้ปที่ี� ๙ พระสอ ขึ้นฺต่ิโก

ร้ปที่ี� ๑๐ พระอธิการชั​ัยยงค์ คุณากโร/สุว่ัต่ถิกุลืชั​ัย เจ้​้าอาว่าสร้ปปัจ้จุ้บ้ัน

พระอธิการชั​ัยยงค์ คุณากโร/สุวั​ัติถิกุลืชั​ัย เจ้​้าอาว่าสว่ัดบ้​้านสนาม่

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

201

พื่ร้ะธาตุเชิงชุม

วั​ัดพระธาติุเชัิงชัุมืวัรวัิหาร That Choeng Chum Subdistrict,

Wat Phra That Choeng Chum Worawihan

Mueang Sakon Nakhon District, Sakon Nakhon Province

ตำาบลธาตุเชิงชุม อำาเภอเม่องสกลนคัร้ จังหวัดสกลนคัร้

202 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

อุโบสถ

ควัามืเปั็นมืา

พื่ร้ะพืุ่ที่ธชินร้าช

ตั้ัง� อีย่ถิ่� นนเจีรีิญเมือีง ตั้ำาบ้ลธาตั้​้เชื่ิงชื่้ม อีำาเภอีเมือีงสกลนครี จีังหวั​ัดสกลนครี สรี�างข้�นเมื�อีใดไม�ปรีากฏหลักฐานชื่ัด ในอีดีตั้กาล พรีะพ้ที่ธเจี�าพรี�อีมด�วัยพรีะอีานนที่์ ได�เสด็จีจีากพรีะวัิหารีเชื่ตั้วั​ัน เสด็จี ตั้ามลำาแม�นา�ำ โขง เมือี� พรีะเจี�าส้วัรีรีณภิงคารีะที่รีงที่รีาบ้ข�าวั จี้งได�เสด็จี อีอีกตั้�อีนรีับ้พรีะพ้ที่ธเจี�า มีพ้ที่ธปรีะสงค์ให�พรีะเจี�าส้วัรีรีณภิงคารีะ ที่รีงเลือี� มใสในพรีะพ้ที่ธศาสนายิง� ข้น� จี้งที่รีงแสดงปาฏิหารีิยบ้์ นั ดาล ให�มีดวังมณีรีัตั้น์ มีรีัศมีพวัยพ้�งอีอีกจีากพรีะโอีษฐ์พรี�อีมกันสามดวัง พรีะเจี�าส้วัรีรีณภิงคารีะที่รีงเห็นเป็นอีัศจีรีรีย์กบ้็ งั เกิดศรีัที่ธา เปล�งวัาจีา สาธ้การีด�วัยควัามปิตั้ ิ พรีะพ้ที่ธเจี�าได�ตั้รีัสวั�า ณ ที่ีน� เ�ี ป็นสถิ่านที่ีอี� นั อี้ดม ปรีะเสรีิฐ ที่ีพ� รีะพ้ที่ธเจี�าที่ัง� สีพ� รีะอีงค์ จีะได�มาปรีะชื่้มรีอียพรีะพ้ที่ธบ้าที่ ไวั� เพือี� เป็นที่ีส� กั การีะแก�เที่วัดาและมน้ษย์ที่ง�ั หลาย พรีะเจี�าส้วัรีรีณภิงคารีะ บ้ังเกิดควัามปิตั้ิโสมนัส จี้งได�ถิ่อีดพรีะมงก้ฎที่อีงคำาขอีง พรีะอีงค์ สวัมบ้่ชื่ารีอียพรีะพ้ที่ธบ้าที่ แล�วัที่รีงสรี�างเจีดียค์ รีอีบ้ไวั� จี้งได� ชื่ือี� วั�า พระธาตุเช้ิงชุ้มื ตั้ามพงศาวัดารีลาวั ปัจีจี้บ้นั เป็นป่ชื่นียสถิ่าน สำาคัญค่�บ้�านค่�เมือีงสกลนครี ที่้กวั​ันพรีะในตั้อีนคำา� จีะมีปรีะชื่าชื่นไป บ้่ ชื่ ากรีาบ้ไหวั� พ รีะธาตั้​้ และหลวังพ� อี อีงค์ แ สนเป็ น จีำา นวันมาก งานปรีะจีำาปีขอีงพรีะธาตั้​้เชื่ิงชื่้ม จีะเรีิม� ตั้ัง� แตั้�วันั ข้น� ๙ คำา� ถิ่้งวั​ันข้น� ๑๕ คำา� เดือีนยี � (๒) ขอีงที่้กปี (กำาหนดตั้ามจีันที่รีคตั้ิ)

ภาพื่วาดจิตร้กร้ร้มภายในอุโบสถ ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

203

ภาพื่มุมสูง

อาคารเสนาสนะ พระธาตุเช้ิงชุ้มื

ตั้ั�งหันหน�าไปที่างหนอีงหานที่ี�อีย่�ที่างที่ิศตั้ะวั​ันอีอีก เป็นเจีดียก์ อี� อีิฐถิ่ือีป่น รี่ปที่รีงสีเ� หลีย� ม ส่ง ๒๔ เมตั้รีเศษ ฐาน เป็นรี่ปสีเ� หลีย� ม ส�วันบ้นเป็นที่รีงบ้ัวัเหลีย� ม ไม�มลี วัดลายปรีะดับ้ ที่ีฐ� านเจีดียม์ ซึ่ี ม�้ ปรีะตั้่ที่ง�ั สีด� า� น ซึ่้ม� ยอีดปรีะตั้่มลี กั ษณะเป็นยอีด ปรีาสาที่ ข�างในที่้บ้สรี�างด�วัยศิลาแลงและหินที่รีายแดง มีซึ่�ม้ ปรีะตั้่หลอีกแบ้บ้ขอีม ด�านที่ิศเหนือี ที่ิศใตั้� และที่ิศตั้ะวั​ันตั้ก ซึ่้�มปรีะตั้่ที่างเข�าจีรีิงด�านที่ิศตั้ะวั​ันอีอีก แตั้�แรีกเรีิ�มพรีะธาตั้​้เชื่ิงชื่้ม คงเป็นปรีาสาที่หินที่รีายศิลปะสมัยขอีม ภายในกรีอีบ้ ปรีะตั้่ที่างเข�าอี้โมงค์ด�านขวัามือี มีจีารี้กพรีะธาตั้​้เชื่ิงชื่้มอีักษรี ขอีมโบ้รีาณ รีาวัพ้ที่ธศตั้วัรีรีษที่ี � ๑๖ อีงค์พรีะธาตั้​้ในปัจีจี้บ้นั เป็น ศิลปะล�านชื่�าง เนื�อีงจีากชื่�วังที่ี�อีิที่ธิพลขอีงอีาณาจีักรีล�านชื่�าง แผู้�เข�ามา บ้รีิเวัณภาคตั้ะวั​ันอีอีกเฉียงเหนือีขอีงไที่ย รีาวัพ้ที่ธ ศตั้วัรีรีษที่ี � ๑๙ และได�มกี ารีบ้่รีณะอีงค์พรีะธาตั้​้ขน�้ มาใหม�

ซึุ้มปิร้ะตูวัด

204 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

บ่อนำ�าศักดิส� ที่ิ ธิ�

วัิหาร

ภายในพรีะวัิหารีปรีะดิษฐาน หลำวังพ่อีพระอีงค์แสน เป็นพรีะพ้ที่ธรี่ปปางมารีวัิชื่ยั ศิลปะเชื่ียงแสน เป็นพรีะพ้ที่ธรี่ป ค่�บ้�านค่�เมือีงขอีงชื่าวัสกลนครี อีุโบ้สถ

มีลักษณะเป็นสิมแบ้บ้โถิ่ง โครีงสรี�างเป็นไม�ก�อีอีิฐ ถิ่ือีป่น หลังคาเป็นกรีะเบ้ื�อีงไม�แบ้บ้เดิม หันหน�าไปที่างที่ิศใตั้� ภายในมีจีิตั้รีกรีรีมเป็นภาพเถิ่าไม�เลื�อียเป็นแนวัรีอีบ้อีาคารี หน� า บ้ั น มี จีิ ตั้ รีกรีรีมฝั่าผู้นั ง เป็ น รี่ ป เที่พบ้​้ ตั้ รี และเที่พธิ ด า ดาวัปรีะจีำายาม มังกรี และเถิ่าไม�เลื�อีย ภายในปรีะดิษฐาน พรีะพ้ที่ธรี่ปหลายอีงค์ ที่ั�งที่ี�สรี�างด�วัยไม� และเป็นป่นปั�น

หอกลอง

ศาลาหอฉั​ัน

หลวงพื่​่อพื่ร้ะองคั์แสน

ร้อยพื่ร้ะพืุ่ที่ธบาที่

ผันังเที่พื่บุตร้และเที่พื่ธิดา

หน้าบันขององคั์พื่ร้ะธาตุเชิงชุม

พื่ร้ะพืุ่ที่ธรู้ปิโบร้าณ์

วิหาร้

บ้่อีนำา� ศักดิส� ทิ ธิ�

เป็ น บ้� อี นำา� ที่ี�มีม าพรี� อี มอีงค์ พ รีะธาตั้​้ เชื่ิ ง ชื่้ ม เดิ ม มี นำา� พ้ผู้ด้ ข้น� มา เนือี� งจีากเป็นปลายที่างขอีงลำานำา� ใตั้�ดนิ ซึ่้ง� ไหลมา จีากเที่ือีกเขาภ่พาน ผู้�านศ่นย์รีาชื่การีด�านที่ิศเหนือี ผู้�านใจีกลาง เมือีงข�างวั​ัดเหนือี แล�วัไหลมาผู้​้ดที่ี�น� ี เรี​ียกวั�า ภิูนา�ำ ซอีด หรีือี ภิู นา�ำ ลำอีด แล� วั ไหลผู้� า นไปที่ี� ส รีะพั ง ที่อีง ในสวันสมเด็ จี พรีะศรี​ีนครีินที่รี์ซึ่ง�้ อีย่ตั้� ิดกับ้วั​ัด เมื�อีนำา� น�อียลงเรีื�อีย ๆ จี้งได�มี การีที่ำาผู้นังกัน� ไม�ให�ดนิ พังลงไป ในอีดีตั้จีะมีการีนำานำา� จีากบ้�อีนำา� ที่ีน� ไ�ี ปปรีะกอีบ้พิธ ี เมือี� มีพธิ กี รีรีมอีันสำาคัญตั้�าง ๆ อี​ีกด�วัย หอีกลำอีง

หอีกลอีงหรีือีหอีรีะฆัง เป็นหอีกลอีงส่งที่ัง� หมดสามชื่ัน� สรี�างข้น� ในปี พ.ศ. ๒๕๐๓ โดยชื่าวัเวัียดนามที่ีไ� ด�มาพำานักอีาศัย ณ จีังหวั​ัดสกลนครี รี�วัมใจีกันสรี�างข้น� ถิ่วัายอีงค์พรีะธาตั้​้เชื่ิงชื่้ม เพือี� เป็นพ้ที่ธบ้่ชื่า และเพือี� ใชื่�บ้อีกเวัลายามตั้�าง ๆ ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

205

วั​ัดศาลืาลือย พระอารามืหลืวัง Nai Mueang Subdistrict, Mueang Surin District, Surin Province

206 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT SALALOI PHRA ARAM LUANG ตำาบลในเม่อง อำาเภอเม่องสุร้ินที่ร้์ จังหวัดสุร้ินที่ร้์

พื่ร้ะอุโบสถ

ควัามืเปั็นมืา

ว่ัดศาลืาลือยเป็นว่ัดเก่าแก่ว่ัดหน้�งในต่ัว่เม่ืองสุรินที่ร์ ไม่​่ปรากฏิหลืักฐานการก่อสร้าง แลืะนาม่ผู้​้ส้ ร้างที่ีแ� น่ชัดั ม่ีเพียง คำาบ้อกเลื่าสืบ้ที่อดกันม่าว่​่า

ว่ัดศาลืาลือยเป็ยว่ัดโบ้ราณที่ีส� ร้างม่านาน ม่ีอายุไม่​่ต่ำ�า กว่​่าร้อยปี จ้ากประว่ัต่ิเม่ืองสุรินที่ร์บ้ันที่้กไว่้ว่​่า พระยาสุรินที่ร์ ภักดีศรีไผู้ที่สม่ันต่์ (สุ่น) เจ้​้าเม่ืองคนที่ี� ๔ ครองเม่ืองสุรินที่ร์ เม่ือ� ปีม่ะแม่ จ้.ศ. ๑๑๗๒ พ.ศ. ๒๓๔๕ ร.ศ. ๓๐ ถ้งปีกนุ จ้.ศ. ๑๒๑๓ พ.ศ. ๒๓๙๔ ร.ศ. ๗๐ ภรรยา คือ นางดาม่ เป็นคนใจ้บุ้ญ่ คำ�าจุ้น อุ ป ถั ม่ ภ์ ว่ั ด แลืะถว่ายคว่าม่อุ ป การะพระภิ ก ษุ ส าม่เณร ว่ัดศาลืาลือยเป็นประจ้ำา พร้อม่กันนั�นก็ได้ฝั่ากบุ้ต่รหลืานแลืะ บ้ริว่ารให้ด้แลืบ้ำารุงว่ัดต่ลือดม่า

การปักครอง

รายนาม่เจ้​้าอาว่าส เที่​่าที่ี�ที่ราบ้ ดังนี�

๑. พระอธิการพยุง พ.ศ. ๒๔๔๕ - ๒๔๔๘

๒. พระอธิการเขึ้ม่า พ.ศ. ๒๔๔๘ - ๒๔๖๐

๓. พระอธิการม่ี พ.ศ. ๒๔๖๐ - ๒๔๖๑

๔. พระคร้ธรรม่ธัชัว่ิม่ลื (ดัน เจ้ริญ่สุขึ้)

พ.ศ. ๒๔๖๑ - ๒๔๘๕

๕. พระคร้ว่ภิ ชั​ั กัลืป์ยาณธรรม่ (จ้ันที่ร์ กลืฺยาณมุ่ต่โต่)

พ.ศ. ๒๕๘๖ - ๒๕๒๒

๖. พระม่หาสุรพงษ์ เต่ม่ิโย ป.ธ.๕

พ.ศ. ๒๕๑๙ - ๒๕๒๒

๗. พระพรหม่ว่ชัิรโม่ลืี (ที่องอย้่ ญ่าณว่ิสุที่โธ ดร., ป.ธ.๙, พธ.ด.)

พ.ศ. ๒๕๒๓ ถ้งปัจ้จุ้บ้ัน

อาคัาร้เร้ียน ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

207

พระพรหมืวัชัิรโมืลืี (ทองอยู่ ญ่าณวัิสทุ ฺโธ ดร., ปั.ธ.๙, พธ.ด.)

เจ้าอาวัาสิวั​ัดศาล่าล่อย

ตึกสมเด็จ

208 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

ปัระวั​ัติ​ิพระพรหมืวัชัิรโมืลืี

พระพรหม่ว่ชัิรโม่ลืี ฉายา ญ่าณว่ิสทีุ่ โฺ ธ อายุ ๘๗ พรรษา ๖๖ ว่ิที่ยฐานะ นักธรรม่ชั​ั�นเอก เปรียญ่ธรรม่ ๙ ประโยค พุที่ธศาสต่รดุษฎีบ้ัณฑิ​ิต่ ว่ัดศาลืาลือย พระอาราม่หลืว่ง ต่ำาบ้ลืในเม่ือง อำาเภอเม่ืองสุรินที่ร์ จ้ังหว่ัดสุรินที่ร์

ปัจ้จุ้บ้นั ดำารงต่ำาแหน่งเจ้​้าอาว่าสว่ัดศาลืาลือย พระอาราม่หลืว่ง แลืะที่ี�ปร้กษาเจ้​้าคณะภาค ๑๑ บ่รรพชัา

ว่ันที่ี� ๑๗ เดือนพฤษภาคม่ พ.ศ. ๒๔๙๒ ณ ว่ัดกลืาง ต่ำาบ้ลืในเม่ือง อำาเภอเม่ืองสุรินที่ร์ จ้ังหว่ัด สุรินที่ร์ โดยม่ีพระประภากรคณาจ้ารย์ (เดือ� ปภากโร) ว่ัดกลืาง ต่ำาบ้ลืในเม่ือง อำาเภอเม่ืองสุรินที่ร์ จ้ังหว่ัด สุรินที่ร์ เป็นประอุปัชัฌาย์ อุปัสมืบ่ท

ว่ันที่ี� ๑๐ เดือนพฤษภาคม่ พ.ศ. ๒๔๙๗ ณ พัที่ธสีม่าว่ัดกลืาง ต่ำาบ้ลืในเม่ือง อำาเภอเม่ืองสุรินที่ร์ จ้ั ง หว่ั ด สุ ริ น ที่ร์ โดยม่ี พระประภากรคณาจ้ารย์ (เดือ� ปภากโร) ว่ัดกลืาง ต่ำาบ้ลืในเม่ือง อำาเภอเม่ืองสุรนิ ที่ร์ จ้ังหว่ัดสุรนิ ที่ร์ เป็นประอุปชั​ั ฌาย์ พระคร้ว่ภิ ชั​ั กัลืยาณธรรม่ (จ้ันที่ร์ กลืฺยาณมุ่ตฺ่โต่) ว่ัดศาลืาลือย พระอาราม่หลืว่ง ต่ำาบ้ลืในเม่ือง อำาเภอเม่ืองสุรินที่ร์ จ้ังหว่ัดสุรินที่ร์ เป็นพระกรรม่ว่าจ้าจ้ารย์ แลืะพระคร้สิที่ธิการโกศลื (เที่พ นนฺโที่) เป็นพระอนุสาว่นาจ้ารย์ งานด้านการปักครอง

พ.ศ. ๒๕๒๓ ได้รับ้แต่​่งต่ั�งเป็นเจ้​้าอาว่าสว่ัด ศาลืาลือย พระอาราม่หลืว่ง ต่ำาบ้ลืในเม่ือง อำาเภอ เม่ืองสุรนิ ที่ร์ จ้ังหว่ัดสุรนิ ที่ร์

พ.ศ. ๒๕๒๓ ได้รบ้ั พระบ้ัญ่ชัาแต่​่งต่ัง� เป็นรอง เจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดสุรินที่ร์

พ.ศ. ๒๕๒๙ ได้รับ้แต่​่งต่ั�งเป็นพระอุปัชัฌาย์

พ.ศ. ๒๕๓๔ ได้รับ้พระบ้ัญ่ชัาแต่​่งต่ั�งเป็น เจ้​้าอาว่าสพระอาราม่หลืว่ง

พ.ศ. ๒๕๓๙ ได้รับ้แต่​่งต่ั�งเป็นรักษาการ เจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดสุรินที่ร์

พ.ศ. ๒๕๔๐ ได้รับ้พระบ้ัญ่ชัาแต่​่งต่ั�งเป็น เจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดสุรินที่ร์

พ.ศ. ๒๕๕๖ ได้รับ้พระบ้ัญ่ชัาแต่​่งต่ั�งเป็นที่ี� ปร้กษาเจ้​้าคณะจ้ังหว่ัดสุรินที่ร์

พ.ศ. ๒๕๕๘ ได้ รั บ้ แต่​่ ง ต่ั� ง เป็ น ที่ี� ป ร้ ก ษา เจ้​้าคณะภาค ๑๑

พื่ร้ะปิร้ะธานในอุโบสถ ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

209

ควัามืเปั็นมืา

วั​ัดเจี​ียงอี​ีศรี​ีมงคลวัรีารีาม ตั้ัง� อีย่ใ� นค้ม� บ้�านเจี​ียงอี​ี ตั้ำาบ้ลเมือีงใตั้� อีำาเภอีเมือีงศรี​ีสะเกษ จีังหวั​ัดศรี​ีสะเกษ เหตั้​้ที่ี�ได�นามวั�า วั​ัดเจี​ียงอี​ี เพรีาะตั้ั�งอีย่�ในค้�มบ้�านเจี​ียงอี​ี การีตั้ัง� ชื่ือี� บ้�านชื่ือี� วั​ัดในสมัยก�อีนนัน� นิยมตั้ัง� ไปตั้ามชื่ือี� ขอีง สิง� ตั้�าง ๆ ที่ีเ� กิดเป็นนิมตั้ิ ข้น� ได�ที่รีาบ้วั�าบ้�านเจี​ียงอี​ี ปรีะชื่าชื่น ผู้่�เป็นเจี�าขอีงถิ่ิ�นเดิมเป็นชื่นชื่าตั้ิไที่ยเผู้�าส�วัย ไที่ยเผู้�านี�มี สำาเนียงพ่ดแปรี�งหรีือีเพี�ยนไปจีากเผู้�าอีื�น ๆ เจี​ียงอี​ี เป็น ภาษาพืน� บ้�าน แยกอีอีกได�เป็นสอีงศัพที่์ เจี​ียง แปลวั�า ช้​้าง อี​ี แปลวั�า ป่​่วัย รีวัมควัามวั�า เจี​ียงอี​ี แปลวั�า ช้​้างป่​่วัย

ตั้ามปรีะวั​ัตั้ิศาสตั้รี์เมือีงศรี​ีสะเกษ ตั้ั�งข้�นที่ี�บ้�าน พันที่าเจี​ียงอี​ี สมัยก�อีนเมือีงไที่ย - เมือีงลาวั ยังเป็น อีันหน้�งอีันเดียวักัน บ้างครีาวัก็เป็นอีิสรีะแก�กัน บ้างครีั�ง ก็รีวัมกันเป็นพีน� อี� งชื่าตั้ิเดียวักัน ครีัง� เมือี� พรีะครี่โพนสะเม็ก มาตั้ัง� สำานักอีย่ที่� ด�ี อีนแดง (เกาะแดง) ซึ่้ง� อีย่ก� ลางลำาแม�นา�ำ โขง ตั้รีงข�ามเมือีงจีำาปาศักดิ� ในสมัยนั�นแควั�นนครีจีำาปาศักดิ� มีสตั้รี​ีเป็นเจี�าผู้่�ครีอีงนครี ชื่ือี� นางเพา - นางแพง

วั​ัดเจ้ียงอีศรีมืงคลืวัรารามื พระอารามืหลืวัง Mueang Tai Subdistrict, Mueang Sisaket District, Sisaket Province

210 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT CHIANG EI SI MONGKOL WARARAM PHRA ARAM LUANG ตำาบลเม่องใต้ อำาเภอเม่องศร้ีสะเกษ จังหวัดศร้ีสะเกษ

พื่ร้ะแก้วศร้ีวิเศษ ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

211

พื่ร้ะปิร้ะธานในพื่ร้ะอุโบสถ

ผู้่�มีสตั้ิปัญญาแหลมคมไปปกครีอีงหัวัเมือีงตั้�าง ๆ ที่ี�ข้�นกับ้ นครีจีำาปาศักดิ� เฉพาะสายที่ี�มาเมือีงศรี​ีสะเกษ, ส้รีินที่รี์ และ รี�อียเอี็ด ที่ี�ส�งมาครีั�งแรีกแบ้�งเป็นห�าสาย แตั้�ละสายมีหัวัหน�า พรี� อีมกั บ้อีพยพปรีะชื่าชื่นพลเมื อีงมาด� วั ยเป็ นจีำานวันมาก ผู้่ที่� อี​ี� พยพมาส�วันมากเป็นคนไที่เผู้�าส�วัย (เผู้�ากวัย) ซึ่้ง� มีภม่ ลิ ำาเนา อีย่� ที่างฝั่ั�งซึ่�ายแม�นา�ำ โขง แถิ่บ้เมือีงอีัตั้ตั้ะปือี เมือีงแสงปาง (รีัตั้นะคีรี)ี อีย่�ที่างตั้ะวั​ันอีอีกเมือีงจีำาปาศักดิ� สายที่ี�มาลงเมือีง ศรี​ีสะเกษ พรีะครี่โพนสะเม็กได�ส�ง ที่�าวัจีารีย์ศรี​ี ศิษย์ผู้่�มีสตั้ิ ปัญญาสามารีถิ่คนหน้�งเป็นหัวัหน�าสาย ครีั�งแรีกได�มาตั้ั�งที่ี� อี�าวัยอีดห�วัยดวัน หรีือีดงไม�ลาำ ดวัน ได�ตั้ง�ั หลักก�อีสรี�างบ้�านเมือีงข้น� ที่ี�นั�น แล�วัให�ชื่ื�อีวั�า เมื​ือีงนครศรีลำาำ ดวัน (บ้�านดวันใหญ�) พระราชักิติติ​ิรังษี

เจี้าคณะจีังหวั​ัดศรีสะเกษ เจี้าอีาวัาสวั​ัดเจี​ียงอี​ีศรีมืงคลำวัรารามื พระอีารามืหลำวัง

ปรีะชื่าชื่นได�หลัง� ไหลไปคารีวัะพรีะครี่โพนสะเม็กเป็น จีำา นวันมากไม� ข าดสาย นางเพา - นางแพง พรี� อี มด� วั ย ข�ารีาชื่บ้รีิพารี จี้งพากันอีอีกไปถิ่วัายการีปกครีอีงบ้�านเมือีงให� หลวังพ�อีเป็นผู้่�ปกครีอีง พรีะครี่โพนสะเม็กรีับ้ปกครีอีงอีย่� รีะยะหน้�ง พอีเห็นวั�าพรีะรีาชื่ก้มารีขอีงพรีะจี�าไชื่ยเชื่ฏฐามี พรีะชื่นมาย้เจีรีิญข้น� พอีสมควัรีแล�วั จี้งให�ปรีะชื่าชื่นไปรีับ้เสด็จี มานครีจีำา ปาศั ก ดิ� และได� ส ถิ่าปนาให� ข้� น ครีอีงรีาชื่สมบ้ั ตั้ิ ที่รีงพรีะนามวั�า พรีะเจี�าสรี�อียศรี​ีสม้ที่รีพ้ที่ธางก่รี ครีอีงนครีจีำา บ้ากนครีบ้​้รี​ีศรี​ี (เมือีงจีำาปาศักดิ�) ส�วันหลวังพ�อีเป็นที่ี�ปรี้กษา รีาชื่การีบ้�านเมือีงเที่�านั�น ในรีะยะนี�หลวังพ�อีได�จีัดส�งล่กศิษย์

212 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

พื่ร้ะอุโบสถ

ตั้� อี มาสมั ย กรี้ ง ศรี​ี อี ย้ ธ ยาเป็ น รีาชื่ธานี ข อีงไที่ย เมือี� พรีะเจี�าอีย่ห� วั​ั เอีกที่ัศน์ เสวัยรีาชื่สมบ้ัตั้อีิ ย่น� น�ั ได�เกิดอีาเพศข้น� พรีะยาชื่�างเผู้ือีกแตั้กโรีงหนี แล�วัม้�งหน�ามาที่างที่ิศตั้ะวั​ันอีอีก เลยเข�าเขตั้เมือีงศรี​ีสะเกษ พรีะเจี�าเอีกที่ัศน์ ที่รีงจีัดให�ที่หารี นายกอีงจีับ้ชื่�าง ตั้ิดตั้ามมาที่ันที่ีล� ำาธารีแห�งหน้ง� อีย่ใ� นเขตั้อีำาเภอี อี้ที่ม้ พรีพิสัย ได�เห็นตั้ัวัพรีะยาชื่�างเผู้ือีกแตั้�จีับ้ไม�ได� ชื่�างวัิ�งหนี ไปที่างที่ิศใตั้�ถิ่ง้ เชื่ิงเขาดงเรี็ก หัวัหน�าผู้่ป� กครีอีงบ้�านเมือีงแถิ่บ้นัน� ก็พากันชื่�วัยตั้ามจีับ้พรีะยาชื่�างเผู้ือีก แล�วัไปจีับ้ได�ที่เ�ี ชื่ิงภ่เขาดงเรี็ก ในเขตั้อีำาเภอีกันที่รีลักษ์ในปัจีจี้บ้ัน จี้งนำากลับ้มาและนำาส�ง พรีะยาชื่�างเผู้ือีก เมือี� นำาพรีะยาชื่�างเผู้ือีกมาถิ่้งบ้�านใหญ�แห�งหน้ง� ซึ่้�งอีย่�ในตั้ัวัเมือีงศรี​ีสะเกษ พรีะยาชื่�างเผู้ือีกได�ล�มป่วัยลงรีักษา หายแล�วัจี้งอีอีกเดินที่างตั้�อีไป ชื่าวับ้�านเป็นไที่ส�วัย จี้งเรี​ียก หม่�บ้�านนั�นวั�า บ้​้านเจี​ียงอี​ี คือี บ้​้านช้​้างป่​่วัย สืบ้มา วั​ัดก็เรี​ียกวั�า วั​ัดเจี​ียงอี​ี เชื่�นกัน พื่ร้ะบร้มสาร้ีร้กิ ธาตุแห่งองคั์สมเด็จพื่ร้ะสัมมาสัมพืุ่ที่ธเจ้า

การศาสนศึกษาแลืะการศึกษาสงเคราะห์

การีศ้กษาภายในวั​ัดเจี​ียงอี​ีศรี​ีมงคลวัรีารีาม ดำาเนิน การีจีัดการีเรี​ียนการีสอีนพรีะปรีิยตั้ั ธิ รีรีม แผู้นกธรีรีม แผู้นกบ้าลี และแผู้นกสามัญ มาโดยตั้ลอีด เมื�อีวั​ันที่ี� ๒๐ เดือีนกรีกฎาคม ซึุ้มปิร้ะตูวัด พ.ศ. ๒๕๑๙ ที่างรีาชื่การีได�อีน้ญาตั้ให�ตั้ง�ั โรีงเรี​ียนพรีะปรีิยตั้ั ธิ รีรีม แผู้นกสามัญศ้กษา ชื่ือี� โรงเรียนศรีเกษตรวัิทยา โดยควัามดำารีิ ปัูชันียวั​ัติถุ

๑. พรีะปรีะธานในอี้โบ้สถิ่ ๔. พรีะแก�วัศรี​ีวัเิ ศษ ขอีงพรีะเกษตั้รีศีลาจีารีย์ (หน่ อี้สฺสาโห) อีดีตั้รีอีงเจี�าคณะ

๒. พรีะปรีะธานในวัิหารีชื่ั�นบ้น ๕. พรีะสังกัจีจีายน์ จีังหวั​ัดศรี​ีสะเกษ และอีดีตั้เจี�าอีาวัาสวั​ัดเจี​ียงอี​ีศรี​ีมงคลวัรีารีาม ที่ี�วั�า พระภิ​ิกษุสามืเณรที�บ้วัช้เข้​้ามืาแลำ้วัได้ศึกษาเฉพาะแต่

๓. พรีะพ้ที่ธไสยาสน์ ๖. พรีะสีวัลี การศึกษาพระป่ริยัติธรรมื แผนกธรรมื เพียงอีย่างเดียวั อี​ีกอีย่างหนึ�ง การฟั​ัง การอี่าน การพูด การเข้ียน ก็ไมื่เก่ง เท่าใดนัก จีะเก่งเป่็นบ้างรูป่เท่านั�น แลำะพระภิ​ิกษุสามืเณรที� บ้วัช้เข้​้ามืาจีำาพรรษาส่วันมืากจีะเป่็นลำูกหลำานช้าวัไร่ ช้าวันา ข้าดโอีกาสที� จี ะได้ รั บ้ การศึ ก ษา ทั� ง คดี โ ลำกแลำะคดี ธ รรมื เรีิ� ม ตั้� น ดำา เนิ น การีเปิ ด สอีนชื่ั� น ปรีะถิ่มศ้ ก ษาปี ที่ี� ๕ ถิ่้ ง ชื่ั� น มัธยมศ้กษาปีที่ี� ๓ ปัจีจี้บ้ันเปิดสอีนถิ่้งชื่ั�นมัธยมศ้กษาปีที่ี� ๖

ภาพื่มุมสูง

โร้งเร้ียนศร้ีเกษตร้วิที่ยา ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

213

ภาพื่จำาลองพื่ร้ะธาตุเกศแก้วจุฬามณ์่ศร้ีสะเกษ

ควัามืเปั็นมืาของโครงการก่อสร้างพระธาติุเกศ แก้วัจุ้ฬามืณีศรีสะเกษ

ในสมั ย ที่ี� พรีะเกษตั้รีศี ล าจีารีย์ (หน่ อี้ สฺ ส าโห) เป็นเจี�าอีาวัาส วั​ัดเจี​ียงอี​ีศรี​ีมงคลวัรีารีามได�รีบ้ั การีพัฒนาอีย�าง รีวัดเรี็วั โดยเฉพาะในด�านศาสนวั​ัตั้ถิ่้ มีเสนาสนะสิ�งก�อีสรี�าง เกิ ด ข้� น มากมาย ได� รีั บ้ พรีะรีาชื่ที่านวัิ ส้ ง คามสี ม า เมื� อี ปี พ.ศ. ๒๔๙๙ ผู้่กสีมาเมื�อีปี พ.ศ. ๒๕๐๐ เป็นวั​ัดพัฒนาตั้ัวัอีย�าง ในปี พ.ศ. ๒๕๐๙ ยกเป็นพรีะอีารีามหลวังเมื�อีปี พ.ศ. ๒๕๑๓ เป็ น พรีะอีารีามหลวังซึ่้� ง เป็ น วั​ั ด แรีกขอีงจีั ง หวั​ั ด ศรี​ี ส ะเกษ เป็นวั​ัดพัฒนาตั้ัวัอีย�างดีเด�น เมื�อีปี พ.ศ. ๒๕๑๔ หลังจีากนัน� มา พรีะเกษตั้รีศีลาจีารีย์ ได�ดำารีิก�อีสรี�างเจีดีย์ เพื�อีเป็นการีสนอีง พรีะพ้ที่ธปรีะสงค์ ถิ่วัายเป็นพ้ที่ธบ้่ชื่า เป็นที่ี�ตั้ง�ั แห�งศรีัที่ธาขอีง ปรีะชื่าชื่นชื่าวัจีังหวั​ัดศรี​ีสะเกษ โดยได�ดำาเนินการีเที่รีากฐาน คอีนกรี​ีตั้ไวั�แล�วั แตั้�การีก�อีสรี�างได�หย้ดชื่ะงักลง เนื�อีงจีากที่�าน มรีณภาพเสียก�อีน

เมื�อีปี พ.ศ. ๒๕๓๒ พรีะเที่พวัรีม้นี (วัิบ้่ลย์ กลฺยาโณ) สมัยดำารีงสมณศักดิ�ที่ี� พรีะวัิบ้่ลธรีรีมวัาที่ี ได�รีับ้พรีะบ้ัญชื่า แตั้�งตั้ั�งเป็นเจี�าอีาวัาสวั​ัดเจี​ียงอี​ีศรี​ีมงคลวัรีารีาม ได�พัฒนาบ้่รีณ ปฎิสงั ขรีณ์เสนาสนะวั​ัตั้ถิ่้ภายในวั​ัดเจี​ียงอี​ีศรี​ีมงคลวัรีารีามข้น� เป็น จีำานวันมาก เชื่�น บ้่รีณะพรีะวัิหารี สรี�างหอีปรีะชื่้ม สรี�างศาลา บ้ำาเพ็ญก้ศล ตั้ลอีดจีนการีศ้กษาพรีะภิกษ้สามเณรี แตั้�ยังไม�ได� ที่ำาก�อีสรี�างพรีะเจีดีย์

214 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

ปี พ.ศ. ๒๕๕๒ พรีะรีาชื่กิตั้ตั้ิรีังษี (บ้​้ญที่ัน สนฺตั้จีิตัฺ้โตั้) ได� รีับ้พรีะบ้ัญชื่าสมเด็จีพรีะสั งฆรีาชื่แตั้� งตั้ั� งเป็ นเจี� าอีาวัาส วั​ัดเจี​ียงอี​ีศรี​ีมงคลวัรีารีาม และย�ายมาครีอีงวั​ัดเมื�อีวั​ันที่ี� ๕ เดือีนกรีกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๒ จี้งได�มีการีปรีับ้ปรี้งพัฒนาวั​ัด ที่ั�งในส�วันขอีงการีก�อีสรี�างพรีะอี้โบ้สถิ่หลังใหม� แที่นหลังเดิมที่ี� ชื่ำา รี้ ด ที่รี้ ด โที่รีมลงไปตั้ามกาลเวัลา การีบ้่ รี ณปฏิ สั ง ขรีณ์ พรีะวัิหารี การีก�อีสรี�างก้ฏิสงฆ์ และบ้่รีณะเสนาสนะวั​ัตั้ถิ่้, เสนาสนะสถิ่าน และศาสนสถิ่าน ให�เกิดควัามเรี​ียบ้รี�อียและ เหมาะสมกับ้ฐานะขอีงวั​ัดที่ี�เป็นพรีะอีารีามหลวัง เป็นไปโดย เรี​ียบ้รี�อีย

การีที่ีจี� ะที่ำาให�พรีะอีารีามหลวัง ปรีะจีำาจีังหวั​ัดศรี​ีสะเกษ ซึ่้� ง พรีะบ้าที่สมเด็ จี พรีะเจี� า อีย่� หั วั ที่รีงโปรีดให� ส ถิ่าปนาข้� น มีควัามเจีรีิญก�าวัหน�าที่ั�งด�านศาสนวั​ัตั้ถิ่้ ศาสนสถิ่าน และเป็น สัปปายะในกรีณียะที่างพรีะพ้ที่ธศาสนาที่้กด�านนัน� หากได�รีวั� มกัน สรี�างศ่นย์รีวัมพลังศรีัที่ธา รีวัมพลังจีิตั้ใจี รีวัมพลังศักดิ�สิที่ธิ� ขอีงชื่าวัจีั ง หวั​ั ด ศรี​ี ส ะเกษ ก็ จี ะเป็ น การีดี ย�ิ ง ข้� น วั​ั ด เจี​ี ย งอี​ี ศรี​ีมงคลวัรีารีาม จี้งได�ดาำ เนินการีจีัดที่ำาโครีงการีก�อีสรี�างพรีะธาตั้​้ขน�้ เพื�อีสนอีงพ้ที่ธปรีะสงค์ เพื�อีถิ่วัายเป็นพ้ที่ธบ้่ชื่า ธรีรีมบ้่ชื่า สั งฆบ้่ ชื่า และเพื� อี สรี� างสั ญลั ก ษณ์ บ้� งบ้อีกถิ่้ งควัามยิ� งใหญ� ที่างจีิตั้ใจี และควัามดีงามขอีงชื่าวัจีังหวั​ัดศรี​ีสะเกษ พรีะธาตั้​้ฯ ที่ีจี� ะดำาเนินการีก�อีสรี�าง ได�รีบ้ั การีปรีะที่านนามจีาก เจี�าพรีะค้ณ สมเด็จีพรีะมหารีัชื่มงคลม้น ี (ธงชื่ัย ธมฺมธโชื่) วั​ัดไตั้รีมิตั้รีวัิที่ยารีาม วั�า พระธาตุเกศแก้วัจีุฬามืณีศรีสะเกษ ซึ่้�งมีนามเชื่�นเดียวักับ้ พรีะธาตั้​้เกศแก�วัจี้ฬามณี บ้นสวัรีรีค์ชื่ั�นดาวัด้งส์ พรีะธาตั้​้ฯ ที่ี�จีะสรี�าง มีขนาดกวั�าง ๒๖.๐๐ เมตั้รี ส่ง ๓๙.๐๙ เมตั้รี

โคัร้งการ้ก่อสร้​้างพื่ร้ะธาตุเกศแก้วจุฬามณ์่ศร้ีสะเกษ ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

215

วั​ัดไพรพัฒนา Phrai Phatthana Subdistrict, Phu Sing District, Sisaket Province

WAT PHRAI PHATTHANA ตำาบลไพื่ร้พื่ัฒนา อำาเภอภูสิงห์ จังหวัดศร้ีสะเกษ

วั​ัดสระกำาแพงใหญ่​่ Sa Kamphaeng Yai Subistrict, Uthumphon Phisai District, Sisaket Province

WAT SA KAMPHAENG YAI ตำาบลสร้ะกำาแพื่งใหญ่ อำาเภออุทีุ่มพื่ร้พื่ิสัย จังหวัดศร้ีสะเกษ

216 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

ว่ั ด ไพรพั ฒ่ นา ได้ รั บ้ พระราชัที่าน ว่ิสุงคาม่สีม่า เม่ื�อปี พ.ศ. ๒๕๕๐ ต่ั�งอย้่เลืขึ้ที่ี� ๒๕๘ หม่้ที่​่ ี� ๓ ต่ำาบ้ลืไพรพัฒ่นา อำาเภอภ้สงิ ห์ จ้ังหว่ัดศรีสะเกษ ม่ีพระคร้โกศลืสิกขึ้กิจ้ หรือหลืว่งพ่อพุฒ่ ว่ายาโม่ เป็น เจ้​้าอาว่าสว่ัด ม่ีพระสงฆ์​์สาม่เณรในสังกัด ๒๐ ร้ป

ว่ั ด สระกำา แพงใหญ่​่ เป็ น ว่ั ด ราษฎร์ ต่ั� ง อย้่ บ้​้านสระกำาแพงใหญ่​่หม่้ที่​่ �ี ๑ ต่ำาบ้ลืสระกำาแพงใหญ่​่ อำาเภอ อุที่มุ่ พรพิสยั จ้ังหว่ัดศรีสะเกษ เนือ� ที่ีว่� ดั ที่ัง� สิน� ๑๖ ไร่ ๖๓ ต่ารางว่า

ปัจ้จุ้บ้ันม่ีพระม่หาชั​ัชัว่าลื โอภาโส (ศรีสว่ัสดิ�) ป.ธ.๙,ดร. ผู้​้จ้​้ ัดการโรงเรียนพระปริยัต่ิธรรม่ แผู้นสาม่ัญ่ ศ้กษาว่ัดสระกำาแพงใหญ่​่ เป็นเจ้​้าอาว่าส

ว่ัดป่าศรีม่งคลืรัต่นาราม่ ก่อต่ัง� ขึ้​้น� ในปี พ.ศ. ๒๕๓๖ โดยการบ้ริจ้าคที่ีน� าขึ้อง นายหว่ยแลืะนางสม่ัย เพ็งพันธ์ รว่ม่ ๕๐ ไร่ เป็ น ว่ั ด ป่ า สายปฏิ​ิ บ้ั ต่ิ ธ รรม่กั ม่ ม่ั ฏิ ฐาน ฝั่​่ายยุต่ิธรรม่

ว่ัดม่หาพุที่ธาราม่ เป็นว่ัดพระอาราม่หลืว่ง ที่ี�ม่ี อาณาเขึ้ต่กว่้างขึ้ว่าง เป็นว่ัดเก่าแก่คบ้​้่ า้ นค้เ่ ม่ืองม่าต่ัง� แต่​่ สม่ัยเม่ืองศรีนครเขึ้ต่ ปัจ้จุ้บ้ันม่หาเถรสม่าคม่ ประกาศ ให้ว่ดั ม่หาพุที่ธาราม่ เป็นสำานักปฏิ​ิบ้ต่ั ธิ รรม่ประจ้ำาจ้ังหว่ัด ศรีสะเกษ แห่งที่ี � ๑/๒๕๔๙ อันแสดงว่​่าว่ัดม่หาพุที่ธาราม่ เป็นศ้นย์รว่ม่จ้ิต่ใจ้ขึ้องประชัาชันชัาว่พุที่ธที่ัง� หลืาย

วั​ัดปั่าศรีมืงคลืรัตินารามื Khok Chan Subdistrict, Uthumphon Phisai District, Sisaket Province

WAT PA SI MONGKOL RATTANARAM ตำาบลโคักจาน อำาเภออุทีุ่มพื่ร้พื่ิสัย จังหวัดศร้ีสะเกษ

วั​ัดมืหาพุทธารามื พระอารามืหลืวัง (วั​ัดพระโติ) Mueang Nuea SubDistrict, Mueang Sisaket District, Sisaket Province

WAT MAHAPHUTTHARAM PHRA ARAM LUANG (WAT PHRA TO)

ตำาบลเม่องเหน่อ อำาเภอเม่องศร้ีสะเกษ จังหวัดศร้ีสะเกษ

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

217

วั​ัดมืหาวันารามื พระอารามืหลืวัง Nai Mueang Subdistrict, Muang Ubon Ratchathani, Ubon Ratchathani Province

218 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

WAT MAHA WANARAM PHRA ARAMLUANG

ตำาบลในเม่อง อำาเภอเม่องอุบลร้าชธาน่ จังหวัดอุบลร้าชธาน่

พื่ร้ะปิร้ะธานในอุโบสถ

อาณาเขติของวั​ัด

ปัระวั​ัติ​ิควัามืเปั็นมืา

ว่ั ด ม่หาว่นาราม่ หรื อ ที่ี� ชั าว่อุ บ้ ลืราชัธานี เรี ย กว่​่ า วั​ัดปั่าใหญ่​่ ต่ั�งอย้่บ้นถนนหลืว่ง ต่ำาบ้ลืในเม่ือง อำาเภอเม่ืองฯ จ้ั ง หว่ั ด อุ บ้ ลืราชัธานี เดิ ม่ เป็ น ว่ั ด ราษฎร์ ได้ ย กฐานะเป็ น พระอาราม่หลืว่งชั​ั�นต่รี ชันิดสาม่ัญ่ แห่งแรกแลืะแห่งเดียว่ขึ้อง คณะสงฆ์​์ม่หานิกายในจ้ังหว่ัดอุบ้ลืราชัธานี ต่ัง� แต่​่ว่นั ที่ี � ๓๑ เดือน พฤษภาคม่ พ.ศ. ๒๕๒๑ แลืะเป็นว่ัดที่ี�ประดิษฐานพระเจ้​้าใหญ่​่ อินที่ร์แปลืง พระพุที่ธร้ปศักดิ�สิที่ธิ�ค้่บ้​้านค้่เม่ืองอุบ้ลืราชัธานี นับ้แต่​่แรกเริ�ม่สร้างเม่ืองเม่ื�อ ๒๐๐ กว่​่าปีที่ี�ผู้่านม่า

ว่ัดแห่งนี�อย้่ห่างจ้ากว่ัดหลืว่ง แลืะฝั่ั�งแม่​่นำ�าม่้ลืไปที่าง ที่ิศเหนือราว่ ๑.๒ กิโลืเม่ต่ร สถานภาพดั�งเดิม่เป็นสำานักสงฆ์​์ ก่อนม่ีพระราชับ้ัญ่ญ่ัต่ิคณะสงฆ์​์ พ.ศ. ๒๔๘๕ เม่ื�อว่ันที่ี� ๑๐ เดือนม่ีนาคม่ พ.ศ. ๒๔๖๐ เป็นว่ิสุงคาม่สีม่า เม่ื�อว่ันที่ี � ๘ เดือน กุม่ภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๖๕ แลืะเป็นพัที่ธสีม่า เม่ื�อว่ันที่ี � ๑๐ เดือน กุม่ภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๖๘ ม่ีเนื�อที่ี� ๑๘ ไร่ ๒ งาน ๙๕.๒ ว่า ๑๐ ศอก ต่าม่หนังสือโฉนดที่ีด� ินเลืขึ้ที่ี � ๑๙๔๓ ออกที่ี�สาำ นักงาน ที่ีด� ินจ้ังหว่ัดอุบ้ลืราชัธานี

ที่ิศต่ะว่ันออก ที่ิศต่ะว่ันต่ก ที่ิศเหนือ ที่ิศใต่้

จ้รดต่้กแถว่แลืะถนนเที่พโยธี จ้รดถนนหลืว่ง จ้รดถนนสรรพสิที่ธ์ จ้รดชัุม่ชันหน้าว่ัดแลืะถนนหลืว่ง

ภายในวั​ัดมืหาวันารามืแบ่​่งพื�นที�เปั็น ๓ ส่วัน ปัรืะกอบัด้วัย

๑. เขึ้ต่พุที่ธาว่าส ม่ีพระว่ิหารพระเจ้​้าใหญ่​่อนิ ที่ร์แปลืง แลืะพระอุโบ้สถอย้่กลืางว่ัด

๒. เขึ้ต่สังฆ์าว่าส เป็นที่ี�พักจ้ำาพรรษาขึ้องพระสงฆ์​์ สาม่เณร แลืะพระสงฆ์​์หรือฆ์ราว่าสที่ี�ม่าอย้่ชั�ัว่คราว่ ประกอบ้ ด้ว่ยกุฏิ​ิต่​่าง ๆ เชั่น กุฏิ​ิสม่เด็จ้พระธีรญ่าณมุ่นี กุฏิ​ิสม่เด็จ้ พระพุฒ่าจ้ารย์ (สนิที่ ชัว่นปญฺ​ฺโญ่ ป.ธ. ๙) กุฏิ​ินว่กรรม่โกว่ิที่ กุฏิ​ิพรหม่านุสรณ์ กุฏิ​ิว่ิชัิต่อีกที่ั�งธรรม่สภาสถาน ศาลืากิต่ิญ่าณ ต่้กโกศัลืว่ัฒ่น์

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

219

๓. โรงเรียนกิต่ต่ิญ่าณว่ิที่ยา เป็นโรงเรียนพระปริยัต่ิ ธรรม่แผู้นกสาม่ัญ่ศ้กษา เปิดสอนชั​ั�นม่ัธยม่ศ้กษาปีที่ี� ๑ ถ้ง ชั​ั�นม่ัธยม่ศ้กษาปีที่ี� ๖ รับ้เฉพาะนักเรียนพระแลืะเณร ปัจ้จุ้บ้ัน ม่ีนักเรียน ๑๖๐ ร้ป

หลืักฐานศิลืาจ้าร้กที่ี�อย้่ขึ้​้างพระเจ้​้าใหญ่​่อินที่ร์แปลืง กลื่าว่ไว่้ว่​่า ศักราชัได้ ๑๕๔ ต่ัว่ ปีเต่​่าสัน (จ้.ศ. ๑๑๕๔ ปีว่อก จ้ัต่ว่าศก ต่รงกับ้ พ.ศ. ๒๓๓๕) พระพรหม่ว่รราชัสุริยว่งศ์ เจ้​้าเม่ืองคนที่ี � ๒ ขึ้​้น� เสว่ยเม่ืองอุบ้ลืราชัธานี ได้ ๑๕ ปี จุ้ลืศักราชั ได้ ๑๖๗ ต่ัว่ ปีฮว่งเฮ้า (จ้.ศ. ๑๑๖๗ ปีระกา สัปต่ศก ต่รงกับ้ พ.ศ. ๒๓๔๘) จ้​้งได้ม่าสร้างว่ิหารอาราม่ในว่ัดป่าหลืว่งม่ณีโชัต่ิ ศรีสว่ัสดิ� เพื�อให้เป็นที่ี�สำาราญ่แก่พระพุที่ธร้ปเจ้​้า จุ้ลืศักราชัได้ ๑๖๙ ต่ัว่ ปีเม่ิงเหม่้า (จ้.ศ. ๑๑๖๙ ปีเถาะ นพศก ต่รงกับ้ พ.ศ. ๒๓๕๐) พระม่หาราชัคร้ศรีสที่ั ธรรม่ว่งศา จ้​้งได้พาลื้กศิษย์สร้าง พระพุที่ธร้ป พรืะอินแปัง เสร็จ้เม่ื�อเดือน ๕ เพ็ง ว่ัน ๑ (เดือน เม่ษายน ว่ันเพ็ญ่หรือว่ันขึ้​้�น ๑๕ คำ�า ต่รงกับ้ว่ันอาที่ิต่ย์)

ต่าม่จ้าร้กเรียกนาม่ว่ัดแห่งนี�ว่​่า วั​ัดปั่าหล่วังมุณีโชัติ ศรืีสิวั​ัสิดิ� จ้นกระที่ั�งปี พ.ศ. ๒๔๘๔ เปลืี�ยนชัื�อเป็น วั​ัดมุหาวั​ัน แลืะต่​่อม่าในปี พ.ศ. ๒๔๘๘ จ้​้งได้เปลืี�ยนชัื�อใหม่​่ต่าม่สม่ัยนิยม่ ว่​่า วั​ัดมุหาวันารืามุ แต่​่อย่างไรก็ต่าม่ ชัาว่อุบ้ลืราชัธานี นิยม่ เรียกว่ัดนี�ว่​่า วั​ัดปั่าใหญ่​่

หอร้ะฆั​ัง

พื่ร้ะอุโบสถวัดมหาวนาร้าม พื่ร้ะอาร้ามหลวง แบบศิลปิะไที่ย

220 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

พระอารามืแห่งนี�มืีเจ้​้าอาวัาสมืาแลื้วัทั�งหมืด ๑๐ รูปั ได้แก่ ๑. พระม่หาราชัคร้ศรีสัที่ธรรม่ว่งศา ๒. พระหงส์ ๓. พระสังว่าลื ๔. พระโสม่ ๕. พระพว่ง ๖. พระที่อง ๗. พระคร้เคน ๘. พระคร้นว่กรรม่โกว่ิที่ (นาค ภ้ริปุญฺ​ฺโญ่)

พ.ศ. ๒๔๘๕ - ๒๕๒๘ ๙. พระเที่พกิต่ต่ิมุ่ณี (สม่เกียรต่ิ สม่กิตฺ่ต่ิ ป.ธ. ๖)

พ.ศ. ๒๕๒๙ - ๒๕๕๗ ๑๐. พระคร้สารกิจ้โกศลื ดร. (สุดใจ้ นิสฺโสโก ป.ธ. ๔)

พ.ศ. ๒๕๕๘ ถ้งปัจ้จุ้บ้ัน ศาสนสถานแลืะโบ่ราณวั​ัติถุ

ภายในวั​ัดมุหาวันารืามุมุีศาสินสิถานแล่ะโบัรืาณวั​ัตถุทสิ�ี าำ คัญ่ ดังนี� ๑. พรืะวัิหารื เป็นที่ีป� ระดิษฐานพระเจ้​้าใหญ่​่อนิ ที่ร์แปลืง ม่ีการก่อสร้างซ่​่อม่แซ่ม่ม่าแลื้ว่หลืายครั�ง ครั�งสำาคัญ่ที่ี�ม่ีการจ้ด บ้ันที่้กไว่้ คือเม่ื�อปี พ.ศ. ๒๔๗๓ - ๒๔๗๔ พระคร้ว่ิจ้ิต่รธรรม่ ภาณี (พว่ง ธมฺ่ม่ที่ีโป) อดีต่เจ้​้าอาว่าสว่ัดม่ณีว่นาราม่ (ว่ัดป่าน้อย) เป็นผู้​้​้นำาในการก่อสร้างซ่​่อม่แซ่ม่ โดยม่ีหลืว่งว่ัฒ่น์ว่ิต่รว่ิบ้​้ลืย์ (นาค โกศัลืว่ัฒ่น์) พร้อม่ด้ว่ยนางอ้�ง ภรรยาแลืะญ่าต่ิ ๆ เป็น เจ้​้าศรัที่ธาในการก่อสร้าง ๒. พรืะอุโบัสิถ หลืังปัจ้จุ้บ้นั ก่อสร้างเม่ือ� ปี พ.ศ. ๒๕๑๐ แลื้ว่เสร็จ้ในปี พ.ศ. ๒๕๑๙ ค่าก่อสร้างรว่ม่เป็นเงินที่ั�งสิ�น ๑,๙๒๑,๒๘๙.๗๐ บ้าที่ โดยเป็ น เงิ น ที่ี� ผู้​้ ม่ี จ้ิ ต่ ศรั ที่ ธาใน พระเจ้​้าใหญ่​่อินที่ร์แปลืง บ้ริจ้าคลืงในต่้​้รับ้บ้ริจ้าคขึ้องว่ัด แลืะ จ้ากพุที่ธศาสนิกชันที่ีบ้� ริจ้าคเป็นการส่ว่นต่ัว่ ในการเป็นเจ้​้าภาพ สร้างซุ่้ม่ประต่้ หน้าต่​่าง กำาแพงแก้ว่ ลื้กนิม่ต่ิ ใบ้เสม่า เป็นต่้น

ซึุ้มปิร้ะตูวัดมหาวนาร้าม พื่ร้ะอาร้ามหลวง

วิหาร้พื่ร้ะเจ้าใหญ่อินที่ร้์แปิลง

ภาพื่มุมสูง ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

221

๓. พรืะเจ้าใหญ่​่อนิ ทรื์แปัล่ง ในจ้าร้กเรียกว่​่า พรืะอินแปัง แต่​่ชัาว่อุบ้ลืราชัธานีเรียกว่​่า พรืะเจ้าใหญ่​่ อินทรื์แปัล่ง ด้ว่ยองค์พระม่ีขึ้นาดใหญ่​่ แลืะสว่ยงาม่ดัง� พระอินที่ร์ปนั� แต่​่งแปลืงให้ ขึ้นาดหน้าต่ักกว่้าง ๓ เม่ต่ร ส้งประม่าณ ๕ เม่ต่ร องค์พระก่ออิฐถือป้น ลืงรัก ปิดที่อง พร้อม่ซุ่้ม่เรือนแก้ว่ ม่ีเศียรพญ่านาค ๕ เศียร ปางม่ารว่ิชั​ัย แลืะม่ีจ้าร้กว่ัดป่าใหญ่​่หลืักที่ี � ๑ แลืะหลืัก ที่ี� ๒ อย้ที่​่ ี�ฐานองค์พระที่ั�งสองด้าน ๔. จารืึ ก ว่ั ด ม่หาว่นาราม่ม่ี จ้ าร้ ก สำา คั ญ่ ที่ั�งหม่ด ๗ หลืัก จ้าร้กหลืักที่ี � ๑ เป็นร้ปใบ้เสม่า กลื่าว่ ถ้งการสร้างว่ัด พระเจ้​้าใหญ่​่อินที่ร์แปลืง ผู้​้​้สร้างว่ัด การถว่ายขึ้​้าโอกาสคอยรับ้ใชั้ว่ัด แลืะการให้เชั่าที่ี�นา ขึ้องว่ัด (หนองสะพังหรือหนองต่ะพัง หรือบ้ริเว่ณที่ีเ� ป็น สถานีต่ำารว่จ้ภ้ธรจ้ังหว่ัดอุบ้ลืราชัธานีในปัจ้จุ้บ้นั ) จ้าร้ก หลืักที่ี� ๒ เป็นร้ปใบ้เสม่าเชั่นเดียว่กับ้จ้าร้กหลืักที่ี� ๑ กลื่าว่ถ้งการสร้างพระเจ้​้าใหญ่​่อินที่ร์แปลืงโดยเฉพาะ ที่ั�ง ๒ หลืักระบุ้เว่ลืา ว่ัน เดือน ปี แบ้บ้อีสานโบ้ราณ ปัจ้จุ้บ้ันอย้่ที่ี�ฐานด้านขึ้​้างพระเจ้​้าใหญ่​่อินที่ร์แปลืง

222 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

223

วั​ัดอำานาจ้ Amnat Subdistrict, Lue Amnat District, Amnat Charoen Province

WAT AMNAT

ตำาบลอำานาจ อำาเภอล่ออำานาจ จังหวัดอำานาจเจร้ิญ

พระเจ้​้าใหญ่​่ลื​ือชั​ัย

ควัามืเปั็นมืา

เม่ืองอำานาจ้เจ้ริญ่ ต่ั�งอย้่ริม่ฝั่ั�งเหนือลืำาเซ่บ้ก ที่ิศอุดร แลืะที่ิศพายัพขึ้องเม่ืองอุบ้ลืราชัธานี ระยะห่าง ประม่าณ ๕๕ กม่. ม่ีเขึ้ต่ต่ิดต่​่อกับ้อำาเภอม่​่ว่งสาม่สิบ้ อำาเภอพนา อำาเภอเขึ้ม่ราฐ อำาเภอชัานุม่าน อำาเภอเลืิงนกที่า แลืะอำาเภอเขึ้ื�อนคำาแก้ว่

เม่ือ� ได้ที่รงพระราชัที่านเป็นเม่ืองแลื้ว่ ก็ได้ที่รงพระกรุณาโปรดเกลื้าฯ แต่​่งต่ัง� ราชัว่งศ์เสือเป็นเจ้​้าเม่ือง แลืะ แต่​่งต่ั�งอุปฮาดราชัว่งศ์ แลืะราชับุ้ต่รต่าม่จ้ารีต่ประเพณี การปกครองหัว่เม่ืองภาคอีสานในสม่ัยนั�น เจ้​้าเม่ืองได้รับ้ พระราชัที่าน ยศ บ้รรดาศักดิ� เป็นพระอม่รอำานาจ้ ได้สถาปนาว่ัดในเม่ืองอำานาจ้เจ้ริญ่ขึ้​้�นเป็นอาราม่หลืว่ง เม่ืองนี�ม่ี อย้่ ๓ ว่ัด คือ

๑. ว่ัดในเม่ืองอำานาจ้เจ้ริญ่ (พระเจ้​้าใหญ่​่ลื​ือชั​ัย ประดิษฐานอย้่ในพระอุโบ้สถ)

๒. ว่ัดทีุ่่งสุริยัน (ปัจ้จุ้บ้ันที่ี�ที่ำาการประปาส่ว่นภ้ม่ิภาค) เป็นว่ัดร้าง

๓. ว่ัดสว่​่างว่ิที่ยา (อย้่หม่้่ที่ี� ๕ บ้​้านสว่​่าง) เป็นว่ัดร้าง

ปัจ้จุ้บ้ันว่ัดอำานาจ้ ม่ีพระเจ้​้าใหญ่​่ลื​ือชั​ัย เป็นองค์พระศักดิ�สิที่ธิ�แลืะเก่าแก่ ประดิษฐานอย้่ในพระอุโบ้สถ เป็นพระม่ิ�งบ้​้านม่ิ�งเม่ืองแลืะชัาว่เม่ือง ต่ลือดพุที่ธศาสนิกชันที่ั�งหลืายได้เคารพบ้​้ชัาสักการะว่​่าเป็นพระศักดิ�สิที่ธิ� ม่ีฤที่ธิ�เดชัผู้ลื บ้ันดาลืให้ผู้​้ม่าบ้นได้ต่าม่ปรารถนา ไม่​่ปรากฎในต่ำานานว่​่าใครสร้างพระเจ้​้าใหญ่​่ลื​ือชั​ัย สร้างค้่กับ้ พระเหลืาเที่พนิม่ิต่ อำาเภอพนา, พระโรจ้น์ อำาเภอม่​่ว่งสาม่สิบ้

224 ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

พื่ร้ะปิางนาคัปิร้ก ถำา� สิร้ินาคัา

อุโบสถ

ปัระวั​ัติ​ิพระเจ้​้าใหญ่​่ลื​ือชั​ัย

พระเจ้​้าใหญ่​่ลือื ชั​ัย ไม่​่ปรากฎชั​ัดเจ้นว่​่าใครเป็นผู้​้ส้ ร้าง แลืะสร้างขึ้​้�นในสม่ัยใด แต่​่ม่ีเรื�องเลื่าที่ี�ฟั​ังจ้ากผู้​้​้เฒ่​่าผู้​้​้แก่ขึ้อง หม่้่บ้​้านได้เลื่าให้ฟั​ังว่​่าม่ี ๓ พี�น้องจ้ากประเที่ศลืาว่ได้พากัน ที่ำาการก่อสร้าง คนหน้�งสร้างพระเหลืา คนหน้�งสร้างพระลื​ือ คนหน้�งสร้างพระโรจ้น์ แต่​่ก็ไม่​่ม่ีหลืักฐานยืนยันชั​ัดเจ้น

แต่​่เม่ือ� ม่าค้นคว่้าด้จ้ากหลืักฐานต่ำาราหนังสือสร้างบ้​้าน แปลืงเม่ืองที่ี�คุณพ่อว่ิเชัียร อุดม่สันต่์ เขึ้ียนเอาไว่้ แลืะจ้ากต่ำารา ประว่ัต่กิ ารต่ัง� บ้​้านแปลืงเม่ืองอำานาจ้เจ้ริญ่ ก็ได้ขึ้อ้ ม่้ลืว่​่าว่ัดแห่งนี� ม่ีการบ้​้รณะอุโบ้สถไม่้ เม่ื�อปี พ.ศ. ๒๓๖๐ ต่อนที่ี�ที่างว่ัดที่ำาการ บ้​้รณะอุโบ้สถ ในครั�งนั�นก็ม่ีองค์พระเจ้​้าใหญ่​่ลื​ือชั​ัยอย้่แลื้ว่ แลืะจ้ากการศ้ ก ษาด้ จ้ ากว่ั ส ดุ อุ ป กรณ์ ที่ี� ใชั้ ใ นการก่ อ สร้ า ง องค์พระเจ้​้าใหญ่​่ลือื ชั​ัยต่อนที่ีอ� งค์พระเจ้​้าใหญ่​่ที่า่ นร้าว่แต่ก ที่าง ว่ัดได้ที่ำาการบ้​้รณะ แลืะได้รว่้ ่าในชั​ั�นในจ้ริง ๆ ว่ัสดุที่ี�ใชั้ในการ ก่อสร้างไม่​่ใชั่ป้นสม่ัยใหม่​่เป็นดินเหนียว่ธรรม่ดา แลืะฉาบ้ที่า ด้ว่ยเปลื​ือกหอยที่ี�เผู้าไฟั แลืะต่​่อม่าชั​ั�นนอกจ้ริงม่ีรอยฉาบ้ด้ว่ย

ป้นที่ี�คนโบ้ราณที่ำากัน แลืะม่ีป้นสม่ัยใหม่​่อย้่ด้านนอกบ้างส่ว่น อันแสดงให้เห็นว่​่าพระเจ้​้าใหญ่​่ลือื ชั​ัยได้ม่กี ารบ้​้รณะซ่​่อม่แชัม่ม่า หลืายยุคหลืายสม่ัยชั​ัว่� คนพอสม่คว่ร แลืะที่ีฐ� านพระเจ้​้าใหญ่​่ลือื ชั​ัย จ้ะม่ีปลืว่กขึ้​้�นอย้่รอบ้ฐานต่ลือดเว่ลืาที่ำาอย่างไรก็ไม่​่หาย บ้างที่ี ที่างว่ัดต่้องขึุ้ดดินปลืว่กออกเป็น ๕ สอบ้ถ้ง ๑๐ สอบ้ ก็ม่ี แต่​่ดินปลืว่กก็ไม่​่หม่ดสักที่ี ซ่้�งพระองค์อื�นไม่​่ม่ีอย่างนี� แลืะที่ี�น่า สังเกต่อีกอย่างก็คือ เว่ลืาที่างว่ัดจ้ะม่ีงานนม่ัสการ จ้ะม่ีคนม่า ที่ำาบุ้ญ่ที่ีว่� ดั ม่ากนัน� จ้ะม่ีปลืว่กลื้นพ้นขึ้​้น� ม่าเป็นจ้ำาพว่นม่ากเป็น ที่ี�น่าอัศจ้รรย์อย่างยิ�ง เพราะเหตุ่เหลื่านี�จ้​้งแสดงให้เห็นว่​่า พระเจ้​้าใหญ่​่ลือื ชั​ัย หรือพระฤที่ธิลื� อื ชั​ัย ได้ม่กี ารบ้​้รณะซ่​่อม่แชัม่

ภาพื่มุมสูง

ม่าหลืายยุคหลืายสม่ัยหลืายชั​ั�ว่อายุคนพอสม่คว่ร ด้ว่ยเหตุ่นี� ที่ำาให้ผู้​้เขึ้ียนประว่ัต่ิไม่​่ร้จ้ะสรุปการสร้างว่​่าสร้างใน พ.ศ.ใด จ้​้งได้สรุปแลืะสันนิษฐานเอาเฉพาะต่อนบ้​้รณะอุโบ้สถไม่้ม่า เที่​่ า นั� น คื อ ประม่าณปี พ.ศ. ๒๓๖๐ ถ้ ง การต่ั� ง เม่ื อ งคื อ พ.ศ. ๒๓๙๓ โดยม่ีหลืว่งพ่อบ้ัณฑิ​ิต่ แลืะหม่ืน� ชัาโนชัิต่ เป็นผู้​้น้ ำา ในการก่อสร้าง ก่อนที่ีจ้� ะที่ำาการก่อสร้างได้เกิดนิม่ต่ิ แก่หลืว่งพ่อ บ้ัณฑิ​ิต่ว่​่า จะหล่​่อหรื​ือจะเหล่า หรื​ือจะเอาโล่ด

เม่ื�อพิจ้ารณาต่าม่นิม่ิต่นี�แลื้ว่ หลืว่งพ่อบ้ัณฑิ​ิต่แลืะ หลืว่งหม่ื�นชัาโนชัิต่ จ้​้งได้นำาศรัที่ธาญ่าต่ิโยม่ที่ำาการก่อสร้าง พระพุที่ธร้ปปางม่ารว่ิชั​ัย โดยการใชั้พิม่พ์เที่หลื่อด้ว่ยป้นผู้สม่ ที่รายสำาเร็จ้เป็นพระพุที่ธร้ประหว่​่างปี พ.ศ. ๒๓๖๐ - ๒๓๙๓ เม่ือ� สำาเร็จ้แลื้ว่ก็ม่คี นม่าขึ้อพรกราบ้ไหว่้ แลื้ว่ไปรบ้ราขึ้​้าศ้กต่​่าง ๆ ก็ได้รบ้ั ชั​ัยชันะม่าต่ลือด แลืะเม่ืองอำานาจ้เจ้ริญ่เป็นเม่ืองหน้าด่าน เม่ื�อขึ้​้าศ้กยกที่ัพม่าก็จ้ะต่้องผู้่านเม่ืองอำานาจ้เจ้ริญ่แห่งนี�ก่อน แต่​่ขึ้​้าศ้กเหลื่านั�นก็ไม่​่สาม่ารถย้ด แลืะที่ำาอันต่รายแก่เม่ือง อำานาจ้เจ้ริญ่ได้ เพราะอาศัยพระม่ิ�งเม่ือง แลืะพระเชัื�อเม่ือง ต่ลือด ถ้งพระเจ้​้าใหญ่​่ลือื ชั​ัยที่ีป� ระดิษฐานอย้ที่​่ อี� โุ บ้สถว่ัดอำานาจ้ ด้ว่ยเหตุ่นี� จ้​้งให้นาม่พระพุที่ธร้ปองค์น�ว่ี ่า พรืะเจ้าใหญ่​่ล่ือชั​ัย ต่ั�งแต่​่นั�นม่า ต่​่อม่าเม่ื�อบ้​้านอำานาจ้ได้ยกฐานะขึ้​้�นเป็นอำาเภอ จ้​้งได้เอาซ่ื�อพระเจ้​้าใหญ่​่ลื​ือชั​ัย คือ คำาว่​่า ลื​ือ ม่านำาหน้าคำาว่​่า อำานาจ้ จ้​้งได้ชัื�อว่​่า อำาเภอล่ืออำานาจ ม่าจ้นถ้งปัจ้จุ้บ้ัน ปั​ัจจุบันั พรืะครืูสิรืิ สิ​ิ ล่ี วั​ัตรื ดำารืงตำาแหน่งเจ้าอาวัาสิ วั​ัดอำานาจแล่ะรืองเจ้าคณะจังหวั​ัดอำานาจเจรืิญ่

ถำา� สิร้ินาคัา ปั​ักหมุ​ุดวั​ัดเมุืองไทย

225

www

Website

issuu

ปั​ักหมุ​ุดเมุืองไทย

LINE

ATPR PERFECT

www.pukmudmuangthai.com

POS TER

ปั​ักหมุ​ุ

เมุืองไทย สั​ัมุผั​ัสัเรื่​่�องรื่าวหลากหลาย

ปั​ักหมืุดเมื​ืองไทย ขอแนะนำาสถานที่​่ส� ำาคั​ัญที่างศาสนา เร้่�องร้าวที่​่�หลากหลาย จากวัดภาคัอ่สานที่​่�ได้ร้วบร้วม เพื่​่�อนำาเสนอให้ได้ซึ​ึมซึับเร้่�องร้าว อย่างลึกซึ​ึ�ง และอยากที่​่�จะเปิ​ิดปิร้ะสบการ้ณ์​์ เพื่​่�อให้ได้ไปิสัมผั​ัสด้วยตนเอง

www

P

E

R

F

E

C

T

ปั​ักหมุ​ุดเมุืองไทย

Website

issuu

ปั​ักหมุ​ุดเมุืองไทย

ปั​ักหมุ​ุดเมุืองไทย