3 gouden opvoedingstips

3GOUDEN OPVOEDTIPS

voor ouders van kinderen met ADHD

Het leven met een kind of tiener met ADHD of ADD kan frustrerend en zelfs overweldigend zijn. Je kunt jouw kind helpen dagelijkse uitdagingen te overwinnen, zijn energie kanaliseren en meer rust in je gezin te brengen. En hoe eerder en consequenter je de problemen van je kind aanpakt, hoe groter de kans op succes in het leven.

Ontdek wat je kunt doen om je kind te helpen zijn/haar gedrag beter te beheersen en leer om te gaan met veelvoorkomende ADHD-uitdagingen.

TIP 1:

Structuur inbrengen en je eraan houden

Kinderen met ADHD hebben meer kans om taken te voltooien wanneer de taken plaatsvinden in voorspelbare patronen en op voorspelbare plaatsen. Het is jouw taak om structuur in je huis te creëren en in stand te houden, zodat je kind weet wat het kan verwachten en wat er van hem verwacht wordt. Wat je hiervoor kan doen: • Volg een routine. Het is belangrijk om voor alles een tijd en een plaats te bepalen om het kind met ADHD te helpen de verwachtingen te begrijpen en eraan te voldoen. Stel eenvoudige en voorspelbare rituelen in voor maaltijden, huiswerk, spel en bed. Laat je kind kleding klaarleggen voor de volgende ochtend voordat hij naar bed gaat, en zorg ervoor dat alles wat hij of zij mee naar school moet nemen op een speciale plek ligt, klaar om te pakken. • Gebruik klokken en timers. Geef voldoende tijd voor wat je kind moet doen, zoals huiswerk maken of zich 's ochtends klaarmaken. Gebruik een timer voor huiswerk of overgangstijden, zoals tussen het beëindigen van het spel en het klaarmaken om naar bed te gaan. • Creëer een rustige plek. Zorg ervoor dat je kind een rustige privéruimte heeft. Een veranda of slaapkamer zijn OK, zolang het niet de zelfde plek is als waar het kind een time-out neemt. • Doe je best om netjes en georganiseerd te zijn. Richt je huis op een georganiseerde manier in, met zoveel mogelijk netheid. Zorg ervoor dat je kind weet dat alles zijn plaats heeft. Geef het goede voorbeeld. TIP 2:

Zorg voor voldoende evenwicht tussen beweging en rust

Er wordt te vaak – foutief – aangenomen dat kinderen met ADHD véél beweging nodig hebben. Uiteraard hebben ze net als elk kind een gezonde dosis beweging nodig maar wat eigenlijk nog belangrijk voor hun is om rust te vinden. Het is vaak heel erg druk in hun hoofd en ze hebben rustmomenten nodig om ook die rust in hun hoofd te kunnen vinden. Kinderyoga maar ook mindfulness en geleide meditaties kunnen ook kinderen met ADHD de nodige rust brengen. De voordelen van fysieke activiteit zijn eindeloos: • het verbetert de concentratie, vermindert depressie en angst en bevordert de hersengroei. • beweging leidt tot een betere slaap, wat de symptomen van ADHD kan verminderen. Zoek een sport die uw kind leuk vindt en die bij zijn/haar sterke punten past. TIP 3:

Blijf zelf positief en zorg voor jezelf

Je bepaalt het toneel voor de emotionele en fysieke gezondheid van jouw kind. Jij hebt controle over veel van de factoren die de symptomen van de stoornis van je kind positief kunnen beïnvloeden.

• Neem een positieve houding aan. Je beste troeven om jouw kind te helpen de uitdagingen van ADHD aan te gaan, zijn je positieve houding en gezond verstand. Als je kalm en gefocust bent, is de kans groter dat je contact kunt maken met jouw kind, waardoor hij of zij ook kalm en gefocust kan zijn. • Zie de zaken in perspectief en behoud je humor.

Wat vandaag gênant is, kan over tien jaar een grappig familieverhaal zijn. Maak je niet druk om kleine dingen en wees bereid om compromissen te sluiten. Eén taak die niet is gemaakt, is niet erg als je kind twee andere heeft voltooid. Als je een perfectionist bent, zul je niet alleen con stant ontevreden zijn, maar ook onmogelijke verwachtingen scheppen voor je kind met ADHD. • Geloof in je kind. Denk na over of maak een lijstje van alles wat positief, waardevol en uniek is aan jouw kind. Vertrouw erop dat jouw kind kan leren door vallen en opstaan, inzichten vergaren en in staat is om later een evenwichtige volwassene te zijn.

Vanessa Lauwers www.tzonnekind.com

Stop met diagnosticeren KIJK NAAR HET KIND

Van hoogbegaafde kinderen wordt regelmatig gedacht dat ze ADHD hebben. Deze diagnose wordt vaak door ongetrainde mensen gesuggereerd en zelfs door specialisten gegeven. Dat is niet alleen kwetsend, maar ook gevaarlijk. Als je namelijk niet op de hoogte bent van de kenmerken van hoogbegaafdheid, geef je zo je eigen invulling aan het gedrag van een hoogbegaafd kind.

Eigenschappen die door ongetrainde specialisten kunnen worden waargenomen en bestempeld als disfunctioneel – zoals emotionele intensiteit, sensitiviteit, perfectionisme, veel energie – kunnen op een typische manifestatie van hoogbegaafdheid wijzen. Spontaniteit, nieuwsgierigheid, verbeelding, enthousiasme en emotionaliteit worden regelmatig in de klas ontmoedigd om een kalmere, stillere, meer gecontroleerde omgevingen op school te creëren. Een van de effecten van deze trend is de toename van kinderen waarvan de leerkracht vermoedt dat ze ADD/ADHD hebben. Het is best mogelijk dat een hoogbegaafd kind ook werkelijk ADD of ADHD heeft.

Er zijn echter ook hoogbegaafde kinderen wiens “ongepaste gedrag” het resultaat kan zijn van zeer hoogbegaafd en intens zijn. Deze intensiteit gecombineerd (de belangrijkste kenmerk van hoogbegaafden) met een klas en een leeromgeving die de behoeftes van hoogbegaafde kinderen niet tegemoet komt, kan leiden tot verkeerde conclusies van leerkrachten of andere begeleiders. Hoogbegaafd versus ADHD

Zowel hoogbegaafde kinderen als kinderen met ADHD kunnen van de hak op de tak springen tijdens het vertellen van een verhaal, vertonen vaak motorische onrust, kunnen onderpresteren en hebben moeite om zich aan regels te houden. Bovendien zijn vaak beide typen kinderen vaak bijzonder creatief (nieuwe ideeën, nieuwe oplossingen, nieuwe problemen). Verschillen tussen ADHD en hoogbegaafd

Toch zijn er verschillen. De onoplettendheid van een kind met ADHD komt voort uit een onvermogen de aandacht te reguleren. Hoogbegaafde kinderen worden door de leerkracht vaak gezien als onoplettend, omdat de leerstof voor hen te traag wordt aangeboden of ze kennen al lang de geleerde lesstof en gaan zich vervelen. Zij kunnen, net als kinderen met ADHD, dromerig ogen, terwijl ze in feite allerlei theorieën aan het bedenken zijn. Tijdens een kringgesprek is het verhaal van een kind met ADHD moeilijk te volgen omdat het kind chaotisch denkt. Het verhaal van een hoogbegaafd kind is ook moeilijk te volgen, maar dan omdat het snel denkt en daarmee denkstappen overslaat. Bij kinderen met ADHD bestaat het onvermogen om stil te zitten, terwijl hoogbegaafde kinderen gewoon graag bewegen. De moeite om zich aan regels te houden heeft bij een kind met ADHD als oorzaak dat het de afgesproken regels vergeet, terwijl een hoogbegaafd kind ze juist ter discussie stelt. Om de diagnose ADHD en/of hoogbegaafd heid te kunnen stellen zou de psycholoog gespecialiseerd moeten zijn in beide gebieden en een goed beeld moeten hebben van de speci

De sleutel om ADHD en hoogbegaafdheid te onderscheiden is algemeen verspreid acting out gedrag. Een Engelse term voor gedrag, waarbij een persoon destructief en agressief handelt, zonder rekening te houden met de negatieve gevolgen daarvan.

Sociaal-emotionele ontwikkeling

In veel gevallen hebben hoogbegaafde kinderen niet slechts een voorsprong in hun cognitieve ontwikkeling, maar functioneren ze op het gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling ook boven het gemiddelde niveau van leeftijdsgenoten. Wat betreft de verschillende ontwikkelingsgebieden functioneren ze op andere niveaus – ze ontwikkelen asynchroon - wat voor de nodige frustraties en voor onbegrip zorgt. Bij hoogbegaafde kinderen met ADHD is dit nog sterker het geval. Net als de algemene groep kinderen met ADHD hebben hoogbegaafde kinderen met ADHD een achterstand in sociaal-emotionele ontwikkeling van ongeveer twee tot drie jaar (Flint, 2001). Overeenkomsten tussen ADHD en hoogbegaafd

De sleutel om ADHD en hoogbegaafdheid te onderscheiden is algemeen verspreid “acting out” gedrag. Dit is een Engelse term voor gedrag waarbij een persoon destructief en agressief handelt, zonder rekening te houden met de negatieve gevolgen daarvan – een grote mond opzetten, stoer doen en andere kinderen pesten. Als dit gedrag betrekking heeft op een bepaalde situatie, kan het gedrag van het kind meer gerelateerd zijn tot hoogbegaafdheid; terwijl als het gedrag consistent is tijdens alle situaties, kan het gedrag gerelateerd zijn aan ADHD. Het is ook mogelijk dat het kind zowel hoogbegaafd is als ADHD heeft. De volgende opsomming geeft de overeenkomsten tussen hoogbegaafdheid en ADHD weer:

Kenmerken van hoogbegaafde leerlingen die zich vervelen:

• slechte concentratie en dagdromen • laag doorzettingsvermogen bij 'irrelevante' taken • start met veel projecten, maakt weinig af • ontwikkeling van oordeelvorming loopt achter bij de intellectuele groei • diepe concentratie kan leiden tot machtsstrijd met de leerkracht • hoog activiteitsniveau; kan vaak toe met minder slaap • vindt het moeilijk te zwijgen (wil blijven praten), kan verstorend zijn • vergeet of raakt (huis)werk kwijt, ongeorganiseerd • lijkt zorgeloos • erg gevoelig voor kritiek • vertoont niet altijd probleemgedrag • meer consistente mate van presteren bij een redelijk consistent tempo

Kenmerken van leerlingen met ADHD

• slechte aanhoudende concentratie • verminderd doorzettingsvermogen bij 'niet-prioritaire' opdrachten • vaak wisselen van (onafgemaakte) taken • impulsiviteit, slecht in uitstel van bevrediging • houdt niet van opdrachten die het gedrag in • meer actief, rustelozer dan andere kinderen • praat vaak overdreven veel • verstoort vaak of onderbreekt anderen • moeite zich te houden aan regels en voorschriften • verliest vaak dingen die nodig zijn voor taken of activiteiten thuis of op school • lijkt of hij geen aandacht voor detail heeft • heel gevoelig voor kritiek • probleemgedrag bestaat overal, maar in sommige omgevingen is het gedrag erger • veranderlijkheid in taakuitvoering en de tijd die gebruikt wordt om taken af te krijgen Tot slot: er is nog te weinig onderzoek gedaan

Er is weinig onderzoek gedaan naar de effecten van behandeling bij hoogbegaafde kinderen met ADHD. Sommige aanpassingen die bij kinderen met ADHD worden geadviseerd verergeren de problemen van hoogbegaafde kinderen met ADHD. Zo is het voor kinderen met ADHD bijvoorbeeld prettig wanneer de werktijd wordt verkort en de taken vereenvoudigd worden. Aangezien hoogbegaafde kinderen echter deze aanpassing bij hoogbegaafde kinderen met ADHD juist leiden tot frustratie. Algemeen geldt dat voor goede begeleiding altijd de unieke sterke en zwakke kanten van het individuele kind in ogenschouw genomen moeten worden. Daaraan kan worden toegevoegd dat wanneer de begeleiding zich richt op het ontwikkelen van talent dit positievere resultaten geeft dan wanneer er wordt gefocust op het remediëren van de zwaktes, vandaar: “Stop met diagnosticeren en kijk naar het kind“

Renata Hamsikova IEKU.nl

* Hoogbegaafdheid betekent ervaringen die duidelijk verschillen van de norm. Diagnostica, schoolpsychologen, therapeuten en leerkrachten moeten zich bewust zijn van de karakteristieken van hoogbegaafdheid, zodat ze kunnen herkennen wat a-typisch is voor deze groep. Hoogbegaafde mensen moeten niet vergeleken worden met de gemiddelde groep. Raadpleeg bij twijfel altijd een ervaren specialist hoogbegaafdheid.