15 minute read
Deel II PWN EN HAAR OMGEVING
DEEL II:
PWN EN HAAR OMGEVING
In dit deel laten we zien waar PWN staat te midden van haar context, die voortdurend in beweging is. In 2020 hebben we gezamenlijk gewerkt aan een nieuwe ondernemingsvisie. Verderop vatten we onze nieuwe koers samen aan de hand van ontwikkelingen en ambities voor 2025 en geven we inzicht in de voor stakeholders belangrijke onderwerpen.
Organisatie De waterketen Ondernemingsvisie Risico’s Stakeholders en materiële thema’s
PWN zorgt voor betrouwbaar drinkwater en beheert de unieke natuur in twee van de grootste duingebieden van Noord-Holland. De krachtige combinatie van water en natuur draagt bij aan de gezondheid en kwaliteit van leven voor ruim 1,6 miljoen inwoners van Noord-Holland.
PWN is drinkwaterbedrijf en natuurbeheerder in één. We leveren betrouwbaar drinkwater aan ruim 800.000 huishoudens, bedrijven en instellingen in de provincie Noord-Holland. Voor deze drinkwatervoorziening zijn de duinen van Noord-Holland onmisbaar. Jaarlijks zuiveren de duinen op natuurlijke wijze grote hoeveelheden voorgezuiverd water. Bovendien beschikken we in de duinen over een strategische voorraad water. PWN zorgt er als natuurbeheerder voor dat de duinen gezond blijven en dat we zuinig zijn op de rijkdom aan flora en fauna in het duin.
PWN zorgt altijd voor betrouwbaar drinkwater en veerkrachtige natuur.
PWN staat voor drinkwater én natuur en zet deze krachtige combinatie in om de leverings- zekerheid en kwaliteit van ons drinkwater te borgen en de natuur in onze duinen te laten floreren. Dit doen we tegen een verantwoorde kostprijs en voor tevreden klanten. Strategie
We willen onze missie en visie invullen op een duurzame wijze en samen met onze omgeving en partners. Doordat we procesgericht werken en slim gebruik maken van data en nieuwe technologie werken we efficiënter samen en nemen we slagvaardiger besluiten. We investeren in de kennis en kunde van de PWN-medewerkers. Dit maakt PWN voor huidige en nieuwe PWN’ers een inspirerende en aantrekkelijke werkgever.
Juridische entiteit
PWN is een naamloze vennootschap. Alle aandelen van N.V. PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland zijn in bezit van de provincie Noord-Holland. De raad van commissarissen wordt gevormd door vijf personen, allen op voordracht van de raad van commissarissen benoemd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.
Daarnaast heeft PWN drie 100% dochterondernemingen: PWNT Holding B.V., Aquanet B.V. en De Kennemer Duincampings B.V. Tevens voert PWN samen met Waternet het dagelijks bestuur over de N.V. Watertransportmaatschappij Rijn-Kennemerland (WRK). PWN bezit 50% van de aandelen van WRK. De andere 50% zijn in bezit van de Stichting Aandelen WRK.
Organisatiestructuur
PWN is zo georganiseerd dat de primaire processen van de sectoren Drinkwater en Natuur centraal staan, met maximale ruimte voor een integrale benadering van onze werkzaamheden. De sector Bedrijfsvoering is hieraan ondersteunend. Alle drie de sectoren kennen een sectordirecteur. Daaraan rapporteren teammanagers. Een aantal grote thema’s wordt ontwikkeld via Programmamanagement, dat verschillende projecten in de volle breedte van de organisatie aan elkaar verbindt.
Medewerkers en cultuur
De kernwaarden verbindend, slagvaardig en innoverend vormen het DNA van ons bedrijf. De maatschappelijke betrokkenheid bij onze medewerkers is groot, net als de wil om voor onze klanten goede oplossingen te realiseren. PWN stimuleert haar medewerkers dan ook van harte om mee te werken aan maatschappelijk ondernemen en innovaties. Dat laatste kan in de breedste zin van het woord: van technologische vernieuwing tot nieuwe manieren van samenwerken en natuurbeheer.
De waterketen Goed drinkwater is het product van een complexe keten
De bereiding van betrouwbaar drinkwater vormt een van de schakels binnen een grotere kringloop: de waterketen. Alle partijen in deze keten zijn van elkaar afhankelijk voor het beste resultaat. Daarom zoekt PWN actief de samenwerking op voor het belang van betrouwbaar drinkwater.
Dankzij de hoge kwaliteit van het waterbeheer beschikken we overal in Nederland over betrouwbaar drinkwater. In het waterbeheer zijn verschillende instanties bezig met de zorg voor water: • Drinkwaterbedrijven: levering drinkwater • Gemeenten: riolering • Waterschappen: regionaal waterbeheer en zuivering van afvalwater • Rijkswaterstaat: beheer van de grotere wateren • Provincies: beheer van het grondwater
Drinkwaterbedrijven
Er zijn tien drinkwaterbedrijven in Nederland. PWN zorgt voor betrouwbaar water uit de kraan door oppervlaktewater te winnen. We zuiveren hiervoor voornamelijk water uit het IJsselmeer en voor een beperkt deel uit de Lek. Dat zijn onze bronnen. De duinen in Noord-Holland spelen een essentiële rol bij het nazuiveren van voorgezuiverd oppervlaktewater. In Het Gooi winnen we grondwater, dat zo schoon is dat het geen zuiveringsstap hoeft te ondergaan. PWN levert drinkwater in de provincie Noord-Holland, exclusief Amsterdam, Heemstede en Hilversum. Gemeenten, provincies en het Rijk
Gemeenten spelen een belangrijke rol bij het stedelijk waterbeheer. Zij verzorgen de verzameling en de afvoer van het afvalwater via het rioolstelsel en zorgen voor de inrichting van de openbare ruimte via bestemmingsplannen. Een goede afstemming tussen water en ruimtelijke ordening is van belang om problemen in de waterhuishouding, zoals te hoge of te lage grondwaterstanden, te voorkomen. De Rijksoverheid voert het beheer over het oppervlaktewater, zoals het IJsselmeer. De uitwerking naar maatregelen en plannen laat het Rijk over aan de provinciale overheid. Zo geven provincies vorm en inhoud aan maatregelen voor de bescherming van het grondwater en is de overheid verantwoordelijk voor de uitgifte van lozingsvergunningen.
Waterschappen
Gebruikt water wordt ingezameld via de riolering en moet daarna worden gereinigd. Dat is een taak voor de waterschappen of hoogheemraadschappen. Met hun rioolwaterzuiveringsinstallaties zorgen zij ervoor dat het afvalwater van bedrijven en particulieren wordt gezuiverd. Dit gezuiverde water komt daarna bij het oppervlaktewater. PWN onderzoekt samen met Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier of we microverontreinigingen verder uit het oppervlaktewater kunnen halen. Daarvoor zetten we bestaande en innovatieve zuiveringstechnologieën in.
Waterketen: samenwerken aan water
Omdat de zorg voor een goede waterhuishouding niet op zichzelf staat, houden de waterbeheerders ook rekening met de belangen van natuur, milieu, landbouw en ruimtelijke ordening. Dit noemen we ‘integraal waterbeheer’. Watermanagement is een zaak van drinkwaterbedrijven, waterschappen, Rijkswaterstaat, provincies, gemeenten en de Rijksoverheid. Hoewel dit allemaal verschillende organisaties zijn, zijn er ook veel gezamenlijke belangen. PWN werkt nauw samen met alle partijen in de waterketen.
Ondernemingsvisie Op koers naar een dynamische toekomst
Er komt veel op ons af de komende decennia. Het klimaat verandert, de kwaliteit van onze bron en de natuur staat onder druk, we staan aan de vooravond van de energietransitie. Bovendien zien we de vraag naar drinkwater stijgen als gevolg van bevolkingsgroei. Als antwoord op al die ontwikkelingen heeft PWN een doordachte koers uitgezet en maken we onze organisatie klaar voor de toekomst. De ondernemingsvisie legt onze doelen vast voor 2025 en verder.
Belangrijke ontwikkelingen
De kwaliteit van onze bronnen staat de laatste jaren steeds meer onder druk door verzilting en verontreinigingen in het stroomgebied van de Rijn. Daar komt bij dat de vraag naar drinkwater toeneemt door de groei van bedrijvigheid en bevolking in onze provincie. Een andere ontwikkeling is de klimaatverandering, die een extra uitdaging vormt voor onze drinkwaterproductie en het natuurbeheer.
Langdurige droge periodes en een veranderende afvoer van rivieren zorgen voor meer druk op de bronnen. Hogere temperaturen zorgen voor een verschuiving in specifieke vogelsoorten in ons beheergebied, zoals de bijeneter, de bonte vliegenvanger en de fitis. Dit gebied staan ook onder druk doordat steeds meer bezoekers in de duinen de flora en fauna verstoren en doordat de neerslag van stikstof het voor de duinen kenmerkende leven ondermijnt. Onze maatschappij staat voor een van de grootste transities van deze tijd, de energietransitie. Voor PWN betekent dit verduurzaming van onze bedrijfsvoering, maar mogelijk ook opwarming van ondergrondse leidingen en daarmee het water in de leidingen, bijvoorbeeld door nieuwe warmtenetten. Momenteel werken alle gemeenten in Nederland hard aan hun Transitievisie Warmte, die ze voor eind 2021 vastgesteld moeten hebben. In dat kader brengt PWN actief de drinkwaterbelangen onder de aandacht van gemeenten en benadrukken we het belang van voldoende afstand tussen het warmtenet en de drinkwaterleiding en geven we aan hoe bijvoorbeeld extra groenvoorziening kan voorkomen dat de leidingen te veel opwarmen. Daarnaast zorgen vergrijzing en een tekort aan technisch personeel voor krapte op de arbeids- en aannemersmarkt. Door al deze ontwikkelingen wordt handelen op basis van actuele kennis en voorspellend vermogen belangrijker dan ooit. Gelukkig kunnen data, digitalisering en de opkomst van nieuwe technologieën ons hierbij helpen.
De kracht van samen: de combinatie groen-blauw
Binnen de hierboven beschreven ontwikkelingen zien wij PWN op een krachtige, positieve manier bijdragen, dankzij de unieke combinatie van natuur en water, groen en blauw. Waar water en natuur samenkomen, versterken ze elkaar. Op een natuurlijke manier biedt de combinatie groen-blauw de beste uitgangspunten voor een toekomstbestendige manier van drinkwater maken. De natuur beschermt immers onze bronnen, en de drinkwaterwinning draagt bij aan gezonde natuur, waar iedereen volop van kan genieten en die bovendien onze kust beschermt.
Onze overtuiging: duurzaamheid
Als je zoals PWN werkt met de elementen water en natuur, dan zit duurzaam denken en handelen al diep in het dna van de organisatie. Van harte sluiten we ons dan ook aan bij de doelstellingen van het Klimaatakkoord: PWN richt zich op een reductie van haar CO2-emissies met minimaal 49% in 2030 en 95% tegen 2050. Daarmee zet PWN een belangrijke stap om de ketens van haar grondstoffen, processen en producten te sluiten.
Ambities voor 2025
Aan de ene kant groeit de vraag naar water in onze provincie, aan de andere kant wordt ons drinkwater bedreigd door verontreinigingen in het stroomgebied van de Rijn en verzilting van het IJsselmeerwater. Ons antwoord daarop is dat onze bronnen een bepaalde robuustheid moeten hebben en van een goede ecologische kwaliteit moeten zijn. We werken nu al aan scenario’s voor het veiligstellen van de drinkwatervoorziening in de verre toekomst. Via samenwerking met onze omgeving (waaronder RIWA-Rijn, die de belangen van de rivierwaterbedrijven behartigt en pleit voor een zodanige kwaliteit van het oppervlaktewater dat een natuurlijke zuivering volstaat om daaruit drinkwater te bereiden) en met behulp van goede data willen we de kwaliteit van onze huidige bronnen verbeteren.
Robuustheid en veerkracht zien wij ook als antwoord op de toenemende druk op de duinnatuur. PWN streeft in haar duingebieden naar ecologisch veerkrachtige natuur. Veerkrachtige natuur is verbonden, dynamisch en divers waardoor ze een groot herstel- aanpassingsvermogen hebben. Belangrijke pijlers daarbij zijn de ontwikkeling van binnenduinrandnatuur, het opheffen van knelpunten in verbindingszones en dynamisch kustbeheer. Voor het natuurbeheer werken we op basis van gedegen kennis en nieuwe data. Tegelijkertijd zorgen we voor warme banden met onze omgeving. Om ook in de toekomst voldoende water van goede kwaliteit te kunnen produceren, brengen we de komende jaren de conditie van onze installaties op peil. We breiden de zuivering gefaseerd uit en daarmee de productiecapaciteit. We streven op middellange termijn naar een overcapaciteit van 10% en breiden de productie verder uit met bewezen technologie.
Via gedegen assetmanagement onderhouden we het distributienet en onze productie-installaties. Bij de distributie van ons water verbeteren we onze processen en zorgen we voor een goede bezetting met adequaat opgeleide medewerkers. Hier is een goede samenwerking met gemeenten en netbeheerders ook essentieel, bijvoorbeeld om veranderingen in de ondergrond in goede banen te leiden.
Voor de 1,6 miljoen drinkwaterklanten en 8 miljoen bezoekers van de duinnatuur streven we naar een dienstverlening die altijd betrouwbaar is, persoonlijk en simpel. We zetten digitalisering en data in om werkzaamheden efficiënt en eenvoudig uit te voeren, goede besluiten te kunnen nemen, voorspellend vermogen te ontwikkelen, medewerkers te inspireren en om voor iedereen de beste klantervaring neer te zetten. Om dit te bereiken wordt per hoofdproces van ‘bron tot klant’ een toekomstperspectief ‘Data & Digitaal’ ontwikkeld en gerealiseerd. Extra aandachtspunten in onze organisatie
Voor al deze ambities stomen we onze organisatie klaar met een aantal bijzondere aandachtspunten. Allereerst blijven een excellente operatie, leveringszekerheid, natuurbeheer en een goede infrastructuur aan de basis staan van onze bedrijfsvoering. Daarbij is de medewerker doorslaggevend: we willen voor talent een aantrekkelijke organisatie zijn. Iedereen moet zich bij PWN verder kunnen ontwikkelen, zodat we ook in 2025 voldoende deskundig personeel in huis hebben.
Verder kiezen we voor operational excellence als bedrijfsvoeringstrategie en procesgericht werken om de gang te maken naar een ‘excellente uitvoeringsorganisatie’. Daarmee hangt nauw samen dat we blijven investeren in onderzoek en innovatie. Dit alles ten dienste van onze kerntaak, het produceren en distribueren van drinkwater. We hebben een toekomstbestendige IT-omgeving en -organisatie. Medewerkers worden meegenomen en opgeleid in digitale ontwikkelingen en de betekenis voor hun werk. We werken datagedreven en benutten data en digitale ontwikkelingen steeds meer voor kennisoverdracht en het doen van simulaties en voorspellingen. Tegelijkertijd richten we ons meer dan ooit op onze omgeving. Omgevingsmanagement wordt een integraal onderdeel van ons werk. Daarmee onderhouden we duurzame relaties met onze belangrijkste stakeholders.
Risico’s Vijf geprioriteerde risico’s voor 2021
De directie heeft het risicoraamwerk in 2020 opnieuw beoordeeld en een prioritering van de belangrijkste strategische risico’s vastgesteld. In deel I komen een deel van deze risico’s ook terug in het hoofdstuk risicomanagement.
1. Investeringsprojecten worden niet of niet tijdig uitgevoerd
We voeren momenteel een aantal investeringsprojecten gelijktijdig uit om de leveringszekerheid te verbeteren. Mede door gebrek aan financiële middelen en personele capaciteit bestaat de kans dat deze projecten niet goed of niet op tijd worden afgerond. Dit kan in het slechtste scenario gevolgen hebben voor de leveringszekerheid. PWN gaat dit risico tegen door tijdig personeel te werven en in te werken voor specifieke rollen. Ook sturen we actiever op leveringszekerheid door het verbeteren van het inzicht in de assetprestaties en het verstevigen van portfoliomanagement. Door verlaging van de operationele kosten verbeteren we de financiële ratio’s, waardoor er meer investeringsruimte ontstaat.
2. Geen adequate (informatie)beveiliging
Er bestaat een kans op een inadequate (informatie)beveiliging door een verkeerde IT-architectuur, onvoldoende beheer van IT en toegangssystemen, en ongewenst gedrag van medewerkers. Dit kan leiden tot financiële schade, inefficiënte processen, imagoschade, niet halen van doelstellingen en zelfs de bedrijfscontinuïteit in gevaar brengen. PWN neemt hiertegen de volgende beheersmaatregelen: inrichten en uitvoeren van een risicogericht beveiligingsmaatregelraamwerk voor alle securitydomeinen (security framework) om te kunnen rapporteren en (bij)sturen. Daarnaast wordt een nulmeting voor securityvolwassenheid gedaan en komt er een verbeterplan voor de gewenste volwassenheid.
3. Onveilige werkomgeving
Door te weinig veiligheidsbewustzijn en tekortschietend beleid hierop, bestaat de kans op ongelukken. Dit kan leiden tot uitval van medewerkers, imagoschade en claims. PWN gaat dit tegen met het programma ‘Veiligheid op 1’, dat sinds 2019 loopt. Daarmee werken we aan de doelstelling om het veiligheidsbewustzijn op het gebied van arbeidsveiligheid te verhogen. In 2021 willen we een veiligheidsbewustzijn bereiken en vasthouden dat overeenkomt met trede 3 van de Veiligheidsladder. Daarnaast voeren we de roadmap-acties uit van het in 2020 voorgenomen besluit Arbobeleid.
4. Toenemend chloridegehalte in drinkwaterbronnen
Door toenemende droogte en hogere temperaturen neemt de kans toe dat het chloridegehalte van het ruw water toeneemt, met als gevolg overtreding van de wettelijke norm, imagoschade en de noodzaak tot extra zuivering wat met hogere kosten gepaard gaat. Om dit risico te beheersen heeft Rijkswaterstaat (RWS), in nauw overleg met PWN, een early warning systeem ontwikkeld. Daarmee signaleert RWS nu wanneer er gespuid moet worden en of dit spuien effectief plaatsvindt. RWS realiseert de komende tijd ook een meetnet, met een bijdrage vanuit PWN. Bij PWN hanteren we een slim bekkenbeheer. Al bij de eerste signalering van hoge chlorideconcentraties sluiten we een bekken af tot wanneer deze concentraties weer gedaald zijn. Voor Andijk 3 onderzoeken we tevens de mogelijkheid om de chloridebijdrage aanzienlijk te verminderen door een ander regeneratiemiddel te gaan gebruiken. Samen met RWS doen we onderzoek naar mogelijkheden voor een groot spaarbekken in het IJsselmeer. PWN zit in het kader van omgevingsmanagement aan tafel voor de toekomstige ecologische ontwikkelingen van het IJsselmeer en de mogelijke risico’s die dit kan meebrengen voor de continuïteit voor PWN én WRK.
5. Laag omgevingsbewustzijn
Door een tekort aan omgevingssensitiviteit bestaat de kans dat PWN onvoldoende proactief haar belangen agendeert waardoor haar belangen mogelijk geschaad worden met als gevolg dat PWN hinder ondervindt of haar mogelijkheden niet benut bij het realiseren van bedrijfsdoelstellingen, zoals bijvoorbeeld bij natuur, energietransitie/drukte in de ondergrond en handelingsperspectieven drinkwater. Tevens kan dit tot gevolg hebben dat externe partners, de RvC of onze aandeelhouder later geïnformeerd of betrokken worden dan wij initieel zouden willen. PWN adresseert dit risico in haar jaarplan, waarin strategisch omgevingsmanagement een hoge prioriteit heeft gekregen. Het onderwerp is ook in de rapportagestructuur opgenomen. Zo zorgen we ervoor dat dit ook op langere termijn voldoende onder de aandacht blijft en bijgestuurd kan worden. Tegelijkertijd implementeren we omgevingsmanagement ook op tactisch en operationeel niveau en ontwikkelt PWN een brede stakeholderdatabase.
Stakeholders en materiële thema’s Belangrijke thema’s in onze dialoog met belanghebbenden
PWN staat in nauw contact met haar omgeving. In dialoog met belangengroepen peilen we meningen, inzichten en verwachtingen van de buitenwereld. Zo krijgen we een goed beeld van de onderwerpen die in onze omgeving belangrijk worden gevonden.
Deze dialoog onderhouden we met de volgende stakeholdergroepen: • Klanten: consumenten, bedrijven, instellingen, bezoekers natuurgebieden. • Partners, zoals collega-drinkwaterbedrijven,
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier,
Hoogheemraadschap Rijnland, AGV, Nationaal park Zuid-
Kennemerland, Natuurorganisaties, Rijkswaterstaat en de provincie Noord-Holland. • Onze omgeving: Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, gemeenten, Duin Advies Raad, VEWIN, RIWA, Inspectie
Leefomgeving en Transport, kennisinstituten drinkwater. • Aandeelhouder: de provincie Noord-Holland. • raad van commissarissen. • Medewerkers. • Belanghebbenden zoals Natuurmonumenten,
Staatsbosbeheer, Landschap Noord-Holland,
Goois Natuur Reservaat en stichting Duinbehoud. Bepaling materiële thema’s
Uit de hierboven genoemde stakeholdergroepen selecteerde PWN in 2015 16 vertegenwoordigers voor een interview. Tijdens deze gesprekken stelden we vast welke thema’s zij het meest relevant vinden voor het succes van PWN op lange termijn. Het managementteam beoordeelde dezelfde thema’s op relevantie voor de strategie van PWN.
Het resultaat is een matrix van relevante, meest belangrijke thema’s, zoals weergegeven in de materialiteitsmatrix op de volgende pagina. Acht thema’s springen eruit: de materiële thema’s van PWN, die voor onze omgeving en strategie het meest belangrijk zijn en aansluiten bij de behoefte van onze omgeving en managementteam. Deze zijn in 2018 herijkt en vormen ook dit jaar weer de materiële thema’s. Ze worden in het volgende deel verder uitgewerkt.
Materialiteitsmatrix Materialiteitsmatrix
e x t er n ) (i n t ern en
2,5
2,0
1,5
1,0
0,5
0,0
1
Goed bestuur Waterkwaliteit en beschikbaarheid
Internationale samenwerking Impact klimaatverandering Kosten natuurbeheer
2
Verantwoorde kostprijs water Bescherming waterbronnen en instandhouding beheerde gebieden
Samenwerking in de keten Innovatie/onderzoek en ontwikkeling
Klanttevredenheid Medewerkerstev en engagement redenheid
Publiek beleid Milieu impact in de keten Impact op biodiversiteit Circulaire economie
Economische prestaties Lokale gemeenschappen/regionale verbondenheid incl. indirecte economische impact
3 Relevantie voor onze strategie
4 5
Acht materiële thema’s Acht materiële thema’s
4. Innovatie, onderzo4. ek en ontwikkeling Innovatie, onderzoek en ontwikkeling 1. Waterkwaliteit en -beschikbaarheid1. Waterkwaliteit en -beschikbaarheid 5. Verantwoorde kostprijs water5. Verantwoorde kostprijs water 2. Goed bestuur2. Goed bestuur 6. Samenwerking in de keten6. Samenwerking in de keten 3. Bescherming van waterbronnen en instandhouding beheerde gebieden 3. Bescherming van waterbronnen en 7. Kwaliteit organisatie 8. Klanttevredenheid 7. Kwaliteit organisatie instandhouding beheerde gebieden 8. Klanttevredenheid
