OPENINGSMAGAZINE
NIEUWE KERK
GEREFORMEERDE GEMEENTE N I E U W - B E IJ E R L A N D - 2017 -
Inhoudsopgave
4
14
4
Historie kerkgebouwen
6
Het oude kerkgebouw
8
Een nieuwe kerk
10
De architect
12
De start van de bouw
14
Vrijwilligers in actie
16
Vordering van de bouw
18
Afronding van de bouw
20
Het orgel
22
Het interieur
24
Techniek en installaties
26
Intervieuw Ds. A. Vermeij
28
In gesprek met Arie van der Spek
30
Het terrein
34
De kerk in cijfers
Colofon Uitgave ter gelegenheid van de opening van de nieuwe kerk van de Gereformeerde Gemeente te Nieuw-Beijerland. Met dank aan alle betrokkenen, ook voor de teksten en fotografie.
26
Concept en realisatie DMARC | www.dmarc.nl
Woord vooraf Op 4 maart 2017 mocht het nieuwe kerkgebouw van de Gereformeerde Gemeente te Nieuw-Beijerland in gebruik genomen worden. In een kerkdienst werd het kerkgebouw door de heer Johan Izelaar (voorzitter van de bouwcommissie) overgedragen aan de kerkenraad.
Een proces van jaren is aan de realisering van de nieuwe kerk
boekje met veel beeld en tekst ter nagedachtenis aan de inge-
vooraf gegaan. Het nieuwe kerkgebouw is eigenlijk geen doel op
bruikname van de nieuwe kerk. Daarnaast geeft het een overzicht
zich. Het gaat om de continuïteit van de verkondiging van het
van wat er allemaal kwam kijken voordat het 4 maart 2017 werd.
Woord van God. De Bijbel staat centraal in Gods huis. De Bijbelse verkondiging van het heil in Jezus Christus, de Zaligmaker van
Op zondagavond 26 februari 2017 is de Bijbel op de kansel in
zondaren uit het menselijk geslacht. Opdat door de werking van
het oude kerkgebouw gesloten en daarmee kwam een einde
Gods Geest jonge en oude(re) mensen tot God bekeerd mogen
aan de status van kerkgebouw gedurende bijna zestig jaar. Dat
worden. We kunnen dat bijvoorbeeld lezen in het boek van de
vervult veler harten met enige weemoed. Zeker als Gods Woord
profeet Zacharia, hoofdstuk 11, het 33e vers. Zoek het eens op in
een persoonlijke stempel zette in ons leven. Er zijn er onder ons
de Bijbel en lees dat eens. Het oude kerkgebouw raakte versleten
die voor de tweede maal in hun leven mee mogen maken dat de
en werd te klein. Dat was in 1958 ook het geval. Gods Woord
Gereformeerde Gemeente van Nieuw-Beijerland een nieuw kerk-
raakt nooit versleten en blijft altijd nieuw. Laten we bidden of
gebouw in gebruik mag nemen. De HEERE zorgde al die jaren voor
de Heere Zijn Woord wil zegenen door de bediening van God, de
de gemeente tot op dit moment toe. Op zaterdagmiddag, 4 maart
Heilige Geest. Daartoe is nodig dat Hij ons hart opent door Zijn
2017 is in een speciale kerkdienst de Bijbel op de nieuwe kansel
genade. Hij wil er altijd om gevraagd worden.
weer geopend onder het zingen van een toepasselijk psalmvers en werd de 1e preek in de nieuwe kerk gehouden.
Over deze dingen leest u, lees jij, in dit magazine. De kerkenraad heeft besloten om dit magazine aan de gemeenteleden en andere
We wensen u van harte toe dat de HEERE met Zijn Heilige Geest
belangstellenden rond de open dag als aandenken mee te geven.
ook in het nieuwe gebouw wil wonen en werken en dat u in dit
Veel foto’s geven indrukken van het verloop van de bouw. Zo
gebouw een persoonlijke zegen mag ontvangen onder de woord-
vindt u o.a. een interview met onze predikant, ds. A. Vermeij.
verkondiging.
Over hoe hij werd ingewonnen voor de bouw van de nieuwe kerk. Verder een interview met de architect, met de orgelbouwer,
Maart 2017
met de voorzitter van de bouwcommissie, etc. Het is dus een
Kerkenraad Gereformeerde Gemeente Nieuw-Beijerland
woord vooraf / 3
Historie kerkgebouwen van 1859 naar nu...
1859 Omstreeks 1859 wordt er in Nieuw-Beijerland een Ledeboeriaanse gemeente geĂŻnstitueerd. De kerkdiensten werden in de beginperiode in de schuur van diaken H. Boender aan het Marktveld gehouden (Vlasschuur).
1866
Openingsmagazine Gereformeerde Gemeente Nieuw-Beijerland
1866
In 1866 betrok de gemeente een eenvoudig kerkgebouw aan de Middelstraat. In
1959 verrees er op dezelfde plaats een nieuwe
kerk met 420 zitplaatsen. In
1959
1968 werd de kleine zaal eraan gebouwd.
In 1984 werd er een nieuwe ingang met een daarachter liggende zaal bij gebouwd. In 1995 werd de kerk opnieuw ingrijpend gewijzigd. De hal werd afgebroken en hiervoor in de plaats werden er ongeveer 150 zitplaatsen, een ruimere hal en een nieuwe vergaderkamer geplaatst. In
2006 werden de laatste rijen banken geplaatst.
Het gebouw telde op dat moment 711 zitplaatsen.
1995
1984
  Historie kerkgebouwen / 5
1 Het oude kerkgebouw Het aanzicht en het interieur van het kerkgebouw van de Gereformeerde Gemeente in de Middelstraat en de voormalige pastorie in de Voordoel. Veel herinneringen liggen op deze plaats. Bijna zestig jaar lang mocht het Woord verkondigd worden in dit kerkgebouw. Openingsmagazine Gereformeerde Gemeente Nieuw-Beijerland
3
2 1. Interieur kerkzaal. 2. Kerkzaal vanaf podium. 3. Entree. 4. Gedenksteen steenlegging 1958. 5. Close-up torentje. 6. Voormalige pastorie.
4
6
5 Het oude kerkgebouw / 7
Een nieuwe kerk In gesprek met: Koster Johan Izelaar
Een nieuwe kerk bouwen in deze tijd is bijzonder. Heel wat jaren van inventarisatie en overleg zijn eraan vooraf gegaan. Koster Johan Izelaar is vanaf het begin bij het proces betrokken en legt uit wat de aanleiding was voor de nieuwbouw van de kerk. Groot onderhoud ‘Ons huidige kerkgebouw was in 2008 aan groot onderhoud toe. Bovendien was er geen groeimogelijkheid meer. De kerkzaal was groot genoeg, maar er was behoefte aan extra zalen voor alle catechisatiegroepen en verenigingen. Onderhoud en verbouw van de bestaande kerk zou op lange termijn uitlopen op hoge kosten. In 2009 en 2010 volgden er diverse gesprekken met gemeente Korendijk om de mogelijkheden van nieuwbouw te verkennen. Er kwam grond beschikbaar in de nieuwbouwwijk, waardoor nieuwbouw een reële optie werd.’
“De kerk is groter, maar in zekere zin zal het kosterschap makkelijker worden”
Ledenvergadering Op 31 januari 2011 werd er in de ledenvergadering gestemd voor nieuwbouw onder voorbehoud van financiële haalbaarheid. In september van dat jaar bleek dat er voldoende draagkracht was. Toen werd er een bouwcommissie gevormd en volgde er een architectenselectie die werd gewonnen door RoosRos Architecten.
Wensen en eisen
Koster Johan Izelaar
Johan geeft aan dat de bouwcommissie vooraf veel kerken heeft bezocht en met kosters van gedachten heeft gewisseld. ‘Hierdoor konden we duidelijke uitgangspunten formuleren, waarmee de architect aan de slag kon. We wilden graag dat
Veranderingen in kosterschap
de kerk als kerk herkenbaar zou zijn met een uitnodigende
Op de vraag of zijn taak als koster in de nieuwe kerk zal
entree en een ruime ontmoetingshal. Daarnaast was een goed
veranderen, antwoordt Johan: ‘De kerk is groter, het aantal
klimaat een vereiste in zowel zomer als winter met aandacht
taken wordt niet minder maar in zekere zin zal het kosterschap
voor een maximaal rendement en energiezuinigheid. De
makkelijker worden. De verlichting, camera’s en thermostaat
verstaanbaarheid in de kerkzaal vonden we eveneens heel
kan ik thuis vanaf mijn telefoon of computer bedienen. De
belangrijk. Daar is een adviesbureau voor ingeschakeld. RoosRos
elektronische psalmborden kan ik ook vanaf de computer
heeft verschillende modellen gepresenteerd. Het model waar
bedienen. Verder is het een groot voordeel dat we meer zalen
uiteindelijk voor gekozen is, is optimaal wat betreft functionaliteit
hebben. Alle catechisaties kunnen op een avond plaatsvinden.
(ontmoetingshal, zalen en kerkzaal). Hierbij is belangrijk dat het
Daardoor hoef ik de opstelling van de tafels veel minder vaak
Woord centraal staat: de gemeente zit geschaard rondom het
aan te passen. Op de deuren zit een speciaal toegangssysteem:
Woord.
wie iets te doen heeft in de kerk, krijgt een sleutelhanger in de vorm van een druppel en kan daarmee de deur ontgrendelen
Voorzitter bouwcommissie
op het vooraf aangegeven tijdstip. We gaan inventariseren wat
Johan is voorzitter van de bouwcommissie en vormt met de
er allemaal komt kijken bij het onderhouden van het nieuwe
voorzitter van de financiële commissie (diaken Van Maaren) en
gebouw en hoeveel tijd daarmee gemoeid is. Daarna kunnen we
een afgevaardigde van de kerkenraad (ouderling Van Rijs) de
dit goed gaan regelen.
Stuurgroep. Op deze manier blijft de kerkenraad op de hoogte zonder belast te worden met veel vergaderingen. Binnen de
De afgelopen periode is intensief geweest. Het zal een grote
bouwcommissie waren subgroepen actief op het gebied van
verandering zijn voor de gemeente om in een nieuwe kerk op
installaties, orgel, terrein en inrichting.
een andere locatie te gaan kerken. Maar we mogen heel blij zijn met het resultaat.’
Een nieuwe kerk / 9
Stijlvol, strak en symmetrisch Na een periode van bouwkundig en financieel onderzoek, stemde de Gereformeerde Gemeente van NieuwBeijerland in 2011 voor nieuwbouw. RoosRos Architecten uit OudBeijerland won de architectenselectie.
‘Een mooie opdracht, vooral omdat ik in mijn jeugd in deze gemeente kerkte’, geeft Sander Ros aan. Sander Ros en Henk de Gelder zijn de twee architecten die het kerkgebouw ontworpen hebben. Sander vertelt: ‘Vooraf hebben we met de bouwcommissie diverse kerken bezocht. Tijdens deze excursies deden we inspiratie op en konden we met de gebruikers van gedachten wisselen. Mede hierdoor hadden we vooraf de wensen van de bouwcommissie helder voor ogen. Vervolgens hebben we vier modellen gepresenteerd aan bouwcommissie, kerkenraad en gemeenteleden. Al snel werd duidelijk dat de voorkeur uitging naar het waaiermodel.’
Goede samenwerking Arie-Willem de Winter is als projectleider betrokken geweest bij de uitvoering van de nieuwbouw. Hij heeft het hele proces gecoördineerd en begeleid. Arie-Willem geeft aan: ‘Het overleg met gemeente Korendijk en het aanvragen van de vergunningen is voorspoedig verlopen. We bereikten vrij snel overeenstemming over de locatie en het ontwerp.
De architect / 11
Ook met de bouwcommissie was het contact altijd goed en saamhorig.’ Naast Arie-Willem waren er nog drie collega’s bij de uitvoering betrokken: Henk Westra en Christiaan de Wit als BIM modelleurs en Nieuw-Beijerlander René van den Brom als bouwkundig toezichthouder.
“Door het kleurgebruik en verlichting heeft de kerk een warme en stijlvolle uitstraling gekregen”
Woord centraal ‘Bij een ontwerp bedenk je als architect wat past bij een gemeente’, merkt Sander op. ‘Het huidige ontwerp biedt veel mogelijkheden. Door de ruime hal is er sprake van een centrale binnenkomst. Elkaar ontmoeten is een belangrijk aspect van het gemeente-zijn. De hal loopt rond en wordt steeds minder breed. Aan de hal liggen de verschillende zalen en de kerkenraadskamer. De gaatjes in het plafond zorgen voor een goede akoestiek. Door de vijf gangpaden is een soepele ‘logistiek’ mogelijk. In de hele
Historische elementen
ronding van de hal zijn kapstokken aangebracht. Verder
De collega’s zijn het erover eens: ‘Het ontwerp is strak, maar
is de nieuwe kerkzaal minder diep dan de oude kerkzaal,
door het kleurgebruik en de verlichting heeft het geheel
wat prettig is voor de hoorders. Het liturgisch centrum
een warme en stijlvolle uitstraling gekregen. In het nieuwe
is symmetrisch: het Woord staat hierin centraal. Het
gebouw hebben we elementen uit de oude kerk op een
kunstwerk dat Arie van der Spek hoopt te vervaardigen,
eigentijdse manier verwerkt: het Alfa en Omega-teken op de
zal geplaatst worden op de ramen aan weerszijden van
preekstoel, de kleine ramen met schuine raamdorpels, de rode
het podium en zal zo een mooie eenheid vormen met het
bakstenen en donkere dakpannen.’
liturgisch centrum.’
Verticale lijnen Vanaf de polder begint de kerk laag en kijk je via het schuine dak richting de toren. In het dorp zie je vanuit de verte de toren omhoog rijzen. De lijnaccenten hebben iets verhevens: bk ornament
30300
de hoge ruiten, de toren en spits. Alles wijst naar boven.
RENVOOI buitenwanden, vloeren en daken
Voor opbouw buitenwanden, vloeren en daken; zie teksten p
Bij HSB wanden gipsvezelplaat toepassen aan interieurzijde
thermisch geïsoleerd en luchtdicht afsluitba
binnenwanden bk dakrand toren
holle baksteen wand 80mm, voorzien van s
26300
holle baksteen wand 140mm, voorzien van holle baksteen wand 190mm, voorzien van
brandwerendheid
vluchtroute aanduiding, uitgang, transparan
vluchtroute aanduiding, nooduitgang rechtd vluchtroute aanduiding, nooduitgang links,
vluchtroute aanduiding, nooduitgang rechts
vluchtroute aanduiding, nooduitgang bened OPBOUW DAKCONSTRUCTIE (Rc ≥ 5,0 m²K/W): - PVC dakbedekking - thermische isolatie - dampremmende folie - underlayment - houten balklaag vlgns. opg. constructeur
brandslanghaspel in inbouwkast met geinte met vermelding van toe te passen lengte in
ruimte voorzien van noodverlichting ≥ 1 lux rookmelder
RM
slow whoop (boven plafond blusapparaat, poeder, 6= aantal kilo
P
6
OPBOUW DAKCONSTRUCTIE (Rc ≥ 5,0 m²K/W): - vlakke keramische pannen - panlatten en tenges - waterkerende folie - geïsoleerde dakdoos: > buitenplaat n.t.b. > houten gordingen met daartussen isolatie > dampremmende folie > 12mm spaanplaat, dekkend geschilderd
handbrandmelder KM
kleefmagneet brandmeldcentrale
BMC
1600
VERBORGEN GOOTCONSTRUCTIE: - EPDM folie - multiplex 18mm - houten stijl- en regelwerk, geïsoleerd
OPBOUW D - vlakke ker - panlatten - waterkere - geïsoleerd > buitenp > houten > dampre > 12mm - stalen gor
WBD
20
GEVELOPBOUW (Rc ≥ 5,0 m²K/W): - stucwerk - prefab beton - isolatie - luchtspouw - metselwerk
FUNDERING: vlgns. opg. constructeur polystryreen verloren bekisting 0
0
-400
WBD
20
O'
Doorsnede B
VLOEROPBOUW (Rc ≥ 3,5 m²K/W): - keramische tegels - cementdekvloer - ihwg beton - isolatie
P
P'
QR S
T
U
V
W
X
Y
VLO - ker - cem - kan - iso
De start van de bouw Na een periode van bouwrijp maken, werd de eerste heipaal door Jan Sneep geslagen op 28 september 2015. Een groot deel van de gemeente was hier getuige van. Hierna werd de fundering gelegd. Ook werden er honderden ventilatieroosters aangelegd die in beton werden gegoten.
1 Openingsmagazine Gereformeerde Gemeente Nieuw-Beijerland
2 1. Fundering kerkgebouw. 2. Eerste paal wordt geslagen door Jan Sneep.
3
3. Beluchtingskokers in aanleg. 4. Beluchtingskokers voor de kerkzaal. 5. Fundering van de zalen.
5 4 De start van de bouw / 13
Vrijwilligers in actie Jan Sneep is lid van de gemeente en een van de vaste vrijwilligers. Vanaf april 2015 was hij bijna dagelijks bij de nieuwe kerk te vinden en heeft hij veel werk verzet. In totaal hebben verschillende vrijwilligers gezamenlijk 3550 uren aan vrijwilligerswerk verricht. Jan Sneep heeft als coördinator daarvan veel uren op zijn naam staan.
die als versteviging van de bouwweg kon dienen.’ Onder het puin werd wegenbouwdoek gelegd om het gewicht van het zware bouwverkeer te verdelen. De laag puin is ongeveer 60 centimeter dik. Sneep en de andere vrijwilligers hebben veel verschillende werkzaamheden verricht. Trottoirs
Werkzaamheden
aangelegd, lichtmasten geplaatst, plantvakken
Sneep en de andere vrijwilligers hebben voornamelijk op
gefreesd en diverse kabels naar de kerk
het buitenterrein gewerkt. In de kerk hebben zij een bijdrage
getrokken, onder andere voor beveiliging. Ook
geleverd aan het monteren van de kerkbanken. Sneep heeft
de tuin van de pastorie is door Sneep en andere
in zijn werkzame leven veel ervaring opgedaan die van
vrijwilligers onder handen genomen. Ze hebben
pas kwam bij de nieuwbouw van de kerk. ‘We begonnen
een zandbaan gemaakt voor de stratenmakers en
met graven van de grond en de aanleg van de bouwweg in
alle kabels en beregeningsslangen onder de grond
april 2015. De grond is weggereden naar de bouwplaats bij
bij de pastorie getrokken. Momenteel zijn ze bezig
Batenburg en daarvandaan kwam gebroken puin ervoor terug
met de beplanting van het buitenterrein.
Vrijwilligers in actie / 15
“Het bouwen van een kerk is samenbindend voor de gemeente”
Persoonlijke noot ‘De samenwerking tussen alle partijen verloopt heel prettig en gemoedelijk,’ vertelt Sneep. ‘Ik doe dit werk graag en ik heb er de tijd voor. Ik zie het als mijn bijdrage aan de kerk.’ Sneep heeft de eerste paal geslagen van de kerk en heeft regelmatig overleg met de uitvoerder van Boogert gehad. ‘Ik ben hier wekelijks, soms dagelijks. Dan word ik om half acht ’s ochtends gebeld of ik de kerk kan openen. Ik ben een soort
Afronding
contactpersoon voor velen die bij de kerkbouw betrokken
De bouw van de kerk wordt D.V. binnenkort afgerond.
zijn.’ Sneep heeft sinds de bouw van start is gegaan alles
Zijn de vrijwilligers dan niet meer nodig? ‘Er is straks wel
aangestuurd. Hij heeft een logboek bijgehouden, veel foto’s
onderhoud van de kerk en het terrein nodig. Wellicht blijf
gemaakt en actuele informatie voor de website aangeleverd.
ik hier en daar nog actief,’ zegt Sneep. Het koffiezetten voor
‘Ik vind het mooi dat we iets neerzetten voor de toekomst.
de werklieden zal niet meer nodig zijn, maar het bijhouden
Ik heb nog meegemaakt dat de eerste steen van de kerk aan
van het buitenterrein zal nog behoorlijk inzet vragen van
de Middelstraat werd gelegd. Nu maak ik de bouw van deze
vrijwilligers.
kerk mee. Het bouwen van een kerk is samenbindend voor de gemeente.’
1
2 Openingsmagazine Gereformeerde Gemeente Nieuw-Beijerland
Vordering van de bouw De bouw vordert gestaag.
1. Constructie van het dak, genomen
Grote betonnen platen voor de
vanaf de pastorie.
muren en de constructie van
2. Luchtfoto van het
het dak zijn geplaatst.
plaatsen van de panelen. 3. Kerkzaal in aanbouw. De prefabpanelen worden nog gestut. 4. De hal in wording.
3
4 Vordering van de bouw / 17
Openingsmagazine Gereformeerde Gemeente Nieuw-Beijerland
Afronding van de bouw De kerk krijgt steeds meer vorm. De dominee heeft de gedenksteen gemetseld, de lampen zijn opgehangen en de muren worden gemetseld.
1
Afronding van de bouw / 19
2
3
1. Kerk in de steigers voor het metselen van de muren. 2. Kroonluchters hangen en aan het orgelfront wordt nog gewerkt. 3. Dominee Vermeij legt de eerste steen op 26 januari 2016. 4. Tijdens de eerste steenlegging staan de kinderen op de eerste rang. 5. Het orgelfront in de steigers.
5
4
Openingsmagazine Gereformeerde Gemeente Nieuw-Beijerland
Twee historische orgels, één nieuwe bestemming Nederlands oudste orgelmakerij bouwt het orgel voor onze nieuwe kerk. Al meer dan 150 jaar maakt en restaureert Adema’s Kerkorgelbouw orgels. Ronald van Baekel (directeur en orgelbouwer) vertelt hoe de aankoop en aanpassing van ons orgel tot stand is gekomen.
Hoe is de aankoop van ons orgel verlopen? Door de gemeente van Nieuw-Beijerland is een externe adviseur in de arm genomen die betrokken is geweest bij de plannen rond het nieuwe gebouw. Samen met de orgelcommissie is een budget vastgesteld en op basis hiervan is de adviseur gaan zoeken naar een geschikt instrument. Op dit moment komen er veel instrumenten vrij vanwege kerksluitingen. Toch moet je goed zoeken om een geschikt instrument te vinden dat ook qua grootte voldoet aan de eisen. Door Nieuw-Beijerland is gekozen voor een orgel afkomstig uit Groenlo. Vaak wordt een bezoek gebracht aan het uitgekozen instrument om het te beluisteren. Echter dit instrument is vijf jaar geleden afgebroken en lag bij ons opgeslagen. We hebben daarom een bezoek gebracht aan een vergelijkbaar instrument in Arnhem. De organisten, orgelcommissie en de adviseur hebben het orgel in Arnhem beluisterd en bespeeld. Na een uitvoerige discussie over hoe de uiteindelijke vormgeving en klank van het orgel zou moeten worden, is besloten dit orgel aan te schaffen.
Het orgel / 21 / 21
Kunt u bijzonderheden over dit orgel vertellen? Bijzonder is de samenvoeging van dit instrument en dit front. Beide elementen verdienen een kans op een nieuwe bestemming en die krijgen ze in Nieuw-Beijerland. Het instrument werd gebouwd door de gebroeders Gradussen uit Winssen. Dit waren vakbekwame timmerlieden. De onderdelen, zoals windladen, balgen, stellingen en mechanieken munten uit door degelijkheid en soliditeit. In de samenstelling van dit instrument is in de geschiedenis eveneens veel gewijzigd, helaas eigenlijk. We hebben met de adviseur geprobeerd met bestaand materiaal uit dezelfde periode het latere materiaal (1958/1968) te vervangen om zo een volwaardig instrument te bouwen in de geest van de gebroeders Gradussen.
Welk onderhoud heeft het orgel na plaatsing nodig? In het eerste jaar na plaatsing moet het orgel zich
Waar komt het orgel voor Nieuw-Beijerland vandaan?
aanpassen aan de nieuwe omgeving. Temperatuur
Het instrument is afkomstig uit Groenlo. Het werd in 1876 gebouwd
en luchtvochtigheid zijn belangrijke invloeden op het
voor de Rooms-katholieke Calixtuskerk. In 1958 en 1968 is het orgel
instrument. Het moet zich gaan 'zetten'. In dat eerste
drastisch verbouwd en gemoderniseerd. Het instrument werd door
jaar zal vaker afstelwerk aan de mechanieken moeten
ons in 2011 uit de kerk verwijderd. Het orgelfront van Tjeerd Kuipers
plaatsvinden. Na het eerste jaar zal het afstelwerk
is afkomstig uit de voormalige Gereformeerde Kerk te Halfweg. Van de
sterk afnemen en misschien bij het veranderen van
kerk is alleen de toren blijven staan. Het front dateert van 1921.
de seizoenen (kachel aan-kachel uit) hier en daar bijgesteld moeten worden. Tot slot moet het orgel gestemd worden. Dit blijft een jaarlijks terugkerend
Hoe verloopt het aanpassen van een bestaand orgel?
iets. Zo hopen we een instrument te maken dat
Het aanpassen van een bestaand orgel kan op verschillende manieren.
geschikt is voor haar taak de gemeentezang van
In het geval van het Nieuw-Beijerlandse orgel zijn de windladen
de Gereformeerde Gemeente in Nieuw-Beijerland te
en de pijpen oud, de rest wordt eigenlijk geheel nieuw gemaakt.
ondersteunen.
Ook de mechaniek dus. Dit orgel is in haar geschiedenis diverse keren verbouwd en aangepast. Het oorspronkelijke uiterlijk is zelfs verdwenen. Het orgel stond opgesteld achter een moderne 'schutting' van heel veel zinken pijpen. De vorm had niets van doen met het orgel dat daarachter stond. Voor het uiterlijk van het orgel (het front) is gekozen voor een bestaand front, ontworpen door de bekende kerkarchitect uit het interbellum, Tjeerd Kuipers. De vormgeving van dit front is door RoosRos ingetekend in het ontwerp. Dit vormde het uitgangspunt voor het ontwerp van het inwendige instrument.
Het interieur De kerkbanken werden door Van Manen vervoerd in drie trailers. Veel vrijwilligers hielpen bij het uitladen en plaatsen van de banken. De kerkzaal krijgt zo steeds meer vorm. De verlichting zorgt voor een sfeervolle uitstraling.
1. Zicht op het podium en de preekstoel. 2. D e kerkbanken worden gefabriceerd bij Van Manen. 3. D e kerkbanken worden geleverd per vrachtwagen. 4. De kussens voor de kerkbanken liggen gereed. 5. Overzicht vanaf het orgelpodium tijdens het plaatsen van de banken. 6. D e banken worden geplaatst. 7. Veel vrijwilligers helpen mee. 8. D e kroonluchters worden opgehangen met behulp van een hoogwerker.
2 1
3
4 5 6
7
8 Het interieur / 23
1 Techniek en installaties In de kerk zijn allerlei nieuwe technische ontwikkelingen toegepast om de duurzaamheid en het gemak te vergroten.
1. Installatie voor de beluchting geeft 17.000m3 per uur frisse lucht. 2. Schakelkast waarmee o.a. de verlichting aangestuurd wordt. 3. Digitaal psalmbord welke de koster op zaterdag in kan stellen met behulp van zijn computer. 4. Beluchtingspotje onder de kerkbank. 5. Deuren zijn voorzien van een digitaal slot, welke met een tag zijn te openen, in plaats van een sleutel. 6. Bedieningspaneel en informatiescherm voor de koster.
Openingsmagazine Gereformeerde Gemeente Nieuw-Beijerland
3 2 4
5
6 Techniek en installaties /  25
‘Samenkomen rondom het Woord’ Ds. A. Vermeij
Ds. A. Vermeij / 27
Hoe hebt u de ontwikkeling van het nieuwe kerkgebouw ervaren? ‘Al voor ik in Nieuw-Beijerland kwam was er sprake van verbouw of mogelijk nieuwbouw omdat op de huidige locatie bijna geen mogelijkheden waren. In maart 2009 zijn beide opties besproken
Wat wilt u meegeven aan de jeugd?
door een delegatie van de kerkenraad met de wethouder ruimtelijke
‘We leven in een donkere tijd en op veel
ordening. Vooralsnog ging de voorkeur uit naar verbouw van ons huidige
plaatsen worden kerken gesloopt. Het is
kerkgebouw. Echter thuis gekomen sprak de Heere na enige dagen tot
heel bijzonder dat wij met een relatief kleine
mij vanuit Haggaï 1: 4 - 8 over de tempelbouw. Ik heb daar in het begin
gemeente in korte tijd zo’n mooie kerk
bewust met niemand over gesproken. Ik wilde niemand beïnvloeden
mochten bouwen. De Heere heeft gezegd in
omtrent de kerkbouw. Ik heb tegen de Heere gezegd: als dit van U is, dan
Haggaï 1: “Bouw dit huis.” Dat betekent dat
hoef ik daar niets aan te doen. Dan worden harten geneigd en deuren
de Heere nog werkt en nog werk heeft in
geopend. Dat is ook gebeurd! Opmerkelijk was voor mij dat de HEERE
Nieuw-Beijerland. Er moeten nog mensen
mij na enige tijd iemand deed ontmoeten, die ook bij dit Schriftgedeelte
toegebracht worden in ons dorp. Het is een
bepaald was en een ander bij een soortgelijk Schriftgedeelte. Nu staat de
plaats waar we mogen samenkomen rondom
kerk er! Ik geloof dat we deze kerk in de middellijke weg van de HEERE
het Woord. Het middel om arme zondaren tot
gekregen hebben. Het is een mooi, duurzaam gebouw en daar mogen we
bekering te brengen. Het is een grote gift van
in alle bescheidenheid blij mee zijn, vind ik. Het is toch groot dat dit kan in
de Heere, juist ook aan onze jeugd. Ik hoop
deze tijd? Het maakt mij soms heel klein! Ook als we zien hoe de HEERE de
dat de jeugd trouw mag blijven komen.’
harten neigt om ruimschoots te geven voor het bouwfonds. Er was tijdens het hele traject van ontwerp tot en met de bouw van de kerk een heel goede samenwerking met de verschillende commissies en de kerkenraad.’ Wat betekent dit nieuwe kerkgebouw voor de gemeente?
Voor het bouwen van het nieuwe kerkgebouw heeft
De dominee vertelt dat het niet voor iedereen hetzelfde betekent. Hij sprak
de gemeente verschillende activiteiten ondernomen
in de achterliggende jaren enkele ouderen uit de gemeente; voor hen had
en samengewerkt om geld in te zamelen. Hoe
een nieuwe kerk niet gehoeven. ‘Ik kan dat begrijpen, want in de oude
kunnen we deze verbondenheid en samenwerking
kerk liggen veel herinneringen, huwelijksbevestigingen, kinderen die
vasthouden als het kerkgebouw af is?
er gedoopt zijn. En ook dat het Woord kracht heeft gedaan. Daarentegen
De dominee weet hier wel antwoord op: ‘Gewoon nog
leven veel andere gemeenteleden naar de nieuwe kerk toe. Dit zijn vooral
een poosje doorgaan met de activiteiten. Er wordt veel
jonge gezinnen. Voor hen is het weer heel fijn een nieuw gebouw. Meer
gegeven, maar de kerk is nog lang niet afbetaald!’ Hij
ruimtes voor de catechisaties en het verenigingsleven. Dat is ook heel wat
vindt dit ook heel samenbindend voor de gemeente.
waard!’ Tot slot Wat vindt u ervan dat we de dorpskern verlaten?
‘Ik mag persoonlijk ervaren dat de Heere in Nieuw-
‘Het verlaten van de dorpskern klinkt alsof de kerk naar de rand van de
Beijerland nog steeds opening geeft in de bediening
samenleving gedrukt wordt. Dat beleef ik niet zo. De kerk komt juist meer
van het Woord. Ik geloof dat de Heere nog werkt in
in beeld!’ De dominee licht toe dat de kerk een plek heeft gekregen in onze
de gemeente, dat is heel groot. We hebben het niet
woonkern met een nieuwbouwwijk eromheen. Hij vindt het bijzonder
verdiend. Overigens is dit kerkgebouw niet gebouwd
dat er een plek is vrijgemaakt voor de nieuwe kerk, aangezien gemeente
om mee te pronken, er is maar een ding dat telt: “De
Korendijk eerst geen mogelijkheid had om grond beschikbaar te stellen
Heere wil hier wonen.” Dat geeft bij mij verwondering
over de kreek. Daarin heeft de HEERE ook voorzien. De dominee en zijn
en kleinheid.’
vrouw kijken uit naar de ingebruikname van het nieuwe kerkgebouw.
Openingsmagazine Gereformeerde Gemeente Nieuw-Beijerland
1 2 De pastorie De pastorie is naast de nieuwe kerk gebouwd. Kerk en pastorie vormen een mooi geheel. Typerend voor deze pastorie zijn de hoge hal, de woonkeuken en het prachtige uitzicht op de polder. De pastorie is gebouwd door aannemer T.P. van der Spek Bouw uit Nieuw-Beijerland.
3 Openingsmagazine Gereformeerde Gemeente Nieuw-Beijerland
1. De pastorie nog in aanbouw. 2. Overzichtsfoto van de pastorie vanaf de kerktoren. 3. Entree van de pastorie. 4. De woonkeuken.
4
De kandelaar In gesprek met Arie van der Spek, ook wel bekend als diaken, docent en kunstenaar. Hij ontwerpt en maakt twee Glas-appliqués voor de nieuwe kerkzaal. Deze twee ramen vormen een prachtig kunstwerk met een Bijbelse boodschap.
Thema Het thema is het eenzijdige Godswerk in de mens. Genade komt van boven naar beneden, zoals vaak in de prediking naar voren
Diaken Arie van der Spek
komt. Hiervoor gebruikt Van der Spek het beeld van een olijfboom, waaruit olijfolie naar beneden stroomt totdat het in een kruikje terecht komt en dat is het beeld van Christus. Hij laat dit tot uiting
overigens niet alleen van binnen mooi, maar ook van buiten.
komen door het gebruik van verticale lijnen die passen bij de hoge,
Ze vertellen een boodschap aan de buitenwereld.
smalle ramen. Van der Spek wil de gemeente graag een beeld, een verhaal meegeven dat aansluit bij de prediking. ‘Het is een prachtige
Vervaardiging
gedachte dat alles bij de Heere vandaan komt. Het kruikje geeft de
De Glas-appliqués bestaan elk uit duizenden stukjes gekleurd
olie door aan de kandelaar, dat is de kerk, zodat zij een lichtdrager
glas. Ze zijn zo hoog en smal dat het onmogelijk is om ze in
kan zijn!’ De kandelaar wordt in ons kerkgebouw uitgebeeld in het
een geheel te maken. De ramen bestaan uit glaspanelen die
liturgisch gedeelte. In het glasraam links van het podium staan drie
geplaatst worden in kozijnen met onzichtbare scharniertjes.
armen van de kandelaar uitgebeeld en in het glasraam rechts van
Die worden dan voor het bestaande raam geplaatst. Dankzij
het podium staan ook drie armen van de kandelaar. De preekstoel
de scharniertjes kunnen ze geopend worden om het raam
vormt de schacht in het midden van de kandelaar, zodat de
erachter schoon te maken. Van der Spek snijdt zelf de
kandelaar in totaal zeven armen heeft.
stukjes gekleurd glas en legt ze op de juiste plek. Hij plakt de stukjes op folie, zodat het vervoerd kan worden naar een bedrijf in Tilburg die de stukje glas smelten of verlijmen tot
“De ramen vertellen een boodschap aan de buitenwereld”
de panelen die de ramen vormen. Van der Spek licht toe: ‘Glas is heel mooi materiaal. De kerk is vooral grijs met een witte preekstoel. De ramen brengen kleur in de kerkzaal. De takken van de olijfboom en de armen van de kandelaar zullen duidelijk te zien zijn, zodat de kinderen het verhaal ook kunnen begrijpen.’
Ontstaan van het ontwerp ‘Het ontwerp van de glasramen is door de jaren heen gegroeid’,
Naamgeving kerkgebouw
vertelt Van der Spek. Het is gebaseerd op Zacharia 4 en
Van der Spek kreeg de vrijheid van de kerkenraad om de
Openbaringen 11 met als kernboodschap: “‘Niet door kracht, noch
ramen te ontwerpen. Zijn ontwerp werd met enthousiasme
door geweld, maar door Mijn Geest zal het geschieden, zegt de
ontvangen en voor de kerkenraad werd spontaan duidelijk
HEERE der heirscharen.’” Dominee Moerkerken heeft hier jaren
dat de nieuwe kerk De Kandelaar moest heten. Een mooie
geleden over gepreekt en het idee van Van der Spek gevoed. De
gedachte dat onze gemeente een lichtdrager mag zijn. Zo
ramen hebben dezelfde functie als de pilaren Jachin en Boaz voor
vormen deze twee ramen en de naam van de kerk een geheel.
de tempel, namelijk uitstralen dat de Heere sterkte is. De ramen zijn Arie van der Spek / 29
1 Het terrein Het terrein is grotendeels met hulp van vrijwilligers aangelegd. Naast parkeerplaatsen en een fietsenstalling, is er ook een tuin met bankjes. Heel wat bomen, hagen en vaste planten zijn geplant en voorzien van palen, boomband en draad. De kerk is via twee ingangen te bereiken: via de Wilhelminastraat en de Dorpsgaard.
Openingsmagazine Gereformeerde Gemeente Nieuw-Beijerland
2 3 1. Winters tafereel van de net aangelegde tuin. 2. De vrijwilligers zijn druk met het planten van het groen. 3. Overzichtsfoto van het terrein vanaf de kerktoren. 4. Stratenmakers leggen de weg op het parkeerterrein. 5. Vrijwilligers maken het terrein vlak voor de stratenmakers. 6. Het terrein is vrijwel gereed.
4
6 5
Het terrein / 31
blanco, geen invulling
“Elkaar ontmoeten is een belangrijk aspect van het gemeente-zijn”
De kerk in cijfers
25.000
D A K PA N N E N
147 H E I P A L E N
De kerk in cijfers / 35
5.000m3
GROND AFGEVOERD
V ERWERKT
3.100m3
ZAND
3.550 uur
PUIN
GEWERKT
1.900 ton
GEREFORMEERDE GEMEENTE N I E U W - B E IJ E R L A N D Dorpsgaard 1, 3264 PG Nieuw-Beijerland Kerkdiensten: 9.30 en 18.00 uur Van harte welkom
www.gergemnbl.nl