Zeeuwse Cultuur Agenda 2021 Jaargang 4 | Editie 2 by Quaeris Media BV

ANG 4 JAARG 021 DEC. 2 PT. T/M

Paradijsvogel Johnny Beerens, kunstschilder

Jacques Boonman Een bijzondere programmeur

FESTIVALS THEATER CABARET POP KLASSIEK JAZZ MUSEA DANS KUNST

Frank Peters Fine art fotograaf

Kunstbende

Een unieke samenwerking van gezelschappen, festivals, theaters, musea en podia in Zeeland rondom het thema cultuur.

- MEENEEMEXEMPLAAR -

Foto: Peter Nicolai

Zeeland, boordevol jong talent

We zijn er weer De programma’s liggen klaar, de zalen zijn opgepoetst. De kunstenaars zijn tot in de tenen gemotiveerd om weer publiek te zien. Het blijven natuurlijk onzekere tijden. Dat bleek in de zomer weer, toen die onverwachte piek zich plotseling voordeed. In de zalen mogen weer meer mensen en we hopen de komende tijd op nog meer.

e Zeeuwse Cultuur Agenda is een jaar weg

De Zeeuwse componist Daan Manneke is 80

geweest. Er was gewoonweg geen programma

geworden. Dit najaar wordt hij geëerd in de concerten

en wat doorging was aangepast, digitaal via

van Het Zeeuws Orkest.Frank Peters woont in Groede

streaming en zonder publiek. U zit niet te wachten op

en wil met zijn ‘fine art-foto’s’ die hij minimale kunst

een agenda die elke keer aangepast wordt of vol zit

noemt juist bij de werkelijkheid vandaan.

met afgelaste evenementen. De festivals zijn deze zomer voor een groot deel in Maar we zijn vol vertrouwen dat het nu weer wel gaat

het water gevallen. Maar het Zeeland Nazomerfestival

lukken. En wij breiden onze service uit. In september

is bij het uitkomen van dit tijdschrift volop aan de

komt er wekelijks een podiumladder in de PZC. Dat

gang, het zijn weer mooie voorstellingen op locatie.

is dus per week actueel, iets wat dit tijdschrift nu

In september is het ook weer de beurt aan Film by the

eenmaal niet kan zijn. Bent u al geabonneerd op de

Sea, met als ruggengraat boekverfilmingen.

Nieuwsbrief? Dan krijgt u alle gegevens wekelijks in uw mailbox. Het makkelijke daarvan is, dat u ook met één

De kunst- en cultuuragenda zit dit najaar bomvol,

klik kaarten kunt kopen.

want er moet nog veel ingehaald worden. Wij hopen dat u ook het gevoel heeft dat u wat moet inhalen.

Voor de redactie was het ook wel weer even wennen.

Kunst en cultuur heeft het moeilijk gehad, maar

We moesten direct weer volop in de benen. Maar het

gelukkig heeft Zeeland een gedeputeerde die zich

is een mooi nummer geworden dat veel kanten van

hiervoor vol inzet, en de kunst- en cultuursector

het kunst- en cultuurleven in Zeeland laat zien. De

doet dat eveneens ten volle door heel veel moois

cover is een kunstwerk van Johnny Beerens, van een

voor u te programmeren. Uw beste steun is om te

indrukwekkende omvang waar u, als u in de buurt

komen kijken. Veel publiek is immers de beste steun

van Breskens woont, dagelijks langs kunt fietsen.

voor de sector.

Wij interviewden hem. En met een verhaal over de kunstbende vergeten we de jongeren niet. Boeiende

Een heel mooi cultureel najaar toegewenst.

verhalen van aanstormend talent. In het interview met Jacques Boonman laat hij zien waarin een klein podium

Rob Bakker

in Reimerswaal groot is.

Hoofdredacteur

Inhoudsopgave

Getekend door de Zee

Paradijsvogel Johnny Beerens

Kunstbende 10 Tentoonstellingen 15 Daan Manneke en ‘the questions’

Christianne Stotijn

Architectuur 21 Agenda september

Rimpelingen

Brieven uit Zeeland

Fruitmuseum 30 Agenda oktober

Filmlocaties in Zeeland

Jacques Boonman

Agenda november

De kracht van het minimalisme

Agenda december

Colofon 66

46 Jaargang 4 | september - december 2021

Getekend door de zee

Paradijsvogel Johnny Beerens

Johnny Beerens moet lachen: voordat we kunnen vragen of we hem kunnen interviewen over de nominatie van ‘Vijf broden en twee vissen’ als beste buitenkunstwerk van het land zegt hij: “Ik zit in het noorden van Noorwegen en het regent!” Nog geen week geleden stond hij daar ook NPO-radio 4 te woord, ergens langs het water waar het bereik beter is. “En ja, het is leuk, die nominatie. Maar zien wat ervan komt.”

Jaargang 4 | september - december 2021

Nominatie Afgelopen zomer organiseerde het radioprogramma ‘De Ochtend van 4’ de verkiezing van de meest geliefde buitenkunst van Nederland. De vraag aan de luisteraars luidde: “Welk kunstwerk in de buitenlucht ontroert je, maakt je blij of vervult je met bewondering?” Johnny Beerens werd door de Zeeuwse klassiek-liefhebbers tweemaal genomineerd met zijn fenomenale schildering van ontsnappende waterdruppels op de watertoren van Oostburg en met het wat meer verstilde monumentale werk ‘broden en vissen’, dat hij 1997 schilderde op de metalen damwandplaten van een graansilo en dat sindsdien in de haven van Breskens ondanks de rust van het tafereel dominant aanwezig is. Het laatste werk is door de luisteraars gekozen als inzending namens de drie zuidelijke provincies. Inmiddels is bekend dat Johnny Beerens de verkiezing gewonnen heeft met ‘broden en vissen’.

Verhuizing ‘Broden en Vissen’ Maar ook als Johnny Beerens er niet met de landelijke prijs vandoor gaat, zal ‘broden en vissen’ de komende tijd aandacht opeisen. Het gaat verhuizen van Breskens, waar de graansilo het veld moet ruimen voor woningen aan de haven naar een vergelijkbare locatie in Terneuzen. Beerens is blij dat het werk gered kan worden en dat het in Zeeuws-Vlaanderen blijft. Het immense schilderij, 20 bij 22 meter groot, is inmiddels schoongemaakt. Voor vervoer worden de honderd damwandplaten één voor één losgemaakt. Voor het werk vervolgens in Terneuzen zijn nieuwe bestemming vindt, zal de schilder het nauwgezet bijschilderen.

Beerens is blij dat zijn werk gered kan worden en dat het in Zeeuws-Vlaanderen blijft.

Oculus Maris ‘Nauwgezet’ is een passende term voor de manier waarop Johnny Beerens (Oostburg 1966, Academie voor Beeldende Vorming Tilburg 1988-1993) te werk gaat. Op zijn buitengewoon fraaie website (www.johnnybeerens.nl) staan verschillende filmpjes die laten zien hoeveel tijd en aandacht hij besteedt aan het prepareren van materiaal. Denk bijvoorbeeld aan het zelf maken van papier: voor zijn laatste monumentale werk, het meer dan vier meter hoge ‘Oculus Maris’, gebruikte Beerens honderden lagen zelf geschept papier, alsmede tweehonderd etsen. Het papier is gemengd met materiaal van strand en zee, zoals schelpen en schelpengruis, fossiele haaientanden en stukken nylondraad van aangespoelde visnetten. In het ‘oog’ van het werk toont een beeldscherm filmopnamen van de zee in allerlei gedaanten, rustig en woelig, dichtbij Breskens en ver weg. Het is lastig om ‘Oculus Maris’ in een hokje te stoppen: Beerens zegt daarover: “Het werk laat zich moeilijk duiden. Is het een schilderij, een ets, een plastiek, een installatie? Ogenschijnlijke tegenstellingen tussen realisme en abstractie, tussen materieschilderij en ets, tussen tweedimensionaal en driedimensionaal, tussen monumentaal en minutieus, tussen traditioneel schilderij en conceptuele kunst, tussen het geëtste beeld en het virtuele pixelbeeld, tussen afbeelding van materie en werkelijke materie, worden in dit werk opgeheven en onlosmakelijk tot een eenheid gemaakt.” De tegenstelling tussen monumentaal en minutieus, die in dit werk dus schijnbaar is omdat Beerens zeer nauwgezet een complex en metershoog werk maakt, geeft aan hoeveel arbeid er in ‘Oculus Maris’ is geïnvesteerd. Johnny Beerens werkte er bijna drie jaar aan. Hij legde het hele proces vast op video en monteerde uit het materiaal zelf een documentaire van ruim veertig minuten, die onder andere vertoond is op het filmfestival ‘Film by the Sea’ in Vlissingen en tevens een aantal malen door Omroep Zeeland is uitgezonden.

Tentoonstelling Axel Anders dan de openbare werken in Oostburg en Breskens (en binnenkort Terneuzen) is ‘Oculus Maris’ niet toegankelijk voor publiek. Het is aangekocht door de firma Van der Straaten en staat in het hoofdkantoor van het bedrijf in Hansweert. Voor wie geen genoegen neemt met de uitgebreide documentatie op de website van Johnny Beerens en dit monumentale werk toch zelf wil bekijken, doet zich binnenkort een niet te missen kans voor in Axel. Vanaf 13 november tot en met 27 februari is er in het Museum Het Warenhuis een uitgebreid retrospectief van Beerens werk van de afgelopen tien jaar. Ook ‘Oculus Maris’ maakt daarvoor de oversteek terug naar haar geboortegrond. Tevens wordt in Axel de documentaire opnieuw vertoond. De tentoonstelling belooft zeer uitgebreid te worden en heeft behalve de tijdelijke ontsluiting van ‘Oculus Maris’ voor het publiek als bijzonderheid dat veel werk wordt bijeengebracht uit particuliere en bedrijfscollecties.

Jaargang 4 | september - december 2021

MUSEUM LAND VAN AXEL Foto’s: © Kotomi Yamamura, London

12.06.21 30.10.21 Vrij werk van Peter Gabriëlse, ontstaan door zijn werk als decorontwerper voor televisie en theater. Zijn kijkkasten zijn een spel van 2 schalen: oude objecten op ware grootte in een interieur schaal 1 op 20.

KIJKKASTEN PETER GABRIËLSE DECORS IN MINIATUUR

13.11.21 27.02.22

VERWACHT

JOHNNY BEERENS OPENINGSTIJDEN DI T/M VR 12.30-17.00 UUR | ZA 11.00-17.00 UUR | MARKT 2 AXEL | INFO@HETWARENHUIS.NL

WWW.HETWARENHUIS.NL 8

MUSEUM LAND VAN AXEL

MUSEUM LAND VAN AXEL MUSEUM LAND VAN AXEL

Symboliek en interpretatie Terwijl we dit schrijven komt er uit Noorwegen een enthousiaste stroom antwoorden op de door ons per mail gestelde vraag naar de religieuze wortels van zijn werk. Johnny Beerens meldt er terloops bij dat hij een plekje gevonden heeft aan een groot

In mijn werken ben ik op zoek naar dat wat altijd blijft, dat wat tijdloos is en tegelijkertijd getekend is door de tijd.

meer en dat hij genoeg brood heeft ingekocht om het een tijdje vol te houden. Vis vangt hij naar behoefte. Hij zegt er bij: “Nu ik dit schrijf realiseer ik me dat mijn dagelijks menu vooral bestaat uit brood en vis.” Beerens voegt er een smiley aan

Hij sluit aan bij de christelijke symboliek voor

toe. Het spreekt vanzelf dat het werk dat nu nog

zover die iets universeels zegt. Beerens zelf aan

in Breskens hangt, verwijst naar de tekst uit het

het woord laten, opnieuw over ‘Broden en Vissen’,

Nieuwe Testament waarin Jezus met vijf broden en

levert in dit verband veel op: “En dan de silo waarin

twee vissen een grote menigte kan voeden. Maar

ook een sterke verwijzing naar de wonderbaarlijke

Johnny Beerens laat zich niet vangen in een keurslijf

spijziging terugkomt. In eerste instantie een ode

van religieuze overtuigingen. Zit daar de glimlach?

aan de vruchten van de aarde. Als een soort relieken

Naar aanleiding van een ouder werk schrijft hij: “In

opgesteld in een enorme reliekschrijn waarvan de

mijn werken ben ik op zoek naar dat wat altijd blijft,

vorm is afgestemd op de vorm en structuur van

dat wat tijdloos is en tegelijkertijd getekend is door

het gebouw. Een samensmelting van de wereld

de tijd. De oerkracht van de natuur, de kringloop

van het graan in de silo, en de wereld van de

van het leven, leven en dood, de wisselwerking van

visserij in de haven waar de silo staat. Ik dacht

de getijden. De vruchten der aarde.

daarbij gelijk aan de aantallen van vijf broden en twee vissen die de betekenis van dit werk enkel

In een aantal werken associeer ik daarmee ook

maar zouden verdiepen i.p.v. een willekeurig

christelijke symboliek.” Een sterk voorbeeld van

aantal vissen en broden. Een directe verwijzing

deze symboliek is zijn wellicht beroemdste werk,

naar de wonderbaarlijke spijziging. Zonder dat het

de druppels op de watertoren van Oostburg. De

enkel bij een illustratie van dat Bijbelse verhaal

scheur in de toren, waar de druppels uit ontsnapt

is gebleven. Het is ook geen verhaal of anekdote

zijn, is qua beeldtaal heel goed vergelijkbaar met

die is uitgebeeld. Dat broodmandje is ook bewust

de scheur in de torso van de gekruisigde Christus

weggelaten. Ook hier zijn de broden en vissen uit

zoals die op talloze schilderijen is afgebeeld. Voor

het verhaal uitgewerkt tot zelfstandige beelden. Tot

veel toeschouwers zijn de druppels dan ook tranen,

metaforen van ons bestaan. Je kunt het ook op die

alsof het lichaam van de watertoren huilt, met

plek zien als een symbiose tussen de wereld van het

alle daaraan verbonden associaties. Beerens vindt

graan, het brood en de visserij zoals gezegd, maar

die interpretatie prima, maar wil zich er niet op

ergens door deze opstelling in deze gigantische

vastleggen. De christelijke beeldtaal lijkt in zijn

kast duidt het ook op het (eerlijk) verdelen van de

visie zelf een verwijzing naar een meer algemeen

vruchten der aarde en een bewustwording dat we

verhaal, een verhaal over land en vooral over zee,

daar behoedzaam mee moeten omspringen.”

over de getijden, over het brood van het land en de vis uit de zee, over ons leven, en ook over de dood.

Frank Blaakmeer

Jaargang 4 | september - december 2021

Kunstbende

Door Rob Bakker

De verhalen Je bent jong en je hebt een passie en dat begint soms al in de

Wij kunnen zelf ook best wat organiseren of in de klas vertellen.

brugklas. En dan hebben we het niet over muziek of The Voice Kids, maar veel breder over poëzie, taal, fotografie, beeldende kunst of ‘spoken word.’ Barbara Audenaert wordt door de jongeren wel ‘moeder van de Kunstbende’ genoemd en vertelt vol vuur over de manier waarop ze probeert jongeren met passie te ondersteunen om hun dromen waar te maken.

Kunstbende is een landelijke stichting en in Zeeland ondergebracht bij de ZB Bibliotheek van Zeeland, waar Barbara werkt. Het bekendste onderdeel van de activiteiten zijn de voorrondes voor een landelijke finale. “Maar,” benadrukt Barbara, “dat competitieelement is zeker niet het enige wat we doen. We werken met ambassadeurs, we organiseren workshops, coachingstrajecten en we hebben club Kunstbende. Het gaat niet alleen om de competitie waarmee de jongeren natuurlijk een podium krijgen, maar ook om het leren, anderen ontmoeten, elkaar inspireren.

Workshops Belangrijk is dat het steeds meer een traject wordt. Je kunt kennismakingsworkshops volgen. Dat proberen we heel lokaal te doen. Bijvoorbeeld samen met cultuureducatie Zeeuws-Vlaanderen en dan is er ook een workshop in Oostburg. Dat zijn kleine workshops die gegeven worden door Zeeuwse kunstenaars. In Coronatijd zijn er ook veel digitale workshops ontwikkeld en daar kunnen we natuurlijk landelijk in samenwerken. Daardoor hebben we afgelopen jaar wel dertigworkshops georganiseerd met ook grotere namen. Dus het aanbod is eigenlijk groter geworden. Ik verwacht in de toekomst een combinatie van kleine lokale workshops en landelijke digitale workshops.” Kunstbende werkt met negen categorieën, die heel divers zijn: taal, expo , fashion, dans, theater, muziek, dj, influencer en film. “De kracht van Kunstbende is ook de ontmoeting. Het laagdrempelige. Workshops van verschillende disciplines die elkaar ontmoeten tijdens de pauzes en elkaar inspireren. Steeds meer jongeren doen mee in meerdere disciplines. Dus uitwisselen, dingen aan elkaar laten zien en na afloop de gitaar erbij pakken. Er is dan heel veel synergie zichtbaar, dat is leuk om te zien. Grappig is het laatste jaar, waar wij ons i.v.m. corona steeds moelijker konden presenteren, dat jongeren zelf opstaan en zeggen: ‘wij kunnen zelf ook best wat organiseren of in de klas vertellen.’ Dus eigenlijk werden de gastlessen die wij niet mochten geven, overgenomen door jongeren die het jaar er voor al bij Kunstbende betrokken waren. Daarmee waren de Kunstbende-ambassadeurs geboren. En met hen ontwikkelen we nu nieuwe activiteiten.

Jaargang 4 | september - december 2021

Jongeren nemen zelf het initiatief Dit jaar organiseerden we bijv. talkshows over Kunstbende met interviews en gastoptredens voor en door jongeren en die hebben we via live stream vanuit podium De Piek in Vlissingen laagdrempelig opgezet. We hebben dat nu drie keer gedaan en dat is superleuk. Omdat de jongeren zelf het initiatief nemen en ook bijvoorbeeld zelf het format bedacht hebben. Ze doen dat dan zo een beetje als ‘first dates’ met eerst een barman. Het leuke is dat ze het zelf bedenken. Wij faciliteren dan, maar meer op de achtergrond. Kunstbende is niet zoiets als The Voice Kids. Dat enorme podium bieden wij niet, maar het is ook veel breder. Het gaat bij ons veel meer om makers. Wat je ook doet, je moet het zelf maken. Het is niet het liedje van een ander zingen. Als je dans

Coaching De jongeren die al meegedaan hebben met de

doet, dan zit het veel meer in de choreografie dan

voorrondes in Zeeland krijgen meer begeleiding.

alleen de dans uitvoeren. Dat geldt ook voor expo.

De winnaars (nummer 1, 2 en 3) krijgen een

Dat is de categorie waar foto, beeldende kunst en

coachingstraject. Gericht op iets dat zij specifiek

ontwerpen bij elkaar komt. Een voorbeeld is een

willen leren, of bijvoorbeeld werken met materialen.

meisje dat heel graag sneakers wil ontwerpen.

Bij fashion bijv. is er stof nodig die een jongere vaak zelf niet kan betalen. Wij hebben ook per categorie kunstcoaches, dat zijn experts op bepaalde gebieden die betaald worden om tijdens het traject vragen

In het totaal zijn er in Kunstbende ongeveer honderd jongeren die jaarlijks meedoen

van jongeren te beantwoorden (bijv. over kleding ontwerpen). Vanuit Kunstbende hebben we via een stagiaire in de fase van de voorrondes eigenlijk wel met iedere deelnemer direct contact. In onze laagdrempeligheid proberen we belemmeringen waar jongeren tegen aanlopen op

In het totaal zijn er in Kunstbende ongeveer

te lossen. Een stagiaire die direct contact met de

honderd jongeren die jaarlijks meedoen. Er zijn

jongere heeft. Een whatsappnummer waar je vragen

heel veel jongeren die jaren achter elkaar mee

kunt stellen. Het is vaak heel simpel, bijvoorbeeld het

doen. En vaak verbreden die hun interesse ook naar

vervoersprobleem. Als er iets in Middelburg plaatsvindt

andere categorieën. Ze willen graag weten wat die

en je woont in Hulst is het niet makkelijk om daar te

andere categorieën te bieden hebben en worden

komen als je geen ouder hebt die je kan brengen. En

ook op ideeën gebracht via de ontmoetingen

voor veel jongeren is Kunstbende maar een deel van

die ze via Kunstbende met andere jongeren

de tijd en energie die ze in hun passie stoppen. We

hebben. Maar het begint meestal met een lokale

proberen ze ook zoveel mogelijk door te verwijzen

kennismakingsworkshop. Per jaar organiseren we

naar bestaande circuits, zoals naar dansscholen. Het

per categorie drie workshops in iedere regio één.

netwerk dat we hebben, is dan heel belangrijk.”

13 Suzanne Krijger (20) Categorie taal Suzanne Krijger woont inmiddels in Tilburg, waar zij studeert. Zij vertelt zelf over haar passie voor taal het

Een kwetsbaarheid creëren

volgende: “Als net studerende geniet ik ervan door

die ruimte maakt voor hetgeen

‘spoken word’, woorden te kunnen geven aan alles wat

wat op dat moment gevoeld of

mij fascineert. Omdat we allemaal zoveel meemaken,

gehoord moet worden.

zijn die paar minuten op het podium voor mij de plek om de tijd even stil te laten staan. Ik wil mijn publiek meenemen langs de waarnemingen en details die ik nodig

komen.. Dit verhaal raakte hen, maar zette ook mij nog

vind om te vertellen, met als doel in de snelle tijd van

eens aan het denken. Na deze voorronde was ik verkocht.

nu, de waardering en liefelijkheid terug te vinden in de kleine, maar ook grote dingen waar ook ik als nog jonge

Ik ben niet meer gestopt met schrijven. Na de voorronde

student soms langs kan leven. Ik hoop op het podium een

van Kunstbende kreeg ik door hen de kans om op

kwetsbaarheid te creëren die ruimte maakt voor hetgeen

verschillende plekken op te treden. Ik leerde langzaam wat

wat op dat moment gevoeld of gehoord moet worden.”

ik leuk vond om te schrijven en wat ik zoal belangrijk vond om te vertellen. Die zoektocht ben ik nog steeds aan het

Mijn liefde voor taal

afleggen. Kunstbende heeft me aangezet tot het groeien

Over Kunstbende zegt zij: “Kunstbende is de plek waar

in het schrijven, maar nog het belangrijkste: ik heb mede

ik mijn liefde voor taal écht ontdekte. Ik was 15 toen

door hen een passie gevonden die ik nooit had willen

ik voor het eerst meedeed, wanneer ik net een jaartje

missen. Het motiveert me om verhalen zoals die van mijn

ondergedompeld was in de wereld van het theater. Ik zat

beste vriend, die ertoe doen, te vertellen. Om het publiek

op de Jeugdtheaterschool Zeeland, (de musical van groep

mee te nemen en in die paar minuten op het podium

acht vond ik zo leuk dat ik op les wilde) waar ik zo af en

de tijd stil te laten staan. Ik wil dat we echt naar elkaar

toe tijdens opdrachten in de lessen wat schreef, maar

kunnen luisteren.

een bewustzijn voor de liefde voor taal had ik nog niet. Tot een moment dat me nog altijd bijblijft: Mijn beste

Nu, een aantal jaartjes later, studeer ik aan de Academie

vriend kwam die tijd uit de kast, wat tot zijn spijt niet

voor Theater in Tilburg, waar ik ben begonnen aan

aanvaard werd in zijn familie. Ik schrok, want ik kon me

de opleiding ‘Docerend Theatermaker.’ De aanzet die

niet voorstellen dat zoiets in deze tijd nog gebeurde. Ik

Kunstbende vanaf dat eerste optreden gemaakt heeft,

heb veel gesprekken gehad over de situatie. Het raakte

heeft ervoor gezorgd dat ik ook op mijn opleiding

me vooral hoe weinig begrip er was voor hoe hij zich

de passie voor de taal, en mijn beginnende visie

voelde. En dat er maar weinig mensen waren die ook de

daarop, ontwikkel. Op school ben ik dan ook aan het

tijd namen om naar zijn verhaal te luisteren. Die realisatie

experimenteren met het combineren van spoken word

zette me aan tot het schrijven van een tekst over zijn

met theater.

coming out. Toevallig kwam de voorronde van Kunstbende die periode ook weer om de hoek...

Dit jaar deed ik voor het laatst mee aan Kunstbende, en won ik de voorronde ‘Taal’ voor het eerst. Ik vind het

Ik deed mee in de categorie ‘Theater’ voor de tweede keer,

geen mooiere manier dan mijn jaren bij Kunstbende af

maar wilde de tekst, ook wel ‘spoken word’ genoemd, die

te sluiten door in de finale te laten zien hoe ik vanaf

ik voor mijn beste vriend geschreven had toch ook wel

dat eerste optreden gegroeid ben, mijn verhaal met een

echt laten horen aan een publiek, dus ik deed mee in de

publiek te kunnen delen, en wie weet bij diegene in het

categorie ‘Taal.’ Ik had een aantal aanwezigen na mijn

publiek, die stiekem ook een passie heeft voor taal, een

optreden ontroerd en zag bij velen de tranen in hun ogen.

vuurtje te doen ontvlammen. Zoals Kunstbende dat ook

Ik had deze reactie van het publiek van geen kant aan zien

voor mij deed.”

Jaargang 4 | september - december 2021

Yael van der Puil (17) Categorie taal en expo Yael komt uit Colijnsplaat. Vorig jaar deed ze voor het eerst mee aan Kunstbende Zeeland, in de categorie expo. Dit jaar deed ze weer mee en nu in maar liefst vijf categorieën: expo, film, fashion, taal en influencer. Die laatste categorie heeft een wat ander verloop. Daarvoor zijn geen regionale voorrondes, maar je moet wel geselecteerd worden voor de finale. Yael heeft inmiddels gehoord dat ze tot de beste 12 deelnemers in die categorie behoort, gaat zij 2 oktober mee naar de finale waar zij dus meedoet in de categorie influencer. Ze deed mee met een zelfgemaakte podcast en moet daarvoor nieuwe afleveringen maken en daarmee ontwikkeling en groei (ook in kijkcijfers/ volgers) laten zien.

Sam Zegelink (20) Categorie Fashion Sam won op 18-jarige leeftijd de eerste prijs in de categorie fashion bij de Zeeuwse voorronde van Kunstbende in 2018. Ze maakte met haar bijzondere collectie een statement tegen de fast fashion industrie. Niet lang daarna volgde de landelijke finale waar ze weer op het prijzenpodium eindigde en een prachtige tweede prijs in ontvangst mocht nemen. Sam viel bij de jury en het publiek op met haar creatieve en duurzame ontwerpen en dat bleef na haar Kunstbende-avontuur ook voor de rest van de wereld niet lang onopgemerkt. De makers van het populaire tv-programma Hip voor Nop hadden Sam bij de finale in Amsterdam gezien en vroegen haar al snel daarna als nieuwe ontwerper voor het programma. Ook mocht ze de NPO YouTube serie Fashionhack presenteren. Inmiddels werkt ze hard én met succes aan haar eigen merk: Saint Muze. Voor Saint Muze recyclet en upcyclet ze allerlei vintage sportwear om daar

Sam viel bij de jury en het publiek op met haar creatieve en duurzame ontwerpen en dat bleef na haar Kunstbende-avontuur ook voor de rest van de wereld niet lang onopgemerkt.

toffe nieuwe items van te maken. Daarnaast is ze één van de kunstcoaches van Kunstbende Zeeland. (Potentiële) deelnemers aan Kunstbende mogen Sam om hulp vragen bij het ontwerpproces. Ze geeft ook regelmatig workshops en afgelopen jaar zat ze ook in jury van Kunstbende. Voor Zeeland is het fijn dat ze voorlopig nog wel even deel blijft uitmaken van de ‘Kunstbendefamilie’.

Tentoonstellingen t/m 05 sept

Domburg Speciaal - Een Wervelende Fotopresentatie

t/m 12 sept

The Vleeshal Opera

t/m 13 sept

Expositie Ex Voto van Folkert de Jong

t/m 17 sept

Zeeuwse Lichting 2020

t/m 19 sept

World Press Photo

t/m 19 sept

Mannenpak - modepresentatie

25 sept t/m 8 jan

Vanuit de Diepte

Domburg - Marie Tak museum - www.marietakmuseum.nl

Middelburg - Vleeshal - www.vleeshal.nl

Veere - Grote Kerk - www.grotekerkveere.nl

Middelburg - CBK Zeeland - www.cbkzeeland.nl

Middelburg - De Oostkerk - www.deoostkerk.nl

Middelburg - Zeeuws Museum - www.zeeuwsmuseum.nl

Centrum Beeldende Kunst Zeeland THE SUSPENSION OF DISBELIEF Joris Vermassen | 3 okt t/m 19 nov 2021 Vermassen bouwt zijn tentoonstelling op rond een aantal kortverhalen over geloof en ongeloof i.s.m, Hans de Ridder, Mohamad Abo Zarree en Suzan van Sighem. Diverse beeldverhalen vormen een verrassend geheel. The Suspension of Disbelief is een boeiende ervaring, voor wie zijn ongeloof laat varen. CBK Zeeland, Balans 17, Middelburg, www.cbkzeeland.nl

Grote Kerk Veere, Experience Grote Kerk Veere is meer dan een kerk alleen, het is een belevenis. Ontdek de Experience; hier beleef je spelenderwijs de geschiedenis van Veere. De kerk is daarnaast een platform voor cultuur: een podium voor muziek, beeldende kunst, dans en theater. Agenda & info: www.grotekerkveere.nl

Jaargang 4 | september - december 2021

De Zeeuwse componist Daan Manneke en ‘the questions’ Scan de QR-code met uw mobiel en bekijk zijn volledige, indrukwekkende CV

Charles Ives (1874-1954) componeerde in

De naam ‘Manneke’ is afgeleid van het Vlaamse mannekijn, paspop,

1906 het raadselachtige orkestwerk The Unanswered Question. In 2010 antwoordt Daan Manneke met zijn compositie:

waarvan dan weer het Franse

Answering the question. De volledig titel

woord mannequin is afgeleid.

van zijn werk is: Ciaconna/Answering the Question. De stukken van beide componisten zijn te horen tijdens de Najaarsserie van Het Zeeuws Orkest.

ij werd geboren op 7 november in 1939 in Kruiningen. Een grappig weetje: de naam ‘Manneke’

is afgeleid van het Vlaamse mannekijn, paspop, waarvan dan weer het Franse woord mannequin is afgeleid. Manneke komt uit een orthodox-protestants gezin. Een radio is niet in huis, wel een bijbel. De psalmen zijn dagelijkse kost. Al vanaf zijn prille jeugd is zingen de gewoonste zaak van de wereld. Zeeland is nog zonder hordes toeristen: een archipel van tegenstellingen en kleinschalige gemeenschappen.

Dit stuk de Ciaconna past naadloos in mijn archipelstukken, noem het mijn componeertechniek. Verschillende soorten muziek zijn als eilanden, die dicht bij elkaar gelegen zijn, bij elkaar betrokken, ze vermengen zich als het ware. Daaruit ontstaat iets nieuws.

Hij werd organist en componist en vervolgens docent aan het Conservatorium van Amsterdam. Vanaf 1986 docent compositie, een functie waarin hij een groot aantal leerlingen heeft opgeleid. Hij is vele malen onderscheiden voor zijn veelzijdige verdiensten.

Première in Nederland

Ives zet heel verschillende elementen naast elkaar, Ives

En hoe zit het nu met die twee stukken van Ives en

isoleert, hij houdt de trompet en de fluiten apart van

Manneke? Manneke componeerde in 2010 Ciaconna/

de strijkers. De muziek van de strijkers is tonaal, die

Answering the Question in opdracht van het Fonds

van de blazers atonaal. De blazers zijn onafgebroken

voor de Podiumkunsten. Het stuk is opgedragen aan de

veranderend bezig maar de strijkers gaan onverstoorbaar

dirigent Philippe Herreweghe.

door. Eigenlijk zou de trompet heel ergens anders moeten zitten, niet samen met de strijkers op het

De compositie is een evocatie voor/van het raadselachtige

podium. Ze zijn van elkaar verwijderd.

orkestwerk van Charles Ives The Unanswered Question, gecomponeerd in 1906. Ik vraag Daan Manneke om

Ook de Ciaconna van Manneke begint met een lage

uitleg. Bevlogen en in een waterval van voorbeelden

strijkersbaslijn. Maar dan gaat het anders. Het antwoord

probeert Manneke mij wegwijs te maken in zijn manier

van Manneke is dat er wél assimilatie en verbinding

van werken, zijn inspiratie.

mogelijk is. De blazers zijn wel unisono met de strijkers. De boodschap van Manneke reikt verder: “Kijk naar de

Manneke: “Dit stuk de Ciaconna past naadloos in mijn

wereld, zoveel nationaliteiten, in verbinding met elkaar.”

archipelstukken, noem het mijn componeertechniek. Verschillende soorten muziek zijn als eilanden, die dicht

De vraag en het antwoord zijn nog nooit eerder in

bij elkaar gelegen zijn, bij elkaar betrokken, ze vermengen

Nederland in één concert uitgevoerd. Een première, uniek

zich als het ware. Daaruit ontstaat iets nieuws.” Met een

om deze twee stukken achter elkaar te horen.

ander voorbeeld vertelt hij van een Zeeuw die zei: ‘Als de toeristen vertrokken zijn, zijn wij veranderd.’ “Assimilatie.

Daan Manneke en Het Zeeuws Orkest kijken er naar uit!

We vermengen ons of we isoleren ons, we doen niet mee.” Daarin zit de inspiratie van Daan Manneke.

Wietske Lelie

Jaargang 4 | september - december 2021

Vervolg tentoonstellingen t/m 26 sept

Oost West, Thuis Best

Zierikzee - Stadhuismuseum - www.stadhuismuseum.nl

t/m 30 okt

Kijkkasten

t/m 14 nov

Portretten door Zeeuwse meesters uit de Gouden Eeuw

Axel - Warenhuismuseum - www.hetwarenhuis.nl

12 sept t/m 24 april

Onthulling, kennis making met een collectie

13 nov t/m 27 feb

Johnny Beerens, overzichtstentoonstelling

Zierikzee - Stadhuismuseum - www.stadhuismuseum.nl

Domburg - Marie Tak museum - www.marietakmuseum.nl

Axel - Warenhuismuseum - www.hetwarenhuis.nl

Walcheren bevrijd en onder water 17 mei 2021 – 11 april 2022 Foto’s en verhalen. In oktober 1944 bombarderen de geallieerden de dijken van Walcheren om de bezetter te verjagen. Het duurt meer dan een jaar voordat het water weg is. De Souburgse fotograaf A.G. Kruithof heeft het dorpsleven tijdens de inundatie vastgelegd. Foto’s van veerkrachtige Zeeuwen tussen eb en vloed. Verhalen van ooggetuigen brengen de beelden tot leven. www.muzeeum.nl

Dichterbij Jan Heyse 25 september 2021 t/m 6 juni 2022 Jan Heyse (1882-1954) is een veelzijdige Zeeuwse kunstenaar. Op zoek naar perfectionisme in zuivere lijnen, maakt hij sfeervolle werken met een link naar Zeeland. De tentoonstelling bestaat uit verschillende portretten, stadsgezichten en landschappen in allerlei technieken. Vooral de werkschetsen geven een duidelijk inzicht in Heyses werkwijze en verlangen naar perfectie. www.zeeuwsmuseum.nl

Christianne Stotijn Niet alleen de intrigerende stukken van Ives en Manneke zijn te horen tijdens de najaarsconcerten. Het Zeeuws Orkest pakt uit met nog drie bijzondere werken en een soliste van wereldformaat: de mezzosopraan Christianne Stotijn.

ver Christianne Stotijn is heel veel te vertellen. Ze zong al in alle grote concertzalen ter wereld

en werkte samen met de meest vooraanstaande dirigenten. Te veel om op te noemen. Maar Christianne heeft nog een andere kant. Op haar website (www. christiannestotijn.com) staan prachtige, veelal ontroerende verhalen over de plekken waar ze optrad. Ga er voor zitten, lees ze en laat u meevoeren in de bijzondere wereld van Christianne Stotijn. Het Zeeuws Orkest is heel erg trots en blij met Christianne. Zij is soliste in Sheherazade van Ravel. Al met al worden het heel bijzondere concerten door de programmakeuze, de soliste en de ‘questions’ van Ives en Manneke. Maar ook bijzonder omdat het orkest dan weer na 1,5 jaar in volle bezetting op het podium te zien en te

Vr. 26 nov. 20.00 uur Terneuzen, Scheldetheater

Za. 27 nov. 20.00 uur Goes, Theater de Mythe

Zo. 28 nov. 15.30 uur Middelburg, Zeeuwse Concertzaal

Programma: • Debussy Six Épigraphes Antiques • Ravel Sheherazade, soliste Christanne Stotijn

horen is. De Sheherazade maar ook de Six Épigraphes Antiques van Debussy en Tot und Verklärung van Richard Strauss vragen om een heel grote bezetting. Twee harpen, celesta, extra houtblazers en veel slagwerk. Dat wordt genieten!

Pauze

• • •

Ives The Unanswered Question Manneke Ciaconna/Answering the Question Strauss Tot und Verklärung

Dirigent: Ivan Meylemans www.zeeuwsorkest.nl Jaargang 4 | september - december 2021

De deelnemers en de jury van het concours van 2019

Aanmelding geopend voor het Muziekconcours voor de Zeeuwse Jeugd Ben je jonger dan 20 en speel je een klassiek muziekinstrument of zing je klassieke werken? Wil je ervaring opdoen met het deelnemen aan een concours en het optreden op een muziekpodium? Meld je dan aan voor het Muziekconcours voor de Zeeuwse Jeugd (voorheen het Eastman Muziekconcours). Het concours wordt in 2022 voor de 15e keer georganiseerd door de Vereniging van Vrienden van Het Zeeuws Orkest. Op zaterdag 5 maart 2022 zijn overdag de voorrondes in Middelburg. Een deskundige jury, bestaande uit bekende mensen uit de klassieke wereld, kijkt welke deelnemers door kunnen naar de finale. Deze wordt twee weken later, op zaterdagavond 19 maart 2022, gehouden in de Zeeuwse Concertzaal in Middelburg. Wil je meer informatie of wil je je aanmelden? Mail dan naar: vriendenhzo@outlook.com

Column architectuur

Prachtig modernisme in desolaat landschap I

n 1998 wijdde de PZC een groot

een mooi modernistisch grotendeels

artikel aan het in dat jaar opgeleverde

wit gebouw dat neerkijkt op de resten

nieuwe hoofdkantoor van het Openbaar

van ons consumentengedrag.

Lichaam Afvalverwijdering Middenen Noord-Zeeland kortweg OLAZ.

Dominante pui

Het bijzondere gebouw, ontworpen

Weinig mensen zien het gebouw van

door de Zeeuwse architect Levien

de andere kant. De weg die erlangs

de Putter, viel niet meteen in de

leidt loopt dood en nodigt niet uit.

smaak, al was het maar vanwege de

Wie zich niet laat weerhouden, zal

volgens de PZC ‘desolate industriële

ontdekken dat het gebouw niet alleen

omgeving’. Afvalverwerking in het

wit is, maar vooral ook gemaakt is

Sloegebied, lelijker kan je het niet

van baksteen. Een dominante pui,

krijgen zou je zeggen. Aan het ontwerp

die zowel aan de zijkanten als aan

van De Putter lag het niet: in de

de bovenkant uitsteekt en dus iets

architectuurprijsvraag van de PZC en

te groot lijkt, vormt een fraaie grote

de stichting Het Zeeuwse Gezicht van

rechthoek waarin, nog fraaier, op

een jaar later werden de 10 inzenders

steeds wisselende wijze rechthoeken

die het nieuwe gebouw het lelijkste van

zijn uitgespaard. In de PZC van 29 juli

Zeeland vonden ruimschoots overklast

1998 noemt De Putter de overstekende

door de 68 die het juist het mooiste

baksteengevel een ‘schilderij rond het

Het dak van de hal is speels schuin.

gebouw vonden. Levien de Putter werd

thema afval.’ Aan de rechterzijde, de

Tussen het gebouw en de industriële

daarmee winnaar van de prijs voor

kant die wijst naar de ingang van de

pijpen van de Zeeland Refinery even

de beste architectuur in de categorie

stort, is de gevel afgebrokkeld. De

verderop, ligt op dit moment een

‘overig’ (lees: ‘geen woning’).

bakstenen pui verbergt een rechthoekig

braakliggend stuk grond. Hoe passend

deel van het gebouw. Het andere

dat het is ingezaaid met klaprozen en

Veel Zeeuwen zullen het gebouw, dat

deel, dat L-vormig is, vormt door de

zonnebloemen! Het maakt de orchidee

tegenwoordig ‘bewoond’ wordt door het

witte glad gestucte buitenmuren een

die architect Levien de Putter in deze

afvalverwerkingsbedrijf Indaver, hebben

mooi contrast. Beide delen worden

woestijn plaatste net iets minder

opgemerkt. Wie zijn afval wegbrengt

gescheiden door een centrale hal, die

eenzaam.

naar de milieustraat van de gemeente

aan de buitenkant door veelvuldig

Borsele kan het niet missen: daar staat

gebruik van glas heel lichtvoetig lijkt.

Frank Blaakmeer Jaargang 4 | september - december 2021

agenda

Agenda september 2021 t/m 19 sept

World Press Photo tentoonstelling | Middelburg, Oostkerk | www.deoostkerk.nl

t/m 04 sept

Zeeland Nazomerfestival 2021 | Middelburg | www.theaterzeelandia.nl

t/m 03 sept

Spuug van God | Kats | www.theaterzeelandia.nl

t/m 04 sept

Grenspaal 369 | Sluis | www.theaterzeelandia.nl

t/m 04 sept

Valavond | Serooskerke SD | www.theaterzeelandia.nl

04 en 05 sept

Open Atelierroute Tholen & Sint-Philipsland | Gemeente Tholen | www.cultuurpleintholen.nl

05 sept

Brunsvik String Trio | Middelburg, Zeeuwse Concertzaal | www.zeeuwseconcertzaal.nl

05 sept

Jobine Siekman cello en Valentina Toth piano | Vlissingen, St. Jacobskerk | www.concertenvlissingen.nl

11 sept

Glanzende geheimenis - 150 jaar P. C. Boutens | Middelburg, Zeeuwse Concertzaal | www.zeeuwseconcertzaal.nl

12 sept

Serafino String Trio | Vlissingen, St. Jacobskerk | www.muziekpodiumzeeland.nl

15 t/m 19 sept

Jazz by the Sea | Domburg | www.jazzbythesea.nl

16 sept

Tis Hier Geen Hotel | Rilland, Dorpshuis | www.podiumreimerswaal.nl

16 sept

Adriaan van Dis | Terneuzen, Porgy en Bess | www.porgyenbess.nl

17 sept

Camerata Trajectina - Treur Nederland! | Middelburg, Zeeuwse Concertzaal | www.zeeuwseconcertzaal.nl

18 sept

Jan Rot / Hans Vandenburg | Groede, Grote Kerk | www.grotekerkgroede.com

18 sept

Dostojevski Kwartet Noordgouwe, Driekoningenkerk, 20.00 uur Het aanstormend internationaal talent op het gebied van strijkkwartet brengt het programma ‘Haydn, Schubert, Sjostakovitsj: Unieke pioniers van het strijkkwartet’. Strijkkwartetten van Joseph Hadyn (opus 74), Dimitri Sjostakovitsj (nr.5 opus 92) en het geliefde Rosamunde (D.804) van Franz Schubert. Een must voor elke muziekliefhebber. Kijk alvast op: www.dostojevskikwartet.nl | www.kmsd.nl

ZA/ZO 18 en 19 sept

Kunst Fietsroute Middelburg Breng dit weekend, tussen 11.00 en 17.00 uur, met de fiets een bezoek aan 30 kunstenaars die in ateliers en (beelden-)tuinen net buiten de Veste van Middelburg exposeren met een gevarieerd kunstaanbod. Locaties zijn herkenbaar aan de Kunst- en Cultuurroute vlag. Download informatie op www.fietsroute.kunstroutemiddelburg.nl | www.kunstroutemiddelburg.nl

19 sept

Stephanie Proot piano solo | Vlissingen, St. Jacobskerk | www.concertenvlissingen.nl

19 sept

Marietta Petkova | Terneuzen, Porgy en Bess | www.porgyenbess.nl

19 sept

‘Another Koek’ Een concert door Knuijt en Dellebeke met cd-presentatie Middelburg, Zeeuwse Concertzaal, 15.30 uur ‘Another Koek’ is de eerste cd van het duo Knuijt en Dellebeke. Moeder Cora Dellebeke, slagwerk en zoon Stefan Knuijt, bastuba. Een ‘weinig alledaagse’ presentatie. De titel ‘Another Koek’ is ontleend aan een uitspraak van voetbaltrainer Louis van Gaal, maar keert ook terug in ‘That’s Another Koek’ van de Zeeuwse componist Kees Nijsse. Op het programma verder J.S. Bach, Martijn Padding en Stefan Knuijt. www.zeeuwsconcertzaal.nl

22 t/m 30 sept

Nieuwe literaire serie ‘zeevonken’ met Adriaan van Dis, Oek de Jong en Jan Brokken Middelburg, de Oostkerk Zeevonken is een nieuwe literaire serie in de nazomer van 22 tot en met 30 september waarbij schrijvers en musici hun licht laten schijnen over eb en vloed van het leven, over een oude, veranderende en nieuwe wereld. Organisatie De Oostkerk en De Drukkery. Met onder meer Adriaan van Dis, Oek de Jong, Jan Brokken, Delphine Lecompte, Frénk van der Linden, Josephine Rombouts en vele anderen. Zie de agenda voor alle vijf Zeevonken www.deoostkerk.nl

22 sept

Zeevonken: een avond met Adriaan van Dis & gasten | Middelburg, Oostkerk | www.deoostkerk.nl

23 sept

Rayen Panday | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

24 sept

Zeevonken: boekpresentatie Lo van Driel | Middelburg, Oostkerk | www.deoostkerk.nl

25 sept

Stef Bos - Bloemlezing | Middelburg, Oostkerk | www.deoostkerk.nl

WAT IS ER VANDAAG, MORGEN, VOLGENDE MAAND TE DOEN IN ZEELAND? Altijd actueel en volledig met een wekelijkse nieuwsbrief. Zeeuwse Cultuur Agenda online. www.zeeuwsecultuuragenda.nl

Jaargang 4 | september - december 2021

- Advertorial -

Liefde voor kleding en elkaar

‘Duurzaam shoppen bij deeltwee én ook nog eens voor het goede doel’ Wouke Dorst, initiatiefnemer van deeltwee, heeft inmiddels een flinke groep vrijwilligers en een mooi groot pand in de binnenstad gevonden. Half juni opende wethouder Cees Pille van Gemeente Goes de winkel in de Gasthuisstraat.

“Kleding kopen is ontzettend leuk. Er goed uitzien geeft zelfvertrouwen. Af

Het Vergeten Kind

en toe iets nieuws kopen voor jezelf geeft een goed gevoel. Maar wat mag

Tot slot zet deeltwee zich in voor Stichting Het Vergeten Kind. Nederlandse

dat kosten? En dan bedoel ik dat niet alleen financieel. Onze kleding wordt

kinderen behoren tot de gelukkigste kinderen ter wereld, maar helaas geldt

vaak onder nare omstandigheden gemaakt. Ten koste van ons milieu en

dit niet voor alle kinderen. Duizenden kinderen in Nederland kunnen niet

andere mensen. Er is wereldwijd nog steeds slavernij en kinderarbeid, ook

meer thuis wonen. Ze zijn verwaarloosd of mishandeld, gevlucht voor

in de kledingindustrie. Daarbij hebben we met z’n allen veel kleding over.

geweld of uit huis geplaatst. Die trauma’s laten diepe sporen na. Stichting

deeltwee wil je dan ook inspireren om kleding te hergebruiken. Snuffelen

Het Vergeten Kind geeft die kinderen een stem en vertelt hun verhaal.

naar tweedehands kleding waar een ander misschien niet meer blij mee is, maar jij juist wel! En omdat de prijzen veel lager liggen, houd je nog geld over ook.” Goede doelen Als stichting wil deeltwee geen winst maken, maar de opbrengst doneren aan goede doelen (ANBI en CBF erkend) die moderne slavernij tegengaan en opkomen voor kinderen en daklozen. Hierdoor levert deeltwee een bijdrage aan duurzaamheid, een betere wereld én verbinding. Een van die doelen is IJM. Het onrecht waar International Justice M ission tegen strijdt, raakt ons. Zeker als het gaat om kinderarbeid en moderne slavernij, wat helaas ook voorkomt in de mode-industrie. IJM pakt dat onrecht bij de bron aan, onder andere met gerichte en succesvolle bevrijdingsacties. Sheltersuit

Doneer je kleding (en slaapzakken)

Met een ingenieuze jas mét slaapzak heeft Bas Timmer, de jonge

Wouke: “Vanaf het eerste social mediabericht zijn we overspoeld met

gedreven ontwerper achter Sheltersuit, al duizenden daklozen geholpen:

enthousiaste reacties en is er volop dames-, heren- en kinderkleding

“We ontwikkelden de Sheltersuit als een kortetermijnoplossing voor een

gedoneerd. Sinds half juni hebben we al duizenden klanten begroet, zo

groot probleem. Het lost het daklozen- en vluchtelingenprobleem niet

leuk! Kom je ook snuffelen tussen alle mooie items? En ruim je binnenkort

op, maar voorkomt wel dat mensen op straat doodvriezen. Wij geloven

je kast op, denk dan zeker aan deeltwee.”

dat ieder mensenleven telt en daarom heeft iedereen het recht op deze kleine schuilplaats als dat nodig is.” In de winkel van deeltwee kan je ook

Gasthuisstraat 16, Goes | Tel. 06 1972 99 33 | www.deeltweegoes.nl

slaapzakken doneren die Sheltersuit goed kan gebruiken!

Volg ons ook op Instagram en Faceebook!

25 sept

Blackberry Blossom Bluegrass Band | Terneuzen, Porgy en Bess | www.porgyenbess.nl

Sgt. Pepper’s lonely cello band - Cello Octet Amsterdam

26 sept

Middelburg, Zeeuwse Concertzaal, aanvang 15.30 uur Cello Octet Amsterdam speelt in dit bijzondere programma de muziek van een van ’s werelds bekendste popalbums: Sgt. Peppers Lonely Hearts Club Band van The Beatles. Lucy in the Sky with Diamonds of A Day in the Life laten klinken op acht cello’s? Een enorme technische en artistieke uitdaging. www.zeeuwseconcertzaal.nl

26 sept

Rietveld Ensemble | Vlissingen, St. Jacobskerk | www.muziekpodiumzeeland.nl

26 sept

trio Menestras | Terneuzen, Porgy en Bess | www.porgyenbess.nl

28 sept

Margot Vanderstraeten | Terneuzen, Porgy en Bess | www.porgyenbess.nl

29 sept

Zeevonken: muzikale lezing met Jan Brokken & pianist | Middelburg, Oostkerk | www.deoostkerk.nl

29 sept

Stef Bos solo | Rilland, Dorpshuis | www.podiumreimerswaal.nl

29 sept

Operasi Batavia | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

30 sept

Waylon - Theatertour | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

de kleinste bioscoopzaal van nederland Achter de Houttuinen 28 Middelburg

cinemamiddelburg.nl/club

WWW.ZEEUWSECULTUURAGENDA.NL Jaargang 4 | september - december 2021

Rimpelingen: Brieven uit Zeeland Een lichtvoetige voorstelling over zware zaken “Janny vertelt, ze weet, ze leeft daar ... eigenlijk nog steeds, Daar, wat eigenlijk hier is ... hier In deze kamer waar wij nu praten ... hier lag hij ... Jaap”

an het woord is Anna de Bruyckere. Ze vertelt hoe Janny vertelt. Dat lijkt dubbelop, maar in

de vorm die het theaterstuk ‘Rimpelingen’ binnenkort zal krijgen, is het vertellen van Anna de dichterlijke laag die de verhalen van Janny, en met haar vele andere ouderen uit het Zeeuwse, tot klinken brengt. Naast de stem van Anna is er de muziek van Christian Blaha. Stem en muziek vormen een poëtisch zoeken naar wat in vele brieven is verteld. Over corona en hoe de pandemie het leven van oudere mensen raakte. De voorstelling ‘Rimpelingen’ gaat in oktober in première. Hoe kwam die voorstelling tot stand? Anna de Bruyckere en Christian Blaha

In het begin gevoelens van angst maar ook boosheid

Er zijn door 52 mensen in totaal 128 documenten aan de initiatiefnemers van ‘Rimpelingen’ geschreven. Er zijn dus mensen die meerdere keren geschreven

Christian: “Met het wegvallen van de normale

hebben en die de deelname aan het project zelfs zagen

activiteiten, rond eind maart vorig jaar, zijn we wat

als een buitengewoon zinvolle taak om materiaal te

vrijblijvend gaan sparren rond de vraag: ‘wat willen we

leveren voor de voorstelling. Dit verklaart waarschijnlijk

hiermee en wat kunnen we hiermee?’ Het eerste idee

ook dat er veel bijdragen kwamen die helemaal niet

kwam als ik me goed herinner van Anna.”

negatief waren, of die zelfs getuigden van blijdschap.

Anna: “Ja, ik was in het begin heel erg overvallen

Anna: “Door zelf te schrijven over je ervaringen

door gevoelens van angst, maar ook boosheid. Ik werd

ontstaat een vorm van reflectie die voor iedereen heel

woedend van de gedachte dat we in dit polderland de

waardevol is. Zelfs het neurologisch effect van schrijven

verpleeghuizen gewoon maar op slot doen en dat de

met de hand op papier speelt een rol bij de regulatie

mensen daar geen enkele inspraak hebben. En hoewel

van emoties en bij het vormen van herinnering. Een

het niet om mijn opa en oma ging, zijn het wel onze

goed voorbeeld is de mevrouw uit Aardenburg die ons

opa’s en oma’s. En die hebben we de kans ontnomen

schreef over een gelegenheid waar ze met mondkapjes

om zelf te kiezen: wil ik het risico lopen om besmet

op zaten te kaarten. Een paar weken later schreef ze

te raken en zodoende mijn dierbaren zien, of wil ik in

nog een brief waarin duidelijk werd dat bij haar het

isolement om geen risico te nemen? Die keuze is ze

reflectieproces gewoon is verder gegaan. In de tweede

ontnomen.”

brief vertelde ze nog meer over wat het leven voor haar de moeite waard maakt. Ik word heel blij van de

Christian: “Aanvankelijk was het onze bedoeling om

wetenschap dat het brievenproject mensen de kans

de mensen in verzorgingshuizen te bezoeken, om ze

heeft gegeven om die reflectie te bereiken en dat ze

de vraag te stellen wat ze ervan vonden en hoe ze er

daarbij het gevoel hadden gehoord te worden. Omdat

mee om konden gaan. Maar dat was halverwege het

er iemand aan de andere kant zat en ze het idee

jaar echt een brug te ver. De huizen zaten niet alleen

hadden dat er iets moois gebeurde met hun brieven.”

op slot, maar wilden ook rust. Toen zijn we op het idee gekomen om mensen te vragen om ons brieven te schrijven.” Anna: “Tegelijkertijd ontstond er een verbreding van de discussie, waardoor we wegraakten van de aanvankelijke wortel van het project. Het ging niet alleen meer over de tehuizen. Er ontstond een maatschappelijke dynamiek rond de stereotypering van de leeftijdsgroep 70+. Denk bijvoorbeeld aan de seniorenuren in de supermarkt, een prachtig idee dat echter ook iets betuttelends heeft. Ouderen werden zelfs aangesproken wanneer ze zich buiten de seniorenuren in de supermarkt vertoonden.”Er zijn mensen die meerdere keren geschreven hebben

Jaargang 4 | september - december 2021

Advertentie?

Alleen is iets anders dan eenzaam Over het algemeen zijn de brieven positief van toon. Mensen lijken zich vooral voorgenomen te hebben om er maar het beste van te maken en zelfs nieuwe kansen te ontdekken in deze ongewenste situatie. Het is bijvoorbeeld niet zo dat er veel eenzaamheid uit de bijdragen naar boven komt. “Alleen zijn wordt wel eens benoemd, maar dat is iets anders dan eenzaam,” zoals Christian opmerkt. “Sommige Zeeuwse ouderen, zoals Janny uit het openingscitaat, deelden wel ingrijpende levensgebeurtenissen in hun brieven. Toch is het heel interessant om te zien hoe de brieven weinig weergeven van de angst en de boosheid waarmee het project begon. Wat daarbij misschien wel een rol heeft gespeeld is dat de inzending vorig jaar september al is gesloten. Er is in de brieven ook nauwelijks sprake van de polarisatie die het gesprek over corona en de maatregelen zo is gaan domineren.”

Een echte Zeeuwse productie

Blaha (Middelburg, 1972), die al eerder met Anna

Gaat ‘Rimpelingen’ over corona? Ja en nee. Corona

samenwerkte, kan als componist putten uit een ruime

is de lens die de zaak op scherp stelt: het gaat om

ervaring met een breed palet van muzieksoorten. De

de marginalisatie van senioren in onze samenleving.

productie is in handen van Joyce Pijnenburg. Naast

‘Rimpelingen’ is een echte Zeeuwse productie. Het

kleinere sponsoren en partners treden VSB en Prins

is een dialoog met oudere Zeeuwen, gevoerd door

Bernhard Cultuurfonds op als hoofdsponsors. In de

Zeeuwse kunstenaars. Die is begonnen met een

laatste fase voor de première, die (ijs en weder en

oproep om brieven te schrijven en de sfeer van

corona dienende) zal plaatsvinden op 3 oktober in de

‘gesprek’ ligt nog steeds in het hart van het project.

schouwburg van Middelburg, zal door regisseur Stefan

De voorstelling verbeeldt feitelijke en interne dialogen

Perceval uit Turnhout nog gewerkt worden aan de

van Anna met de briefschrijvers en de generatie

mise-en-scène.

70+, hetzij met de geschreven brief als basis, hetzij op grond van een persoonlijk gesprek dat op het

Het duo speelt niet alleen in openbare theaters. Het

schrijven van de brief is gevolgd. De muziek van

zal ook besloten voorstellingen verzorgen, onder

Christian is meer dan omlijsting. Hij voelt aan op

andere voor ouderen en hun maatjes in samenwerking

welke muzikale vertaling de toon van de tekst moet

met zorginstellingen, en voor studenten Social Work

krijgen. De brieven zijn inmiddels aangeboden aan het

van de HZ. Elke voorstelling zal worden besloten

Zeeuws Archief, dat had gevraagd om ervaringen rond

met een nagesprek met de toeschouwers. En om het

corona en de lockdowns vast te leggen.

gesprek ook na de speelperiode te kunnen voortzetten wordt een digitale dialooghandleiding ontwikkeld voor

Niet alleen in theaters

jong en oud. Op de website www.rimpelingen.eu zijn

Anna de Bruyckere (Middelburg, 1987), bekend

nu alvast interviews te beluisteren met briefschrijvers.

als dichter, spreker en filosoof, is de artistiek leider van de productie. Initiatiefnemer Christian

Frank Blaakmeer

Speellijst

20 september 14.30 uur |

Zeeuws Archief, Middelburg, try-out

(voor aanmelding zie www.rimpelingen.eu)

3 oktober 15.00 uur |

Stadsschouwburg Middelburg, première

10 oktober 14.30 uur |

’t Kerkje van Ellesdiek, Ellewoutsdijk

16 oktober 14.00 uur Martha Hofmannzaal van de Sint Anna B&B, Yerseke (voor aanmelding zie www.rimpelingen.eu)

17 oktober 15.00 uur |

Scheldetheater, Terneuzen

24 oktober 15.00 uur |

De Mythe, Goes Jaargang 4 | september - december 2021

Fruitmuseum

De waarde van een museumbezoek is appels met peren vergelijken Het Fruitteeltmuseum is appels én peren vergelijken.

Zeeland kent veel kleine musea. De Zeeuwse Cultuur Agenda wil graag ook aan deze kleine musea aandacht schenken. Dit keer het Fruitteeltmuseum in Kapelle. Op een zaterdagmorgen eind juli in het Fruitteeltmuseum in Kapelle doet een man die geheel in plastic gehuld is vanwege de regen, het tuinhek open. Lopend naar de ingang tussen de 170 rassen appels, peren en pruimen vraag ik naar zijn mooiste fruitboom. Het is de hoogstam appelboom, midden in het pad. Helaas worden er geen hoogstambomen meer gekweekt, te moeilijke oogst en te veel kosten. Tussen al die laagstam zie ik ook kersen en verschillende soorten klein fruit. De bramen zijn jammer genoeg nog net niet rijp.

Ik ben op het goede adres in Kapelle om alles te weten te komen over snoeien en telen en hoe er vroeger gewerkt werd in de fruitteelt. Het museum is dicht tot 13.00 uur. Geen probleem, ik kijk wat rond en praat met de inmiddels drie aangekomen vrijwilligers, die hier al jaren werken. Nu is dat niets bijzonders want in het museumwezen werken duizenden vrijwilligers. Vooral bij de kleine musea drijft het voortbestaan op de inzet van deze enthousiaste mensen.

geeft dit keer de vloer aan de man ‘Van der Have’. In 1879 is het bedrijf ‘boomkwekerij, zaaihandel en plantenveredeling’

Eline de Jong, docent tekenen, die met de trein

opgericht, is hofleverancier vanaf 1956 en heeft het de

van 7 uur uit Schiedam naar Kapelle komt, vertelt

Koning Willem I-prijs voor ondernemerschap in 1980

mij hoe ze haar werk in de tuin combineert met

gekregen. Eén van de twee vrijwilligers heeft in 1962 als

het tekencafé in de middag. Ze heeft zo’n twintig

stagiair bij Van der Have gewerkt. De werknemers van toen

cursisten uit de wijde omtrek sinds de oprichting

spraken over het ‘Van der Have-gevoel’. Hij was een zeer

in 2017.

vooruitstrevende man op personeelsgebied.

De twee mannen vertellen over de geschiedenis van

Adri Kloosterman leidt mij persoonlijk rond in het nog

de fruitteelt. De thema- en expositieruimte, waar

steeds dichte museum. Kloosterman was in zijn werkzame

wisselende tentoonstellingen worden georganiseerd,

tijd onder andere betrokken bij de gewassenbescherming en hij was adviseur bij de chemische en biologische fruitteelt. Daarnaast onderzocht hij de tolerantie van planten bij kwelwater en de vermeerdering en resistentie van nieuwe gewassen. Met veel aandacht heb ik geluisterd naar zijn verhalen. Al die voorwerpen en verhalen vormen samen het geheugen van de streek waar het museum trots op kan zijn. Zo worden er verbindingen gemaakt tussen generaties, cultuur en wetenschappen. Dit museumbezoek daagt me uit. In de banken van de veiling probeer ik een goede koop appels en peren waar te maken. De oude veilingklok draait, de digitale veilingmeester prijst het fruit aan en ik bied. Jammerlijk mislukt, te laag geboden. Aan de kunstboom in het museum hangt een appel met een rode knop. Door een druk op die knop kom ik veel te weten over de appeloogst, de bloei, groei en snoei. Ook kan ik mij inschrijven voor een cursus snoeien of mee doen aan een fiets- of wandeltocht door de boomgaarden rondom Kapelle onder leiding van een gids.

Jaargang 4 | september - december 2021

TICKETS & INFO CCXL.NL

THEATERAGENDA

6 NOV 2021

DE VERRUKKELIJKE KINDERBAKSHOW (6+)

13 NOV 2021

10CC

14 NOV 2021

SIMON & GARFUNKEL THROUGH THE YEARS

27 NOV 2021

PEPERNOTENPRET (2-7 JAAR)

et Festival van Zeeuwsch-Vlaanderen rangschikt zich al vele jaren met

trots tussen de bekende klassieke muziekevenementen in West-Europa en geniet een grote reputatie in binnen-en buitenland. Tevens is het festival van vaste waarde op de Zeeuwse Cultuur agenda. Van 1 t/m 20 oktober zorgen maar liefst 220 musici van nationaal en internationaal topniveau ervoor dat u de klankschoonheid van klassieke muziek live kunt beleven tijdens de 33e festivaleditie. We creëren een concertzaal achter de dijken in heel de regio Zeeuws - Vlaanderen waar u kunt ontdekken hoe modern klassiek muziek kan zijn...U bent van harte welkom. www.festival-zvl.nl

Ik noem nog drie bijzondere voorwerpen uit dit museum 1. De twee en een halve meter lange houten

Dit museum bevat een verzameling van

ladder, aan het plafond in de gang, waarop

betekenisvolle gebruiksvoorwerpen, verhalen

jongetjes het fruit moesten plukken in de

en inzicht in de fruitteelt van vroeger en nu.

hoogstambomen. De ladder rijkte namelijk langs de buitenste takken naar de top. Met volwassen plukkers zouden de takken te zwaar belast worden en breken.

Verzamelen, bewaren, beheren, en presenteren is de kerntaak. Het is de schatkamer van objecten, en verhalen van nationale, regionale en lokale betekenis. Musea worden opengesteld voor een breed

2. In de Wanmolen (Windmeule) worden

publiek en geven bekendheid aan de materiële en

kruisbessen en blad gescheiden. De

immateriële getuigenissen van de mens en zijn

bessen, gebruikt als pectine, worden

omgeving. Dat naast de grote musea ook deze

met leren handschoenen met blad en al van de doornen takken geritst en in de bak gestort. Je draait aan het wiel van de Wanmolen en binnenin komt een luchtstroom op gang om het werk te doen.

kleine musea (vaak niet gesubsidieerd) kunnen bestaan, doet voor beide niets af aan de taak die ten dienste staat aan de samenleving en haar ontwikkeling. Het is te prijzen dat in deze snel veranderende samenleving, het Fruitteeltmuseum haar doel hoog houdt en voor vele schoolklassen, jeugd en belangstellenden haar deuren open blijft

3. Een andere uitvinding is de appelsorteermachine. Ari zet het werktuig aan en demonstreert hoe de puffende, schuddende lopende band, de appel in het

zetten. Hierin zijn echt de appels niet te vergelijken met de peren!

Cisca van Dijk

juiste gat laat lopen.

Jaargang 4 | september - december 2021

agenda

Agenda oktober 2021 01 okt

Brederode, Scholten en Glerum | Middelburg, De Spot | www.muziekpodiumzeeland.nl

01 okt

Michelle David & The true-tones | Middelburg, De Oostkerk | www.deoostkerk.nl

01 okt

Peter Beets Electric Band | Terneuzen | www.porgyenbess.nl

01 okt

René van Meurs | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

01 okt

René van Meurs | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

01 okt

Het Zeeuws Orkest in drie gedaantes Middelburg, Zeeuwse Concertzaal, 20.00 uur Het Zeeuws Orkest geeft een concert in drie samenstellingen. Eerst de slagwerkers in drie spetterende stukken. Speciaal voor dit concert heeft Kees Nijsse een compositie geschreven. De koperblazers spelen vervolgens een prachtige Pulcinella suite van Strawinsky in een bewerking van Steven Verhelst. De strijkers en houblazers komen tot slot aan bod in enkele delen uit de Serenade nr. 1 van Brahms. www.zeeuwsorkest.nl | Podcast ‘de verdieping’

01 okt

02 okt

Atanares Ensemble | Aardenburg, St. Baafs | www.festival-zvl.nl

Paul de Munnik eindelijk in de Oostkerk Middelburg, De Oostkerk, 20.00 uur Het concert is al drie keer uitgesteld geweest maar Paul de Munnik komt nu echt naar De Oostkerk. Hij heeft er veel zin in. De muziek van Paul de Munnik varieert van uitgesproken pop, rock, Westcoast, New Orleansachtige groove, soul en blues naar chanson en het theaterlied. www.deoostkerk.nl

02 okt

Maartje & Kine | Rilland, Dorpshuis | www.podiumreimerswaal.nl

02 okt

Racoon | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

02 okt

Het Zeeuws Orkest in drie gedaantes Middelburg, Zeeuwse Concertzaal, twee concerten: om 15.30 uur én om 20.00 uur Het Zeeuws Orkest geeft een concert in drie samenstellingen. Eerst de slagwerkers in drie spetterende stukken. Speciaal voor dit concert heeft Kees Nijsse een compositie geschreven. De koperblazers spelen vervolgens een prachtige Pulcinella suite van Strawinsky in een bewerking van Steven Verhelst. De strijkers en houblazers komen tot slot aan bod in enkele delen uit de Serenade nr. 1 van Brahms. www.zeeuwsorkest.nl

02 okt

Rundfunk | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

02 okt

Frascati Symphonic & Ballet Petrella Lion | Terneuzen, Scheldetheater | www.festival-zvl.nl

03 okt

Over een kleine mol die wil weten wie er op zijn kop gepoept heeft | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

03 okt

Eduardo Paredes viool en Lestari Scholtes piano | Vlissingen, St. Jacobskerk | www.concertenvlissingen.nl

03 okt

Kunst- en Cultuurroute Middelburg en de ziel van kunst …..een filosofische middag Middelburg, van 13.00 uur – 17.00 uur Alle ateliers, galeries en musea openen vandaag in Middelburg hun deuren tussen 13.00 en 17.00 uur. Tevens speciale filosofische middag o.l.v. Nico Out in samenwerking met Filosofisch Café Middelburg over “De Ziel van Kunst”. Zie voor meer informatie: www.kunstroutemiddelburg.nl

03 okt

Rimpelingen: Brieven uit Zeeland | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

03 okt

James Oesi, contrabas- Soloprogramma | Middelburg, Zeeuwse Concertzaal | www.zeeuwseconcertzaal.nl

03 okt

Jan- Willem Rozenboom, piano | Philippine, kerk | www.festival-zvl.nl

06 okt

Maartje & Kine | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

06 okt

Op Sterk Water | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

07 okt

Havelok | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

07 okt

Shirma Rouse | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

08 okt

De dag dat ik Robert Long ontmoette... | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

08 okt

Herman van Veen | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

08 okt

Ars Musica & Klaartje van Veldhoven - Op de schouders van Haydn Middelburg, Zeeuwse Concertzaal, 20.00 uur “Warme genegenheid die je kan horen” is de rode draad in dit concert. Als je met je hart bij de ander bent, en daar uiting aan geeft, ontstaan de mooiste dingen en dat is terug te horen in de muziek van o.a. Haydn, Mozart en Fauré die op het programma staat. www.zeeuwseconcertzaal.nl

08 okt

Busch Trio | IJzendijke, kerk | www.festival-zvl.nl Jaargang 4 | september - december 2021

Filmlocaties in Zeeland Eindelijk kon het publiek naar de bioscoop om de film De Slag om de Schelde te zien. De film die zich afspeelt in Zeeland, is er deels ook opgenomen. Zeeland dient vaker als decor in films. Het landschap met polderwegen en binnendijken, de kust, de dorpen en de steden met talrijke monumenten is populair bij filmmakers. Een inventarisatie.

e laatste jaren is het voor producenten

parkeervakken en vuilnisbakken. Een scout weet precies

makkelijker gemaakt om in Zeeland te filmen.

wat de decorbouwers kunnen verbloemen en wat er later

Anic Lammers en Carolijn Lilipaly van de

met computer en special effects kan worden veranderd.”

Zeeland Film Commisson (ZFC) helpen sinds 2017 filmmakers bij het regelen van allerlei praktische zaken.

Bereidwilligheid van de Zeeuwen Anic Lammers: “De ene keer geven we alleen een contactpersoon door voor het aanvragen van een vergunning, dan weer zoeken we actief mee naar een locatie of regelen we mensen voor setbewaking. We worden voor van alles benaderd: de breedte van het strand, een ambulance, een oud stadhuis, een mestverdeler, een oude boerderij die in brand gestoken mag worden. Je kunt het zo gek niet bedenken.” Het is soms wel improviseren. Carolijn Lilipaly: “We

Voor mensen die de filmlocaties kennen, is het interessant om te zien hoe die plaatsen in de film er uit zien. Ook kan het aardig zijn om foutjes te ontdekken. Anachronismen zijn voor de filmmaker vervelend, maar voor de kijker ook wel enigszins vermakelijk. In Michiel de Ruyter schijnt een steen met het jaartal 1938 te zien te zijn. Op een ander gebouw is het ANWB-logo te zien, een organisatie waar De Ruyter waarschijnlijk geen lid van was.

kregen laatst een telefoontje van een onbekende Italiaanse filmcrew die graag in een vuurtoren wilde

Op de site van de ZFC tonen foto’s welke schitterende

filmen. Dan vraag je: ‘Waarvoor is het, met hoeveel

locaties er in Zeeland te vinden zijn in verschillende

mensen, en wanneer willen jullie naar Zeeland komen?’

categorieën zoals platteland, kust, historie en interieur.

En dan wordt er geantwoord: ‘Nou, nú graag. We staan al

En er lijkt een zich zelf versterkend effect te zijn. Carolijn

onder de vuurtoren.’”

Lilipaly: “Grote, succesvolle producties als Michiel de

Locatiescout

Ruyter, Weg van jou en De Slag om de Schelde zorgen weer voor nieuwe producties. Wanneer men positieve

Voor De Slag om de Schelde hebben Lammers en Lilipaly

ervaringen heeft met het filmen in Zeeland, dan is

met de zogenaamde locatiescout meegedacht over de

de kans groot dat men terugkomt. Verder speelt de

plaatsen waar gefilmd kan worden. Bij een filmproductie

bereidwilligheid van de Zeeuwen een rol. Instanties

zoekt een locatiescout naar de beste filmlocaties. Dat

zijn zeer coöperatief, mensen willen graag helpen en

kunnen straten zijn met huizen uit een bepaalde periode

figureren. De meeste Zeeuwen vinden het tof als er in

of een ongerept duinlandschap. Lilipaly: “We hebben

Zeeland wordt gedraaid.”

in Zeeland veel mooie oude gebouwen, maar wat dan bijvoorbeeld niet klopt zijn geasfalteerde wegen,

Alwin Baart

Overzicht van filmlocaties in Zeeland

Opgenomen zijn speelfilms, series, korte films en enkele monumentale documentaires. Niet alle korte films en documentaires staan vermeld.

1. De dijk is dicht (1950): Westkapelle. Regie: Anton Koolhaas. Met: Kees Brusse. 2. Gebroeders Helle (1975): Sint-Maartensdijk: een later afgebroken huisje aan de verdwenen Groenedijk; Tholen: feestzaal Hotel de Kroon. Korte film. Regie: Digna Sinke. Met: Hidde Maas, Cor van Rijn, Jeanne Verstraete. 3. Keetje Tippel (1975): Tholen: haventje. Regie: Paul Verhoeven. Met: Monique van de Ven, Rutger Hauer, Andrea Domburg. 4. Twee vorstinnen en een vorst (1981): Vlissingen; Middelburg: Pijpstraat. Regie: Otto Jongerius. Met: Kitty Courbois, Linda van Dyck, Rijk de Gooyer, Jan Decleir. 5. Van de koele meren des doods (1982): Domburg: strand en interieur, villa Carmen Silva. Regie: Nouchka van Brakel. Met: Renée Soutendijk en Derek de Lint. 6. De vierde man (1983): Vlissingen: station en boulevard. Regie: Paul Verhoeven. Met: Jeroen Krabbé, Renée Soutendijk, Thom Hoffman. 7. De zwarte ruiter (1983): Hulst: Zandstraat en klooster; Biervliet. Regie: Wim Verstappen. Met: Hugo Metsers en Rijk de Gooyer. 8. De schorpioen (1983): Domburg: Badhotel en Badpaviljoen. Regie: Ben Verbong. Met: Monique van de Ven, Peter Tuinman, Huub Stapel, Henk van Ulsen. 9. Puimruimen (1984): Krabbendijke: station; Kruiningen; Oostdijk. Korte film. Regie: Anneke Hopmans en Bob Entrop. Met: Janneke van Oijen, Nathalie Aarts 10. Willem van Oranje (1984): Veere: Bastion. Televisieserie. Regie: Walter van der Kamp. Met: Jeroen Krabbé, Willem Nijholt, Linda van Dyck Ramses Shaffy, Hans Dagelet. 11. De zomer van 1945 (1991): Goes: Sint Joanna; Middelburg; Poortvliet. Televisieserie. Regie: Bram van Erkel. Met: Will van Kralingen. 12. Het is een schone dag geweest (1993): Zeeuws-Vlaanderen: in de Capellepolder tussen Axel en Zaamslag. Documentaire van Jos de Putter. 13. Walhalla (1995): Terneuzen: café Wilhelmina. Regie: Eddy Terstall. Met: Huub Stapel en Gerard Thoolen. 14. Zeeuwse mossels (2000): Bruinisse; Noord-Beveland; Sint-Annaland: havenplein; In de polder bij Oud-Vossemeer. Regie: Eric de Bruyn. et: Fedja van Huêt, Frank Lammers, Will van Kralingen.

De vierde man (1983), Vlissingen

Slag om de Schelde (2020), Middelburg

Jaargang 4 | september - december 2021

‘small wares’ Katie Schwab Gastcurator: Clare Molloy Opening: 25.09.2021, 17:00-19:00 26.09.-12.12.2021 www.vleeshal.nl

Vleeshal

Centrum voor Hedendaagse Kunst

15. De Ramp (2002): Kapelle op Schouwen Duiveland. Documentaire van Koert Davidse over de stormvloed van 1953. 16. Plop in de stad (2006) Veere: Kaai en Markt; Regie: Matthias Temmermans. Met: Agnes De Nul, Nicolette van Dam, Aimé Anthoni, Walter de Donder. 17. Five vingers (2006): Middelburg: Markt; Kust bij Zoutelande en Middelburg. Amerikaanse thriller. Regie:

29. Alert: Dossier Verstrate (2012): Vlissingen; Middelburg. Regie: Klaas van de Ketterij. 30. De wensmoeder (2012): Biggekerke; Zonnemaire: camping Veerhoek; Middelburg: Het Gasthuis. Korte film. Regie: Daphne Koelma. * 31. Boven is het stil (2013): Zeeuws-Vlaanderen. Regie: Nanouk Leopold. Met: Jeroen Willems. 32. Matterhorn (2013): Prosperpolder op de grens van

Laurence Malkin. Met: Laurence Fishburne, Antonie

België en Zeeuws-Vlaanderen. Regie: Diederik Ebbinge.

Kamerling, Isa Hoes, Touriya Haoud.

Met: Ton Kas, René van 't Hof, Porgy Franssen

18. Kapitein Rob en het geheim van professor Lupardi (2007): Veere: Mijnendepot; Middelburg: Sociëteit De Vergenoeging; Ritthem: Fort Rammekens; Vlissingen: Kazematten; Sluis: Herosfabriek. Regie: Hans Pos. Met: Thijs Römer en Katja Schuurman. Met liedje en rol van Danny Vera. 19. De Storm (2009): Scherpenisse: Platteweg; Anna Jacobapolder. Regie: Ben Sombogaart. Met: Sylvia Hoeks, Barry Atsma, Dirk Roofthooft. 20. Spion van Oranje (2009): Neeltje Jans. Regie: Tim Oliehoek. Met: Paul de Leeuw, Nelly Frijda, Najib Amhali en Jennifer Hoffman

De Overkant (2015), Zuid-Beveland

21. Atlantis (2009): Kruiningen: oude veerhaven; Perkpolder: oude veerhaven; Katseveer; Sint Philipsland:

33. De Afvalligen (2013): Fort Ellewoutsdijk;

leegstaande boerderij aan de Zuiddijk. Regie: Digna Sinke.

Hoedekenskerke: station stoomtrein. Korte film, Regie:

Met: Pitou Nicolaes, Annemarie Prins en Cas Enklaar.

Vincent van den Ouden.

22. De Drempel (2009): Hoofdplaat; Heille; Westkapelle:

34. Smoorverliefd (2013): Vlissingen: strand en Brasserie

vuurtoren. Korte film. Regie: Elke Verplanke. Te zien op

Evertsen. Regie: Hilde Van Mieghem. Met: Susan Visser,

YouTube *.

Rik Launspach, Anna Drijver

23. Terug naar de kust (2009). Huis in de duinen bij

35. Es ist alles in Ordnung (2013): Renesse: dorp,

Domburg. Regie: Will Koopman. Met: Linda de Mol, Daan

omgeving, duinen en strand. Duitse televisiefilm. Regie:

Schuurmans, Pierre Bokma.

Nicole Weegmann

24. Zilte Zoetigheid (2009): Vlissingen. Korte film. Regie: Lotta Ivert en Ruben Schouw. 25. De Zeeuwse klei (2010): Vlissingen. Korte film. Regie: Benjamin Bouwman. * 26. Annie M.G. (2010): Dreischor. Televisieserie. Regie: Dana

36. Lex (2013): Vlissingen: vismijn. Korte film. Regie: Dion van Drom. * 37. Dorsvloer vol confetti (2014): Kerk Oostburg; Boerderij bij Kwadendamme; Goes: Markt, voormalige Sint Jacobusschool. Het verfilmde boek van Franca Treur.

Nechushtan. Met: Sanne Vogel, Malou Gorter, Annemarie

Regie: Tallulah Hazekamp Schwab. Met: Hendrikje

Prins Gijs Scholten van Aschat, Tom Jansen.

Nieuwerf, Suzan Boogaerdt en Steven van Watermeulen

27. Moira, het meisje en de zee (2011): Dishoek; Vlissingen; Oosterschelde. Korte film van Bo van Scheyen. * 28. New Kids Nitro (2011): Perkpolder: veerplein; Zaamslag. Regie: Steffen Haars en Flip van der Kuil. Met: Tim Haars,

38. Hüter meines Bruders (2014): Colijnsplaat: jachthaven; Zierikzee: haven; Brouwersdam. Duitse film. Regie: Maximilian Leo. 39. Michiel de Ruyter (2015): Middelburg: Nieuwe kerk,

Huub Smit, Wesley van Gaalen, Steffen Haars, Flip van

Burgerzaal van het Stadhuis; Zierikzee; Veere. Regie: Roel

der Kuil

Reiné. Met Frank Lammers en Barry Atsma.

Jaargang 4 | september - december 2021

40. De overkant (2015): In een loods aan de Energiestraat in Terneuzen is de Terneuzense jazzclub Porgy & Bess nagebouwd en gefilmd in een Zeeuwse

53. Soldaat zonder wapen (2019): Ritthem: kerk; Dishoek: bunker. Gedramatiseerde documentaire. 54. De slag om de Schelde (2020): Middelburg: Hofplein

polder (Zuid-Beveland?). Naar een verhaal van Freek

(Zeeuws Archief), Wagenaarstraat en omgeving,

de Jonge. Te zien op Youtube. Regie: Marnix Ruben.

Zuidsingel; Vlissingen: bij de Sint Jacobskerk; Veere;

Met: Nick Golterman, Yentl Schieman, Tim Taveirne.

Sluis; Brouwershaven; Schuddebeurs en Zoutelande.

41. Als de dijken breken (2016): Ossenisse: boerderij Ondersteboven. Televisieserie over een overstroming. Regie: Johan Nijenhuis. Met: Gijs Scholten van Aschat, Loek Peters, Susan Visser, Daisy Van Praet, Thomas Ryckewaert, Aart Staartjes. 42. Weg van jou (2017): Paal; Terneuzen: Sluizen, Stadhuis; Groede: Markt; Sint Anna ter Muiden; het Verdronken Land van Saeftinghe; IJzendijke: la Porte d’Or. Regie: Jelle de Jong. Met: Katja Herbers en Maarten Heijmans. 43. Silk road (2017): Koudekerke: Der Broede.

Regie: Matthijs van Heijningen jr. Met: Gijs Blom, Jamie Flatters, Susan Radder. 55. Barrier (2020): Strandje van Baarland aan de Westerschelde. Korte film. Regie: Niels Bourgonje. 56. Grit (2020): Oranjezon. Korte film. Regie: Matthias Hoekman. 57. Sober (2020): Oostburg; Terneuzen; Kats. Korte film. Regie: Joël Duinkerke. 58. Het pamflet (2020): Westkapelle; Vlissingen. Korte film. Regie: Justin Heyl. 59. Vliegende Hollanders (2020): Vliegveld Midden-

Nederlandse televisiefilm. Regie: Mark de Cloe. Met:

Zeeland. Televisieserie. Regie: Joram Lürsen. Met:

Olivia Lonsdale, Gijs Blom en Jonas Smulders.

Fedja van Huêt, Daan Schuurmans, Victor Löw, Anniek

44. De Dag dat mijn huis viel (2017): Oude veer haven van Perkpolder. Korte film. Regie: Thessa Meijer. 45. Bad Liars (2018): Middelburg: centrum. Film gemaakt door UCR studenten, te zien op YouTube. 46. Van verlies kun je niet betalen (2018): Vlissingen:

Pheifer. 60. De kleine pianist (2020): Bath: kerk; Rilland: exterieur kerk; Middelburg: Studio A58. Korte film. Regie: Raimond van Soest. 61. Het laatste vuurwerk (2020): Middelburg; Kapelle;

Groenewoud 16. Documentaire van Helge Prinsen over

Natuurgebied Oranjezon. Shortfilm. Regie: Aron Chaïm

echtpaar dat 67 jaar een groentezaak had.

Ludikhuijze.

47. Stormvloed in de Schelphoek (2018): Serooskerke (S): Schelphoek. Regie: Tjeerd Muller. 48. En ik van jou (2018): Vlissingen: Scheldehof,

62. Muidhond (2020): Terneuzen. Regie: Patrice Toye. Met: Tijmen Govaerts, Julia Brown, Greet Verstraete. 63. Zee van tijd (2020): Appelzakweg ten noorden van

Ter Reede, kapsalon Marian. Korte film, te zien

Biervliet; Zoutelande; Rilland; IJzendijke; Graauw;

op YouTube. Regie: Maarten Swaan. Met: Frits

Zeelandbrug. Regie: Theu Boermans. Met: Salie

Lambrechts, Jamsine Sendar, Nelly Frijda.

Harmsen, Reinout Harmsen, Reinout Scholten van

49. April, May en June (2019): Yerseke; Domburg. Regie: Will Koopman. Met Linda de Mol, Elise Schaap en Tjitske Reidinga. 50. Grenslanders (2019): De omgeving van Ossenisse;

Aschat, Elsie de Brauw. 64. Hopla heisasa (2020): Zierikzee; Vrouwenpolder. Afstudeerfilm van Vincent van den Ouden. 65. Nr. 10 (2021): De N258 tussen Hulst en Westdorpe;

Emmadorp: café Het Verdronken Land in Emmadorp;

Paulinahaven. Regie: Alex van Warmerdam.

Het Verdronken land van Saeftinghe; Breskens:

Met: Tom Dewispelaere, Pierre Bokma.

vuurtoren. Televisieserie. Regie: Erik de Bruyn. Met: Jasmine Sendar, Koen De Bouw, Wim Willaert, Nico de

* = te zien op www.netzeeuws.nl

Vries, Monic Hendrickx. 51. Lieve (2019): Hulst; Graauw. Regie: Vincent Groos. 52. Meidagen (2019): Cadzand; Oostkapelle: boerderij Cranestein; Biggekerke: café Juliana. Korte film. Regie: Juri Ferri.

Weg van jou (2017), het Verdronken land van Saeftinghe

JEUGDTHEATER IN ZEELAND STEVIG GEWORTELD Ali Pankow

Yentl Schieman, Katinka Polderman, Roald Jansen, David Laport. Het zijn namen van enkele bekende uit Zeeland afkomstige talenten op het gebied van kleinkunst, cabaret, foto- en videoproducties en mode. Het is een willekeurige opsomming, de

Duizenden Zeeuwse kinderen

lijst zou langer kunnen zijn. Deze vier mensen

Josien de Graaf, sinds het allereerste uur artistiek

hebben gemeen dat ze als kind dol enthousiast

leider van de JTSZ, is trots op het feit dat duizenden

kennismaakten met jeugdtheater in Zeeland.

Zeeuwse kinderen en jongeren het plezier en de

uitdaging van theater maken hier al gedurende 23 jaar et aanbod daarin was divers. Naast de

kunnen beleven. Zij kunnen vanaf hun zevende een

Jeugdtheaterschool in Goes, bood het Zeeuws

doorlopend cursustraject van acht jaar volgen. De Graaf

Centrum voor Amateurtheater de tweejarige cursus voor

zegt te kunnen bogen op een sterk team aan creatieve

jongeren van ‘De Ambitie’. Ook ontstond door toedoen

dramadocenten. De hoofdvestiging is in Goes en verder

van een groep afgestudeerde ‘Ambitie-cursisten’

heeft de JTSZ dependances in Vlissingen, Middelburg en

toneelgroep ‘de Drang’ en er waren de jaarlijkse

Zierikzee. “Voor een dependance in Zeeuws-Vlaanderen

Toneelweekenden waarin jongeren onder leiding van

zijn wel pogingen ondernomen, maar dat is nooit van

landelijk bekende regisseurs in enkele dagen tijd een

de grond gekomen”, moet ze constateren. Overigens

eigen voorstelling maakten op basis van een boek.

moet gezegd dat er in Zeeuws-Vlaanderen natuurlijk wel toneellessen voor de jeugd worden aangeboden. Zo kunnen jongeren bijvoorbeeld terecht bij Toonbeeld in Terneuzen waar dramadocente Yvonne van Helmond

Ego’s overwinnen

cursussen verzorgt voor basisschoolleerlingen van groep

,,Kan dat nou niet wat gestroomlijnder? Met

5 t/m 8 en voor middelbare scholieren.

behoud van wat er is alles onder één noemer van ‘Jeugdtheaterschool Zeeland’ brengen?’’,

Er is meer

vroeg toenmalig gedeputeerde van Cultuur Harry

Josien de Graaf wijst graag ook nog even op de ‘extra’s’

van Waveren zich ruim twintig jaar geleden

naast het reguliere lesprogramma en de opvoeringen

af. Hij wist voor dit plan alle partijen aan tafel

van de JTSZ. Zij doelt dan op de voorstellingen in

te krijgen. Er bleken echter heel wat hobbels

het kader van ‘Theater na de Dam’ rond de jaarlijkse

te nemen voordat alle ego’s overtuigd waren

oorlogsherdenking, op een antipestfilm, die gemaakt is

dat de ‘eigen identiteit’ van hun opleiding zou

voor vertoning in het basisonderwijs en op specifieke

voortbestaan binnen zo’n nieuwe organisatie.

korte optredens over maatschappelijke items die op

Maar Van Waveren zette door en wist met een

verzoek van diverse instanties worden gemaakt. Het

– toen - aantrekkelijke provinciale subsidie de

jeugdtheater in Zeeland is stevig geworteld.

Jeugdtheaterschool Zeeland (JTSZ) te realiseren. Jaargang 4 | september - december 2021

agenda

Vervolg agenda oktober 2021 ZA

09 okt

Finalisten van het Prinses Christina Concours Noordgouwe, Driekoningenkerk, 20.00 uur Jonge mensen op het concertpodium! Diverse finalisten van het prestigieuze Prinses Christina Concours brengen een afwisselend programma met klassieke muziek. Een concert met finalisten van het Prinses Christina Concours staat altijd garant voor een adembenemend optreden. Kijk voor welke finalisten in Noordgouwe optreden op www.kmsd.nl

09 okt

Rapalje | Oostburg, Ledeltheater | www.ledeltheater.nl

09 okt

BLØF | Middelburg, De Oostkerk | www.deoostkerk.nl

09 okt

Dolly Dots | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

09 okt

Sinfonia Rotterdam | Hulst, Basiliek | www.festival-zvl.nl

10 okt

Bram Kreeftmeijer & Friends | Vlissingen, St. Jacobskerk | www.muziekpodiumzeeland.nl

10 okt

Westerschelde BigBand | Terneuzen, Porgy en Bess | www.porgyenbess.nl

10 okt

Sticks - Percossa (Kinderconcert 4+) | Middelburg, Zeeuwse Concertzaal | www.zeeuwseconcertzaal.nl

10 okt

Il Gardellino | Groede, Grote Kerk | www.festival-zvl.nl

12 okt

Stefan Hertmans | Terneuzen, Porgy en Bess | www.porgyenbess.nl

13 okt

The Johnny Cash Roadshow | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

14 okt

ABBA GOLD | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

14 okt

William Rutten | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

15 okt

Shapes of Time | Middelburg, Zeeuwse Concertzaal | www.zeeuwseconcertzaal.nl

15 okt

Het Nationaal Orkest van Bergië | Terneuzen, Scheldetheater | www.festival-zvl.nl

16 okt

Ligconcert: This Ground met Lavinia Meijer en Heiko Dijker | Middelburg, De Oostkerk | www.deoostkerk.nl

16 okt

Valavond door Productiehuis Zeelandia | Rilland, Dorpshuis | www.podiumreimerswaal.nl

16 okt

Estrella Acosta & Esquina 25 | Terneuzen, Porgy en Bess | www.porgyenbess.nl

16 okt

Het Groot Niet Te Vermijden | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

16 okt

Romeo & Julia (10+) | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

16 okt

Notos Quartett | Hulst, Basiliek | www.festival-zvl.nl

17 okt

Femke IJlstra saxofoon en Celia Garcia-Garcia piano | Vlissingen, St. Jacobskerk | www.concertenvlissingen.nl

17 okt

“Another Koek” Duo Knuijt en Dellebeke: Concert met cd-presentatie Zierikzee, Nieuwe Kerk, 15.30 uur “Another Koek” is de eerste cd van beroepsmusici Stephan Knuijt (bastuba/ piano/Marinierskapel) en Cora Dellebeke (slagwerk/Zeeuws Orkest). De titel is ontleend aan een uitspraak van voetbaltrainer Louis van Gaal die de Zeeuwse componist Kees Nijsse inspireerde voor een muzikale samenvatting van een voetbalwedstrijd op niveau. Verder ook werken van J.S. Bach, Martijn Padding en een compositie van Stefan Knuijt. www.kmsd.nl

17 okt

Rimpelingen: Brieven uit Zeeland | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

Emma Kirkby & Fred Jacobs - Words with just notes and accents Middelburg, Zeeuwse Concertzaal, 15.30 uur De titel van dit programma geeft de kern ervan precies weer: Italiaanse en Engelse liederen uit de 17e eeuw, waarbij het woord en de samenspraak het uitganspunt vormen. Zowel de sopraan als de theorbe speler nemen daarbij het initiatief of ondersteunen elkaar wanneer de componist dat vraagt. www.zeeuwseconcertzaal.nl

20 okt

Marc-Marie Huijbregts | Rilland, Dorpshuis | www.podiumreimerswaal.nl

20 okt

Casco Phil | Terneuzen, Scheldetheater | www.festival-zvl.nl

20 okt

Peter Pannekoek | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

21 okt

Peter Pannekoek | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

21 okt

Waylon - Theatertour | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

22 okt

Ton Kas | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

23 okt

King of the World | Groede, Grote Kerk | www.grotekerkgroede.com Jaargang 4 | september - december 2021

agenda

Vervolg agenda oktober 2021 23 okt

Fleetwood Mac: The Incredible Story | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

23 okt

Roue Verveer | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

23 okt

ONDA - Filmconcert | Middelburg, Zeeuwse Concertzaal | www.zeeuwseconcertzaal.nl

24 okt

Schönbrunn Ensemble | Vlissingen, St. Jacobskerk | www.muziekpodiumzeeland.nl

24 okt

Juf Roos gaat op avontuur 2+ | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

24 okt

Juf Roos gaat op avontuur 2+ | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

24 okt

Rimpelingen: Brieven uit Zeeland | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

24 okt

Rembrandt & van Rijn - Klaartje van Veldhoven, Zeeuwse Concertzaal | www.zeeuwseconcertzaal.nl

27 okt

Het jaar 250 na Beethoven | Oostburg, Ledeltheater | www.ledeltheater.nl

27 okt

Jeroen Olyslaegers | Terneuzen, Porgy en Bess | www.porgyenbess.nl

27 okt

Vrijdag | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

28 okt

Paul Haenen | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

29 okt

Boost! | Middelburg, De Spot | www.muziekpodiumzeeland.nl

29 okt

Het Middelburgs Theater speelt | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

29 okt

Arnout van de Bossche | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

30 okt

Het Middelburgs Theater speelt | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

30 okt

The Wieners Play | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

31 okt

Het Middelburgs Theater speelt | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

WAT IS ER VANDAAG, MORGEN, VOLGENDE MAAND TE DOEN IN ZEELAND? Altijd actueel en volledig met een wekelijkse nieuwsbrief. Zeeuwse Cultuur Agenda online. www.zeeuwsecultuuragenda.nl

k l a ss i e k

33e Festivaleditie 1 t/m 20 oktober

Genieten van groots en theatraal tot intiem en serene concerten klassieke muziek in heel de regio Zeeuws - Vlaanderen

Hoof ds

ATANERES ENSEMBLE FRASCATI SYMPHONIC & BALLET PETRELLA LION JAN – WILLEM ROZENBOOM BUCH TRIO (Mathieu van Bellen) SINFONIA ROTTERDAM IL GARDELLINO NATIONAAL ORKEST VAN BELGIE NOTOS QUARTET CASCO PHIL

nsor

advocatuur en conflicthantering

arbeid

familie

onderneming

letsel

Met recht in balans

Echo Verhuur – Heros Sluiskil – OVET bv Quality in bulk – TMS Terneuzen Witte Boussen Assurantiën bv – Sagro Zeeuws-Vlaanderen – H4A

kaarten & info : www.festival-zvl.nl of www.zeelandtheaters.nl Willem Alexanderlaan 43 4532 DB Terneuzen

T 0115-683344 www.ditisrecht.nl

Foto: Alwin Baart

Bijna 40 jaar de motor achter Podium Reimerswaal

Waarom Jacques Boonman alle artiesten naar Rilland krijgt Het is het eerste dorp dat je tegenkomt als je over de A58 Zeeland binnen rijdt: Rilland. Het ligt verder van Goes af dan van Bergen op Zoom en je bent sneller in Antwerpen dan in Middelburg. Ondanks deze Zeeuwse perifere ligging en ondanks dat het dorp maar zo’n 3000 inwoners heeft, kent het een florerend podium waar ’s lands bekendste artiesten als Youp van ’t Hek, Marc-Marie Huijbregts, Katinka Polderman, Stef Bos, Claudia de Breij, Erik van Muiswinkel en Freek de Jonge geregeld optreden. Dit is zonder twijfel te danken aan de man die al bijna veertig jaar de programmeur is van Podium Reimerswaal: Jacques Boonman. Dat veel artiesten graag naar het podium in het Dorpshuis in Rilland (of soms één van de andere dorpshuizen in de gemeente) komen, komt omdat Jacques Boonman beginnende en onbekende artiesten een podium geeft. Artiesten die van hem die kans kregen, blijven hem trouw als ze eenmaal bekend zijn. Hun komst heeft ook te maken met de band die ze met Boonman hebben. Als ik hem bezoek in zijn houten huis aan de rand van Rilland met uitzicht over het graan en in de verte de A58, dan merk ik dat je je bij Jacques Boonman meteen op je gemak voelt. Een man zonder pose, die makkelijk praat en van veel de humor inziet.

Jaargang 4 | september - december 2021

e artiesten reizen ook af naar Rilland door de

Godslasterlijk

ontvangst in het Dorpshuis. Voor Jacques is

Boonman heeft altijd gevonden dat hij een soort

het ondenkbaar dat je mensen die op bezoek

missie had om theatervoorstellingen in de gemeente

komen niet gastvrij onthaalt. “Ik denk dat ik dat van

Reimerswaal te krijgen. “Het is soms bijna een strijd

thuis uit mee gekregen heb,” vertelt hij. “Mijn moeder

geweest tegen het reformatorische volksgedeelte.

was een Zeeuws-Vlaamse en bij ons thuis kon altijd

Die mensen willen dus absoluut geen theater, die zijn

iedereen blijven eten. Dus artiesten krijgen bij ons

overal tegen. Ik dacht: dat zal toch niet waar zijn.”

gewoon altijd een prima drie-gangen maaltijd. Dat

Boonman vertelt over de meer dan 400 mails die hij

geeft zo’n meerwaarde; als je samen eet, dan praat

kreeg toen hij een voorstelling had met de titel ‘Brave

je over allerlei dingen. Op die manier bouw je ook

meisjes komen in de hemel’. Er werd geschreven dat de

makkelijker een band op. Ze weten dat er in Rilland

voorstelling godslasterlijk zou zijn en dat mensen niet

goed voor ze wordt gezorgd. Ze krijgen altijd ‘een potje

bepalen wie er in de hemel komt. “De eerste mails die ik

mosselen’ mee naar huis. En we geven de techniek ook

kreeg heb ik allemaal keurig beantwoord en gezegd dat

altijd bloemen, niet alleen de artiesten. Die technici zijn

we het vervelend vonden dat ze zich gekwetst voelden,

vaak al om één uur aanwezig om alles op te bouwen

maar dat er niks godslasterlijks in zat. Ze mochten

voor de avondvoorstelling. Ik vind dat zij eigenlijk nog

komen kijken om het zelf te zien. Maar ze zijn niet naar

meer die bloemen verdienen dan de artiesten zelf.”

Grootste fout ooit In de jaren 80 werkte Boonman als ambtenaar bij de gemeente Reimerswaal, waar hij zich onder meer bezig hield met cultuur. Ook moest hij inspraakavonden organiseren. “Het eerste jaar kwamen er honderd mensen, het tweede jaar kwamen er nog 50, het derde jaar nog 25 en het laatste jaar kwam er helemaal bijna niemand meer,” vertelt hij. “Ik zei: ‘Weten jullie hoe Foto: Anne van Zantwijk

dat komt? Als jullie de mensen inspraak geven, dan is het ook de bedoeling dat je er iets mee doet.’” Het ambtelijke werk beviel hem niet goed. Hij ziet het als de grootste fout die hij ooit gemaakt heeft. “Een wethouder zei tegen mij: ‘Je bent geen goede ambtenaar en je zal het ook nooit worden.’ Ik zei toen tegen hem: ‘Een groter compliment kan je me niet geven.’ Die wethouder antwoordde: ‘Wat doe jij hier dan nog?’ Ik zei: ‘Dat vraag ik mij ook af.’ Maar er was één onderdeel waar ik aan voldeed, en dat waren de culturele evenementen.” Uit de grootste fout uit zijn leven kwam echter wel wat moois voort: het programmeren van voorstellingen.

Erik van Muiswinkel “Jacques Boonman staat in mijn linkerrijtje. Het kampioensrijtje van theaterdirecteuren en programmeurs die er altijd waren, altijd klaarstonden, de tent voor je openden en om middernacht pas sloten, de vrouwen en mannen die bovendien begrepen wat je kwam doen. Het is een select rijtje, maar Jacques de Mosselman, die eigenhandig de podiumkunst in het wijde Zeeuwse land boven water hield, staat er fier in. Dank je voor alles, Jacques, en ik verwacht je gauw weer aan tafel!”

twee, drie keer in de week ergens in een theater zat om voorstellingen te bekijken. Je moet er echt gevoel voor hebben en er in geïnteresseerd zijn.” Hij vervolgt: “Je kunt best iemand vinden die een aantal voorstellingen wil programmeren. Maar het probleem is dat je wel je contacten kan overdragen, maar nooit de persoonlijke band die je Foto: Bob Bronshoff

met iemand hebt. Die moet je zelf opbouwen.” Lees verder op de volgende pagina.

Youp van ’t Hek “Mooie man in de Zeeuwse woestijn. Ik kom daar zo verschrikkelijk graag. Omdat hij iets heel unieks heeft opgebouwd. Leuke zaal, goed publiek, grote

Stef Bos

gastvrijheid!!!”

“Mijn eerste voorstelling in Nederland ooit als zanger was via Jacques in Yerseke. Ik kwam net van de toneelschool en maakte in België naam. Dat had Jacques in de gaten

de voorstelling gekomen, ze baseren hun mening op

en bracht mij als eerste terug naar het

persberichtjes.”

Vaderland. Het tekent hem. Hij heeft een scherpe blik. Kan zoals een echte Zeeuw goed

Boonman heeft altijd geprobeerd duidelijk te maken dat

de horizon aftasten. Kan worstelen maar

hij nooit voorstellingen zou boeken om mensen bewust

komt altijd boven. Hij heeft een grote passie

te kwetsen. Mensen van buiten Zeeland vertellen hem

om de podiumkunst naar Zeeland te brengen.

verbaasd te zijn dat het beleid soms nog zo beïnvloed

Denkt op de lange termijn waardoor hij

wordt door de conservatieve gelovigen.

mensen die later naam en faam hebben,

Persoonlijke band

zoals Jochem Meyer of Claudia de Brey, toch altijd weer afzakken naar een klein Zeeuws

Boonman vertelt verslingerd te zijn aan het podium.

theater. In de goede zin een man naar mijn

“Het zou me wel aan mijn hart gaan als het zou

hart en van de oude stempel. Volhardend in

eindigen als ik er mee zou stoppen. De ellende is dat

de traditie van Luctor et Emergo.”

ik niemand ken die mij op wil volgen. Er zijn wel eens mensen die zeggen: ’Wat een leuk werk heb jij, dat zou ik ook wel willen.’ Ik zeg dan: ’Loop dan eens een tijd mee.’ Maar dan zijn ze of getrouwd of ze hebben weinig tijd. Ik zelf heb met niemand rekening te houden. Ik ben al ik-weet-niet-hoe-lang gescheiden. Daarna heb ik wel een aantal relaties gehad, maar die werden steeds korter. En dat kwam puur door het feit dat ik soms

Foto: Lieke Anna

Jaargang 4 | september - december 2021

SchouwenDuivelandse musea. Mooier dan ooit. Kom je ook? Brusea, Bruinisse Brouws Museum, Brouwershaven Museum de Burghse Schoole, Burgh-Haamstede Museumboerderij Goemanszorg, Dreischor Museumhaven Zeeland, Zierikzee Stadhuismuseum, Zierikzee Watersnoodmuseum, Ouwerkerk

Specialist in persoonlijk maatwerk MKB-Particulier-Agrarisch-Hippisch

Kijk op www.museasd.nl

dezeeuwse.nl

Naamloos-1 1

museasd

ad100x130_MuseaSD-mooier.indd 1 03-08-21 08:38

KIJK OOK EENS OP WWW.ZEEUWSECULTUURAGENDA.NL

04-08-2021 13:56

Ruzie Verschillende artiesten doen in Rilland hun try-outs. “Ze willen hun voorstelling niet alleen in de Randstad uitproberen, maar ook in de provincie.” Het publiek kan try-outs wel waarderen. Het gaat nog niet allemaal heel vloeiend en soms hebben ze er nog papieren bij. “Mensen vinden dat hartstikke leuk.” De artiesten willen graag na afloop de mening horen van Boonman en het publiek. “Het gebeurt zelden dat ze gelijk weg zijn. Dan moet er echt wel iets speciaals aan de hand zijn. Ik heb ook wel

Foto: Krijn van Noordwijk

eens ruzie gehad met een artiest. Hoe heette dat mannetje nou ook weer?” pijnigt Boonman zijn geheugen. “Hij kon prachtige liedjes schrijven. Maar toen ging hij een oudejaarsconference doen. Hij vroeg mij of ik heel kritisch naar zijn voorstelling wilde kijken en eerlijk zeggen wat ik er van vond. Na afloop zei hij: ‘Wat vond je er van?’ Ik zei: ‘Als je eerlijk mijn mening wilt: er moet nog heel veel aan gebeuren wil je hier succes mee hebben.’ Toen zei hij gelijk: ‘Het was ook wel een klotepubliek hier’. Ik antwoordde: ‘Nou val je gelijk door de mand, daar moet je bij mij niet mee aankomen. Je moet eerst de hand in eigen boezem steken. Dat jij het publiek niet aan de gang krijgt, zegt meer over jou dan over het publiek. Je bent kwaad op mij, maar het was gewoon geen goede voorstelling.’ Je hebt het als bezoeker snel door. Hij denkt dat hij een grap vertelt, maar er wordt niet echt op gereageerd. Het zijn iedere keer maar fracties van een seconde, maar je krijgt steeds het idee van ‘nou, we moeten maar weer verder’. Hij is al heel lang gestopt. Met bijvoorbeeld Claudia de Breij en Jochem Myer

Katinka Polderman “Toen ik 14 was en net begon met liedjes schrijven, kende ik Jacques al en voelde ik mij serieus genomen. Hij neemt jong talent net zo serieus als de gevestigde namen. Ik vind het altijd leuk om bij Jacques te spelen. Het grappige is dat ik soms niet weet in welk dorp ik ga spelen. Ik ga gewoon naar Jacques. Ik heb echt respect voor Jacques. Hoe vasthoudend hij is; ieder ander had er allang de brui aan gegeven. Er is veel onbegrip geweest. Als je iemand hebt die zich zo inzet voor cultuur als Jacques, dan moet je als gemeenteraad dat koesteren. Het is zo waardevol. Jacques, de cultuurpaus van Reimerswaal.”

spart dat veel makkelijker.” We praten nog wat over Randstedelingen die Zeeland verder vinden dan de Zeeuwen de Randstad. “Als ik in Amsterdam

Na mij verdiept te hebben in Podium Reimerswaal en

zit, dan zeggen ze: ‘Kom jij helemaal uit Zeeland?’ Dan denk

na het gesprek met Jacques Boonman, schaam ik mij

ik: sodemieter op, in anderhalf uur ben ik in Amsterdam.”

enigszins dat ik nog nooit dit unieke podium heb bezocht. Het is vanaf Middelburg natuurlijk 35 minuten rijden,

We rijden naar de Westerschelde om een foto te maken.

maar dat is dezelfde foute gedachtegang die we de

Boonman vertelt over de zeehonden die hij geregeld bij

Randstedelingen verwijten. Inmiddels heb ik besloten dat

laag water op de platen voor Waarde ziet. In de verte de

ik af en toe in Rilland naar een voorstelling zal gaan. En

industrie van Antwerpen, aan de overkant het Verdronken

ook zeker het diner zal gebruiken!

land van Saeftinghe en voor ons het krachtig stromende water van de Westerschelde.

Alwin Baart

Jaargang 4 | september - december 2021

agenda

Agenda november 2021 04 nov

Johnny de Mol | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

05 nov

Wim Helsen | Rilland, Dorpshuis | www.podiumreimerswaal.nl

05 nov

Sanne Wallis de Vries | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

05 nov

Tis Hier Geen Hotel | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

06 nov

De Verrukkelijke Kinderbakshow (6+) | Vlissingen, CCXL theater | www.ccxl.nl

06 nov

Bob Reynolds Group | Middelburg, De Spot | www.muziekpodiumzeeland.nl

06 nov

Fred Delfgaauw & Ida van Dril | Rilland, Dorpshuis | www.podiumreimerswaal.nl

06 nov

Meisjes met de wijsjes | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

06 nov

Sinatra - Under His Skin | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

07 nov

J.Landré, dwarsfluit en M.Zandvliet, piano | Vlissingen, St. Jacobskerk | www.concertenvlissingen.nl

Kunst- en Cultuurroute Middelburg met Poëziemiddag

07 nov

Een poëtische middag in het teken van verdichte taal. De werkgroep Poëzie verzorgt op locatie thematische voordrachten. Uiteraard zijn op deze 1e zondag van de maand alle ateliers, galeries en musea in de binnenstad tussen 13.00 en 17.00 uur geopend. Zie voor meer informatie www.kunstroutemiddelburg.nl

07 nov

Mathieu van Bellen en Mathias Halvorsen | Terneuzen, Porgy en Bess | www.porgyenbess.nl

07 nov

Het grote Mad Science Theaterfeest | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

07 nov

Jeroen de Groot en Bernd Brackman | Middelburg, Zeeuwse Concertzaal | www.zeeuwseconcertzaal.nl

07 nov

Het Middelburgs Theater speelt | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

11 nov

Ali B | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

11 nov

Kasper van der Laan | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

12 nov

Youp van ‘t Hek | Rilland, Dorpshuis | www.podiumreimerswaal.nl

12 nov

Dutch Eagles | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

12 nov

Fabian Franciscus | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

12 nov

Michiel de Ruyter (première) | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

12 nov

Concerto d’Amsterdam o.l.v. Stefano Rossi | Middelburg, Zeeuwse Concertzaal | www.zeeuwseconcertzaal.nl

13 nov

10cc | Vlissingen, CCXL theater | www.ccxl.nl

13 nov

Raymond van het Groenewoud- Glorieuze Bevrijding | Oostburg, Ledeltheater | www.ledeltheater.nl

13 nov

Schuberts Forellen Kwintet | Vlissingen, St. Jacobskerk | www.muziekpodiumzeeland.nl

13 nov

Het Middelburgs Theater speelt | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

13 nov

Michiel de Ruyter - de musical | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

13 nov

The Young Ones ft. special guest Trijntje Oosterhuis Scheldetheater Terneuzen, 20.00 uur Trijntje Oosterhuis is één van de meest veelzijdige artiesten en beste zangeressen van Nederland. Voor de tweede keer staat ze met het Zeeuws-Vlaamse orkest The Young Ones op de planken. Trijntje neemt je mee op een reis door haar hele oeuvre en brengt, samen met het orkest, nummers van Total Touch tot muziek van Stevie Wonder en Burt Bacharach www. the-young-ones.com www.zeelandtheaters.nl

14 nov

Simon & Garfunkel Through The Years | Vlissingen | www.ccxl.nl

14 nov

Het Middelburgs Theater speelt | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

14 nov

Van Barock tot Hardrock - Conservatorium Antwerpen | Middelburg, Zeeuwse Concertzaal | www.zeeuwseconcertzaal.nl

17 nov

Annejet van der Zijl | Terneuzen, Porgy en Bess | www.porgyenbess.nl

17 nov

Dolf Jansen | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

17 nov

Vis TV | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

18 nov

Daniël Arends | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl Jaargang 4 | september - december 2021

agenda

Vervolg agenda november 2021 18 nov

Geef me de 5: lezing, Punthoofden bij autisme | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

19 nov

Ellen Shae | Terneuzen, Porgy en Bess | www.porgyenbess.nl/

19 nov

Mijn man begrijpt me niet | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

19 nov

Nienke Plas | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

20 nov

Atlantic Trio met bariton Maarten Koningsberger Noordgouwe, Driekoningenkerk, 20.00 uur Het vermaarde Atlantic Trio werkt al enige jaren samen met een van de beste liedzangers van Nederland: Maarten Koningsberger. In Noordgouwe brengen zij een afwisselend programma met liederen voor bariton en pianotrio van Franz Schubert, Ludwig van Beethoven, Gustav Mahler en Richard Strauss. Een unieke belevenis! Zie voor een voorproefje: www.atlantictrio.com | www.kmsd.nl

20 nov

Michiel de Ruyter - de musical | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

20 nov

Stichting Dansz | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

20 nov

Tribute to the Cats band | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

21 nov

Voordracht, sopraan en quatre mains | Vlissingen, St. Jacobskerk | www.concertenvlissingen.nl

21 nov

Café des Chansons | Terneuzen, Porgy en Bess | www.porgyenbess.nl

24 nov

Hoog Spel | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

24 nov

IMAGINE | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

25 nov

No Bodies | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

25 nov

Snelle | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

26 nov

Gallowstreet | Goes, Podium ‘t Beest | www.muziekpodiumzeeland.nl

26 nov

Veldhuis & Kemper | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

26 nov

Fuse met Fuse Live - Theaterconcert Rilland, Dorpshuis Luctor et Emergo, 20.00 uur Een Grenzeloze topformatie! De huisband van televisieprogramma Podium Witteman. Een geweldige, afwisselende avond met prachtige muziek! Ontdek het zelf, in de fijnbesnaarde, muzikale wereld van Fuse. www.fusemusic.nl | www.podiumreimerswaal.nl

26 nov

Het Zeeuws Orkest met Christianne Stotijn Terneuzen, Scheldetheater, 20.00 uur Een bijzonder concert. The Unanswered Question van Ives wordt beantwoord door Daan Manneke in zijn Ciaconne/Answering the Question. Soliste in de Sheherazade van Ravel is de mezzosopraan Christianne Stotijn, zangeres van wereldformaat. Six Épigraphes Antiques van Debussy en Tot und Verklärung van Richard Strauss met grote orkestbezetting. www.zeeuwsorkest.nl

27 nov

Pepernotenpret (2-7) | Vlissingen, CCXL theater | www.ccxl.nl

27 nov

Grof geschud | Rilland, Dorpshuis | www.podiumreimerswaal.nl

27 nov

Michiel de Ruyter - de musical | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

27 nov

Yentl en de Boer | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

27 nov

Het Zeeuws Orkest met Christianne Stotijn Goes, de Mythe, 20.00 uur Een bijzonder concert. The Unanswered Question van Ives wordt beantwoord door Daan Manneke in zijn Ciaconne/Answering the Question. Soliste in de Sheherazade van Ravel is de mezzosopraan Christianne Stotijn, zangeres van wereldformaat. Six Épigraphes Antiques van Debussy en Tot und Verklärung van Richard Strauss met grote orkestbezetting. www.zeeuwsorkest.nl

28 nov

Het Zeeuws Orkest met Christianne Stotijn Middelburg, Zeeuwse Concertzaal, 15.30 uur Een bijzonder concert. The Unanswered Question van Ives wordt beantwoord door Daan Manneke in zijn Ciaconne/Answering the Question. Soliste in de Sheherazade van Ravel is de mezzosopraan Christianne Stotijn, zangeres van wereldformaat. Six Épigraphes Antiques van Debussy en Tot und Verklärung van Richard Strauss met grote orkestbezetting. www.zeeuwsorkest.nl

28 nov

Marietta Petkova | Vlissingen, St. Jacobskerk | www.muziekpodiumzeeland.nl

28 nov

Chimaera Trio | Terneuzen, Porgy en Bess | www.porgyenbess.nl Jaargang 4 | september - december 2021

De kracht van het minimalisme Robin Mol

Als je aan Frank Peters, een professionele fine art-, reis- en landschapsfotograaf uit het Zeeuws-Vlaamse Groede, vraagt naar dé gouden tip voor beginnende fotografen, zal je doorgaans het antwoord krijgen: ‘Leg iets van jezelf in een foto’. Met dit uitgangspunt begon hij met het maken van foto’s en wist hij in 2020 bij meerdere internationale fotografiewedstrijden onderscheidingen te verkrijgen. In oktober 2019 wist Peters zelfs, met een van zijn minimalistische foto’s, een prijs te winnen bij de International Photography Awards (IPA) in New York. In 2020 viel hij in New York opnieuw in de prijzen met eervolle vermeldingen.

Jaargang 4 | september - december 2021

t s f r e H

24-26 SEPTEMBER

F E E

2021 LOCATIE: HOFSTEDE 'S-GRAVENHOEK' EMELISSEDIJK 20 WISSENKERKE

MUZIEK

DICHTERS

SCHRIJVERS

DANSERS

GKA

ART

K BOEINE L ON

WWW.EEFFESTIVAL.NL

FILM

MIDDELBURG 0118 - 62 37 19 TERNEUZEN 0115 - 61 31 75

ROTTERDAM 010 - 440 31 00 BREDA 076 - 209 09 00

VOOR ELK BUDGET EEN

PASSENDE OPLOSSING

KIJK OOK EENS OP WWW.ZEEUWSECULTUURAGENDA.NL

Minimalisme is het fotograferen van niets, althans bijna niets.

otobewerking is een belangrijk onderdeel van het creatieve proces

in zijn fine art werk. Sommige mensen hanteren nog het uitgangspunt dat een fotograaf zo weinig mogelijk moet

Peters zet in op verschillende takken binnen de fotografie.

bewerken. “Dat is zo ouderwets”, vertelt

Een van die takken is de zogeheten ‘fine art fotografie’,

Peters. “Dan krijg je de discussie dat

waarbij het doel is foto’s te maken die een kunstwerk zijn,

fotografie alleen maar het vastleggen van

niet slechts een weergave van iets.

de werkelijkheid zou moeten zijn. Dat is natuurlijk niet zo. Fotografie is ook kunst.

Peters wil zich daarbij onderscheiden met de kracht van

Met mijn fine art foto’s wil ik juist bij de

het minimalisme. Minimalisme is het fotograferen van

werkelijkheid vandaan, eraan ontsnappen.

niets, althans bijna niets. Meestal ligt de focus op slechts

Door het gebruik van lange sluitertijden,

één onderwerp. Door de zogeheten negatieve ruimte

omzetting naar zwart-wit, een subtiele

eromheen, wordt het beeld gereduceerd tot de essentie.

kleurtoon of andere bewerking creëer ik

Afleiding vermijden waardoor alleen het belangrijkste

een eigen wereld, die laat zien waar ik

overblijft. ‘Less is more’ ofwel ‘minder is meer’. Met deze

naar op zoek ben”. Hij laat een foto zien

intentie pakt Peters maar al te graag zijn cameragear en

die met een sluitertijd gemaakt is van

gaat hij op pad om foto’s te maken in Zeeuws-Vlaanderen

5-6 minuten. “Dit is zo een niet bestaand

en omgeving. ‘’Heel vaak ga ik rondrijden of lopen en dan

moment, dat nu door deze foto toch

kijk ik om mij heen. Ik probeer dan een goede plek te

realiteit is geworden.”

vinden waar de compositie interessant is.’’ Jaargang 4 | september - december 2021

Op zoek gaan naar de rust en de orde in chaos of de dagelijkse realiteit

Peters houdt van het open Zeeuwse landschap. “Op de Veluwe heb je heel veel bos. Dat kan Peters probeert in zijn fotografische fine art werken het minimalisme en een stukje van zichzelf naar voren te brengen. ‘’Het creëren van verstilde, niet bestaande momenten die meer over de fotograaf vertellen dan alleen de schoonheid van de beelden onthult.’’ Wie een kijkje neemt op zijn website frank-peters.nl ziet dit maar al te goed terug in werken als: ‘The Secret of Hansweert’, ‘The Bend’, de serie ‘Clay Land’ en de serie ‘Visual Poetry’. De focus in deze werken ligt voornamelijk op één onderwerp. Ze hebben tijdens het International Photography Awards (IPA) in 2020 een eervolle onderscheiding gekregen. “Op zoek gaan naar de rust en de orde in chaos of de dagelijkse realiteit. Dat is wat ik met mijn foto’s probeer over te brengen.’’

ook mooi zijn. Er zijn mensen die kunnen fantastisch bossen fotograferen, maar ik word in een bos heel claustrofobisch.” Peters en zijn gezin wonen sinds een paar jaar in Groede. “Ik vind Zeeuws-Vlaanderen echt fantastisch mooi, vanwege de ruimte en de rust die je ook in mijn werk terugziet. Noordoost Groningen zou ook fantastisch zijn. Maar in Zeeuws-Vlaanderen woon je ook nog eens in de buurt van prachtige Vlaamse steden als Antwerpen, Gent en je bent in een half uurtje in Brugge. Ik vind het hier gezellig. De mensen zijn makkelijk, gemoedelijk, toegankelijk.” Foto’s van Frank Peters zijn permanent te zien in Galerie VC, Lange Noordstraat 64 in Middelburg.

Jaargang 4 | september - december 2021

agenda

Agenda december 2021 01 dec

De Kus | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

02 dec

Jeroens Clan | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

02 dec

Jon van Eerd in | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

03 dec

De Kus | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

03 dec

Romeo & Julia (10+) | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

04 dec

The Elvis Concert | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

05 dec

Klara Wurtz, piano | Vlissingen, St. Jacobskerk | www.concertenvlissingen.nl

05 dec

Kunst- en Cultuurroute Middelburg Middelburg, van 13.00 uur – 17.00 uur In de historische binnenstad openen deze zondag, tussen 13.00 en 17.00 uur meer dan 35 galeries, ateliers en musea hun deuren voor u. Laat u rond de feestdagen inspireren voor een kunstzinnig cadeau voor uw geliefden. Kijk voor meer informatie op www.kunstroutemiddelburg.nl of volg de vlaggen!

09 dec

Liften 2: Girls Night-Inn | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

09 dec

Maikel Harte | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

10 dec

Moon Trio | Middelburg, De Spot | www.muziekpodiumzeeland.nl

10 dec

Maikel Harte | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

10 dec

Roué Verveer | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

11 dec

Marcel Worms - piano | Terneuzen, Porgy en Bess | www.muziekpodiumzeeland.nl

11 dec

Niet Schieten! | Rilland, Dorpshuis | www.podiumreimerswaal.nl

11 dec

de Rocky Horror Show | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

11 dec

Joost x Roedie | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

11 dec

Maikel Harte | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

Hannes Minnaar – Goldbergvariaties Middelburg, Zeeuwse Concertzaal, 20.00 uur Alsof het een bezwering is, zo roerloos hangen de pianohanden van Hannes Minnaar boven de toetsen. Hij laat ze zakken en er klinken twee delicate g’s. Zo, in alle eenvoud, begint de Aria van Bachs Goldbergvariaties, de eerste stap van een muziekavontuur in 32 etappes. www.zeeuwseconcertzaal.nl

12 dec

Ronald Brautigam | Vlissingen, St. Jacobskerk | www.muziekpodiumzeeland.nl

12 dec

Maikel Harte | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

14 dec

Maikel Harte | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

15 dec

Maikel Harte | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

15 dec

Scapino Ballet Rotterdam | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

16 dec

Maikel Harte | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

16 dec

Simone Kleinsma | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

17 dec

FADOpelos2 | Oostburg, Ledeltheater | www.ledeltheater.nl

17 dec

Maikel Harte | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

17 dec

Tineke Schouten | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

18 dec

Maikel Harte | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

18 dec

Martijn Koning | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

19 dec

Sylvia Huang viool met GoYa Quartet Amsterdam | Vlissingen, St. Jacobskerk | www.concertenvlissingen.nl

19 dec

Feestelijk Klassiek Kerstconcert Noordgouwe, Driekoningenkerk,15.00 uur Elk jaar genieten velen van het feestelijke klassieke Kerstconcert in de sfeervolle kerk van Noordgouwe. Een goede opmaat om helemaal in Kerstsferen te komen. Kijk voor de uitvoerenden op www.kmsd.nl

Jaargang 4 | september - december 2021

- Advertorial -

Hallo! Wij zijn DMARC Een strategisch-hands-on-no-nonsense-allround-fullservice-online-offline-concepting-marketing-communicatiecreatief-reclamebureau... Juist... Hoewel we het allemaal zijn, zijn wij er voorstander van om de dingen niet complexer te maken dan nodig. Daarom kiezen wij liever voor de term ‘een reclamebureau’. Volgens ons dekt dit de lading. Je kunt bij ons namelijk elke vraag op tafel leggen. Wij zoeken naar de onderliggende behoefte en vinden samen met jou de oplossing. Niet uitgesplitst in online en offline, maar toegespitst op wat onze klanten nodig hebben. Soms is dat een flyer, soms een website en soms een aanpak over de hele breedte van het speelveld. Dit kunnen we doen omdat we een hecht team hebben met elk een eigen specialisme. We zijn trots op de mix van denkers en doeners die er elke keer voor zorgt dat het resultaat klopt. Van planvorming tot uitvoering. DMARC heeft een tweede vestiging in Breda, maar wortels in de Zeeuwse klei. De wat ons betreft Zeeuwse instelling kenmerkt onze samenwerking: direct, eerlijk en betrokken. Kennismaken? Stap gerust binnen, bel even of kijk op dmarc.nl en maak kennis met ons werk, het team, onze diensten en meer. Liever een boekje op de mat? Ga dan vliegensvlug naar dmarc.nl/contact

Goes

Breda

Smithweg 1.04

Anna van Burenstraat 4

4462 HC Goes

4811 BS Breda

0113 25 83 10

076 20 550 14

19 dec

Kerstconcert Ruud Hermans | Rilland, Dorpshuis | www.podiumreimerswaal.nl

20 dec

De Notenkraker | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

23 dec

Queen - the story | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

26 dec

Trio Strobos - Van den End - Van den Bercken | Terneuzen, Porgy en Bess | www.porgyenbess.nl

27 dec

An Irish Christmas | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

28 dec

De Grote Efteling Koekoek Show (8+) | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

28 dec

Unplugged | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

29 dec

Mirusia | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

Jaargang 4 | september - december 2021

Aan deze uitgave werkten mee De Zeeuwse Cultuur Agenda is een uitgave

kent waar vraag is naar het magazine, dan kunt

van een samenwerking van participerende

u dit mailen naar:

gezelschappen, festivals, theaters, musea en

redactie@zeeuwsecultuuragenda.nl

podia in Zeeland rondom het thema cultuur in Zeeland. De online versie kwam mede tot

Het magazine komt vier maal per jaar uit. Op

stand dankzij medewerking van: VVV Zeeland

www.zeeuwsecultuuragenda.nl kunt u zich

en de Provincie Zeeland.

gratis abonneren op de digitale versie en de Nieuwsbrief. U krijgt het E-magazine via de

Hoofdredactie

email toegezonden. Via

Rob Bakker

www.zeeuwsecultuuragenda.nl houden wij de actualiteit bij.

Redactie Wietske Lelie, Cisca van Dijk, Alwin Baart,

U kunt culturele evenementen doorgeven

Masha van Vliet, Nellie Oosthoek, Martijn Hop

via e-mail, met vermelding van titel, locatie,

en Robin Mol. Gastredacteur: Ali Pankow

toegangsprijs en wijze waarop de kaarten gekocht kunnen worden.

Ontwerp en vormgeving Reclamebureau DMARC - Goes & Breda

Achtergronden en nieuws zijn van harte

www.dmarc.nl

welkom. De redactie behoudt zich zowel voor de agenda als artikelen het recht voor deze te

Fotografie

weigeren zonder opgave van reden. Over een

Met dank aan de culturele partners die

afwijzing kan niet gecorrespondeerd worden.

fotomateriaal beschikbaar gesteld hebben. De coverfoto is gemaakt door Peter Nicolai. Overige

Disclaimer

fotografen: Ruden Riemens,

Van al het gebruikte beeldmateriaal in de

Marco Borggrave, Maaike Eijkman, Nichon

Zeeuwse Cultuur Agenda is met alle mogelijke

Glerum, Jeremy Perkins, Sgt Pepper, Miguel

zorgvuldigheid getracht bron of rechthebbende

Barreto, Nicolette Jansen, Charlotte Baart, Anna

te achterhalen. De aard van het gebruikte

van Zantwijk, Lieke Anna, Krijn van Noordwijk,

beeldmateriaal brengt evenwel met zich mee,

Bob Bronshoff, Tessa Posthumus de Boer, Alwin

dat in sommige gevallen rechthebbenden in

Baart, Pief Weyman, Noelle Drost, Hans Colijn

redelijkheid niet kunnen worden achterhaald. Indien enig (rechts) persoon meent recht

Redactie-adres

te kunnen doen gelden op de content van

Postbus 487, 4330 AL Middelburg,

onderhavige publicatie, gelieve zich in

E-mail: redactie@zeeuwsecultuuragenda.nl

verbinding te stellen met de redactie.

Verspreiding

De Zeeuwse Cultuur Agenda wordt

Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/

door culturele partners in een aantal

of openbaar gemaakt worden d.m.v. druk,

gevallen toegezonden aan hun donateurs

fotokopie, of op welke andere wijze dan ook

of vrienden. Ook wordt het tijdschrift

zonder voorafgaande schriftelijke toestemming

uitgedeeld bij voorstellingen en concerten.

van de hoofdredactie.De Zeeuwse Cultuur

Als meeneemexemplaar vindt verspreiding

Agenda is een multimediaal platform met een

plaats op meer dan 500 toeristische locaties

magazine dat elk kwartaal op 500 plaatsen in

in Zeeland en plaatsen in de provincie waar

Zeeland ligt en een website met audio, video,

liefhebbers van cultuur in Zeeland komen

achtergronden en praktische informatie:

zoals; theaters en podia, wijkgebouwen,

www.zeeuwsecultuuragenda.nl

gemeentehuizen, provinciehuis, huisartsenen fysiotherapeutenpraktijken, boekwinkels,

Theater en Podia

platenzaken, lifestyle winkels, notarissen e.d.

CineCity XL Theater

Als de magazines op een locatie niet meer

Cultureel Centrum De Halle

voorradig zijn of wanneer u een nieuwe locatie

de Drvkkery

Den Dullaert - Cultureel centrum Grote Kerk van Veere HZ-cult Ledeltheater Middelburgs Minitheater Muziekpodium Razzmatazz Oostkerk Podium Brogum Podium In Terneuzen - de Pit Podium Reimerswaal Podium ‘t Beest Podium van Zaamslag Popodium de Spot Poppodium De Piek Porgy en Bess - Terneuzen Scheldetheater - Terneuzen Schouwburg Middelburg St. Jacobskerk Theater De Mythe - Goes Theater de Wegwijzer Theater productie huis Zeelandia Theaters aan Zee ZB Bibliotheek van Zeeland Een Bunder Kunst Festivals Onderstroom Concert at Sea Zeeland Nazomerfestival Film by the Sea Klassieke muziek Zeeuwse Concertzaal Festival van Zeeuwsch-Vlaanderen Scaldis Festival voor Kamermuziek Ty kamerorkest Stichting Kamermuziek Zeeland Stichting Kamermuziek SchouwenDuiveland Zeeuwse Muziekschool Incanto Muziek Podium Zeeland Zeeuws Jeugd Orkest Concerten Vlissingen Zeeland Nazomerfestival Het Zeeuws Orkest Beeldende kunst Marie Tak van Poortvliet Museum Vleeshal CBK- Zeeland Bewaerschole RuimteCEASUUR Musea Bevrijdingsmuseum Industrieel museum Maritiem MuZEEum Watersnoodmuseum Zeeuws Museum Het Warenhuis Axel

Pit Beton vaste waarde in de Zeeuwse ondergrond Waar wij met onze producten en diensten zoals heiwerk een vaste waarde willen zijn voor onze opdrachtgevers, zo willen we ook een vaste bijdrage leveren aan de ondersteuning van de cultuur zoals de Zeeuwse Cultuur Agenda. De Zeeuwse Cultuur Agenda is een prachtige uitgave van wat Zeeland te bieden heeft aan culturele evenementen. Vooraf kan een keuze gemaakt worden wat er zoal te beleven valt en kan daarna geproefd en gesnoven worden aan een scala van mogelijkheden. Wij als Pit Beton willen op dezelfde wijze onze opdrachtgevers een zo breed mogelijk pakket in het advies en uitvoering van funderingswerken bieden.

www.pitbeton.nl Sint Felixweg 2 4493 PR Kamperland info@pitbeton.nl 0113 37 15 53 06 51 20 06 04