Zij en Zeeuws nr.58

met Zeeuwse nuchterheid

Arianne Willeboer'De combinatie buitenlander én christen is soms confronterend'

Vallen, opstaan,

Je met liefde inzetten voor vluchtelingen

'En verstaan we elkaar niet?' Dan halen we gewoon Google Translate erbij!

'Als voorganger ben je ook een voorbijganger' - Joshi

Na borstkanker je weg weer terugvinden

lotgenoten kunnen daarbij helpen

PORTRETTEN

VROUWEN AAN DE TOP

HIJ EN ZEEUWS

NO. 58, 2024

INHOUD

THEMA

Vallen, opstaan, doorgaan

"Ik heb daar toen echt mee geworsteld"

Columns

3 Welkom

21 Wendy Tuns

31 Jan en Patrick

67 Corien

85 Willy

93 Arianne

Rubrieken

22 Psyche - Hechting

68 Hemd van het lijf - Marloes

Lezen

7 Ik heb een vraag

9 Portretten - Vrouwen met dezelfde missie

32 Hij was altijd daar

42 A sociale media

51 Gezondheid

57 Geloven

60 Moqimi biedt hoop en perspectief aan Yezidi-kinderen

70 Maatschappij - Vrouwen aan de top

76 Hij en Zeeuws

Inspiratie

16 Blijmakers: persoonlijke verzorging

18 Budgetproof

26 Blijmakers: wonen

28 Lekker Lezen

40 Er op uit in Zeeland

49 Blijmakers: tuin

86 Recept

En ook

56 Bemoedigingslijn van Zij en Zeeuws

96 Volgende keer en colofon

vrouwen

dezelfde met missie

Vier vrouwen met dezelfde missie. Nel, Marilyn en Nina zetten zich met liefde en dankbaarheid in om er te zijn voor vluchtelingen. Die ander zien van hart tot hart en zo diegene helpen en tot bloei laten komen. Ze geven een inkijkje in hun dagelijks leven en nemen jou mee op hun reis door andere culturen. Want hoe is het om bij iemand uit een andere cultuur op bezoek te gaan, samen te koken of de Nederlandse taal te leren? Eén ding is zeker: het geeft hen veel voldoening en ze krijgen er veel dankbaarheid voor terug.

tekst Martina van Tatenhove fotografie Arie Jongman

Me-time en coaching blijmakers

Toe aan wat me-time? Heerlijk ontspannen in een privé-wellness, even weg van alles en iedereen? In Waarde kan dit, bij Diana Oudeman. Samen met haar kun je een kwetsbaar gesprek aangaan over verleden, heden en toekomst. Wellicht ben je klaar met bepaalde zaken die je belemmeren (negatieve gedachtes of patronen waar je niet uitkomt) en durf je dit op deze prachtige locatie in alle kwetsbaarheid aan te gaan en van hieruit weer nieuwe inzichten en kracht ontvangen. Diana werkt met de Totalbalance-methode vanuit een christelijke levensvisie. En wat wil je nog meer, na een diepgaand gesprek heerlijk de jacuzzi in of gemasseerd worden? Kijk snel op www.me-time-coaching.nl

persoonlijke verzorging

Natuurlijk mooi Loveli

Wist je dat in heel veel van onze verzorgingsproducten, zoals deodorant, aluminium en nog veel meer chemicaliën verstopt zitten? 60% van wat wij smeren komt in ons lichaam terecht. De moeder van Linda, oprichtster van Loveli, heeft dit geweten: tijdens haar behandelingen tegen borstkanker kreeg zij het advies om geen producten meer te gebruiken waar aluminium in zit. Linda heeft zich hier verder in verdiept en heeft toen samen met familieleden een deodorant ontwikkeld zonder aluminium, met natuurlijke ingrediënten. Na de succesvolle deodorant hebben zij meer huid- en haarproducten vanuit deze basis ontwikkeld.  www.loveli.care.nl

Misschien klinkt deze je al bekend in de oren, maar mocht je Mylene nog niet kennen: neem eens een kijkje op www.mylene.eu. Heerlijke verzorgingsproducten, voor ieder (huid- haar- en huistype) wat wils! En ook niet onbelangrijk: de kwaliteit-prijsverhouding is zeer goed. Mylene werkt met een party-systeem. Niet gelijk schrikken van het party-systeem waar Mylene mee werkt. Het is namelijk heel gezellig en nuttig om een avondje met vriendinnen te houden waarbij de producten worden toegelicht. Voor persoonlijk advies of een gezellige workshop neem contact op met consulente Marieke: 06-31302124.

Mylene

Milieuvriendelijk tandenpoetsen

Een elektrische (lees: sonische) tandenborstel met een abonnement? Ja, echt waar, deze bestaat. Bij Boombrush bestel je een sonische tandenborstel starterskit en kun je kiezen voor de optie ‘Repeat’ waarbij je elke acht weken een nieuw borstelkopje thuisgestuurd krijgt en waarna je de oude borstelkopjes gratis terugstuurt om deze te laten recyclen. Zo wordt het milieu niet onnodig belast. De batterij gaat levenslang mee, je kunt deze eenvoudig opladen door middel van het bijgeleverde USB-kabeltje. Sonisch poetsen kan even wennen zijn, maar eenmaal gewend is het bijkomende voordeel mooi meegenomen: sonisch poetsen maakt minder geluid dan elektrisch poetsen! www.boombrush.com

Dorothé

van Keulen- van der Zwaag 48 jaar, woont in Middelburg en is getrouwd met Kees. Kees had al vijf kinderen toen ze trouwden.

Dorothé houdt van schrijven.

Op een mooie woensdagmorgen schuif ik aan bij Dorothé voor ons interview. Iets wat we als vriendinnen al jaren doen, even samen bakje koffie aan de keukentafel. Hoe ga je dan een interview doen, hoe ga je een gesprek voeren dat voor andere vrouwen ook duidelijk is. Het is een gesprek van hart tot hart geworden. En dit gesprek willen we graag met jullie delen.

tekst Arine de Visser en Erna van Dijk

fotografie Klazien Dijkhuizen

Het Koffiepand

Al ruim 6 jaar kun je bij Het Koffiepand terecht voor onder andere een heerlijke kop koffie, kom thee, goed gesprek, ontbijtje, lunch of een middagsnack. Het gezellig met planten ingerichte en vintage-look aangeklede pand kun je vinden in het historische centrum van Middelburg op loopafstand van parkeergelegenheid (bijvoorbeeld parkeerplaats Hof van Tange). Zoek je een knusse tussenstop tijdens een stadswandeling of shopsessie in het mooie Middelburg? Gewoon kijken of er stoelen vrij zijn in Het Koffiepand!

Wat het menu betreft staan er bij Het Koffiepand alleen biologische producten uit eigen streek op de kaart en heerst er een no-waste instelling (zo weinig mogelijk afvalproductie). En last but not least: alles is met liefde gemaakt door henzelf of door medestreekgenoten. Voor uitbaatster Esther begon deze plek in 2017 als een droom maar inmiddels is het Koffiepand een begrip in Middelburg. Regelmatig worden hier leuke evenementen georganiseerd, soms in samenwerking met andere ondernemers. Om een voorbeeld te noemen: de spelletjesavond die bijna maandelijks wordt georganiseerd. Op tijd reserveren voor de voorafgaande daghap is aan te bevelen!

Je kunt in het Koffiepand ook een ‘hanging coffee’ kopen, oftewel: een uitgestelde koffie. In ’t Zeeuwse wellicht nog niet zo een bekend begrip: je koopt een kop koffie voor jezelf maar betaalt voor twee (of meer). Deze koffie wordt genoteerd op het Hanging Coffee krijtbord, bedoeld voor de medemens met een minder goedgevulde portemonnee die zo toch gratis en voor niets een kop koffie (of thee) kan komen drinken! Om dit initiatief vol te houden en natuurlijk ook om nog meer bekendheid aan Het Koffiepand te geven organiseert Esther samen met gastheer en zanger/muzikant Sjef Hermans regelmatig Hanging Coffee Concerts. Houdt Facebook en Instagram in de gaten voor de leuke evenementen en voor de regelmatig ververste menukaart van Het Koffiepand. See you soon?!

Korte Geere 19, Middelburg, www.koffiepand.nl

er op uit in

‘Er valt zoveel te ontdekken in ons mooie Zeeland. Arine en Erna gingen op pad en verzamelden de leukste plekjes.’

Bekijk Goes van een andere kant

Als Zeeuwen zijn we misschien allemaal al een keer of heel véél keer in Goes geweest? Tijd om Goes eens van een andere kant te bekijken! Wat dacht je van een wandeling door Goes langs muurschilderingen verspreid door de stad? In 2015 is er tijdens een festival door befaamde kunstenaars een groot aantal schilderingen aangebracht op gebouwen in Goes. Er zijn nog 25 van deze zogeheten ‘murals’ overgebleven. Wil je ze allemaal bekijken? Start dan vanuit het Station Goes in de richting van Stationspark en volg de route via www.goesisgoes.nl/muralgoes of via de ANWB Eropuit app. Onderweg zeker even de tijd nemen voor een welverdiende tussenstop bij Missie Applepie (Magdalenastraat 3) of Brownies & Downies (Keizersdijk 34).

Ben je door de murals geïnspireerd en gaan je handen jeuken om de kunstenaar in jezelf de vrije hand te geven? Boek dan een workshop graffiti spuiten bij graffitikunstenaar Bart via info@zeelandgraffiti.nl of 06-28440464. Leuk om na dat tripje door Goes op een zelfgekozen locatie (tip: aan het Veerse Meer) je eigen kunstwerk te spuiten!

tekst Arine de Visser en Erna van Dijk

Verdedigingswallen en een zoete roze droom

in Hulst

Hulst is een oude vestingstad en stamt al uit de 11e eeuw. Toen het in 1180 stadsrechten kreeg, ontwikkelde de stad zich tot een belangrijke handels- en havenstad. In de stad zijn nog steeds veel sporen van het rijke verleden te vinden. Daarom is het een aanrader om eens een mooie stadswandeling te maken in Hulst. De stadswandeling leidt je langs alle belangrijke monumenten van de stad en je wandelt over de oude verdedigingswallen die nog rond de stad liggen. Echt een plek om eens goed in de historie te duiken.

Na het wandelen kan je heerlijk bijkomen onder het genot van een goede bak koffie met gebak bij Sassies tea & loungeroom. Een roze droom vol met lekkernijen waar je heerlijk van mag genieten. Je kan er niet alleen terecht voor je koffie/thee met wat lekkers, maar ze hebben ook een winkel waar je deze zoete verleiders kan kopen zodat je thuis nog verder kunt genieten van al het goede wat ze bij Sassies te bieden hebben. www.inulst.nl, www.sassiesss.nl

Hoewel Margreet niet een fervent gebruiker is van social media kanalen en ze alleen maar een Facebookaccount heeft om de vakanties van haar vriendinnen te volgen, vindt ze het wel reuze intrigerend waarom zoveel mensen om haar heen wel hun tijd verdoen aan Insta, Tiktok etc. Best asociaal vindt ze dit eigenlijk. Toen kwam ze het boek ‘Asociale media’ tegen. Al lezend kwam ze erachter dat het asociale toch een beetje anders zit dan ze aanvankelijk dacht.

tekst Margreet Zwerus

tekst Willemien Lemkes

illustratie Wilma Polak

BORST KANKER

MOET JE JE WEG WEER WETEN

TE VINDEN, LOTGENOTEN

KUNNEN DAARBIJ HELPEN

Ook in Zeeland krijgen vrouwen borstkanker. Voor hen is het een schok als ze het horen. Maar gelukkig is onze medische zorg zo goed dat er vaak behandeling en genezing mogelijk zijn. Toch blijkt er voor hen een leven voor en na de diagnose te zijn. Het is vallen en opstaan. Je blijft patiënt en onder controle. Monika Crosiers en Lia Willemse vertellen hoe zij het traject hebben beleefd en hoe zij zich inzetten voor lotgenoten.

Monika Crosiers-Maes uit Sas van Gent kreeg in 2000 te horen dat zij borstkanker had. Ze was pas 48 jaar, dus te vroeg voor de ‘bus’, het borstkankeronderzoek voor vrouwen vanaf 50 jaar. Ze voelde zelf iets in haar borst en na onderzoek bleek dat er een tumor van 5 cm in haar borst groeide. “Het was stadium 2, dus behandeling was noodzakelijk. In die tijd was het de gewoonte om alle lymfklieren weg te halen. Nu doen ze eerst een onderzoek van de poortwachtersklier en als daar geen uitzaaiingen in zitten, kunnen de lymfklieren behouden blijven. Het volledig weghalen van de lymfklieren heeft voor mij wel consequenties gehad, want ik was na de operatie arbeidsongeschikt. Ik werkte samen met mijn man in een horecazaak en sjouwen en tillen was voor mij onmogelijk. Gelukkig had ik geen uitzaaiingen. Ik stond er vanaf de diagnose op dat de borst geamputeerd zou worden en na chemotherapie en een voorschrift voor zeveneneenhalf jaar hormoontherapie dacht ik weer verder te kunnen. Achteraf bleken er ook twee tumoren in te zitten, waarvan er een in eerste instantie niet opgemerkt werd. Toen was ik wel blij dat ik voor amputatie had gekozen, anders was het misschien uitgezaaid, omdat ik geen lymfklieren meer had in die oksel en was ik er nu niet meer geweest.

Helaas bleek er in 2001 iets mis in mijn andere borst, opnieuw twee haarden. Ik koos weer voor amputatie en ik had toen gelukkig geen nabehandelingen nodig. Ik was nog wel bezig met de hormoontherapie.”

Slecht nieuws na de bus

Lia Willemse uit Meliskerke ging in 2020 voor de eerste keer naar de bus. Zij werd daarna door de huisarts gebeld. “Dan weet je al dat er iets niet goed is. Ik had een tumor van 7 cm in mijn borst. Hij was sponzig, zodat ik hem niet had gevoeld. Op de mammapoli wordt dan alles onderzocht. Het is heel prettig dat het op dezelfde plek kan. Ik kreeg verschillende onderzoeken, waaronder een punctie en een MRI. Een amputatie zou volgen, waarbij ik de keus had voor een reconstructie of niet. Dat vond ik wel heftig. Samen met mijn man gingen we naar het strand om daarover na te denken. Ik zag er een paalhoofd dat ik mooi vond. Ik ben fotograaf, dus ik maakte er een foto van. Toen ik die thuis bewerkte, zag ik dat er een stuk uit de paal was geslagen, maar dat hij nog even mooi en misschien wel mooier was. Dat hielp mij: ook zonder borst ben ik nog mooi.”

biedt hoop en perspectief aan Yezidi-kinderen Moqimi

tekst Jolanda Driesse fotografie Hanriëtte Tollenaar

Arianne Willeboer (39) groeide op als tuindersdochter in een gezin met drie oudere zussen. Na een moeilijke periode - die uitmondde in een zoektocht naar God - kwam ze tot geloof. Ze kreeg een sterk verlangen om Hem te dienen en te volgen. Waarheen de weg ook zou gaan. Via de bijbelschool in Engeland liep het levenspad van Arianne naar Beiroet en uiteindelijk naar Noord-Irak. Ze dient hier het Yezidi-volk dat - op de vlucht voor IS - in de vluchtelingenkampen terecht kwam. “Ik houd zo ontzettend veel van deze mensen!”

vVROUWEN aan de top

In de rubriek ‘vrouwen aan de top’ laten we vrouwen aan het woord die een topfunctie bekleden in een bedrijf of organisatie. Deze keer: Eline Hoogenboom

tekst Jeanine Kwant fotografie Melissa Fuite - Omana studio

Eline Hoogenboom (39) woont samen met haar man en hun twee kinderen op de Veluwe. Naast haar werk als schrijfster en spreker heeft ze een aantal jaar geleden Villavie opgericht. Via dit platform biedt ze cursussen aan om vrouwen te leren bewuster te leven, samen met God. Eline vertelt over haar leven en hoe door dingen die ze heeft meegemaakt haar missie is ontstaan. Ook deelt ze over het thema van dit nummer ‘vallen, opstaan, doorgaan'.

Na al die jaren Zij en Zeeuws blijven we onszelf graag uitdagen op allerlei gebied. Zelf iemand interviewen stond nog op ons verlanglijstje. Het is namelijk heel boeiend om mensen te spreken. Een andere uitdaging die we graag aangaan is het feit dat er in Zij en Zeeuws ook ruimte moet zijn voor het gesprek met een Zeeuwse man. Deze twee dingen samengevoegd maakt deze nieuwe rubriek Hij en Zeeuws!

Tekst Corina Blok en Margriet Hackenberg fotografie Judith Walhout - met dank aan Slot Oostende in Goes

We hebben op een koude, maar zonnige dag afgesproken met Joshi van Veen, voorganger van de Evangelische Gemeente Rafaël in Goes. Goed voorbereid - in zijn trolley zitten extra setjes kleding voor de fotoshoot – komt hij aan bij Slot Oostende. We begrijpen later dat dit hem wel tekent: perfectionistisch, goed over dingen nadenkend en met hart voor mensen. “Je zult mij nooit horen preken over mensen zonder dat ik mét mensen in gesprek ga”.

We denken het al te weten, maar vragen het toch voor de zekerheid: ben je een Zeeuw? “Ik ben geboren in Leiderdorp en opgegroeid in Hazerswoude Dorp. In 2018 ben ik verhuisd naar Zeeland toen ik voorganger in Goes werd. Ondanks dat Goes een kleine provinciestad is, bevalt het leven me hier prima”. Lachend: “je hebt hier veel minder last van FOMO (Fear of missing out), iets waar je in een grote stad veel meer kans op zou hebben. Hoewel ik me hier thuis voel, spreekt wonen in een dorp, maar onder de rook van een grote stad me nog steeds erg aan. De Bijlmer vind ik ook erg aansprekend, de enige wijk in Nederland waar je 130 culturen kunt vinden!’ Er is nog heel weinig kruisbestuiving tussen de Nederlandstalige kerken en de 800.000 anderstalige christenen. Dit zijn, nog steeds, twee totaal verschillende werelden.

Dat klopt, migrantenkerken zijn er in Zeeland nauwelijks of zie je hier toch wel een verschuiving optreden?

“Op z’n minst zie je toch wel dat er relatie ontstaat. Vanuit het asielzoekerswerk vanuit onze gemeente is er zo’n tien jaar geleden een Arabische samenkomst ontstaan en sinds kort is er een orthodox Eritrese kerk die ons gebouw huurt. Het was wel grappig want ik zag laatst om 02.00 uur nog licht branden in het gebouw. Ik was nieuwsgierig en ging erheen en toen bleek dat zij om 0.00 uur ’s avonds waren begonnen met het vieren van het Kerstfeest. Het was toen dus al ruim in januari. De orthodoxe kalender loopt dus weer anders dan onze Westerse Gregoriaanse kalender”.

Je vertelt dat de orthodox Eritrese kerk jullie gebouw huurt, hoe zit dat precies? “Op zondag komen we samen in het Goese Lyceum. Momenteel bekijken we of deze locatie nog geschikt is, want we beginnen wel een beetje uit ons jasje te groeien. Er zijn momenten dat we met meer dan 450 mensen bij elkaar zijn en dan is dat echt wel krap. En dan hebben we in Goes-Zuid nog ‘De Basis’, dat is ons ‘doordeweekse’ gebouw met kantoren e.d. En dit gebouw wordt dus ook door de orthodox Eritrese kerk gehuurd”.

ONDERWERPEN VOLGENDE KEER

THEMA

'Geen vuiltje aan de lucht'

en ook

Post covid: wat is dit precies en wat doet deze ziekte met je

Hij en Zeeuws: gitarist Ard Hensen

Portretten: ‘Schoonmaken is mijn beroep en daar ben ik supertrots op!’

Lievelingsplek: boerinnen met een missie

Boodschappenpakketten uitdelen: stichting Brood uit de Hemel heeft een missie

HOOFDREDACTIE

Corina Blok, Margriet Hackenberg

EINDREDACTIE

Corina Blok, Margriet Hackenberg

ABONNEMENTENADMINISTRATIE

Administratiekantoor Zwemer en Co

FOTOGRAFEN

Klazien Dijkhuizen, Judith Hoekman, Corine de Hond, Arie Jongman, Hanriëtte Tollenaar (cover), Lia Willemse

TEKSTSCHRIJVERS

Jolanda Driesse, Erna van Dijk, Jeanine Kwant, Corien Kwekkeboom, Willemien Lemkes, Janneke Meerman, Cocky Minderhoud, Leontien de Muijnck, Kristine de Regt, Marjolein Saman, Gerdine Scherrenburg, Liesbeth Timmer, Martina van Tatenhove, Anneke van der Veen, Cora Verburg, Annella Vermaas, Arine de Visser, Willy Wouters, Margreet Zwerus

ILLUSTRATIE

Wilma Polak

OPMAAK & DRUK

DMARC een reclamebureau (Goes & Breda)

UITGEVER

Quaeris Media BV, Smithweg 1-04, 4462 HC GOES, tel 0113213241, verkoop@quaerismedia.nl, www.quaerismedia.nl

REDACTIEADRES

Zij en Zeeuws, Anna Blamanlaan 15, 4385 KM Vlissingen, zijenzeeuws@live.nl, www.zijenzeeuws.nl, tel 06-42847536, bank NL30INGB0002993191

ABONNEMENTSPRIJZEN

Zij en Zeeuws verschijnt 4x per jaar. Een abonnement kost € 37,50 per jaar (automatische incasso). Losse verkoop € 9,95. Abonnementen worden automatisch verlengd tegen de dan geldende tarieven, cadeauabonnementen stoppen automatisch na een jaar. Alleen geldig in Nederland. Abonnement beëindigen? Geef dit uiterlijk zes weken voor het aflopen van de betaaltermijn door via zijenzeeuwsabonnementen@live.nl.

KLANTENSERVICE

Voor al je vragen over je abonnement of het doorgeven van een adreswijziging mail je naar zijenzeeuwsabonnementen@live.nl.

ADVERTEREN

Voor vragen omtrent adverteren: neem contact op met Quaeris Media BV, marcel@quaerismedia.nl

De redactie is niet aansprakelijk voor de inhoud van de advertenties.