Đặc sắc lễ hội đâm trâu ở Tây Nguyên
Trong kho tàng phong tục lễ hội Việt Nam thì le hoi dam trau (hay còn gọi là lễ hội chém trâu, ăn trâu…) mang đậm bản sắc văn hóa của một số tộc người thiểu số ở Tây Nguyên, ở miền núi một số tỉnh thuộc khu vực miền Trung và Đông Nam Bộ. Người Ba Na gọi Lễ hội đâm trâu là x'trǎng, người Cor gọi là xa-ố-piêu, người Gia Lai gọi là mnăm thu, người Lạch gọi là sa rơpu, người S’tiêng ở Bù Môn, Bù Đăng tỉnh Bình Phước gọi là Hội lễ quay đầu trâu…
Đặc sắc lễ hội đâm trâu ở Tây Nguyên
Lễ hội đâm trâu thường được tổ chức vào khoảng thời gian từ tháng Chạp cho đến tháng 3 âm lịch. Đó là là khi mùa màng thu hoạch xong, thóc đã được đưa vào bồ, các gia đình được nghỉ ngơi. Người Bana xem ngay tot xau tổ chức lễ đâm trâu là để tạ ơn thần linh, đón mừng năm mới, cầu mong sức khỏe cho mọi người và cầu chúc cho một năm mới mùa màng tươi tốt. Anh Đào Minh Ngọc, hướng dẫn viên Bảo tàng dân tộc tỉnh Đắc Lắc, cho biết: “Lễ hội đâm trâu là lễ hội lớn linh thiêng đối với người Bana. Lễ hội đâm trâu (còn gọi là lễ hiến sinh) phải trải qua nhiều nghi lễ nhỏ với nhiều hình thức như: lễ cúng thần linh, nghi lễ uống rượu cần, diễn tấu cồng chiêng và có bài khóc trâu. Lễ hội đâm trâu chỉ được dùng trong cúng thần linh”. Thứ hai, ăn trâu là tên gọi chính thức của tục hiến sinh trong các lễ thức cúng Yang, còn đâm trâu là cách gọi của người miền xuôi. Xưa kia do sự hiểu biết về khoa học kỹ thuật, về chăm sóc sức khỏe, phòng chống dịch bệnh của đồng bào còn có những hạn chế nhất định; và để chống chọi với bệnh tật, rủi ro, hoạn nạn, hạn hán, lũ lụt… làm thiệt hại đến mùa màng, ảnh hưởng đến đời sống của người dân buôn làng, thì người dân phải nhờ đến sự phù hộ, cứu giúp của thần linh (Yàng)… Để tạ ơn thần linh, hằng năm buôn làng thường tổ chức lễ hội ăn trâu. Tùy theo mục đích, hoàn cảnh, điều kiện kinh tế và phong tục, tập quán của từng dân tộc mà lễ hội đâm trâu được tổ chức trong những khoảng thời gian và không gian khác nhau. Song, lễ hội đâm trâu thường được tổ chức bên cạnh những ngôi nhà chung của buôn làng như nhà dài, nhà rông... Người chủ lễ thường là một già làng, một người uy tín biết xem tu vi trong bản. Ngày mở hội, dân làng chọn một con trâu khỏe mạnh đưa đi tắm rửa sạch sẽ và cho ăn uống no nê rồi đem buộc cổ trâu bằng dây mây vào một cây cột cao trên 5m. Đây là một cây cột gỗ hoặc tre đặc biệt được trang trí bằng các líp lát tre nứa có hoa văn, họa tiết màu sắc sặc sỡ. Trên đỉnh cột thường đặt một biểu trưng chẳng hạn như chim phượng hoàng tạc bằng gỗ. Người Ba Na gọi cây