แผ่นพับสอนตัดตุงไส้หมู

การตัดตุงใส้หมู วัสดุและอุปกรณ์ 1) กระดาษว่าวสี 2 สี 2) กรรไกร ขั้นตอนและวิธีการทํา -เลือกกระดาษมา สองสีสีอะไรก็ได้แล้วแต่ ชอบนํากระดาษทั้งสองแผ่นมาวางทับกันพับกระดาษ ให้เป็นรูปสามเหลี่ยม โดยตัดส่วนที่เหลือออก -พับครึ่งให้เป็นรูปสามเหลี่ยม -พับครึ่งด้านที่หนึ่ง และพับครึ่งด้านที่สอง เพื่อให้เป็นรูปสามเหลี่ยมจะไดกระดาษเป็นรูป สามเหลี่ยมพับกระดาษอีกด้านให้เป็นรูปเหมือน จรวด ตัดขอบด้านทแยงให้เป็นรูปหยักหรือลวดลาย ตามแต่ถนัดหลังจากนั้นตัดขอบอีกด้าน -ตัดส่วนสามเหลี่ยมด้านบนโดยตัดสลับ -คลี่กระดาษที่พับออกมา ให้เป็นลักษณะ สี่เหลี่ยม -ตัดกระดาษแผ่นเล็กและสอยด้ายเพื่อนําไป ผูกมัดกับกิ่งไม้จะได้ตุงไส้หมู

กิจกรรม ตัดตุงใส้หมู

ห้องสมุดประชาชนอาเภอซาสูง กศน.อาเภอซาสูง

ประวัติความเป็นมาของ ธงสากล หรือ ตุง ตั้งแต่ สมัยโบราณมนุษย์ต้องการสัญลักษณ์หรือเครื่องหมาย ต่างๆ เพื่อใช้เป็นเครื่องหมายประจาตัว ครอบครัว กลุ่ม ทั้งนี้ เพื่อต้องการแบ่ง แยกให้เห็นถึงความแตกต่างเฉพาะ ของแต่ ละคนหรือกลุ่มโดยใช้เป็นสัญลักษณ์ ความเป็นมา “ธง” ตาม คติสากลอาจเชื่อมโยงไปกับหลั กฐานอั นเก่าแก่ตั้งแต่สมั ย โบราณ ดังปรากฏในภาพ เขียน การแกะสลัก รูปปั้น ศิลา จารึก และคัมภีร์ เป็นระยะเวลายาวนานนับพันปีตั้งแต่สมัย อียิปต์ และกรีกโบราณ “ธง” ในทวีปเอเชียพบว่าแหล่งอารยะ ธรรมอันยิ่งใหญ่ เช่น ประเทศจีน ญี่ปุ่น อินเดีย ธิเบต และ เนปาล ได้มีการใช้ธงมาตั้งแต่สมัยบรรพกาลแล้วส่วนความ เป็นมาของตุงล้านนา “ตุง” หรือ “ จ้อ” เป็นภาษาถิ่นทาง ภาคเหนือที่ชาวล้านนาเรียกขานกันทั่วไป ซึ่งหมายถึง “ธง” ในภาษาภาคกลาง มีลักษณะตรงกับภาษาบาลีว่า “ปฎากะ” หรือ “ ธงปฎาก” “ ธงตะขาบ” ซึ่งเมื่อครั้งสมัยหริภุญชัย ในช่ ว งศตวรรษที่ 1 7 พบว่ า ชาวหริ ภุ ญ ชั ย เคยมี โ รค อหิ ว าตกโรคระบาด ผู้ คนต่ างพากั นหนีไปอาศั ย อยู่ ที่ เ มื อ ง สะเทิง เมื่ออหิวาตกโรคหายไปก็พากันกลับมาบ้านเมืองเดิม คาดว่าคงได้มีการรับวัฒนธรรมการถวายธงหรือตุงที่มีเสาหงส์ มาจากชาวมอญมาด้ ว ย ซึ่ ง เราพบว่ าหงส์ ล้ า นนานี้ เ ป็ นสิ่ ง สาคัญมากของชาวรามัญนั้น ได้ปรากฏว่าเป็นส่วนประกอบอยู่ กับตุงในล้านนาคือ “ตุงกระด้าง” ซึ่งมีลักษณะรูปทรง

เหมื อ นกั น และมี ลั ก ษณะของธงตะขาบของชาวรามั ญ ก็ คล้ายคลึงกับ “ตุงไชย” ของล้านนาด้วยเช่นกัน “ตุง” ทา ด้วยวัสดุต่าง ๆ ตามความเหมาะสม เช่นไม้ โลหะ กระดาษ ผ้า ใบลานพลาสติก เป็นต้นมีลักษณะเป็นแผ่นวัตถุ ส่วนปลาย แขวนติดกับเสา หรือผูกติดกับปลายไม้ เป็นแผ่นยาวลงมา “ตุง” มีหลายชนิด แต่ละชนิดจะมีรูปแบบ ขนาด และ รายละเอียดวัสดุที่ใช้ในการตกแต่งแตกต่างกันไปตามความ เชื่อ และพิธีกรรมทางศาสนา ตลอดจนความนิยมของท้องถิ่น และการใช้งาน เช่น งานเทศกาลขึ้นปีใหม่ งานประเพณีปีใหม่ เมือง(วันสงกรานต์) งานประเพณียี่เป็ง(ลอยกระทง) งานปอย หลวง งานไหว้สาแม่ฟ้าหลวง งานสืบชะตา งานต้อนรับแขก บ้านแขกเมือง งานบ่ายศรีสู่ขวัญ งานบุญ งานแห่พระพุทธรูป งานทอดกฐินผ้าป่า งานศพ ความงามของตุงอยู่ที่ลวดลาย การประดิษฐ์อย่างประณีต การตัดลวดลาย และสีสันที่แต่ง แต้ม ตุง เป็นเครื่องสักการะมี 4 ประเภท คือ 1) ตุงเดี่ยวหรือตุงค่าคิง สาหรับบูชาแทนตนเอง

2) ตุงไส้หมู สาหรับบูชาพระธาตุ พระเจดีย์ 3) ตุงไจยหรือธงไชย สาหรับบูชาพระพุทธรูป 4) ช่อหรือธงชัย สาหรับปักเครื่องบูชา ตุงไส้หมู มีลักษณะเป็นพวงประดิษฐ์ รูปร่างคล้ายจอมแหหรือ ปรางค์ ทาจากกระดาษสีหรือกระดาษแก้วสีต่างๆ อย่างน้อย แผ่ นละสี มาวางซ้ อ นกันแล้ วพั บ ทแยงมุ มหลาย ๆ ทบ ใช้ กรรไกรตัดสลับกันเป็นลายฟันปลาจนถึงส่วนปลายสุด เมื่อคลี่ ออกและจับหงายขึ้น จะเห็นเป็นพวงกระดาษที่สวยงาม

ศิลปะการตัดกระดาษให้เป็น “ตุงไส้หมู” เป็นองค์ความรู้ที่มี มาแต่ โ บราณ ซึ่ ง ชาวล้ า นนาจะใช้ ใ นพิ ธี ท างศาสนาหรื อ กิจกรรมทางประเพณีของชาวล้านนา โดยเฉพาะชนกลุ่มไท ได้แก่ ไทยวน ไทลื้อ ไทเขิน ไทยอง ไทใหญ่ เป็นต้น นั่นคือ ประเพณีปี๋ใหม่ (สงกรานต์) ในพิธีกรรม หรือประเพณีดังกล่าว ชาวล้านนาจะจัดเตรียมข้าวของต่างๆ สาหรับใช้ในพิธีใน “วัน แต่งดา” คือวันสุกดิบ หรือวันเตรียมข้าวของ ซึ่งจะจัดทาก่อน หน้างานประมาณ ๑ วันลักษณะตุงไส้หมูมีรูปทรงเหมือนเจดีย์ ทาจากกระดาษว่าวหลากสี ใช้ักบนกองเจดีย์ทรายคุ๋กับตุง 12 ราศี เพื่อบูชาพระเกศแก้วจุฬามณี และพระธาตุประจาปีเกิด พระพุ ธ ทศาสนาเป็ น เป้ า หมายใหญ่ พจนานุ ก รม ฉบั บ ราชบัณฑิตยสถาน 2542 อธิบายว่า เป็นพวงอุบะ ซึ่งห้อย ประดับอยู่ที่คันดาลฉัตร ทาด้วยผ้าตาดทอง ส่วนคันดาลฉัตร คือคันฉัตรที่มีรูปเป็นมุมฉาก ๒ ทบอย่างลูกดาล เพื่อปักให้ ฉัตรอยู่ตรงเศี ยรพระพุทธรูป ในที่นี้ หมายพวงมโหตรแบบ บ้านๆ ทีต่ ิดอยู่ตามธงราว ห้อยระย้าตามสถานงานมงคล มีให้ เห็นบ้างตามวัดในชนบท ทาด้วยกระดาษสี ตอกลายเป็นรูป นักษัตร ปัจจุบันหาดูได้ยาก