การถอดบทเรียนความสาเร็จดีเด่น การศึกษาตามอัธยาศัย กรณีศึกษา ห้องสมุดประชาชนเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี จังหวัดขอนแก่น สังกัด กศน.อาเภอเมืองขอนแก่น สานักงาน กศน.จังหวัดขอนแก่น
คลิปแนะนาห้องสมุดฯ ความเป็นมาของโครงการ ห้องสมุดประชาชนเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี จังหวัด ขอนแก่น เป็นห้องสมุดประชาชนประจาจังหวัด ที่ตั้งอยู่ในเขตเทศบาลนครขอนแก่น มีพื้นที่ให้บริการ 3 ชั้น เริ่มให้บริการเมื่อปี 2544 เปิดให้บริการ 7 วัน ระหว่างเวลา 08.30- 17.00 น. อดีตยังมีคนเข้ามาอ่านหนังสือ ในห้องสมุด จานวนมาก แต่ในยุคปัจจุบัน มีคนเข้ามาอ่านหนังสือในห้องสมุดน้อยลง อ่านหนังสือน้อยลง คน ขอนแก่นส่วนใหญ่เอา Tablet , Smartphone มาใช้งานในส่วนของบันเทิงมากกว่า อ่านหนังสือ แม้ว่าจะ สามารถนามันมาเป็นเครื่องอ่าน Ebook ได้ แต่เราพบว่า วัยรุ่นและวัยทางานทั่วไปใช้งาน Tablet , Smartphone เหล่านี้กับ App เกม หรือ Link Facebook , Youtube , Twitter , หรือเข้าเวบไซต์ ตอบ อีเมลล์มากกว่า รวมไปจนถึง ช่องรายการ Cable มากมาย ที่แย่งเวลาคนขอนแก่นให้เสพรายการดู มากกว่าอ่าน
ขั้นตอนการดาเนินงาน จึงมีการพูดคุยกันในองค์กร ผู้บริหาร คณะกรรมการสถานศึกษา บรรณารักษ์ ครู ครูอาสาฯ ครู กศน.ตาบล ครูกลุ่มเป้าหมาย พิเศษ และบุคลากร กศน.อาเภอเมือง ขอนแก่น ทุกคน ได้ข้อสรุปว่า เราต้องมี กิจกรรมส่งเสริมการอ่านทั้งเชิงรับ และเชิงรุก พัฒนาห้องสมุดให้เป็นห้องสมุดมีชีวิต ส่งเสริม การประชุมคณะกรรมการสถานศึกษา วางแผนการส่งเสริมการอ่าน สนับสนุนบ้านหนังสือชุมชน 186 แห่งให้คนใน ชุมชนได้มีหนังสืออ่าน โดยมีทูตการอ่านในชุมชน (อาสาสมัครส่งเสริมการอ่าน) ที่นาหนังสือเข้าไปในชุมชน จัด มุมหนังสือ แนะนาหนังสือให้คนในชุมชนได้อ่าน จัดห้องสมุดให้มีบรรยากาศที่สวยงาม มีหนังสือที่ทันสมัย มี e – book ให้บริการบนเว็บไซต์ระบบเชื่อมโยงแหล่งเรียนรู้ห้องสมุดฯ http://lrls.nfe.go.th/LRLS/frontend/theme/media_category.php?ID_Media_Type=153
ความสาเร็จที่เป็นจุดเด่น กศน.อาเภอเมืองขอนแก่น จับมือกับ ชุมชน เครือข่ายการอ่านในชุมชน โดยมีจุดเริ่มต้น ของความร่วมมือเมื่อวันที่ 3 กรกฎาคม 2556 โดย สานักหอสมุด มหาวิทยาลัยขอนแก่น ที่มีนโยบาย ที่จะทาให้ขอนแก่นเป็นนครแห่งการอ่าน ซึ่งตรง พิธีลงนามMOUเครือข่ายความร่วมมือระหว่างห้องสมุด กับนโยบายของ สานักงาน กศน.และสถาบันและ แหล่งเรียนรู้ และศูนย์บริการข้อมูลจังหวัดขอนแก่น เมื่อวันจันทร์ที่ 11 กันยายน 2560 รวม 11 สถาบัน องค์กรที่มีนโยบายตรงกันอีกรวม 11 แห่ง ได้แก่ (1) สานักหอสมุด มหาวิทยาลัยขอนแก่น (2) ห้องสมุด วิทยาลัยอาชีวศึกษาขอนแก่น (3) ห้องสมุด วิทยาลัยเทคนิคขอนแก่น (4) ห้องสมุด มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสานวิทยาเขตขอนแก่น (5) สานัก วิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (6) สานักหอสมุดกลาง วิทยาลัย บัณฑิตเอเซีย (7) ห้องสมุดประชาชนเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี จังหวัดขอนแก่น ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอเมืองขอนแก่น (8) ห้องสมุด โรงพยาบาลขอนแก่น (9) สานักการศึกษา เทศบาลนครขอนแก่น (10) องค์การบริหารส่วนจังหวัดขอนแก่น (11) วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนีขอนแก่น ภายใต้ชื่อ “เครือข่ายความร่วมมือระหว่างห้องสมุด แหล่งเรียนรู้ และศูนย์บริการข้อมูลจังหวัดขอนแก่น “ เกือบ 6 ปี ความร่วมมือของเครือข่าย มีผลงานที่ภาคภูมิใจ ได้แก่ KKLNET Journals ฐานข้อมูลวารสารภาษาไทยและภาษาอังกฤษที่สมาชิก MOU บอกรับ Heritage Of Khonkaen ฐานข้อมูลภาพเก่าในอดีตของจังหวัดขอนแก่น https://libapps.kku.ac.th/heritage/ KKNIE Library 360 องศา ระบบนาชมห้องสมุด 360 องศา https://library.kku.ac.th/kklnet360/nie/ ความสาเร็จที่เป็นจุดเด่น การทากิจกรรมเชิงรุก ที่หลากหลายต่อเนื่องให้กับกลุ่มเป้าหมายอย่างทั่วถึง เช่น กิจกรรมหนังสือข้างเตียง ,กิจกรรมหนังสือแซ่บ ,กิจกรรมหนังสือติดล้อ, ห้องสมุดเคลื่อนที่สาหรับชาวตลาด และ กิจกรรมบ้านหนังสือชุมชน กิจกรรม “หนังสือข้างตียง” เราจับมือกับ โรงพยาบาล ขอนแก่น และ โรงพยาบาลศรีนครินทร์ จัดมุมหนังสือใน โรงพยาบาล เพื่อให้บริการผู้ป่วยติดเตียง ผู้ป่วยเรื้อรัง ผู้ป่วย มะเร็งเด็ก ญาติผู้ป่วย และประชาชนทั่วไป โดยให้บริการ สื่อคอมพิวเตอร์ สื่อหนังสือบันเทิง หนังสือสารคดี ของเล่น เด็ก วารสารบันเทิง ความรู้ทั่วไป นอกจากมุมหนังสือแล้ว ยัง มีรถเข็นนิทาน ที่นาหนังสือสาหรับเด็ก ในมุมหนังสือ ไปถึง เตียงผู้ป่วยเด็ก หรือ ผู้ป่วยติดเตียงได้ โดยมีครู กศน. กลุ่มเป้าหมายพิเศษ และ ทูตการอ่าน เข็นรถหนังสือนิทาน และอ่านนิทานให้เด็กฟัง รวมถึง จัดสอนอาชีพระยะสั้นให้กับ ญาติผู้ป่วย เพื่อส่งเสริมให้มีรายได้ และอ่านเสริมเพิ่มความรู้ จากหนังสือได้ รถเข็นนิทาน
กิจกรรม “หนังสือแซ่บ” เป็นการกระจาย หนังสือสู่ผู้อ่านให้มากที่สุด สถานประกอบการ โรงพยาบาล ส่วนราชการ ใน ชุมชน เพื่อสร้างวัฒนธรรมในการอ่านให้กว้างขวาง และให้ประชาชนสามารถเลือกอ่านหนังสือได้ทุกที่ทุก เวลา เพื่อเป็นแหล่งบริการสื่อประเภทต่าง ๆ เช่น สถานีขนส่งผู้โดยสารขอนแก่น บรรณารักษ์นา หนังสือออกให้บริการและหมุนเวียนสื่อทุกเดือน ๆละ 2 ครัง้ และประสานงานกับตารวจ ท่องเที่ยวเพื่อช่วยจัดวางเอกสารประชาสัมพันธ์การใช้รถใช้ถนนในช่วงเทศกาลสาคัญ เช่น เทศกาลปีใหม่ ตรุษจีน สงกรานต์ เข้าพรรษา 2 เมษาวันรักการอ่าน เป็นต้น “หนังสือติดล้อ” บริการที่ สวนสาธารณะ บึงแก่นนคร ทุกวันจันทร์ เวลา 16.00 – 20.00 น.
หนังสือแซ่บ : กศน. อาเภอเมืองขอนแก่น ที่ สถานีขนส่งผู้โดยสาร ขอนแก่น แห่งที่ 3
คลิปภาพกิจกรรม หนังสือแซ่บ : กศน.อาเภอเมืองขอนแก่น
กิจกรรม “หนังสือติดล้อ” (ห้องสมุดเคลื่อนที่) เรานาหนังสือ และกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้ ออกบริการในรถโมบายและจักรยานยนต์พ่วง ข้าง มีบรรณารักษ์ ครู กศน.ตาบล ทูตการอ่าน (อาสาสมัครส่งเสริมการอ่าน) ออกให้บริการทุก วันจันทร์ ระหว่างเวลา16.00 – 20.00 น. โดยมี เทศบาลนครขอนแก่นเอื้อเฟื้อสถานที่บริเวณ สวนสาธารณะแก่นนคร “หนังสือติดล้อ” บริการที่ มหกรรม หนังสือภาคอีสาน มหาวิทยาลัยขอนแก่น
คลิปภาพกิจกรรม หนังสือติดล้อ
กิจกรรมห้องสมุดเคลื่อนที่สาหรับชาวตลาดตามพระราชดาริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราช กุมารี จัดพิธีเปิดห้องสมุดเคลื่อนที่เพื่อชาวตลาด ตามพระราชดาริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราช กุมารี วันอาทิตย์ที่ 2 เมษายน 2560 ณ ตลาดสดเทศบาล 1 เทศบาลนครขอนแก่น อาเภอเมือง จังหวัด ขอนแก่น หลังส่งมอบ พ่อค้า แม่ค้า ช่วยกันดูแลความเป็นระเบียบเรียบร้อย และบริหารจัดการเอง ทุกคน รู้สึกมีความเป็นเจ้าของ โดยมีบรรณารักษ์ ห้องสมุดฯ นาหนังสือไปเติมเต็มและให้คาแนะนา อย่างน้อยสัปดาห์ ละ 1 ครั้ง นอกจากนี้ ยังจับมือกับศูนย์การค้าเซ็นทรัลพลาซาขอนแก่น ที่ให้พื้นที่ฟรีในการตั้งมุมหนังสือเพื่อให้ บริการในชื่อ “ห้องสมุดเคลื่อนที่สาหรับชาวตลาด” มุมหนังสือแซ่บ กศน.อาเภอเมืองขอนแก่น
ภาพการใช้บริการห้องสมุดเคลื่อนที่สาหรับชาว ตลาดฯ ตลาดสดเทศบาล 1 เทศบาลนคร ขอนแก่น
คลิปข่าว NBT สัมภาษณ์ ผอ.บุญส่ง ทองเชื่อม
คลิปข่าว ห้องสมุดเคลื่อนที่สาหรับชาวตลาด จ.ขอนแก่น รอบทิศถิ่นไทย วันที่ 6 พฤศจิกายน 2561 ข่าวค่า #NBT2HD
ประชาชนมาใช้บริการมุมหนังสือฯ
นายบุญส่ง ทองเชื่อม ผู้อานวยการ กศน.อาเภอเมืองขอนแก่น นานักศึกษา กลุ่มเป้าหมายพิเศษ กศน.อาเภอเมืองขอนแก่น มาเรียนรู้ในมุมหนังสือฯ
ปัญหาอุปสรรคที่พบ/วิธีแก้ปัญหา ห้องสมุดประชาชนเฉลิมพระเกียรติฯ จังหวัดขอนแก่น กิจกรรมเยอะ กลุ่มเป้าหมายหลากหลาย แต่ง บุคลากรมีจากัด จึงต้องหาอาสาสมัคร และจิตอาสา มาช่วยในทุกๆ กิจกรรม ด้วยการประชาสัมพันธ์บนเพจ เฟสบุ๊ค บนเว็บไซต์ห้องสมุดฯ เว็บไซต์กศน.อาเภอเมืองขอนแก่น ประชาสัมพันธ์ผ่านเครือข่ายความร่วมมือ ระหว่างห้องสมุดฯ ให้ผู้มีจิตอาสาฯ มาช่วยงานอาสาสมัครส่งเสริมการอ่านเหล่านี้เราเรียกว่า “ทูตการอ่าน” มีจิตอาสาฯ มาช่วยกิจกรรมของห้องสมุดฯ มีทั้งในสังกัด เช่น นักศึกษา กศน.อาเภอเมืองขอนแก่น อาสาสมัครฯ จาก สถาบันเครือข่าย และชุมชน เช่น มหาวิทยาลัยขอนแก่น โรงเรียนแก่นนครวิทยาลัย วิทยาลัยอาชีวศึกษาขอนแก่น รวมถึงประชาชนทั่วไป
อาสาสมัครฯ จาก โรงเรียนแก่นนครวิทยาลัย
อาสาสมัครฯ จาก มหาวิทยาลัยขอนแก่น
อาสาสมัครฯ จาก ประชาชน ทั่วไป
ห้ องสมุดฯ เป็ นที่ยอมรับของสถาบันการศึกษาหลายแห่งที่ถกู เลือกให้ เป็ นสถานที่ฝึกประสบการณ์วิชาชีพของ นักศึกษา จากสถาบันการศึกษา เช่น มหาวิทยาลัยขอนแก่น มหาวิทยาลัยมหาสารคาม มหาวิทยาลัยราชภัฎมหาสารคาม มหาวิทยาลัยราชภัฎเลย ทาให้ บคุ ลากรในการปฏิบตั ิงานที่ทาทังเชิ ้ งรับ เชิงรุก มีประสิทธิภาพมากขึ ้น
นักศึกษาวิชาเอกสารสนเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฎมหาสารคาม 1 พฤศจิกายน 2561 - 15 กุมภาพันธ์ 2562
นักศึกษาวิชาเอกสารสนเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม 7 มกราคม 2562 - 30 เมษายน 2562
รางวัลแห่งความสาเร็จ สิ่งที่ได้จากการจัดกิจกรรมทั้งเชิงรับ เชิงรุก และแบบ online เข้าถึงกลุ่มเป้าหมายอย่างทั่วถึง ทาให้คนอ่าน หนังสือมากขึ้น เข้าถึงสื่อมากขึ้น จากสถิติผู้เข้าใช้เพจเฟสบุ๊ค สถิติผู้เข้าใช้เว็บไซต์ห้องสมุดที่เพิ่มขึ้น และ มากไปกว่านั้นยังได้รับรางวัลแห่งความสาเร็จที่ภาคภูมิใจ คือ
ถ้วยพระราชทาน สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี รางวัลชนะเลิศอันดับที่ 1 สถานศึกษาส่งเสริม การอ่าน โครงการ “อ่านสร้างสุข”ในโรงเรียน และสถานศึกษา ประจาปี 2557 หน่วยงานที่จัด แผนงานสร้างเสริม วัฒนธรรมการอ่าน (สสส.)
รางวัลห้องสมุดประชาชนยอดเยี่ยม ระดับประเทศ ประจาปี 2557 ได้รับจาก สานักงาน กศน. วันที่ 8 กันยายน 2558 รางวัลชนะเลิศ “การประกวดเว็บไซต์ห้องสมุด ประชาชน 2561” ได้รับจาก สานักงาน กศน. วันที่ 8 กันยายน 2561 ห้องสมุดประชาชนเฉลิมพระเกียรติฯ จังหวัดขอนแก่น ได้รับรางวัลด้านการส่งเสริมการอ่านมาอย่างต่อเนื่อง รายละเอียดดูเพิ่มเติมได้ที่เว็บไซต์ห้องสมุดประชาชนฯ จังหวัดขอนแก่น http://lrls.nfe.go.th/LRLS/frontend/theme/catalog.php?ID_Website_Section=4547 ได้นาเสนอในเวทีต่างๆ ห้องสมุดประชาชนเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีมีโอกาส นาเสนอผลงานด้านส่งเสริมการอ่านในเวทีต่างๆ ทั้งภายในหน่วยงานในสังกัด และหน่วยงานภาคีเครือข่าย
จัดแสดงนิทรรศการ “ห้องสมุดเคลื่อนที่สาหรับชาวตลาด” ณ สานักหอสมุด มหาวิทยาลัยขอนแก่น
จัดแสดงนิทรรศการ “ห้องสมุดเคลื่อนที่สาหรับชาวตลาด” ณ ตลาดท่าพระ 100 ปี
ผู้ว่าราชการจังหวัดขอนแก่น ประธานในพิธี เยีย่ มชมกิจกรรมและ นิทรรศการ “วันภาษาไทยแห่งชาติ” ณ มหาวิทยาลัยภาค ตะวันออกเฉียงเหนือ
กิจกรรม “หนังสือติดล้อ”ห้องสมุดฯ ร่วมกับเครือข่ายฯ 11 แห่ง ณ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน
ห้องสมุดประชาชาชนเฉลิมพระเกียรติฯ จังหวัดขอนแก่น เป็นแหล่งเรียนรู้ต้นแบบ ที่มีผู้มาเรียนรู้ ศึกษาดูงาน ในระดับจังหวัด ระดับภูมิภาค ระดับประเทศ รวมถึง ชาวต่างประเทศ ดังภาพตัวอย่างการเข้ามาศึกษาดูงาน ระหว่าง เดือน ตุลาคม 2559 – ธันวาคม 2561
ดร.ทองอยู่ แก้วไทรฮะ พร้อมคณะ เยื่ยมชมห้องสมุดฯ
คลิปภาพกิจกรรม มาเยี่ยม – มาเยือน ห้องสมุดประชาชนเฉลิมพระเกียรติฯ จังหวัดขอนแก่น
ต้อนรับ Prof. Dong Geun Oh ผู้เชี่ยวชาญจาก keimyung University สาธารณรัฐ เกาหลี พร้อมด้วยผศ.ดร. กันยารัตน์ เควียเซ่น อาจารย์ประจา สาขาวิชาสารสนเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
ผู้เขียน
อามรรัตน์ ศรีสร้อย