Nr 3/2018 | wydanie bezp atne | ISSN 2545-1057
KONSTRUKTYWISTA TOM DIXON TRENDY Z TARGÓW CERSAIE 2018 POMYS Y NA AZIENKI HOTELOWE
www.designbiznes.pl
BIZNES
#TOJESTDOBRARADA RAHIM BLAK TO JEDNA ZbNAJBARDZIEJ ROZPOZNAWALNYCH POSTACI WbBIZNESIE INTERNETOWYM. ZAPOCZkTKOWA KILKA ¥WIETNIE ROZWIJAJkCYCH SI} FIRM. JEST MISTRZEM BUDOWANIA MARKI OSOBISTEJ ZbWYKORZYSTANIEM MEDIÓW SPO ECZNO¥CIOWYCH. NAM ZDRADZA, JAK ROBIm TO WSZYSTKO SKUTECZNIE. ROZMAWIAr: AREK KACZANOWSKI
RAHIM BLAK CEO click community, agencji social media zatrudniajÆcej ponad 80 social media specjalistów oraz CMO i wspóûzaûoIJyciel systemu edrone, pierwszego eCRM dla e-commerce. Koncentruje siØ na marketingu spoûecznođciowym z naciskiem na social employer branding i social CRM. Zajmuje siØ takIJe tworzeniem startupów w modelu SAAS. Prelegent i szkoleniowiec. Absolwent wydziaûu malarstwa ASP w Krakowie i MBA w úodzi. Wykûadowca i ekstrawertyczny przedsiØbiorca. Wierzy, IJe tworzenie Start-upów jest sztukÆ. Wyemitowaû Personalny Token RahimCoin.
Rozmawiamy zͮRahimem na konferencji „Marketing wͮbranǚy şazienkowej” wͮOssie. Towarzyszą nam jego asystenci. Informacje oͮtym, ǚe rozmawiamy pojawiają siİ –ͮrazem ze zdjİciami –ͮna bieǚąco na proǠlu mojego rozmówcy na Facebooku. WczeƜniej wͮtrakcie jego prezentacji na konferencji –ͮpoƜwiİconej budowaniu marki osobistej, ale teǚ wspieraniu wͮten sposób sprzedaǚy –ͮtakǚe sporo siİ dziaşo na jego internetowych kontach. Wͮciągu jednego dnia opublikowaş wiİcej niǚ wiİkszoƜč zͮnas wͮciągu miesiąca.
P
atrzİ na to, ile energii iͮpracy poƜwiİcasz, by ludzie zͮ Facebooka czy LinkedIn wiedzieli, co robisz wͮ danej chwili. Wiem, ǚe uwaǚasz to za waǚny skşadnik swojej drogi do sukcesu wͮbiznesie, ale nie masz czasem problemu zͮtym, ǚe to iͮtak zaraz zniknie? Rahim Blak: Miaşem problem zͮ contentem
efemerycznym. Gdy studiowaşem na krakowskiej ASP, pracowaliƜmy nad barwnikami, które miaşy wytrzymač setki lat. Wtedy
myƜleliƜmy jak namalowač coƜ, co nas przeǚyje. Bo ǚe bogatym artystą bİdİ po Ɯmierci, wiedziaşem od początku. Ale potem pojawia siİ Snapchat, wͮktórym to, co stworzİ, znika po 24 godzinach. Zajİşo mi chwilkİ zrozumienie, jaki jest sens produkcji treƜci, które nazywam contentem efemerycznym. Dziİki temu, ǚe
34
BIZNES
publikujemy niemal od razu, gdy co si zdarza, ludzie wierz , e
I te wszystkie czynniki sprawi y, e inspirowa powstanie genial-
jest to prawdziwy komunikat. Takie dzie o ma wi ksz moc wy-
nych produktów, które by y jak dzie a sztuki.
wo ywania u odbiorców poczucia wspó odczuwania z nadawc ni co dopracowanego, adnego, wystylizowanego, ale publiko-
A Tobie jak ASP si przyda o w robieniu biznesu?
wanego po czasie.
Dzi ki temu, e jestem po ASP mniej analizuj , a bardziej two-
Okre la e siebie jako rebelianta w biznesie. A to oznacza bu-
nauczy em si ze spotka z artystami, to nieszablonowo . Gdy
rz
przysz o . Pracujemy w biznesie kreatywnym. To czego
dowanie czego na przysz o . Z drugiej strony: dzia asz dzi ,
spotykam si z przedsi biorcami, mog im zaproponowa inne
w tym co si dzieje teraz, zarz dzasz tera niejszo ci .
spojrzenie, zach ci do lozofowania, re eksji, my lenia inaczej za-
Jestem zdecydowanie bardziej typem wizjonera ni analityka. Nie
(„think different”). Swoje pogl dy spo eczne i kreatywno
mo na by w jednakowym stopniu jednym i drugim. Je li cho-
wdzi czam temu, e wyros em ze rodowiska artystycznego.
dzi o bycie rebeliantem, to nie wystarczy odnie
Kiedy na LinkedIn wrzucam zdj cie prywatne, to s ysz : „Tak si
sukces. B d c
na szczyt. Jednak trudno zaprze-
nie robi”. A ja odpowiadam: „Robi si . My lisz stereotypowo, a ja
czy , e tylko wizjonerzy, którzy s lud mi czynu, odnosz sukces.
nie. I dlatego si wyró niam”. Artysta wygrywa pod warunkiem,
konformist te mo emy wej
Ka dy powinien by sam sobie wdro eniowcem. W bran y start-
e pozb dzie si przekonania, e robienie biznesu jest z e. We my
-upowej mówi si , e pomys jest wart z otówk plus VAT. My l
taki przyk ad: co wybierze architekt, który ma opcj zaprojekto-
bardzo przysz o ciowo, ale dzia am z tym co mam tu i teraz.
wa blokowisko za du a kas albo artystyczn will dla jakiego bogatego go cia za te same pieni dze?
Jak cz sto wpadasz na nowe pomys y na biznes? Ludzie sukcesu mówi , e nie tyle s ekspertami, co eksperymen-
To troch uproszczona sytuacja, ale przy tak postawionym
tatorami. Bo pomys y mo na generowa na dwa sposoby: mie
problemie zapewne wybra by will .
idee i je realizowa , albo zacz
co robi i dopiero wtedy szuka
pomys u na to, jak dany cel osi gn . Ja nale
do tych drugich:
dzia am, a potem mam pomys , który jest owocem tych dzia a . Na przyk ad nie wymy li bym Gie dy Marek Osobistych, gdybym
Tak. Bo si mo e si wyszale , da upust ekspresji. A nie sensowniej jest pomy le , e mo e przy blokowisku si wi cej napracujemy, ale tam mamy szans co zmieni , wp yn
na otoczenie,
rodowisko, ludzi?
nie by sam mark osobist , nie wyst powa bym i nie po wi ci
I tak trzeba te podej
czasu na budow swojej rozpoznawalno ci. Nazywam to beha-
Toscani robi reklamy Benettona i mówi , e per dnie wykorzy-
wioralnym kreacjonizmem.
stuje billboardy, by dotrze do ludzi ze swoim przekazem. I na
do my lenia o swoim marketingu. Oliviero
tablicach by o logo marki na zdj ciach z chorymi na AIDS lud mi Ile pomys ów Ci nie wysz o?
z Afryki. Toscani wiedzia , e w ten sposób dotrze szerzej. wiat
Ponios em po drodze troch pora ek operacyjnych, ale nie strate-
sztuki i tworzenia, który pami tamy, jest przesz o ci . Dogorywa
gicznych. 10 lat temu podj em decyzj , e stworz agencj mar-
w galeriach. Prawdziwie ywa sztuka ewoluowa a i przenios a si
ketingow opart na prowadzeniu Facebooka. Potem, e stworz
do innego miejsca.
system CRM dla e-commerce. Te projekty odnios y sukces i teraz mia o podejmuj kolejne decyzje. Bo wiem i czuj , e to, co chc
Ale wiesz, e trzeba wtedy znale
ogie w sobie do tego, by
zrobi , ma dobre prognozy. Wiem, e moje pomys y nie bior si
z nudnego tematu zrobi co porywaj cego... Nie ka dy ma
z kosmosu. Jak mówi em: nie jestem ekspertem, ale eksperymen-
na to si .
tatorem. Najcz ciej decyduj si na zrobienie czego , gdy wiem,
Ale ile rzeczy wielkich powstawa o z pracy nad nudnymi tema-
e nie mog tego kupi , bo jest bardzo drogie albo czego jeszcze
tami! Marcel Duchamp mia zasad , e je li przedmiot zaczyna
nie ma. Gdy robili my CRM dla sklepów, to dlatego e by nam
go interesowa , to go odrzuca . Chodzi o mu o to, by skrajnie
potrzebny. A okaza o si , e nikt takiej us ugi nie wiadczy. Potem
nudny, gotowy przedmiot podnie
zrobili my z tego mi dzynarodowy biznes.
przewrotno ci nie zdaj sobie cz sto sprawy arty ci.
do rangi sztuki. Z istoty tej
Bycie artyst przydaje si w biznesie?
My l sobie tak: wiata cyfrowego i materialnego nie oddzie-
Jestem wdzi czny losowi za to, e mam wykszta cenie artystycz-
limy dzi . Ale jak to wykorzysta dla swojego dobra. Czy fakt,
ne, a nie np. ekonomiczne. To wa ne pytanie: czego biznes mo e
e jeste nadaktywny internetowo, e publikujesz, tworzysz,
nauczy si od artystów. Wcze niej, przed wywiadem, rozma-
kreujesz, patrzysz nieustannie na to, gdzie zrobi zdj cie lub
wiali my o tym, czego architekci musz si nauczy , by prowadzi biznes. Spróbujmy jednak inaczej postawi to zagadnienie: jak
lmik sprawia, e postrzegasz wiat mocniej, pe niej, uwa niej?
mog oni wykorzysta swoje artystyczne korzenie, by by lep-
Wierz , e tworz w ten sposób. I nie jest prawd , e aby po-
szymi biznesmenami. Na przyk ad Steve Jobs wygra , poniewa
stawi dzie o trwalsze, ni ze spi u trzeba zbudowa wie owiec.
mia w sobie nutk artysty, kreatora, mi o
Wierz , e taki charakter równie dobrze mo e osi gn
do kaligra i, hipisa.
wpis na
35
BIZNES
Facebooku. Ci, co s dz inaczej, ulegaj
stereotypom. Rze ba
to z poczuciem, e tworzymy co wielkiego i wspania ego. Prze-
mo e roztrzaska si przy przeprowadzce. A wpisy w internecie
bran owienie nie jest rozwi zaniem. Znam wielu niespe nionych
Google b dzie indeksowa d ugo po naszej mierci. Zreszt wpisy
artystów, którzy porzucili tzw. czyst sztuk na rzecz tego, co
na portalach to tylko forma dla przekazu, który tworzysz. Mó-
pogardliwie okre laj komercj . Ja akurat w a nie w tej „komer-
wisz co do wiata.
cji” widz wi cej ludzi, którzy j tworz z pasj ni w rodowisku
Kluczowe jest wi c pytanie: co zmienia wiat, co na niego wp y-
twórców sztuki rzekomo czystej. Przez ca e swoje ycie zawo-
wa? Je li takimi sztywnymi kategoriami my leliby Pablo Picas-
dowe nie czu em, e robi co gorszego. Z pasj podchodz do
so, Salvador Dali, Joseph Kosuth czy Andy Warhol, nie byliby
realizacji najprostszych rzeczy – tak jak ta konferencja dla 30 osób
tak awangardowi. Gdyby dzi
czy jak zrobienie sel e.
yli, u ywali by Facebooka. Je li ci
twórcy w tamtych czasach szli w przemys , w nowe media, to co by robili dzi ? Na pewno nie pozostaliby przy tak konserwatywnym medium, jakim jest malowanie. W naszej historii najtrwalsze okazywa o si to, co nie by o sztuk w zamierzeniu. Od sarkofagów, piramidy, architektur , przemys , logotypy. Zamówienia
Rahim jeszcze sprawdza, czy asystent zrobi nam dobre zdj cie. Nie podoba mu si , podpowiada wi c jak ustawi kadr, by by o lepiej. Poprawiamy. Powstaj kolejne zdj cia, gdy zadaj ostatnie pytanie.
komercyjne stworzy y ikony sztuki. Jak sobie radzisz z hejtem? Przed naszym wywiadem musia em dok adnie sprawdzi kim
Jest go mniej, ni bym chcia . Kiedy posz a wiadomo , e wy-
jeste , bo bran a internetowa nie jest g ównym obszarem
emituj Personalny Token oparty na mojej marce osobistej, po-
mojego zainteresowania. Pierwsze co sobie pomy la em po
jawi y si ró ne komentarze. Krytycy, z racji tego, e cz sto s to
lekturze tekstów o Tobie i Twojej biogra i: „to musi by jaki
ludzie, którym co w yciu nie wysz o, potra
performance, to jaki
b yskotliwi. Zasugerowali, e wykupi wi kszo
art ze wiata biznesu, ten go
nie ist-
nieje”. Ty jeste prawdziwy?
by odkrywczo udzia ów, by
móc odwo a mnie z pe nienia funkcji Rahima Blaka. Gdy robi-
Troch jest to prawda. Rahim Blak to by a marka, grupa tworzona
em sztuk , miar jej sukcesu by a reakcja. Hejt jest reakcj ne-
przez paru artystów z ASP z ró nych miast. Kreowali my wizj
gatywn na rzeczy, których ludzie nie rozumiej , nie pojmuj ,
artysty-marki. Potem formalnie, sta em si Rahimem Blakiem
do których ogarni cia s zbyt ograniczeni. To jest dla mnie jak
– przyj em takie nazwisko. Mam uczucie, e sam siebie stwo-
miar sukcesu oraz motywacj , e to, co wymy li em, jest na tyle
rzy em.
odkrywcze, e wkurza ludzi mniej ogarni tych ode mnie. Przykre
Gdyby mia wskaza podstawowe zasady budowania marki
takie nastawione na ranienie opinie umieram ze miechu. Ale do
osobistej, tego jak podbi swoj warto
jest tylko to, e chc zrani . Ja nie mam z tym problemu – czytaj c w internecie, co by
tego trzeba mie odpowiednie podej cie i charakter. Wi cej: ja
to by o?
potem robi z tego prezentacj na wielkim kongresie. Tak e hejt
Po pierwsze: nie ma czego takiego jak lepsza marka osobista.
si przydaje – wietnie nadaje si na slajdy. Za to chcia bym po-
Musisz by oryginalny i by sob , bo wtedy b dziesz inny. Gdy
dzi kowa serdecznie.
kto mi proponuje wyst pienia publiczne, mówi ile za to chc i nie pytam, ile si p aci prelegentom. Ja sam wyceniam siebie. Nie
Przeka
podzi kowania. Dzi kuj za rozmow .
kopiuj od innych. B d oryginalny. Po drugie: b d odwa ny, by naprawd i
pod pr d. Stwórz ide ,
z której mo e inni b d si na pocz tku mia , ale id w ni odwa nie. B d prekursorem. Bycie pionierem jest wa niejsze, ni bycie biznesmenem. To oznacza, e mo e nie zawsze zbijesz tak du e pieni dze, jak zwyk y przedsi biorca, ale chyba nie o to nam chodzi? Po trzecie: pasja. Musisz czu , e to co robisz, jest wa ne. Niezale nie od tego, co robisz. Rób to, do czego jeste stworzony. I chyba: nie bój si komercji. Wielcy twórcy korzystali z podwykonawców czy mieli pomocników – ale umieli, jak Elon Musk, czyli Leonardo da Vinci naszych czasów, pokierowa nimi z my l o tworzeniu przysz o ci. Micha Anio za pomoc sta ystów wynaj tych na umow o dzie o tworzy freski. Dzi zamalowujemy billboardy. Nie musimy ozdabia kaplicy syksty skiej – zlecenia, które uczyni nas wielkimi, p yn z innych róde . Bez wzgl du na to, co robimy, powinni my robi
36
Rahim Blak powiedzia : „Musisz da to zdj cie przy tek cie. To b dzie dowód, e naprawd , w rzeczywisto ci rozmawiali my”. No to dajemy. Rozmawiali my w pobli u placu zabaw. Fotogra zrobi nam asystent Rahima.