GO!Mobility Magazine nummer #4 2014 by Koninklijke RAI Vereniging

JAARGANG 4 – OKTOBER 2014 – NR 4

! O G 4 # Y T I L I B O M ereniging V I A R e in z Maga

THEMA: RECYCLING/HERGEBRUIK

AFVAL BESTAAT NIET • SLIMME INZAMELEN RECYLINGSYSTEMEN • ROB KAMPHUES S-LIFE • NATIONALE (E-)BIKE TESTDAGEN

GO! 2

INhoud

RAI SOCIETY Nederlandse automotive toeleveranciers presenteerden hun expertise tijdens een speciale ‘Tech Day’ aan topmanagers van BMW.

PAGINA 18

ECO-TRENDS

------------------: A THEM RUIK / HERGEB G IN L C Y REC -------------------

In het kader van het ‘Innobus’ project heeft MAN twee Lion’s City stadsbussen uitgerust met zogeheten ‘NoNox-techniek.

PAGINA 20

UITGESPROKEN Henk Sturme, directeur van

EEN TWEEDE LEVEN VOOR FIETSACCU’S Met het collectieve inzamelsysteem voor E-bike accu’s, dat sinds 1 januari

Drotech, geeft zijn mobiliteits-

op initiatief van afdeling Fietsen van RAI Vereniging in werking is getreden,

visie.

vervult Nederland binnen Europa een voortrekkersrol. Alleen Duitsland

PAGINA 23

kent een vergelijkbaar systeem, vertelt Robert Rozenberg, die als project manager bij STIBAT verantwoordelijk is voor het opzetten van dit nieuwe

MARKTANALYSE

systeem. Inmiddels hebben zich tien fietsfabrikanten/importeurs bij dit

Het Nederlandse tweewielerpark is sinds 2008 met 24 procent toegenomen tot 24,1 miljoen eenheden.

collectief aangesloten en komt een volledige marktdekking in het vizier.

PAGINA 24

AFVAL BESTAAT NIET De huidige lineaire economie, waarin producten worden gekocht, verbruikt en weggegooid, is niet langer houdbaar, vindt Michel Schuurman,

GO!FACTOR

van MVO Nederland. Het eindeloos verbruiken van eindige grondstoffen is

Piet van den Nouweland met zijn

naar zijn mening ook nergens voor nodig. Want binnen een circulaire

Armstrong Siddeley Whitley Six

economie worden alle waardevolle grondstoffen, die weer de basis vormen

Light uit 1952.

voor nieuwe producten, behouden. Én het levert ook nog eens geld op.

PAGINA 27

Uit berekeningen van TNO blijkt dat dit model Nederland tenminste 7,3 miljard euro per jaar oplevert en zo’n 54.000 banen schept.

COLOFON GO!Mobility een uitgave van RAI Vereniging, postbus 74800, 1070 DM Amsterdam, telefoon (020) 504 49 49, www.raivereniging.nl.

Uitgever Amsterdam RAI

GO!Mobility verschijnt 5 keer per jaar en is o.a. bestemd voor politici, overheidsinstanties, de media en leden van RAI Vereniging. Verspreiding vindt plaats op basis van controlled circulation. Losse verkoopprijs: 9,95 euro. GO!Mobility is ook als digitaal magazine te lezen op www.raivereniging.nl

Redactieraad Harald Bresser, Cees Boutens, Jeroen van de Braak, Ilse Bartels, Mark van Dansik, Isabel Cloudt

Redactie Menno Timmer, hoofdredacteur

Redactieadres GO!Mobility Postbus 77777 1070 MS Amsterdam Bezoekadres: Europaplein 1078 GZ Amsterdam Tel. 020-549 12 12 E-mail: m.timmer@railangfords.nl

Dit magazine is gedrukt op duurzaam papier.

© 2014 Amsterdam RAI – alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere wijze, in elke vorm, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Medewerkers Sjoerd van der Linden, Rob Kamphues Ontwerp: PWAD Amsterdam Vormgeving: MB voorheen VMTB Fotografie: Ton van Til, Johan Peter van der Stouwe Illustraties: Onno Kortland Druk: W.C. den Ouden ISSN: 2212-8182

rob kamphues

Pionier of looser? ‘Rijd jij elektrisch? Looser!’ Zo reageerde een goede

een of andere Jan Doedel zijn benzineauto gewoon illegaal

vriend toen ik aan kwam rijden met mijn VW E Up. Het

op de parkeerplaats heeft gezet en de laadpaal dus geen ver-

was iemand die me ooit toevertrouwde dat hij me stie-

binding constateert, maar irritant is het wel als je nog voor

kem bewonderde omdat ik op het circuit rondrijd in

8 kilometer stroom in de accu hebt zitten.

auto’s met vijf keer zoveel vermogen als zijn middenklasser. Nu viel ik genadeloos van mijn voetstuk. Hij liep een

Maar in de paar maanden dat ik nu elektrisch rijd, ben ik er

keer om het autootje heen, keek naar de kabel die van de

ook verknocht aan geraakt. Aan de stilte in de auto, waar-

auto naar een kastje in mijn tuin ging en schudde quasi

door de muziek mooier klinkt en een gesprek op normaal

moedeloos het hoofd: ’Kamphues, Kamphues toch, wat

volume mogelijk is. Aan het feit dat je nooit meer naar een

kan een mens diep zinken.’

benzinepomp hoeft. ‘s Ochtends is de tank altijd vol en na een vergadering van meer dan twee uur ook. En ik ben ver-

Ik legde uit dat ik ben uitgenodigd door de vereniging

knocht geraakt aan het idee dat ik maar voor acht euro ‘tank’

DOET, de brancheorganisatie van het elektrisch rijden in

en dat ik behoor tot een select gezelschap: dat van de pio-

Nederland, om een jaar lang alles wat elektrisch

niers die over tien jaar kunnen zeggen dat ze aan de wieg

voortbeweegt uit te proberen en dat ik daar op

hebben gestaan van de grote omwenteling in het autorijden.

http://nlmobility.nl/robs-blog verslag van doe, waar

Want daar ben ik van overtuigd.

nodig kritisch. Mijn vriend overtuigde ik er niet mee, dus zat er niets Zo constateerde ik al dat de actieradius van de E Up bij

anders op dan hem een rondje mee te nemen. Hij keek

lange na niet zo groot is als de teller op mijn dashboard

tweemaal schichtig om zich heen om er zeker van te zijn dat

aangeeft. Beter gezegd: als ik hem start staat hij op maxi-

zijn buurman hem niet in zag stappen en liet zich toen over-

maal 157 kilometer, een respectabel getal, maar als ik de

halen. Vol ‘gas’, want vol stroom klinkt zo lullig, reed ik de

straat uit ben zijn daar al tien kilometer van verdwenen

straat uit. Hij schrok zich rot. Vooral toen bij een kilometer

en die straat is echt maar honderd meter lang. Daardoor

of veertig de E Up gewoon door accelereerde en geen aan-

durf ik eigenlijk nog niet verder te rijden dan naar

stalten maakte om in te houden zoals bij een gewone auto

Houten, vanaf mijn woonplaats 63 kilometer verderop

die opschakelt. ‘Ok,’ zei hij. ‘Doe dan maar, als je op het

en zelfs dat zou ik niet doen als ik niet zeker wist dat ik

circuit maar normaal blijft rijden.’ Ook daar had hij het mis.

daar een laadpaal vind die altijd vrij is.

Want in 2015 wil ik de eerste coureur in Nederland zijn die

Want dat is ook een puntje dat voor verbetering vatbaar

volledig elektrisch rijdt. En anders in 2016.

is: de app die aangeeft waar er vrije laadpalen zijn wil zich daarin nog weleens vergissen. Ik geef toe; dat kan omdat

Rob Kamphues, tv-presentator en cabaretier

GO! 4

BRANCHE NIEUWS

Platform Toekomstbestendige Mobiliteit ontvouwt eerste actieplannen Onlangs heeft RAI Vereniging het Platform Elektrische Mobiliteit (PEM) omgedoopt tot het Platform Toekomstbestendige Mobiliteit (PTM). De verbreding van het platform maakt het mogelijk om ook andere (dan elektrische) nieuwe voertuigtuigtechnologieën en – innovaties te stimuleren. Inmiddels heeft PTM met een aantal concrete activiteiten een vliegende start gemaakt. Quirijn Teunissen, coördinator van PTM, legt uit dat het platform een zo breed mogelijk palet aan kansrijke technieken en mobiliteitsinnovaties bij hun marktintroductie wil ondersteunen. Te denken valt aan rijden op (groen) gas en waterstof. Daarnaast is PTM nauw betrokken bij

Vliegende start voor PTM.

de verschillende initiatieven op het gebied van ICT en connected cars. Voor dit jaar staat al een aantal activiteiten en informatiebijeenkomsten

staan zijn: de themamiddag ‘Intelligente Transportsystemen: waar

gepland waar PTM zich nadrukkelijk zal presenteren. Zo organiseerde

staan we en waar gaan we heen?; de informatiebijeenkomst ‘De zelf-

PTM op 7 oktober tijdens de vakbeurs Ecomobiel in Rotterdam, in

rijdende auto’, het congres ‘Toekomstbestendige Mobiliteit’ tijdens

samenwerking met GroenGasMobiel, NWBA, DOET, het ministerie

AutoRAI 2015 en de themamiddag ‘Light Electric Vehicles’.

van I&M, het Nationaal Forum Brandstoffenmix.

Meer info over PTM is te vinden op www.platformtoekomst-

Andere PTM-initiatieven die voor de komende maanden op de agenda

bestendigemobiliteit.nl

Snoeks geeft gas met dubbele cabines De afgelopen decennia is Snoeks Automotive B.V. uitgegroeid tot Europees marktleider op het gebied van het leveren van totaalconcepten voor inrichtingen van bedrijfswagens tot 3,5 ton GVW. Inmiddels mag het bedrijf zich de specialist noemen voor het ontwikkelen, testen en leveren van dubbele cabines en scheidingswandsystemen aan autofabrikanten.

fabrikanten samen te werken en hen professionaliteit, innovatie en toegevoegde waarde te bieden en nieuwe voertuigvarianten te creëren, trachten wij hun

Jaarlijks levert Snoeks duizenden

Marketing manager van Snoeks,

oorsprong kent in Nederlandse

productgamma uit te breiden en

sets om voertuigen om te bou-

wijst er op dat het specialisme,

wetgeving. “En in dat specialisme

zo het verkoopvolume te ver-

wen en rekent inmiddels nage-

dat de onderneming de afgelopen

zien autofabrikanten ons nu als

groten.”

noeg alle bestelautofabrikanten

60 jaar heeft opgebouwd, zijn

serieuze partner. Door met auto-

Dat deze filosofie vruchten

tot de klantenkring. Om de groei

afwerpt, blijkt alleen al uit het feit

zo goed mogelijk te faciliteren

dat Snoeks per ultimo dit jaar al

heeft Snoeks in Tsjechië een

voor zes autofabrikanten con-

compleet nieuw state-of-the-art

tractpartner is en er wereldwijd

distributiecentrum in gebruik

meer dan 70 Snoeks Service

genomen van waaruit wordt

Centra actief zijn. Recentelijk

geleverd aan meer dan 22 landen

zijn nieuwe samenwerkings-

binnen en buiten Europa.

verbanden aangegaan met

Daarnaast is ook het hoofdkan-

Renault en Opel voor het

toor in Nieuw-Vennep volledig

modificeren van respectievelijk

vernieuwd. Roland van Bergen, Sales &

de nieuwe Trafic en de nieuwe

Snoeks past voertuigen aan conform het design van de fabrikant.

Vivaro.

Nationale (E-)Bike Testdagen en FietsVAK dag Met de Nationale (E-)Bike Testdagen en de FietsVAK dag (28 febr. t/m 2 mrt) worden in het voorjaar van 2015 de deuren naar de consument geopend. Amsterdam RAI speelt met dit nieuwe fietsevenement in op de behoefte van de fietsbranche naar direct contact met de consument en de sterk toenemende vraag naar e-bikes. De beurs vindt plaats in Expo Haarlemmermeer (onderdeel van Libéma). Voor de eerste twee beursdagen in het weekend, die zijn gericht op de consument, is gekozen voor een samenwerking met ANWB Media. Op de laatste dag van de beurs, maandag 2 maart,

Bezoekers kunnen alle categorieën fietsen uitgebreid testen.

vindt de FietsVAK dag plaats. De Nationale (E-)Bike Testdagen en de FietsVAK dag

naast worden de nieuwste trends op gebied

terrein waar een groot testparcours wordt

worden georganiseerd door Amsterdam RAI

van fashion, accessoires en technische ont-

aangelegd. De bezoeker heeft hierdoor zowel

onder auspiciën van RAI Vereniging.

wikkelingen gepresenteerd. Vanwege de

binnen als buiten de mogelijkheid om e-bikes,

De FietsVAK dag wordt in samenwerking met

enorme behoefte aan informatie over elektri-

speed pedelecs, hybride- en stadsfietsen uit-

het vakblad Tweewieler georganiseerd.

sche fietsen en de snelle ontwikkelingen op

gebreid te testen. Op de beursvloer is tevens

De consument kan tijdens het evenement

dit gebied, geeft ANWB Media 15 december

een groot aanbod van fietsonderdelen en -

rekenen op productpresentaties van een groot

een E-Bike special uit. De sfeervolle nieuwe

accessoires te vinden en zijn de winnaars van

aantal fietsmerken, zowel met e-bikes, speed

locatie, Expo Haarlemmermeer, is goed

de Fiets van het Jaar, E-Bike van het Jaar en de

pedelecs als hybride- en stadsfietsen. Daar-

bereikbaar en beschikt over een mooi buiten-

Fiets Innovatie Awards te zien.

Duizendste ecocombi in Nederland op de weg Medio dit jaar heeft minister Schultz van Haegen de ontheffing voor de 1.000ste ecocombi verleend. Daarmee behoort Nederland tot de koplopers in het gebruik van deze langere vrachtwagens.

op die manier grote voordelen op het gebied van logistiek en milieu. TLN en EVO zetten zich, samen met RAI Vereniging, al vanaf eind jaren negentig in om de introductie van de ecocombi in Nederland mogelijk te maken. In nauwe samenwerking met het ministerie van I&M en de RDW is in het jaar 2000 de eerste ecocombi in

Ecocombi of LZV’s zijn vracht-

Nederland de weg op gegaan. Na een

auto met een maximale lengte

aantal succesvolle proeven is de eco-

van 25,25m en een maximum

combi inmiddels in de wetgeving

gewicht van 60 ton. Twee eco-

opgenomen. De vervoerssector in

combi’s kunnen dezelfde

Nederland kan hiermee jaarlijks

hoeveelheid lading vervoeren als

miljoenen kilometers aan wegvervoer

drie gewone vrachtauto’s. De inzet van deze voertuigen levert

uitsparen. Naar verwachting zal het aan-

De inzet van ecocombi’s bespaart de Nederlandse transportsector jaarlijks miljoenen kilometers.

tal ecocombi’s snel verder toenemen.

GO! 6

Nederland fietsaccu’s

Op weg naar 100 procent marktdekking

voorop met recyclingsysteem

Met het collectieve inzamelsysteem voor E-bike accu’s, dat sinds 1 januari op initiatief van afdeling Fietsen van RAI Vereniging in werking is getreden, vervult Nederland binnen Europa een voortrekkersrol. Alleen Duitsland kent een vergelijkbaar systeem, vertelt Robert Rozenberg, die als project manager bij STIBAT verantwoordelijk is voor het opzetten van dit nieuwe systeem. Inmiddels hebben zich tien fietsfabrikanten/importeurs bij dit collectief aangesloten en komt een volledige marktdekking in het vizier. STIBAT verwacht dit jaar zo’n 83.000 kilo aan E-bike accu’s in te zamelen en die een tweede leven te kunnen geven. Het inzamelen van accu’s of batterijen in het algemeen is op zich niet

belangrijke motieven om met STIBAT in zee te gaan, verduidelijkt hij.

nieuw of bijzonder. Dat is immers, zo staat in het Besluit Beheer

“Op die manier willen ze namelijk hun verantwoordelijkheid nemen

Batterijen, al vele jaren verplicht. En die (Europese) richtlijn geldt voor

om te voorkomen dat accu’s in het milieu terecht komen. Bovendien

alle draagbare consumentenbatterijen. Om dit in zo goed mogelijke

wilden fietsfabrikanten een systeem dat eenvoudig is voor zowel

banen te leiden en hiervoor een landelijk dekkend netwerk op te zetten

dealer als consument.”

is destijds door producenten en importeurs van batterijen de Stichting Batterijen (STIBAT) opgericht.

Negatieve opbrengst

Fietsaccu’s, die vallen onder ‘aandrijving van een voertuig’ en daarmee

Een andere reden om fietsaccu’s als collectief in te zamelen heeft vol-

tot de categorie ‘industrieel’ zijn echter een hoofdstuk apart, zegt

gens Rozenberg te maken met het probleem dat li-ion accu’s, vergele-

Rozenberg. “Voor die accu’s geldt namelijk geen inzamel-, maar wel

ken met bijvoorbeeld lood accu’s, nagenoeg geen waardevol kobalt

een innameverplichting. Dit betekent dat fietsfabrikanten en impor-

bevatten en daardoor niets opleveren, maar geld kosten om ze te

teurs, oude accu’s van consumenten moeten innemen. Om te voor-

recyclen. “Het is dus efficiënter en goedkoper om hiervoor een

komen dat er een baaierd aan individuele inzamelsystemen zou gaan

gezamenlijke infrastructuur op te zetten.” Hij rekent voor dat een

ontstaan, is vorig jaar in samenspraak met RAI Vereniging besloten om

fabrikant 3 euro per kilo aan een door STIBAT beheerd fonds moet

dit collectief te gaan regelen.”

betalen voor iedere fietsaccu die op de markt wordt gezet. Bij een

Naast de wettelijke verplichting hadden fietsfabrikanten nog twee

gemiddeld batterijpakket van 3 tot 4 kilo komt dat neer op zo’n 10 euro

Rozenberg: ‘Dit jaar verwachten we zo’n 25.000 fietsaccu’s in te zamelen.’

GO! 8 per accu. Voor die prijs zorgt STIBAT voor de inzameling, de opslag en

25.000 accu’s

krijgen ze een tweede leven.

Rozenberg zegt tot nu toe tevreden te zijn over de behaalde resultaten. “Al in het eerste kwartaal is er voor 13.000 kilo ingezameld. Dat komt

Inzameltonnen

overeen met ongeveer 4.000 fietsaccu’s. Als alles volgens planning

Om het de deelnemers – na de initiatiefnemers Accell Group, Gazelle,

blijft lopen moet de teller eind dit jaar uitkomen op 83.000 kilo, ofte-

Giant en Trek, hebben zich inmiddels nog zes andere partijen aange-

wel 25.000 accu’s.” Hij erkent dat schattingen voor de langere termijn

sloten – zo eenvoudig mogelijk te maken hanteert STIBAT twee

lastig zijn te geven. De levensduur van fietsaccu’s verschilt immers

inzamelmethodes: een fijnmazige en één die uitgaat van bulkpartijen.

sterk en hangt ook af van het gebruik. Soms gaat er enige tijd overheen voordat een consument besluit een accu in te leveren. Maar dat dit uiteindelijk gebeurt, is volgens hem vrijwel zeker. “De ervaring met gewone consumentenbatterijen wijst al uit dat tussen 80 en 90 procent bij ons terugkomt. Ik verwacht dat dit percentage bij fietsaccu’s zeker de 100 procent zal benaderen.”

Van accu tot bril Maar wat gebeurt er uiteindelijk met al die ingezamelde accu’s? “Die worden”, vervolgt Rozenberg, “netjes afgeleverd bij de firma Van Peperzeel, een accusorteercentrum in Lelystad. Zij selecteren de

‘Het Nederlandse systeem kan een blauwdruk zijn voor de rest van Europa’ batterijen naar chemische samenstelling: alkaline, zink-koolstof, nikkel methaalhydride, lood en lithium Ion. Om ze vervolgens aan te bieden aan de verschillende recyclingbedrijven in met name Frankrijk, Duitsland en Zwitserland die de (herbruikbare) metalen terugwinnen voor een tweede leven. Soms weer als accu, maar je kunt ook denken aan brilmonturen, vangrails of toepassingen in de bouw etc.”

Eucobat De project manager bij STIBAT benadrukt dat Nederland, samen met

Bij 1.700 fietsdealers staan speciale tonnen waarin winkeleigenaren de oude accu’s van

België en Duitsland, tot de koplopers behoort op het gebied van batte-

consumenten kunnen deponeren.

rijrecycling. Als het gaat om de inzameling van accu’s voor E-bikes is de rol van Nederland en Duitsland binnen Europa zelfs uniek te noemen.

Bij ruim 1.700 inzamelpunten (fietsdealers) staan speciale tonnen

In dit kader wijst Rozenberg op de recente oprichting van Eucobat, dat

waarin de winkeleigenaren oude accu’s van consumenten kunnen

als Europees expertise centrum voor accu’s beoogt om de aanwezige

deponeren. Zodra een ton vol is, haalt STIBAT die binnen tien werk-

know how zoveel mogelijk uit te wisselen en te delen met andere EU-

dagen op. Als het gaat om grotere volumes dan haalt STIBAT die apart

lidstaten. “Binnen dit platform zal STIBAT het Nederlandse recy-

op bij de service centra van de deelnemers. STIBAT beschikt over een

clingsysteem voor fietsaccu’s uiteraard uitgebreid onder de aandacht

vijftal vrachtwagens die permanent door het land rijden om zowel

brengen. Het zou natuurlijk prachtig zijn als ons unieke systeem als

fietsaccu’s als consumentenbatterijen op te halen.

blauwdruk gaat dienen en navolging krijgt in de rest van Europa.”

Circulaire economie maakt oneindig hergebruik mogelijk

Afval bestaat niet De huidige lineaire economie, waarin producten worden gekocht, verbruikt en weggegooid, is niet langer houdbaar, vindt Michel Schuurman, van MVO Nederland. Het eindeloos verbruiken van eindige grondstoffen is naar zijn mening ook nergens voor nodig. Door het sluiten van de biologische en de technische kringloop ontstaat namelijk een circulaire economie, waarbij alle waardevolle grondstoffen behouden blijven en weer de basis vormen voor nieuwe producten. Én het levert ook nog eens geld op. Uit berekeningen van TNO blijkt dat dit model Nederland tenminste 7,3 miljard euro per jaar oplevert en zo’n 54.000 banen schept. Ecologische systemen bestaan als zolang de aarde om de zon draait. De natuur kent in feite geen afval, maar bestaat uit oneindige kringlopen, waarbij afval van de ene soort als voedingsbron dient voor de andere. De zon levert energie, laat planten groeien en doodgaan om de voedingsstoffen vervolgens te laten terugvloeien in de bodem. En het werkt, zegt Michel Schuurman, programmamanager circulaire economie van MVO Nederland. “Toch kiezen mensen voor een lineaire benadering. We putten grondstoffen uit door het vervaardigen van producten die uiteindelijk weer worden weggegooid. Zodra er een nieuwe Iphone uitkomt, wil de bezitter de oude vervangen. Als de wasmachine kapot gaat moet er een nieuwe komen. En iedere keer als dit gebeurt, wordt een beroep gedaan op de

Schuurman: ‘Het verbruiken van eindige grondstoffen is nergens voor nodig.’

GO! 10 eindige voorraad grondstoffen en komt er schadelijk afval in het milieu terecht.”

Ketensamenwerking Een circulaire economie, die ontstaat door het sluiten van de biologische en technische kringloop, kan daar volgens hem een einde aan maken. Uitgangspunt daarbij is dat de ontworpen producten steeds terugkeren naar een fabrikant: de technische materialen worden vervolgens herwonnen voor oneindige recycling en de biologische materialen dragen bij aan het verbeteren van de landen akkerbouw. Doel van de circulaire economie is, vervolgt Schuurman, om binnen die ene planeet welvarend te kunnen samenleven. “Het is een model dat grondstoffen minder belast, geen afval genereert, maar ook nog eens extra geld kan opleveren. Als we met zijn allen de transitie willen maken naar een circulaire economie dan zoeken veel mensen direct naar een perfect model. Maar dat is er (nog) niet. Het gaat in eerste instantie om een andere mindset. Een fabrikant dient zich primair af te vragen: welke eisen stel ik aan het materiaal en het ontwerp, kan ik een product zo in elkaar zetten dat het aan het eind van de levensduur weer uit elkaar kan (design for recycling, design for disassembly) etc. Daarnaast is een betere ketensamenwerking vereist en uiteindelijk moet het product dan op een bepaalde manier op de markt worden gezet.”

Refurbished components Met dat laatste bedoelt Schuurman dat een product best het etiket ‘recylebaar’ kan dragen, maar dat dit niet zegt of dat ook daadwerkelijk gebeurt. “Dan is ‘cradle to cradle een holle frase. MVO Nederland tracht daarom als neutrale ketenregisseur partijen bij elkaar te brengen en het hele proces rondom het circulaire model te organiseren.” Kijkend naar de mobiliteitsbranche wijst hij er op dat bijvoorbeeld Auto Recycling Neder-

Michel Schuurman: ‘Het hergebruik van componenten vormt de kern van de circulaire economie.’

11 land zeer goed bezig is. “Die zitten al op een

met gerecycled papier, kreeg te maken met een

recyclingpercentage van 95 procent. De vraag

teruglopend aanbod, aangezien de bulk van

is dan: in hoeverre is het nodig om de aan-

het oud papier naar China verdwijnt. Van

dacht te richten op die laatste 5 procent, of

Houtum ontdekte echter dat bierbrouwers in

moet het accent liggen op het hergebruik van

Limburg betaalden om de etiketten van flesjes

componenten? Want dat is de kern van de

af te weken en neemt nu die reststromen van

circulaire economie.”

verschillende brouwers af. Met als voordeel

Een partij die, uitgaand van de technische

dat Van Houtum nu goedkoper uit is en de

kringloop, wat dat betreft actief is, is Renault,

bierbrouwers voor hun afval betaald krijgen.

zegt Schuurman. Zij behalen jaarlijks onge-

En om de cirkel helemaal rond te maken: van

veer 160 miljoen euro aan extra inkomsten

het afval dat vrij komt bij de productie van

met wat hij met een mooi woord ‘refurbished

wc-papier maakt kartonproducent Smurfit

components’ noemt. Het gaat daarbij om

Kappa weer de dozen waarin die wc-rollen

componenten die, voordat een voertuig bij de

worden verpakt.”

shredder belandt, als second life onderdeel terugkeren in een nieuwe auto. Maar het is

Evolutionaire revolutie

eveneens mogelijk om onderdelen op basis

De vraag is alleen in hoeverre ondernemingen

van de biologische kringloop terug te laten

bereid zijn om het roer om te gooien en het

keren naar de natuur. Schuurman: “zo zijn de

principe van de circulaire economie toe te

isolerende panelen aan de binnenkant van de

passen. Schuurman onderscheidt daarin een

portieren van BMW van hennep vervaardigd.

‘moeten’ en een ‘willen’. “Er zijn op de wereld 2 miljard middenklasseconsumenten. Dat

‘Het circulaire model levert geld op’

zullen er over pakweg 15 jaar 5 miljard zijn. Uitgaande van de huidige lineaire economie is dat een onhoudbare situatie. Uiteindelijk zal de wal het schip keren. Er zal iets moeten gebeuren, hetzij via revolutionaire evolutie of via een evolutionaire revolutie. Daarnaast is er

Het is dan wel zaak deze componenten niet

de vrijwillige keuze. Vergeet niet dat het

via het gebruik van lijmen of epoxyharsen te

circulaire model gewoon een beter econo-

vervuilen, want dan kunnen ze later niet meer

misch systeem is. TNO heeft becijferd dat het

dienen als grondstof voor de landbouw. Dat

Nederland jaarlijks minimaal 7,3 miljard euro

vraagt om aangepaste Europese wetgeving,

per jaar oplevert en circa 54.000 banen

want ‘afval’ mag niet worden verkocht als

creëert”.

grondstof.” Met besef voor realisme voegt hij er onmid-

Experimenteerruimte

dellijk aan toe dat dit soort macro economi-

In Nederland hebben Limburg en Amsterdam

sche factoren niet direct mensen in beweging

voor dit probleem inmiddels een gedoog-

zet. “Het is belangrijk om in te zien dat het

constructie in de wet gecreëerd, een zogehe-

alleen mogelijk is om grote maatschappelijke

ten ‘experimenteerruimte’. Die maakt het

transities in gang te zetten door het zetten van

mogelijk om biologisch afval wel te kunnen

kleine individuele stappen. Dan moet de vraag

verkopen en tot nieuwe producten te

luiden: “hoe gaan wij als bedrijf 10.000 euro

verwerken.

besparen en in hoeverre willen onze leveran-

Van Houtum, fabrikant van Satino Black

ciers, klanten en afnemers aan onze circulaire

wc-papier maakt hier dankbaar gebruik van,

visie bijdragen? Dat is de weg van de evolutio-

vertelt Schuurman. “Dit bedrijf, dat werkt

naire revolutie.”

GO! 12

S_LIFE:

Grensoverschrijdende samenwerking rondom recycling Hergebruik van grondstoffen neemt een centrale plaats in bij de transitie naar een circulaire economie, zowel in Nederland als Europa-breed. ARN loopt voorop met het bewerken van restmaterialen van afgedankte auto’s. Na de bewerking in de PST-fabriek in Tiel brengt ARN de materialen weer terug in het productiesysteem. Met het Europese project S(ustainable)_LIFE, waarin ARN een voortrekkersrol vervult, is het de bedoeling om te komen tot meer Europese samenwerking op het gebied van recycling. Binnen S_LIFE trekken zes Europese regio’s met elkaar op om kennis te delen en gezamenlijke onderzoeken op te zetten. Jaarlijks verdwijnen er in Nederland zo’n 200.000 auto’s uit het wagenpark. Die krijgen dankzij het recyclingproces in de PST-fabriek van ARN een spreekwoordelijk tweede leven. Op dit moment verwerkt ARN jaarlijks zo’n 35.000 tot 40.000 ton shredderafval en behaalt daarmee een recyclingprestatie van 95,6 procent. Voor volgend jaar ligt het verwachte volume op 60.000 ton. De herbruikbare eindfracties, in de vorm van metalen, kunststoffen, vezels en mineralen, vinden dankbaar hun weg naar afnemers zoals plastic- en materiaalrecyclers of krijgen een tweede leven als isolatiemateriaal, Crusca (een soort laminaat van vezels en plasticfracties) of straatnaamborden.

Minder kosten autokopers “Uiteindelijk wil ARN, met hoge kwaliteitstoepassingen van de eindfracties, de kosten van de PST-fabriek omlaag brengen en daarmee uiteindelijk de kosten voor de autokoper”, vertelt Gert-Jan van der Have, projectleider bij ARN Advisory. Hij wijst er in dit verband op dat per 1 augustus dit jaar al weer een belangrijke stap is gezet. “Met STIBA is namelijk een afspraak gemaakt over een lagere demontagevergoeding. Per die datum stopt ARN met het vergoeden van het demonteren van glas en grote kunststofdelen en vindt bovendien voortaan een vergoeding plaats gebaseerd op kwaliteitscriteria en niet meer op basis van hoeveelheden gedemonteerd materiaal.”

Gezamenlijk actieplan Volgens Van der Have vallen er, als het gaat om het vergroten van de recyclingprestatie en de toepassingsmogelijkheden voor hergebruik, op Europese schaal nog werelden te winnen. Om te komen tot een efficiëntere cyclus van grondstoffen en onderdelen tijdens de levenscyclus van auto’s, waarvan recycling een substantieel onderdeel vormt, werkt ARN samen met zes Europese clusterorganisaties in het S-LIFE project. “Aan-

Gert-Jan van der Have: ‘De belangen van recyclers en autofabrikanten lopen nogal uiteen.’

13 gezien bij de participanten aan dit door de Europese Commissie gesubsidieerde project, waarin autofabrikanten (OEM’s) en onderdelenleveranciers een adviserende functie hebben, geen recyclingexpertise aanwezig was, heeft ARN die rol op zich genomen.” “Eén doelstelling”, vervolgt hij, “was om één gezamenlijk actieplan te ontwikkelen. Onder onze leiding is dat in 2013 opgesteld en vervolgens vertaald in vijftien concrete actiepunten, waarvan ARN er drie voor haar rekening neemt.”

Bewustwordingscampagne Kort samengevat komt het er op neer dat ARN onderzoekt in hoeverre het op Europees niveau haalbaar is om producten te ontwikkelen van materialen die zijn teruggewonnen uit automotive shredderafval. Van der Have: “Uiteraard bekijken we dan tegelijkertijd of Europese samenwerking tussen de verschillende PST-fabrieken mogelijk is, inclusief het uitwisselen van de expertise die bij de afzonderlijke lidstaten op recyclinggebied beschikbaar is.” Verder houdt ARN zich bezig met het ontwikkelen en doorvoeren van een Europees lesprogramma voor demontage van huidige en toekomstige auto’s, gericht op zowel de demontagesector als bestaande automotive opleidingen. Het laatste actiepunt waarvoor ARN verantwoordelijk is betreft de opzet van een bewustwordingscampagne over ‘resource efficiency’ en recycling, specifiek gericht op de gebruiksfase van auto’s. Daarmee zegt Van der Have spelers als onderhoud- en detailhandelbedrijven te bedoelen. “Die hebben weliswaar een grote impact op materiaal- en energieconsumptie, maar zijn zich daarvan vaak weinig bewust.”

Concreet recyclingproject Als concreet voorbeeld van het S-LIFE project noemt Van der Have het in samenwerking met een grote Franse Shredder en een aantal vooraanstaande Europese betonproducenten ontwikkelde projectvoorstel om de directe toepassing van Automotive Shredder Residue (ASR) in lichtgewicht beton nader te onderzoeken. “Als het project doorgaat, betekent dit opnieuw een flinke stap vooruit in de realisatie van een duurzamere grondstofcyclus in de automotive branche.”

Design for recycling Een andere manier om het recyclingproces nog verder te verbeteren is het

‘Het S-LIFE project beoogt de Europese recyclingprestatie te vergroten.’

begrip ‘design for recycling’, waarbij al in de ontwerpfase van een product rekening wordt gehouden met het end-of-life traject. Van der Have

‘duurzaam’ is. “een auto die lang meegaat en weinig uitstoot voldoet aan

stelt vast dat bij dit uitgangspunt de belangen van autofabrikanten en

dat begrip. Een recyclingbedrijf kijkt op zijn beurt uitsluitend naar de

recyclers nogal uiteen lopen. “De wetgever verlangt van de autofabrikant

producten en materialen en de mogelijkheid tot hergebruik er van. In

dat deze voertuigen op de markt zet met zo laag mogelijke emissies.

ieder geval is de hele discussie over dit onderwerp een stuk levendiger

Recyclebaarheid is in dit geval dan van secundair belang. Diezelfde wet-

geworden dankzij het S-LIFE project, waarin ook OEM’s en materiaal-

gever eist van, in dit geval ARN, juist weer een hoge recyclingprestatie.

producenten zijn betrokken. Ik denk dat er een interessante uitdaging ligt

Het tegelijkertijd invulling geven aan beide wensen is op dit moment

voor de Europese beleidsmakers om voor deze discrepantie een werkbare

voor de toekomst een moeilijke opgave.”

oplossing te vinden.”

Bovendien, besluit hij, zou je je kunnen afvragen wanneer iets eigenlijk

Meer informatie over S_LIFE is te vinden op: www.s-life-project.eu

GO! 14

Terberg Matec:

Met slimme inzamelen recyclingsystemen afval voorkomen Sinds eind jaren 70 is de afvalinzamelingsmarkt beleidsmatig eigenlijk weinig veranderd, zegt Mark Senders, general manager bij Terberg Matec, leverancier van een breed spectrum aan afvalinzamelings- en recyclingsystemen. “Het eerste gebod van de ‘Ladder van Lansink’ luidde destijds: voorkom afval en het laatste dat volgens deze prioriteitenladder mocht gebeuren was afval storten. In feite geldt dat nog steeds”. Hij wijst in dit verband op twee actuele ontwikkelingen: scheiden aan de bron of het nascheiden van afval. “Op het scheiden aan de bron spelen wij onder andere in met afvalinzamelvoertuigen die over tot en met wel zeven compartimenten beschikken.” Terberg Matec Nederland maakt deel uit van

service vestigingen, een hoge mate van innova-

Terberg Environmental, de milieudivisie van de

tiviteit, in combinatie met een consultatieve

internationaal opererende Terberg Group. Van-

bedrijfscultuur, waarbij het oplossen van pro-

uit twee productielocaties, Terberg Machines in

blemen voor de klant voorop staat, hebben er

IJsselstein en Terberg Matec UK, vervaardigt en

volgens Senders toe geleid dat Terberg Matec

levert de onderneming een compleet pro-

UK in Engeland marktleider is. In Nederland

gramma aan afvalinzamelings- en recyclingsy-

geldt Terberg Matec Nederland als een serieuze

stemen ten behoeve van de Europese markt en

speler in alle niches van de afvalverwerkings-

daarbuiten. Dat gebeurt rechtstreeks of via een

en reinigingsmarkt en heeft zelfs een domi-

eigen distributienetwerk (o.a. in de UK, Frank-

nante positie verworven in het segment van

rijk, Polen, Maleisië, België, Dubai en uiteraard

containerbeladingen. Een hele prestatie als

ook in Nederland). Naast het eigen producten-

wordt bedacht dat de afvalverwerkingsmarkt

palet, waaronder aluminium carrosserieën,

in ons land het afgelopen decennium een

containerbeladings- en recyclingsystemen en

behoorlijke transformatie heeft ondergaan.

inzamelvoertuigen voor het ledigen van ondergrondse containers, biedt Terberg Matec op de

Elektrische containerbeladingen

Nederlandse markt eveneens een uitgebreid

Senders: “De totale Nederlandse markt is

complementair programma aan. Daartoe

gekrompen in zowel volume als aantal klanten.

behoren achterladers van het merk Dennis

Het aantal gemeentelijke inzameldiensten is

Eagle, zijladers van HS Fahrzeugbau en straat-

structureel gedaald nadat zij hun krachten gin-

veegmachines van Bucher Schörling.

gen bundelen in grotere collectieve professionele inzameldiensten. Of doordat gemeenten

UK marktleider

het inzamelen besloten uit te besteden aan bijv.

‘Nederland behoort qua afvalscheiding

De sterke locale focus van eigen verkoop en

derden. Denk aan Van Gansenwinkel of Sita.

tot de beste presterende EU-landen.’

Bovendien leidde de Europese regelgeving ten

voort. Je zou kunnen zeggen dat alleen het

aanzien van de aanbestedingsplicht van over-

beleid door de jaren heen is aangescherpt.

heidsbedrijven tot een grotere professionalise-

Preventie van afval staat voorop. Dat kan door

ring van het wagenparkbeheer met een nadruk

duurzaam te consumeren en duurzaam te

op reductie van de exploitatiekosten. Vaak is

produceren. Maar afvalstromen zullen altijd

daarbij sprake van full service onderhoudscon-

blijven bestaan. Vanaf dat moment komt

tracten. En dus moest Terberg Matec er voor

Terberg Matec in beeld.”

zorgen de onderhoudskosten voor gebruikers

Hij wijst op twee ontwikkelingen die momen-

zo laag mogelijk te houden en bijvoorbeeld het

teel gaande zijn; scheiden aan de bron of

brandstofverbruik zoveel mogelijk te

nascheiding van afval. Veel gemeenten kiezen

verminderen.”

voor de eerste optie om zo de kwaliteit van

Dit werd bijvoorbeeld bereikt door het gamma

afvalfracties te verbeteren. Om hier zo goed

hydraulische containerbeladingen uit te brei-

mogelijk op in te spelen heeft Terberg Matec

den met een elektrische variant die gebruik

afvalinzamelvoertuigen met meerdere

maakt van het toch al in een vrachtwagen aan-

compartimenten op de markt gebracht. Sen-

wezige 24-volts accupakket. Een dergelijke

ders: “Zo zijn in de gemeente Leek vorig jaar

toepassing is volgens Senders uniek in Europa.

twee achterladers met 7 compartimenten in gebruik genomen, die bovendien voorzien zijn

Ladder van Lansink

van een apart containerweegsysteem, geheel

Een andere factor die een belangrijke impact

indachtig het adagium ‘de vervuiler betaalt.’”

heeft gehad op de productontwikkeling van Terberg Matec is het overheidsbeleid, vervolgt

Missie

Senders. In de beleidsdoelstellingen is sinds de

Terberg Environmental levert inmiddels aan

jaren 70 in feite nauwelijks iets veranderd. Wel

meer dan 30 landen binnen en buiten Europa. Senders zegt het wel jammer te vinden dat

‘De ladder van Lansink geldt nog steeds’

harmonisatie van Europese en nationale regelgeving ten aanzien van afvalinzameling en verwerking te wensen over laat. “Omdat de regels per land verschillen en sommige landen verder zijn dan andere, moeten wij ons productaanbod en –beleid telkens afstemmen op het niveau van een individuele markt. Sommige

in de uitvoering. Hij brengt de ‘ladder van

landen kunnen dus gewoon uit de voeten met

Lansink’ ter sprake die de toenmalige politicus

onze bestaande producten. In andere zijn wij

ruim 40 jaar geleden introduceerde. Deze lad-

gedwongen aanzienlijk te investeren in

der gaf een prioriteitsvolgorde aan van hetgeen

R&D.”

met afval moest gebeuren. Afval voorkomen

De vraag of dat laatste ook voor Nederland

stond bovenaan en afval storten was absoluut

geldt beantwoordt hij met een volmondig ja.

not done, “Die uitgangspunten zijn de facto

“Nederland behoort als het gaat om afvalschei-

opnieuw ingebed in het Landelijk Afval Plan

ding en recycling tot de best presterende EU-

(LAP), dat vooral aangeeft hoe je die doelstel-

lidstaten. Maar de doelstellingen, zoals gesteld

lingen moet bereiken. Het begin dit jaar door

in het LAP, halen we nog niet. Wat dat betreft

staatssecretaris Mansveld geïntroduceerde

ligt er voor ons een mooie missie om er met

programma VANG, dat staat voor Van Afval

innovatiekracht en nieuwe producten toe bij te

Naar Grondstof, en dat de basis vormt van de

dragen dat die uitgangspunten straks wel wor-

circulaire economie, borduurt hier ook weer op

den gehaald.”

GO! 16

To be or not 2Bcycled

Is er een tweede leven voor li-ion accu’s? Het recyclen van li-ion accu’s uit hybride auto’s is vanuit economisch oogpunt op dit moment zeer kostbaar en daarbij is het ook ecologisch zonde om de accu al meteen om te smelten, terwijl er toch voldoende mogelijkheden zijn om een afgedankte li-ion accu na een eerste rijdende leven nieuwe toepassingen te geven. Bijvoorbeeld als stationaire accu waar het gewicht per kwh minder gewicht in de schaal legt. Denk aan de energieopslag in een huishoudelijke omgeving met zonnepanelen of een windturbine. Het project ‘2Bcycled’, onderzoekt deze

Timmers: “Omdat de volumes laag zijn en het

geresulteerd in het vervolgproject 2Bcycled,

second-life mogelijkheden. Een pilot op het

voor de recyclingindustrie nog onduidelijk is in

een haalbaarheidsonderzoek naar de inzet van

eiland Pampus met accu’s uit een omgebouwde

welk type accu’s men moet gaan investeren, is

afgedankte HEV-accu’s.”

E-Golf uit 2008 moet uitsluitsel bieden over de

de verwerkingscapaciteit van li-ion accu’s nog

In 2Bcycled participeren, naast ARN (vanuit de

herinzetbaarheid van dit soort batterijen.

laag en blijft de recyclingstechnologie ontwik-

autorecycling sector), DNV GL (voorheen

Accu’s, zoals bijvoorbeeld de conventionele

keling achter. Met hoge kosten als gevolg.”

KEMA), de Hogeschool Arnhem Nijmegen

nikkel methaalhydride batterijen, bevatten tal

Of de recyclingvolumes in de toekomst snel

van waardevolle metalen, zoals kobalt en nik-

zullen toenemen is volgens hem lastig in te

kel. Aan het eind van hun levensduur brengen

schatten, aangezien dit ook af hangt van het

dit soort accu’s, nadat ze zijn ingeleverd, dus

fiscale beleid in Nederland.

geld op. Het recyclingsysteem kan zich derhalve zelf bedruipen. Voor li-ion batterijen,

Vernietiging energiecapaciteit

die de energieopslag vormen van de nieuwe

Los van het economische aspect (de hoge

generatie elektrische en hybride voertuigen

kosten), vraagt Timmers zich af in hoeverre het

(HEV-accu’s), geldt echter een heel ander ver-

ecologisch gezien überhaupt wenselijk is om

‘Het recyclen van li-ion accu’s is vernietiging van energiecapaciteit’ haal, zegt Hector Timmers, manager bij ARN.

li-ion accu’s direct na hun levensduur te gaan

“Die bevatten nagenoeg geen kostbaar rest-

recyclen. “Dan is er immers sprake van vernie-

materiaal. Zo’n accu verwerken kost dus geld.

tiging van energiecapaciteit. Waarom zou het

Met als bijkomend gevaar dat deze accu’s dan

niet mogelijk zijn om deze accu’s een tweede

terecht kunnen komen op plekken waar je ze

leven te geven als stationaire toepassing of om

niet wilt hebben en dan mogelijk een brand-

elektrisch te kunnen varen of in te zetten voor

gevaar gaan vormen.

andere toepassingen waar kilowattuur per

Hij legt uit dat er eigenlijk twee problemen zijn

kilogram minder belangrijk is? Het inventari-

bij het recyclen van li-ion accu’s. In de eerste

seren van die optie was ook een van de aanbe-

plaats zijn de recyclingkosten, mede vanwege

velingen uit het toenmalige SafeBAT-project,

de nog lage volumes, buitensporig hoog. Daar-

dat zich richtte op veiligheid en standaardisatie

naast wijst hij op de ecologische consequenties.

van EV-batterijen. Dit heeft uiteindelijk

(HAN), de TU Eindhoven en netwerkbeheer-

zonnepanelen, 6 microwindturbines en als

die al gauw duizenden euro’s kosten.”

der Alliander.

achtervang een dieselaggregaat. “Alliander

Timmers wijst er op dat de kwaliteit van de

Binnen het project is ARN verantwoordelijk

kan”, vervolgt Timmers, “de inzet van dit

voor het proefproject ingezette accupakketten

voor het verzorgen van de accu’s voor de pilot,

dieselaggregaat optimaliseren in wisselwerking

vooraf wel aan een ‘state of health’ test zijn

het onderzoek naar concrete regelgeving voor

met de zonnepanelen en microwindturbines,

onderworpen om te beoordelen of producther-

batterij hergebruik en de uitvoering van de

als energieopslag mogelijk is. Dit moet slim

gebruik haalbaar is. Het is de bedoeling om de

zogeheten ‘carbon footprint’, oftewel het ver-

gebeuren, want dag versus nacht en winter

pilot in Pampus na een jaar te evalueren. “Dan

gelijken van de CO2-emissies van second-life

versus zomer zijn natuurlijk erg verschillend.

moet duidelijk zijn hoe groot de veroudering

toepassingen ten opzichte van de huidige

Op die manier is vraag en aanbod van energie

van de accu’s is, hoe hoog het energierende-

situatie, waarbij li-ion accu’s onmiddellijk

veel beter op elkaar af te stemmen, en hoeven

ment is etc. De proefopstelling moet aantonen

worden gerecycled.

bijv. piekstromen niet door de generator te

of het gaat werken en of het technisch haalbaar

worden geleverd en hoeft de generator niet

is. Dan is de eerste belangrijke barrière geno-

Proefproject Pampus

’s nachts te lopen om de koeling van stroom te

men.”

Inmiddels is 2Bcycled op het eiland Pampus

voorzien.” In dit geval is de toepassing van

een eerste proefproject gestart. Pampus is niet

second-life accu’s dus een interessante optie.

Rijdende chemiefabriek

aangesloten op het elektriciteitsnetwerk en de

En vergeet niet dat deze oplossing bovendien

Daarnaast zijn er volgens hem nog een aantal

energievoorziening geschiedt door middel van

stukken goedkoper is dan nieuwe accu’s,

juridische hobbels te slechten. Zo vormt de productverantwoordelijkheid op dit moment nog een probleem. Want wie is verantwoordelijk voor een accu die wordt gebruikt in een nieuwe toepassing waarvoor deze niet is ontworpen? En dan is er nog een weeffout in de wet, besluit Timmers. “De batterijwetgeving is namelijk vooral gericht op het voorkomen van stort of verbranding. Over producthergebruik wordt in de wet niet gerept.” Iets dergelijks kwam ook aan het licht bij de start van Scooter Recycling Nederland. Toen bleek dat demontagebedrijven volgens de geldende regelgeving scooters helemaal niet mochten demonteren. “Een absurde maas in de wet natuurlijk. Want waarom zouden die bedrijven wel een rijdende chemiefabriek als een Tesla mogen demonteren met alle risico’s van dien, maar een eenvoudige scooter niet? ARN voert nu overleg met I &M, het Formule E Team en de collega’s van STIBAT om te onderzoeken of hier niet een oplossing voor te vinden is.”

Hector Timmers: ‘In de wet is niets geregeld over producthergebruik van accu’s’

GO! 18

RAI SOCIETY

Duurzame brandstoffenmix Eind juni heeft Jaap Tuinstra, manager Duurzaamheid & Techniek van RAI Vereniging, namens alle 100 deelnemers aan het visietraject de eindrapportage van de visie Duurzame Brandstoffenmix aan staatssecretaris Mansveld overhandigd. Deze visie beschrijft hoe vervoersmiddelen efficiënter gemaakt kunnen worden en welke duurzame brandstoffen op welk moment ingezet moeten worden om een bijdrage te leveren aan de klimaatdoelen uit het SER Energieakkoord. Tuinstra liet tijdens de overhandiging weten dat RAI Vereniging verheugd is over het behaalde resultaat. “De aangegeven brede mix van brandstoffen houdt een heleboel opties open, maar geeft wel richting. Op die manier kunnen we met behoud van marktwerking en met respect voor toekomstige ontwikkelingen voldoen aan de doelstellingen uit het vorig jaar door ons mede

waar mogelijk, hernieuwbaar gas en duurzame biobrandstoffen als overbrug-

ondertekende SER Energieakkoord. De intensieve overleggen van het afgelo-

ging tussen het gebruik van fossiele olie en volledig hernieuwbare energie-

pen half jaar hebben geleid tot een afgewogen verhaal met een mooie uit-

bronnen. De vervolgstap op deze visie is het ontwikkelen van een actieplan. In

komst.” Alleen met een combinatie van efficiënte vervoersmiddelen en

dat plan worden concrete afspraken gemaakt over hoe de doelstellingen uit

duurzame brandstoffen kunnen volgens hem de reductiedoelstellingen uit het

de visie gerealiseerd kunnen worden. Dit actieplan zal dit najaar worden

SER Energieakkoord worden gehaald. Dit betekent: elektriciteit en waterstof

aangeboden aan het kabinet.

Made in Holland nadrukkelijk onder de aandacht wil brengen bij een aantal OEM’s. “Uiteraard staat ons land, met de productie van de MINI bij VDL/Nedcar al stevig op de kaart in Beieren, maar wij zijn ervan overtuigd dat de Nederlandse automotive toeleveranciers nog veel meer te bieden hebben.” Om de Nederlandse expertise zo breed mogelijk voor het voetlicht te brengen werden alle participanten van de eerste Tech Day, waaronder ook het ministerie van EZ en enkele vertegenwoordigers van BMW, ontvangen

door

Rob

Zaagman, de Nederlandse consul in MünNiet minder dan 14 vooraanstaande Nederlandse

van afdeling Autovak

chen voor een receptie

toeleveranciers aan de automotive industrie pre-

van RAI Vereniging, zijn

en een diner. Zaagman

senteerden zich begin juli onder het motto ‘made

vertegenwoordigd.

(rechts op de foto)

in Holland’ met een speciale expo en presentaties

Jeroen van de Braak,

ontving bij deze gele-

aan topmanagers van BMW in München. Dit

secretaris afdeling Auto-

genheid uit handen van

gebeurde tijdens de zogeheten ‘Tech Day’, een

vak, legt uit dat het RAI

Eddy van der Vorst,

nieuw initiatief van het RAI Industrie Platform,

Industrie Platform met

waarin de in Nederland gevestigde internationaal

deze Tech Day’s de vele innovaties en bedrijfsont-

Industrie Platform, een uniek affiche van een van de

opererende automotive toeleveranciers, die lid zijn

wikkelingen van de Nederlandse toeleverindustrie

eerste personenautotentoonstellingen in de RAI.

voorzitter van het RAI

E-bikes in de spotlights Aan enthousiasme voor de fiets ontbrak het niet tijdens de afgelopen Eurobike in Friedrichshaven. Het was vooral de energieke atmosfeer rondom de zowel elektrisch aangedreven als traditionele fietsen die deze internationale tentoonstelling extra elan gaf. Met 46.300 vakbezoekers uit 111 landen, 21.100 consumenten en 1.852 journalisten uit alle uithoeken van de wereld blijkt de fiets, ook buiten Nederland, de aandacht van een steeds groter publiek te trekken. Dat is ook de conclusie van Sacha Boedijn, die als secretaris afdeling Fietsen van RAI Vereniging, onder de indruk was van de vele innovaties die op Eurobike werden gepresenteerd. “De niet minder dan 300 wereldpremières tonen aan dat het product fiets volop in beweging is.” Volgens Boedijn gaven alle leden van afdeling Fietsen acte de présence op Eurobike als ‘the place to be’. Behalve veel aandacht voor primeurs stond ook de toekomst van de Euro-

European Bicycle Manufacturers Association (EBMA) en de World Sport

pese fietsindustrie tijdens de show nadrukkelijk op de agenda. Boedijn: “Om

Federation vormde Eurobike daarom een prima platform om te bekijken

aan de snel veranderende wensen van consumenten te voldoen hebben fiets-

welke mogelijkheden er zijn om de productie van fietsonderdelen weer naar

fabrikanten behoefte aan meer flexibiliteit en kortere leadtimes. Voor de

Europa te halen.”

Volendamse mosselavond

RAI Vereniging in full swing

Een karakteristieke haven, een

leveranciers van garage-uitrusting in

Voor het eerst organiseerde RAI

que’,

wereldberoemde dijk, een fraai

een informele ambiance met elkaar

Vereniging begin september, in

zegevieren.

panoramisch vergezicht aan het IJs-

van gedachten konden wisselen en

navolging van het traditionele jaar-

winnende team, bestaande uit Ilse

selmeer en een smakelijke portie

het laatste (zakelijke) nieuws met

lijkse golf event van afdeling Auto-

Bartels en Jeroen van de

mosselen, vormden de belangrijkste

elkaar konden bespreken. Volgens

vak, een branchebreed toernooi

Braak van RAI Vereniging (uiterst

ingrediënten van de traditionele

Martijn van Eikenhorst, adjunct-

voor alle leden. Een ideaal moment,

links op de foto) en Jeroen Bosse

mosselavond die afdeling Autovak

secretaris afdeling Autovak, vielen bij

waarbij de zo’n 40 deelnemers

van Brekupa Technics en Hans

van RAI Vereniging in september

de deelnemers zowel de locatie als

afkomstig van de afdeling Fietsen,

Derksen van Kroon Oil (uiterst

organiseerde. Uitvalsbasis van dit

de Volendamse schelpdieren in de

Auto’s, Autovak, Gemotoriseerde

rechts op de foto), zich stipt aan

sfeervolle samenzijn met een groot

smaak. “Het is daarom de bedoeling

Tweewielers en Spe-

aantal leden van het RAI Equipment

om deze activiteit, die uitstekend

ciale Voertuigen, in

Platform vormde Café De Dijk in

past binnen ons beleid om leden

een

Volendam. Een unieke locatie waar

meer bij de plannen van de afdeling

sfeer met elkaar in

de verschillende vertegenwoordi-

te betrekken, voorlopig ieder jaar te

competitie

gers van fabrikanten, importeurs en

herhalen.”

gaan. Plaats van han-

oftewel: wie recht gaat zal Een leuze waar het

ontspannen konden

deling vormde de Rosendaelsche Golfclub, één van de mooiste 18 holes bosbanen in Nederland. Centraal gelegen aan de rand

hielden. Daarnaast werden prijzen

van de Veluwe wisselen fraaie bos-

uitgereikt voor de longest en neary

partijen elkaar af in combinatie met

heren en dames en de best clinic. In

uitdagende hoogteverschillen. De

het midden op de foto Arnand

lijfspreuk van de Rosendaelsche

van Huut van Intertruck Benelux,

Golfclub luidt ‘Qui va droit ne man-

die het toernooi organiseerde.

GO! 20

eco-trends

Flexibele LZV met zijdeuren Hoewel het Europees Parlement nog altijd

ties. Ze behoort de inzet van LZV’s in Scandi-

jaren leverde de onderneming al vele Eco-

verdeeld is over de voordelen van LZV’s,

navië inmiddels tot de dagelijkse praktijk. Een

combi’s in tal van uitvoeringen aan Scandi-

lijken er toch steeds meer mogelijkheden te

ontwikkeling waar Knapen Trailers dankbaar

navische afnemers. Onlangs kwam er een

ontstaan voor deze lange voertuigcombina-

gebruik van weet te maken. De afgelopen

bijzonder verzoek van een Finse klant voor de bouw van een LZV combinatie die rondom volledig is voorzien van zijdeuren. Dit unieke voertuig met een totale lengte van 25,25 meter bestaat uit een 3-assige Scania motorwagen gekoppeld aan een 5-assige aanhanger met een inhoud van 154 m3. Het geheel is voorzien van een schuifvloer met afstandsbediening. “Dit maakt deze LZV in combinatie met de zijdeuren zeer flexibel”, zegt Thijs Kempen, marketing manager bij Knapen Trailers. “En dat is een groot voordeel in de relatief dunbevolkte Scandinavische landen waar de mogelijkheden om onderweg retourladingen mee te nemen beperkt zijn. Deze oplossing maakt het mogelijk om op de heenweg los gestorte goederen te vervoeren en vervolgens stukgoed als retourlading mee te nemen en op die aan maximale beladingsgraad te bereiken.”

Unieke LZV van Knapen Trailers met zijdeuren.

Schone OV-bussen van MAN MAN Truck en Bus heeft, in het kader van het ‘Innobus’ project, waar-

waaronder de twee met LNG-tanks uitgeruste testbussen. De onder-

voor het ministerie van I&M subsidies verstrekt, twee MAN Lion’s

zoeksrusultaten zullen naar verwachting eind dit jaar te beschikking

City stadsbussen omgebouwd en uitgerust met zogeheten ‘NoNox-

worden gesteld aan het ministerie van I&M.

techniek. Deze bussen, die op vloeibaar aardgas rijden (LNG) zijn voorzien van een speciaal elektronisch gestuurd kleppensysteem, dat is ontwikkeld door het Nederlandse bedrijf NoNox Gas Engines. De stadbussen zijn opgenomen in de dienstregeling van de regio Eindhoven en worden in de praktijk getest. Het doel is om de uitstoot van Nox en CO2 te minimaliseren, onder andere door het motorrendement te verbeteren. Innobus is een samenwerkingsverband van MAN, NoNox Gas Engines, Benteler Engineering Services, gasleverancier Rolande LNG, vervoersbedrijf Hermes en testcentrum High Tech Automotive Campus Helmond. De stadsregio Eindhoven heeft in totaal 84 MAN Lions’s City bussen in bedrijf,

MAN Lion’s City NoNox bus.

Duurzame HIAB houtkraan duur en handelbaarheid in het rondhoutbedrijf te maximaliseren. Daarnaast kan de klant kiezen tussen verschillende gieklengtes van 7,9 tot 10,10 meter, met enkele of dubbele uitschuif om zo het bereik te vergroten.” Fransen bevestigt dat het mogelijk is om met de nieuwe giek veertig centimeter aan het bereik toe te voegen. “Daarmee wordt het laadproces een stuk eenvoudiger. Moesten we vroeger de aanhangwagen onderuit zetten om de afstand tussen de giek en de aanhanger te verkleinen, nu is de lengte precies voldoende om de boomstammen in één keer achter op de aanhangwagen te leggen. Een ander voordeel is dat bij deze variant de hydrauliekslangen naar de rotator en houtgrijper door de giek lopen. Daardoor is het systeem beter beschermd en dus minder kwetsbaar en minder onderhoudsgevoelig.” Fransen zegt bewust voor staal te hebben gekozen in plaats van een kant en klare aluminium

HIAB Loglift 118S houtkraan.

Alucar rondhoutwagenopbouw. “Staal is nu HIAB heeft onlangs de eerste, vorig jaar geïn-

Anton Fransen van Houthandel Fransen, biedt

eenmaal een stuk sterker en stijver en daardoor

troduceerde Loglift 118S houtkraan in Neder-

de 118S grote voordelen ten opzichte van zijn

veel duurzamer dan aluminium.”

land afgeleverd. Volgens HIAB’s rayonmanager

voorgangers. Pijnenborgh: “de constructie en

Ron Pijnenborgh en de kersverse eigenaar

uitvoering is nog verder verfijnd om de levens-

Groen bespaart poen Automobilisten slaan twee vlie-

onderdelen voor een duurzame

bedrijven. Op die manier is de

gen in één klap als zij reparaties

toekomst speelt in op de veran-

consument verzekerd van kwali-

en onderhoud aan de auto laten

derende behoeften van consu-

teit, want deze bedrijven werken

uitvoeren met gebruikte originele

menten. Die gaan immers steeds

volgens de algemene leverings-

onderdelen. Ten eerste besparen

bewuster om met hun geld en

voorwaarden en garantievoor-

ze geld en bovendien is het goed

maken steeds vaker duurzame

waarden van Stiba. Gebruikte

voor het milieu.

keuzes. Groene originele onder-

originele onderdelen zijn volgens

Dat is de tweeledige boodschap

delen passen daarbij. Het gaat

Stiba gemiddeld 60 procent

van de promotiecampagne die

daarbij om gebruikte originele

goedkoper dan nieuwe originele

Stiba, de Nederlandse brancheor-

onderdelen die afkomstig zijn

onderdelen. Het hergebruik

ganisatie van gecertificeerde

van jonge tot zeer jonge auto’s.

ervan betekent bovendien

auto-, motorfiets-, truck- en aan-

Deze onderdelen zijn zorgvuldig

belangrijke winst voor het

verwante voertuigdemontagebe-

geselecteerd, zijn in goede staat

milieu. Meer info over de

drijven onlangs is gestart.

en worden met garantie aangebo-

campagne is te vinden op

De campagne Groene originele

den door gecertificeerde Stiba-

www.groeneonderdelen.nl

Campagne Stiba voor gebruikte onderdelen.

GO! 22

RAI vintage

Een fietswiel als kunstwerk Temidden van het rumoer van de elkaar snel opvolgende kunststromingen had de Franse kunstenaar Marcel Duchamp (1887 – 1968) de tijd genomen om het thema beweging eens rustig te bespiegelen, zo valt te lezen in Voertuigen van de Verbeelding dat ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van RAI Vereniging in 1993 werd uitgegeven. In het verleden had Duchamp getracht oplossingen te vinden voor de schilderkunstige weergave van bewegende objecten. In 1913 kwam de geboren dadaïst, die er al snel blijk van gaf dat hij schaken minstens zo belangrijk, zo niet belangrijker vond dan het maken van kunst, tot een meesterzet. In plaats van beweging op een schilderij te suggereren, ging hij over tot de aankoop van een fietswiel op een, eveneens in de winkel gekocht, wit krukje. Hierna verklaarde hij dit geheel tot kunstwerk. Omdat hij het klant en klaar had gekocht noemde hij het een ‘Readymade’. Duchamp haalde met zijn fietswiel, dat de verdere kunstzinnige verbeelding van snelheid en beweging als het ware overbodig maakte, de hele kunstgeschiedenis overhoop. In een fietsenwinkel kom je immers niet snel op de gedachte om een fietswiel als kunstwerk te beschouwen. En nu werd dit ineens tot kunstwerk gebombardeerd, louter en alleen doordat een kunstenaar het fietswiel als zodanig had gepresenteerd. Eenmaal tot kunst verklaard had het fietswiel ook recht op een plek in museumtempels, waar het inmiddels vele malen is tentoongesteld.

uitgesproken In deze rubriek laten we personen aan het woord die betrokken zijn bij of werkzaam in de mobiliteitswereld. Dit keer Henk Sturme, directeur van Drotech bv.

23 vanuit het zuiden naar de Nieuwjaarsreceptie van RAI Vereniging ga, kan ik net zo makkelijk de trein pakken! Zou u zelf bereid zijn tenminste 1 keer per week de auto voor het

Wat is uw favoriete vervoermiddel?

werk te laten staan?

Mijn favoriete zakelijke vervoermiddel was tot voor kort de Mercedes

Ik woon 4 kilometer van de zaak af. Bij een geplande kantoordag pak ik

E-klasse, maar heb dit jaar de overstap gemaakt naar een BMW 5.

dus de fiets en laat de auto in de garage staan.

Onder kenners wellicht nogal aparte switch. Al geldt dat voor mij niet. Ik wilde gewoon eens iets totaal anders gaan rijden. In mijn vrije tijd rijd ik in een Boxster Cabrio. Wat vindt u van het mobiliteitsbeleid in Nederland? Ik vind dat er in ons land letterlijk goed aan de weg wordt getimmerd. Met als resultaat dat er toch duidelijke positieve veranderingen waarneembaar zijn met betrekking tot de verkeersdoorstroming. Wat mij nog wel altijd stoort zijn de snelheidslimieten op diverse plaatsen. Die zijn naar mijn mening niet nodig. Denk bijvoorbeeld aan de A2 tussen Amsterdam en Utrecht in de avonduren!

Henk Sturme ‘Met het harmoniseren van belastingen valt nog wel een slag te maken’ Wat zou u als eerste veranderen als u het voor het zeggen had? Wat betreft de harmonisatie van belastingen valt er nog wel een slag te maken, vind ik. Ik zou daarom op Europees niveau proberen om dichter bij elkaar te komen als het gaat om de BTW-tarieven en de hoogte van aanschafbelastingen van auto’s, zoals de BPM. Het is nog altijd zo dat het kopen van een auto in het buitenland voordeliger is, zeker in het hogere seg-

Met welke politicus zou u wel eens van gedachten willen wisselen?

ment. Ook de kosten van weggebruik (wegenbelasting etc.) zouden

Ik zou graag eens met Geert Wilders willen afspreken. Niet zo zeer

naar mijn mening beter op elkaar afgestemd kunnen worden, aange-

vanwege zijn politieke standpunten, maar om meer te weten te komen

zien we steeds meer spreken over gezamenlijk EU-beleid. Het wordt

over zijn voorgeschiedenis, zijn motivatie en hetgeen hem beweegt.

dus tijd om de daad bij het woord te voegen.

Waarom brengt hij zichzelf steeds weer in een moeilijk pakket?

Vindt u dat het kabinet voldoende aandacht schenkt aan vervoers-

Hoe ziet het Nederlandse verkeersbeeld er over tien jaar uit?

alternatieven, zoals de bus, de fiets of gemotoriseerde tweewielers?

Elektrisch rijden zal dan de norm zijn. Hoewel ik zelf toch nog liever

Ik vind dat de overheid voldoende doet om alternatieve vervoermidde-

een krachtige motor hoor, is dat een onomkeerbare ontwikkeling.

len te promoten. Uiteindelijk bepaalt de consument in hoeverre die van

Overigens vind ik het wel interessant hoe bijvoorbeeld een bedrijf als

deze alternatieven gebruik wil maken. En dat is natuurlijk ook sterk

Tesla zich in de markt zet, en er in slaagt om steeds meer oplaadpunten

afhankelijk van het reisgedrag. Voor een commercieel medewerker die

in Nederland én in Duitsland te laten verschijnen. Overigens ben ik

op één dag verschillende klanten moet bezoeken in verschillende delen

wel benieuwd naar het end-of-life proces van al die hybride- en

van het land is de auto de meest voor de hand liggende optie. Maar als ik

elektrische auto’s over pakweg 20 jaar.

GO! MARKTANALYsE

Nederlands tweewielerpark naar nieuw record Het totaal aantal fietsen, motoren en brom/snorfietsen dat in Nederland rond

Park tweewielers

rijdt, kwam vorig jaar uit op 24,1 miljoen eenheden. Dat is een toename met 24 procent in vergelijking met 2008 toen ons

Totaal

land nog 19,5 miljoen tweewielers telde.

w.v.

Een en ander blijkt uit ‘Kerncijfers Twee-

Fietsen

wielers 2014’, een gezamenlijke uitgave van

Motoren

RAI Vereniging en BOVAG.

Brom/snorfietsen

2013

2008

24.140.000

19.531.000

22.300.000

18.000.000

714.000

650.000

1.126.000

881.000

Het tweewielerpark omvat 22,3 miljoen fietsen, 714.000 motoren en 1.126.000

Bron: Kerncijfers Tweewielers

brom/snorfietsen. Niet alleen deze aantallen, maar ook de vervoersprestatie van

2012 uitkwam op 18,2 miljard reizigers-

alle tweewielers tezamen is indrukwek-

kilometers. Fietsers leggen per jaar met

kend. In totaal zijn ze namelijk goed voor

zijn allen 14,8 miljard kilometer af,

zo’n 19,4 miljard reizigerskilometers. Dat

brom/snorfietsers 1,1 miljard kilometer

is meer dan de jaarlijkse vervoersprestatie

en motorrijders naar schatting 3,5

van het gehele openbaar vervoer, dat in

miljard kilometer.

Wegtransport over lange afstanden gehalveerd

Vervoerd gewicht over een afstand > 1.000 km

Het Nederlandse wegtransport vervoert goederen over

(x 1000 ton)

relatief korte afstanden.Van de in totaal 538 miljoen goede-

2012

5.000

ren die in 2012 werden vervoerd, werd tweederde van de

2011

6.000

lading weer binnen een afstand van 150 kilometer gelost. De

2010

6.500

bulk van dit volume – zo’n 90 procent - is bestemd voor de

2009

8.000

Nederlandse markt. Bijna 85 procent van de geladen goede-

2008

9.000

2007

8.800

straal van 300 kilometer

2006

10.900

weer gelost.

2005

11.700

ren wordt binnen een

Aandeel vervoerd gewicht naar afstandsklassen Totaal 538 mln ton < 50 km

50 – 150 km

29%

150 – 300 km

18%

300 – 500 km

500 – 1.000 km

> 1.000 km

Het wegvervoer over lange afstanden door Nederlandse transporteurs is de laatste jaren fors afgenomen. Tussen 2005 en 2012 is het vervoerde gewicht over een afstand groter dan 1.000 kilometer meer dan gehalveerd. Dit vervoer is overgenomen door buitenlandse transporteurs. Het wegvervoer over lange afstanden heeft inmiddels slechts een bescheiden aandeel en bedraagt op dit moment ongeveer 1 procent van het totaal vervoerde gewicht.

Bron: CBS

Chinese automarkt blijft versnellen Met een verkoopgroei van bijna 11

Personenautomarkt in China 1e kwartaal

1e kwartaal

procent in het eerste kwartaal is de Chinese automarkt opnieuw goed uit de startblokken gekomen. Ondanks

2014

2013

3.905.460

3.524.130

VW Group

826.340

721.100

lagere consumentenbestedingen lijkt

Hyundai Group

661.740

578.430

de inmiddels grootste automarkt in de

GM Group

393.120

376.440

wereld nog altijd terrein te winnen. De

Toyota

206.220

166.500

vraag is niet zozeer of 2014 voor de

Ford

195.200

128.010

autoverkopen opnieuw een record jaar

Nissan

167.970

172.770

wordt, maar in hoeverre de Volks-

Honda

165.520

129.700

republiek het record van vorig jaar

PSA Group

159.720

126.880

weet te overtreffen.Voor de Chinezen zelf hangt er wel een bescheiden donderwolk boven het

Great Wall Group

145.860

138.860

overigens zonnige toekomstperspectief. Want het zijn niet de autochtone autofabrikanten die

Totaal

signalen van een afzwakkende economie en daarmee samenhangende

w.v.

Bron: A.I.D.

Changan Motors

127.020

91.310

profiteren van stijgende vraag naar nieuwe auto’s, maar vooral de snel sprintende buitenlandse

FAW Group

110.710

108.360

autobouwers, zoals de VW Group, Hyundai en GM. Het Britse onderzoeksbureau Automotive

Dongfeng Motor

108.710

91.380

Industry Data (A.I.D.) voorspelt dat de Chinese automarkt dit jaar zal uitkomen boven het

BYD

106.800

132.970

volume van 17 miljoen personenauto’s. Daarmee consolideert China de positie als leidende autofabrikant en laat West Europa en de V.S opnieuw achter zich.

Een zesde verkeersbelastingen besteed aan wegen

Rijksinkomsten aan verkeersbelastingen (in miljoenen euro’s)

Alle verkeersbelastingen tezamen leveren de schatkist dit jaar naar verwachting 18,5 miljard euro op.

2014

2013

(raming)

(realisatie)

18.550

17.858

BPM

1.147

1.134

Benzine-accijns

3.972

3.854

Diesel- en LPG-accijns 4.190

3.777

Dat is bijna 4 procent meer dan in 2013. De bulk van de inkomsten hebben betrekking op brandstofaccijns (44%), gevolgd door BTW-opbrengsten die gerelateerd zijn aan de aanschaf en onderhoud van zowel nieuwe als gebruikte auto’s (19,2%). Slechts een beperkt deel van de verkeersbelastingen vloeit terug naar de automobilist in de vorm van de aanleg van nieuwe weginfrastructuur of het onderhoud hiervan.Van de in totaal 5,3 miljard euro die de overaan verkeersvoorzieningen komt slechts 2,9 miljard euro ten goede aan het hoofdwegennet of regionale infrastructuur. Dat is minder dan 16 procent van de verkeersgerelateerde belastinginkomsten.

w.v.

Eurovignet

133

BTW over brandstof, nieuwe- en gebruikte auto’s, reparatie en onderhoud, autoverhuur, lease en verkeersopleidingen

3.577

3.630

autoverzekeringen

903

Verkeersboetes

881

660

645

Assurantiebelastingen /

Gemeentelijke parkeergelden

Bron: Mobiliteit in Cijfers Auto’s

heid dit jaar verwacht uit te geven

Totaal

GO! 26

DE Stelling Sacha Boedijn, secretaris Fietsen RAI Vereniging

‘De bedrijfsfiets komt serieus in het nauw’

Wat vooral wringt, is het feit dat een duurzame, gezonde mobiliteitsoplossing zoals fietsen, binnen de werkkostenregeling (WKR) moet concurreren met kerstpakketten en middagjes paintballen met de zaak. Bron: Fietsmarkt

Wim van der Leegte, VDL

Willem Koster, ondernemersvereniging Amsterdam City

Wij veranderen bedrijven, maken ze

Fietsers moeten in de binnenstad gaan meebetalen aan fietsparkeer-

weer gezond. Als wij een fabriek niet

voorzieningen. Er komen steeds meer fietsen. De fiets maakt dezelfde

winstgevend krijgen, dan kan niemand

ontwikkeling door als de auto eerder. Het moet worden gereguleerd.

dat. Bron: Parool Bron: Telegraaf

RAI Vereniging en Bovag De snorfiets op de rijbaan is levensgevaarlijk, onzalig en ongewenst. Ruud Verbeek, TNO Het is de vraag welke auto’s voor 2030

Bron: Telegraaf

de grootste milieu-impact zullen hebben. De ontwikkeling van elektrisch rijden gaat langzamer dan die van rijden op CNG. En op dit moment is de actieradius van CNG twee tot drie keer zo

Robert Naus, Innovatiemanager

groot. Anderzijds zullen accu’s over 15

Uit onderzoek blijkt dat met lichtgevend asfalt een reductie van

jaar waarschijnlijk twee keer zo lang

openbare verlichting van wel 50 procent mogelijk is. Bovendien ver-

meegaan.

hoogt lichtgevend asfalt de veiligheid aanzienlijk, want weggebruikers worden beter gezien en zij zien zelf ook beter waar zij rijden.

Bron: FD Bron: Telegraaf

Alfred Thun, eigenaar Thun Groep In Duitsland is de degelijke fiets uit Holland heel populair. Maar das Hollandrad ist eine lüge. Nog slechts 35 procent van fietsen bestaat uit Europese onderdelen. Dat zouden mensen zich moeten realiseren als ze een fietswinkel binnenlopen. Bron: NRC

GO!factor

PIET VAN DEN NOUWELAND De Armstrong Siddeley behoort, net als bijvoorbeeld Alvis, Bristol en Lanchester, tot de Britse automerken die nagenoeg onbekend zijn gebleven bij het grote publiek. Niet zo verwonderlijk, want deze luxueuze prestigemerken waren vooral bestemd voor de hoogste lagen van de middenklasse. Zo is ook deze Armstrong Siddeley Whitley Six Light uit 1952 een toonbeeld van waardigheid. Eigenaar Piet van den Nouweland baarde met zijn ‘gentleman’s carriage’ opzien tijdens de afgelopen RAI Klassieker Rit in mei. Van den Nouweland vertelt inmiddels twee Armstrong Siddeley’s te bezitten: deze Whitley en een Hurricane, beide uit 1952. Daarnaast omvat zijn ‘uit een soort van gekte geboren’ collectie onder andere drie Rolls Royces (Silver Cloud ’60, Silver Wraith II ’80, Silver Spirit ’81), een DAF 66 Coupe Marathon Turbo ’76, een Cadillac Eldorado ‘74, een Lincoln Town Coupé ’78, een Oldsmobile Delta 88 Royale Brougham LS ’84 en een Mercedes 300 SE ’88. “Verstand van auto’s heb ik echter niet en qua techniek heb ik twee linkerhanden. Ik weet niet eens wat voor motor er in deze Whitley ligt. Ik rijd er gewoon mee en voor het onderhoud heb ik een vaste monteur.” De fluisterstille motoren van de Armstrong Siddeley werden door een journalist ooit omschreven als ‘zo stil en ondoorgrondelijk als een sfinx’. Een treffende omschrijving zegt hij, wijzend op de sfinx die de motorkap siert. De wagen staat bekend om de vliegtuigkwaliteit, want het Britse merk bouwde vanaf begin jaren twintig zowel auto’s als vliegtuigmotoren. Bijzonder is de toepassing van een ‘pre selector’ schakelsysteem, een soort semi-automatische transmissie. Of hij ook airco heeft weet ik eigenlijk niet. Ik gooi altijd gewoon de kap open en draai de ramen naar beneden. Dat geeft genoeg frisse lucht.”

GO! 28

OLAF DE BRUIJN

Exit fiets van de zaak? Dat fietsen goed is voor de gezondheid en het milieu weet inmiddels iedereen. Wellicht is minder bekend dat van de ongeveer 5 miljoen forenzen een kwart op de fiets naar het werk gaat. En van de groep die de auto pakt (ca. 60%) overweegt de helft om een keer per week de fiets te nemen. Dat zou de overheid als muziek in de oren

Europese verkoop E-cars blijft versnellen De verkoop van elektrische auto’s in Europa is vorig jaar opnieuw verdubbeld tot 500.000 eenheden, zo blijkt uit cijfers van Transport & Environment, een organisatie die duurzaam transport in de EU en op mondiaal niveau wil bevorderen. In Nederland en Noorwegen kiest één op de twintig autokopers inmiddels voor een EV.

moeten klinken. Een makkelijker manier om de files terug te dringen en het milieu te ontlasten is er toch niet zou je denken. Maar niets is minder waar. Met de geplande

Transport & Environment is optimistisch over de ver-

invoering van de nieuwe werkkostenregeling (WKR), die de bedrijfsfietsenregeling per

kooppotentieel van EV’s op de langere termijn. Als de hui-

1 januari 2015 moet gaan vervangen, wordt de positie van de woon-werkfiets behoor-

dige trend zich voortzet zou de EU- markt voor elektrische

lijk verslechterd. Want de WKR maakt het alleen nog mogelijk om telefoons, laptops en gereedschap buiten deze regeling belastingvrij aan werknemers beschikbaar te stellen. Daarmee vervalt de aparte status van de bedrijfsfiets en komt een einde aan het fiscaal stimuleren van fietsen naar het werk. RAI Vereniging vindt dit onacceptabel. Eerder sloten wij, samen met onder andere Fietsersbond en Natuur & Milieu, nog een ‘Green Deal’ met staatssecretaris Mansveld van I&M, met als voornaamste afspraak om binnen vijf jaar 5 procent meer fietsgebruik in het woon-werkverkeer te realiseren. Nu de Fiets van de Zaak wordt geschrapt is het praktisch onmogelijk om die doelstelling te realiseren. Bovendien is op zijn minst sprake van inconsequent beleid als een andere bewindspersoon uit hetzelfde kabinet, namelijk staatssecretaris Wiebes van Financiën, met één pennenstreek het nakomen van die afspraken onmogelijk maakt. Op de hele WKR regeling is, met name vanuit de fietsenbranche, van meet af aan veel kritiek geweest. De ruimte om een fiets aan een werknemer aan te bieden is met deze regeling buitengewoon beperkt. Daarnaast strookt de bijtellings- en kilometerregis-

Eén op de twintig Nederlandse autokopers kiest inmiddels voor een EV.

tratieverplichting, zoals die voor leasefietsen geldt, niet bepaald met het uitgangspunt van vereenvoudiging, het oorspronkelijke doel van de WKR. Maar wat vooral wringt, is

auto’s volgend jaar kunnen uitkomen op 100.000 voer-

dat een duurzame en gezonde mobiliteitsoplossing qua budgettaire ruimte moet con-

tuigen om vervolgens verder te groeien tot respectievelijk

curreren met kerstpakketten en middagjes paintballen met de zaak.

500.000 stuks in 2021 en 1 miljoen in 2025.

RAI Vereniging doet daarom een dringend beroep op de Kamer om de aparte status

Greg Archer van Transport & Environment benadrukt dat

voor bedrijfsfietsen te handhaven. Tot voor kort was 20 procent van de fietsverkoop

elektrisch auto’s een belangrijke rol kunnen spelen in de

gebaseerd op bedrijfsfietsen. Het voorstel van Wiebes spoort minder mensen aan om

verschuiving naar meer duurzame mobiliteit. En de snel

naar het werk te fietsen. Het wordt dus hoog tijd voor eerherstel van de Fiets van de

groeiende verkoop van EV’s krijgt daarbij volgens hem nog

Zaak.

eens een extra impuls door de behoefte van autofabrikanten om te innoveren en te kunnen voldoen aan de strenge

Olaf de Bruijn, directeur RAI Vereniging

CO2-regelgeving. Een analyse van de International Council on Clean Transportation toont aan dat autofabrikanten zeer snel hebben geanticipeerd op de door de EU opgelegde CO2-emissieeisen. Zo is de gemiddelde CO2uitstoot van nieuwe auto’s gedaald van 162 gram per kilometer in 2005 tot 127 gram in 2013; ruim onder de norm van 130 gram die de EU voor 2015 heeft opgelegd.

Haagse wandelgangEN

Nu het parlementaire jaar weer is geopend, is het een goed moment om vooruit te kijken naar het nieuwe jaar en de plannen van het kabinet. Voor onze sector geen fraaie plannen, vindt Cees Boutens, manager Strategie en Public Affairs van RAI Vereniging. ‘Onze sector hoeft nergens op te rekenen en de fietsindustrie wordt zelfs hard geraakt. Alles overziend doet het kabinet niets voor de mobiliteitssector’.

Boutens. Een sector die niet alleen vergeten maar zelfs hard wordt geraakt, is de fietsindustrie. Door de versnelde verplichte introductie van de (fors uitgeklede) werkkostenregeling en het hiermee gepaard gaande verdwijnen van de bedrijfsfietsenregeling, komt het fietsgebruik flink onder druk te staan. Net zoals duurzame mobiliteit, via de fiets, ditzelfde lot is beschoren. ‘TNO heeft becijferd welk positief effect bedrijfsfietsenregelingen op fietsgebruik hebben: duurzaam, gezond en schoon’, zo vervolgt Quirijn Teunissen, beleidsadviseur Public Affairs. ‘Het kabinet

Waar er andere jaren rond Prinsjesdag nogal wat veranderingen op stapel

vindt de vermeende belastingvereenvoudiging echter belangrijker en

stonden voor de mobiliteitssector, lijken de kabinetsplannen voor 2015

stelt dat de nieuwe regeling oneindige mogelijkheden biedt. Een simpel

weinig nieuws te bevatten. De eerder voorgenomen fikse lastenverho-

rekensommetje leert echter anders. Als alle werknemers een modaal

ging op de aanschafbelasting van auto’s gaat gewoon door, ondanks licht

inkomen van ongeveer 30.000 euro verdienen, mag je als werkgever per jaar in totaal voor zo’n 360 euro aan regelingen

economisch herstel en dus minder noodzaak. Er worden geen extra investeringen in infrastructuur gedaan, noch wordt er extra geïnvesteerd in stille, schone en zuinige voertuigen. ‘Door het uitblijven van de herziening van het belastingstelsel, blijft het vooralsnog ongewis hoe lang aanpassingen van auto’s voor mensen met een lichamelijke beperking

Cees Boutens: ‘Prinsjesdagplannen blind voor sector, desastreus voor fiets’

nog belastingaftrekbaar blijven. Ook de zoge-

aanbieden. Dit bedrag moet verdeeld worden over onder meer kerstpakketten, personeelsuitjes, fietsen, sportschoolabonnementen en zomerborrels. Die oneindige mogelijkheden zijn financieel dus wel degelijk eindig, en snel ook.’ Alles overziend zijn de beide heren weinig positief. ‘Verschillende sectoren zien licht aan het einde van de

naamde ‘Autobrief 2’ laat op zich wachten, waardoor auto-importeurs

tunnel. Bij ons is dat nog verre van het geval. Zekerheid en robuustheid

geen idee hebben wat ná 2015 het fiscale regime rond personenauto’s is.

in beleid kan hier een positieve bijdrage leveren. Men lijkt echter blind

Een groot probleem: er moet immers nu al besteld gaan worden,’ stelt

voor onze sector. Werk aan de winkel dus’, besluit Boutens.

GO! 30

EYE CATCHER

J. Leonard Lang Ere-penning voor René Takens René Takens heeft tijdens zijn afscheid als lid van het hoofdbestuur van RAI Vereniging uit handen van algemeen voorzitter Roelf H. de Boer de zilveren J. Leonard Lang Erepenning ontvangen. René Takens, CEO van Accell Group N.V., was in de periode 2003 – 2014 voorzitter van afdeling Fietsen. Daarnaast was hij lid en penningmeester van het Hoofdbestuur van RAI Vereniging van 2008 tot 2014. In zijn bestuursperiode heeft Takens vooral bijgedragen aan het dividendbeleid van RAI Vereniging en aan de financiële

René Takens ontvangt de J. Leonard ere-penning uit handen van Roelf H. de Boer.

aspecten van beide deelnemingen van RAI Vereniging (Amsterdam RAI en RDC).

uitgereikt aan personen met grote verdiensten voor de vereniging en

Takens ontving de J. Leonard Lang ere-penning onder andere voor zijn

haar leden. Dat gebeurde voor het eerst in 1939 aan de eerste algemeen

‘bijzondere verdiensten voor RAI Vereniging als voorzitter van de

voorzitter van RAI Vereniging, de heer J.L. Lang. De onderscheiding is

afdeling Fietsen en als penningmeester van het Hoofdbestuur’.

in de afgelopen decennia in totaal 39 keer uitgereikt in brons, zilver of

René Takens is als voorzitter van afdeling Fietsen opgevolgd door

goud. De laatste twee keer viel de eer te beurt aan Henk Nooteboom en

Jaap Merkus, managing director van Koninklijke Gazelle N.V.

Peter Janssen.

De J. Leonard Lang Ere-penning wordt binnen RAI Vereniging

Mobiliteitskalender 2014

2015

BusTech

Bologna Motor Show

BedrijfsautoRAI

11 & 12 november

6 t/m 14 december

Nationale (E-)bike testdagen/FietsVAK dag 28 februari t/m 2 maart

Amsterdam RAI

Autotron Rosmalen

Expo Haarlemmermeer

Los Angeles Auto Show 19 t/m 30 november

AutoRAI

Los Angeles Convention Centre

16 t/m 26 april Amsterdam RAI

20 t/m 23 oktober

@raivereniging

Tweets RAI Vereniging

3 oktober

18 augustus

Zeer brede coalitie maatschappelijke organisaties vraagt Wiebes per brief om meer fiscale ruimte bedrijfsfiets

BNR Mobility Debat “Vergeet het elektrische rijden, waterstof heeft de toekomst” 23 juli

19 september

Europees project put uit expertise ARN bij optimale behandeling en verwerking van afgedankte auto’s

Welke auto’s kunnen E10 tanken? IvDM geeft raad: jebentsnelduurzaamopweg.nl 18 juli

4 september

Gesprek branche met Wiebes over autobelastingen 5 september

Bas Lansdop gastspreker tijdens eerste RAI Verenigingsdag

Inkoopbesparing SV-leden via @INKOPER_MKB gemiddeld 12.000 euro 17 juli

Brede coalitie pakt probleem spaakbeknelling op. 16 juli

4 september

Exposantenmeeting Nationale (E-)Bike Testdagen en FietsVAKdag

Groengas-auto, ook met B-(of hoger) label, is net zo CO2-arm als elektrische auto en uiterst schoon. Blijft complex met labels en grammen.

GO!ROUND

e weer de 6e editi r vond in Ahoy al be to ok k8 va en ze 7 de Op jaren is iel. De afgelopen voor duurplaats van Ecomob pl t grootste atform he t to d ei ro eg tg t tijdens beurs ui itsoplossingen. He te ili ob m en it te fzame mobili al Forum Brandsto niseerde ‘Nationa ga or ge l ie ge ob op om nt Ec het rece e tot stand door fenmix kwam med liteit. Tijdens e stbestendig Mobi om ek To rm fo at richte Pl tteerd over de sproken en gedeba dit forum werd ge . Deze visie geeft tofvisie met LEF’ ‘Duurzame brands CO2-uitstoot n hoe ons land de aa n ne lij e ot gr in n reduceren. richting 2050 ka