GO!Mobility Magazine #5 2017

JAARGANG 7 – DECEMBER 2017 – NR 5

!

O G 5 # Y T I L I B ing O ig M n AI Vere R e in z a g a M

THEMA: ARBEIDSMARKT EN OPLEIDINGEN IN DE MOBILITEITSBRANCHE

STICHTING MOBILITEITSLEREN • WERKPLAATS VAN DE TOEKOMST • NATIONAAL TECHNIEKPACT 2020 CAPTAINS’ DINNER • STICKERACTIE BANDEN

GO! 2

------------------: THEMA GEN OPLEIDIN E N E T K R A H ARBEIDSM BILITEITSBRANC IN DE MO -------------------

RAI SOCIETY Duurzaamheid en CO2reductie stonden centraal tijdens het C ­ aptains’ Dinner van RAI V ­ ereniging.

PAGINA 19

ECO-TRENDS Opleggerfabrikant D- is uit­ geroepen tot winnaar van de RAI CarrosserieNL Innovation Award 2017.

PAGINA 20

UITGESPROKEN Jan-Christiaan Koenders, algemeen directeur van Louwman &

13 SCENARIOSTUDIE ‘WERKPLAATS VAN DE TOEKOMST’

Met de snelle toename van het aantal elektronische systemen en smart

Parqui, geeft zijn mobiliteitsvisie.

­mobility toepassingen (de connected car), worden auto’s steeds complexer.

PAGINA 23

Tegelijk verandert ook de aandrijflijn van de auto. Elektrisch rijden, al dan niet via waterstof of accu’s, is de toekomst. Maar wat betekent dit voor de eisen die

MARKTANALYSE

de automotive branche stelt aan monteurs? Zijn die straks voldoende toege-

Particulieren legden in 2015 in totaal

rust voor hun taken? En hoe ziet die ‘Werkplaats van de toekomst’ er eigenlijk

91 miljard kilometer af met hun

uit? GO!Mobility licht in deze editie vast een tip van de sluier op.

personenauto. Een toename van 6 procent ten opzichte van 2005.

PAGINA 24

6

IMPORTEURS LEIDEN ZELF DOCENTEN OP De behoefte aan gekwalificeerd technisch personeel in de mobiliteits­ branche is groot. Goede vakmensen zijn moeilijk te krijgen en als die er al

GO!FACTOR Hans Schreuder, directeur van Kymco Nederland met zijn Kymco Like ‘familiescooter’.

PAGINA 27

zijn blijken opleidingsniveau en het in de praktijk wenselijke kennisniveau vaak onvoldoende op elkaar aan te sluiten. Om die kenniskloof in het automotive onderwijs te dichten is in 2014 een Publiek Private Samenwerking (PPS) opgericht tussen branche en onderwijs onder de vlag van Stichting Mobiliteitsleren (SML). Dit heeft afgelopen zomer geresulteerd in een uniek proefproject waarbij docenten van ROC’s kunnen deelnemen aan technische importeurstrainingen.

COLOFON GO!Mobility is een uitgave van RAI Vereniging, postbus 74800, 1070 DM Amsterdam, telefoon (020) 504 49 49, www.raivereniging.nl.

Productie Markant Media

GO!Mobility verschijnt 5 keer per jaar en is o.a. bestemd voor politici, overheids­instanties, de media en leden van RAI Vereniging. Verspreiding vindt plaats op basis van controlled circulation.

Redactieraad Cees Boutens, Jeroen van de Braak, Ilse Bartels, Mark van Dansik, Floris Liebrand, Tom van Steijn

Redactie Menno Timmer, hoofdredacteur

Redactieadres GO!Mobility Markant Media Noordereinde 291 1243 JX ’s-Graveland E-mail: markantmedia@kpnmail.nl www.markant-media.com Tel. 06-551 35 559 of 035-69 19 061

Dit magazine is gedrukt op duurzaam papier.

GO!Mobility is ook als digitaal magazine te lezen op www.raivereniging.nl

© 2017 RAI Vereniging - alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere wijze, in elke vorm, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Medewerkers Sjoerd van der Linden Ontwerp: PWAD Amsterdam Vormgeving: MB voorheen VMTB Fotografie: Ton van Til, Johan Peter van der Stouwe, Henriette Guest Illustraties: Onno Kortland Druk: W.C. den Ouden ISSN: 2212-8182

DR. STEVEN VAN EIJCK

3

Spilfunctie vervullen en draagvlak ­verbreden in jubileumjaar Op het moment dat deze editie verschijnt zijn de feestdagen bijna

schappelijke organisaties (het Kabinet, de Tweede Kamer, toezicht-

begonnen. Een prima moment om met uw dierbaren rond de kerst-

houders, onderwijsinstellingen etc.) en anderzijds de eigen leden.

boom en een brandend haardvuur op weg naar 2018 eens terug te blikken op het voorbije jaar. Een jaar met voor RAI Vereniging veel

Het is in dit verband daarom goed om te vermelden dat RAI Vereniging

turbulentie op bijna alle gebieden waarmee de mobiliteitsindustrie

in 2017 het draagvlak heeft kunnen verbreden. Het aantal leden groeide

zich bezighoudt. Bovendien een jaar waarin Nederland naar de

van 500 naar 700. En voor 2018 staat een fusie met AutomotiveNL

­stembus ging en er onder de veelbelovende titel ‘Vertrouwen in de

gepland, die een bijdrage levert aan het uitbreiden van het aandachts­

toekomst’ een regeerakkoord werd gesloten, waarin veel maat­

gebied naar onder meer onderwijsinstellingen en onderzoek.

regelen en ambities staan die direct van invloed zijn op onze sector.

Vooruitkijkend stel ik vast dat 2018 extra bijzonder wordt, aangezien

Via allerlei aanvliegroutes en vertegenwoordigingen in allerlei gremia,

RAI Vereniging dan 125 jaar bestaat. Het is de bedoeling om dat

zoals de Mobiliteitsalliantie, de Verkeersveiligheidscoalitie en als lid

­jubileumjaar vooral vanuit de inhoud én met de bestaande activiteiten

van het dagelijks bestuur van VNO-NCW heeft RAI Vereniging sterk

te vieren en kracht bij te zetten. Te denken valt aan bijvoorbeeld het

ingezet op concrete samenwerking met het nieuwe kabinet. Dat vindt

traditionele RAI Mobiliteitsdiner en de Week van de Mobiliteit. Tijdens

onder meer zijn weerslag in het sluiten van overeenkomsten, convenanten en akkoorden op deelterreinen dan wel op grotere mobililteitsgebieden.

‘2018 wordt extra b­ ijzonder, want dan bestaat RAI Vereniging 125 jaar’

Wat dat betreft wordt RAI Vereniging

dat laatste evenement dat medio juni staat gepland komen de Europese koepelorganisaties (CLEPA, ACEA en FIA) naar Amsterdam om de ­relatie ­Nederland - Europa nog eens goed onder de loep te nemen.

op haar wenken bediend, want de Mobiliteits­alliantie en de Verkeersveiligheidsalliantie zijn letterlijk opgenomen in het regeerakkoord.

Verder focust RAI Vereniging natuurlijk nadrukkelijk op de mobiliteit

Er ligt nu dus een flinke uitdaging om Nederland bereikbaar te krijgen.

van de toekomst. Op basis van dit thema dagen wij alle studenten in

Dat geldt voor zowel het personen- als het g­ oederenvervoer, waarbij

Nederland (designers, technici, data-analisten, econometristen etc)

de reiziger en het product/dienstverlening centraal

uit om tijdens de Student Challenge mobiliteits­

dienen te staan. Daarvoor is een integrale lange­

oplossingen aan te dragen.

termijnvisie op mobiliteit nodig.

Wellicht dat de komende periode van bezinning en Om dat te bewerkstelligen heeft RAI Vereniging de

reflectie hernieuwde energie geeft om de fysieke accu

afgelopen periode gelukkig de juiste keuzes gemaakt.

weer op te laden voor een bruisende start van 2018.

Zo maakt het in 2017 succesvol afgeronde reorganisa-

RAI Vereniging geeft die aftrap in ieder geval op 11

tieproces het namelijk mogelijk om, met strategische

januari met de traditionele nieuwjaarsreceptie in Café

platformen en secties die veel beter aansluiten bij de

Amsterdam waar ik u allen langs deze weg van harte

wensen en behoeften van de verschillende achter­

voor uitnodig!

bannen, een passend antwoord te geven op de ­uiteenlopende mobiliteitsambities. Namelijk door een

Dr. Steven van Eijck

spilfunctie te vervullen tussen enerzijds de maat-

Algemeen voorzitter RAI Vereniging

GO! 4

BRANCHE NIEUWS

Meer nieuwe motorrijders en grotere vraag naar motoren In de eerste drie kwartalen van dit jaar hebben bijna 20.000 Nederlanders succesvol het praktijkexamen voor het motorrijbewijs afgelegd. Dat is een stijging van 13 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar, zo blijkt een analyse van CBR-cijfers door BOVAG en RAI Vereniging. Tot en met september dit jaar zijn tevens 2,5 procent meer nieuwe motorfietsen verkocht, vergeleken met een jaar eerder.

Vorig jaar tot en met september slaag-

qua aantal geslaagden. Tegelijkertijd

den 17.549 mensen voor het afslui-

is sinds jaar en dag slechts een op de

tende AVD-examen (verkeersdeel-

vijf nieuwe motorrijders een vrouw;

name) in een van de categorieën A1,

79 procent van de geslaagden in 2017

A2 en A. Tot 1 oktober waren dat er in

is man.

2017 al 19.837. Sinds de splitsing in

Ook de motorfietsverkoop zit sinds

drie rijbewijscategorieën in 2013 -op

2013 stevig in de lift met groeicijfers

basis van leeftijd van de examenkan-

van 10 tot 12 procent per jaar: dit jaar

didaat en vermogen van de motor-

wordt tot en met het derde kwartaal

stijgt het aantal nieuwe motorrijders

een bescheiden plus richting 11.489

jaar op jaar met dubbele cijfers. Zowel

stuks genoteerd, ten opzichte van

onder mannen als vrouwen is de groei

11.209 exemplaren een jaar geleden.

van dit jaar in vergelijking met

Nederland telt op dit moment 160.177

dezelfde periode vorig jaar 13 procent

motoren, 4,5 maal zo veel als in 1990.

Het gunstig economisch tij geeft belangstelling voor motorrijden duwtje in de rug.

Prognose: 430.000 nieuwe personenauto’s in 2018 De verkoop van nieuwe personenauto’s in Nederland groeit volgens RAI Vereniging en BOVAG in 2018 met 3,6 procent tot zo’n 430.000 eenheden. Dat zijn 15.000 voertuigen meer dan de te verwachten eindstand van 415.000 auto’s dit jaar.

hierdoor echter veelal hoger uit. Vanaf 1 september 2018 geldt de test voor alle nieuw verkochte personenauto’s. Als gevolg van de hogere testresultaten kan dit ertoe leiden dat een koper meer BPM moet betalen en dat de uiteindelijke consumentenprijs dus hoger uitvalt. Voormalig staatssecretaris van Financiën Eric Wiebes heeft met de Tweede Kamer afgesproken dat de invoering van de nieuwe testmethode niet

Beide brancheorganisaties tekenen daar wel bij aan dat de invloed van

tot een belastingverhoging voor consumenten mag leiden. Aangezien

de nieuwe WLTP-emissietest onzeker is en dat bovendien de hoge aan-

op dit moment nog maar een gering aantal nieuwe auto’s conform

tallen geïmporteerde gebruikte auto’s een blijvend effect hebben op de

WLTP is getest, is het volgens RAI Vereniging en BOVAG lastig in te

nieuwverkopen. De prognose van is gebaseerd op een grondige analyse

schatten welk effect de nieuwe test heeft op de verkoop in 2018.

van de markt die extern is getoetst bij

Een andere ontwikkeling die van

het internationaal automotive consul-

invloed is betreft de import van (jong)

tancybureau IHS Automotive.

gebruikte auto’s. Die heeft inmiddels

De verkoopraming is om een tweetal

een hoge vlucht genomen en drukt

redenen met enige onzekerheidsmarges

automatisch het verkoopniveau van

omkleed. Zo worden sinds 1 september

nieuwe auto’s. Dit jaar zullen naar

2017 alle op de Europese markt geïntro-

verwachting meer dan 200.000 per-

duceerde auto’s getest volgens de

sonenauto’s worden geïmporteerd,

nieuwe WLTP-methode. Deze test

voornamelijk vanwege het grote

benadert de praktijksituatie van een

­verschil in vraag en aanbod van

autorit beter dan de oude test. De gemeten CO2-uitstoot van de WLTP-test valt

gebruikte voertuigen op de Neder-

De vraag naar nieuwe auto’s zit weer in de lift.

landse markt.

5

Stickeractie adviesspanning autobanden De kwaliteit en spanning van een band spelen een belangrijke rol bij het reduceren van brandstofgebruik, het verkorten van de remweg, het verminderen van bandenslijtage (fijnstof) en terugbrengen van geluidsoverlast door het wegverkeer.

RAI Vereniging erkent het belang

kostenbesparing opleveren en 1,7

van banden voor het hele wegver-

Mton CO2-reductie.”

keer en werkt daarom actief

In de bijlage van deze editie is de

samen met onder meer het

sticker bijgesloten over de advies-

­ministerie van Infrastructuur en

spanning voor iedere auto­

Waterstaat (voorheen Infrastruc-

(mobilist) die inmiddels op meer

tuur en Milieu) in de publieks-

dan 2.000 luchtpompen ver-

campagne ‘Kies de Beste Band’.

spreid over Nederland is te vin-

In het nieuwe regeerakkoord zijn

den. Met meer aandacht voor de

zuinige banden opgenomen als

adviesspanning verdient de

maatregel om de uitstoot van

gemiddelde automobilist 90 euro

broeikasgassen door de trans-

per jaar aan minder brandstof en

portsector terug te dringen. De

slijtage wanneer de bandenspan-

borgingscommissie van het SER

ning op orde is. En het is veiliger

Energieakkoord heeft in haar

Een juiste bandenspanning kan tot 2030 een reductie van 1,7 Mton CO2 opleveren.

voortgangsrapportage 2017 het

rijden! Maar misschien nog wel belangrijker is dat we op die

belang van ‘Kies de Beste Band’

band leverde volgens TNO in

opgelopen tot 0,4 Mton. Ten

manier met elkaar weer een

als volgt beschreven: “De meer­

2016 0,1 Mton CO2-reductie op.

opzichte van 2013 zou dat in 2030

steentje bijdragen aan een beter

jarige Campagne Kies de beste

In 2020 kan het totaaleffect zijn

in maximaal 850 miljoen euro

klimaat.

Verdubbeling verkopen elektrische auto’s in 2018 De verkoop van volledig elektrische auto’s verdubbelt ­volgend jaar tot naar schatting 15.000 eenheden, bijna 4 procent van het totaal (430.000). Dit jaar zullen naar ­verwachting circa 7.000 elektrische auto’s de showroom verlaten.

blijven kiezen voor een meer betaalbare benzine- of dieselmotor. Komend jaar is zo’n 75 procent van de verkopen een benzine- en 17 procent een dieselauto. De enige manier om particulieren te

Volgens Steven van Eijck, voorzit-

tieel om de Nederlandse en Euro-

verleiden is met een particuliere

ter van RAI Vereniging, wordt

pese doelstellingen voor de

aanschafsubsidie voor nieuwe

elektrisch rijden interessanter

uitstoot van CO2 te behalen. Hij

elektrische auto’s.” RAI Vereni-

voor een grotere groep autorijders.

benadrukt dat deze groei echter

ging verwacht dat voor deze groep

Komende jaren neemt het aanbod

alleen kan doorzetten als komende

autobezitters de komende jaren de

van modellen met een grotere

jaren flink wordt geïnvesteerd in

Van Eijck: ‘verleid consumenten met een

verbrandingsmotor daarom van

actieradius toe en geldt een lage

uitbreiding en opwaardering van

­particuliere aanschafsubsidie voor e-cars

groot belang blijft. “De auto-indu-

bijtelling. Voor particulieren blijft

het laadnetwerk.

de benzineauto vooralsnog het

Bijna 90 procent van deze nieuw

procent. Voor de meeste particu-

in het schoner en zuiniger maken

belangrijkste alternatief omdat

aangeschafte elektrische auto’s

lieren is een elektrische auto ech-

van brandstofmotoren via bij-

elektrisch veelal te duur is.

was in 2017 zakelijk. Tot 2021

ter te duur. Van Eijck: “Hoewel

voorbeeld hybridisering en de

Volgens Van Eijck breekt elek-

wordt de zakelijke markt gestimu-

elektrische auto’s goedkoper wor-

inzet van biobrandstoffen en

trisch rijden door. En dat is essen-

leerd met een lage bijtelling van 4

den, zullen veel particulieren nog

(aard)gas”, aldus Van Eijck.

strie investeert om die reden ook

6

Chris van Dijk tijdens de technische training bij BMW Nederland: ‘vanuit het onderwijs is nadrukkelijk de wens uitgesproken om zich door de branche te laten opleiden’

7

Importeurs leiden docenten op

Stichting Mobiliteitsleren(SML) wil kenniskloof in automotive onderwijs dichten De behoefte aan gekwalificeerd technisch personeel in de mobiliteitsbranche is groot. Goede vakmensen zijn moeilijk te krijgen en als die er al zijn blijken opleidingsniveau en het in de praktijk wenselijke kennisniveau vaak onvoldoende op elkaar aan te sluiten. Om die kennis­ kloof in het automotive onderwijs te dichten is in 2014 een Publiek Private Samenwerking (PPS) opgericht tussen branche en onderwijs onder de vlag van Stichting Mobiliteitsleren (SML). Dit heeft afgelopen zomer geresulteerd in een uniek proefproject waarbij docenten van ROC’s kunnen deelnemen aan technische importeurstrainingen.

Binnen de Stichting Mobiliteitsleren werken

heeft mede te maken met de hoge innovatieg-

landelijk niveau intensief samen binnen SML,

branche en onderwijs nauw samen. Het

raad binnen de automotive sector. Denk aan

teneinde excellent automotive onderwijs in

bestuur bestaat uit onder andere RAI Vereni-

zaken als alternatieve aandrijflijnen, autonoom

Nederland te bewerkstelligen. Een belangrijke

ging, een aantal ROC’s, Innovam en BOVAG.

rijden, aspecten rondom Intelligente Transport

bijdrage in die richting leverde de door

Het voornaamste doel van de PPS is de kwali-

Systemen (ITS), telematica, adaptive cruise­

PPS-partners aangevraagde overheidssubsidie.

teit van scholieren te verbeteren en ervoor te

control en ga zo maar door. De auto wordt

Die werd via het ministerie van VWS toege-

zorgen dat beginnende vakmensen optimaal

steeds meer een computer op vier wielen.’

kend voor het professionaliseringstraject van

inzetbaar zijn in de automotive branche en dat

docenten.

zij flexibel kunnen inspelen op nieuwe kennis

Overheidssubsidie

en technieken, vertelt Chris van Dijk, project-

Het is, vervolgt Van Dijk, cruciaal dat vraag en

Champagnemoment

leider van de importeurstrainingen. ‘Wat we

aanbod in de toekomst dus nog beter op elkaar

Van Dijk: ‘de startup van die importeurstrai-

zien is dat zodra ‘gekwalificeerde’ scholieren

aansluiten. Hij wijst er in dit verband op dat

ningen was een lang proces aangezien we van-

binnenkomen bij een dealerorganisatie, zij

‘Er is een grote kwalitatieve én

vanuit het perspectief van de dealer vaak over te weinig kennis beschikken.’

Onvoldoende kennisniveau Er is volgens zowel een kwalitatieve als kwantitatieve behoefte aan vakbekwaam personeel

­ personeelbehoefte binnen de kwantitatieve aanbranche’ vakbekwaam

binnen de branche. ‘De instroom is laag, en

RAI Vereniging daarom niet alleen actief

uit de branche eerst les- en leermiddelen wil-

­tijdens de studie zien we een deel afvloeien

­participeert in SML, maar dat eveneens doet

den ontsluiten naar het onderwijs. Dat stuitte

naar andere branches. En de uitstroom is, mede

in het project ‘Werkplaats van de Toekomst’

op een aantal juridische hobbels, omdat impor-

vanwege de vele babyboomers die met

(zie pag. 13).

teurs van hun fabrikanten niet zomaar les- en

­pen­sioen gaan, relatief hoog. Kwalitatief is het

Voor MBO-instellingen in de mobiliteitssector

leermateriaal aan derden beschikbaar kunnen

kennis­niveau veelal onvoldoende, zeker met

is het lastig om alle ontwikkelingen bij te hou-

stellen. Als oplossing heeft RAI Vereniging

betrekking tot specifieke onderwerpen. Dat

den. Daarom werken branche en onderwijs op

toen met de importeurs de handen op elkaar

GO! 8

ARBEIDSMARKT EN OPLEIDINGEN IN DE MOBILITEITSBRANCHE onderwijs zodanig op elkaar af te stemmen dat docenten zich in groten getale inschrijven voor de aangeboden trainingen. Gelukkig is dit voor deze showcase, die in de tweede helft van dit jaar zijn beslag kreeg, aardig gelukt. Tot de deelnemers behoorden PON, Louwman & Parqui, Volvo Nederland, Mitsubishi en BMW. En ruim 70 docenten hebben zich voor een zevental trainingen aangemeld.’

De dagen bestonden uit een afwisseling van theorie, praktijk en rijbeleving, waarbij docenten een trainingsmap met theorie en opdrachten meekregen. Uit de evaluaties bleek onder meer dat zowel docenten als importeurs zich zeer enthousiast toonden en hier graag een ­vervolg aan willen geven. SML gaat daarom op verzoek van de importeurs bekijken in hoeverre de trainingen nog verder in de onder­ wijspraktijk geïntegreerd kunnen worden.

Daarnaast staat een sterkere verbinding met het regionale bedrijfsleven hoog op de agenda.

Extra prikkel Het is de bedoeling om de komende periode het trainingsaanbod verder uit te breiden, beklemtoont Van Dijk. ‘Vanuit het onderwijs is nadrukkelijk de wens uitgesproken om zich door de branche te laten opleiden. Dat laat onverlet dat SML en RAI Vereniging er flink aan moeten trekken om docenten aan te sporen zich voor de cursussen te laten inschrijven.’

Dit zou naar zijn oordeel mogelijk te maken kunnen hebben met een soort koudwatervrees (hun kennis wordt hierdoor immers ter ­discussie gesteld) en de hoge werkdruk binnen het onderwijs.

‘Er moet voor zowel docenten als onderwijsinstellingen een prikkel komen om zich voor importeurstrainingen in te schrijven’

Er moet, betoogt hij, daarom voor zowel docenten als onderwijsinstellingen, een prik-

gekregen om de technische importeurstrainin-

project de ongeveer 300 technische leerkrach-

kel komen om zich voor trainingen in te schrij-

gen voor het bestaande dealernetwerk ook

ten van de 40 ROC’s in Nederland omvat.

ven. ‘Bijvoorbeeld door onderwijsinstellingen

(deels) aan te gaan bieden aan docenten.’

die aan trainingen meedoen een compleet

Eind 2016 resulteerde dit in wat Van Dijk

Showcase

voertuig, of onderdelen daarvan, ter beschik-

omschrijft als ‘het campagnemoment’. Toen

Dat was, zegt hij, nog een behoorlijke uit­

king te stellen. Dat is onze volgende ambitie.

slaagde RAI Vereniging en SML erin om dit

daging. ‘Branche en onderwijs zijn organisato-

Als het aan de samenwerking tus-

­initiatief te starten met importeurstrainingen

risch twee verschillende werelden. Het is niet

sen RAI Vereniging en SML ligt

aan docenten, waarbij de doelgroep van het

eenvoudig om de agenda’s van importeurs en

gaat dit straks beslist gebeuren.’

9

Hoe lossen ondernemingen in de mobiliteitsbranche hun personeelsproblemen op?

Hertoghs Carrosserieën: ‘Wij missen vooral de oude ­basisvaardigheden’ Hoewel als gevolg van de voortschrijdende inno­ vatiegraad in de automotive sector de roep om hoogwaardig technisch personeel groot is, wor­ stelt de carrosseriebranche juist met een bijna tegenovergesteld probleem.

Een allround vakman die alle algemene kennis en kunde in huis heeft die op de werkvloer nodig zijn is nauwelijks te vinden, zegt Roel Hertoghs, directeur van ­Hertoghs Carrosserieën. ‘Wij missen vooral de oude basisvaardigheden, zoals boren, lassen, ­slijpen etc. Iedereen is bezig met de toekomst, maar men vergeet die basisdisciplines. Wat mij betreft mag de vroegere LTS’er weer terugkomen.’Hertoghs Carrosserieën is gespecialiseerd in het vervaardigen van hoogwaardige motorwagens, aanhangwagens en opleggercarrosserieën in alle voorkomende varianten. Daarnaast voert het

‘Laat de vroegere LTS’er weer ­terugkomen’

bedrijf een breed programma kwaliteitsproducten. Zo is Hertoghs importeur van Chereau, fabrikant van koel-/vriesopleggers, bak­ wagens en aanhangwagens. Ook Faymonville en dochtermerk MAX Trailer, transportmiddelen voor zwaar en speciaal vervoer worden

exclusief door Hertoghs vertegenwoordigd, alsmede het complete Krone programma en de Smartbox, Europa’s lichtste laadbak in het ­segment tot 3.500 kg.

Generalist versus specialist Zoals bij veel carrosseriebouwers het geval is, ligt het onderscheidend vermogen en de toegevoegde waarde in het bieden van maatwerk. Zo ook bij Hertoghs, waar de seriegrootte varieert van 1 tot maximaal 15 stuks. De meeste voertuigconfiguraties zijn, vertelt Hertoghs, volledig op klantwensen gebaseerd. Dit betekent dat geen voertuig hetzelfde is en de productie gepaard gaat met veel handwerk. En dat handwerk vraagt om vakmensen die multi-inzetbaar zijn. Generalisten in plaats van ­specialisten. Die komen tegenwoordig niet meer uit de school­banken.’

Roel Hertoghs: ‘We hebben generalisten in plaats van specialisten nodig’

GO! 10

ARBEIDSMARKT EN OPLEIDINGEN IN DE MOBILITEITSBRANCHE Multifunctionaliteit

weer beter op elkaar te kunnen laten aansluiten? Hij zegt lid te zijn

Het probleem met de huidige technische opleidingen is volgens hem dat

geworden van de Onderwijscommissie. Een breed platform waaraan

die teveel zijn gesegmenteerd en in apart vakken zijn ingedeeld. ‘Of je

verschillende partijen deelnemen, zoals RAI Vereniging, FOCWA en

krijgt iemand die verstand heeft van metaal of iemand die uitsluitend

vertegenwoordigers van dealer- en schadebedrijven, dat periodiek bij-

kennis heeft van elektrotechniek. Terwijl bij ons bedrijf de verschillende

eenkomt om de problemen op de arbeidsmarkt te bespreken en naar

vakgebieden juist dwars door elkaar heen lopen: een elektrotechnicus

oplossingen te zoeken.

moet ook kunnen lassen en een voertuigtechnicus moet ook v ­ erstand

Omdat een custom made productieproces een hoge mate van arbeidsin-

hebben van metaaltechniek enzovoort. Juist die multifunctionaliteit

tensiviteit met zich mee brengt en de automatiseringsmogelijkheden als gevolg daarvan beperkt zijn, luidt het devies van Hertoghs: ‘maak het de werknemer zo gemakkelijk mogelijk.’

We hebben, legt hij uit, getracht om het hele denkproces uit de werkplaats te halen en verplaatst naar de engineering-afdeling. Met als consequentie dat modules al als een soort prefab de werkplaats in komen. Daar kunnen ze het zo in elkaar schuiven zonder eerst eindeloos van alles te moeten meten.

Die versimpeling komt er in feite op neer dat het voldoende is als iemand kan lassen zonder dat inzicht nodig is in wat er wordt gelast.’

Hertoghs Carrosserieën, waar in totaal zo’n 50 personen werken, stelt, afhankelijk van hetgeen iemand wil en kan, de onderwijsbehoefte van werknemers vast opdat mensen aan bijscholingscursussen en opleidingen kunnen deelnemen. Jonge schoolverlaters brengt de onderneming bepaalde kennis zelf bij.

‘De focus op nieuwe technieken heeft de aandacht voor basisvaardigheden verdrongen’

In veel gevallen ontbreekt de routine, vervolgt hij. maakt het werken in deze sector zo afwisselend en interessant. Wat is nu

‘Nederlandse jongeren die van hun opleiding bij ons terecht komen kun-

leuker om de ene dag houten panelen te verlijmen, de volgende dag met

nen bijvoorbeeld helemaal niet lassen.’

laswerk bezig te zijn en dan weer elektrotechnische werkzaamheden te verrichten. En die elementen compenseren ruimschoots de wellicht wat

Speed dates

beperkte diepgang die dit met zich mee brengt.’

Verder laat Hertoghs op dit moment een viertal BBL’ers (Beroep Begeleidend Leren), meedraaien en warmlopen in het bedrijf. Het gaat hierbij

Andere problematiek

om jongeren die voor 4 dagen per week op de loonlijst staan en nog 1 dag

De problematiek waar de carrosseriewereld mee te maken heeft verschilt

per week naar school gaan.

wat dat betreft wezenlijk van die waarmee andere sectoren kampen.

Uiteraard doet Hertoghs er alles aan om zoveel mogelijk ‘in the picture’

Zoals auto-importeurs en dealerbedrijven die naarstig op zoek zijn naar

te komen bij scholen. Onder meer door deelname aan ‘Roosendaal On

knowhow die noodzakelijk is voor de ‘werkplaats van de toekomst.’

Stage’, waarbij bedrijven speed dates kunnen afspreken met VMBO-­

­Hertoghs: ‘door die focus op al die nieuwe technieken zijn die basale

leerlingen. Een soort stagemarkt eigenlijk. Vervolgens kunnen geselec-

vaardigheden een beetje naar de achtergrond verdrongen. Ik zou op dit

teerde leerlingen dan stagelopen tijdens de zogenaamde ‘doe-dag’.

moment absoluut blij zijn met die LTS’er van toen. Die is van alle mark-

Hertoghs wijst er voor alle duidelijkheid op dat het hier nog wel om

ten thuis. Die kun je probleemloos wat laten lassen of boren en twee

­tieners gaat. ‘We hebben er in ieder geval twee zaterdaghulpjes aan over-

draadjes laten aansluiten zonder dat het vonkt. Wij vertellen dan wel hoe

gehouden. Die laten we dan onder begeleiding diverse werkzaamheden

hij dat bakwagentje bouwt.’

verrichten, zoals het aansluiten van een lichtbak of het monteren van een stootblok. Het is voor hun een ideale manier om kennis te maken en

Denkproces uit werkplaats

­affiniteit te krijgen met het vak van carrosseriebouwer en het levert ons

Welke mogelijkheden ziet Hertoghs om de personeelsvraag en aanbod

hopelijk op termijn potentiële en enthousiaste werknemers op.’

11

Hoe lossen ondernemingen in de mobiliteitsbranche hun personeelsproblemen op?

VDL Groep: ‘als een opleiding er niet is, creëren we die zelf’

Dat het aanbod van goed en gekwalificeerd personeel steeds nijpender wordt, ondervindt VDL Groep als grote speler in de mobiliteitsbranche als geen ander. De onderneming telt inmiddels 93 bedrijven, ver­ spreid over 19 landen en heeft ruim 16.000 medewerkers, waarvan 80 procent technisch personeel.

Om de juiste mensen te vinden én te behouden schaakt VDL op meerdere borden. Via de eigen Recruitment afdeling, Beroeps ­Begeleidend Leren (BBL), HBO duaal trajecten (deeltijd HBO), het werven van zij-instromers, het aanbieden van stageplaatsen en, niet in de laatste plaats, het opzetten van eigen opleidingen, tracht VDL Groep de voor het productieproces noodzakelijke personele kwaliteit te waarborgen.

De markt is, in combinatie met een aantrekkende economie, sterk aan het veranderen en het is uitermate lastig om het juiste personeel te vinden, constateert Lieke Broos, coördinator recruitment van de VDL Groep. ‘Vandaar dat sinds begin dit jaar is besloten om recruitment nog meer vorm te geven en daar een speciale afdeling voor op te zetten die zich fulltime met wervingsbeleid bezighoudt en daarbij alle VDL-dochters ondersteunt.’

De focus is tweeledig, zegt zij: ‘het vinden van de juiste mensen en er tegelijkertijd voor zor-

Lieke Broos en Rob Bloks: ‘VDL Groep nodigt ­docenten uit kennis te komen nemen van de weerbarstige praktijk door middel van een praktijkstage’

gen dat de opleidingen blijven aansluiten bij de praktijk. VDL onderhoudt daarom intensieve contacten met alle schoolniveaus, beginnend

GO! 12

ARBEIDSMARKT EN OPLEIDINGEN IN DE MOBILITEITSBRANCHE bij de basisscholen tot en met HBO-instel­

Een volgens beiden uitermate

lingen en universiteiten.’

vruchtbaar instrument om arbeidspotentieel te kweken dat

Van Technisch Breed naar PIE

aan de eisen van VDL voldoet is

Dat is volgens Rob Bloks, coördinator praktijk­

het aanbieden van stageplaatsen

opleider bij VDL Groep, uitermate belangrijk.

en gebruik te maken van Beroeps

Bloks, die deze functie sinds 2010 vervult,

Begeleidend Leren (BBL). De

laat weten dat de discrepantie tussen theorie

onderneming heeft op dit moment

en praktijk relatief groot is. ‘Was een VMBO-

zo’n 440 BBL-leerlingen in dienst,

opleiding vroeger zoals dat heet “technisch

waarvan meer dan de helft bij VDL

breed”, tegenwoordig is dat veranderd in

Nedcar actief is. Deze scholieren,

­“Produceren, Installeren en Energie”, oftewel

verduidelijkt Broos, staan op de

PIE. Dit houdt in dat scholieren drie keuze­

loonlijst bij VDL, zij werken vier

modellen moeten volgen en kunnen kiezen uit

dagen en gaan daarnaast een dag

bijvoorbeeld dakdekker, timmerman, instal­

per week naar school. ‘Dat is voor

lateur etc. Dat is veel te breed en sluit niet meer

ons geen nieuw beleid. Dit hebben

aan bij de praktijk. De opleiding is daarmee

we eigenlijk altijd gedaan, ook toen

een oriëntatie van beroepen geworden.

er nog geen krapte op de arbeids-

­Vandaar dat wij proberen om leerlingen al

markt was heeft VDL voortdurend

op basisscholen kennis te laten maken met­

mensen gefaciliteerd om stage te

­techniek zodat zij zich al in een vroeg stadium

komen lopen en BBL-opleidingen

kunnen oriënteren.’

te kunnen volgen. Momenteel zijn er binnen VDL Groep ongeveer

100 stageplaatsen

honderd stageplaatsen.’

De wereld verandert steeds sneller. Dat geldt

Broos: Inmiddels hebben 50 VDL bedrijven een erkenning van Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) om mensen op te leiden’

ook voor technieken en productieprocessen.

80 praktijkopleiders

Gevolg daarvan is dat onderwijs en beroeps-

Omdat bij het voortdurend uit­

krijgen alle metaal­basisvaardigheden aange-

praktijk niet altijd op elkaar aansluiten.

dijende VDL de roep om vak­bekwame tech-

leerd die nodig zijn voor de assemblage van

Daarom nodigt VDL Groep docenten uit ken-

nici blijft groeien, werden, vertelt Bloks, al snel

bussen.’

nis te komen nemen van de weerbarstige prak-

eigen opleidingen in het leven geroepen.

tijk door middel van een praktijkstage. Helaas

Inmiddels hebben 50 VDL bedrijven een

Eigen praktijkschool

erkenning om mensen op te leiden. ‘Dit brengt

Ondertussen blijft VDL alles uit de kast halen

met zich mee dat we beschikken over meer

om haar brede werkterrein zo goed mogelijk bij

dan 80 praktijkopleiders. Toen een vijftal

alle geledingen van het onderwijs op het net-

VDL-dochters een paar jaar geleden aangaf

vlies te krijgen en de zichtbaarheid te vergro-

behoefte te hebben aan meer personeel voor

ten. Onder andere door actief betrokken te zijn

spuitgieten, een opleiding die nog niet

bij evenementen van hogescholen en universi-

bestond, heeft dit in samenwerking met het

teiten, open dagen, landelijke techniekdagen,

Summa College Procestechniek en Mikro Cen-

presentaties op de Automotive Campus

‘VMBO is een ­oriëntatie van beroepen ­geworden’

trum in Eindhoven, geresulteerd in het opzet-

­Helmond etc. Bloks: ‘we verzorgen ‘bijvoor-

wordt van die uitgestoken hand maar mond-

ten van de MBO-­opleiding Spuitgieten niveau

beeld gastlessen voor het VMBO en geven

jesmaat gebruik gemaakt. In België overigens

2. Die is nu zelfs landelijk erkend. De eerste

rondleidingen in de eigen fabriek.’ En, besluit

meer dan in Nederland.

lichting bestond uitsluitend uit VDL-leerlin-

Broos, ‘VDL Nedcar heeft zelfs een praktijk-

Bloks geeft aan dat VDL onderwijsinstellingen

gen. Alle deelnemers hebben een vast contract

school. Die klassen zijn zo groot dat niet de

daarom aanbiedt om docenten stage te laten

gekregen. Verder kent VDL een zogeheten

leerlingen, maar de docent naar die school

lopen. ‘Belgische scholen maken hier regel­

‘assemblageklas’. Die leidt jaarlijks zo’n twin-

­toekomt….!’ Docenten van het Arcus College

matig gebruik van, Nederlandse scholen niet.’

tig leerlingen op tot assemblagemonteur. Zij

geven onderwijs bij VDL Nedcar.

13

Vijf dominante trends gaan bedrijfsvoering garagisten bepalen

Scenariostudie ‘Werkplaats van de Toekomst’ Met de snelle toename van het aantal elektronische systemen en smart mobility toepassingen (de connected car), worden auto’s steeds complexer. Tegelijk verandert ook de aandrijflijn van de auto. Elektrisch rijden, al dan niet via waterstof of accu’s, is de toekomst. Maar wat betekent dit voor de eisen die de automotive branche stelt aan monteurs?

Zijn die straks voldoende toegerust voor hun taken? En hoe ziet die ‘Werkplaats van de toekomst’ er eigenlijk uit? Om dit goed in beeld te brengen heeft Innovam een scenariostudie uitgevoerd naar de Werkplaats van de Toekomst. Hoewel de officiële resultaten van het onderzoek pas begin volgend jaar beschikbaar komen, licht GO!Mobility vast een tip van de sluier op.

Aanleiding voor de studie was dat de vier branchepartijen die als co-financiers aan dit project deelnemen, namelijk RAI Vereniging, BOVAG, Innovam en het opleidingsfonds OOMT, zagen dat er veel aandacht gaat naar de toekomst van de sales, maar dat er eigenlijk weinig bekend is over de gigantische impact die technische ontwikkelingen precies hebben op de aftersales en met name op de werkplaats. Eric van ’t Hof, als senior consultant van Innovam samen met Bram Wolf verantwoordelijk voor de uitvoering van de studie, vertelt dat literatuuronderzoek over de werkplaats zo weinig materiaal opleverde dat is besloten om uitvoerig met branchepartijen te gaan spreken die met de ‘poten in de klei

Eric van ’t Hof: ‘Auto’s worden vaker ‘over the air’ uitgelezen en onderhoudsintervallen verdwijnen’

GO! 14

ARBEIDSMARKT EN OPLEIDINGEN IN DE MOBILITEITSBRANCHE staan’ om een en ander goed in beeld te brengen.

Zo werd voor dit kwalitatieve onderzoek een groot aantal dealers, onafhankelijke garagisten, holdings en kleinere bedrijven geïnterviewd.

De studie omvat volgens Van ’t Hof zowel de personen- als de bedrijfswagensector. ‘Maar omdat beide branches wezenlijk van elkaar verschillen – bedrijfswagens business tot business en personenauto’s business tot consumer – is besloten de eindresultaten uit te splitsen.’

Vier toekomstbeelden De focus ligt op het jaar 2040, zegt hij. Hij voegt daar ter nuancering onmiddellijk aan toe geen waarzegger te zijn en niet over een glazen bol te beschikken. ‘We gaan dus geen keiharde waarheid presenteren. De studie schetst vooral

‘Monteurs zullen ­aanzienlijk meer scholing nodig­ ­hebben’ vier mogelijke toekomstbeelden die zullen worden weergegeven op twee assen waarop valt af te lezen hoe het zit met 1) klantacceptatie en 2) nieuwe toetreders.’

Van ’t Hof: ‘klantacceptatie maakt zichtbaar hoe consumenten staan tegenover ‘connected’ rijden. Willen klanten wel of niet dat al die data voor verschillende partijen, zoals fabrikanten, dealers of verzekeringsmaatschappijen, beschikbaar komt. Als branche heb je daar geen invloed op.’

Nieuwe toetreders geven een indicatie in welke mate branchevreemde spelers een graantje ­willen meepikken in de automotive wereld of dat de situatie blijft zoals die is. ‘Denk daarbij aan softwarepartijen die iets met voertuigapps willen gaan doen of een technologiereus à la Google die een autofabrikant in zijn geheel overneemt.’

‘Er is meer behoefte aan diagnostisch opgeleide dan mechanisch geschoolde monteurs’

15

Afschaffen APK

de effecten van het onderzoek beperkt zijn.

Er zijn, vervolgt hij, vijf dominante trends die

Laten we vooral niet vergeten dat er nog zo’n

in de studie veel aandacht krijgen en die tot

8,1 miljoen auto’s in ons land rondrijden. Het

op de bodem zijn uitgezocht: 1) wet- en regel-

is evident dat het bestaande wagenpark ook

geving (het in de toekomst afschaffen van de

gewoon regulier onderhoud behoeft en voor-

APK); 2) alternatieve aandrijflijnen (hybride,

lopig nog niet is uitgefaseerd.’

elektrisch, LNG, waterstof etc.); 3) autonoom

Bovendien zit er de komende 10 tot 15 jaar

rijden; 4) Mobility as a Service (MaaS),

­volgens hem eveneens een positieve kant aan

­private lease en autodelen en 5) connectivity

de dalende werkplaatsbezetting als gevolg van

en data.

de teruggang in mechanische werkzaamheden ten faveure van diagnostische onderhouds-

‘Het dichten van de ­onderwijskloof is ­uitdagend, maar niet onmogelijk’

verrichtingen.

Spanningsveld Nog voor dat het definitieve rapport is afgerond lijdt het voor Van ’t Hof geen twijfel dat de huidige monteursopleidingen geen gelijke tred houden met de snel veranderende mobi-

Die trends zullen, benadrukt Van ’t Hof, in

liteitsmarkt. ‘Het beroepsbeeld van monteurs

combinatie met de komst van nieuwe techno-

in de opleidingen strookt niet altijd met de

logieën van grote invloed zijn op de bedrijfs-

behoeften van de branche, namelijk minder

voering van garagisten én andere eisen stellen

mechanisch geschoolde en meer diagnostisch

aan het monteursvak. ‘Het is een gegeven dat

opgeleide monteurs. Als er niets gebeurt zal

de onderhoudsbehoefte van auto’s afneemt

dit spanningsveld alleen maar toenemen.’

en onderhoudsintervallen zelfs geheel ver-

Er is, betoogt hij, de merkwaardige situatie

dwijnen. Auto’s worden steeds vaker ‘over

ontstaan dat we lange tijd monteurs op heb-

the air’ uitgelezen en hoeven dus niet langer

ben geleid om zelfstandig problemen op te

op gerichte tijden naar de werkplaats. Dit

kunnen lossen, terwijl zij nu juist procedureel

betekent per saldo dat er minder auto’s

moeten kunnen werken. ‘Denk aan het op de

­minder vaak in de werkplaats zullen komen.’

juiste wijze plaatsen van vinkjes op werkor-

Voor de monteurs hebben de geschetste

ders. Als dat niet goed gebeurt kan dat proble-

­ontwikkelingen tot gevolg dat zij aanzienlijk

men opleveren met garantiestellingen of

meer scholing nodig zullen hebben. ‘Bij veel

gevolgen hebben voor dealerbonussen etc.

monteurs ligt de interesse en de focus op het

Het gaat er derhalve om dat opleidingen

ouderwetse sleutelen, terwijl de onderhouds-

mee-evolueren met de aard van het werk.’

werkzaamheden gaan verschuiven van mechanisch naar elektronisch. Wellicht is het

Dichten onderwijskloof

nodig om die twee disciplines straks gewoon

Hij zegt er daarom trots op te zijn dat de vier

te scheiden in afzonderlijke specialismen.’

bij de studie betrokken branchepartijen de handen ineen hebben geslagen om gezamen-

Beperkte effecten

lijk aan die doelstelling te werken.

De studie, die onderscheid maakt in de

‘Het is cruciaal om dit collectief met elkaar

­kortere termijn (2025), middellange (2030) en

optrekken vast te houden en voort te zetten

langere termijn (2040) moet de branche

en daar vooral het onderwijs bij te betrekken.

vooral tools aanreiken om zich te wapenen

Het dichten van die onderwijskloof is uit­

voor de toekomst, zegt hij. ‘Zie het als een

dagend, maar beslist niet onmogelijk.’

‘wake-up call’. Op de kortere termijn zullen

GO! 16

ARBEIDSMARKT EN OPLEIDINGEN IN DE MOBILITEITSBRANCHE Nationaal Techniekpact 2020:

‘Kiezen voor technisch beroep­s­onder

Met als doel de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt in de technieksector structureel te verbeteren en zo het tekort aan technisch personeel terug te dringen hebben onderwijs, het bedrijfs­ leven, het rijk en de landelijke regio’s in 2013 het Nationaal Techniekpact 2020 in het leven geroepen.

Een samenwerking die, zegt Doekle Terpstra, aanjager van het Techniekpact, duidelijk vruchten begint af te werpen. ‘Techniek doet er weer toe. Techniek wordt weer gezien als ruggengraat voor maatschappelijke verandering.’ Hij zegt verheugd te zijn dat het nieuwe kabinet heeft besloten om structureel 100 miljoen euro uit te trekken voor technisch VMBO-onderwijs.

En dat is bittere noodzaak, laat Terpstra weten. Want het technisch

begrip te worden. Techniek is weer relevant. Het gaat over de banen van

VMBO-onderwijs in Nederland staat onder grote druk. ‘Daar ligt een

morgen en overmorgen. Banen waarvan men nu nog niet eens weet dat

aantal factoren aan ten grondslag: het teruglopend aantal leerlingen

ze er gaan komen.’

(krimp), de kosten van apparatuur, de beschikbaarheid van docenten, de opwaartse druk etc. Dat is echt een veelkoppig monster. Wat dat betreft gaat die impuls van het kabinet enorm helpen om het technisch VMBO weer op de rails te krijgen.’ Op de vraag hoe het allemaal zo heeft kunnen komen legt hij uit dat Nederland decennialang de positieve mindset van alles dat met techniek te maken had, min of meer heeft laten verslonzen.

‘Technisch onderwijs werd vooral geassocieerd met banen uit het ver­ leden en niet met banen van de toekomst. De focus lag, maatschappelijk gezien, met name op ‘avoisering’. Scholieren werden aangespoord tot het volgen van algemeen vormend onderwijs (HAVO, VWO, Gymnasium) en daarmee nam het animo voor het beroepsonderwijs af. Vergeleken met de mentaliteit van bijvoorbeeld Duitsland, ligt ons land een straatlengte achter.’

‘Techniek gaat over banen van morgen en ­overmorgen’

Hij vertelt begin dit jaar in opdracht van toenmalig staatssecretaris Dekker (OCW) in gesprek te zijn gegaan met regio’s over het behouden van het technisch VMBO. ‘De energie en samenwerking die ik regionaal zie ontstaan als je partijen bij elkaar brengt, stemt mij hoopvol. Onderwijsinstellingen en bedrijven werken nu samen aan oplossingen. De extra impuls gaat helpen om dit proces verder te brengen. Een belangrijke rol spelen hierbij de regionale over­ heden. Zij zien het belang én noodzaak en faciliteren het gesprek.’

Kentering Hij stelt vast dat er op dit moment een duidelijke kentering plaats vindt en dat het speelveld aan het veranderen is. ‘Nederland is langzamerhand op een andere manier gaan nadenken over de maakindustrie en de rol van het beroepsonderwijs. Iemand die nu kiest voor technisch beroepsonderwijs, kiest voor een baangarantie. Techniek begint echt een trendy

Doekle Terpstra: ‘Onderwijs en bedrijfsleven zullen hun samenwerking in de regio moeten intensiveren

17

rwijs is kiezen voor een baangarantie’ Volgens Terpstra is er de laatste jaren met vasthoudendheid en vast­

­tijdens de toen nog kwakkelende economie, op baanbehoud van technici

beradenheid veel bereikt. Het Techniekpact is echt een actieagenda van

en het voorkomen dat zij naar andere sectoren zouden verdwijnen,

de regio’s zelf geworden én daardoor staat techniek weer hoog op alle

inmiddels ligt het accent op de investeringsagenda van de toekomst. In

­agenda’s. Het eindpunt is echter nog lang niet in zicht. Met name als het

een periode van economische bloei gaat het er immers om meer jongeren

gaat om de grote maatschappelijke vraagstukken, zoals mobiliteit, infra,

warm te laten lopen voor het technisch onderwijs.

klimaatdoelstellingen, liggen er nog tal van uitdagingen. ‘Zonder ­techniek is het onmogelijk die op te lossen. Het actuele thema voor de

Onorthodoxe maatregelen

komende jaren wordt menselijk kapitaal. Of beter gezegd, het gebrek

Voor het hoger onderwijs lijkt die missie behoorlijk te slagen. De uitda-

eraan. Er is simpelweg te weinig capaciteit beschikbaar om de belangrijke

gingen liggen volgens Terpstra zoals al eerder gesteld in het VMBO én

maatschappelijke issues op een goede manier te faciliteren.’

in het MBO. De instroom in technische opleidingen op het mbo laat

Dat was tegelijkertijd de voornaamste reden om in 2016 een geactuali-

nog maar een marginale stijging zien. Het nijpend gebrek aan vak­

seerd Nationaal Techniekpact te presenteren. Lag de nadruk in 2013,

bekwame leerkrachten baart hem eveneens zorgen. ‘Dat is een urgent probleem waar het bedrijfsleven zich nauwelijks van bewust is, zegt hij. ‘Voor technische opleidingen in het VMBO zijn amper 2e graads techniekdocenten te vinden en ook is er een lage instroom in de docentenopleidingen. VMBO-onderwijsinstellingen in de regio’s hebben moeite om hun techniekafdeling open te houden, vanwege het lerarentekort.’

Het nemen van onorthodoxe, onconventionele maatregelen is daarom niet te voorkomen, beklemtoont hij. ‘Het is onvermijdelijk en onafwendbaar dat bedrijfsleven én onderwijs hun samenwerking in de regio gaan intensiveren om op termijn de vraag naar technisch personeel te kunnen accommoderen.’

Technologie driving force Wat er in ieder geval niet moet gebeuren is elkaar op de arbeidsmarkt op de klassieke manier beconcurreren, waarschuwt hij. ‘De krapte op de arbeidsmarkt is manifest en structureel. Dat is niet op te lossen door iemand maar even spreekwoordelijk ‘van de ene naar de andere steiger’ te verplaatsen, of een busje met werknemers uit Polen of Spanje te laten komen. Ondernemingen zouden elkaar moe-

‘Techniek staat weer op de kaart’

ten weten te vinden in een agenda voor de regionale arbeidsmarkt en niet langer moeten denken in termen van ‘what’s in it for me’, maar uit moeten gaan van ‘what’s in it for us.’

Verder zegt Terpstra onvermoeibaar door te

blijven gaan met het realiseren van de ambities die het Techniekpact zichzelf heeft opgelegd. Hij laat er geen twijfel over bestaan dat het grootste obstakel voor maatschappelijke veranderingen – denk aan de energietransitie – het tekort aan goede technische vakmensen is en blijft. ‘Technologie wordt absoluut de ­driving force voor de komende jaren.’

GO! 18

RAI SOCIETY

Social ride De eerste editie smaakte naar meer. Daarom be­

de fijne fietskneepjes van het wielervak bij te

zichtbaar weggewerkt elektrisch hulpmotortje

sloot RAI Vereniging medio oktober opnieuw een

brengen. Vervolgens stond een rit van ongeveer

aanwezig. Iets dat ook volledig overbodig zou zijn,

wielermiddag voor de leden te organiseren. Zo’n

vijftig kilometer op het pro­

want het RAI Wieler­

12 deelnemers, voor deze gelegenheid speciaal

gramma. Een afstand die alle

event is nadrukkelijk

gehuld in een RAI fietsshirt, meldden zich aan het

deelnemers volledig op ei­

bedoeld als toertocht;

startpunt bij de Posbank voor een tocht over de

gen kracht volbrachten. Voor

een social ride, waar­

Veluwe. Daar stond een professionele brigade

zover bekend waren er geen

bij het wedstrijdele­

van Just Cycle paraat om het gezelschap nog even

fietsen met in het frame on­

ment ontbreekt.Toch had de dag nog een venijnig duivels staar­ tje in petto, vertelt Remco

Tekstra

die zich als sectiema­ nager van RAI Carros­ serieNL re­gelmatig als kopman opwierp teneinde het gezelschap zoveel mogelijk uit de wind te houden. ‘Op de afsluiten­ de ­klim-­clinic kwam bij velen toch nog de ware ­competitieve aard naar boven en kon iedereen op dit kuitenbijtertje het laatste restje energie kwijt. Om na deze strijd om de eeuwige roem op de Beekhuizerweg neer te strijken bij de ­belendende horecagelegenheid voor het weer op peil brengen van onze bloedsuikerspiegel.’

Inspirerende RAI Verenigingsdag Op woensdag 22 november vond de RAI

drijfsvoering. In het kielzog van dit onderwerp, ligt

tijdens de kennisses­

Verenigingsdag plaats, die werd voorafgegaan ­

namelijk de ‘zorgplicht’ ten aanzien van (cyber-)

sie

door de ledenvergaderingen van de 9 individuele

security en de wijze waarop een organisatie pro­

luidde:

secties. Ruim honderd leden kwamen naar

cessen op een juiste manier inricht. De vraag die

ondernemingen

centraal wat

stond staat te

Amsterdam. Zij konden deel­

wachten, waar moe­

nemen aan verschillende ken­

ten zij rekening mee

nissessies. Bijvoorbeeld over

houden en welke maatregelen moeten zij treffen?

‘Nieuwe EU privacywetgeving;

Eén ding staat vast: afwachten is geen optie.

afwachten is geen optie’.

Gastspreker Frederik Nieuwenhuys (zie

Eind mei 2018 wordt namelijk

foto) van online supermarkt PICNIC gaf zijn visie

nieuwe Europese wetgeving

op logistieke en duurzame distributiesystemen.

van kracht met betrekking tot

Het bedrijf heeft met milieuvriendelijke elektri­

privacy: de “Algemene Veror­

sche auto’s een uniek logistiek systeem ontwik­

dening Gegevensbescherming”

keld. Klanten kunnen via de PICNIC-app hun

(AVG). Die wet heeft ver­

boodschappen direct bestellen en kosteloos

gaande gevolgen voor de be­-

thuis laten bezorgen.

19

Verkiezing RAI CarrosserieNL Innovation Award 2017 De spanning steeg toen het dessert werd opgediend tijdens het Captains’

besloot de 7-koppige onaf­

Dinner aan de vooravond van de MobiliteitsRAI. Het moment van de waar­

hankelijke jury te kiezen voor

heid naderde. Want wie zou de prestigieuze RAI CarrosserieNL Innovation

de D-TEC Flexliner, een ge­

Award 2017 in de wacht slepen? Een prijs die op initiatief van RAI Vereniging

stuurde oplegger met een

jaarlijks wordt uitgereikt ter bevordering van de innovatiekracht in de trailer­

laag gewicht (zie ook pag. 20).

branche en die de aandacht moet vestigen op aansprekende vernieuwingen

De Award werd uitgereikt

die een toegevoegde waarde bieden voor de sector als geheel. Uiteindelijk

door Jarco de Bruin van ING Lease, de sponsor van de prijs, aan Cor van Bergen Bravenboer (links op de foto). Hoewel er natuurlijk slechts één winnaar kon zijn, eindigden de andere drie genomi­ neerden – de Natural Refrigerant trailer unit van Carrier Transicold, de SAF INTRA CD TRAK van SAF-HOLLAND en de E-Ducato van Tribus – volgens De Bruin ex aequo op een gedeelde tweede plaats. Op de foto van links naar rechts: Giel Verkamman van Carrier Transicold, Cor van ­Bergen Bravenboer van D-TEC, Jan Boer van DAF-HOLLAND en Erik Henneken van Tribus.

Zero emission hoofdgerecht Captains’ Dinner Duurzaamheid en CO2-reductie vormden de twee hoofdthema’s waarover

gaan uit van CO2-reducties die oplopen van 40 procent in 2030 tot 80 pro­

de ruim honderd CEO’s uit de truck- en trailerbranche met elkaar van gedach­

cent in 2050. De doelstellingen uit het verse Nederlands Regeerakkoord en

ten wisselden tijdens het Captains’ Dinner dat RAI Vereniging aan de voor­

de Parijs Klimaatakkoord gaan hier nog overheen. Uiteraard zal een en ander

avond van de MobiliteitsRAI organiseerde. Verschillende sprekers gingen uit­

ook een grote impact op de carrosseriewereld. Er komt namelijk CO2-wetge­

gebreid in op de uitdagingen waar de sector voor staat op weg naar een

ving met grenswaarden voor truck- en trailercombinaties. Die wetgeving

lagere CO2-uitstoot en een schoner klimaat.

wordt in 2018 gepubliceerd en zal in 2019 eerst van kracht worden voor een

TLN-voorzitter Arthur van Dijk

aantal truckklassen.’ Het nieuwe kabi­

zei trots te zijn op de aandacht voor

net legt de CO2-lat met 49 procent

mobiliteit in het nieuwe regeerak­

reductie 2030 al meteen hoger en wil

koord (met dank aan de Mobiliteitsal­

in Europa gaan lobbyen om de

liantie). Er komt de komende jaren 2

EU-doelstelling voor CO2-verminde­

miljard vrij voor infra. Tegelijkertijd

ring op 55 procent te krijgen’

merkte hij op dat er meer inspannin­

Dirk-Jan de Bruijn, directeur van

gen en ambitie nodig zijn om in 2025

De Innovatiecentrale, belichtte onder

de binnensteden zero emission te krij­

meer de uitdagingen die smart mobi­

gen. ‘Als logistieke sector zullen we

lity met zich mee brengt. Hij stelde

niet volgend, maar leidend moeten

vast dat driekwart van de vracht over

zijn.’

de weg gaat en dat de 12 miljoen con­

Chris van Dijk, beleidsadviseur duurzaamheid van RAI Vereniging, sprak

tainers die jaarlijks binnenkomen het komende decennium een verdubbeling

de aanwezigen bij over het CO2-dossier en legde uit wat de verschillen zijn

te zien zal geven. Er is naar zijn mening een integrale benadering nodig om tot

tussen luchtkwaliteit en de klimaatverandering. Luchtkwaliteit (fijnstof, NOx

een oplossing te komen. De Truck Platooning Challenge betekende naar zijn

etc) is een locaal probleem, betoogde hij, terwijl het bij de klimaat gaat om

mening al een doorbraak. ‘De vraag is echter: wat zijn voor de komende jaren

een mondiaal CO2-probleem gaat dat gerelateerd is aan brandstofverbruik.

de drivers? Het gaat niet alleen om de techniek, maar vooral om de toepassin­

‘Het gaat dus over schoon versus zuinig. Qua luchtkwaliteit zijn er al grote

gen. Nederland zal zich veel nadrukkelijker moeten presenteren als living lab

stappen gezet van Euro 1 naar Euro 6. De Europese klimaatdoelstellingen

om de invoering van innovaties op grote schaal mogelijk te maken.’

GO! 20

eco-trends

Volvo zet in op LNG Volvo Trucks werkt op dit moment intensief aan de ­ontwikkeling van trucks op LNG voor zwaar regionaal en internationaal transport. Door diesel te vervangen voor LNG of bio-LNG kunnen de CO2-emissies van zware trucks met 20 tot 100 procent worden verminderd, stelt de onderneming.

Om dat te bereiken is naar zijn oordeel niet slechts één, maar zijn meerdere oplossingen naast elkaar nodig.’Aardgas is uiteraard een fossiele brandstof, maar produceert toch 20 procent minder CO2-uitstoot dan diesel. Als in plaats daarvan biogas wordt gebruikt, neemt de impact op het milieu met 100 procent af.’

Biogas wordt tot nu toe slechts in beperkte hoeveelheden geproduceerd, maar wereldwijd gezien is

Het terugdringen van de milieubelas-

aardgas in ruime mate beschikbaar.

tende uitstoot door zwaar commercieel

Ook op de lange termijn. Dat is,

verkeer is volgens Volvo Trucks een uit-

naast een competitieve prijs, een

daging voor politici en inkopers, trans-

belangrijke voorwaarde voor groot-

portbedrijven en voertuigfabrikanten.

schalige expansie. In veel Europese

Begin dit jaar heeft de EU een regeling

landen zijn de kosten van aardgas

aangekondigd die de vermelding van

lager dan die van diesel. Het uit­

CO2-cijfers voor zware voertuigen vanaf 2019 verplicht stelt, met als doel

breiden van de LNG-infrastructuur is ook onderdeel van de actieplannen

Volvo LNG truck

het terugdringen van de CO2-uitstoot.

van de Europese Commissie en de

Veel van onze klanten, en de klanten van onze klanten, doen al veel om

EU-lidstaten voor het op de lange termijn veiligstellen van de Europese

hun ecologische voetafdruk te verkleinen, zegt Lars Mårtensson,

energievoorziening. Mårtensson: ‘vloeibaar gas is dus goed beschikbaar

­Director Environment and Innovation bij Volvo Trucks. ‘Dit voor-

en een milieuvriendelijk alternatief voor zwaar en internationaal trans-

schrift stimuleert de ontwikkeling van lagere emissies en we zien

port. Wat we nu nodig hebben zijn trucks op LNG die kunnen concur-

mogelijkheden om het LNG-marktaandeel te vergroten als een cruciaal

reren met diesel op prestaties en brandstofverbruik. Daarnaast moet de

onderdeel van die ontwikkeling. Het is onze visie dat trucks van Volvo

LNG-infrastructuur worden uitgebreid. In beide opzichten zijn grote

uiteindelijk nul emissies produceren.’

stappen voorwaarts gezet.’

Innovation Award voor gewichtsbesparende D-TEC Flexliner Opleggerfabrikant D-TEC heeft ­tijdens het Captains’ Dinner aan de vooravond van MobiliteitsRAI de RAI CarrosserieNL Innovation Award 2017 gewonnen.

groot voordeel omdat daar de grond vaak

hebben vanwege de bijdrage die de onder­

zacht of oneffen is.

neming levert aan het innoveren van de­

De jury noemt de Flexliner een onderschei-

­voertuigindustrie.

dend product waar in Europa een groeiende vraag naar is.

De jury is bovendien over-

De D-TEC Flexliner is een ‘gestuurde’ kiep­

tuigd van de voordelen van

oplegger met een laag gewicht. Een belangrijk

het product. Het kokerchassis

voordeel van de meesturende assen is de

levert gewichtsbesparing op

wendbaarheid, waardoor er weinig bodem-

en biedt een betere stabiliteit

schade ontstaat, bijvoorbeeld bij gebruik op

vergeleken met het ‘traditio-

boerenerven. Het zogenaamde kokerchassis

nele’ ladderchassis. Ook de

maakt dat de kipper zeer stijf is. Een eigen-

praktische inzetbaarheid is

schap die voor meer stabiliteit zorgt en het

dankzij het stuursysteem gro-

risico op overhellen of omvallen vermindert.

ter. Tot slot zegt de jury veel

Vooral op ongeasfalteerd terrein is dit een

waardering voor D-TEC te

D-TEC Flexliner

21

Aebi Schmidt gaat gladheid op fietspaden te lijf Om een optimale gladheidbestrijding op fietspaden te realiseren heeft Aebi Schmidt Nederland de Aebi MT 4x4 ontwikkeld. Een smalspoor voertuig dat diverse mogelijkheden biedt en veel werkzaamheden kan uitvoeren. Ook bij (lagere) rijsnelheden.

ving en daarnaast ook nog een uitgebreid aanbod aan hydraulische ­aandrijfmogelijkheden. De maximale snelheid bedraagt 90 km/u, waardoor het gekentekende voertuig geschikt is om over snelwegen naar de werkplek te rijden. Vervolgens kan de Aebi MT met maximaal 40 km/u zijn werkzaamheden als langzaam-verkeer variant verrichten.

Dankzij de hoge en lage gearing, met 12 versnellingen vooruit en 2 ach-

Waar voor veel voer-

teruit, is onder iedere

tuigen de breedte een

omstandigheid elke

probleem vormt, geldt

gewenste (lage) rijsnel-

dat voor de smalle

heid mogelijk. En om te

Aebi MT transporter

komen tot een optimale

niet. De Aebi MT is in

inzet, is het mogelijk het

twee varianten lever-

voertuig te combineren

baar; met een spoor-

met bijvoorbeeld een

breedte van resp. 1.320

haakarmsysteem. Zo kan

en 1.420 mm. Ideaal

eenvoudig worden

voor de inzet op

gewisseld tussen de

krappe fietspaden.

­verschillende opbouwen

Uitgerust met een

(strooien, vegen, opha-

Euro 6-motor in 4- of

len van huisvuil etc.).

6-cilinder uitvoering is de Aebi MT een compact voertuig met een hoog laadvermogen, vierwielaandrij-

Aebi MT 4x4

Busworld Ecology Label voor VDL Citea Electric De VDL Citea SLF-120 Electric is tijdens Busworld in ­Kort­rijk (20 -25 oktober) bekroond met het Busworld ­Ecology Label. Dit label beoogt duidelijk te maken dat ­volledig elektrische bussen de ultieme oplossing zijn voor stedelijke mobiliteit.

De elektrisch aangedreven VDL bussen zijn uitgerust met een snellaadsysteem en de kleine batterijpakketten verminderen de ecologische voetafdruk substantieel in vergelijking met bussen die beschikken over grote battery packs.

De combinatie van pantograaf en snellaadstation maakt het mogelijk om overdag langere afstanden met de elektrische Citea’s af te leggen. Op energie- en emissieniveau heeft het volledig elektrische klimaatsysteem met efficiënte warmtepomp volgens VDL Bus & Coach een positief effect op de milieubalans van het voertuig. Extra ecologische voordelen met de bekleding van passagierszitplaatsen die Cradle-2-Cradle zijn gecertificeerd.

VDL Citea SLF Electric

GO! 22

RAI vintage

X-mas In het werk van Jeroen Henneman In het werk van Jeroen Henneman lijkt de werkelijkheid altijd een dubbele bodem te hebben Henneman maakte ooit een fascinerend toneelstuk waarin alledaagse voorwerpen als een lampenkap of een stoel ineens de macht overnemen in de huiskamer en de bewoners gaan tiranniseren. Zijn dubbelzinnige kijk op het grote familiefeest in deze december­ maand komt tot uiting in het hier afgebeelde kunstwerk ‘Kerstmis’, dat tevens te zien is in het jubileumboek ‘Voertuigen van de verbeelding’ dat ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van RAI Vereniging in 1993 werd uitgebracht. In dit werk raken geparkeerde auto’s in een verlaten straat langzaam ondergesneeuwd.

uitgesproken

23

In deze rubriek laten we personen aan het woord die betrokken zijn

maken. Nu wordt zo’n mobiliteitsbudget veel zwaarder belast dan een

bij of werkzaam in de mobiliteitswereld. Dit keer Jan-Christiaan

auto van de zaak.

­Koenders, Managing Director van Louwman & Parqui (Toyota & Lexus).

Zou u zelf bereid zijn tenminste 1 keer per week de auto voor het werk te laten staan?

Wat is uw favoriete vervoermiddel?

Jazeker!

Een Toyota Land Cruiser.

Met welke politicus zou u weleens van gedachten willen wisselen?

Wat vindt u van het mobiliteitsbeleid in Nederland?

Met Eric Wiebes. Nu minister van Economische Zaken en Klimaat en

Nederland liep voorop in de reductie van CO2. Sinds de Autobrief 2 is

voorheen van Financiën. Dat zou een mooi moment zijn om een aantal

hier echter de klad in gekomen. Met name in de zakelijke markt,

van de hiervoor vermelde zaken aan te snijden.

­vanwege het afschaffen van de bijstellingscategorieën en de eenzijdige focus in de zakelijke markt op batterij aangedreven auto’s (BEV’s).

Hoe ziet het Nederlandse verkeersbeeld er over tien jaar uit?

Hierdoor stijgt de CO2-uitstoot in dit segment en worden andere

In 2027 is een groot deel van de nieuw verkochte auto’s zero emission.

­sporen uit de Brandstoffenvisie verwaarloosd.

We zullen autonome voertuigen zien, Mobility as a Service (MaaS) en carsharingconcepten. Waterstof begint een serieus alternatief te wor-

Wat zou u als eerste veranderen als u het voor het zeggen had?

den en platooning voor vrachtwagens zal het wegtransport efficiënter

Er zou versneld een nieuwe Autobrief 3 moeten komen met beleid dat

maken. Natuurlijk zal automated driving tot level 3, zoals bijvoorbeeld

in lijn is met de nationale Brandstoffenvisie en het Klimaatakkoord van

het Mobility Teammate Concept van Toyota, een belangrijke rol spelen.

Parijs. Dit houdt meer in dan uitsluitend het ondersteunen van batterij-

De eerste onbemande taxidiensten of deelauto’s doen hun intrede.

aangedreven auto’s. Het is cruciaal om ook te kijken naar elektrificatie in brede zin. Oftewel: de hele mix van aandrijvingen - hybride, plug-in hybride, waterstof-elektrisch en BEV – in de juiste balans brengen om ervoor te zorgen dat we de doelen zo kunnen halen.

Om in het spoor te blijven van zowel het Parijse Klimaatakkoord als de Brandstoffenvisie moet er dus op korte termijn beleid worden ontwikkeld en geïmplemen-

Jan-Christiaan Koenders ‘Door parallelimporten ­ loopt de autobranche veel omzet mis en de fiscus ook’

teerd. Denk hierbij bijvoorbeeld aan middelen als kilometerbeprijzing – met het principe van de vervuiler betaalt - , de opbouw van een waterstofinfrastructuur en een verdere uitrol van de oplaadinfra­ structuur. Doen we dat niet dan zal Nederland straks draconische ­maat­regelen moeten nemen om alsnog in de pas te kunnen lopen En dan heb ik eigenlijk nog een punt. Als branche hebben we allemaal last van parallelimporten, veroorzaakt door de complexe en fraude­ gevoelige BPM-constructies en afschrijvingsregelingen. Dit beleid zou ik heel graag willen aanpassen, want nu loopt de autobranche heel veel omzet mis en de fiscus ook.

Vindt u dat het kabinet voldoende aandacht schenkt aan vervoers­ alternatieven, zoals de bus, de fiets of gemotoriseerde tweewielers?

Nee, dat vind ik niet. De trend naar mobiliteitsbudgetten vraagt om een aanpassing van de fiscaliteit om zo andere vervoersalternatieven, zoals het OV, maar ook mobility services en deelauto’s aantrekkelijker te

GO! 24

MARKTANALYsE

Particulieren legden in 2015 in totaal 91 miljard kilometer af met hun personen-

Verandering autobezit en gereden ­kilometers (2005 -2015)

auto. Een toename van 6 procent ten opzichte van 2005, zo blijkt uit de uitgave Trends in Nederland 2017 van het CBS. Per leeftijdscategorie zijn de verschillen

echter groot. Het aantal autokilometers dat jongvolwassenen van 18 tot 30 jaar

Personenauto’s Kilometrage

met zijn allen reden daalde het afgelopen decennium namelijk met 4 procent tot

18-30 jr

-8%

-11%

10,6 miljard. Terwijl de afstand die 65-plussers in die periode aflegden juist sterk

30-50 jr

+3%

-1%

groeide met 68 procent tot 14,2 miljard kilometer.

50-65 jr

+12%

+6%

In Trends in Nederland

65-75 jr

+21%

+20%

valt verder te lezen dat

75 jr

+36%

+39%

Per 1.000 inwoners

per inwoner

Bron: Trends in Nederland (CBS)

Ouderen rijden meer

80 procent van de Nederlandse bevolking van 17 jaar of ouder inmiddels een autorijbewijs bezit. In de groep van 50- tot 60-jarigen is dat zelfs 90 procent. Alleen jongeren onder de 30 en ouderen boven de 75 jaar is het rijbewijsbezit verhoudingsgewijs lager.

Nederlands wegtransport vermeerdert vaart Nederlandse transporteurs

land 2017’. Van alle over de weg

was voorgekomen. De omzet­daling

spoor- en wegtransporteurs hun

­vervoerden het afgelopen jaar 657

vervoerde goederen bestaat de

kwam uit op 0,3 procent. Vooral

omzet juist zagen groeien. De

miljoen ton goederen over de weg,

helft uit landbouwproducten,

vervoerders over water en door

grootste stijgingen vonden plaats bij

2,5 procent meer dan in 2015. De

­voedingsmiddelen en bouw­

de lucht zetten minder om, terwijl

verhuisbedrijven en koeriers.

stijging kwam volledig op het conto

materialen.

van het binnenlands vervoer dat

Volgens het CBS hebben bedrij-

met 4 procent verbeterde. Het

ven in de transportsector in

internationaal transport liep vorig

2016 per saldo wel minder

jaar echter terug met 3,3 procent,

omgezet dan het jaar ervoor.

meldt het CBS in ‘Trends in Neder-

Iets dat sinds 2009 niet meer

Vervoer Nederlandse vracht­ voertuigen (2016) Totaal

657 mln ton

w.v.

101 mln ton

Binnenland

529 mln ton

Internationaal cabotage Internationaal derde landen vervoer

18 mln ton 9 mln ton

Bron: CBS

Internationaal (van en naar Nederland)

25

Auto meest populaire vakantievervoermiddel Nederlanders boeken de laatste 25 jaar steeds vaker een vakantie over de grens.

Ging het in 1992 nog om 11,4 buitenlandse vakanties. In 2016 was dit aantal met een factor 1,6 toegenomen tot bijna 18,0 vakanties. De auto is daarbij met afstand het meest populaire vervoermiddel, met een groei van ongeveer 3 miljoen autovakanties tot 9,7 miljoen vorig jaar. Daarmee bezit de auto een aandeel van 54 procent op het totaal aantal vakantiereizen.

Het aantal vlieg­vakanties is de afgelopen kwart eeuw meer dan verdrievoudigd van 2,1 miljoen in

Buitenlandse vakanties naar vervoermiddel (x mln)

1992 tot 6,8 miljoen in 2016.

2016 1992

Totaal

18,0 11,4

w.v.

Bron: CBS

Een laadpaal per vier auto’s Het aantal laadpalen in Nederland is sinds 2013 vervijfvoudigd van 5.850 tot 29.079 nu. Dit betekent dat er op een park van ruim 109.000 stekkerauto’s, waarvan 13.709 volledig elektrische en 95.434 plug-in hybrids, er ongeveer een laadpaal per vier EV’s beschikbaar is.

Op dit moment is zo’n 6,4 procent van de in ons land nieuw verkochte personenauto’s voorzien van een elektrische aandrijflijn (full electric of hybride). De ambities van het Green Deal Elektrisch Vervoer is om dit aandeel in 2020 te vergroten naar 10 procent en in 2025 uit te komen op 50 procent, waarvan tenminste 30 procent volledig elektrisch is.

Bron: Mobiliteit in Cijfers Auto’s

Aantal tankstations en vulpunten alternatieve brandstoffen

Tankstations Laadpalen

2017 2016 2015 2014 2013 4.164 4.184 4.198 4.199 4.216 28.414 21.010 14.152 11.860 5.750

Snellaadpalen

665

472

363

254

100

CNG (gecomprimeerd aardgas)

158

140

136

136

134

16

3

4

4

4

3

3

3

3

2

LNG (vloeibaar aardgas) Waterstof

Auto

9,7 6,7

Vliegtuig

6,8 2,1

Touringcar

0,7

1,8

Overig

0,8

0,8

GO! 26

DE Stelling Carlo Cahn, secretaris KNV Bus

Het weren van touringcars uit de binnenstad van Amsterdam zal een ­averechts effect sorteren

Toeristen willen hoe dan ook in de stad zijn. Als ze niet met een grote bus mogen, dan zullen ze met kleine taxibusjes komen.

Dat resulteert in méér drukte in plaats van minder.

Bron: Het Parool

Arjen van der Molen, woordvoerder U-OV Omwille van de verkeersveiligheid zien wij geen mogelijkheid om de ­busbaan te delen met speed-pedelecs. Wij vinden dit experiment dan ook geen goed idee.

Bron: AD Steven van Eijck, ­voorzitter RAI Vereniging Victor van Toll, Snappcar

Vanaf 2030 moeten alle

Aan auto’s heeft Amsterdam echt geen gebrek, de hele stad staat er vol mee. Maar de

nieuwe auto’s emis-

meeste daarvan worden inderdaad nauwelijks gebruikt, die staan weken achter elkaar

sieloos kunnen rijden

geparkeerd. Niets ten nadele van andere concepten, maar wij willen vooral een betere

en dat zijn allemaal

benutting van bestaand potentieel. Waarom spreek je bijvoorbeeld niet af dat je een

auto’s met een auto-

­parkeervergunning krijgt, of voorrang op de wachtlijst, als je je auto ook beschikbaar

maat.

stelt voor autodelen? Dan hoef je niet eerst nieuwe auto’s aan de stad toe te voegen.

Bron: RTL Nieuws

Bron: Het Parool

SWOV-onderzoek Drukte op het fietspad lijkt geen grote rol te spelen bij het ontstaan van snorfietsongevallen op fietspaden. Obstakels op en langs het fietspad en risico’s bij kruispunten zijn wel boosdoeners.

Ilse Harms, Connecting Mobility Veel bestuurders hebben de technologie

Bron: Reformatorisch Dagblad

niet bewust aangeschaft of hebben geen instructie gehad bij de aanschaf van hun auto, zegt onderzoekster Harms. En dan worden ze dus ook niet gebruikt. Want het

Eric Bulsink, hoofdredacteur MotoPlus

is niet altijd simpel om ze in te schakelen.

De toekomst voor motorrijden is waarschijnlijk elektrisch. Al

Soms is het een knopje op het dashboard,

zal niet iedereen overstag gaan. Zeker niet als je geen rondje

maar vaak heb je het boekje erbij nodig. En

Nederland kunt doen zonder laadpalen. Het wachten is eigen-

die systemen gebruiken ze dus niet, terwijl

lijk op een Tesla onder de motorfietsen.

ze er wel voor betalen.

Bron: De Volkskrant

NPO Radio 1

GO!factor

HANS SCHREUDER, KYMCO De karakteristieke 4-takt roffel is duidelijk herkenbaar als Hans Schreuder de gashendel van zijn Kymco Like vol open draait en wegsprint. Schreuder is directeur van Kymco Nederland, importeur van het gelijknamige palet aan scooters, motorscooters, scootmobielen en All Terrain Vehicles (ATV’s). Het is daarom niet verwonderlijk dat zijn Like model voor redelijk intensief privégebruik uit eigen stal komt. Affiniteit met bromfietsen zegt hij altijd te hebben gehad. ‘Al in mijn studententijd legde ik veel kilometers af op een Kaptein Mobylette EEG. Wie is er niet mee groot geworden, zou ik bijna zeggen. Uiteindelijk ben ik bijna quasi nonchalant in dit vak terecht gekomen.

Deze Kymco Like is een pure familiescooter. Het hele gezin vindt hem, zoals de modelaanduiding al suggereert, erg mooi. Het is in feite een trendy, retroscooter in een modern jasje. De snorfietsuitvoering was een bewuste keuze. Dan kan iedereen hem makkelijk pakken en parkeren in “het stadje”, zoals de inwoners van Purmerend hun centrum aanduiden. En rijden zonder helm is gewoon prettiger en versterkt het gevoel van vrijheid. We rijden er ongeveer 1.000 kilometer per jaar mee. Als het zo uitkomt rijd ik er mee naar de zaak en voor mijn kinderen is het een onmisbaar vervoermiddel voor de vele ritjes naar hockeywedstrijden en trainingen. Dankzij het viertakt motortje gaat de Like spaarzaam met brandstof om en is mede daardoor vriendelijk voor het milieu. Persoonlijk vind ik natuurlijk dat meer mensen vaker op een brom- of snorscooter zouden moeten stappen. Het is jammer dat voor velen die stap vaak net iets te groot is. En slecht weer is echt geen valide argument om dit praktische vervoermiddel te laten staan. De kans op een nat pak is in ons land door de bank genomen slechts 7 procent. Verwaarloosbaar klein dus.’

27

28

jan paternotte

Leerling, gezel, meester De middeleeuwen waren een gure, grauwe tijd voor mobiliteit. Vervoer van A naar B vond plaats te paard over karresporen. Wie de tijd had kon kiezen voor de trekschuit. Een tripje van Amsterdam naar Utrecht duurde dan enkele dagen.

de-Leerweg)-plaatsen flink uitbreiden: zo kan een paar dagen school steeds worden afgewisseld met een paar dagen als ‘gezel’ aan de slag.

Bovendien gaat de nieuwe minister kijken of jongeren per vak niet op hun eigen niveau examen kunnen doen. Zo hoeven twee linkerhanden niet in de weg te staan bij een

Ook het onderwijs liet in die tijd veel te wensen over. En

eindexamen Engels op eigen niveau. Omgekeerd kan een

toch hadden de middeleeuwers één tak van onderwijs aar-

jongere die veel moeite met aardrijkskunde heeft wél

dig op orde: het beroepsonderwijs. Wie een vak uitoe-

gewoon richting een diploma assistent-mobiliteitsbranche

fende als smid, brouwer of barbier, ging als ‘gezel’ in de leer

werken. Het is daarvoor immers niet zo hard nodig alle

bij een meester. In enkele jaren leerde de meester de gezel

hoofdsteden van Zuid-Amerika te kennen.

alles wat hij van zijn vak wist, en vervolgens kon de gezel zich zelfstandig vestigen of bijvoorbeeld in dienst treden

Voor de economie is dit goed nieuws. Er zit groei in, en dus

bij een brouwerij. Natuurlijk werd de nieuwe zelfstandig

zijn er mensen nodig. Die kunnen we het beste zelf oplei-

onder­nemer ook lid van het ‘gilde’ van zijn vak. Hij (vrou-

den. Niet alle jongeren zijn meteen al klaar om in een

wen w ­ erden in de middeleeuwen als huisdieren behan-

­professionele werkomgeving aan de slag te gaan. Op tijd

deld) kon terecht trots zijn op zijn vak en positie.

komen en met twee woorden spreken moet iedereen kunnen. Laten de meesters uit de mobiliteitsbranche en de

Het beroepsonderwijs worstelt al lange tijd met het her-

meesters voor de klas samen hun gezellen opleiden tot

stellen van deze leerroute. Talloze jongeren zijn goed in

ware leden van het gilde.

het leren van talen, geschiedenis en exacte vakken. Maar genoeg anderen gaan liever aan de slag. Voor sommigen is

Jan Paternotte,

het leren van die talen en rekensommen zelfs helemaal

woordvoerder Economische Zaken van D66

niet interessant, terwijl ze wel uitstekend een vak kunnen leren, net als vroeger de gezel. Voor de mobiliteitsbranche is dit elk jaar weer een gemis: veel jongeren die prima werk kunnen doen als assistent-monteur, chauffeur of fietsenmaker lopen deze kans mis doordat ze ongelukkig worden in de schoolbanken.

Gelukkig wordt dit probleem nu eindelijk erkend. Het nieuwe kabinet gaat het aantal BBL (Beroeps-Begeleiden-

specialist in beeld

29

‘Carrosseriebouw moet meer met arbeidsmarkt communiceren’ Het wordt, met het aantrekken van de economie, voor de sector carrosserie- en trailerbouw steeds lastiger om aan vakbekwaam technisch personeel te komen.

De branche worstelt wat dat betreft eigenlijk met twee ­problemen, zegt Jasper Burgers, beleidsadviseur Sectie RAI Carro­sserieNL. ‘De vraag naar jongeren én vol­was­senen is groter dan het aanbod en qua beeldvorming kampt de wereld van carrosserie- en trailerbouw eigenlijk met een dubbel ­imagoprobleem.’

filmpjes die een inkijkje geven van wat bepaalde carrosseriebouwers ­precies doen, is op de site een landkaart te vinden met alle relevante VMBO’s en MBO’s, inclusief hun contactpersonen.

Lastiger is het, zeg Burgers, om het imagoprobleem te tackelen. ‘Niet alleen klopt dit beeld bij jongeren lang niet altijd met de werkelijkheid, het begint vaak al bij de ouders. Die hebben van carrosseriebouw namelijk veelal de perceptie van vies slecht betaald en zwaar werk . Terwijl uit onderzoek bekend is dat leerlingen werkzaam in de techniek prima ­worden betaald. Om jongeren een duidelijk beeld te geven van het mooie vak carrosseriebouwer en de bijbehorende brede technische

Om de instroom van jongeren te vergroten tracht RAI CarrosserieNL

MBO-opleiding verzorgt RAI CarrosserieNL gastlessen geeft presenta-

VMBO- en MBO-leerlingen en bedrijven in de regio met elkaar in

ties op VMBO’s en MBO’s. Uiteindelijk is het de bedoeling dat bedrijven

­contact te brengen. ‘Het gaat er daarbij uiteraard vooral om de juiste

in de regio dat ook zelf gaan doen.’

match te vinden tussen opleiding en het werkaanbod: wat is het vakken-

En, vervolgt hij, bedrijven kunnen op individueel niveau ook nog veel

pakket dat hier het beste op aansluit, waar bevindt zich het (leer)bedrijf

bereiken. ‘Zij besteden meestal zeer veel tijd aan communicatie met de

dat de voorkeur verdient, in hoeverre beschikt een bepaalde opleidings-

(potentiële) klant, maar men vergeet dikwijls de toekomstige werkne-

richting over enthousiaste docenten/decanen, etc.’

mer.’ Burgers wijst er op dat de sector voortdurend duurzaam en inno­

Om voor het bedrijf het (V)MBO te vinden dat waarschijnlijk het best bij

vatief bezig is om transport efficiënter te maken. ‘Breng die boodschap

hen past heeft RAI CarrosserieNL www.leerbedrijfcarrosserie.nl in het

nadrukkelijk over het voetlicht. Dat is goed voor het eigen imago en het

leven geroepen. Naast allerlei algemene informatie voor­j­ ongeren en

kan jongeren triggeren om voor de carrosserie- en trailerbouw te kiezen.’

GO! 30

EYE CATCHER lageweg

Eerste MobiliteitsRAI goede basis voor de toekomst De eerste editie van de MobiliteitsRAI (19 t/m 21 oktober), het nieuwe zakelijke platform voor de mobiliteitssector, is goed ontvangen in de markt. Voor RAI Vereniging en RAI Amsterdam reden om als gezamenlijke ­ambitie de MobiliteitsRAI uit te laten groeien tot het platform waar alle modaliteiten, producten en diensten op het gebied van wegtransport vertegenwoordigd zijn.

Deelnemende bedrijven waren zeer positief gestemd over de uitstraling van de beurs, de combinatie met het congres en de kwaliteit van de bezoekers. De grotere transportorganisaties, retailers, nutsbedrijven en regionale overheden gaven acte de présènce. Innovaties en nieuwe producten, vooral gericht op duurzaamheid en CO2 reductie, vormden de rode draad door zowel het beurs- als congres­ gedeelte. RAI Vereniging en RAI Amsterdam zullen spoedig de data voor de volgend editie bekendmaken. Aan de vooravond van de opening op 18 ­oktober werd het startschot gegeven voor een hoogwaardig innovatief congresprogramma. Vervoerders, verladers,

De eerste editie van de MobiliteitsRAI trok zo’n 4.000 vakbezoekers

fabrikanten en ­importeurs van trucks en trailers en overheden kwamen bijeen om over de

worden in de stad, terwijl (bio)diesel voor­

aandrijving en gebruik van lichte bedrijfsvoer-

uitdagingen rond duurzaamheid en CO2

lopig nog de meest gebruikte brandstof blijft

tuigen. Ook hier is duidelijk dat elektrisch de

emissie voor de b ­ ranche te praten. De RAI

voor lange afstand.

aandrijving van de toekomst wordt, al of niet

CarrosserieNL ­Innovation Award 2017 ging

gecombineerd met waterstof. De deelnemende

naar D-TEC met zijn Flexliner.

Schone en zuinige stadslogistiek

bedrijven konden zich goed vinden in deze

DAF, VDL, Nissan, Cornelissen Groep en ING

Ook nieuwe ontwikkelingen zoals het auto-

eerste editie. Hoewel er op een hoger bezoe-

gaven op de eerste beursdag tijdens het

matisch docken van vrachtwagens in distri­

kersaantal gerekend was, gaf het merendeel

­seminar “Waar vervoert u straks uw goederen

butiecentra en schone en zuinige stadslogistiek

aan tevreden te zijn met het aan-

mee?” hun visie op de transportmiddelen van

kwamen uitgebreid aan bod. De Bestelauto

tal en kwaliteit van de gesprek-

de toekomst. Elektrisch gaat de aandrijving

Summit gaf een beeld over de toekomstige

ken met klanten en prospects.

Mobiliteitskalender 2018 Nieuwjaarsreceptie RAI Vereniging 11 januari Café Amsterdam, RAI

@raivereniging

31

Tweets RAI Vereniging

14 november

Schrijf nu in voor de Fiets Innovatie Awards 2018!

14 november

CO2-uitstoot bijna stabiel in tweede kwartaal

1 november

Automobilisten hebben te weinig kennis en bewustzijn over de technische mogelijkheden van hun auto 13 oktober

13 november

Oogst van de Klimaattop Noord: waterstofstations, zonnepanelen en zero emission treinen 8 november

De auto-industrie lobbyt voor elk tiende grammetje CO2-uitstoot 2 november

Een ton extra subsidie voor elektrische fietsen en scooters voor ondernemers

Autosalon Brussel

Salon de l’Auto

12 t/m 21 januari Tentoonstelling voor

Km-heffing vrachtverkeer is niet genoeg 11 oktober

Lagere recyclingbijdrage voor auto’s en ­autobatterijen 10 oktober

1e reactie regeerakkoord: belangrijke stap naar een meer flexibel, groen, veilig en slim mobiliteits­ systeem

Automechanica

8 t/m 18 maart

Commercial Vehicle Show Birmingham

Internationale tentoonstelling

24 t/m 26 april

Tentoonstelling voor automotive

­personenauto’s en motoren

­personenauto’s

Tentoonstelling voor bedrijfswagens

industry (onderdelen, accessoires,

Brussel, België

Genève, Zwitserland

en carroserieën

reparatie)

NEC, Birmingham

Messe Frankfurt

11 t/m 15 september

GO!ROUND

samen met e RAI Vereniging di I, RA ts ei lit bi De Mo r organiseerde, 19 t/m 21 oktobe n va m da er st itie lag de RAI Am s deze eerste ed en jd Ti n. ge an tv is goed on onderhoud gericht ten, diensten en uc od pr op uk dr na uw van zwaar en seriebouw en inbo os rr ca , rle ai tr op het congres­ combinatie met In . rt po ns ra gt zichten in licht we zoekers nieuwe in be e  d en eg kr a gen voor programm transportoplossin en n ge lin ke ik tw duurzame on de toekomst.