GO!Mobility Magazine #5 2016

JAARGANG 6 – DECEMBER 2016 – NR 5

!

O G 5 # Y T I L I B O M Vereniging I A R e in z a Mag

THEMA: VERKIEZINGSONDERWERPEN RAI VERENIGING

NEXT URBAN MOBILITY • AMBER ONE POTENTIE LZV’S ONBENUT • SMART MOBILITY • ONZICHTBARE CHAUFFEUR

GO! 2

INhoud ------------------THEMA: GS VERKIEZIN PEN R E ONDERW IGING RAI VEREN-------------------

RAI SOCIETY Een groep van 18 leden nam deel aan de eerste RAI Vereniging ­Wielertocht.

PAGINA 18

ECO-TRENDS De DAF XF 460 FT Super Space Cab is bekroond met de ­prestigieuze titel ‘Master Truck of the Year 2016’.

PAGINA 21

UITGESPROKEN Gerard Klein Nulent, Managing Director bij Voith Turbo geeft zijn

6

mobiliteitsvisie.

GEEN BPM OP VEILIGHEIDSVOORZIENINGEN In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 is veiligheid één van de hoofdthema’s van RAI Vereniging. De afgelopen 20 jaar is het aantal

PAGINA 23

verkeersdoden in ons land gehalveerd van 1.251 tot 621 vorig jaar. Mede dankzij de toegenomen actieve en passieve veiligheidsvoorzieningen in

MARKTANALYSE

auto’s. Maar wat kan er op dat gebied nog beter? En doet de overheid zelf

Het aantal laadpalen in Nederland

wel genoeg? Huub Dubbelman van Mercedes-Benz Nederland vindt dat de

is sinds 2012 ruim vervijfvoudigd

overheid een verkeerd signaal afgeeft door in de komende wetgeving BPM

van 3.674 tot 21.482 nu.

te heffen op veiligheidsverhogende componenten die het aantal verkeers-

PAGINA 25

ongevallen en dus de maatschappelijke lasten aantoonbaar verminderen.

10

GO!FACTOR Roel de Winter, Product Specialist bij Nederman Nederland, met zijn 2cv6 Spécial uit 1985.

PAGINA 27

MET VIER WIELEN DE STAD IN IS VAAK TWEE TE VEEL Wat moet er gebeuren om een toekomstbestendige stad te realiseren die bereikbaar, gezond en voor mobilisten veilig is en blijft? Een veelbelovend ­initiatief dat onlangs onder de verantwoordelijkheid van Pon van start is gegaan is Next Urban Mobility, dat als niet merkgebonden organisatie, gemeenten wil ondersteunen met het implementeren van integrale mobiliteitsoplossingen. Want, zegt Raymond Gense, die aan het roer staat van Next Urban Mobility: ‘met vier wielen de stad in is vaak twee wielen te veel.’

COLOFON GO!Mobility is een uitgave van RAI Vereniging, postbus 74800, 1070 DM Amsterdam, telefoon (020) 504 49 49, www.raivereniging.nl.

Productie Markant Media

GO!Mobility verschijnt 5 keer per jaar en is o.a. bestemd voor politici, overheids­instanties, de media en leden van RAI Vereniging. Verspreiding vindt plaats op basis van controlled circulation.

Redactieraad Cees Boutens, Jeroen van de Braak, Ilse Bartels, Mark van Dansik, Floris Liebrand

Redactie Menno Timmer, hoofdredacteur

Redactieadres GO!Mobility Markant Media Noordereinde 291 1243 JX ’s-Graveland E-mail: markantmedia@kpnmail.nl www.markant-media.com Tel. 06-551 35 559 of 035-69 19 061

Dit magazine is gedrukt op duurzaam papier.

GO!Mobility is ook als digitaal magazine te lezen op www.raivereniging.nl

© 2016 RAI Vereniging – alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere wijze, in elke vorm, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Medewerkers Sjoerd van der Linden Ontwerp: PWAD Amsterdam Vormgeving: MB voorheen VMTB Fotografie: Ton van Til, Johan Peter van der Stouwe, Louis Blom Illustraties: Onno Kortland Druk: W.C. den Ouden ISSN: 2212-8182

DR. STEVEN VAN EIJCK

3

Brede alliantie lanceert integraal ­mobiliteitsplan Over minder dan drie maanden kan Nederland weer naar de stembus om een nieuw kabinet te kiezen. Wat betekent dit concreet voor RAI Vereniging en in hoeverre biedt dit ­kansen om vooruitlopend op de nieuwe politieke constellatie voor te sorteren, het voortouw te nemen en belangrijke mobiliteitsvraagstukken te agenderen?

Laat ik eerst vaststellen dat er andere politieke tijden zijn aangebroken waarbij sprake is van drie ‘schuivende panelen’. Ik bedoel daarmee dat de overheid minder geld te besteden heeft en beschikt over een kleiner politiek mandaat. De overheid treedt dus terug en decentraliseert. Tegelijkertijd vervult het bedrijfsleven – de tweede schuivende pijler - een veel grotere maatschappelijke rol. Maatschappelijk ­Verantwoord Ondernemen (MVO), Corporate Social Responsibility (CSR) zijn vanzelfsprekende begrippen. Bedrijven die zich niet bekommeren om het milieu of niet energiebesparend bezig zijn kunnen hun deuren net zo goed sluiten. Ten derde is het maatschappelijk middenveld sterk in opkomst. De rol van gemeenten groeit, evenals die van bijvoorbeeld goede doelen. Die zijn niet langer uitsluitend bezig met ‘geefgeld’, maar steeds vaker met ‘impact investment’. Het is een ontwikkeling die zich na de verkiezingen, als het politieke speelveld verandert van 2 naar minimaal 4 tot 5 politieke partijen, versterkt zal voortzetten.

Er zal water bij de wijn moeten en er zullen onver­ mijdelijk vergaande compromissen moeten worden gesloten. Een politicus die straks de verkiezingen ingaat kan de kiezer één ding met zekerheid zeggen, namelijk: ‘wat ik nu beloof, doe ik in ieder geval niet’.

Dit betekent dat het belang vanuit de maatschappij groter wordt. Het huidige kabinet heeft hier al op voorgesorteerd door veel zaken te decentraliseren naar gemeentelijk niveau. Die zijn op hun beurt op zoek naar meer autonomie en meer autonome belastingmiddelen. Denk aan de eigen woning en de auto.

Verder is de overheid overgegaan tot het sluiten van

akkoorden. Er is een SER Energieakkoord, een Bouwakkoord en zelf hebben we, samen met ANWB, BOVAG, VNA en Natuur & Milieu en staatssecretaris Wiebes van Financiën het geslaagde Fiscale Mobili­ teitsakkoord gesloten. Het regent vanuit de samenleving dus akkoorden. Die schuivende panelen, de focus op akkoorden én de nieuwe politieke werkelijkheid vormen hét recept voor een ijzersterke positie van RAI Vereniging om tezamen met onze andere collega’s in de mobiliteit de handen ineen te slaan en na te denken over hoofd­ thema’s die in deze editie centraal staan: bereikbaarheid, verkeers­ veiligheid, stedelijke mobiliteit en smart mobility. Dit heeft geresulteerd in een mobiliteitsalliantie waarin Roger van Boxtel namens NS het openbaar vervoer vertegenwoordigt, Frits van Bruggen van ANWB de consument, Arthur van Dijk van TLN het goederenvervoer en ondergetekende namens RAI Vereniging de mobiliteitsindustrie en ondernemingen die daarin actief zijn. KNV, ­Transdev en HTM zijn vervolgens ook aangehaakt. Met als resultaat dat er een integrale ‘Visie op Mobiliteit’ is ontwikkeld die perfect aansluit op de hoofdthema’s van RAI Vereniging. De exacte inhoud van dit plan, dat als startpunt voor het nieuwe kabinet kan dienen, treft u in het middenkatern van deze editie aan. Persoonlijk vind ik het geweldig om met deze drie partners op zo’n constructieve en inspirerende wijze te hebben kunnen samenwerken en de lead te kunnen nemen op deze mobiliteitsthema’s zonder dat sprake was van tegengestelde belangen. De eerstvolgende stap is om een nog breder draagvlak voor onze plannen te creëren bij andere partijen. Zoals VNONCW, dat zojuist onder de titel ‘NL Next Level’ een nieuw perspectief voor Nederland heeft geschetst, waar onderwerpen als smart mobility en smart city’s deel van uitmaken. En we hopen natuurlijk dat ­organisaties als BOVAG, Natuur & Milieu en EVO zich eveneens bij ons mobiliteitsplan aansluiten.

‘Er is sprake van drie schuivende panelen’

Dr. Steven van Eijck, algemeen voorzitter RAI Vereniging

GO! 4

BRANCHE NIEUWS

Sparta telt af naar 100 jaar innovatie In januari 2017 bestaat Sparta honderd jaar. Een periode waarin het i­ nnoverend vermogen een belangrijke kracht is gebleken.

Naast introducties als de ­moederfiets en de transportfiets, vervulde de onderneming een voortrekkersrol bij de komst van de fiets met hulpmotor. Dankzij aandacht voor techniek groeide Sparta uit tot de grootste motorfabrikant van Nederland. En door techniek met fietsen te combineren ontstonden iconische producten als de SpartaMet en de Sparta Pharos, de eerste e-bike van Nederland. Al snel werd die opgevolgd door de Sparta ION die een definitieve doorbraak van de elektrische fiets betekende.

Uiteraard staat de onder­ neming stil bij de behaalde historische mijlpaal, maar zegt vooral liever vooruit te kijken

Volgend jaar zullen ongeveer 10.000 Sparta e-bikes, uitgerust met het M8i systeem, ‘connected’ zijn.

naar de volgende honderd jaar.

Want, zo stelt Sparta, “dankzij

te presenteren, een innovatie die in 2015

ring van de fietsveiligheid. Te denken valt

de introductie van nieuwe technieken

werd bekroond met de Fiets Innovatie

bijvoorbeeld aan het voorkomen van dode-

­ontstaan verrassende mogelijkheden. Dat

Award. Naar verwachting zullen volgend jaar

hoekongevallen doordat fietsers andere weg-

bewees het bedrijf onder andere door, in

al 10.000 sparta e-bikes connected zijn. En

gebruikers kunnen laten weten waar zij zich

samenwerking met AXA, de connected bike

dit biedt tal van mogelijkheden ter verbete-

bevinden.

Floris ­Liebrand nieuwe ­woordvoerder RAI Vereniging Per 1 november is Floris Liebrand gestart als woordvoerder en communicatieadviseur van RAI Vereniging.

Liebrand (36) begon zijn loopbaan als politiek assistent bij de VVD in de Tweede Kamer en was aansluitend actief in verschillende communicatie en public affairs functies in de wereld van

De afgelopen drie jaar werkte Liebrand onder

­transport en logistiek. Zo werkte hij als woord-

meer als consultant public affairs en communica-

voerder bij Koninklijk Nederlands Vervoer

tie bij Burson-Marsteller. In deze functie­

(KNV) en later bij Transport en Logistiek

­adviseerde hij diverse klanten in de mobiliteit.

­Nederland (TLN).

5

Prognose: 415.000 personenauto’s in 2017 RAI Vereniging verwacht dat het aantal nieuw ­verkochte personenauto’s volgend jaar uitkomt op 415.000 eenheden.

kiezen tussen alle merken en modellen. Alleen voor volledig elektrische auto’s blijft er een verlaagd tarief van 4 procent bijtelling. Voor een nieuw kabinet ligt nog wel de opdracht om de bpm

Ondanks de positieve berichten

verder af te bouwen omdat deze

die het kabinet tijdens Prinsjes-

nog altijd erg marktverstorend

dag naar buiten bracht over de

werkt en auto’s onnodig duur

aantrekkende Nederlandse eco-

maakt.”

nomie, verwacht RAI Vereniging

Voor 2016 gaat RAI Vereniging

dat de markt voor nieuwe perso-

er van uit dat de eerder door hen

nenauto’s volgend jaar maar licht

afgegeven prognose van 400.000

zal verbeteren.

nieuwe personenauto’s niet

Er komt ruimte voor een gezondere automarkt.

gehaald zal worden. Waarschijn-

Volgens algemeen voorzitter Steven van Eijck van RAI Vereni-

sterk fiscaal gestuurd beleid in de

een gezondere markt. “Zakelijke

lijk stopt de teller dit jaar op circa

ging komt er in 2017, na jaren van

zakelijke automarkt, ruimte voor

rijders zullen weer meer gaan

380.000 stuks.

E-bike stuwt omzet fietsbranche naar record De omzet uit nieuwe fietsen bedroeg vorig jaar 899 miljoen euro. Ruim de helft hiervan kwam voor rekening van de e-bike (57%).In totaal werden het afgelopen jaar 983.000 nieuwe fietsen verkocht. In 2014 waren dat er 1.051.000. De verkoop van e-bikes groeide echter met 24 procent tot 276.000 eenheden.

zaam en gezond. Niet alleen de verkoop van

nieuwe en snelle speed pedelecs en/of speed-

e-bikes bereikte een record. Met 1.058 euro lag

bikes hun weg naar de consument weten te

het gemiddelde aanschafbedrag voor een

vinden. Halverwege dit jaar stonden in

nieuwe fiets bij de vakhandel in 2015 voor het

­Nederland ruim 8.000 van deze fietsen

eerst boven de 1.000 euro. Dit bedrag wordt

­geregistreerd. Een groei van 30 procent ten

mede beïnvloed door de populariteit van de

opzichte van eind 2015 toen het park nog uit

e-bikes, waarvan sinds enkele jaren ook de

6.185 fietsen bestond.

Dit blijkt uit de nieuwe uitgave Mobiliteit in Cijfers Tweewielers 2016-2017 van RAI Vereniging en BOVAG. De e-bike dankt haar populariteit doordat ­fietsen voor een grotere groep gebruikers toegankelijk wordt. Niet alleen kunnen ouderen en mensen met een fysieke beperking langer blijven fietsen. Ook voor jongeren en forensen die een grote afstand moeten afleggen naar school of werk is de e-bike een aantrekkelijk alternatief. Met de groeiende bereikbaarheidsproblemen zoeken reizigers vaker naar alternatieven om files te mijden. De e-bike draagt bij aan (stedelijke) bereikbaarheid, is duur-

Bijna 6 van de 10 verkocht fietsen is een e-bike.

GO! 6

Huub Dubbelman, Mercedes-Benz Nederland:

‘ Autokopers zouden geen BPM moeten betalen op veiligheidsvoorzieningen’ In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 is ­veiligheid één van de hoofdthema’s van RAI Vereniging. De afge­ lopen 20 jaar is het aantal verkeersdoden in ons land gehalveerd van 1.251 tot 621 vorig jaar. Mede dankzij de toegenomen actieve en passieve veiligheidsvoorzieningen in auto’s. Maar wat kan er op dat gebied nog beter? En doet de overheid zelf wel genoeg?

Huub Dubbelman, manager Corporate Com-

Aanjagers veiligheidssystemen

munications bij Mercedes-Benz Nederland

Volgens Dubbelman is het aantal veiligheids-

vindt dat de overheid een verkeerd signaal

bevorderende voorzieningen in auto’s de afge-

afgeeft door in de komende wetgeving BPM te

lopen jaren exponentieel toegenomen. Dat

heffen op veiligheidsverhogende componen-

geldt, zegt hij, voor nagenoeg alle automerken.

ten die het aantal verkeersongevallen en dus

Maar het zijn, benadrukt hij, vooral de pre-

de maatschappelijke lasten aantoonbaar ver-

mium merken die als aanjager fungeren.

minderen. Gecombineerd met de voor vele

“Die investeren daar enorme bedragen in en

auto’s geldende hogere bijtelling (15 naar 22 %)

beschikken tevens over klanten die bereid zijn

helpt de hogere BPM niet mee aan een spoe-

voor veiligheid extra te betalen. Dat percen-

dige introductie van dit soort systemen.

tage ligt bij Mercedes-Benz bovengemiddeld

Bovendien zou diezelfde overheid aan de slag

hoog.”

moeten gaan met het ontwikkelen van wet­

Het is evident dat de kooiconstructie – Daim-

geving die de communicatie tussen auto’s

ler presenteerde het allereerste prototype al in

(Car-to-X) en daarmee de verkeersveiligheid

1951 – een aanzienlijke stap vooruit was. Na de

bevordert.

invoering van de gordelplicht, ABS, airbags

7 etc. daalde het aantal verkeersslachtoffers progressief. Toch staan de effecten van ABS en airbags in de schaduw bij die van ESP (Electronic Stability Control), zegt Dubbelman.

“ESP helpt bestuurders namelijk veel beter

‘De politiek zou meer oog moeten hebben voor verduurzaming van het wagenpark’ om de auto onder controle te houden. Verzekeraars kwamen er snel achter dat auto’s die hiermee waren uitgerust voor een lagere schadelast zorgden. Mercedes introduceerde ESP in 1995 in de S-klasse en kort daarna in de andere modellen.”

Zelfdenkende auto Inmiddels is het aantal rijondersteunende systemen in de hogere autosegmenten nagenoeg onbeperkt. Afhankelijk van het optiepakket heeft de koper van bijvoorbeeld de nieuwe E-klasse de mogelijkheid om te kiezen voor Drive Pilot (de auto kan zelfstandig inhalen), een actieve remassistent, een uitwijkassistent, een dodehoekassistent of de afstands­ pilot DISTRONIC. De discussie over de volledig autonoom rijdende auto en de daarbij behorende wettelijke en juridische kaders mag dan nog in volle gang zijn, de ‘zelfdenkende’ auto is er in feite al. Dubbelman: “de nieuwe E-klasse anticipeert op een (zijwaartse) botsing door de bestuurders- of passagiersstoel automatisch in zijdelingse richting te laten verplaatsen om zo de impact van het ongeval te verminderen. Voorafgaand heeft de auto dan al de ramen dichtgedaan, de stoelen in een bepaalde positie gebracht en de gordels aangetrokken. Verder zorgen ‘intelligente airbags’ er voor dat de auto op basis van de zwaarte van de impact berekent hoe snel de

GO! 8 airbag wordt opgeblazen om letsel(schade) aan de inzittende(n) tot een

men in de lagere segmenten minder geavanceerd zullen zijn. Want hoe

minimum te beperken.”

gevoeliger en verfijnder de sensortechniek en de elektronica, des te hoger het prijskaartje. Vandaar ons pleidooi om de invoering van dit

Geldkwestie

soort veiligheid verhogende systemen te versnellen door kopers hier

De snelheid waarmee dit soort voorzieningen op grote schaal doorsij-

geen extra luxebelasting in de vorm van BPM over te laten betalen.”

pelen naar de volumemerken is naar de mening van Dubbelman vooral

Dubbelman vindt verder dat de politiek, naast het thema veiligheid,

een geldkwestie. “Door de complexiteit kun je dit soort systemen uit-

best wat meer oog zou mogen hebben voor een verduurzaming van het

sluitend af-fabriek inbouwen. En dit heeft natuurlijk een direct gevolg

wagenpark. “Als gevolg van de hoge kosten van het autorijden is dat in

voor de aanschafprijs van een auto. Niet iedereen is bereid om hier veel

ons land aan het verouderen. Dat staat haaks op het streven naar

geld voor uit te trekken. Ik verwacht trouwens dat de veiligheidssyste-

schoon, zuinig, veilig en duurzaam. Al ver voor de wettelijke invoering waren onze producten gecertificeerd en voor 95 procent recyclebaar”

Utopie In welke mate kan het aantal verkeersslachtoffers nog dalen en is het streven naar nul verkeersdoden in 2020, een doelstelling die ­bijvoorbeeld Volvo zichzelf heeft opgelegd, eigenlijk wel realistisch? Dubbelman denkt dat dit een utopie is. Alles wat beweegt brengt immers, licht hij toe, een zekere vorm van gevaar met zich mee. “Je kunt hooguit ­trachten de gevolgen tot een minimum te beperken. Daar komt bij dat de verkeers­ intensiteit, vergeleken met pakweg 10 tot 20 jaar geleden, enorm is toegenomen.”

Zelfs autonoom rijden biedt daarvoor geen soelaas, vanwege de hoge gemiddelde leeftijd van het Nederlandse wagenpark is dat voorlopig nog niet vervangen. “In de visie van

‘Verzekeraars kwamen er snel achter dat ESP voor een lagere schadelast zorgde’ Daimler blijft de bestuurder overigens te allen tijde verantwoordelijk, al bouwen we nog zoveel rij ondersteunende systemen in.”

Car-to-X De ontwikkeling naar voertuigen die groten-

9

Evert-Jeen van der Meer (Aon):

‘ Rijondersteuningssystemen kunnen ongevallen en mobiliteitskosten aanzienlijk verlagen’ “Werkgevers kunnen door voor auto’s met 5 sterren EuroNCAP te kiezen hun (auto)mobiliteitsbeleid snel veiliger maken”, stelt Evert-Jeen van der Meer, Industry Director Automotive bij risicoadviseur en verzekeringsmakelaar Aon Nederland. Hij verbaast zich er nog steeds over dat er zo weinig veiligheidsbesef is bij werkgevers en zakelijke rijders als het gaat om het samenstellen van een auto.

En dat is eigenlijk vreemd, vindt hij, want de keuze is voor minimaal drie jaar en soms meer dan 150.000 kilometer. “Fraaie 20 inch velgen zijn leuk maar een plotselinge noodstop door een goed afgestelde Adaptive Cruise Control (ACC) in combinatie met Advanced Emerging Braking System (AEBS) omdat je even bent afgeleid, is zoveel meer waard.”

Aon doet al vele jaren actief onderzoek naar de verzekerbaarheid van de zelfrijdende auto en was initiatiefnemer van de Nationale Platoontest op 16 maart jl. met semi autonome auto’s op de A2. Doel van deze test was om de zakelijke rijder zelf de rijondersteuningsfuncties op de openbare weg te laten ervaren na een uitgebreide uitleg door gediplomeerde instructeurs.

Door het rijden in verschillende auto’s met veiligheidsaccessoires

heeft Van der Meer inmiddels ervaren dat de auto steeds meer primaire rijfuncties kan overnemen.

“Een goed voorbeeld is de autorit met mijn familie van Den Haag naar Disneyland Parijs. Door gebruik te maken van Keep Your Lane Assist, Blind Spot en ACC, verliep de reis veilig en comfortabel en na twee korte stops kwam ook ik veel relaxter aan.”

Minder aanrijdingsschades Aanvankelijk waren de autojournalisten volgens Van der Meer sceptisch over de opzet van de Nationale Platoontest, maar in hun eigen autoreviews die daarna volgden werd steeds meer aandacht besteed aan de geteste veiligheidssoftware. Aon, met een fors eigen wagenpark, vervult een voortrekkersrol en wil vanaf volgend jaar het voor de eigen werknemers aantrek-

kelijk maken om comfort- en veiligheidspakketten te kiezen in plaats van optische accessoires. “Een ongevallenanalyse van de afgelopen drie jaar bij een internationale klant van Aon maakte al snel duidelijk dat de mobiliteitskosten fors omlaag kunnen door auto’s te voorzien van minimaal Blind Spot en parkeersensoren in combinatie met een camera. Ook het AEBS dat bij de meeste automerken al is te verkrijgen, zorgt volgens een Amerikaans onderzoek al voor 38 procent minder aanrijdingschaden.”

Betere verkeersdoorstroming Van der Meer vindt het verder van belang dat de 1,1 miljoen zakelijke rijders nu al ervaring opdoen met o.a. het rijden met behulp van ACC. “Natuurlijk blijft de bestuurder nog steeds in ‘de loop’, maar rijden met behulp van ACC zorgt voor meer

doorstroming en een rustiger verkeersbeeld. Het filerijden met rijondersteuning zoals File Assist in ­combinatie met ACC geeft niet meer het gevaarlijke harmonica effect maar zorgt voor een veilige afstand tot elkaar en geeft de bestuurder de tijd om voorbij de file te kijken.”

Het Ministerie van IenM heeft aangegeven dat in 2019 Nederland klaar moet zijn om ‘autonoom’ te gaan rijden. “De adoptie hiervan zal sneller en veiliger plaatsvinden als werkgevers nu al ‘semi-autonome’ auto’s stimuleren in combinatie met een rijtraining. Tegen die tijd kan de bestuurder het rijden op geschikte trajecten overlaten aan de slimme auto. “De bestuurder kan de controle weer snel terugnemen als de auto dit zelf aangeeft door bijvoorbeeld een plotselinge weersverslechtering”, besluit Van der Meer.

deels autonoom kunnen rijden komt nu in een volgende fase, stelt hij.

worden ingericht. “Dit vergt forse investeringen in infrastructuur.

“Daarbij is het rijgedrag niet meer gekoppeld aan de berijder of de auto,

Daar ligt dus ook nog een taak voor de overheid.”

maar gaan auto’s onderling met elkaar communiceren (Car-to-X). Het aan elkaar koppelen van de black boxen van auto’s verhoogt zowel de

Rol verzekerings- en leasemaatschappijen

verkeersveiligheid als de doorstroming. De Nederlandse overheid zou

Als het gaat om verkeersveiligheid zouden, besluit hij, ook grote

snel aan de slag moeten gaan om voor deze technologie aanvullende

­verzekeringsmaatschappijen en leasemaatschappijen eens goed

wetgeving en infrastructuur te ontwikkelen.”

­moeten kijken welke rol zij op dit terrein kunnen spelen. “Een lease-

Hij brengt vervolgens een recent onderzoek van de Boston Consulting

maatschappij zou bij het inzetten van auto’s verder moeten kijken dan

Group ter sprake dat in opdracht van de gemeente Amsterdam is opge-

alleen naar het laagste maandbedrag. Als zij bijvoorbeeld extra

steld om de gevolgen van zelfrijdende auto’s in kaart te brengen. De

­veiligheidsvoorzieningen zouden opnemen in het basispakket, dan

conclusie luidt dat gemeenten, zodra rond 2025 volledig autonoom rij-

vertaalt zich dat uiteindelijk in lagere verzekeringspremies en een

dende auto’s de weg op komen, binnensteden volledig anders dienen te

lagere schadelast.”

GO! 10

Next Urban Mobility wil binnenstedelijke vervoersoplossingen laten werken

‘ Met vier wielen de stad in is vaak twee wielen te veel’ Veel steden lopen tegen de ­grenzen van leefbaarheid aan.

De vraag is wat er dient te ­gebeuren om een toekomst­ bestendige stad te realiseren die bereikbaar, gezond en voor ­mobilisten veilig is en blijft. ­ Stedelijke mobiliteit is ook een van de leidende thema’s binnen RAI Vereniging. Een veelbelovend i­ nitiatief dat onlangs onder de verantwoordelijkheid van Pon van start is gegaan is Next Urban M ­ obility, dat als niet merkgebonden organisatie, gemeenten wil ondersteunen met het implementeren van integrale mobiliteitsoplossingen. Next Urban Mobility stelt zich en doel om alle vervoers­ modaliteiten (fiets, (deel)auto, OV, etc.), inclusief de afrekening van het gebruik ervan, voor de ­gebruiker toegankelijk te maken.

Naast de problematiek rondom de luchtkwaliteit zijn er nog twee andere zaken waarmee grote steden worstelen, zegt Raymond Gense, die aan het roer staat van Next Urban Mobility. “Een verminderde bereikbaarheid schaadt de economische bedrijvigheid en welvaart.”

Stad op de schop De redenering dat de elektrificatie van het ­vervoer en de komst van de zelfrijdende auto, het probleem vanzelf oplost, is volgens hem onjuist. Althans niet op korte termijn. De stad van de toekomst zal namelijk eerst volledig qua infrastructuur en inrichting op de schop moeten, om de autonome (deel)auto tot zijn recht te laten komen. Dat zal nog vele jaren duren. “Een tussenstap is het slim aan elkaar koppelen van de verschillende vervoersvor-

Gense: ‘Vervoersmodaliteiten moeten passen in een systeem met betalen naar gebruik als grondslag’

11

Ferry Smith (ANWB):

‘ Toekomstige stedelijke mobiliteit ­vereist integrale benadering’ De vier grote steden hebben in 2030 gemiddeld 15 procent meer inwoners dan in 2015. Op korte termijn biedt de inzet van slimme mobiliteitsoplossingen zeker mogelijkheden om de bestaande vervoersstromen te optimaliseren en daarmee de bereikbaarheid en de leefbaarheid op peil te houden, stelt Ferry Smith, directeur Algemeen Ledenbelang van de ANWB. “Denk daarbij bijvoorbeeld aan het verbeteren van de doorstroming door snelheidsadviezen te geven aan weggebruikers zodat optimaal gebruik kan worden gemaakt van groene verkeerslichten. Of aan het verminderen van zoekverkeer door vrije parkeerplaatsen zichtbaar te maken op de navigatie door sensoren te gebruiken.”

Gezien de verwachte bevolkingsgroei is er volgens hem echter meer nodig om de stad ook in de toekomst leefbaar en bereikbaar te

houden. “De mogelijkheden die connectivity biedt nemen snel toe.

Daar liggen grote kansen om weggebruikers betere alternatieven te bieden voor ingesleten vervoerskeuzen. Ketenverplaatsingen zullen daardoor efficienter en aantrekkelijker worden. We zien nu al dat in de stad de (elektrische) fiets en andere lichte, al dan niet gemotoriseerde, voertuigen sterk aan populariteit winnen. Dit heeft grote voordelen voor het functioneren van de stad, maar brengt tegelijkertijd ook nieuwe problemen met

zich mee. Een sterk toenemende diversiteit aan vervoermiddelen leidt op dit moment tot grotere, soms onacceptabele, drukte op het fietspad. Ook de regelgeving loopt achter bij de nieuwe ontwikkelingen die elkaar in razend tempo opvolgen.”

Deze veranderingen vragen, vindt Smith, om een integrale benadering waarbij de behoefte van de gebruiker centraal staat en niet, zoals nu nog vaak het geval, de technische mogelijkheden. “Het gaat daarbij niet alleen om andere vervoersmo-

daliteiten, maar om een fundamenteel andere benadering van het ontwerp van de stedelijke openbare ruimte. De ANWB heeft samen met een viertal externe bureaus een methodiek ontwikkeld waarmee adequater kan worden ingespeeld op veranderingen van vandaag, morgen en overmorgen.”

Zie voor meer informatie over de ontwerpmethodiek www.anwb.nl/ verkeerindestad

men. En we moeten afstappen van de

aan om de stad anders in te richten en bij de

Next Urban Mobility hangt een waaier aan

gedachte dat de auto in de stad voor de per-

inwoners een mentaliteitsverandering te

bedrijven die uiteenlopende mobiliteits­

soonlijke mobiliteit het optimale vervoermid-

bewerkstelligen. Het blijft echter vaak bij het

diensten bieden die tezamen een integraal

del is. Meestal is het veel slimmer en sneller

schetsen van mooie vergezichten en stokt het

mobiliteitssysteem kunnen creëren. Gense

om de (e-)fiets te pakken. Mijn credo luidt:

helaas bij de uitvoering.”

benadrukt dat dit merkongebonden bedrijven zijn die zichzelf moeten bedruipen op basis

met vier wielen in de stad is vaak twee wielen te veel.”

Snelfietsroutes

Integraal mobiliteitssysteem

van de ‘intelligentie’ en knowhow die zij

Om de boel in beweging te krijgen en slimme

inbrengen. Daartoe behoren bijvoorbeeld

mobiliteitsoplossingen te implementeren en

Greenwheels (deelauto’s), FietsNed (een

Een belangrijke categorie die de stad belast en soms zelfs overbelast zijn naar de mening van Gense de forensen. “Voor hen zou je best een snelfietsroute kunnen aanleggen, maar of die dan ook wordt gebruikt? Het huidige fiscale stelsel faciliteert immers niet het gebruik van verschillende vervoermiddelen. Het is of/of

onderhoudsorganisatie voor fietsen) en Mind

‘We prikkelen mensen een plug-in hybrid in’

en niet en/of. Een financiële stimulans om de

(een hard- en softwareplatform voor connected voortuigen, incl. fietsen).

Shuttel Om gebruikers onder andere toegang te geven tot het complete palet aan diensten van Next Urban Mobility, heeft Volkswagen Pon

leaseauto te laten staan en, indien dat beter

te ontwikkelen die steden helpen veiliger,

­Financial Services medio dit jaar de mobili-

uitkomt, en de leasefiets te pakken, ontbreekt.

bereikbaarder en gezonder maken is Next

teitskaart Shuttel gelanceerd, die eveneens alle

Ondertussen doen heel veel steden er vanalles

Urban Mobility opgericht. Onder de vlag van

online transacties bijhoudt. Op dit moment

GO! 12 stelsel, dat het voor de mobilist aantrekkelijk wordt om uit een breed palet aan vervoers­ mogelijkheden iedere dag opnieuw de beste keuze te maken zonder dat dit financieel nadeel oplevert. Op dit moment is dat namelijk vaak het geval. Hoe breder het keuzepalet, hoe hoger de kosten. Voor een forens met een leaseauto die de trein of de fiets pakt, verandert de bijtelling namelijk niet, en moet die te vaak extra betalen voor het bezit of gebruik van fiets c.q. trein.”

Verkeerde prikkels Gense zegt moeite te hebben met het feit dat het hele fiscale beleid politiek is gestuurd en gericht op het stimuleren van de aanschaf van voertuigen en niet op gebruik er van. “Veel kopers van een plug-in hybrid zouden zo’n wagen echt niet hebben gekozen als het fiscale beleid anders zou zijn geweest. Wat dat betreft zou je ons land haast met een ­communistische staat kunnen vergelijken.

Denk aan China, waar de overheid per decreet niet-elektrische auto’s de toegang tot veel ­steden heeft verboden. Nederland doet in feite hetzelfde door met zeer sterke fiscale prikkels

‘Een financiële stimulans om de leaseauto te laten staan en de leasefiets te pakken ontbreekt’

het aanschafbeleid van auto’s te beïnvloeden.

We prikkelen mensen een plug-in hybride in,

rolt Pon de kaart uit bij klanten. Gense: “Een

ontwikkeld, waarbij het buitengewoon

maar vergeten daar een gedragscomponent

vervolgstap is nu om dit systeem, in nauwe

­moeilijk is om vervoersmodaliteiten goed met

aan te koppelen; het opladen van de accu’s.”

samenwerking met (gemeentelijke)overhe-

elkaar te combineren. “Wie een leaseauto

den, aan een bredere doelgroep beschikbaar te

heeft zal niet gauw de leasefiets pakken of

Sturen op gedrag

stellen. Het geheel wordt dan groter dan de

­kiezen voor het OV. De oplossing is er voor te

Hetzelfde geldt, besluit Gense, voor het fiets-

som der delen is de verwachting, aangezien

zorgen dat het afrekenen van het gebruik van

beleid. “Mensen worden niet gestimuleerd de

het accent bij de steden vooral op de infra-

de bestaande vervoersmodaliteiten past in een

fiets te pakken. De bedrijfsfietsregeling is afge-

structuur ligt, terwijl Pon als handelshuis als

systeem waarbij het betalen naar gebruik in

schaft en vervangen door de WKR, een voor

geen ander in de huid van de klant weet te

plaats van naar bezit de grondslag vormt.”

werkgevers én werknemers zeer complexe

kruipen. Waarom maakt een mobilist een

regeling die het nemen van een fiets van de

bepaalde keuze, wat drijft hem of haar? Zodra

Financieel voordeel

zaak tot een ingewikkelde operatie heeft

je dat weet is het mogelijk om te kijken naar

Gense is van mening dat het allemaal niet gaat

gemaakt.” Hij verwacht dat er nog veel

de mogelijkheden om het gedrag te verande-

werken, zolang de politiek de leaseauto op de

­hobbels zijn te nemen om de stad toeganke-

ren. En daarbij hoort absoluut een vrije mobi-

huidige manier blijft behandelen. Want

lijk, beter bereikbaar en gezond te houden.

liteitskeuze. Als je iemand dwingt tot mobili-

iemand die naast de leaseauto kiest voor de

Eén hindernis kan de politiek in ieder geval al

teitskeuzes die tot discomfort leiden, gaat het

leasefiets heeft immers hogere kosten.

vast wegnemen. “Die moet sterk gaan sturen

niet werken.”

“Wij kijken met Next Urban Mobility naar

op gedrag door het gebruik van verschillende

En die keuzes zijn, vervolgt Gense, niet evi-

projecten die een dusdanige samenhang heb-

vervoersmodaliteiten naast elkaar meer te

dent. In Nederland is namelijk een systeem

ben met het Nederlandse fiscale mobiliteits-

faciliteren.”

13

Leo Bingen:

ITS en smart mobility: cruciaal bindmiddel voor kernthema’s van RAI Vereniging Bereikbaarheid, stedelijke mobiliteit en verkeersveiligheid behoren binnen RAI Vereniging tot de kernthema’s. Voertuigconnectiviteit, Smart M ­ obility en Intelligente Transport Systemen (ITS) zijn onmisbare elementen om dit te ondersteunen en te faciliteren.

Op deze terreinen bestaat echter

betreffen om informatie te kun-

slimme mobiliteit mogelijk te

voertuigen, etc. “Wat deze ter-

nog veel onwetendheid en ondui-

nen gebruiken om op een slimme

maken en ITS is een overkoepe-

men in de context van wegmobi-

delijkheid. Als adviseur Smart

manier te kunnen reizen. Con-

lende term voor slimme ver-

liteit met elkaar verbindt is dat ze

Mobility en ITS bij RAI Vereni-

nectiviteit is een hulpmiddel om

keersinfo, connectiviteit van

veel te maken hebben met data en

ging is het de taak van Leo Bingen om hier meer bekendheid aan te geven en eventuele misverstanden rond deze begrippen weg te nemen en zo de invoering van ITS in de mobiliteitswereld te versnellen. Dat is, zegt hij, ‘namelijk in het belang van de leden van RAI Vereniging’.

Om de boel letterlijk meer in beweging te krijgen luidt zijn boodschap aan de politiek, in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen 2017, dat de overheid meer de rol van centrale regisseur op zich zou kunnen nemen.

Voordat Bingen dieper ingaat op de meest actuele ontwikkelingen op het gebied van ITS, vindt hij het van belang om kort uit te leggen wat de begrippen smart mobility, connectiviteit en ITS nu precies inhouden. Daar bestaat namelijk nogal eens onduidelijkheid over. Hij legt uit dat smart mobility toepassingen

Leo Bingen: ‘ADAS-voorzieningen kunnen een zegen zijn voor de samenleving als het gaat om verkeersveiligheid, doorstroming en duurzaamheid.’

GO! 14 informatie.” Maar, vervolgt hij,

of in wil gaan nemen is Bingen

uitdagingen en wat zijn de knel-

in relatie tot connected mobili-

“dat is op zich niet nieuw. Voer-

duidelijk. “Aangezien RAI

punten?

teit. Een andere grote wens van

tuigen produceren al jarenlang

­Vereniging een prominente rol

De adviseur Smart Mobility stelt

Bingen is dat er een intensievere

data. Alleen werd die data voor-

wil spelen in de moderne

vast dat er in een zeer rap tempo

dialoog komt tussen publieke

heen vooral gebruikt voor diag-

­mobiliteitswereld, kan het niet

allerlei uiteenlopende nieuwe

partijen en de voertuigindustrie

nose en serviceonderhoud. De

anders dan dat hier een heldere

concepten rondom mobiliteit op

om informatie, van belang voor

logische vraag die volgt luidt dan:

visie voor wordt ontwikkeld. Dit

de markt verschijnen, zoals deel-

de reis, en de daarbij gekozen ver-

waarom is dit onderwerp nu

betekent concreet dat duidelijk is

autoprogramma’s. Daarnaast

voermiddelen, op een eenvou-

opeens zo hot?”

wat de verschillende verschij-

introduceert de aftermarket

dige, eenduidige en begrijpelijke

ningsvormen van slimme mobi-

steeds meer voorzieningen om

wijze beschikbaar te stellen aan

Wat wil de consument?

liteit zijn, wat de functie en het

ook het bestaande voertuigpark

mobilisten. Liefst met één een-

Dat komt, zegt Bingen, in de

belang van data en info daarbij

connected te maken. Maar ook de

duidige interface (schermpje).

­eerste plaats omdat het kan.

zijn, wie zijn de (nieuwe) toetre-

overheid zet in toenemende mate

Verder dringt hij er bij de over-

“De techniek is inmiddels zover

ders en dit vereist uiteraard de

zwaar in op de toepassing van

heid op aan om bijzondere aan-

voortgeschreden dat connec­

aanwezigheid van een relevant

connectiviteit in voertuigen met

dacht te schenken aan ‘cyber

tiviteit van voertuigen met de

netwerk.”

het oog op het verbeteren van

security’ met betrekking tot elek-

bestuurder, de wegkant (infrastructuur) én het internet mogelijk is. Dan komen er ­vanzelf allerlei marktpartijen die zich gaan afvragen ‘kan ik hier wat mee?, wil ik hier wat mee?,

tronische voertuigsystemen.

‘ITS vraagt om een meer centrale regie’

en moet ik hier wat mee?’

Advanced Driver Assistance Systems Ten slotte brengt hij de vaak nog onbekende voordelen van Advanced Driver Assistance

En bij die laatste vraag komt

Een en ander impliceert naar zijn

doorstroming, veiligheid en ste-

­Systems (ADAS) ter sprake, zoals

vooral het inspelen op de al

mening automatisch dat wordt

delijke mobiliteit.

Adapted Cruise Control, Lane

dan niet vermeende behoeften

onderkend welke mogelijke

Inmiddels is een waaier van par-

Departure Warning, Parc Assist

van de consument om de hoek

gevolgen dit meebrengt voor de

tijen, zowel publiek als privaat,

en Emerging Braking Systems.

kijken.”

privacy en security, denk aan vei-

betrokken bij ITS en smart mobi-

Deze systemen, die een opmaat

Alleen is die consument nog lang

ligheid, hacking en data protectie.

lity. Om al die verschillende initi-

zijn naar volledig autonoom rij-

niet zo ver, constateert Bingen.

In dit kader onderhoudt Bingen

atieven te stroomlijnen, in goede

den, maken gebruik van het

“Wat niet wegneemt dat de voer-

intensieve contacten met onder

banen te leiden en ITS in Neder-

interne datanetwerk van een

tuigindustrie hier al zeer actief

meer de HAN (Hogeschool Arn-

land te versnellen zou Bingen

voertuig. Bingen beklemtoont

mee bezig is. Evenals de overheid

hem Nijmegen), met betrekking

graag meer een vorm van centrale

dat Advanced Driver Assistence

die met behulp van ITS tal van

tot specifieke kennis over con-

regie zien. “Dat is namelijk in het

Systems een zegen kunnen zijn

mogelijkheden ziet om verkeers-

nectiviteit. Zo gaan Bingen en

belang van de leden van RAI Ver-

voor de samenleving als het gaat

stromen te sturen, te beheersen

HAN nauw samenwerken in het

eniging. Daar zou een mooie rol

om verkeersveiligheid, door­

en mobilisten te informeren.

zogeheten VIA-NOVA project,

voor de overheid kunnen liggen.”

stroming en duurzaamheid.

Denk aan traffic info, incident

dat zich in hoofdlijnen toespitst

management, groene golven en

op het ontsluiten en toepassen

Intensievere dialoog

vruchten van deze systemen.

snelheidsadviezen. En om dit op

van voertuigdata in diverse

Om te voorkomen dat privacy

Helaas bestaat er nog veel onwe-

een moderne wijze te realiseren is

ketens met de nadruk op data­

aspecten een breekpunt zouden

tendheid over het maatschappe-

het nodig om contact te zoeken

kwaliteit.

kunnen worden bij de eerste seri-

lijk nut van ADAS-voorzieningen

euze breed ingezette vormen van

en de betrouwbaarheid ervan.

met het voertuig.”

“Ook de branche zelf plukt de

Centrale regie

connectiviteit, acht hij het van

Ook hier zou ik willen oproepen

VIA-NOVA project

Welke ITS-ontwikkelingen zijn

cruciaal belang dat de overheid al

tot een gezamenlijke inspanning

Op de vraag welke rol RAI

op dit moment eigenlijk oppor-

in een vroeg stadium start met

van de overheid en de bij de mobi-

Vereniging op dit terrein inneemt

tuun en waar liggen de kansen,

publieksvoorlichting over privacy

liteit betrokken organisaties.”

15

Nederland zou meer een vuist moeten maken richting Europa

Gebruikspotentieel en ­efficiencyvoordelen LZV’s blijven onvoldoende benut Binnen RAI Vereniging is betere bereikbaarheid een van de speerpunten. Een groot­ schaliger inzet van langere en zwaardere vrachtwagens (LZV’s) zorgt per saldo voor minder voertuigen op de weg (dus minder vervoers­ bewegingen) en levert boven­ dien een substantiële reductie van CO2 op.

Toch stuit de toepassing van LZV’s, met name buiten Nederland, voortdurend op politieke obstakels. “LZV’s lopen letterlijk vast bij de grens”, zegt Bert Westerhof, commercieel directeur van DRACO, een vooraanstaande trailerbouwer in Sneek.

Een deel van de efficiencywinst wordt volgens hem teniet gedaan doordat veel transporteurs hun LZV-opleggers bij de grens noodgedwongen moeten loskoppelen om vervolgens met twee wagens verder te rijden om hun vracht op te halen. Jammer en onnodig vindt hij, want met LZV’s valt feitelijk pas maximaal voordeel te behalen indien deze onderdeel vormen van de gehele logistieke keten. Nederland, waar LZV’s met ontheffing op een uitgebreid LZV-wegennetwerk terecht kunnen, zou de voordelen die deze voertuigen bieden

Bert Westerhof (boven) en Elard de Vries: ‘Nederland moet LZV’s nog nadrukkelijker op de Europese agenda plaatsen’

nog nadrukkelijker op de Europese agenda moeten plaatsen en zich als pleitbezorger voor

met name in de nachtdistributie toe met één

weer tijd en geld. Bovendien is tijdens de

grensoverschrijdend gebruik moeten op­wer-

trekker en twee opleggers. Dat bespaart

‘ervaringsfase’ in Nederland vast komen te

pen, stelt Westerhof. “De voordelen liegen er

brandstof, CO2-uitstoot en zorgt voor minder

staan dat en door onderzoek bevestigd, dat

niet om: iemand die met een LZV rijdt, kan

inzet van chauffeurs. En dat laatste scheelt

LZV’s de doorstroming verbeteren en geen

GO! 16 risico vormen voor de verkeers-

aan de hand en kunnen zij maxi-

Het omgekeerde komt eveneens

Deze LZV-truck met twee opleg-

veiligheid.”

maal voordeel en rendement

voor, zegt De Vries. “Ik ken een

gers en een lengte van 25,25 meter

behalen. Er zijn zelfs klanten die

klant die, om goederen in België

beschikt, anders dan veel conven-

Groeiende LZV-markt

beweren dat zij hun LZV binnen

op te halen, met zijn LZV naar

tionele LZV’s, over een uitschuif-

DRACO, dat als familiebedrijf al

een half jaar hebben terugver-

Breda rijdt, daar de opleggers los-

baar assenstel. De Vries: “Dit bete-

ruim 130 jaar actief is en zich

diend. Maar ik ken ook een voor-

koppelt en met twee voertuigen

kent dat het voorste voertuig in

heeft gespecialiseerd als maat-

beeld van een Oost-Europees

verder België in rijdt om daar zijn

niet uitgeschoven toestand slechts

werkfabrikant van chassis aan de

bedrijf dat bij een carrosseriebou-

vracht op te pikken. Of neem

8 meter lang is en dus prima inzet-

eindgebruiker en de carrosserie-

wer een verzoek heeft gedaan een

Nederlandse transporteurs die

baar is als bakwagen voor stadsdis-

bouw, vervaardigt op jaarbasis

voorstel te doen voor LZV ver-

producten in Scandinavië moe-

tributie. Er is ook een variant

ongeveer 200 voertuigen.

voer in Nederland. Met als uit-

ten afleveren. Die rijden met een

mogelijk waarbij het bovenste

Het leverings­programma omvat

gangspunt om vanuit de hoofd-

conventionele truck naar Dene-

gedeelte 4 meter uitschuifbaar is

alle mogelijke uitvoeringen van

vestiging in Oost-Europa met

marken of Zweden en schakelen

en er een oplegger van 12 meter

getrokken materiaal, variërend

gewone vrachtwagens naar het

zodra ze daar zijn gearriveerd

ontstaat. Per saldo dus drie toe­

van standaard aanhangwagens,

Nederlandse distributiecentrum

over op een LZV.”

passingsmogelijkheden.”

uitschuifbare botentrailers met

te rijden om van daaruit hun

geknikte assen, kermistrailers

Nederlandse klanten met LZV’s

B-double

Digitale wegenkaart

met meerdere gestuurde assen tot

te gaan bevoorraden. Dat is toch

Ondanks de nog beperkte inzet

Dat aan vrijwel ieder voordeel

en met LZV’s. Van die laatste

een beetje het paard achter de

van LZV’s buiten onze lands­

wel een nadeel kleeft, erkennen

categorie bouwen we dit jaar al

wagen spannen en blijven de

grenzen heeft DRACO toch een

ook beide DRACO-directeuren.

zo’n 20 exemplaren, vertelt Elard

­efficiencyvoordelen en het

modus gevonden die de afnemer

Bij bepaalde weersomstandig­

de Vries, technisch directeur bij

gebruikspotentieel die dit ver-

maximale multifunctionaliteit van

heden, zoals mist en gladheid,

DRACO. “En die aantallen

voersconcept bieden onbenut.”

zijn voertuig biedt: de B-double.

mogen LZV’s de weg niet op.

nemen ieder jaar toe. Op dit moment staan er tenminste al 10 orders voor 2017.

Nederland behoort, tezamen met de Scandinavische landen, by far tot de

‘LZV’s lopen letterlijk vast op de grens’

grootste afzetmarkt.

Ik schat dat er in ons land al enkele honderden rondrijden, aangezien hier de knelpunten voor het rijden met LZV’s grotendeels zijn weggenomen.”

Inefficiënte logistieke ­constructies Omdat dit in bij bijvoorbeeld in directe buurlanden als België en Duitsland nog niet het geval is, leidt dit soms tot inefficiënte logistieke constructies, vervolgt Westerhof. “Zolang transporteurs uitsluitend binnen Nederland blijven rijden is er nog niets

‘ Het zou ideaal zijn als (Noord-)Duitsland en België voor het rijden met LZV’s wordt vrijgegeven’

17 ­Verder dient de chauffeur te

Ambro Smit (TLN):

beschikken over een speciaal­ ­rijbewijs en vanwege de grotere bestreken baan van LZV’s, is het volgens hen soms lastig manoeuvreren bij rotondes. En ze mogen in Nederland op veel, maar niet op alle wegen rijden. De overheid heeft een speciale digitale wegenkaart LZV ontwikkeld waar exact op staat aangegeven welke wegtrajecten zijn toegestaan. Maar die beperkingen vallen in het niet bij de milieu-, logistieke- en rendementswinst, besluiten Westerhof en De Vries. “Het zou voor zowel onze bedrijfsvoering als onze klanten natuurlijk ideaal zijn als (Noord-)Duitsland en België ­zouden worden vrijgegeven. Alle Nederlandse transporteurs die op Scandinavië rijden moeten immers door Noord-Duitsland.”

‘ Geen redenen meer om inzet LZV’s te beperken’ LZV’s, ofwel ecocombi’s, zijn in Nederland inmiddels een bekende verschijning in het wegbeeld.

Het aantal combinaties gaat langzaam richting de 1.400. Ondanks de succesvolle inzet in ons land heerst in veel andere EU-lidstaten nog koudwatervrees rondom deze langere en zwaardere voertuigcombinaties. En dat is onterecht vindt Ambro Smit, beleidssecretaris bij Transport & Logistiek Nederland. “Uit de ervaringen die Nederland met LZV’s heeft opgedaan, blijkt dat dit een fantastisch concept is om transport schoner en zuiniger te maken zonder dat de veiligheid in het geding komt.”

Onze buurlanden, en met name Duitsland en België, zouden volgens hem moeten inzien dat met het toestaan van grensoverschrijdend vervoer de voordelen van LZV’s nog beter tot hun recht komen.

Sinds 1 januari 2013 is nieuwe regelgeving voor ecocombi’s in Nederland in werking getreden. De belangrijkste verandering is dat toelating en het gebruik een vastere plek in de voertuigregelgeving hebben gekregen. Het betekent ook dat er een einde is gekomen aan een lange periode van proeffases.

Voor het rijden met LZV’s moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Zo dient de chauffeur over een speciaal certificaat te beschikken, moeten de voertuigen aan bepaalde extra eisen voldoen en zijn gekeurd voor inzet in een LZV-combinatie. Verder moet worden voldaan aan enkele algemene gebruiksvoorwaarden en is er per ecocombi een ontheffing nodig om te mogen rijden op wegen die voor LZV’s zijn vrijgegeven. Alle deze voorschriften staan in de ‘Beleidsregel keuring en ontheffingsverlening LZV’ van de RDW. Efficiëntere logistiek Onderzoek, zegt Smit, heeft uitge-

wezen dat door een grootschalige inzet van ecocombi’s, met een maximale lengte van 25,25 meter en een maximum gewicht van 60 ton, de totale CO2-uitstoot in Nederland met 3 tot 6 procent omlaag kan. “Er zijn weinig andere maatregelen voorhanden met een vergelijkbaar concreet en direct bereikbaar reductiepotentieel.

Bovendien leidt de vermindering van het aantal ritten ook tot een verbetering van de verkeersveiligheid en daalt de geluidsproductie van het vrachtverkeer.”

Verder wijst Smit er op dat LZV’s eveneens een efficiëntere logistiek mogelijk maken. “Dat leidt tot lagere transportkosten, waarvan vervoerder, opdrachtgevers en – uiteindelijk – de consument profiteren. “ Benelux pilot TLN maakt zich daarom sterk om de toepassing van LZV’s in het langeafstandstransport binnen Europa mogelijk te maken. Zo pleit de brancheorganisatie al enige tijd voor de komst van een Benelux pilot, die het mogelijk maakt LZV’s tussen Nederland en België in te zetten.

Smit: “de basis voor die wetgeving is inmiddels gelegd. Het is nu aan

de landen en de gewesten om tot concrete afspraken te komen. We streven ernaar om deze pilot in de loop van 2017 van start te laten gaan.”

Ook Duitsland, waar eind dit jaar een succesvolle proef met LZV’s afloopt, lijkt langzaam overstag te gaan. Smit: “Duitsland heeft ­inmiddels besloten om ecocombi’s permanent toe te staan. Er komt wetgeving waarin dit geregeld wordt. Daar zijn we natuurlijk erg blij mee. Over de precieze uitvoering is echter nog veel onduidelijkheid.”

Voor TLN zijn twee zaken essen­ tieel, namelijk het toestaan van grensoverschrijdend vervoer met Nederland en toelating van LZV’s in de belangrijke deelstaat Noordrein-Westfalen, die aan de eerste proef niet meedeed. “Het lijkt er vooralsnog op dat de nieuwe regels in Duitsland een voortzetting zijn van de huidige proefvoorwaarden.

Er verandert dus weinig. Vóór de komende verkiezingen zijn er ten aanzien van de voor ons belangrijke punten ook geen grote veranderingen te verwachten. Dat betekent dat we dus nog even geduld moeten hebben. “

GO! 18

RAI SOCIETY

Op de pedalen, kop in de wind...

Als ware coureurs arriveerden ze op het parcours van Wielervereniging Amsterdam. Een groep van 18 leden van RAI Vereniging maakte zich gereed om zich warm te rijden tijdens een wedstrijdje van 2,5 kilometer.

Was dat nodig? Ja, want op het programma van de RAI Vereniging Wielertocht, een nieuw initiatief dat mede tot stand kwam vanuit de leden van afdeling Speciale Voertuigen, stond vervolgens een toertocht van 60 kilometer langs Spaarnwoude, het Noordzeekanaal met als afsluitend ‘kuitenbijtertje’ het ‘kopje van Bloemendaal’. Oftewel een klimmetje van 1,5 kilometer over een 43 meter hoge duintop met op het steilste gedeelte een stijgingspercentage van 7,3 procent. Aan het weer zou het niet liggen. Een fraaie oktoberzon en nauwelijks wind waren ideale omstandigheden om de vriendschappelijke strijd aan te gaan. Het materiaal was puik in orde, de frames glansden, de derailleurs geolied en de benen – nou ja, niet allemaal - geschoren. Het peleton zou zo kunnen figureren in het boek ‘De Renner’ van Tim Krabbé, die zijn opponenten steevast afschilderde als ‘wieltjeszuigers’ die hij als het even kon zou ‘lossen als een kilometerpaaltje.’

Maar dat was bij deze gelegenheid natuurlijk niet de bedoeling. Het ging om het fietsen zelf, de collegialiteit, het genie-

door in een waaier te rijden. Dat werd, zegt

ten. Vandaar dat ex prof en

Ilse Bartels van afdeling Speciale Voer­

wereldkampioen Gerrit de

tuigen, tijdens de toertocht dankbaar in de

Vries aanwezig was om de

praktijk gebracht. Waarna het gezelschap

deelnemers tijdens een clinic te leren hoe zij het voor zichzelf en voor

voldaan neerstreek op een zonnig terras. Zich al weer verheugend op een

anderen onderweg zo makkelijk mogelijk konden maken, onder andere

volgende editie die er, volgens Bartels zeker gaat komen.

RAI Industry Platform blikt vooruit Tijdens de managementmeeting van het RAI

luidde volgens Autovak secreta-

RAI Industry Platform van plan

Industry Platform medio oktober waren de

ris Jeroen van de Braak dat

om in 2017 een studiereis naar

ogen vooral op de toekomst gericht. De leden

automotive toeleveranciers van

de V.S te organiseren met

van het platform, dat alle grote spelers uit de

assemblagebedrijven

fabrieksbezoeken

Nederlandse maakindustrie vertegenwoordigt,

meer moeten kunnen meebe-

Daimler en BMW. Uiteraard in

kwam dit keer in groten getale bijeen bij gast-

wegen naar de locatie waar

combinatie met een bezoek aan

heer Prodrive in Son. Dit Autovak lid staat

autofabrieken zijn gevestigd of

de toeleveranciers (first tiers)

bekend als een vooraanstaande fabrikant en

komen te staan. Productiefacili-

van deze fabrieken in South-Ca-

toeleverancier van hightech producten ten

teiten verschuiven immers in

rolina en Georgia).’

behoeve van onder andere de automotive

toenemende mate vanuit Europa naar China en

Ander belangrijk nieuws voor de deelnemers

industrie. Een belangrijk onderdeel van de bij-

de V.S. Van de Braak: ‘De centrale boodschap

betrof de presentatie van een nieuw beurscon-

eenkomst betrof de presentatie van de ‘Global

was dan ook dat toeleveranciers hun bedrijfs-

cept tijdens de IAA 2017 in Frankfurt. Met als

Automotive Supplier Study 2016’ door onder-

voering hier op in moeten richten. Om te laten

doel

zoeksbureau Roland Berger. Kern van de studie

zien hoe dit in de praktijk precies werkt, is het

­indu­strie optimaal op de kaart te zetten.

steeds

Nederland

als

hightech

aan

Volvo,

automotive

19

Skaten naar de puck...

Wat is het geheim van succesvol ondernemer-

een megasucces en het bedrijf werd uiteindelijk

paar weken een groepje van die jongens op kan-

schap? Volgens Annemarie van Gaal zouden

voor 149 miljoen euro verkocht. Terug in

toor uit om mee te beslissen over covervoor-

entrepeneurs meer moeten luisteren naar de

Nederland riep iedereen dat zij veel geluk had

stellen en coverteksten. Alles wat zij zeiden

markt en het lef moeten hebben hun verdien-

gehad. Dat klopte natuurlijk niet, legde Van Gaal

deden we. We hadden tenslotte dezelfde belan-

model eens om te draaien. Zij zei dit tijdens de

uit. “In die tijd kwamen alle grote mediabedrij-

gen: zoveel mogelijk bladen verkopen.”

Algemene Ledenvergadering van RAI Vereniging

ven naar Rusland en allemaal stuurden zij de

Van Gaal benadrukte overal in de wereld mar-

waar een nieuw hoofdbestuur werd gekozen en

keting

tevens de transformatie van 5 afdelingen naar

gewonnen, maar dat geen

een structuur van 9 secties definitief zijn beslag

enkel

kreeg.

bedacht. Haar boodschap aan

Van Gaal, tevens commissaris bij RAI Amster-

de aanwezigen luidde dan

dam, vertelde twee typen ondernemers te ken-

ook: borduur nooit voort op

nen. Zij die er van overtuigd zijn een perfect

de wijze waarop je denkt dat

product te leveren en de groep die twijfels toe-

de wereld in elkaar zit. “Pro-

laat. De laatste categorie is volgens Van Gaal

beer een ander speelveld te

beter bestand tegen economische malaise. De

creëren en keer het verdien-

eerste groep heeft een groter risico in wat zij

model eens om. Hoe is het

noemt de ‘passieval’ te lopen. Die zijn zo over-

om samen te gaan werken

tuigd in hun kunnen dat ze te laat antiperen op

prijzen idee

te

door

hebben haar

is

met concurrenten of van je

nieuwe ontwikkelingen en zo gepassioneerd ten

beste mensen naar hun hoofdkantoren. Iemand

klant een partner te maken?” Zij sloot af met

onder gaan. Zelf zegt Van Gaal tot de tweede

die ons toen had gezien, twee Nederlanders

een uitspraak van de beroemde ijshockeyer

groep te behoren en zich altijd tot het extreme

zonder ervaring en zonder geld, had gezegd:

Wayne Gretzky. Die verklaarde zijn succes met

heeft laten leiden door de markt. Dat begon

zorg dat jullie vertrekken nu het nog kan.”

de volgende woorden: ‘Ik skate waar de puck

toen zij destijds in Rusland, samen met Derk

Haar succes wijt zij aan de ‘bladenjongens’, die

naartoe gaat en niet waar hij vandaan komt’. Met

Sauer, tijdschriften ging uitgeven. Zonder bagage,

op straat kranten verkochten. Die vormden de

andere woorden: kijk naar de kracht van de toe-

zonder ervaring en zonder opleiding. Het werd

‘oren en ogen’ naar de markt. “Ik nodigde ieder

komst en laat het verleden achter je.

De voetjes van de vloer Op 12 november vond in de Roode Schuur in Nijkerk het traditionele JCG

Jaarlijks worden daarom drie tot vier activiteiten georganiseerd: bijeen-

Jaarfeest plaats, de feestelijke afsluiting van het jaar voor de JCG Business

komsten met interessante gastsprekers uit de mobiliteitsbranche of andere

Club, het jongerennetwerk van RAI

relevante sectoren. Uiteraard had het

Vereniging. Alle jongemanagersclubs – ­

jaarfeest een volstrekt informeel karak-

Jonge Managers Auto’s (JMA), Jonge

ter. Na een uitgebreid vijf gangendiner

Managers Speciale Voertuigen (JSV) en

in een sfeervolle ambiance konden de

de Jonge Managers Contact Groep

deelnemers helemaal los gaan op de

(JCG) van afdeling Autovak, waren ver-

decibellen die de Super Q Band en de

tegenwoordigd. De JCG Business Club

speciaal ‘ingevlogen’ deejay de zaal in

wil gelijkgestemden bij elkaar brengen in

bliezen. “De spreekwoordelijke ‘voetjes

een omgeving waar men kan netwerken

konden van de vloer’”, zo vatte organi-

op niveau én van elkaar kan leren. Rele-

sator Ilse Bartels van afdeling Speciale

vante informatie is immers erg belangrijk

Voertuigen de stemming samen. En de

voor de jonge manager en een uitge-

deelnemers zelf konden na afloop met

breid netwerk is natuurlijk een must.

nieuwe energie huiswaarts keren.

GO! 20

eco-trends

Innovatieve lichtgewicht stads- en streekbus Afgelopen zomer heeft VDL Bus & Coach 30 Citea’s LLE en 13 Futura’s geleverd aan de IJslandse busondernemer Kynnisferdir.

Bij de Citea’s stads- en streekbussen met een lichtgewicht constructie ligt het accent op vermindering van het brandstofverbruik en de daaruit voortvloeiende

VDL Citea’s LLE en Futura’s

emissiereductie. Daarbij voldoen de bussen uiteraard nog steeds

het optimaal vervoeren van pas-

den ruimte voor maximaal 42

Daarnaast heeft VDL de IJslandse

aan de hoogste veiligheidsnor-

sagiers ook de emissiereductie

staanplaatsen. De lagevloercon-

busonderneming 13 Futura’s

men. De keuze voor het

van schadelijke stoffen ten doel

structie bij de in- en uitstapdeu-

geleverd, waaronder een nieuwe

VDL-lichtgewicht concept is vol-

gesteld hebben.

ren zorgen voor een optimale

Futura FDD2 dubbeldekker,

gens de Eindhovense bussenbou-

De Citea’s LLE voor Kynnisferdir

toegankelijkheid voor rolstoel­

waarmee Kynnisferdir beschikt

wer gezien de huidige kostendruk

hebben een lengte van 12 meter

gebruikers en passagiers met

over de enige moderne en van

een logische stap voor veel perso-

en zijn voorzien van 37 zitplaat-

­kinderwagens. Alle bussen zijn

alle gemakken voorziene dubbel-

nenvervoersbedrijven, die naast

sen (incl. rolstoelplaats) en bie-

voorzien van gratis wifi.

dekker op het hele eiland.

Lichtgewicht deelauto van Amber One Tijdens de afgelopen Ecomobiel (4 en 5 oktober) in Den Bosch, presenteerde de Eindhovense start-up Amber Mobility het prototype Amber One. Deze lichtgewicht elektrische personenauto is specifiek ontwikkeld voor betaalbare car sharing.

van 0 tot 100 kilometer per uur te accelereren. Verder heeft de auto ­volgens de ontwikkelaars een levensduur van 1,5 miljoen kilometer.

Naar verwachting gaan de eerste prototypes van de Amber One in 2017 de weg op. In 2018 zou gestart moeten worden met een kleinschalige productie.

De auto is niet te koop, maar als huurauto op maat te delen onder

De Amber One weegt 650 kilo en is geschikt voor de snelweg. Het voer-

gebruikers. In plaats van afgesproken plaatsen waar de auto opgehaald

tuig dat plaats biedt aan vier inzittenden, heeft een actieradius van 400

kan worden, kunnen gebruikers van de dienst door middel van een app

kilometer, een topsnelheid van 150 km/u en is in staat om in 7 seconden

de dichtstbijzijnde Amber One lokaliseren en instappen. Als men klaar is met het gebruiken van de auto, kan dat in de app worden aangegeven, zodat de volgende gebruiker weer in kan stappen. Hoewel het gevaarlijk lijkt om auto’s aan iedereen mee te geven, zorgt Amber Mobility voor een goede oplossing. De auto kan alleen mee worden genomen als een gebruiker van de dienst aangeeft een auto nodig te hebben, vertelt Steven Nelemans, CEO van Amber Mobility. “Daarbij moet de app via Bluetooth kunnen zien of de gebruiker ook bij de auto in de buurt is, zo niet kunnen de software-engineers van de dienst de toegang tot de auto weigeren.”

Het is de bedoeling dat consumenten de Amber One in de toekomst voor 33 euro per week kunnen gebruiken. De wagen zal over een paar

Elektrische deelauto Amber One

jaar eveneens autonoom moeten kunnen rijden.

21

DAF XF ‘Master Truck of the Year 2016’ De DAF XF 460 FT Super Space Cab is bekroond met de prestigieuze titel ‘Master Truck of the Year 2016’.

De XF won de titel op basis van zijn toonaangevende algehele efficiëntie en rijderscomfort.

naar de totale kosten van de truck - de total cost of ownership - en de kwaliteit van de ondersteunende diensten.

Naar het oordeel van de jury is de XF 460 een state-of-the-art vervoersoplossing. “Hij levert namelijk excellente prestaties tegen een laag brandstofverbruik. Belangrijk is bovendien

De Master Truck of the Year wordt jaarlijks

dat de transportondernemer zich gesteund

gekozen door twaalf vooraanstaande Poolse

voelt door een zeer effectief servicenetwerk.

tijdschriften die zich hebben gespecialiseerd

Dat zorgt voor een lage total cost of ownership

in wegtransport. Alle deelnemende voertui-

en de hoogst denkbare inzetbaarheid van de

gen worden beoordeeld op de prestaties van

truck.”

de motor, de rijeigenschappen en het comfort voor de chauffeur. Daarbovenop kijkt de jury

DAF XF 460 Super Space Cab

Veilig, zorgeloos en boeteloos door het verkeer met Cruise Plus Ongeveer 75 procent van het Nederlandse wagenpark is (nog) niet voorzien van een cruise control. Dit kan in het drukke hedendaagse verkeer tot gevaarlijke situaties leiden, stelt John Gold, specialist op het gebied van onder andere cruise controls.

zonder cruise control. “Die auto-

heid moeten respecteren. Met als

van zijn snelheid. Dit zorgt voor

mobilisten zijn 100 procent van

consequentie dat zij hun cruise

minder vermoeidheid en levert

de tijd bezig hun snelheid in de

control dan vaak maar helemaal

uiteindelijk een flinke veiligheids-

gaten te houden. Dat kan gevaar-

uitschakelen.

winst op. Eigenlijk zou ook de

lijker zijn dan het gebruik van een

Cruise Plus rekent definitief met

overheid meer oog moeten

smartphone tijdens het rijden.”

deze nadelen af, legt Eijzinga uit,

­hebben voor de maatschappelijke

En bij voertuigen die wel met een

en bewaakt als een onzichtbare

voordelen, vindt Eijzinga. “Denk

standaard cruise control zijn uit-

bijrijder de ingestelde maximum

daarbij, behalve aan de veiligheidswinst ook aan CO2-reductie, verlaging van de file-

Om er voor te zorgen

druk en lagere

dat automobilisten de

onderhoudskosten

aandacht op de weg

die dit soort

kunnen houden en

geavanceerde toe-

niet voortdurend hun snelheidsmeter in de

Het werkingsgebied van Cruise Plus vergeleken met een gewone cruise control

passingen kunnen opleveren. Wij zien

gaten hoeven te houden, heeft het

gerust leveren dit de berijder vol-

snelheid en leidt zo de berijder

het in ieder geval als een uitdaging

bedrijf de Cruise Plus ontwikkeld.

gens hem in de praktijk vaak meer

zorgeloos en boeteloos langs flits-

om Cruise Plus versneld in het

Een ‘intelligente’ cruise control

frustratie dan gemak op, doordat

palen, radarcontroles en traject-

Nederlandse wagenpark in te voe-

die, vergeleken met conventionele

bestuurders op overvolle wegen

controles. Ook na noodgedwon-

ren. Automobilisten die er genoeg

systemen, driekwart van de han-

telkens moeten afremmen of de

gen afremmen voor een voorligger

van hebben om voor de zoveelste

delingen van automobilisten

ingestelde snelheid continu hand-

blijft Cruise Plus gewoon actief.

keer een snelheidsovertreding in

overneemt.

matig moeten aanpassen aan

Daarmee gaat Cruise Plus verder

de bus te vinden, kunnen hun

John Eijzinga, algemeen directeur

mede-weggebruikers en tegelij-

waar de gewone cruise control

laatste boete bij ons ter betaling

van John Gold, schat dat er in ons

kertijd de lokaal geldende en

ophoudt en is de automobilist ver-

inleveren als zij dit systeem bij

land miljoenen auto’s rondrijden

steeds wisselende maximum snel-

lost van het continu monitoren

ons laten inbouwen.”

GO! 22

RAI vintage

Onzichtbare chauffeur De avonturen met auto en fiets in de moderne kunst zijn uiterst gevarieerd. Makers van zeer uiteenlopende oeuvres hebben zich vroeg of laat over dit onderwerp gebogen, zo valt te lezen in het jubileumboek Voertuigen van de Verbeelding dat in 1992 ter gelegenheid van het honderdjarige bestaan van RAI Vereniging werd uitgebracht. Henri Matisse maakte in 1917 een olieverfschilderij van een door de voorruit van een auto waargenomen landschap. Er is een autostuur, koplampen en een verlaten, met bomen omzoomde weg te zien.

De weg is weergegeven volgens de wetten van het perspectief met een verdwijnpunt in het midden. Dat is verwonderlijk als wordt bedacht dat Matisse toen al heel wat schilderijen had gemaakt waarin het perspectief opvallend afwezig is. Matisse wilde geen ruimte suggereren op de geijkte manier. Hij benadrukte het schilderij juist als een plat vlak waaraan ruimte gegeven moest worden door de intensiteit van kleur en de plaatsing van kleurvlakken ten opzichte van elkaar. Maar nog opvallender is dat op het hier geproduceerde schilderij de chauffeur van de auto onzichtbaar is. Er zijn zelfs geen handen te zien die het stuur bedienen, terwijl de auto zich toch midden op de rijweg bevindt.

Misschien heeft Matisse ooit achter in een auto gezeten die midden op de weg geparkeerd stond in afwezigheid van de chauffeur.

Wellicht kon dat nog in 1917.

uitgesproken

23

In deze rubriek laten we personen aan het woord die betrokken zijn bij of werkzaam in de mobiliteitswereld. Dit keer Gerard Klein Nulent, Managing Director bij Voith Turbo B.V. Wat is uw favoriete vervoermiddel?

Dat is de motorfiets. Momenteel gebruik ik die uitsluitend hobbymatig.

Tegenwoordig rijd ik meestal met een aantal vrienden een leuk tochtje bij mij in de directe omgeving. Maar ik heb de meeste Alpenpassen inmiddels ook vanaf de motor gezien.

Wat vindt u van het mobiliteitsbeleid in Nederland?

De intentie vind ik goed. Het moet groener en dus probeert de overheid dit te stimuleren. Dit komt niet altijd evengoed uit de verf en zeker als we naar de leaseauto’s kijken heeft dit beleid tot impulsbeslissingen geleid. Een (plug-in) hybride geeft niet automatisch minder uitstoot als men op basis van de bijtelling een auto uitkiest. Het gewicht, de grootte, de aandrijflijn, de inzet en vooral de berijder van de auto zelf hebben allemaal invloed. Indien de overheid werkelijk stappen wil zetten ten aanzien van uitstoot zal nul-emissie en een laag energieverbruik (meer) aandacht moeten hebben.

Wat zou u als eerste veranderen als u het voor het zeggen had?

Ik zou de alternatieven voor het vervoer per auto verder stimuleren en verbeteren. De aandacht moet worden gelegd op het totale traject dat een reiziger moet afleggen, dus van deur startpunt tot en met deur eindbestemming. De verwachting is dat we nog meer files zullen ­krijgen en dat nog meer asfalt het fileprobleem niet gaat oplossen. Dan zullen alternatieven als openbaar vervoer en de elektrische fiets aantrekkelijker gemaakt moeten worden, zodat het comfort dat de reiziger ervaart met deze alternatieven minimaal gelijkwaardig is als dat van

Gerard Klein Nulent ‘ Vervoersalternatieven als OV en de e-bike moeten aantrekkelijker worden gemaakt’

de auto.

Vindt u dat het kabinet voldoende aandacht schenkt aan vervoers­ alternatieven, zoals de bus, de fiets of gemotoriseerde tweewielers?

Nee, dat vind ik niet. Goede comfortabele vervoersalternatieven met

Met welke politicus zou u wel eens van gedachten willen wisselen?

voldoende capaciteit zijn belangrijk om meer mensen uit de auto te

Met de Minister van Infrastructuur en Milieu, Melanie Schultz van

krijgen en dan nog zullen er mensen zijn die liever met de auto in de file

Haegen, om te ervaren hoe groot dan wel klein de afstand van de

staan.

­politiek tot de praktijk is.

Zou u zelf bereid zijn tenminste 1 keer per week de auto voor het

Hoe ziet het Nederlandse verkeersbeeld er over tien jaar uit?

werk te laten staan?

Ik verwacht dat we over tien jaar een grote stap richting nul-emissie

In de praktijk doe ik dit al. Ik probeer minimaal 1 keer per week op de

hebben gezet, waarbij het aantal laadpunten, de benodigde laadtijd en

fiets naar het werk te gaan en ik moet zeggen, dat lukt nagenoeg altijd.

de actieradius van een elektrische auto zodanig verbeterd is, dat het

Daarnaast reis ik regelmatig met de trein. Voorwaarde is dan wel dat

merendeel van de leaseauto’s elektrisch is. Het aantal files zal verder

mijn bestemming qua tijd enigszins gelijkwaardig bereikbaar is.

toegenomen zijn, omdat de alternatieven te langzaam groeien.

GO! 24

MARKTANALYsE

Consument loopt warm voor plug-in hybrids

Europese verkopen plug-in hybrids

Binnen het segment van elektrische

57.456 eenheden, zo blijkt uit cijfers

de categorie stekkerau-

Totaal

voertuigen lijkt de plug-in hybrid

van het Britse onderzoeksbureau

to’s in januari van dit jaar

w.v.

(PHEV) bij autokopers vooralsnog

Automotive Industry Data (A.I.D).

nog een aandeel van bijna

Groot-Brittannië 16.068 11.387

de hoogste ogen te scoren. In de

Daarmee is de plug-in hybrid de

52 procent, in juli was dit

Noorwegen

7.140

5.923

2016 2015 57.456 42.538

12.194 4.157

volledige elektrische auto in

nog iets meer dan 46

groeide de Europese verkoop van

­populariteit voorbijgestreefd. Had

procent. De plug-in

Zweden

5.025

1.982

hybrid maakte in deze

België

3.958

1.216

periode

Frankrijk

3.767

2.822

een pre-

Nederland

3.451

11.924

cies omge-

Zwitserland

1.634

1.239

keerde

Spanje

1.004

365

ontwikke-

Italië

878 411

ling door

Finland

669

PHEV’s met ruim 35 procent tot

de volledig elektrische auto binnen

187

en zag het marktaan-

lijke trendbreuk te spreken. De

deel binnen het

vraag naar plug-in hybrids wordt

EV-segment toe­

immers in veel EU-landen voor

nemen van ruim 48

een belangrijk deel bepaald door

procent in januari tot

subsidies. Zodra de subsidiekraan

ongeveer 54 procent

wordt dichtgedraaid, zoals dat eind

in de maand juli.

2015 in ons land het geval was,

­Volgens A.I.D is het

daalt de vraag naar PHEV’s net zo

echter nog te vroeg

snel als hij begon.

om van een duide-

Stekkerauto haalt benzineauto in Bron: CBS/RDW

Gemiddeld jaarkilometrage ­personenauto’s naar brandstofsoort (2015)

Met een elektrische personenauto of een

plug-in hybrids in 2015 volgens het CBS gezamen-

plug-in hybride wordt in Nederland jaarlijks

lijk 1,5 miljard kilometer af. Dat komt neer op 1,4

gemiddeld respectievelijk 16.300 en 17.400

procent van alle met Nederlandse personenauto’s

kilometer afgelegd. Dat is meer dan met een

afgelegde kilometers. Anders gezegd: één op de 75

Totaal 13.000

benzineauto (10.700) of een auto op lpg

kilometer komt voor rekening van de stekkerauto.

w.v.

(15.800). In totaal legden elektrische en

De Tesla Model S is de meest voorkomende

Aardgas 26.400

­volledig elektrische auto in ons land. Begin dit jaar

Diesel 23.000

reden er 4.400 van rond. Van de vijf meest voor-

Plug-in hybride

komende e-cars is de Tesla goed voor de meeste

17.400

Elektrisch 16.300

kilometers, namelijk 94 per dag. Van de meest

LPG 15.800

voorkomende plug-in hybrids rijdt de Volvo V60

Benzine 10.700

met gemiddeld 80 kilometer per dag het meest.

De stekkerauto die het meest voorkomt in ­Nederland is de Mitsubishi Outlander. Die rijdt gemiddeld 70 kilometer per dag.

Bron: A.I.D

eerste 7 maanden van dit jaar

Duitsland

25

Consument blijft merkdealer trouw De merkdealer is en blijft voor Nederlandse automobilisten het eerste aanspreekpunt voor het uitvoeren van reparatie- en onderhoudswerkzaamheden. Toch wint ook de universele garagist aan populariteit. Van het totale wagenpark wordt per saldo 37 procent door merkdealers onderhouden en 36 procent door onafhankelijke garagebedrijven. Een relatief klein deel (8%) kiest voor de fastfitter of laat de auto elders onderhouden of repareren (18%). Wel verschilt de keuze voor het type reparatiebedrijf sterk van de leeftijd deel van 67 procent en ook in de leeftijdsklasse tussen de 4 en 6 jaar heeft 49 procent van de Nederlanders een voorkeur voor de

Bron: Mobiliteit in cijfers Auto’s 2016/2017

van het voertuig. Bij auto’s tot 3 jaar heeft de merkdealer een aan-

Onderhoud- en reparatieadres personenauto’s (2015)

merkdealer. Na 7 jaar is sprake van een kantelpunt. Niet minder dan 44 procent van de Nederlanders brengt zijn of haar auto die

merkdealer onafhankelijk fastfitter anders

tussen de 7 en 10 jaar oud is naar een universele garage, terwijl 30

Alle auto’s

37%

36%

8%

19%

procent de merkdealer trouw blijft. Vanaf de leeftijd van 10 jaar

Auto van de zaak

59%

11%

16%

14%

vinden onderhoud- en reparatiewerkzaamheden in bijna de helft

Privé (1e eigenaar)

65%

18%

6%

11%

van de gevallen (48%) bij een onafhankelijke garagist plaats en geeft

Privé (latere eigenaren)

28%

44%

8%

20%

19 procent de voorkeur aan de merkdealer.

Een laadpaal per vijf auto’s Het aantal laadpalen in Nederland

tal elektrisch aange­

is sinds 2012 ruim vervijfvoudigd

dreven auto’s sneller te

van 3.674 tot 21.482 nu. Dit ­betekent dat er op een park van ruim 95.000 stekkerauto’s, waarvan 83.686 plug-in hybrids, er ongeveer een laadpaal per vijf EV’s beschikbaar is. In de praktijk blijkt het aan-

2016

Tankstations

4.184 4.198 4.199 4.216 4.215

Laadpalen

21.010 14.152 11.860 5.750 3.611

Snellaadpalen

2015

2014

2013

2012

472 363 254 100 63

Bio-ethanol

26

30

30

32

32

CNG (gecomprimeerd Aardgas)

13

12

12

12

11

LNG (vloeibaar Aardgas)

3

4

4

4

1

Waterstof

3

3

3

2

1

groeien dan het aantal publieke- en semi-publieke laadpalen. In

van de elektrificatie van het wagenpark te kunnen voldoen zal het

2014 waren er in

­netwerk van laadpalen de komende

ons land namelijk

jaren nog fors moeten groeien.

12.000 laadpalen beschikbaar voor

Het streefcijfer voor EV’s is voor

in totaal bijna

2020 gesteld op 200.000 en in 2025

44.000 EV’s. Een verhouding van

moeten er ongeveer 1 miljoen bat-

een op vier dus. Om aan de doel-

terij aangedreven auto’s in ons land

stelling van de overheid ten aanzien

rondrijden.

Bron: Mobiliteit in cijfers

11.402 volledige elektrisch en

Aantal tankstations en vulpunten alternatieve brandstoffen

GO! 26

DE Stelling Eric Beers, voorzitter ­Vereniging Elektrische Rijders

Het is teleurstellend dat het kabinet niet ‘doorpakt’

De transitie naar elektrisch, die juist zo goed ging, belandt nu in de onderste la. En dat terwijl Nederland het enige land ter wereld is waar je met één pas alle 25.000 laadpalen kan ­activeren.

Bron: Trouw

Steven van Eijck, algemeen voorzitter RAI Vereniging Als de BPM, de belasting op het aanschaffen van een voertuig, tot nul wordt afgebouwd kan in plaats ­daarvan betalen voor gebruik worden geïntroduceerd.

Mits het autobezit daardoor goedkoper wordt.

Jan Fransen, eigenaar Fransen Technical Services We hebben in Arnhem een elektriciteitsleiding vlak boven ons hoofd, die we nauwelijks gebruiken. Waarom

Bron: FD

gebruiken we de stroom voor de trolleybussen niet voor meer doeleinden, vraag ik me af, bijvoorbeeld voor laadpalen van auto’s. Maar je kunt ook de stads-

Han van der Wal, vlootmanager Qbuzz

verlichting aansluiten op het bovengrondse netwerk.

Drie jaar geleden stonden we nog te juichen bij de

En waarom zou je zonnecollectoren of windmolens niet

nieuwste dieselbus, de Euro 6. Heel schoon vonden

op het bovengrondse net aansluiten?

we die. Nu zijn we al weer een stap verder, met ­bussen zonder uitstoot en veel stiller. Ik weet het

Bron: De Gelderlander

zeker: nog voor 2030 zijn alle ov-bussen met fossiele brandstof verdwenen.

Bron:NRC Next Peter Schwarzenbauer, lid Raad van Bestuur BMW Raymond Mens, EVO

Bart Biebuyck, directeur Fuel Cells

De populariteit van de motorfiets zal

Files zorgen niet alleen voor

and Hydrogen

de komende jaren alleen maar

ergernis, maar ook voor onbe-

Alle fossiele brandstoffen zullen op

­toenemen, als de belangrijkste nadelen

trouwbaarheid in de planning

den duur verdwijnen. Dus ook die-

van het motorrijden verdwijnen. Ons

van bedrijven. Vrachtauto’s

sel. In het ene land sneller dan in

studiemodel, de Vision Next 100, moet

zijn langer onderweg omdat ze

het andere, afhankelijk van het

duidelijk maken dat BMW werkt aan

stilstaan of om moeten rijden,

belastingregime. Het grote plaatje

technologie waardoor motorrijders

en indirect zorgen vertragin-

is dat we transport volledig moeten

nooit meer kunnen verongelukken.

gen voor lege schappen of in

decarboniseren. Dus geen keuze

Een helm of beschermend motorpak is

het ergste geval, het stilleggen

tussen benzine of diesel, maar voor

niet langer nodig. Bovendien maakt

van productielijnen.

een alternatieve aandrijving.

elektrische aandrijving een einde aan

Bron: NOS

Bron: NRC

geluidsoverlast en uitlaatgas.

Bron: BN DeStem

GO!factor

ROEL DE WINTER Door de jaren heen heeft de 2cv in de volksmond veel bijnamen gekregen, zoals een ‘paraplu op vier wielen’, ontworpen om twee boeren met 50 kilo aardappelen te kunnen vervoeren of een vat met 50 liter wijn. Ook doet het verhaal de ronde dat de auto zo comfortabel moest zijn dat eieren in een mand niet zouden mogen breken wanneer het voertuig over een stuk omgeploegd land zou rijden. Verder moest de eend vooral, zuinig, betrouwbaar, goedkoop en eenvoudig te bedienen zijn. Allemaal kwalificaties waaraan een klassieker naar het oordeel Roel de Winter, eigenaar van deze 2cv6 Spécial uit 1985, moest voldoen. De Winter, als Product Specialist werkzaam bij Nederman Nederland, importeur van Josam en Car-O-liner schadeapparatuur, kocht de wagen zo’n 7 jaar geleden na een vakantie in Frankrijk. “Als een verstoten weeskind stond dit eendje bij terugkomst in Nederland letterlijk langs de kant van de weg op ons te wachten. De vonk sloeg direct over. En zeker ook bij mijn vrouw, want na haar rijexamen was de eend destijds haar eerste auto. Het leuke van een 2cv vind ik de simpele techniek. In een zaterdagmiddag ligt hij helemaal uit elkaar. Alle reparatie en onderhoud kan ik dus met veel plezier zelf doen. Vijf jaar geleden was het tijd voor een volledige restauratie en nu staat hij – of moet ik zij zeggen? - te pronken op de oprit. Tijdens het rijden met een eend komt, alle moderne techniek ten spijt, het echte gevoel en de charme van autorijden weer terug. Een eend voert je automatisch terug naar de basis.

Geluk is wel degelijk te koop en hoeft niet veel te kosten. Gewoon het dakje open en karren maar...”

27

28

Menno grootjans

Op de fiets naar de Efteling Het wordt steeds drukker. Dat horen we steeds vaker.

nu rijd je zo met je leasewagen op zondag naar een

Niet alleen de A2, A4, A59, noem maar een getal, staan

‘vreemde’ stad om met Facebook-vrienden te gaan fietsen.

vaker vol, ook op kleinere wegen en fietsroutes is het

Elke week wordt er wel ergens een nieuwe fietsenwinkel

soms dringen. En daar ontkom je op de fiets ook al niet

geopend, gaat er een nieuw fietsinitiatief online, verschijnen

aan. Want hoewel steeds meer mensen op vreemde

er ‘fiets goede doelen pagina’s’ op Facebook en worden er

­tijden werken, zeg maar buiten 9 tot 5, is het op de

groepsappjes de ether in geholpen. En dat willen de meesten

gebruikelijke tijden nog altijd druk. Vakantiespreiding?

van ons toch ook heel graag volgen. Op de fiets zelf?

Reizen buiten de spits? Altijd mensen om je heen. Daar

Strava, Garmin met geluidjes, oortjes in met ‘you can do it’

dienen we als fietsende mens mee om te gaan. De drukte

of ‘the eye of the tiger’, Twitter, een constante aanvoer van

wordt veroorzaakt door voornamelijk de economie.

informatie. En dan moet je ook nog sturen, remmen,

Je denkt toch niet dat al die mensen zich in de buurt van

­schakelen. En trappen. En natuurlijk selfies nemen.

Waalwijk zouden begeven als de Efteling daar niet zou

zijn? En door ‘de economie’ kunnen we ook fietsen.

Is er een oplossing? Minder druk gaat het niet worden.

We verdienen geld en geven dat uit. Er worden elk jaar

We moeten er mee om gaan. Nee, ‘ik vertrek’ is geen optie.

duizenden ‘vrijetijds’ fietsen verkocht. Racefietsen,

Niet fietsen is helemaal geen optie. Tel je zegeningen, wees

mountainbikes, hybrides. Allemaal prima voor de

blij met alles wat ons land aan fietspaden en pakweg vaste

gezondheid en de conditie. Lekker, een rondje fietsen.

mountainbike routes realiseert. Doe verder – heel modern-

Wind in het haar, doortrappen, samen met anderen of

aan time management, kies je eigen moment om te fietsen

alleen. En soms mag, of moet, het steeds sneller.

en ja, ga soms een keer offline. Nee, niet per se achter het

­Waaiertje op de dijk, wiel aan wiel door het bos, noem

stuur in de auto. Wel op de fiets. Natuurlijk, je komt

maar op. Net echt. Je ervaart een fijn soort vrijheid.

‘gewone’ fietsers, scholieren, e bikers tegen. Maar fiets daar

En daar heb je alleen maar een fiets voor nodig.

dan maar gewoon omheen. En ja, je kunt ook op de fiets

Heerlijk toch?

naar de Efteling. Dat kan dwars door de Drunense Duinen.

Daar hoef je de A 59 niet eens voor op.

Maar het is niet alleen druk, we zijn zelf ook druk. Druk met fietsen maar ook met alles er omheen. Op de fiets

Menno Grootjans is jurylid Fiets van het Jaar verkiezing

maak je je druk over ‘gewone’ fietsers op het fietspad,

en redacteur Fiets

scholieren, e-bikers. En maar mopperen over losliggende tegels of vreemde kruisingen. Ja, er kan van alles beter.

En maar naar anderen wijzen. Altijd die automobilisten!

Wat ‘wij’ als fietsers niet moeten vergeten dat ‘wij’ daar ook aan meedoen. Vroeger sprak je gewoon bij de kerk af,

Haagse wandelgangEN geweg

Hoe noem je een project of werkgroep? Die vraag stellen velen zich met enige regelmaat, zegt Cees Boutens, ­manager Externe Betrekkingen van RAI Vereniging.

29

Wat men in een project met de naam ‘milieuzones’ bijna zou vergeten is, beklemtoont Boutens, dat een milieuzone een instrument is om een hoger doel te bereiken. “Het hogere doel is schone lucht. Geredeneerd vanuit dat hogere doel komen meer instrumenten en acties in beeld dan

Meestal komt er volgens hem dan een naam uit die niet al te inspirerend

alleen milieuzones. Soms zal blijken dat een milieuzone zelfs niet het

is. Of nog erger, het wordt zo’n lange naam dat we er maar een afkorting

meest effectieve middel is in termen van kosten en baten. Maar ja, dat is

van maken. Vaak ontstaat gaandeweg de werkzaamheden een gevoel van

lastig om vast te stellen binnen een project dat de naam draagt van het

ongemak omdat de naam van de groep of het pro-

instrument milieuzone. Wie bedenkt nu, binnen

ject niet meer de lading dekt. Of de naam zorgt voor een soort van tunnelvisie waarbij al het nadenken en handelen nog maar één uitkomst kan hebben.

Zij die dit afdoen als gezeur hebben ongelijk vindt hij. “Ik ben er zeker van dat de uitkomst van een project of een werkgroep met de verkeerd gekozen

een project dat milieuzone heet, een actie als

‘ Vaak dekt de naam van een project niet de lading’

naam ook regelmatig de verkeerde uitkomst heeft.”

betere controle op de schadelijke uitstoot bij de APK?” Er zijn, vervolgt hij, overigens ook voorbeelden uit andere sectoren waar de naamgeving aanvoelde als een te krappe jas. “Zo kwamen de ­banken er een aantal jaren geleden achter dat als je

Als voorbeeld op het niveau van de nationale overheid wijst hij op een

medewerkers hypotheek­adviseur noemt ze alleen hypotheken verkopen

project met een stuurgroep waarvan de naam luidt ‘milieuzones’.

aan klanten. Pas toen banken door hadden dat niemand een hypotheek

­“Iedereen begrijpt dat daar druk wordt gesproken over het hoe en wat

wil, maar dat klanten willen wonen, gingen ze veel meer andere pro­

van milieuzones. Belangrijk onderwerp op de agenda is natuurlijk de

ducten dan hypotheken verkopen.” Zijn boodschap luidt dan ook: denk

vraag of er een landelijke norm moet komen voor het instellen van

goed na over de naam die je aan je activiteit geeft. “Dat is overigens ook

­milieuzones. Op zich is het goed om daar over na te denken, want ooit

een idee voor de namen van de ministeries in het nieuwe Kabinet.

vreesden we een lappendeken en we kunnen nu rustig vaststellen dat die

Het Ministerie van Vrede in plaats van Defensie en het Ministerie van

lappendeken er inmiddels is gekomen.”

­Mobiliteit in plaats van Infra­structuur om maar wat te noemen.”

GO! 30

EYE CATCHER lageweg

Kopstukken mobiliteitsindustrie in nieuw Hoofdbestuur RAI Vereniging RAI Vereniging heeft tijdens de Algemene Ledenvergadering haar nieuwe Hoofdbestuur gepresenteerd.

Dit bestaat uit diverse kopstukken uit de mobiliteitsindustrie. Bestuurders die met hun invloed en autoriteit waken over de gezamenlijke belangen van de mobiliteitsindustrie en namens RAI Vereniging meedenken en ­bouwen aan ons toekomstig ­mobiliteitssysteem. Het nieuwe Hoofdbestuur maakt deel uit van de gewijzigde organisatiestructuur van RAI Vereniging.

De mobiliteitsmarkt is de afgelo-

(Directeur NXP Nederland), Eric

pen jaren in hoog tempo veran-

Louwman (President Louwman

derd. Thema’s als big data, betalen

Group), Janus Smalbraak (CEO

naar gebruik, verkeersveiligheid,

PON ­Holdings), Ron Snoeks

bereikbaarheid en duurzaamheid

(CEO Snoeks Group) en Paul

domineren het debat. Om onze

Zekhuis (CEO AutoBinck).

maatschappelijke rol en invloed op het gebied van mobiliteit te

Dichter bij de leden

behouden en te versterken,

Niet alleen de mobiliteitswereld

­moeten wij als RAI Vereniging in

verandert. De activiteiten van de

deze veranderingen meegaan en

leden van RAI Vereniging zijn

positie innemen, licht algemeen

steeds meer verlegd en nieuwe

voorzitter Steven van Eijck toe.

leden zijn aangesloten. Zo is het

“Dat v ­ ereist een eigen geluid en

aantal leden het afgelopen jaar

externe vertegenwoordiging,

sectie haar eigen belangen

visie. Daarvoor is het van belang

gegroeid met circa 200 naar een

ook de interne s­tructuur aan­

­optimaal kan behartigen, is een

om een onafhankelijk bestuur te

totaal van 700. Hierdoor is het

gepakt. Alle leden zijn nu onder-

sectiebestuur aangesteld met een

hebben met gezaghebbende auto-

draagvlak van RAI Vereniging als

gebracht in 9 homogene s­ ecties,

eigen activiteitenkalender. Hier-

riteiten uit de mobiliteitsindu-

spreekbuis van de mobiliteits­

direct onder de paraplu van

door staat de organisatie dichter

strie die kunnen meebeslissen en

industrie verder gegroeid.

RAI Vereniging.

bij de leden en kunnen de secties

het verschil maken.” Het Hoofd-

Om als organisatie beter aan te

De secties vormen een afspiege-

slagvaardiger, met meer auto­

bestuur bestaat naast voorzitter

sluiten op de behoefte en activi-

ling van het diverse ledenbestand.

nomie en een ­grotere financiële

Van Eijck uit Maurice Geraets

teiten van de leden is naast de

Om ervoor te zorgen dat iedere

transparantie opereren.

Vélo-City 2017

De nieuwe Hoofdbestuursleden, van links naar rechts: Paul Zekhuis, Maurice Geraets, Eric Louwman, Janus Smalbraak en Ron Snoeks.

Mobiliteitskalender 2017 Captains Dinner

RAI Equipment Platform

11 januari

12 januari

Uitreiking Automotive ­I nnovation Award

Receptie en diner voor de leden

RAI Vereniging, Amsterdam

13 februari

Europese conferentie ter promotie

Tweejaarlijkse prijs voor de meest

van fietsen als dagelijks traansport-

baanbrekende innovatie in mobiliteit

middel

Locatie nog niet bekend

Arnhem

van het RAI Industry Platform Industrieele Groote Club, Amsterdam

Nieuwjaarsreceptie RAI Vereniging 12 januari Café Amsterdam, RAI Amsterdam

12 t/m 16 juni

@raivereniging

31

Tweets RAI Vereniging

22 november

Overheid investeert 90 miljoen euro in slimme ­verkeersoplossingen 22 november

Motor steeds populairder in drukker wordende stad

29 oktober

Steven van Eijck: “Kilometerbeprijzing billijk én effectief” 28 oktober

Prognose BOVAG en RAI Vereniging: 415.000 personenauto’s in 2017

8 november

Verkoop motorfietsen naar hoogste niveau sinds 2009 7 november

Dijkstra investeert 40 miljoen in meer fietsenstallingen op stations 7 november

ACM-toezicht op kosten rijklaar maken effectief sinds 1 november

28 oktober

Intentieverklaring voor meer truck platooning ­getekend tijdens klimaattop 2016-10-31 27 oktober

Platform Duurzame Biobrandstoffen opgericht.

Een kansrijk pad voor zwaar wegtransport.

ReinigingsDemodagen

EQUIPAUTO

Busworld

Solutrans

14 en 15 juni

17 t/m 21 oktober

20 t/m 25 oktober

21 t/m 25 november

Tweejaarlijkse vakbeurs voor de

Internationaal vakevenement voor

Internationale bus en coach

Internationale tentoonstelling voor

afval- en reinigingsbranche

aftersales professionals en diensten

­tentoonstelling

wegtransportmiddelen

RDW Testcentrum, Lelystad

Parijs

Kortrijk Xpo, België

Eurexpo, Lyon

GO!ROUND

ke ledendag nd de gezamenlij vo r be m ve no Op 30 orafgegaan ts. Deze werd vo aa pl ng gi ni re Ve de nieuwe van RAI gadering waarbij er nv de Le e en m van de Alge n nieuw hoofd­ vastgesteld en ee en rd we n te tu ta ­s nigingsdag werd zen. De RAI Vere ko ge rd we r uu best van gast­ inspirerend betoog n ee or do n te n tips over afgeslo al. Zij gaf tal va Ga n va ie ar m ne emens, de spreker An de tijden. Paul Ri en er nd ra ve in ‘ondernemen e uit dat de RAI I Amsterdam, legd RA n va O CE we nieu erdam verbindt, object. RAI Amst n ee n da is r ee acten. veel m arde toe aan cont wa t eg vo en t er facilite