JAARGANG 6 – DECEMBER 2016 – NR 5
! O G 5 # Y T I L I B O M Vereniging I A R e in z a Mag
THEMA: VERKIEZINGSONDERWERPEN RAI VERENIGING
NEXT URBAN MOBILITY • AMBER ONE POTENTIE LZV’S ONBENUT • SMART MOBILITY • ONZICHTBARE CHAUFFEUR
GO! 2
INhoud ------------------THEMA: GS VERKIEZIN PEN R E ONDERW IGING RAI VEREN-------------------
RAI SOCIETY Een groep van 18 leden nam deel aan de eerste RAI Vereniging Wielertocht.
PAGINA 18
ECO-TRENDS De DAF XF 460 FT Super Space Cab is bekroond met de prestigieuze titel ‘Master Truck of the Year 2016’.
PAGINA 21
UITGESPROKEN Gerard Klein Nulent, Managing Director bij Voith Turbo geeft zijn
6
mobiliteitsvisie.
GEEN BPM OP VEILIGHEIDSVOORZIENINGEN In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 is veiligheid één van de hoofdthema’s van RAI Vereniging. De afgelopen 20 jaar is het aantal
PAGINA 23
verkeersdoden in ons land gehalveerd van 1.251 tot 621 vorig jaar. Mede dankzij de toegenomen actieve en passieve veiligheidsvoorzieningen in
MARKTANALYSE
auto’s. Maar wat kan er op dat gebied nog beter? En doet de overheid zelf
Het aantal laadpalen in Nederland
wel genoeg? Huub Dubbelman van Mercedes-Benz Nederland vindt dat de
is sinds 2012 ruim vervijfvoudigd
overheid een verkeerd signaal afgeeft door in de komende wetgeving BPM
van 3.674 tot 21.482 nu.
te heffen op veiligheidsverhogende componenten die het aantal verkeers-
PAGINA 25
ongevallen en dus de maatschappelijke lasten aantoonbaar verminderen.
10
GO!FACTOR Roel de Winter, Product Specialist bij Nederman Nederland, met zijn 2cv6 Spécial uit 1985.
PAGINA 27
MET VIER WIELEN DE STAD IN IS VAAK TWEE TE VEEL Wat moet er gebeuren om een toekomstbestendige stad te realiseren die bereikbaar, gezond en voor mobilisten veilig is en blijft? Een veelbelovend initiatief dat onlangs onder de verantwoordelijkheid van Pon van start is gegaan is Next Urban Mobility, dat als niet merkgebonden organisatie, gemeenten wil ondersteunen met het implementeren van integrale mobiliteitsoplossingen. Want, zegt Raymond Gense, die aan het roer staat van Next Urban Mobility: ‘met vier wielen de stad in is vaak twee wielen te veel.’
COLOFON GO!Mobility is een uitgave van RAI Vereniging, postbus 74800, 1070 DM Amsterdam, telefoon (020) 504 49 49, www.raivereniging.nl.
Productie Markant Media
GO!Mobility verschijnt 5 keer per jaar en is o.a. bestemd voor politici, overheidsinstanties, de media en leden van RAI Vereniging. Verspreiding vindt plaats op basis van controlled circulation.
Redactieraad Cees Boutens, Jeroen van de Braak, Ilse Bartels, Mark van Dansik, Floris Liebrand
Redactie Menno Timmer, hoofdredacteur
Redactieadres GO!Mobility Markant Media Noordereinde 291 1243 JX ’s-Graveland E-mail: markantmedia@kpnmail.nl www.markant-media.com Tel. 06-551 35 559 of 035-69 19 061
Dit magazine is gedrukt op duurzaam papier.
GO!Mobility is ook als digitaal magazine te lezen op www.raivereniging.nl
© 2016 RAI Vereniging – alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere wijze, in elke vorm, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Medewerkers Sjoerd van der Linden Ontwerp: PWAD Amsterdam Vormgeving: MB voorheen VMTB Fotografie: Ton van Til, Johan Peter van der Stouwe, Louis Blom Illustraties: Onno Kortland Druk: W.C. den Ouden ISSN: 2212-8182
DR. STEVEN VAN EIJCK
3
Brede alliantie lanceert integraal mobiliteitsplan Over minder dan drie maanden kan Nederland weer naar de stembus om een nieuw kabinet te kiezen. Wat betekent dit concreet voor RAI Vereniging en in hoeverre biedt dit kansen om vooruitlopend op de nieuwe politieke constellatie voor te sorteren, het voortouw te nemen en belangrijke mobiliteitsvraagstukken te agenderen? Laat ik eerst vaststellen dat er andere politieke tijden zijn aangebroken waarbij sprake is van drie ‘schuivende panelen’. Ik bedoel daarmee dat de overheid minder geld te besteden heeft en beschikt over een kleiner politiek mandaat. De overheid treedt dus terug en decentraliseert. Tegelijkertijd vervult het bedrijfsleven – de tweede schuivende pijler - een veel grotere maatschappelijke rol. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO), Corporate Social Responsibility (CSR) zijn vanzelfsprekende begrippen. Bedrijven die zich niet bekommeren om het milieu of niet energiebesparend bezig zijn kunnen hun deuren net zo goed sluiten. Ten derde is het maatschappelijk middenveld sterk in opkomst. De rol van gemeenten groeit, evenals die van bijvoorbeeld goede doelen. Die zijn niet langer uitsluitend bezig met ‘geefgeld’, maar steeds vaker met ‘impact investment’. Het is een ontwikkeling die zich na de verkiezingen, als het politieke speelveld verandert van 2 naar minimaal 4 tot 5 politieke partijen, versterkt zal voortzetten. Er zal water bij de wijn moeten en er zullen onver mijdelijk vergaande compromissen moeten worden gesloten. Een politicus die straks de verkiezingen ingaat kan de kiezer één ding met zekerheid zeggen, namelijk: ‘wat ik nu beloof, doe ik in ieder geval niet’. Dit betekent dat het belang vanuit de maatschappij groter wordt. Het huidige kabinet heeft hier al op voorgesorteerd door veel zaken te decentraliseren naar gemeentelijk niveau. Die zijn op hun beurt op zoek naar meer autonomie en meer autonome belastingmiddelen. Denk aan de eigen woning en de auto. Verder is de overheid overgegaan tot het sluiten van
akkoorden. Er is een SER Energieakkoord, een Bouwakkoord en zelf hebben we, samen met ANWB, BOVAG, VNA en Natuur & Milieu en staatssecretaris Wiebes van Financiën het geslaagde Fiscale Mobili teitsakkoord gesloten. Het regent vanuit de samenleving dus akkoorden. Die schuivende panelen, de focus op akkoorden én de nieuwe politieke werkelijkheid vormen hét recept voor een ijzersterke positie van RAI Vereniging om tezamen met onze andere collega’s in de mobiliteit de handen ineen te slaan en na te denken over hoofd thema’s die in deze editie centraal staan: bereikbaarheid, verkeers veiligheid, stedelijke mobiliteit en smart mobility. Dit heeft geresulteerd in een mobiliteitsalliantie waarin Roger van Boxtel namens NS het openbaar vervoer vertegenwoordigt, Frits van Bruggen van ANWB de consument, Arthur van Dijk van TLN het goederenvervoer en ondergetekende namens RAI Vereniging de mobiliteitsindustrie en ondernemingen die daarin actief zijn. KNV, Transdev en HTM zijn vervolgens ook aangehaakt. Met als resultaat dat er een integrale ‘Visie op Mobiliteit’ is ontwikkeld die perfect aansluit op de hoofdthema’s van RAI Vereniging. De exacte inhoud van dit plan, dat als startpunt voor het nieuwe kabinet kan dienen, treft u in het middenkatern van deze editie aan. Persoonlijk vind ik het geweldig om met deze drie partners op zo’n constructieve en inspirerende wijze te hebben kunnen samenwerken en de lead te kunnen nemen op deze mobiliteitsthema’s zonder dat sprake was van tegengestelde belangen. De eerstvolgende stap is om een nog breder draagvlak voor onze plannen te creëren bij andere partijen. Zoals VNONCW, dat zojuist onder de titel ‘NL Next Level’ een nieuw perspectief voor Nederland heeft geschetst, waar onderwerpen als smart mobility en smart city’s deel van uitmaken. En we hopen natuurlijk dat organisaties als BOVAG, Natuur & Milieu en EVO zich eveneens bij ons mobiliteitsplan aansluiten.
‘Er is sprake van drie schuivende panelen’
Dr. Steven van Eijck, algemeen voorzitter RAI Vereniging
GO! 4
BRANCHE NIEUWS
Sparta telt af naar 100 jaar innovatie In januari 2017 bestaat Sparta honderd jaar. Een periode waarin het i nnoverend vermogen een belangrijke kracht is gebleken. Naast introducties als de moederfiets en de transportfiets, vervulde de onderneming een voortrekkersrol bij de komst van de fiets met hulpmotor. Dankzij aandacht voor techniek groeide Sparta uit tot de grootste motorfabrikant van Nederland. En door techniek met fietsen te combineren ontstonden iconische producten als de SpartaMet en de Sparta Pharos, de eerste e-bike van Nederland. Al snel werd die opgevolgd door de Sparta ION die een definitieve doorbraak van de elektrische fiets betekende. Uiteraard staat de onder neming stil bij de behaalde historische mijlpaal, maar zegt vooral liever vooruit te kijken
Volgend jaar zullen ongeveer 10.000 Sparta e-bikes, uitgerust met het M8i systeem, ‘connected’ zijn.
naar de volgende honderd jaar. Want, zo stelt Sparta, “dankzij
te presenteren, een innovatie die in 2015
ring van de fietsveiligheid. Te denken valt
de introductie van nieuwe technieken
werd bekroond met de Fiets Innovatie
bijvoorbeeld aan het voorkomen van dode-
ontstaan verrassende mogelijkheden. Dat
Award. Naar verwachting zullen volgend jaar
hoekongevallen doordat fietsers andere weg-
bewees het bedrijf onder andere door, in
al 10.000 sparta e-bikes connected zijn. En
gebruikers kunnen laten weten waar zij zich
samenwerking met AXA, de connected bike
dit biedt tal van mogelijkheden ter verbete-
bevinden.
Floris Liebrand nieuwe woordvoerder RAI Vereniging Per 1 november is Floris Liebrand gestart als woordvoerder en communicatieadviseur van RAI Vereniging.
Liebrand (36) begon zijn loopbaan als politiek assistent bij de VVD in de Tweede Kamer en was aansluitend actief in verschillende communicatie en public affairs functies in de wereld van
De afgelopen drie jaar werkte Liebrand onder
transport en logistiek. Zo werkte hij als woord-
meer als consultant public affairs en communica-
voerder bij Koninklijk Nederlands Vervoer
tie bij Burson-Marsteller. In deze functie
(KNV) en later bij Transport en Logistiek
adviseerde hij diverse klanten in de mobiliteit.
Nederland (TLN).
5
Prognose: 415.000 personenauto’s in 2017 RAI Vereniging verwacht dat het aantal nieuw verkochte personenauto’s volgend jaar uitkomt op 415.000 eenheden.
kiezen tussen alle merken en modellen. Alleen voor volledig elektrische auto’s blijft er een verlaagd tarief van 4 procent bijtelling. Voor een nieuw kabinet ligt nog wel de opdracht om de bpm
Ondanks de positieve berichten
verder af te bouwen omdat deze
die het kabinet tijdens Prinsjes-
nog altijd erg marktverstorend
dag naar buiten bracht over de
werkt en auto’s onnodig duur
aantrekkende Nederlandse eco-
maakt.”
nomie, verwacht RAI Vereniging
Voor 2016 gaat RAI Vereniging
dat de markt voor nieuwe perso-
er van uit dat de eerder door hen
nenauto’s volgend jaar maar licht
afgegeven prognose van 400.000
zal verbeteren.
nieuwe personenauto’s niet
Er komt ruimte voor een gezondere automarkt.
gehaald zal worden. Waarschijn-
Volgens algemeen voorzitter Steven van Eijck van RAI Vereni-
sterk fiscaal gestuurd beleid in de
een gezondere markt. “Zakelijke
lijk stopt de teller dit jaar op circa
ging komt er in 2017, na jaren van
zakelijke automarkt, ruimte voor
rijders zullen weer meer gaan
380.000 stuks.
E-bike stuwt omzet fietsbranche naar record De omzet uit nieuwe fietsen bedroeg vorig jaar 899 miljoen euro. Ruim de helft hiervan kwam voor rekening van de e-bike (57%).In totaal werden het afgelopen jaar 983.000 nieuwe fietsen verkocht. In 2014 waren dat er 1.051.000. De verkoop van e-bikes groeide echter met 24 procent tot 276.000 eenheden.
zaam en gezond. Niet alleen de verkoop van
nieuwe en snelle speed pedelecs en/of speed-
e-bikes bereikte een record. Met 1.058 euro lag
bikes hun weg naar de consument weten te
het gemiddelde aanschafbedrag voor een
vinden. Halverwege dit jaar stonden in
nieuwe fiets bij de vakhandel in 2015 voor het
Nederland ruim 8.000 van deze fietsen
eerst boven de 1.000 euro. Dit bedrag wordt
geregistreerd. Een groei van 30 procent ten
mede beïnvloed door de populariteit van de
opzichte van eind 2015 toen het park nog uit
e-bikes, waarvan sinds enkele jaren ook de
6.185 fietsen bestond.
Dit blijkt uit de nieuwe uitgave Mobiliteit in Cijfers Tweewielers 2016-2017 van RAI Vereniging en BOVAG. De e-bike dankt haar populariteit doordat fietsen voor een grotere groep gebruikers toegankelijk wordt. Niet alleen kunnen ouderen en mensen met een fysieke beperking langer blijven fietsen. Ook voor jongeren en forensen die een grote afstand moeten afleggen naar school of werk is de e-bike een aantrekkelijk alternatief. Met de groeiende bereikbaarheidsproblemen zoeken reizigers vaker naar alternatieven om files te mijden. De e-bike draagt bij aan (stedelijke) bereikbaarheid, is duur-
Bijna 6 van de 10 verkocht fietsen is een e-bike.
GO! 6
Huub Dubbelman, Mercedes-Benz Nederland:
‘ Autokopers zouden geen BPM moeten betalen op veiligheidsvoorzieningen’ In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 is veiligheid één van de hoofdthema’s van RAI Vereniging. De afge lopen 20 jaar is het aantal verkeersdoden in ons land gehalveerd van 1.251 tot 621 vorig jaar. Mede dankzij de toegenomen actieve en passieve veiligheidsvoorzieningen in auto’s. Maar wat kan er op dat gebied nog beter? En doet de overheid zelf wel genoeg? Huub Dubbelman, manager Corporate Com-
Aanjagers veiligheidssystemen
munications bij Mercedes-Benz Nederland
Volgens Dubbelman is het aantal veiligheids-
vindt dat de overheid een verkeerd signaal
bevorderende voorzieningen in auto’s de afge-
afgeeft door in de komende wetgeving BPM te
lopen jaren exponentieel toegenomen. Dat
heffen op veiligheidsverhogende componen-
geldt, zegt hij, voor nagenoeg alle automerken.
ten die het aantal verkeersongevallen en dus
Maar het zijn, benadrukt hij, vooral de pre-
de maatschappelijke lasten aantoonbaar ver-
mium merken die als aanjager fungeren.
minderen. Gecombineerd met de voor vele
“Die investeren daar enorme bedragen in en
auto’s geldende hogere bijtelling (15 naar 22 %)
beschikken tevens over klanten die bereid zijn
helpt de hogere BPM niet mee aan een spoe-
voor veiligheid extra te betalen. Dat percen-
dige introductie van dit soort systemen.
tage ligt bij Mercedes-Benz bovengemiddeld
Bovendien zou diezelfde overheid aan de slag
hoog.”
moeten gaan met het ontwikkelen van wet
Het is evident dat de kooiconstructie – Daim-
geving die de communicatie tussen auto’s
ler presenteerde het allereerste prototype al in
(Car-to-X) en daarmee de verkeersveiligheid
1951 – een aanzienlijke stap vooruit was. Na de
bevordert.
invoering van de gordelplicht, ABS, airbags
7 etc. daalde het aantal verkeersslachtoffers progressief. Toch staan de effecten van ABS en airbags in de schaduw bij die van ESP (Electronic Stability Control), zegt Dubbelman. “ESP helpt bestuurders namelijk veel beter
‘De politiek zou meer oog moeten hebben voor verduurzaming van het wagenpark’ om de auto onder controle te houden. Verzekeraars kwamen er snel achter dat auto’s die hiermee waren uitgerust voor een lagere schadelast zorgden. Mercedes introduceerde ESP in 1995 in de S-klasse en kort daarna in de andere modellen.”
Zelfdenkende auto Inmiddels is het aantal rijondersteunende systemen in de hogere autosegmenten nagenoeg onbeperkt. Afhankelijk van het optiepakket heeft de koper van bijvoorbeeld de nieuwe E-klasse de mogelijkheid om te kiezen voor Drive Pilot (de auto kan zelfstandig inhalen), een actieve remassistent, een uitwijkassistent, een dodehoekassistent of de afstands pilot DISTRONIC. De discussie over de volledig autonoom rijdende auto en de daarbij behorende wettelijke en juridische kaders mag dan nog in volle gang zijn, de ‘zelfdenkende’ auto is er in feite al. Dubbelman: “de nieuwe E-klasse anticipeert op een (zijwaartse) botsing door de bestuurders- of passagiersstoel automatisch in zijdelingse richting te laten verplaatsen om zo de impact van het ongeval te verminderen. Voorafgaand heeft de auto dan al de ramen dichtgedaan, de stoelen in een bepaalde positie gebracht en de gordels aangetrokken. Verder zorgen ‘intelligente airbags’ er voor dat de auto op basis van de zwaarte van de impact berekent hoe snel de
GO! 8 airbag wordt opgeblazen om letsel(schade) aan de inzittende(n) tot een
men in de lagere segmenten minder geavanceerd zullen zijn. Want hoe
minimum te beperken.”
gevoeliger en verfijnder de sensortechniek en de elektronica, des te hoger het prijskaartje. Vandaar ons pleidooi om de invoering van dit
Geldkwestie
soort veiligheid verhogende systemen te versnellen door kopers hier
De snelheid waarmee dit soort voorzieningen op grote schaal doorsij-
geen extra luxebelasting in de vorm van BPM over te laten betalen.”
pelen naar de volumemerken is naar de mening van Dubbelman vooral
Dubbelman vindt verder dat de politiek, naast het thema veiligheid,
een geldkwestie. “Door de complexiteit kun je dit soort systemen uit-
best wat meer oog zou mogen hebben voor een verduurzaming van het
sluitend af-fabriek inbouwen. En dit heeft natuurlijk een direct gevolg
wagenpark. “Als gevolg van de hoge kosten van het autorijden is dat in
voor de aanschafprijs van een auto. Niet iedereen is bereid om hier veel
ons land aan het verouderen. Dat staat haaks op het streven naar
geld voor uit te trekken. Ik verwacht trouwens dat de veiligheidssyste-
schoon, zuinig, veilig en duurzaam. Al ver voor de wettelijke invoering waren onze producten gecertificeerd en voor 95 procent recyclebaar”
Utopie In welke mate kan het aantal verkeersslachtoffers nog dalen en is het streven naar nul verkeersdoden in 2020, een doelstelling die bijvoorbeeld Volvo zichzelf heeft opgelegd, eigenlijk wel realistisch? Dubbelman denkt dat dit een utopie is. Alles wat beweegt brengt immers, licht hij toe, een zekere vorm van gevaar met zich mee. “Je kunt hooguit trachten de gevolgen tot een minimum te beperken. Daar komt bij dat de verkeers intensiteit, vergeleken met pakweg 10 tot 20 jaar geleden, enorm is toegenomen.” Zelfs autonoom rijden biedt daarvoor geen soelaas, vanwege de hoge gemiddelde leeftijd van het Nederlandse wagenpark is dat voorlopig nog niet vervangen. “In de visie van
‘Verzekeraars kwamen er snel achter dat ESP voor een lagere schadelast zorgde’ Daimler blijft de bestuurder overigens te allen tijde verantwoordelijk, al bouwen we nog zoveel rij ondersteunende systemen in.”
Car-to-X De ontwikkeling naar voertuigen die groten-
9
Evert-Jeen van der Meer (Aon):
‘ Rijondersteuningssystemen kunnen ongevallen en mobiliteitskosten aanzienlijk verlagen’ “Werkgevers kunnen door voor auto’s met 5 sterren EuroNCAP te kiezen hun (auto)mobiliteitsbeleid snel veiliger maken”, stelt Evert-Jeen van der Meer, Industry Director Automotive bij risicoadviseur en verzekeringsmakelaar Aon Nederland. Hij verbaast zich er nog steeds over dat er zo weinig veiligheidsbesef is bij werkgevers en zakelijke rijders als het gaat om het samenstellen van een auto. En dat is eigenlijk vreemd, vindt hij, want de keuze is voor minimaal drie jaar en soms meer dan 150.000 kilometer. “Fraaie 20 inch velgen zijn leuk maar een plotselinge noodstop door een goed afgestelde Adaptive Cruise Control (ACC) in combinatie met Advanced Emerging Braking System (AEBS) omdat je even bent afgeleid, is zoveel meer waard.” Aon doet al vele jaren actief onderzoek naar de verzekerbaarheid van de zelfrijdende auto en was initiatiefnemer van de Nationale Platoontest op 16 maart jl. met semi autonome auto’s op de A2. Doel van deze test was om de zakelijke rijder zelf de rijondersteuningsfuncties op de openbare weg te laten ervaren na een uitgebreide uitleg door gediplomeerde instructeurs. Door het rijden in verschillende auto’s met veiligheidsaccessoires
heeft Van der Meer inmiddels ervaren dat de auto steeds meer primaire rijfuncties kan overnemen. “Een goed voorbeeld is de autorit met mijn familie van Den Haag naar Disneyland Parijs. Door gebruik te maken van Keep Your Lane Assist, Blind Spot en ACC, verliep de reis veilig en comfortabel en na twee korte stops kwam ook ik veel relaxter aan.” Minder aanrijdingsschades Aanvankelijk waren de autojournalisten volgens Van der Meer sceptisch over de opzet van de Nationale Platoontest, maar in hun eigen autoreviews die daarna volgden werd steeds meer aandacht besteed aan de geteste veiligheidssoftware. Aon, met een fors eigen wagenpark, vervult een voortrekkersrol en wil vanaf volgend jaar het voor de eigen werknemers aantrek-
kelijk maken om comfort- en veiligheidspakketten te kiezen in plaats van optische accessoires. “Een ongevallenanalyse van de afgelopen drie jaar bij een internationale klant van Aon maakte al snel duidelijk dat de mobiliteitskosten fors omlaag kunnen door auto’s te voorzien van minimaal Blind Spot en parkeersensoren in combinatie met een camera. Ook het AEBS dat bij de meeste automerken al is te verkrijgen, zorgt volgens een Amerikaans onderzoek al voor 38 procent minder aanrijdingschaden.” Betere verkeersdoorstroming Van der Meer vindt het verder van belang dat de 1,1 miljoen zakelijke rijders nu al ervaring opdoen met o.a. het rijden met behulp van ACC. “Natuurlijk blijft de bestuurder nog steeds in ‘de loop’, maar rijden met behulp van ACC zorgt voor meer
doorstroming en een rustiger verkeersbeeld. Het filerijden met rijondersteuning zoals File Assist in combinatie met ACC geeft niet meer het gevaarlijke harmonica effect maar zorgt voor een veilige afstand tot elkaar en geeft de bestuurder de tijd om voorbij de file te kijken.” Het Ministerie van IenM heeft aangegeven dat in 2019 Nederland klaar moet zijn om ‘autonoom’ te gaan rijden. “De adoptie hiervan zal sneller en veiliger plaatsvinden als werkgevers nu al ‘semi-autonome’ auto’s stimuleren in combinatie met een rijtraining. Tegen die tijd kan de bestuurder het rijden op geschikte trajecten overlaten aan de slimme auto. “De bestuurder kan de controle weer snel terugnemen als de auto dit zelf aangeeft door bijvoorbeeld een plotselinge weersverslechtering”, besluit Van der Meer.
deels autonoom kunnen rijden komt nu in een volgende fase, stelt hij.
worden ingericht. “Dit vergt forse investeringen in infrastructuur.
“Daarbij is het rijgedrag niet meer gekoppeld aan de berijder of de auto,
Daar ligt dus ook nog een taak voor de overheid.”
maar gaan auto’s onderling met elkaar communiceren (Car-to-X). Het aan elkaar koppelen van de black boxen van auto’s verhoogt zowel de
Rol verzekerings- en leasemaatschappijen
verkeersveiligheid als de doorstroming. De Nederlandse overheid zou
Als het gaat om verkeersveiligheid zouden, besluit hij, ook grote
snel aan de slag moeten gaan om voor deze technologie aanvullende
verzekeringsmaatschappijen en leasemaatschappijen eens goed
wetgeving en infrastructuur te ontwikkelen.”
moeten kijken welke rol zij op dit terrein kunnen spelen. “Een lease-
Hij brengt vervolgens een recent onderzoek van de Boston Consulting
maatschappij zou bij het inzetten van auto’s verder moeten kijken dan
Group ter sprake dat in opdracht van de gemeente Amsterdam is opge-
alleen naar het laagste maandbedrag. Als zij bijvoorbeeld extra
steld om de gevolgen van zelfrijdende auto’s in kaart te brengen. De
veiligheidsvoorzieningen zouden opnemen in het basispakket, dan
conclusie luidt dat gemeenten, zodra rond 2025 volledig autonoom rij-
vertaalt zich dat uiteindelijk in lagere verzekeringspremies en een
dende auto’s de weg op komen, binnensteden volledig anders dienen te
lagere schadelast.”
GO! 10
Next Urban Mobility wil binnenstedelijke vervoersoplossingen laten werken
‘ Met vier wielen de stad in is vaak twee wielen te veel’ Veel steden lopen tegen de grenzen van leefbaarheid aan. De vraag is wat er dient te gebeuren om een toekomst bestendige stad te realiseren die bereikbaar, gezond en voor mobilisten veilig is en blijft. Stedelijke mobiliteit is ook een van de leidende thema’s binnen RAI Vereniging. Een veelbelovend i nitiatief dat onlangs onder de verantwoordelijkheid van Pon van start is gegaan is Next Urban M obility, dat als niet merkgebonden organisatie, gemeenten wil ondersteunen met het implementeren van integrale mobiliteitsoplossingen. Next Urban Mobility stelt zich en doel om alle vervoers modaliteiten (fiets, (deel)auto, OV, etc.), inclusief de afrekening van het gebruik ervan, voor de gebruiker toegankelijk te maken. Naast de problematiek rondom de luchtkwaliteit zijn er nog twee andere zaken waarmee grote steden worstelen, zegt Raymond Gense, die aan het roer staat van Next Urban Mobility. “Een verminderde bereikbaarheid schaadt de economische bedrijvigheid en welvaart.”
Stad op de schop De redenering dat de elektrificatie van het vervoer en de komst van de zelfrijdende auto, het probleem vanzelf oplost, is volgens hem onjuist. Althans niet op korte termijn. De stad van de toekomst zal namelijk eerst volledig qua infrastructuur en inrichting op de schop moeten, om de autonome (deel)auto tot zijn recht te laten komen. Dat zal nog vele jaren duren. “Een tussenstap is het slim aan elkaar koppelen van de verschillende vervoersvor-
Gense: ‘Vervoersmodaliteiten moeten passen in een systeem met betalen naar gebruik als grondslag’
11
Ferry Smith (ANWB):
‘ Toekomstige stedelijke mobiliteit vereist integrale benadering’ De vier grote steden hebben in 2030 gemiddeld 15 procent meer inwoners dan in 2015. Op korte termijn biedt de inzet van slimme mobiliteitsoplossingen zeker mogelijkheden om de bestaande vervoersstromen te optimaliseren en daarmee de bereikbaarheid en de leefbaarheid op peil te houden, stelt Ferry Smith, directeur Algemeen Ledenbelang van de ANWB. “Denk daarbij bijvoorbeeld aan het verbeteren van de doorstroming door snelheidsadviezen te geven aan weggebruikers zodat optimaal gebruik kan worden gemaakt van groene verkeerslichten. Of aan het verminderen van zoekverkeer door vrije parkeerplaatsen zichtbaar te maken op de navigatie door sensoren te gebruiken.” Gezien de verwachte bevolkingsgroei is er volgens hem echter meer nodig om de stad ook in de toekomst leefbaar en bereikbaar te
houden. “De mogelijkheden die connectivity biedt nemen snel toe. Daar liggen grote kansen om weggebruikers betere alternatieven te bieden voor ingesleten vervoerskeuzen. Ketenverplaatsingen zullen daardoor efficienter en aantrekkelijker worden. We zien nu al dat in de stad de (elektrische) fiets en andere lichte, al dan niet gemotoriseerde, voertuigen sterk aan populariteit winnen. Dit heeft grote voordelen voor het functioneren van de stad, maar brengt tegelijkertijd ook nieuwe problemen met
zich mee. Een sterk toenemende diversiteit aan vervoermiddelen leidt op dit moment tot grotere, soms onacceptabele, drukte op het fietspad. Ook de regelgeving loopt achter bij de nieuwe ontwikkelingen die elkaar in razend tempo opvolgen.” Deze veranderingen vragen, vindt Smith, om een integrale benadering waarbij de behoefte van de gebruiker centraal staat en niet, zoals nu nog vaak het geval, de technische mogelijkheden. “Het gaat daarbij niet alleen om andere vervoersmo-
daliteiten, maar om een fundamenteel andere benadering van het ontwerp van de stedelijke openbare ruimte. De ANWB heeft samen met een viertal externe bureaus een methodiek ontwikkeld waarmee adequater kan worden ingespeeld op veranderingen van vandaag, morgen en overmorgen.” Zie voor meer informatie over de ontwerpmethodiek www.anwb.nl/ verkeerindestad
men. En we moeten afstappen van de
aan om de stad anders in te richten en bij de
Next Urban Mobility hangt een waaier aan
gedachte dat de auto in de stad voor de per-
inwoners een mentaliteitsverandering te
bedrijven die uiteenlopende mobiliteits
soonlijke mobiliteit het optimale vervoermid-
bewerkstelligen. Het blijft echter vaak bij het
diensten bieden die tezamen een integraal
del is. Meestal is het veel slimmer en sneller
schetsen van mooie vergezichten en stokt het
mobiliteitssysteem kunnen creëren. Gense
om de (e-)fiets te pakken. Mijn credo luidt:
helaas bij de uitvoering.”
benadrukt dat dit merkongebonden bedrijven zijn die zichzelf moeten bedruipen op basis
met vier wielen in de stad is vaak twee wielen te veel.”
Snelfietsroutes
Integraal mobiliteitssysteem
van de ‘intelligentie’ en knowhow die zij
Om de boel in beweging te krijgen en slimme
inbrengen. Daartoe behoren bijvoorbeeld
mobiliteitsoplossingen te implementeren en
Greenwheels (deelauto’s), FietsNed (een
Een belangrijke categorie die de stad belast en soms zelfs overbelast zijn naar de mening van Gense de forensen. “Voor hen zou je best een snelfietsroute kunnen aanleggen, maar of die dan ook wordt gebruikt? Het huidige fiscale stelsel faciliteert immers niet het gebruik van verschillende vervoermiddelen. Het is of/of
onderhoudsorganisatie voor fietsen) en Mind
‘We prikkelen mensen een plug-in hybrid in’
en niet en/of. Een financiële stimulans om de
(een hard- en softwareplatform voor connected voortuigen, incl. fietsen).
Shuttel Om gebruikers onder andere toegang te geven tot het complete palet aan diensten van Next Urban Mobility, heeft Volkswagen Pon
leaseauto te laten staan en, indien dat beter
te ontwikkelen die steden helpen veiliger,
Financial Services medio dit jaar de mobili-
uitkomt, en de leasefiets te pakken, ontbreekt.
bereikbaarder en gezonder maken is Next
teitskaart Shuttel gelanceerd, die eveneens alle
Ondertussen doen heel veel steden er vanalles
Urban Mobility opgericht. Onder de vlag van
online transacties bijhoudt. Op dit moment
GO! 12 stelsel, dat het voor de mobilist aantrekkelijk wordt om uit een breed palet aan vervoers mogelijkheden iedere dag opnieuw de beste keuze te maken zonder dat dit financieel nadeel oplevert. Op dit moment is dat namelijk vaak het geval. Hoe breder het keuzepalet, hoe hoger de kosten. Voor een forens met een leaseauto die de trein of de fiets pakt, verandert de bijtelling namelijk niet, en moet die te vaak extra betalen voor het bezit of gebruik van fiets c.q. trein.”
Verkeerde prikkels Gense zegt moeite te hebben met het feit dat het hele fiscale beleid politiek is gestuurd en gericht op het stimuleren van de aanschaf van voertuigen en niet op gebruik er van. “Veel kopers van een plug-in hybrid zouden zo’n wagen echt niet hebben gekozen als het fiscale beleid anders zou zijn geweest. Wat dat betreft zou je ons land haast met een communistische staat kunnen vergelijken. Denk aan China, waar de overheid per decreet niet-elektrische auto’s de toegang tot veel steden heeft verboden. Nederland doet in feite hetzelfde door met zeer sterke fiscale prikkels
‘Een financiële stimulans om de leaseauto te laten staan en de leasefiets te pakken ontbreekt’
het aanschafbeleid van auto’s te beïnvloeden. We prikkelen mensen een plug-in hybride in,
rolt Pon de kaart uit bij klanten. Gense: “Een
ontwikkeld, waarbij het buitengewoon
maar vergeten daar een gedragscomponent
vervolgstap is nu om dit systeem, in nauwe
moeilijk is om vervoersmodaliteiten goed met
aan te koppelen; het opladen van de accu’s.”
samenwerking met (gemeentelijke)overhe-
elkaar te combineren. “Wie een leaseauto
den, aan een bredere doelgroep beschikbaar te
heeft zal niet gauw de leasefiets pakken of
Sturen op gedrag
stellen. Het geheel wordt dan groter dan de
kiezen voor het OV. De oplossing is er voor te
Hetzelfde geldt, besluit Gense, voor het fiets-
som der delen is de verwachting, aangezien
zorgen dat het afrekenen van het gebruik van
beleid. “Mensen worden niet gestimuleerd de
het accent bij de steden vooral op de infra-
de bestaande vervoersmodaliteiten past in een
fiets te pakken. De bedrijfsfietsregeling is afge-
structuur ligt, terwijl Pon als handelshuis als
systeem waarbij het betalen naar gebruik in
schaft en vervangen door de WKR, een voor
geen ander in de huid van de klant weet te
plaats van naar bezit de grondslag vormt.”
werkgevers én werknemers zeer complexe
kruipen. Waarom maakt een mobilist een
regeling die het nemen van een fiets van de
bepaalde keuze, wat drijft hem of haar? Zodra
Financieel voordeel
zaak tot een ingewikkelde operatie heeft
je dat weet is het mogelijk om te kijken naar
Gense is van mening dat het allemaal niet gaat
gemaakt.” Hij verwacht dat er nog veel
de mogelijkheden om het gedrag te verande-
werken, zolang de politiek de leaseauto op de
hobbels zijn te nemen om de stad toeganke-
ren. En daarbij hoort absoluut een vrije mobi-
huidige manier blijft behandelen. Want
lijk, beter bereikbaar en gezond te houden.
liteitskeuze. Als je iemand dwingt tot mobili-
iemand die naast de leaseauto kiest voor de
Eén hindernis kan de politiek in ieder geval al
teitskeuzes die tot discomfort leiden, gaat het
leasefiets heeft immers hogere kosten.
vast wegnemen. “Die moet sterk gaan sturen
niet werken.”
“Wij kijken met Next Urban Mobility naar
op gedrag door het gebruik van verschillende
En die keuzes zijn, vervolgt Gense, niet evi-
projecten die een dusdanige samenhang heb-
vervoersmodaliteiten naast elkaar meer te
dent. In Nederland is namelijk een systeem
ben met het Nederlandse fiscale mobiliteits-
faciliteren.”
13
Leo Bingen:
ITS en smart mobility: cruciaal bindmiddel voor kernthema’s van RAI Vereniging Bereikbaarheid, stedelijke mobiliteit en verkeersveiligheid behoren binnen RAI Vereniging tot de kernthema’s. Voertuigconnectiviteit, Smart M obility en Intelligente Transport Systemen (ITS) zijn onmisbare elementen om dit te ondersteunen en te faciliteren. Op deze terreinen bestaat echter
betreffen om informatie te kun-
slimme mobiliteit mogelijk te
voertuigen, etc. “Wat deze ter-
nog veel onwetendheid en ondui-
nen gebruiken om op een slimme
maken en ITS is een overkoepe-
men in de context van wegmobi-
delijkheid. Als adviseur Smart
manier te kunnen reizen. Con-
lende term voor slimme ver-
liteit met elkaar verbindt is dat ze
Mobility en ITS bij RAI Vereni-
nectiviteit is een hulpmiddel om
keersinfo, connectiviteit van
veel te maken hebben met data en
ging is het de taak van Leo Bingen om hier meer bekendheid aan te geven en eventuele misverstanden rond deze begrippen weg te nemen en zo de invoering van ITS in de mobiliteitswereld te versnellen. Dat is, zegt hij, ‘namelijk in het belang van de leden van RAI Vereniging’. Om de boel letterlijk meer in beweging te krijgen luidt zijn boodschap aan de politiek, in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen 2017, dat de overheid meer de rol van centrale regisseur op zich zou kunnen nemen. Voordat Bingen dieper ingaat op de meest actuele ontwikkelingen op het gebied van ITS, vindt hij het van belang om kort uit te leggen wat de begrippen smart mobility, connectiviteit en ITS nu precies inhouden. Daar bestaat namelijk nogal eens onduidelijkheid over. Hij legt uit dat smart mobility toepassingen
Leo Bingen: ‘ADAS-voorzieningen kunnen een zegen zijn voor de samenleving als het gaat om verkeersveiligheid, doorstroming en duurzaamheid.’
GO! 14 informatie.” Maar, vervolgt hij,
of in wil gaan nemen is Bingen
uitdagingen en wat zijn de knel-
in relatie tot connected mobili-
“dat is op zich niet nieuw. Voer-
duidelijk. “Aangezien RAI
punten?
teit. Een andere grote wens van
tuigen produceren al jarenlang
Vereniging een prominente rol
De adviseur Smart Mobility stelt
Bingen is dat er een intensievere
data. Alleen werd die data voor-
wil spelen in de moderne
vast dat er in een zeer rap tempo
dialoog komt tussen publieke
heen vooral gebruikt voor diag-
mobiliteitswereld, kan het niet
allerlei uiteenlopende nieuwe
partijen en de voertuigindustrie
nose en serviceonderhoud. De
anders dan dat hier een heldere
concepten rondom mobiliteit op
om informatie, van belang voor
logische vraag die volgt luidt dan:
visie voor wordt ontwikkeld. Dit
de markt verschijnen, zoals deel-
de reis, en de daarbij gekozen ver-
waarom is dit onderwerp nu
betekent concreet dat duidelijk is
autoprogramma’s. Daarnaast
voermiddelen, op een eenvou-
opeens zo hot?”
wat de verschillende verschij-
introduceert de aftermarket
dige, eenduidige en begrijpelijke
ningsvormen van slimme mobi-
steeds meer voorzieningen om
wijze beschikbaar te stellen aan
Wat wil de consument?
liteit zijn, wat de functie en het
ook het bestaande voertuigpark
mobilisten. Liefst met één een-
Dat komt, zegt Bingen, in de
belang van data en info daarbij
connected te maken. Maar ook de
duidige interface (schermpje).
eerste plaats omdat het kan.
zijn, wie zijn de (nieuwe) toetre-
overheid zet in toenemende mate
Verder dringt hij er bij de over-
“De techniek is inmiddels zover
ders en dit vereist uiteraard de
zwaar in op de toepassing van
heid op aan om bijzondere aan-
voortgeschreden dat connec
aanwezigheid van een relevant
connectiviteit in voertuigen met
dacht te schenken aan ‘cyber
tiviteit van voertuigen met de
netwerk.”
het oog op het verbeteren van
security’ met betrekking tot elek-
bestuurder, de wegkant (infrastructuur) én het internet mogelijk is. Dan komen er vanzelf allerlei marktpartijen die zich gaan afvragen ‘kan ik hier wat mee?, wil ik hier wat mee?,
tronische voertuigsystemen.
‘ITS vraagt om een meer centrale regie’
en moet ik hier wat mee?’
Advanced Driver Assistance Systems Ten slotte brengt hij de vaak nog onbekende voordelen van Advanced Driver Assistance
En bij die laatste vraag komt
Een en ander impliceert naar zijn
doorstroming, veiligheid en ste-
Systems (ADAS) ter sprake, zoals
vooral het inspelen op de al
mening automatisch dat wordt
delijke mobiliteit.
Adapted Cruise Control, Lane
dan niet vermeende behoeften
onderkend welke mogelijke
Inmiddels is een waaier van par-
Departure Warning, Parc Assist
van de consument om de hoek
gevolgen dit meebrengt voor de
tijen, zowel publiek als privaat,
en Emerging Braking Systems.
kijken.”
privacy en security, denk aan vei-
betrokken bij ITS en smart mobi-
Deze systemen, die een opmaat
Alleen is die consument nog lang
ligheid, hacking en data protectie.
lity. Om al die verschillende initi-
zijn naar volledig autonoom rij-
niet zo ver, constateert Bingen.
In dit kader onderhoudt Bingen
atieven te stroomlijnen, in goede
den, maken gebruik van het
“Wat niet wegneemt dat de voer-
intensieve contacten met onder
banen te leiden en ITS in Neder-
interne datanetwerk van een
tuigindustrie hier al zeer actief
meer de HAN (Hogeschool Arn-
land te versnellen zou Bingen
voertuig. Bingen beklemtoont
mee bezig is. Evenals de overheid
hem Nijmegen), met betrekking
graag meer een vorm van centrale
dat Advanced Driver Assistence
die met behulp van ITS tal van
tot specifieke kennis over con-
regie zien. “Dat is namelijk in het
Systems een zegen kunnen zijn
mogelijkheden ziet om verkeers-
nectiviteit. Zo gaan Bingen en
belang van de leden van RAI Ver-
voor de samenleving als het gaat
stromen te sturen, te beheersen
HAN nauw samenwerken in het
eniging. Daar zou een mooie rol
om verkeersveiligheid, door
en mobilisten te informeren.
zogeheten VIA-NOVA project,
voor de overheid kunnen liggen.”
stroming en duurzaamheid.
Denk aan traffic info, incident
dat zich in hoofdlijnen toespitst
management, groene golven en
op het ontsluiten en toepassen
Intensievere dialoog
vruchten van deze systemen.
snelheidsadviezen. En om dit op
van voertuigdata in diverse
Om te voorkomen dat privacy
Helaas bestaat er nog veel onwe-
een moderne wijze te realiseren is
ketens met de nadruk op data
aspecten een breekpunt zouden
tendheid over het maatschappe-
het nodig om contact te zoeken
kwaliteit.
kunnen worden bij de eerste seri-
lijk nut van ADAS-voorzieningen
euze breed ingezette vormen van
en de betrouwbaarheid ervan.
met het voertuig.”
“Ook de branche zelf plukt de
Centrale regie
connectiviteit, acht hij het van
Ook hier zou ik willen oproepen
VIA-NOVA project
Welke ITS-ontwikkelingen zijn
cruciaal belang dat de overheid al
tot een gezamenlijke inspanning
Op de vraag welke rol RAI
op dit moment eigenlijk oppor-
in een vroeg stadium start met
van de overheid en de bij de mobi-
Vereniging op dit terrein inneemt
tuun en waar liggen de kansen,
publieksvoorlichting over privacy
liteit betrokken organisaties.”
15
Nederland zou meer een vuist moeten maken richting Europa
Gebruikspotentieel en efficiencyvoordelen LZV’s blijven onvoldoende benut Binnen RAI Vereniging is betere bereikbaarheid een van de speerpunten. Een groot schaliger inzet van langere en zwaardere vrachtwagens (LZV’s) zorgt per saldo voor minder voertuigen op de weg (dus minder vervoers bewegingen) en levert boven dien een substantiële reductie van CO2 op. Toch stuit de toepassing van LZV’s, met name buiten Nederland, voortdurend op politieke obstakels. “LZV’s lopen letterlijk vast bij de grens”, zegt Bert Westerhof, commercieel directeur van DRACO, een vooraanstaande trailerbouwer in Sneek. Een deel van de efficiencywinst wordt volgens hem teniet gedaan doordat veel transporteurs hun LZV-opleggers bij de grens noodgedwongen moeten loskoppelen om vervolgens met twee wagens verder te rijden om hun vracht op te halen. Jammer en onnodig vindt hij, want met LZV’s valt feitelijk pas maximaal voordeel te behalen indien deze onderdeel vormen van de gehele logistieke keten. Nederland, waar LZV’s met ontheffing op een uitgebreid LZV-wegennetwerk terecht kunnen, zou de voordelen die deze voertuigen bieden
Bert Westerhof (boven) en Elard de Vries: ‘Nederland moet LZV’s nog nadrukkelijker op de Europese agenda plaatsen’
nog nadrukkelijker op de Europese agenda moeten plaatsen en zich als pleitbezorger voor
met name in de nachtdistributie toe met één
weer tijd en geld. Bovendien is tijdens de
grensoverschrijdend gebruik moeten opwer-
trekker en twee opleggers. Dat bespaart
‘ervaringsfase’ in Nederland vast komen te
pen, stelt Westerhof. “De voordelen liegen er
brandstof, CO2-uitstoot en zorgt voor minder
staan dat en door onderzoek bevestigd, dat
niet om: iemand die met een LZV rijdt, kan
inzet van chauffeurs. En dat laatste scheelt
LZV’s de doorstroming verbeteren en geen
GO! 16 risico vormen voor de verkeers-
aan de hand en kunnen zij maxi-
Het omgekeerde komt eveneens
Deze LZV-truck met twee opleg-
veiligheid.”
maal voordeel en rendement
voor, zegt De Vries. “Ik ken een
gers en een lengte van 25,25 meter
behalen. Er zijn zelfs klanten die
klant die, om goederen in België
beschikt, anders dan veel conven-
Groeiende LZV-markt
beweren dat zij hun LZV binnen
op te halen, met zijn LZV naar
tionele LZV’s, over een uitschuif-
DRACO, dat als familiebedrijf al
een half jaar hebben terugver-
Breda rijdt, daar de opleggers los-
baar assenstel. De Vries: “Dit bete-
ruim 130 jaar actief is en zich
diend. Maar ik ken ook een voor-
koppelt en met twee voertuigen
kent dat het voorste voertuig in
heeft gespecialiseerd als maat-
beeld van een Oost-Europees
verder België in rijdt om daar zijn
niet uitgeschoven toestand slechts
werkfabrikant van chassis aan de
bedrijf dat bij een carrosseriebou-
vracht op te pikken. Of neem
8 meter lang is en dus prima inzet-
eindgebruiker en de carrosserie-
wer een verzoek heeft gedaan een
Nederlandse transporteurs die
baar is als bakwagen voor stadsdis-
bouw, vervaardigt op jaarbasis
voorstel te doen voor LZV ver-
producten in Scandinavië moe-
tributie. Er is ook een variant
ongeveer 200 voertuigen.
voer in Nederland. Met als uit-
ten afleveren. Die rijden met een
mogelijk waarbij het bovenste
Het leveringsprogramma omvat
gangspunt om vanuit de hoofd-
conventionele truck naar Dene-
gedeelte 4 meter uitschuifbaar is
alle mogelijke uitvoeringen van
vestiging in Oost-Europa met
marken of Zweden en schakelen
en er een oplegger van 12 meter
getrokken materiaal, variërend
gewone vrachtwagens naar het
zodra ze daar zijn gearriveerd
ontstaat. Per saldo dus drie toe
van standaard aanhangwagens,
Nederlandse distributiecentrum
over op een LZV.”
passingsmogelijkheden.”
uitschuifbare botentrailers met
te rijden om van daaruit hun
geknikte assen, kermistrailers
Nederlandse klanten met LZV’s
B-double
Digitale wegenkaart
met meerdere gestuurde assen tot
te gaan bevoorraden. Dat is toch
Ondanks de nog beperkte inzet
Dat aan vrijwel ieder voordeel
en met LZV’s. Van die laatste
een beetje het paard achter de
van LZV’s buiten onze lands
wel een nadeel kleeft, erkennen
categorie bouwen we dit jaar al
wagen spannen en blijven de
grenzen heeft DRACO toch een
ook beide DRACO-directeuren.
zo’n 20 exemplaren, vertelt Elard
efficiencyvoordelen en het
modus gevonden die de afnemer
Bij bepaalde weersomstandig
de Vries, technisch directeur bij
gebruikspotentieel die dit ver-
maximale multifunctionaliteit van
heden, zoals mist en gladheid,
DRACO. “En die aantallen
voersconcept bieden onbenut.”
zijn voertuig biedt: de B-double.
mogen LZV’s de weg niet op.
nemen ieder jaar toe. Op dit moment staan er tenminste al 10 orders voor 2017. Nederland behoort, tezamen met de Scandinavische landen, by far tot de
‘LZV’s lopen letterlijk vast op de grens’
grootste afzetmarkt. Ik schat dat er in ons land al enkele honderden rondrijden, aangezien hier de knelpunten voor het rijden met LZV’s grotendeels zijn weggenomen.”
Inefficiënte logistieke constructies Omdat dit in bij bijvoorbeeld in directe buurlanden als België en Duitsland nog niet het geval is, leidt dit soms tot inefficiënte logistieke constructies, vervolgt Westerhof. “Zolang transporteurs uitsluitend binnen Nederland blijven rijden is er nog niets
‘ Het zou ideaal zijn als (Noord-)Duitsland en België voor het rijden met LZV’s wordt vrijgegeven’
17 Verder dient de chauffeur te
Ambro Smit (TLN):
beschikken over een speciaal rijbewijs en vanwege de grotere bestreken baan van LZV’s, is het volgens hen soms lastig manoeuvreren bij rotondes. En ze mogen in Nederland op veel, maar niet op alle wegen rijden. De overheid heeft een speciale digitale wegenkaart LZV ontwikkeld waar exact op staat aangegeven welke wegtrajecten zijn toegestaan. Maar die beperkingen vallen in het niet bij de milieu-, logistieke- en rendementswinst, besluiten Westerhof en De Vries. “Het zou voor zowel onze bedrijfsvoering als onze klanten natuurlijk ideaal zijn als (Noord-)Duitsland en België zouden worden vrijgegeven. Alle Nederlandse transporteurs die op Scandinavië rijden moeten immers door Noord-Duitsland.”
‘ Geen redenen meer om inzet LZV’s te beperken’ LZV’s, ofwel ecocombi’s, zijn in Nederland inmiddels een bekende verschijning in het wegbeeld. Het aantal combinaties gaat langzaam richting de 1.400. Ondanks de succesvolle inzet in ons land heerst in veel andere EU-lidstaten nog koudwatervrees rondom deze langere en zwaardere voertuigcombinaties. En dat is onterecht vindt Ambro Smit, beleidssecretaris bij Transport & Logistiek Nederland. “Uit de ervaringen die Nederland met LZV’s heeft opgedaan, blijkt dat dit een fantastisch concept is om transport schoner en zuiniger te maken zonder dat de veiligheid in het geding komt.” Onze buurlanden, en met name Duitsland en België, zouden volgens hem moeten inzien dat met het toestaan van grensoverschrijdend vervoer de voordelen van LZV’s nog beter tot hun recht komen. Sinds 1 januari 2013 is nieuwe regelgeving voor ecocombi’s in Nederland in werking getreden. De belangrijkste verandering is dat toelating en het gebruik een vastere plek in de voertuigregelgeving hebben gekregen. Het betekent ook dat er een einde is gekomen aan een lange periode van proeffases. Voor het rijden met LZV’s moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Zo dient de chauffeur over een speciaal certificaat te beschikken, moeten de voertuigen aan bepaalde extra eisen voldoen en zijn gekeurd voor inzet in een LZV-combinatie. Verder moet worden voldaan aan enkele algemene gebruiksvoorwaarden en is er per ecocombi een ontheffing nodig om te mogen rijden op wegen die voor LZV’s zijn vrijgegeven. Alle deze voorschriften staan in de ‘Beleidsregel keuring en ontheffingsverlening LZV’ van de RDW. Efficiëntere logistiek Onderzoek, zegt Smit, heeft uitge-
wezen dat door een grootschalige inzet van ecocombi’s, met een maximale lengte van 25,25 meter en een maximum gewicht van 60 ton, de totale CO2-uitstoot in Nederland met 3 tot 6 procent omlaag kan. “Er zijn weinig andere maatregelen voorhanden met een vergelijkbaar concreet en direct bereikbaar reductiepotentieel. Bovendien leidt de vermindering van het aantal ritten ook tot een verbetering van de verkeersveiligheid en daalt de geluidsproductie van het vrachtverkeer.” Verder wijst Smit er op dat LZV’s eveneens een efficiëntere logistiek mogelijk maken. “Dat leidt tot lagere transportkosten, waarvan vervoerder, opdrachtgevers en – uiteindelijk – de consument profiteren. “ Benelux pilot TLN maakt zich daarom sterk om de toepassing van LZV’s in het langeafstandstransport binnen Europa mogelijk te maken. Zo pleit de brancheorganisatie al enige tijd voor de komst van een Benelux pilot, die het mogelijk maakt LZV’s tussen Nederland en België in te zetten. Smit: “de basis voor die wetgeving is inmiddels gelegd. Het is nu aan
de landen en de gewesten om tot concrete afspraken te komen. We streven ernaar om deze pilot in de loop van 2017 van start te laten gaan.” Ook Duitsland, waar eind dit jaar een succesvolle proef met LZV’s afloopt, lijkt langzaam overstag te gaan. Smit: “Duitsland heeft inmiddels besloten om ecocombi’s permanent toe te staan. Er komt wetgeving waarin dit geregeld wordt. Daar zijn we natuurlijk erg blij mee. Over de precieze uitvoering is echter nog veel onduidelijkheid.” Voor TLN zijn twee zaken essen tieel, namelijk het toestaan van grensoverschrijdend vervoer met Nederland en toelating van LZV’s in de belangrijke deelstaat Noordrein-Westfalen, die aan de eerste proef niet meedeed. “Het lijkt er vooralsnog op dat de nieuwe regels in Duitsland een voortzetting zijn van de huidige proefvoorwaarden. Er verandert dus weinig. Vóór de komende verkiezingen zijn er ten aanzien van de voor ons belangrijke punten ook geen grote veranderingen te verwachten. Dat betekent dat we dus nog even geduld moeten hebben. “
GO! 18
RAI SOCIETY
Op de pedalen, kop in de wind... Als ware coureurs arriveerden ze op het parcours van Wielervereniging Amsterdam. Een groep van 18 leden van RAI Vereniging maakte zich gereed om zich warm te rijden tijdens een wedstrijdje van 2,5 kilometer. Was dat nodig? Ja, want op het programma van de RAI Vereniging Wielertocht, een nieuw initiatief dat mede tot stand kwam vanuit de leden van afdeling Speciale Voertuigen, stond vervolgens een toertocht van 60 kilometer langs Spaarnwoude, het Noordzeekanaal met als afsluitend ‘kuitenbijtertje’ het ‘kopje van Bloemendaal’. Oftewel een klimmetje van 1,5 kilometer over een 43 meter hoge duintop met op het steilste gedeelte een stijgingspercentage van 7,3 procent. Aan het weer zou het niet liggen. Een fraaie oktoberzon en nauwelijks wind waren ideale omstandigheden om de vriendschappelijke strijd aan te gaan. Het materiaal was puik in orde, de frames glansden, de derailleurs geolied en de benen – nou ja, niet allemaal - geschoren. Het peleton zou zo kunnen figureren in het boek ‘De Renner’ van Tim Krabbé, die zijn opponenten steevast afschilderde als ‘wieltjeszuigers’ die hij als het even kon zou ‘lossen als een kilometerpaaltje.’ Maar dat was bij deze gelegenheid natuurlijk niet de bedoeling. Het ging om het fietsen zelf, de collegialiteit, het genie-
door in een waaier te rijden. Dat werd, zegt
ten. Vandaar dat ex prof en
Ilse Bartels van afdeling Speciale Voer
wereldkampioen Gerrit de
tuigen, tijdens de toertocht dankbaar in de
Vries aanwezig was om de
praktijk gebracht. Waarna het gezelschap
deelnemers tijdens een clinic te leren hoe zij het voor zichzelf en voor
voldaan neerstreek op een zonnig terras. Zich al weer verheugend op een
anderen onderweg zo makkelijk mogelijk konden maken, onder andere
volgende editie die er, volgens Bartels zeker gaat komen.
RAI Industry Platform blikt vooruit Tijdens de managementmeeting van het RAI
luidde volgens Autovak secreta-
RAI Industry Platform van plan
Industry Platform medio oktober waren de
ris Jeroen van de Braak dat
om in 2017 een studiereis naar
ogen vooral op de toekomst gericht. De leden
automotive toeleveranciers van
de V.S te organiseren met
van het platform, dat alle grote spelers uit de
assemblagebedrijven
fabrieksbezoeken
Nederlandse maakindustrie vertegenwoordigt,
meer moeten kunnen meebe-
Daimler en BMW. Uiteraard in
kwam dit keer in groten getale bijeen bij gast-
wegen naar de locatie waar
combinatie met een bezoek aan
heer Prodrive in Son. Dit Autovak lid staat
autofabrieken zijn gevestigd of
de toeleveranciers (first tiers)
bekend als een vooraanstaande fabrikant en
komen te staan. Productiefacili-
van deze fabrieken in South-Ca-
toeleverancier van hightech producten ten
teiten verschuiven immers in
rolina en Georgia).’
behoeve van onder andere de automotive
toenemende mate vanuit Europa naar China en
Ander belangrijk nieuws voor de deelnemers
industrie. Een belangrijk onderdeel van de bij-
de V.S. Van de Braak: ‘De centrale boodschap
betrof de presentatie van een nieuw beurscon-
eenkomst betrof de presentatie van de ‘Global
was dan ook dat toeleveranciers hun bedrijfs-
cept tijdens de IAA 2017 in Frankfurt. Met als
Automotive Supplier Study 2016’ door onder-
voering hier op in moeten richten. Om te laten
doel
zoeksbureau Roland Berger. Kern van de studie
zien hoe dit in de praktijk precies werkt, is het
industrie optimaal op de kaart te zetten.
steeds
Nederland
als
hightech
aan
Volvo,
automotive
19
Skaten naar de puck... Wat is het geheim van succesvol ondernemer-
een megasucces en het bedrijf werd uiteindelijk
paar weken een groepje van die jongens op kan-
schap? Volgens Annemarie van Gaal zouden
voor 149 miljoen euro verkocht. Terug in
toor uit om mee te beslissen over covervoor-
entrepeneurs meer moeten luisteren naar de
Nederland riep iedereen dat zij veel geluk had
stellen en coverteksten. Alles wat zij zeiden
markt en het lef moeten hebben hun verdien-
gehad. Dat klopte natuurlijk niet, legde Van Gaal
deden we. We hadden tenslotte dezelfde belan-
model eens om te draaien. Zij zei dit tijdens de
uit. “In die tijd kwamen alle grote mediabedrij-
gen: zoveel mogelijk bladen verkopen.”
Algemene Ledenvergadering van RAI Vereniging
ven naar Rusland en allemaal stuurden zij de
Van Gaal benadrukte overal in de wereld mar-
waar een nieuw hoofdbestuur werd gekozen en
keting
tevens de transformatie van 5 afdelingen naar
gewonnen, maar dat geen
een structuur van 9 secties definitief zijn beslag
enkel
kreeg.
bedacht. Haar boodschap aan
Van Gaal, tevens commissaris bij RAI Amster-
de aanwezigen luidde dan
dam, vertelde twee typen ondernemers te ken-
ook: borduur nooit voort op
nen. Zij die er van overtuigd zijn een perfect
de wijze waarop je denkt dat
product te leveren en de groep die twijfels toe-
de wereld in elkaar zit. “Pro-
laat. De laatste categorie is volgens Van Gaal
beer een ander speelveld te
beter bestand tegen economische malaise. De
creëren en keer het verdien-
eerste groep heeft een groter risico in wat zij
model eens om. Hoe is het
noemt de ‘passieval’ te lopen. Die zijn zo over-
om samen te gaan werken
tuigd in hun kunnen dat ze te laat antiperen op
prijzen idee
te
door
hebben haar
is
met concurrenten of van je
nieuwe ontwikkelingen en zo gepassioneerd ten
beste mensen naar hun hoofdkantoren. Iemand
klant een partner te maken?” Zij sloot af met
onder gaan. Zelf zegt Van Gaal tot de tweede
die ons toen had gezien, twee Nederlanders
een uitspraak van de beroemde ijshockeyer
groep te behoren en zich altijd tot het extreme
zonder ervaring en zonder geld, had gezegd:
Wayne Gretzky. Die verklaarde zijn succes met
heeft laten leiden door de markt. Dat begon
zorg dat jullie vertrekken nu het nog kan.”
de volgende woorden: ‘Ik skate waar de puck
toen zij destijds in Rusland, samen met Derk
Haar succes wijt zij aan de ‘bladenjongens’, die
naartoe gaat en niet waar hij vandaan komt’. Met
Sauer, tijdschriften ging uitgeven. Zonder bagage,
op straat kranten verkochten. Die vormden de
andere woorden: kijk naar de kracht van de toe-
zonder ervaring en zonder opleiding. Het werd
‘oren en ogen’ naar de markt. “Ik nodigde ieder
komst en laat het verleden achter je.
De voetjes van de vloer Op 12 november vond in de Roode Schuur in Nijkerk het traditionele JCG
Jaarlijks worden daarom drie tot vier activiteiten georganiseerd: bijeen-
Jaarfeest plaats, de feestelijke afsluiting van het jaar voor de JCG Business
komsten met interessante gastsprekers uit de mobiliteitsbranche of andere
Club, het jongerennetwerk van RAI
relevante sectoren. Uiteraard had het
Vereniging. Alle jongemanagersclubs –
jaarfeest een volstrekt informeel karak-
Jonge Managers Auto’s (JMA), Jonge
ter. Na een uitgebreid vijf gangendiner
Managers Speciale Voertuigen (JSV) en
in een sfeervolle ambiance konden de
de Jonge Managers Contact Groep
deelnemers helemaal los gaan op de
(JCG) van afdeling Autovak, waren ver-
decibellen die de Super Q Band en de
tegenwoordigd. De JCG Business Club
speciaal ‘ingevlogen’ deejay de zaal in
wil gelijkgestemden bij elkaar brengen in
bliezen. “De spreekwoordelijke ‘voetjes
een omgeving waar men kan netwerken
konden van de vloer’”, zo vatte organi-
op niveau én van elkaar kan leren. Rele-
sator Ilse Bartels van afdeling Speciale
vante informatie is immers erg belangrijk
Voertuigen de stemming samen. En de
voor de jonge manager en een uitge-
deelnemers zelf konden na afloop met
breid netwerk is natuurlijk een must.
nieuwe energie huiswaarts keren.
GO! 20
eco-trends
Innovatieve lichtgewicht stads- en streekbus Afgelopen zomer heeft VDL Bus & Coach 30 Citea’s LLE en 13 Futura’s geleverd aan de IJslandse busondernemer Kynnisferdir. Bij de Citea’s stads- en streekbussen met een lichtgewicht constructie ligt het accent op vermindering van het brandstofverbruik en de daaruit voortvloeiende
VDL Citea’s LLE en Futura’s
emissiereductie. Daarbij voldoen de bussen uiteraard nog steeds
het optimaal vervoeren van pas-
den ruimte voor maximaal 42
Daarnaast heeft VDL de IJslandse
aan de hoogste veiligheidsnor-
sagiers ook de emissiereductie
staanplaatsen. De lagevloercon-
busonderneming 13 Futura’s
men. De keuze voor het
van schadelijke stoffen ten doel
structie bij de in- en uitstapdeu-
geleverd, waaronder een nieuwe
VDL-lichtgewicht concept is vol-
gesteld hebben.
ren zorgen voor een optimale
Futura FDD2 dubbeldekker,
gens de Eindhovense bussenbou-
De Citea’s LLE voor Kynnisferdir
toegankelijkheid voor rolstoel
waarmee Kynnisferdir beschikt
wer gezien de huidige kostendruk
hebben een lengte van 12 meter
gebruikers en passagiers met
over de enige moderne en van
een logische stap voor veel perso-
en zijn voorzien van 37 zitplaat-
kinderwagens. Alle bussen zijn
alle gemakken voorziene dubbel-
nenvervoersbedrijven, die naast
sen (incl. rolstoelplaats) en bie-
voorzien van gratis wifi.
dekker op het hele eiland.
Lichtgewicht deelauto van Amber One Tijdens de afgelopen Ecomobiel (4 en 5 oktober) in Den Bosch, presenteerde de Eindhovense start-up Amber Mobility het prototype Amber One. Deze lichtgewicht elektrische personenauto is specifiek ontwikkeld voor betaalbare car sharing.
van 0 tot 100 kilometer per uur te accelereren. Verder heeft de auto volgens de ontwikkelaars een levensduur van 1,5 miljoen kilometer. Naar verwachting gaan de eerste prototypes van de Amber One in 2017 de weg op. In 2018 zou gestart moeten worden met een kleinschalige productie. De auto is niet te koop, maar als huurauto op maat te delen onder
De Amber One weegt 650 kilo en is geschikt voor de snelweg. Het voer-
gebruikers. In plaats van afgesproken plaatsen waar de auto opgehaald
tuig dat plaats biedt aan vier inzittenden, heeft een actieradius van 400
kan worden, kunnen gebruikers van de dienst door middel van een app
kilometer, een topsnelheid van 150 km/u en is in staat om in 7 seconden
de dichtstbijzijnde Amber One lokaliseren en instappen. Als men klaar is met het gebruiken van de auto, kan dat in de app worden aangegeven, zodat de volgende gebruiker weer in kan stappen. Hoewel het gevaarlijk lijkt om auto’s aan iedereen mee te geven, zorgt Amber Mobility voor een goede oplossing. De auto kan alleen mee worden genomen als een gebruiker van de dienst aangeeft een auto nodig te hebben, vertelt Steven Nelemans, CEO van Amber Mobility. “Daarbij moet de app via Bluetooth kunnen zien of de gebruiker ook bij de auto in de buurt is, zo niet kunnen de software-engineers van de dienst de toegang tot de auto weigeren.” Het is de bedoeling dat consumenten de Amber One in de toekomst voor 33 euro per week kunnen gebruiken. De wagen zal over een paar
Elektrische deelauto Amber One
jaar eveneens autonoom moeten kunnen rijden.
21
DAF XF ‘Master Truck of the Year 2016’ De DAF XF 460 FT Super Space Cab is bekroond met de prestigieuze titel ‘Master Truck of the Year 2016’. De XF won de titel op basis van zijn toonaangevende algehele efficiëntie en rijderscomfort.
naar de totale kosten van de truck - de total cost of ownership - en de kwaliteit van de ondersteunende diensten. Naar het oordeel van de jury is de XF 460 een state-of-the-art vervoersoplossing. “Hij levert namelijk excellente prestaties tegen een laag brandstofverbruik. Belangrijk is bovendien
De Master Truck of the Year wordt jaarlijks
dat de transportondernemer zich gesteund
gekozen door twaalf vooraanstaande Poolse
voelt door een zeer effectief servicenetwerk.
tijdschriften die zich hebben gespecialiseerd
Dat zorgt voor een lage total cost of ownership
in wegtransport. Alle deelnemende voertui-
en de hoogst denkbare inzetbaarheid van de
gen worden beoordeeld op de prestaties van
truck.”
de motor, de rijeigenschappen en het comfort voor de chauffeur. Daarbovenop kijkt de jury
DAF XF 460 Super Space Cab
Veilig, zorgeloos en boeteloos door het verkeer met Cruise Plus Ongeveer 75 procent van het Nederlandse wagenpark is (nog) niet voorzien van een cruise control. Dit kan in het drukke hedendaagse verkeer tot gevaarlijke situaties leiden, stelt John Gold, specialist op het gebied van onder andere cruise controls.
zonder cruise control. “Die auto-
heid moeten respecteren. Met als
van zijn snelheid. Dit zorgt voor
mobilisten zijn 100 procent van
consequentie dat zij hun cruise
minder vermoeidheid en levert
de tijd bezig hun snelheid in de
control dan vaak maar helemaal
uiteindelijk een flinke veiligheids-
gaten te houden. Dat kan gevaar-
uitschakelen.
winst op. Eigenlijk zou ook de
lijker zijn dan het gebruik van een
Cruise Plus rekent definitief met
overheid meer oog moeten
smartphone tijdens het rijden.”
deze nadelen af, legt Eijzinga uit,
hebben voor de maatschappelijke
En bij voertuigen die wel met een
en bewaakt als een onzichtbare
voordelen, vindt Eijzinga. “Denk
standaard cruise control zijn uit-
bijrijder de ingestelde maximum
daarbij, behalve aan de veiligheidswinst ook aan CO2-reductie, verlaging van de file-
Om er voor te zorgen
druk en lagere
dat automobilisten de
onderhoudskosten
aandacht op de weg
die dit soort
kunnen houden en
geavanceerde toe-
niet voortdurend hun snelheidsmeter in de
Het werkingsgebied van Cruise Plus vergeleken met een gewone cruise control
passingen kunnen opleveren. Wij zien
gaten hoeven te houden, heeft het
gerust leveren dit de berijder vol-
snelheid en leidt zo de berijder
het in ieder geval als een uitdaging
bedrijf de Cruise Plus ontwikkeld.
gens hem in de praktijk vaak meer
zorgeloos en boeteloos langs flits-
om Cruise Plus versneld in het
Een ‘intelligente’ cruise control
frustratie dan gemak op, doordat
palen, radarcontroles en traject-
Nederlandse wagenpark in te voe-
die, vergeleken met conventionele
bestuurders op overvolle wegen
controles. Ook na noodgedwon-
ren. Automobilisten die er genoeg
systemen, driekwart van de han-
telkens moeten afremmen of de
gen afremmen voor een voorligger
van hebben om voor de zoveelste
delingen van automobilisten
ingestelde snelheid continu hand-
blijft Cruise Plus gewoon actief.
keer een snelheidsovertreding in
overneemt.
matig moeten aanpassen aan
Daarmee gaat Cruise Plus verder
de bus te vinden, kunnen hun
John Eijzinga, algemeen directeur
mede-weggebruikers en tegelij-
waar de gewone cruise control
laatste boete bij ons ter betaling
van John Gold, schat dat er in ons
kertijd de lokaal geldende en
ophoudt en is de automobilist ver-
inleveren als zij dit systeem bij
land miljoenen auto’s rondrijden
steeds wisselende maximum snel-
lost van het continu monitoren
ons laten inbouwen.”
GO! 22
RAI vintage
Onzichtbare chauffeur De avonturen met auto en fiets in de moderne kunst zijn uiterst gevarieerd. Makers van zeer uiteenlopende oeuvres hebben zich vroeg of laat over dit onderwerp gebogen, zo valt te lezen in het jubileumboek Voertuigen van de Verbeelding dat in 1992 ter gelegenheid van het honderdjarige bestaan van RAI Vereniging werd uitgebracht. Henri Matisse maakte in 1917 een olieverfschilderij van een door de voorruit van een auto waargenomen landschap. Er is een autostuur, koplampen en een verlaten, met bomen omzoomde weg te zien. De weg is weergegeven volgens de wetten van het perspectief met een verdwijnpunt in het midden. Dat is verwonderlijk als wordt bedacht dat Matisse toen al heel wat schilderijen had gemaakt waarin het perspectief opvallend afwezig is. Matisse wilde geen ruimte suggereren op de geijkte manier. Hij benadrukte het schilderij juist als een plat vlak waaraan ruimte gegeven moest worden door de intensiteit van kleur en de plaatsing van kleurvlakken ten opzichte van elkaar. Maar nog opvallender is dat op het hier geproduceerde schilderij de chauffeur van de auto onzichtbaar is. Er zijn zelfs geen handen te zien die het stuur bedienen, terwijl de auto zich toch midden op de rijweg bevindt. Misschien heeft Matisse ooit achter in een auto gezeten die midden op de weg geparkeerd stond in afwezigheid van de chauffeur. Wellicht kon dat nog in 1917.
uitgesproken
23
In deze rubriek laten we personen aan het woord die betrokken zijn bij of werkzaam in de mobiliteitswereld. Dit keer Gerard Klein Nulent, Managing Director bij Voith Turbo B.V. Wat is uw favoriete vervoermiddel? Dat is de motorfiets. Momenteel gebruik ik die uitsluitend hobbymatig. Tegenwoordig rijd ik meestal met een aantal vrienden een leuk tochtje bij mij in de directe omgeving. Maar ik heb de meeste Alpenpassen inmiddels ook vanaf de motor gezien. Wat vindt u van het mobiliteitsbeleid in Nederland? De intentie vind ik goed. Het moet groener en dus probeert de overheid dit te stimuleren. Dit komt niet altijd evengoed uit de verf en zeker als we naar de leaseauto’s kijken heeft dit beleid tot impulsbeslissingen geleid. Een (plug-in) hybride geeft niet automatisch minder uitstoot als men op basis van de bijtelling een auto uitkiest. Het gewicht, de grootte, de aandrijflijn, de inzet en vooral de berijder van de auto zelf hebben allemaal invloed. Indien de overheid werkelijk stappen wil zetten ten aanzien van uitstoot zal nul-emissie en een laag energieverbruik (meer) aandacht moeten hebben. Wat zou u als eerste veranderen als u het voor het zeggen had? Ik zou de alternatieven voor het vervoer per auto verder stimuleren en verbeteren. De aandacht moet worden gelegd op het totale traject dat een reiziger moet afleggen, dus van deur startpunt tot en met deur eindbestemming. De verwachting is dat we nog meer files zullen krijgen en dat nog meer asfalt het fileprobleem niet gaat oplossen. Dan zullen alternatieven als openbaar vervoer en de elektrische fiets aantrekkelijker gemaakt moeten worden, zodat het comfort dat de reiziger ervaart met deze alternatieven minimaal gelijkwaardig is als dat van
Gerard Klein Nulent ‘ Vervoersalternatieven als OV en de e-bike moeten aantrekkelijker worden gemaakt’
de auto. Vindt u dat het kabinet voldoende aandacht schenkt aan vervoers alternatieven, zoals de bus, de fiets of gemotoriseerde tweewielers? Nee, dat vind ik niet. Goede comfortabele vervoersalternatieven met
Met welke politicus zou u wel eens van gedachten willen wisselen?
voldoende capaciteit zijn belangrijk om meer mensen uit de auto te
Met de Minister van Infrastructuur en Milieu, Melanie Schultz van
krijgen en dan nog zullen er mensen zijn die liever met de auto in de file
Haegen, om te ervaren hoe groot dan wel klein de afstand van de
staan.
politiek tot de praktijk is.
Zou u zelf bereid zijn tenminste 1 keer per week de auto voor het
Hoe ziet het Nederlandse verkeersbeeld er over tien jaar uit?
werk te laten staan?
Ik verwacht dat we over tien jaar een grote stap richting nul-emissie
In de praktijk doe ik dit al. Ik probeer minimaal 1 keer per week op de
hebben gezet, waarbij het aantal laadpunten, de benodigde laadtijd en
fiets naar het werk te gaan en ik moet zeggen, dat lukt nagenoeg altijd.
de actieradius van een elektrische auto zodanig verbeterd is, dat het
Daarnaast reis ik regelmatig met de trein. Voorwaarde is dan wel dat
merendeel van de leaseauto’s elektrisch is. Het aantal files zal verder
mijn bestemming qua tijd enigszins gelijkwaardig bereikbaar is.
toegenomen zijn, omdat de alternatieven te langzaam groeien.
GO! 24
MARKTANALYsE
Consument loopt warm voor plug-in hybrids
Europese verkopen plug-in hybrids
Binnen het segment van elektrische
57.456 eenheden, zo blijkt uit cijfers
de categorie stekkerau-
Totaal
voertuigen lijkt de plug-in hybrid
van het Britse onderzoeksbureau
to’s in januari van dit jaar
w.v.
(PHEV) bij autokopers vooralsnog
Automotive Industry Data (A.I.D).
nog een aandeel van bijna
Groot-Brittannië 16.068 11.387
de hoogste ogen te scoren. In de
Daarmee is de plug-in hybrid de
52 procent, in juli was dit
Noorwegen
7.140
5.923
2016 2015 57.456 42.538
12.194 4.157
volledige elektrische auto in
nog iets meer dan 46
groeide de Europese verkoop van
populariteit voorbijgestreefd. Had
procent. De plug-in
Zweden
5.025
1.982
hybrid maakte in deze
België
3.958
1.216
periode
Frankrijk
3.767
2.822
een pre-
Nederland
3.451
11.924
cies omge-
Zwitserland
1.634
1.239
keerde
Spanje
1.004
365
ontwikke-
Italië
878 411
ling door
Finland
669
PHEV’s met ruim 35 procent tot
de volledig elektrische auto binnen
187
en zag het marktaan-
lijke trendbreuk te spreken. De
deel binnen het
vraag naar plug-in hybrids wordt
EV-segment toe
immers in veel EU-landen voor
nemen van ruim 48
een belangrijk deel bepaald door
procent in januari tot
subsidies. Zodra de subsidiekraan
ongeveer 54 procent
wordt dichtgedraaid, zoals dat eind
in de maand juli.
2015 in ons land het geval was,
Volgens A.I.D is het
daalt de vraag naar PHEV’s net zo
echter nog te vroeg
snel als hij begon.
om van een duide-
Stekkerauto haalt benzineauto in Bron: CBS/RDW
Gemiddeld jaarkilometrage personenauto’s naar brandstofsoort (2015)
Met een elektrische personenauto of een
plug-in hybrids in 2015 volgens het CBS gezamen-
plug-in hybride wordt in Nederland jaarlijks
lijk 1,5 miljard kilometer af. Dat komt neer op 1,4
gemiddeld respectievelijk 16.300 en 17.400
procent van alle met Nederlandse personenauto’s
kilometer afgelegd. Dat is meer dan met een
afgelegde kilometers. Anders gezegd: één op de 75
Totaal 13.000
benzineauto (10.700) of een auto op lpg
kilometer komt voor rekening van de stekkerauto.
w.v.
(15.800). In totaal legden elektrische en
De Tesla Model S is de meest voorkomende
Aardgas 26.400
volledig elektrische auto in ons land. Begin dit jaar
Diesel 23.000
reden er 4.400 van rond. Van de vijf meest voor-
Plug-in hybride
komende e-cars is de Tesla goed voor de meeste
17.400
Elektrisch 16.300
kilometers, namelijk 94 per dag. Van de meest
LPG 15.800
voorkomende plug-in hybrids rijdt de Volvo V60
Benzine 10.700
met gemiddeld 80 kilometer per dag het meest. De stekkerauto die het meest voorkomt in Nederland is de Mitsubishi Outlander. Die rijdt gemiddeld 70 kilometer per dag.
Bron: A.I.D
eerste 7 maanden van dit jaar
Duitsland
25
Consument blijft merkdealer trouw De merkdealer is en blijft voor Nederlandse automobilisten het eerste aanspreekpunt voor het uitvoeren van reparatie- en onderhoudswerkzaamheden. Toch wint ook de universele garagist aan populariteit. Van het totale wagenpark wordt per saldo 37 procent door merkdealers onderhouden en 36 procent door onafhankelijke garagebedrijven. Een relatief klein deel (8%) kiest voor de fastfitter of laat de auto elders onderhouden of repareren (18%). Wel verschilt de keuze voor het type reparatiebedrijf sterk van de leeftijd deel van 67 procent en ook in de leeftijdsklasse tussen de 4 en 6 jaar heeft 49 procent van de Nederlanders een voorkeur voor de
Bron: Mobiliteit in cijfers Auto’s 2016/2017
van het voertuig. Bij auto’s tot 3 jaar heeft de merkdealer een aan-
Onderhoud- en reparatieadres personenauto’s (2015)
merkdealer. Na 7 jaar is sprake van een kantelpunt. Niet minder dan 44 procent van de Nederlanders brengt zijn of haar auto die
merkdealer onafhankelijk fastfitter anders
tussen de 7 en 10 jaar oud is naar een universele garage, terwijl 30
Alle auto’s
37%
36%
8%
19%
procent de merkdealer trouw blijft. Vanaf de leeftijd van 10 jaar
Auto van de zaak
59%
11%
16%
14%
vinden onderhoud- en reparatiewerkzaamheden in bijna de helft
Privé (1e eigenaar)
65%
18%
6%
11%
van de gevallen (48%) bij een onafhankelijke garagist plaats en geeft
Privé (latere eigenaren)
28%
44%
8%
20%
19 procent de voorkeur aan de merkdealer.
Een laadpaal per vijf auto’s Het aantal laadpalen in Nederland
tal elektrisch aange
is sinds 2012 ruim vervijfvoudigd
dreven auto’s sneller te
van 3.674 tot 21.482 nu. Dit betekent dat er op een park van ruim 95.000 stekkerauto’s, waarvan 83.686 plug-in hybrids, er ongeveer een laadpaal per vijf EV’s beschikbaar is. In de praktijk blijkt het aan-
2016
Tankstations
4.184 4.198 4.199 4.216 4.215
Laadpalen
21.010 14.152 11.860 5.750 3.611
Snellaadpalen
2015
2014
2013
2012
472 363 254 100 63
Bio-ethanol
26
30
30
32
32
CNG (gecomprimeerd Aardgas)
13
12
12
12
11
LNG (vloeibaar Aardgas)
3
4
4
4
1
Waterstof
3
3
3
2
1
groeien dan het aantal publieke- en semi-publieke laadpalen. In
van de elektrificatie van het wagenpark te kunnen voldoen zal het
2014 waren er in
netwerk van laadpalen de komende
ons land namelijk
jaren nog fors moeten groeien.
12.000 laadpalen beschikbaar voor
Het streefcijfer voor EV’s is voor
in totaal bijna
2020 gesteld op 200.000 en in 2025
44.000 EV’s. Een verhouding van
moeten er ongeveer 1 miljoen bat-
een op vier dus. Om aan de doel-
terij aangedreven auto’s in ons land
stelling van de overheid ten aanzien
rondrijden.
Bron: Mobiliteit in cijfers
11.402 volledige elektrisch en
Aantal tankstations en vulpunten alternatieve brandstoffen
GO! 26
DE Stelling Eric Beers, voorzitter Vereniging Elektrische Rijders
Het is teleurstellend dat het kabinet niet ‘doorpakt’
De transitie naar elektrisch, die juist zo goed ging, belandt nu in de onderste la. En dat terwijl Nederland het enige land ter wereld is waar je met één pas alle 25.000 laadpalen kan activeren.
Bron: Trouw
Steven van Eijck, algemeen voorzitter RAI Vereniging Als de BPM, de belasting op het aanschaffen van een voertuig, tot nul wordt afgebouwd kan in plaats daarvan betalen voor gebruik worden geïntroduceerd. Mits het autobezit daardoor goedkoper wordt.
Jan Fransen, eigenaar Fransen Technical Services We hebben in Arnhem een elektriciteitsleiding vlak boven ons hoofd, die we nauwelijks gebruiken. Waarom
Bron: FD
gebruiken we de stroom voor de trolleybussen niet voor meer doeleinden, vraag ik me af, bijvoorbeeld voor laadpalen van auto’s. Maar je kunt ook de stads-
Han van der Wal, vlootmanager Qbuzz
verlichting aansluiten op het bovengrondse netwerk.
Drie jaar geleden stonden we nog te juichen bij de
En waarom zou je zonnecollectoren of windmolens niet
nieuwste dieselbus, de Euro 6. Heel schoon vonden
op het bovengrondse net aansluiten?
we die. Nu zijn we al weer een stap verder, met bussen zonder uitstoot en veel stiller. Ik weet het
Bron: De Gelderlander
zeker: nog voor 2030 zijn alle ov-bussen met fossiele brandstof verdwenen. Bron:NRC Next Peter Schwarzenbauer, lid Raad van Bestuur BMW Raymond Mens, EVO
Bart Biebuyck, directeur Fuel Cells
De populariteit van de motorfiets zal
Files zorgen niet alleen voor
and Hydrogen
de komende jaren alleen maar
ergernis, maar ook voor onbe-
Alle fossiele brandstoffen zullen op
toenemen, als de belangrijkste nadelen
trouwbaarheid in de planning
den duur verdwijnen. Dus ook die-
van het motorrijden verdwijnen. Ons
van bedrijven. Vrachtauto’s
sel. In het ene land sneller dan in
studiemodel, de Vision Next 100, moet
zijn langer onderweg omdat ze
het andere, afhankelijk van het
duidelijk maken dat BMW werkt aan
stilstaan of om moeten rijden,
belastingregime. Het grote plaatje
technologie waardoor motorrijders
en indirect zorgen vertragin-
is dat we transport volledig moeten
nooit meer kunnen verongelukken.
gen voor lege schappen of in
decarboniseren. Dus geen keuze
Een helm of beschermend motorpak is
het ergste geval, het stilleggen
tussen benzine of diesel, maar voor
niet langer nodig. Bovendien maakt
van productielijnen.
een alternatieve aandrijving.
elektrische aandrijving een einde aan
Bron: NOS
Bron: NRC
geluidsoverlast en uitlaatgas. Bron: BN DeStem
GO!factor
ROEL DE WINTER Door de jaren heen heeft de 2cv in de volksmond veel bijnamen gekregen, zoals een ‘paraplu op vier wielen’, ontworpen om twee boeren met 50 kilo aardappelen te kunnen vervoeren of een vat met 50 liter wijn. Ook doet het verhaal de ronde dat de auto zo comfortabel moest zijn dat eieren in een mand niet zouden mogen breken wanneer het voertuig over een stuk omgeploegd land zou rijden. Verder moest de eend vooral, zuinig, betrouwbaar, goedkoop en eenvoudig te bedienen zijn. Allemaal kwalificaties waaraan een klassieker naar het oordeel Roel de Winter, eigenaar van deze 2cv6 Spécial uit 1985, moest voldoen. De Winter, als Product Specialist werkzaam bij Nederman Nederland, importeur van Josam en Car-O-liner schadeapparatuur, kocht de wagen zo’n 7 jaar geleden na een vakantie in Frankrijk. “Als een verstoten weeskind stond dit eendje bij terugkomst in Nederland letterlijk langs de kant van de weg op ons te wachten. De vonk sloeg direct over. En zeker ook bij mijn vrouw, want na haar rijexamen was de eend destijds haar eerste auto. Het leuke van een 2cv vind ik de simpele techniek. In een zaterdagmiddag ligt hij helemaal uit elkaar. Alle reparatie en onderhoud kan ik dus met veel plezier zelf doen. Vijf jaar geleden was het tijd voor een volledige restauratie en nu staat hij – of moet ik zij zeggen? - te pronken op de oprit. Tijdens het rijden met een eend komt, alle moderne techniek ten spijt, het echte gevoel en de charme van autorijden weer terug. Een eend voert je automatisch terug naar de basis. Geluk is wel degelijk te koop en hoeft niet veel te kosten. Gewoon het dakje open en karren maar...”
27
28
Menno grootjans
Op de fiets naar de Efteling Het wordt steeds drukker. Dat horen we steeds vaker.
nu rijd je zo met je leasewagen op zondag naar een
Niet alleen de A2, A4, A59, noem maar een getal, staan
‘vreemde’ stad om met Facebook-vrienden te gaan fietsen.
vaker vol, ook op kleinere wegen en fietsroutes is het
Elke week wordt er wel ergens een nieuwe fietsenwinkel
soms dringen. En daar ontkom je op de fiets ook al niet
geopend, gaat er een nieuw fietsinitiatief online, verschijnen
aan. Want hoewel steeds meer mensen op vreemde
er ‘fiets goede doelen pagina’s’ op Facebook en worden er
tijden werken, zeg maar buiten 9 tot 5, is het op de
groepsappjes de ether in geholpen. En dat willen de meesten
gebruikelijke tijden nog altijd druk. Vakantiespreiding?
van ons toch ook heel graag volgen. Op de fiets zelf?
Reizen buiten de spits? Altijd mensen om je heen. Daar
Strava, Garmin met geluidjes, oortjes in met ‘you can do it’
dienen we als fietsende mens mee om te gaan. De drukte
of ‘the eye of the tiger’, Twitter, een constante aanvoer van
wordt veroorzaakt door voornamelijk de economie.
informatie. En dan moet je ook nog sturen, remmen,
Je denkt toch niet dat al die mensen zich in de buurt van
schakelen. En trappen. En natuurlijk selfies nemen.
Waalwijk zouden begeven als de Efteling daar niet zou
zijn? En door ‘de economie’ kunnen we ook fietsen.
Is er een oplossing? Minder druk gaat het niet worden.
We verdienen geld en geven dat uit. Er worden elk jaar
We moeten er mee om gaan. Nee, ‘ik vertrek’ is geen optie.
duizenden ‘vrijetijds’ fietsen verkocht. Racefietsen,
Niet fietsen is helemaal geen optie. Tel je zegeningen, wees
mountainbikes, hybrides. Allemaal prima voor de
blij met alles wat ons land aan fietspaden en pakweg vaste
gezondheid en de conditie. Lekker, een rondje fietsen.
mountainbike routes realiseert. Doe verder – heel modern-
Wind in het haar, doortrappen, samen met anderen of
aan time management, kies je eigen moment om te fietsen
alleen. En soms mag, of moet, het steeds sneller.
en ja, ga soms een keer offline. Nee, niet per se achter het
Waaiertje op de dijk, wiel aan wiel door het bos, noem
stuur in de auto. Wel op de fiets. Natuurlijk, je komt
maar op. Net echt. Je ervaart een fijn soort vrijheid.
‘gewone’ fietsers, scholieren, e bikers tegen. Maar fiets daar
En daar heb je alleen maar een fiets voor nodig.
dan maar gewoon omheen. En ja, je kunt ook op de fiets
Heerlijk toch?
naar de Efteling. Dat kan dwars door de Drunense Duinen.
Daar hoef je de A 59 niet eens voor op.
Maar het is niet alleen druk, we zijn zelf ook druk. Druk met fietsen maar ook met alles er omheen. Op de fiets
Menno Grootjans is jurylid Fiets van het Jaar verkiezing
maak je je druk over ‘gewone’ fietsers op het fietspad,
en redacteur Fiets
scholieren, e-bikers. En maar mopperen over losliggende tegels of vreemde kruisingen. Ja, er kan van alles beter. En maar naar anderen wijzen. Altijd die automobilisten! Wat ‘wij’ als fietsers niet moeten vergeten dat ‘wij’ daar ook aan meedoen. Vroeger sprak je gewoon bij de kerk af,
Haagse wandelgangEN geweg
Hoe noem je een project of werkgroep? Die vraag stellen velen zich met enige regelmaat, zegt Cees Boutens, manager Externe Betrekkingen van RAI Vereniging.
29
Wat men in een project met de naam ‘milieuzones’ bijna zou vergeten is, beklemtoont Boutens, dat een milieuzone een instrument is om een hoger doel te bereiken. “Het hogere doel is schone lucht. Geredeneerd vanuit dat hogere doel komen meer instrumenten en acties in beeld dan
Meestal komt er volgens hem dan een naam uit die niet al te inspirerend
alleen milieuzones. Soms zal blijken dat een milieuzone zelfs niet het
is. Of nog erger, het wordt zo’n lange naam dat we er maar een afkorting
meest effectieve middel is in termen van kosten en baten. Maar ja, dat is
van maken. Vaak ontstaat gaandeweg de werkzaamheden een gevoel van
lastig om vast te stellen binnen een project dat de naam draagt van het
ongemak omdat de naam van de groep of het pro-
instrument milieuzone. Wie bedenkt nu, binnen
ject niet meer de lading dekt. Of de naam zorgt voor een soort van tunnelvisie waarbij al het nadenken en handelen nog maar één uitkomst kan hebben. Zij die dit afdoen als gezeur hebben ongelijk vindt hij. “Ik ben er zeker van dat de uitkomst van een project of een werkgroep met de verkeerd gekozen
een project dat milieuzone heet, een actie als
‘ Vaak dekt de naam van een project niet de lading’
naam ook regelmatig de verkeerde uitkomst heeft.”
betere controle op de schadelijke uitstoot bij de APK?” Er zijn, vervolgt hij, overigens ook voorbeelden uit andere sectoren waar de naamgeving aanvoelde als een te krappe jas. “Zo kwamen de banken er een aantal jaren geleden achter dat als je
Als voorbeeld op het niveau van de nationale overheid wijst hij op een
medewerkers hypotheekadviseur noemt ze alleen hypotheken verkopen
project met een stuurgroep waarvan de naam luidt ‘milieuzones’.
aan klanten. Pas toen banken door hadden dat niemand een hypotheek
“Iedereen begrijpt dat daar druk wordt gesproken over het hoe en wat
wil, maar dat klanten willen wonen, gingen ze veel meer andere pro
van milieuzones. Belangrijk onderwerp op de agenda is natuurlijk de
ducten dan hypotheken verkopen.” Zijn boodschap luidt dan ook: denk
vraag of er een landelijke norm moet komen voor het instellen van
goed na over de naam die je aan je activiteit geeft. “Dat is overigens ook
milieuzones. Op zich is het goed om daar over na te denken, want ooit
een idee voor de namen van de ministeries in het nieuwe Kabinet.
vreesden we een lappendeken en we kunnen nu rustig vaststellen dat die
Het Ministerie van Vrede in plaats van Defensie en het Ministerie van
lappendeken er inmiddels is gekomen.”
Mobiliteit in plaats van Infrastructuur om maar wat te noemen.”
GO! 30
EYE CATCHER lageweg
Kopstukken mobiliteitsindustrie in nieuw Hoofdbestuur RAI Vereniging RAI Vereniging heeft tijdens de Algemene Ledenvergadering haar nieuwe Hoofdbestuur gepresenteerd. Dit bestaat uit diverse kopstukken uit de mobiliteitsindustrie. Bestuurders die met hun invloed en autoriteit waken over de gezamenlijke belangen van de mobiliteitsindustrie en namens RAI Vereniging meedenken en bouwen aan ons toekomstig mobiliteitssysteem. Het nieuwe Hoofdbestuur maakt deel uit van de gewijzigde organisatiestructuur van RAI Vereniging. De mobiliteitsmarkt is de afgelo-
(Directeur NXP Nederland), Eric
pen jaren in hoog tempo veran-
Louwman (President Louwman
derd. Thema’s als big data, betalen
Group), Janus Smalbraak (CEO
naar gebruik, verkeersveiligheid,
PON Holdings), Ron Snoeks
bereikbaarheid en duurzaamheid
(CEO Snoeks Group) en Paul
domineren het debat. Om onze
Zekhuis (CEO AutoBinck).
maatschappelijke rol en invloed op het gebied van mobiliteit te
Dichter bij de leden
behouden en te versterken,
Niet alleen de mobiliteitswereld
moeten wij als RAI Vereniging in
verandert. De activiteiten van de
deze veranderingen meegaan en
leden van RAI Vereniging zijn
positie innemen, licht algemeen
steeds meer verlegd en nieuwe
voorzitter Steven van Eijck toe.
leden zijn aangesloten. Zo is het
“Dat v ereist een eigen geluid en
aantal leden het afgelopen jaar
externe vertegenwoordiging,
sectie haar eigen belangen
visie. Daarvoor is het van belang
gegroeid met circa 200 naar een
ook de interne structuur aan
optimaal kan behartigen, is een
om een onafhankelijk bestuur te
totaal van 700. Hierdoor is het
gepakt. Alle leden zijn nu onder-
sectiebestuur aangesteld met een
hebben met gezaghebbende auto-
draagvlak van RAI Vereniging als
gebracht in 9 homogene s ecties,
eigen activiteitenkalender. Hier-
riteiten uit de mobiliteitsindu-
spreekbuis van de mobiliteits
direct onder de paraplu van
door staat de organisatie dichter
strie die kunnen meebeslissen en
industrie verder gegroeid.
RAI Vereniging.
bij de leden en kunnen de secties
het verschil maken.” Het Hoofd-
Om als organisatie beter aan te
De secties vormen een afspiege-
slagvaardiger, met meer auto
bestuur bestaat naast voorzitter
sluiten op de behoefte en activi-
ling van het diverse ledenbestand.
nomie en een grotere financiële
Van Eijck uit Maurice Geraets
teiten van de leden is naast de
Om ervoor te zorgen dat iedere
transparantie opereren.
Vélo-City 2017
De nieuwe Hoofdbestuursleden, van links naar rechts: Paul Zekhuis, Maurice Geraets, Eric Louwman, Janus Smalbraak en Ron Snoeks.
Mobiliteitskalender 2017 Captains Dinner
RAI Equipment Platform
11 januari
12 januari
Uitreiking Automotive I nnovation Award
Receptie en diner voor de leden
RAI Vereniging, Amsterdam
13 februari
Europese conferentie ter promotie
Tweejaarlijkse prijs voor de meest
van fietsen als dagelijks traansport-
baanbrekende innovatie in mobiliteit
middel
Locatie nog niet bekend
Arnhem
van het RAI Industry Platform Industrieele Groote Club, Amsterdam
Nieuwjaarsreceptie RAI Vereniging 12 januari Café Amsterdam, RAI Amsterdam
12 t/m 16 juni
@raivereniging
31
Tweets RAI Vereniging
22 november
Overheid investeert 90 miljoen euro in slimme verkeersoplossingen 22 november
Motor steeds populairder in drukker wordende stad
29 oktober
Steven van Eijck: “Kilometerbeprijzing billijk én effectief” 28 oktober
Prognose BOVAG en RAI Vereniging: 415.000 personenauto’s in 2017
8 november
Verkoop motorfietsen naar hoogste niveau sinds 2009 7 november
Dijkstra investeert 40 miljoen in meer fietsenstallingen op stations 7 november
ACM-toezicht op kosten rijklaar maken effectief sinds 1 november
28 oktober
Intentieverklaring voor meer truck platooning getekend tijdens klimaattop 2016-10-31 27 oktober
Platform Duurzame Biobrandstoffen opgericht. Een kansrijk pad voor zwaar wegtransport.
ReinigingsDemodagen
EQUIPAUTO
Busworld
Solutrans
14 en 15 juni
17 t/m 21 oktober
20 t/m 25 oktober
21 t/m 25 november
Tweejaarlijkse vakbeurs voor de
Internationaal vakevenement voor
Internationale bus en coach
Internationale tentoonstelling voor
afval- en reinigingsbranche
aftersales professionals en diensten
tentoonstelling
wegtransportmiddelen
RDW Testcentrum, Lelystad
Parijs
Kortrijk Xpo, België
Eurexpo, Lyon
GO!ROUND
ke ledendag nd de gezamenlij vo r be m ve no Op 30 orafgegaan ts. Deze werd vo aa pl ng gi ni re Ve de nieuwe van RAI gadering waarbij er nv de Le e en m van de Alge n nieuw hoofd vastgesteld en ee en rd we n te tu ta s nigingsdag werd zen. De RAI Vere ko ge rd we r uu best van gast inspirerend betoog n ee or do n te n tips over afgeslo al. Zij gaf tal va Ga n va ie ar m ne emens, de spreker An de tijden. Paul Ri en er nd ra ve in ‘ondernemen e uit dat de RAI I Amsterdam, legd RA n va O CE we nieu erdam verbindt, object. RAI Amst n ee n da is r ee acten. veel m arde toe aan cont wa t eg vo en t er facilite